M. Canbazoğlu Department of Mining Engineering, Cumhuriyet University, Sivas, Turkey

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "M. Canbazoğlu Department of Mining Engineering, Cumhuriyet University, Sivas, Turkey"

Transkript

1 Ammonia / ammonium carbonate leaching of malachite ores Malahit cevherlerinin amonyak/ amonyum karbonat liçingi M. Canbazoğlu Department of Mining Engineering, Cumhuriyet University, Sivas, Turkey D. Bingöl Department of Mining Engineering, Dumlupınar University, Kütahya, Turkey H. Güler Department of Mining Engineering, Cumhuriyet University, Sivas, Turkey Keywords: copper, malachite, ammonia, ammonium carbonate, leaching ABSTRACT: One of the well know basic process for copper extraction from oxide copper ores is ammonia leaching. In this study the ammonia leaching conditions of oxide copper ore containing malachite which is the unique copper mineral in the ore has investigated. For this purpose the ammonium hydroxide + ammonium carbonate concentration, ph, [NH 3 ]/[NH 4 +] ratio, effect of leaching time, stirring speed, solid/liquid ratio, particle size and temperature were investigated. Studies showed that the copper has been successfully recovered from ore by NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 leaching. The main important parameters were leaching time, ammonia/ammonium carbonate concentration ratio, solid/liquid ratio, leaching temperature and particle size. At optimum leaching conditions (ammonia/ammonium carbonate concentration ratio: 5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3, solid/liquid ratio: 1/10 g/m1, leaching times: 180 minutes, stirring speed: 350 rpm, leaching temperature: 25C, particle size: minus 100 µm), 98 % of copper was recovered. In ammonia leaching, copper was recovered in the form of Cu(NH 3 ) 4 +2 while gangue minerals were not reacted. This means that ammonia leaching solution is very convenient to solvent extraction operations. 1. INTRODUCTION Copper oxide minerals containing the copper in the divalent state (e.g. azurite (Cu 3 (OH) 2 (CO 3 ) 2 ), malachite (Cu 2 (OH) 2 CO 3 ), tenorite (CuO) and chrysocolla (CuSiO 3.2H 2 O)), are completely soluble either in acid or alkaline leaching at room temperature (10; 5; 13). Sulfuric acid is the usual leaching agent for oxidized copper ore. Depending on the nature of ore, acid consumption ranges from 0.4 to 0.7 ton H 2 SO 4 /ton Cu leached (10). The kinetic and the chemistry of malachite ore leaching in sulfuric acid and extraction of copper from raffinate by solvent extraction (SX) Anahtar kelimeler: bakır, malahit, ammonyak, ammonyum karbonat, liçing ÖZET: Oksitli bakır cevherlerinden bakır üretiminde yaygın olarak kullanılan yöntemlerden birisi de amonyak liçidir. Bu çalışmada bakır minerali olarak sadece malahit içeren bir oksitli bakır cevherinin sulu amonyak çözeltilerinde liçing koşulları incelenmiştir. Bu kapsamda amonyak liçinginde amonyum hidroksit + amonyum karbonat derişimi, ph, [NH 3 ]/[NH 4 +] oranı, liçing zamanı, karıştırma hızı, katı/sıvı oranı, tane boyu ve sıcaklığın etkisi parametreleri incelenmiştir. Başlıca liçing parametreleri olarak; liçing zamanı, amonyak/amonyum karbonat derişim oranı, katı/sıvı oranı, liçing sıcaklığı ve tane boyu belirlenmiştir. Çalışmalar oksitli bakır cevherlerinden bakırın NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 liçingi ile yüksek verimlerle kazanılabileceğini ortaya koymaktadır. Optimum liçing koşullarında (amonyak/amonyum karbonat derişim oranı: 5MNH 4 OH + 0.3M(NH 4 ) 2 CO 3, katı/sıvı oranı: 1/10 g/ml, liçing süresi: 180 dakika, karıştırma hızı: 350 rpm, liçing sıcaklığı: 25ºC, tane boyu: -100 µm) bakırın % 98 i kazanılmıştır. Amonyak liçinginde oksitli bakır cevherinde bulunan gang mineralleri çözünmezken bakır, Cu(NH 3 ) +2 4 kompleksi şeklinde çözündürülmektedir. Bu nedenle bakır içeren amonyaklı liçing çözeltileri, bakır solvent ekstraksiyonu işlemleri için çok uygun çözeltilerdir. 1. GİRİŞ Bakır üretiminde kullanılan başlıca bakır oksit mineralleri (azurit (Cu 3 (OH) 2 (CO 3 ) 2 ), malahit (Cu 2 (OH) 2 CO 3 ), tenorit (CuO) and krisokolla (CuSiO 3.2H 2 O)) olup bu mineraller de bakır iki değerliklidir ve oda sıcaklığında hem asit, hem de bazik ortamda liçing ile tamamen çözünür (10; 5; 13). Sülfürik asit, oksitli bakır cevherleri için yaygın kullanılan bir liçing reaktifidir. Cevherin özelliklerine bağlı olarak asit tüketiminin, liçedilmiş ton Cu başına 0.4 ile 0.7 ton H 2 SO 4 aralığında değiştiği bilinmektedir (10). Malahit cevherinin sülfürik asit ile

2 2 Volume 7 - Issue 14 using new organic solvent were studied intensively(ata et al., 2001; Bingöl and Canbazoğlu, 2004). Solvent extraction is widely used in copper extraction from sulfate medium. It is concluded that copper extraction is possible with high recoveries using LIX 973N as an organic. The aqueous phase of 24 g/1 Cu has been obtained from the 3 g/1 copper loaded organic solution (1). Sodium hydroxide, lime and ammonia are among the commonly used alkaline reagents. Ammonia leaching was used first at the Kennecott Plant, Alaska, because copper ore contains carbonates in limestone-dolomite gangue that are acid soluble and consequently increase acid consumption (9; 10; 12; 2; 15 ; 4). Alkaline leaching shows some advantages over acid leaching. These are: more selective, less corrosive, less reagent consumption for calcareous carbonate gangue. As it is applied by Arbiter process, the raffinate would be treated with lime to regenerate ammonia and to produce disposable gypsum (CaSO 4 ). For copper extraction from ammonia solution this method is also researched effectively and is found successful Nevertheless, copper which taken in solution to the oxidative leaching of sulfides in ammonia medium by Arbiter process is extracted using organic solvent, LIX 65N, from solutions (13). Malachite ore is dissolved in NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 solutions in order to form a stable copper (II) tetra ammine complex. The general reaction for the dissolution can be written as (12; 16; 14; 6): liçing kinetiği ve kimyası, ve bu çözeltilerden yeni bir organik çözücü kullanarak bakırın solvent ekstraksiyonla (SX) kazanılması yoğun araştırmalara konu olmuştur (3; 5). Organik olarak LIX 973N kullanılarak bakır ekstraksiyonunda yüksek bakır kazanımları olasıdır: 3 g/1 Cu içeren yüklü organik çözücüden elektro kazanma (elektrowining) işlemlerine uygun sulu fazda 24 g/1 Cu içeren çözelti elde edilmiştir (1). Sodyum hidroksit, kireç ve amonyak yaygın olarak kullanılan bazik liçing reaktifleri arasındadır. Amonyak liçinginin ilk kez Kennecott Plant-Alaska da kullanılması, kullanılan bakır cevherinin kireçtaşıdolomit ganglı ve asitte çözünebilir karbonatlar içermesi ve dolayısıyla asit liçingde asit tüketiminin oldukça yüksek olması nedeniyledir (9, 10; 12; 15; 4). Bazik liçingin daha seçici, daha az korrozif ve karbonatlı gang için daha az reaktif tüketimi gibi asit liçingine göre bazı avantajları bulunmaktadır. Arbiter prosesinde uygulandığı gibi, amonyağı tekrar kazanmak ve jips (CaSO 4 ) üretmek için amonyak liçing çözeltileri, kireçle muamele edilmektedir. Bununla birlikte, Arbiter prosesinde, amonyaklı ortamda sülfürlerin yükseltgen ortamda liçingi ile çözeltiye alınan bakır, çözeltiden LIX 65N e yüklenerek kazanılmaktadır (13). Malahit, NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 çözeltisinde kararlı bakır (II) tetra amin kompleksi oluşturarak çözünür. Malahit için amonyak liç tepkimesi aşağıdaki gibi tanımlanır (17; 16; 14; 6): Cu 2 (OH) 2 CO 3 + 6NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 2Cu(NH 3 ) 4 CO 3 + 8H 2 O (1) In order to minimize the ionization of the hydroxide, usually a mixture of ammonium hydroxide and ammonium carbonate is used. H + and OH - is neutralized by ammonia or ammonium ion and the ph of solution is kept in the Cu(NH 3 ) stable region as a result of the buffer action; NH 3 + H + + NH 4 NH 4 + Amonyum hidroksit ve amonyum karbonat karışımı, genellikle hidroksitin iyonlaşmasını azaltmak için kullanılır. H + ve OH - amonyak yada amonyum iyonu ile aşağıdaki şekilde nötralleşir ve çözelti ph ı, Cu(NH 3 ) 2+ 4 ın kararlı olduğu bölgede tampon etkisinin bir sonucu olarak sabit kalır. + OH - NH 3 + H 2 O (3) These occurences should be attributed is rather to buffer actions of ammonia and ammonium ion than to insufficient amount of CO 2-3 in solution to form Cu(NH 3 ) 4 CO 3. Cu(NH 3 ) 2+ 4 complex, which is the main complex ion in system, is quite stable. The second stable complex is Cu(NH 3 ) 2 2+, which rapidly converted to cupric ammine as a function of ph and ([NH 3 ] + [NH 4 +]). These reactions are given as follows (17; 16; 10; 6): (2) Bu oluşumlar, Cu(NH 3 ) 4 CO 3 oluşturmak için küçük miktarda çözeltide bulunan CO 3 2- iyonunundan çok amonyak ve amonyum iyonunun tampon etkisi nedeniyledir. Sistemdeki başlıca kompleks iyon olan Cu(NH 3 ) 4 2+ kompleksi, oldukça kararlıdır. Diğer kararlı kompleks, ph ile NH 3 ve NH 4 + derişimlerinin fonksiyonu olarak hızla küprik amin kompleksine dönüşen Cu(NH 3 ) 2 2+ dir. Kompleks oluşum tepkimeleri bir kaç yerde yayınlanmıştır (17; 16; 10; 6):

3 The Journal of ORE DRESSING Cu NH 3 Cu(NH 3 ) 2 Cu(NH 3 ) NH 3 Cu(NH 3 ) 4 Ammonia solution and other leaching reagents can be used for the leaching of copper oxide. Several metal ions (especially transition metals) form stable metal-complex ions with complexing agent, such as the copper (II) tetra amine complex. Ammonia leaching is more particularly used for those metals capable of forming soluble amines e.g., Cu, Ni, Co, Zn, and Cd (7). Those metals can be dissolved in ammonia-ammonium carbonate or ammoniaammonium sulfate solutions in the presence of air. Because the oxidation state of the metal does not normally change when an oxide or carbonate is dissolved, there is usually no necessity to provide oxidizing conditions when leaching oxide/carbonate minerals.the ammonia leaching reaction for malachite is given in equation 1. Where the ph of the solution is kept in the Cu(NH 3 ) 4 +2 stable region as a result of the buffer action (17). (4) (5) Amonyak çözeltisi ve diğer liçing reaktifleri bakır oksitlerin liçinginde kullanılabilir. Çeşitli metal iyonları (özellikle geçiş metalleri), kompleksleşme reaktifi ile bakır (II) tetra amin kompleksi gibi kararlı metal-kompleks iyonları oluşturur. Amonyak liçingi, çözünür aminler oluşturan Cu, Ni, Co, Zn ve Cd gibi metaller için özellikle daha fazla kullanılır (7). Bu metaller, amonyak-amonyum karbonat ya da amonyak-amonyum sülfat çözeltilerinde havanın da varlığında çözünebilirler. Bir oksit yada karbonat çözündüğü zaman metalin yükseltgenme basamağı normalde değişmediği için oksit/karbonat minerallerinin liçinginde yükseltgenme koşullarına gereksinim bulunmamaktadır. Malahitin amonyakta çözünmesi ise yukarıda (1) nolu tepkimede verilmiştir. Burada çözelti ph ı, tampon etkisinin bir sonucu olarak Cu(NH 3 ) 4 2+ nin kararlı olduğu aralıkta tutulmaktadır (17). The aim of this study is to determine and discuss the dissolution parameter of malachite in ammonia leaching. For this purpose, ammonia medium conditions and than optimum leaching parameter were determined. 2. EXPERIMENTALS 2.1. Materials and apparatus Oxidized copper ore was used for leaching experiments. Mineralogical analysis performed using Rigaku DMAX IIIC model X-ray diffractometer using CuKά radition at 35 kv and 15mA indicated that malachite, pyroxene group minerals, quartz, goethite and magnetite are the major mineral phase (Fig. 1). The chemical analysis of the sample is presented in Table 1. Copper, iron, nickel, cobalt and chrome content were determined by using Atomic Absorption Spectrophotometer (AAS). Sulfur and carbon content were determined by using LECO-444 SC analyzer. Quartz content was determined by using classical HF method. Carbon value given in the table comes from only malachite carbonate and sulfur value was base metal minerals. Bu çalışmanın amacı, amonyak liçinginde malahitin çözünme parametrelerini belirlemek ve tartışmaktır. Bu amaçla önce bakırın optimum amonyak liçing ortam koşulları ve daha sonra cevherden malakit liçingi parametreleri irdelenmiştir. 2. DENEYLERİN YAPILIŞI 2.1. Materyal ve metod Liçing deneylerinde oksitli bakır cevheri kullanılmıştır. 35 kv ve 15mA de CuK radition Rigaku DMAX IIIC model X-ray difraktometre kullanılarak yapılan mineralojik analiz malahit, piroksen grup mineralleri, kuvars, götit ve manyetitin başlıca mineral fazları olduğunu göstermiştir (Şekil 1). Örneğin kimyasal analizi Tablo 1 de verilmiştir. Bakır, demir, nikel, kobalt ve krom içerikleri Atomik Absorpsiyon Spektrometre (AAS) kullanılarak, kükürt ve karbon içerikleri LECO-444 SC aleti kullanılarak belirlenmiştir. Kuvars içeriği ise, klasik HF yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Tabloda verilen karbon değeri, yalnızca malahitin içerdiği karbonatın karbonundan ve kükürt değeri ise temel metallerin sülfürlü minerallerinden kaynaklanmaktadır. Table 1. The representative chemical analysis of ore Tablo 1. Cevherin kimyasal analizi Component (%) Cu Fe Ni Co Cr S C SiO

4 4 Volume 7 - Issue 14 Figure 1. X ray diffraction pattern 80 % showing the main mineral phases present in the ore samples. Şekil 1. Cevherde bulunan ana mineral fazların % 80 ni gösteren X ışınları difraktogramı The ore was crushed, ground and then sieved by using standard test sieves to obtain desired particle size fractions available for the leaching experiments. The leaching experiments with ammonia/ammonium carbonate concentration and solid/liquid ratio were carried out using 80 % -650 µm ore. The leaching experiments with temperature were carried out using µm size ore except the study on the effect of particle size on malachite dissolution. The reaction between ore and ammonia/ammonium carbonate in leaching reactor was performed in a thermostatically controlled water bath. A pyrex beaker equipped with a thermometer and a mechanical teflon stirrer was used as the leaching reactor. ph measurements before leaching have been done by using HANNA 8521 ph-meter. The ore was crushed, ground and then sieved by using standard test sieves to obtain desired particle size fractions available for the leaching experiments. The leaching experiments with ammonia/ammonium carbonate concentration and solid/liquid ratio were carried out using 80 % -650 µm ore. The leaching experiments with temperature were carried out using µm size ore except the study on the effect of particle size on malachite dissolution. The reaction between ore and ammonia/ammonium carbonate in leaching reactor was performed in a thermostatically controlled water bath. A pyrex beaker equipped with a thermometer and a mechanical teflon stirrer was used as the leaching reactor. ph measurements before leaching have been done by using HANNA 8521 ph-meter. Liçing deneylerinde istenilen tane boyutunun elde edilmesi için Cevher kırılmış, öğütülmüş ve standart test elekleri kullanılarak elenmiştir. Amonyak/amonyum karbonat derişimi ve katı/sıvı oranı ile ilgili liçing deneyleri, % 80 i -650 µm olan cevher boyutunda yapılmıştır. Sıcaklıkla ilgili liç deneyleri, malahit çözünmesine tane boyunun etkisi üzerine olan çalışma dışında, µm boyutlu cevher kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Cevher ve amonyak/amonyum karbonat çözeltisinin bulunduğu liçing reaktöründe tepkime, termostatik olarak kontrol edilen bir su banyosunda gerçekleştirilmiştir. Liçing kabı olarak, bir termometre ve mekanik teflon bir karıştırıcı ile donatılan pyreks beher kullanılmıştır. ph ölçümleri, liç öncesi HANNA 8521 model ph-metre kullanılarak yapılmıştır. Liçing deneylerinde istenilen tane boyutunun elde edilmesi için Cevher kırılmış, öğütülmüş ve standart test elekleri kullanılarak elenmiştir. Amonyak/amonyum karbonat derişimi ve katı/sıvı oranı ile ilgili liçing deneyleri, % 80 i -650 µm olan cevher boyutunda yapılmıştır. Sıcaklıkla ilgili liç deneyleri, malahit çözünmesine tane boyunun etkisi üzerine olan çalışma dışında, µm boyutlu cevher kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Cevher ve amonyak/amonyum karbonat çözeltisinin bulunduğu liçing reaktöründe tepkime, termostatik olarak kontrol edilen bir su banyosunda gerçekleştirilmiştir. Liçing kabı olarak, bir termometre ve mekanik teflon bir karıştırıcı ile donatılan pyreks beher kullanılmıştır. ph ölçümleri, liç öncesi HANNA 8521 model ph-metre kullanılarak yapılmıştır.

5 The Journal of ORE DRESSING Leaching procedure Dissolution studies were carried out in a 600 m1 pyrex beaker containing suitable concentrations of NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 solution and ore. It was closed by a rubber cover. The required grams of ground copper ore was added at one time to the agitated NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 solution of required concentration at the required temperature. At appropriate times, about 5 m1 leaching solution sample was taken and immediately a new NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 solution corresponding to that volume were added to leaching reactor. After the filtration, leach solution sample was analyzed for copper by using AAS. The weight loss occurred during the leaching was calculated according to difference between the weight of solids before and after the leaching. 3. EXPERIMENTAL RESULTS 3.1. Effect of ammonia concentration The effects of NH 4 OH and (NH 4 ) 2 CO 3 concentrations on the dissolution of malachite was investigated separately, before investigating the effect of NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 solutions in different concentration. The results for the copper recovery and ph of ammonia and ammonium carbonate concentration are given Fig. 2 and Fig. 3, respectively. It can be seen from the results: i) The copper recovery or malachite dissolution increase with ammonia concentration. This increase is fast until 5M for NH 4 OH, then decrease. However, this increase continuous for (NH 4 ) 2 CO 3 at investigated intervals. For example, the malachite dissolution is 72 % at 13.4M NH 4 OH while it is 7 % at 1M NH 4 OH (Fig. 2). On the other hand, the copper recovery reach to 36 % for 2M (NH 4 ) 2 CO 3 while it is 2 % in 0.1M (NH 4 ) 2 CO 3 (Fig. 3) Liçing işlemleri Çözündürme çalışmaları, uygun derişimlerde NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 çözeltisi ve cevheri içeren 600 m1 lik kauçuk kapakla kapatılmış bir pyreks beherde yapılmıştır. Miktarı bilinen öğütülmüş cevher, istenilen sıcaklık ve derişimde karıştırılmakta olan NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 çözeltisine bir defada eklenmiştir. Uygun zamanlarda, liçing çözeltisinden 5 ml lik örnek alınmış ve alınan hacimde yeni NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 çözeltisi hemen liçing reaktörüne ilave edilmiştir. Süzme işlemi sonrasında, liçing çözeltisi örneğinden bakır AAS kullanılarak analiz edilmiştir. Liçing sırasında cevherde oluşan kütle kaybı, liçing öncesi ve sonrası katının kütlesi arasındaki farktan hesaplanmıştır. 3. SONUÇLAR 3.1. Amonyak derişiminin etkisi Malahitin çözünmesi üzerine NH 4 OH ve (NH 4 ) 2 CO 3 derişimlerinin etkisi, farklı derişimlerde NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 çözeltilerinin beraber kullanılmasının etkisi incelenmeden önce ayrı ayrı incelenmiştir. Bakır kazanımının, ph, amonyak ve amonyum karbonat derişimi ile değişimi Şekil 2 ve Şekil 3 te sırasıyla verilmiştir. Bu sonuçlardan; i) Bakır kazanımı ya da malahit çözünmesi, amonyak derişimi ile artmaktadır. Bu artış 5M NH 4 OH e kadar hızlıdır ve daha sonra azalmaktadır. Bununla birlikte bu artış incelenen aralıkta (NH4) 2 CO 3 için süreklidir. Örneğin malahit çözünmesi 1M NH4OH ile % 7 iken 13.4M NH 4 OH ile % 72 olmaktadır (Şekil 2). Diğer taraftan bakır kazanımı 0.1M (NH4) 2 CO 3 da % 2 iken 2M (NH 4 ) 2 CO 3 için % 36 ya ulaşmaktadır (Şekil 3).

6 6 Volume 7 - Issue Copper recovery, % ph NH 4 OH Concentration, mol/l Figure 2. Effect of NH 4 OH concentration on copper recovery and ph (s/l: 1/5 g/m1, time: 180 min, stirring speed: 250 rpm, T:25 C, particle size: 80 % -650 µm, weight of ore: 20 g) Şekil 2. NH 4 OH derişiminin bakır kazanımı ve ph üzerine etkisi (Katı/sıvı: 1/5 g/m1, süre:180 min, karıştırma hızı: 250 rpm, sıcaklık: 25 C, tane boyu: 80 % -650 µm, cevher:20 g) Copper recovery, % ph (NH 4 ) 2 CO 3, mol/l 7.0 Figure 3. Effect of (NH 4 ) 2 CO 3 concentration on copper recovery and ph (s/l: 1/5 g/m1, time: 180 min, stirring speed: 250 rpm, T:25 C, particle size: 80 % -650 µm, weight of ore: 20 g) Şekil 3. (NH 4 ) 2 CO 3 derişiminin bakır kazanımı ve ph üzerine etkisi (katı/sıvı: 1/5 g/m1, süre: 180 dak, karıştırma hızı: 250 rpm, T:25 C, tane boyu: % 80 i -650 µm,cevher: 20 g) ii) Solution ph increases from 11.8 to 12.5 depending on the increase of NH 4 OH concentration from 1 to 13.4 M. ph decreases from 9 to 8.5 by increasing (NH 4 ) 2 CO 3 concentration from 0.1 to 2 M. That is ph increases with increasing NH 4 OH concentration while it decreases with increasing (NH 4 ) 2 CO 3 concentration. For leaching procedures carried out at 240 minutes by NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 solutions prepared at different ratio, total results of copper recoveries or malachite dissolution are given in Table 2. These results indicate that; ii) NH4OH derişimi 1 den 13.4 M a arttığında, çözeltinin ph ı da 11.8 den 12.5 e yükselmektedir. (NH 4 ) 2 CO 3 derişimi 0.1 den 2 M a yükseltildiğinde ise ph, 9 dan 8.5 e düşmektedir. ph, (NH 4 ) 2 CO 3 derişiminin artmasıyla düşerken NH 4 OH derişiminin artmasıyla yükselmektedir. Farklı oranlarda hazırlanan NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 çözeltileri ile 240 dakika süreyle yapılan liçing işlemleri için, bakır kazanımları ya da malahit çözünmesinin toplam sonuçları Tablo 2 de verilmiştir. Bu sonuçlar göstermiştir ki; i) Bakır kazanımı, NH 4 OH derişiminin artması ile

7 The Journal of ORE DRESSING i) The copper recovery increases with increasing NH 4 OH concentration until 5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 concentration with increasing NH 4 OH concentration. This increase reaches to 80 % at the end of 240 minutes. Copper dissolution decreases for higher NH 4 OH concentrations. This value for 6M NH 4 OH M (NH 4 ) 2 CO 3 solution decreases to 53.4 % at the end of 240 minutes leaching. ii) It seems that 5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 )2CO 3 concentration is suitable as optimum ammonia/ammonium concentration. 5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 derişimine kadar NH 4 OH derişimi ile artmaktadır. Bu artış 240 dakika sonunda % 80 e ulaşmaktadır. Bakır çözünmesi daha yüksek NH 4 OH derişimleri için ise azalmaktadır. 6M NH 4 OH M (NH 4 ) 2 CO 3 derişimi için bu değer 240 dakika liç sonunda % 53.4 e düşmektedir. ii) Optimum amonyak/amonyum derişiminin 5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 bulunduğu ve en uygun liçing ortamı olabileceği ortaya çıkmaktadır. Table 2. Effect of NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 on copper recovery (s/l: 1/5 g/m1, time: 240 min, stirring speed: 250 rpm, T: 25 C, particle size: 80 % -650 µm, weight of ore: 20 g) Tablo 2. NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 derişiminin bakır kazanımına etkisi (katı/sıvı: 1/5 g/m1, süre: 240 dak, karıştırma hızı: 250 rpm, T: 25 C, tane boyu: % 80 i -650 µm, cevher: 20 g) NH 4 OH+(NH 4 ) 2 CO 3,M Copper recovery, % The effect of ph on copper recovery is given in Fig. 4 for various NH 4 OH + (NH4) 2 CO 3 concentration ratio. The highest copper recovery (80 %) is reached at ph Copper recovery at higher ph values rapidly decreases (17; 8). The changes of copper recovery and the weight loss with NH 3 /NH 4 + molar ratio are also investigated. Results are given in Fig. 5. In addition, change of ph with NH 3 /NH 4 + molar ratio is also investigated and the results are shown in Fig. 6. Copper recovery increases until NH 3 /NH + 4 molar ratio of 8, then slowly decreases. ph increases from 8 to 10.5 until NH 3 /NH + 4 molar ratio of 4. For ratios higher than 4, ph is fixed between Bakır kazanımı üzerine ph ın etkisi, değişik NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 derişimleri için Şekil 4 te verilmiştir. En yüksek bakır kazanımına (% 80) ph 10.8 e ulaşılmaktadır. Bakır kazanımı daha yüksek ph değerlerinde giderek azalmaktadır. Benzer sonuç Tozawa ve ark., 1976 ile Galitis ve ark, 1978, tarafından da ortaya konmuştur. Amonyak liçinginde NH 3 /NH + 4 molar oranı ile bakır kazanımı ve kütle kaybının değişimleri de incelenmiştir ve sonuçları Şekil 5 te verilmiştir. Ayrıca NH 3 /NH + 4 molar oranı ile ph ın değişimi de incelenmiş ve sonuçlar Şekil 6 da görülmektedir. Bakır kazanımı, NH 3 /NH + 4 molar oranı 8 e kadar artmakta, daha sonra ise azalmaktadır. ph, NH 3 /NH + 4 molar oranı arttıkça yükselmekte oranın 4 olduğu koşullarda 10.5 e ulaşmaktadır. Daha yüksek oranlarda ise ph arasında kalmaktadır.

8 8 Volume 7 - Issue Copper recovery, % ph Figure 4. Effect of ph on copper recovery (s/l: 1/5 g/m1, time : 180 min, stirring speed: 250 rpm, T:25 C, particle size: 80 % -650 µm, weight of ore: 20 g) Şekil 4. ph ın bakır kazanım üzerine etkisi (katı/sıvı: 1/5 g/m1, süre: 180 dak, karıştırma hızı: 250 rpm, T:25 C, tane boyu: % 80 i -650 µm, cevher: 20 g) % Copper recovery The weight loss [NH 3 ]/[NH + 4 ] Figure5. Effect of [NH 3 ]/[NH 4+ ] concentration ratio on copper recovery and the weight loss (s/l: 1/5 g/m1, time: 180 min, stirring speed: 250 rpm, T:25 C, particle size: 80 % -650 µm, weight of ore: 20 g) Şekil 5. [NH 3 ]/[NH 4+ ] derişim oranının, bakır kazanımı ve kütle kaybı ile değişimi (katı/sıvı: 1/5 g/m1, süre: 180 dak, karıştırma hızı: 250 rpm, T:25 C, tane boyu: % 80 i -650 µm, cevher: 20 g)

9 The Journal of ORE DRESSING ph [NH 3 ]/[NH + 4 ] Figure 6. Effect of [NH 3 ]/[NH 4+ ] concentration ratio on ph (s/l: 1/5 g/m1, time: 180 min, stirring speed: 250 rpm, T:25 C, particle size: 80 % -650 µm, weight of ore: 20 g) Şekil 6. [NH 3 ]/[NH 4+ ] derişim oranının ph ile değişimi (katı/sıvı: 1/5 g/m1, süre: 180 dak, karıştırma hızı: 250 rpm, T:25 C, tane boyu: % 80 i -650 µm, cevher: 20 g) 3.2. Effect of leaching time The effect of leaching time on the dissolution of malachite was studied. The results are presented in Fig.7. According to experimental results presented in Fig. 7, the copper recovery increased with increasing leaching time. At the beginning of leaching, dissolution of malachite was very fast. After 5 minutes, 48.5 % copper recovery was achieved. After 30 minutes leaching times, copper recovery increases up to 65 % rather slowly. This value reached 80 % at the end of 240 minutes. It is clear that, chemical reaction of malachite with NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 determines the dissolution rate of malachite during the leaching Liçing süresinin etkisi Malahitin çözünmesine liçing süresinin etkisi incelenmiştir. Sonuçlar Şekil 7 de verilmiştir. Şekil 7 de verilen sonuçlara göre bakır kazanımı, liçing süresine bağlı olarak artmaktadır. Liçing başlangıcında malahit çözünmesi çok hızlıdır. 5 dakika sonunda bakır kazanımı % 48.5 e ulaşmaktadır. 30 dakika liçing süresi sonunda ise bakır kazanımı % 65 dır. Bu değer 240 dakika liçing sonunda % 80 ye ulaşmaktadır. Liçing sırasında NH 4 OH/(NH 4 ) 2 CO 3 ile malahitin kimyasal çözünmesini belirleyen çözünme hızı olmaktadır. Table 3. Effect of stirring speed on copper recovery. (Ammonia concentration: 5M NH 4 OH M(NH 4 ) 2 CO 3, solid/liquid ratio: 1/10, T:25 C, particle size: 80 % -650 µm, weight of ore: 25 g, time: 15 min.) Tablo 3. Karıştırma hızının bakır kazanımına etkisi (Amonyak derişimi: 5M NH 4 OH M(NH 4 ) 2 CO 3, katı/sıvı: 1/10 g/m1, T: 25 C, tane boyu: % 80 i -650 µm, cevher: 25 g, süre: 15 dakika) Stirring speed, rpm Copper recovery, %

10 10 Volume 7 - Issue Copper recovery, % Leaching time, minutes Figure 7. Effect of leaching time on copper recovery (Ammonia concentration: 5M NH 4 OH M (NH 4 ) 2 CO 3, T:25 C, particle size: 80 % -650 µm, s/l : 1/5 g/m1, stirring speed : 250 rpm, weight of ore: 20 g) Şekil 7. Liç süresinin bakır kazanımına etkisi (Amonyak derişimi: 5M NH 4 OH M (NH 4 ) 2 CO 3, T: 25 C, tane boyu: % 80 i -650 µm, katı/sıvı: 1/5 g/m1, karıştırma hızı: 250 rpm, cevher: 20 g) 3.3. Effect of stirring speed Tablo 3 shows the effect of stirring speed applied in the range of rpm on the dissolution of malachite. The stirring speed directly affected the dissolution of malachite. The copper recovery was approximately 3 % in any agitation conditions at 15 minute, while it was 65 % at 15 minutes leaching when 350 rpm stirring speed was applied. It can be concluded that this effect occurs by the increased diffusion rate of ions in leaching medium with increasing agitation. The same effect of stirring speed wasn t observed on iron minerals dissolution.because it is not able to dissolve in ammonia Effect of solid / liquid ratio The effect of solid/liquid ratio on the dissolution of malachite was investigated in the range of 1/1 1/10. The results are presented with the weight loss in Fig. 8. Liquid volume was kept constant and the amount of solid was changed to obtain the desired ratio during the experiments carried out at various solid/liquid ratio. The copper recovery increased with decrease in amount of solid. But, there was no change in copper recovery at ratios after 1/5. The weight loss pattern was similar to malachite dissolution Karıştırma hızının etkisi Tablo 3 te, rpm aralığında uygulanan karıştırma hızının malahit çözünmesi üzerine etkisi görülmektedir. Karıştırma hızı, malahit çözünmesini doğrudan etkilemektedir. Bakır kazanımı, 350 rpm karıştırma hızı uygulandığında 15 dakikada % 65 ulaşırken, 15 dakika da hiç karıştırma yokken yaklaşık % 3 olmaktadır. Bu etkinin, karıştırmanın artmasıyla liçing ortamındaki iyonların artan difüzyon hızıyla oluştuğu sonucu çıkarılabilir. Karıştırma hızının benzer etkisi demir minerallerinin çözünmesinde görülmemiştir. Zira amonyaklı ortamda demir çözünmemektedir Katı/sıvı oranının etkisi Malahit çözünmesine katı/sıvı oranının etkisi, 1/1-1/10 aralığında incelenmiştir. Sonuçlar kütle kayıplarıyla birlikte Şekil 8 de verilmiştir. Değişik katı/sıvı oranlarında yapılan deneyler esnasında sıvı hacmi sabit tutulmuş ve katı miktarı istenilen oranı elde etmek için değiştirilmiştir. Bakır kazanımı katı miktarındaki azalma ile artmaktadır. Fakat 1/5 den sonraki oranlarda bakır kazanımında değişme gözlenmemektedir. Kütle kaybı eğrisi de doğal olarak malahit çözünmesine benzer bir eğilim göstermektedir.

11 The Journal of ORE DRESSING % Copper recovery The weight loss Liquid/solid, ml/g Figure 8. Effect of solid to liquid ratio (w/v) on copper recovery and the weight loss durin leaching. (Ammonia concentration: 5M NH 4 OH M(NH 4 ) 2 CO 3, time: 180 min, stirring speed: 250 rpm, T:25 C, particle size: 80 % -650 µm, volume of liquid: 100 m1) Şekil 8. Katı/sıvı (k/s) oranının, bakır kazanımı ve kütle kaybı ile değişimi (Amonyak derişimi: 5M NH 4 OH M(NH 4 ) 2 CO 3, süre: 180 dak, karıştırma hızı: 250 rpm, T:25 C, tane boyu: % 80 i -650 µm, çözelti hacmi: 100 m1) 3.5. Effect of temperature The effect of temperature (25-60 ºC) on the dissolution of malachite was studied. The results are presented in Tablo 4. Depending on leaching time, the copper recovery increases slowly after a very fast dissolution in ammonia medium, if the effect of temperature is observed at first 60 minutes of leaching. The copper recoveries reach to 80.5, 81.3 and 92.4 % at 5 minute, 94.0, 95.0 and 98.2 % at 30 minute and 97.5, 98.0 ve 99.1 % at 60 minute for the temperatures 25 ºC, 40 ºC and 60 ºC, respectively. There is no significant effect of temperature after 60 minute leaching. The copper recoveries were stayed at 99 % Sıcaklığın etkisi Malahit çözünmesine sıcaklığın etkisi ºC aralığında incelenmiştir. Sonuçlar Tablo 4 de verilmiştir. Liçing süresine bağlı olarak, sıcaklığın etkisinin ilk 60 dakikada etkili olduğu gözlenmektedir. Sıcaklığın çözünmeye etkisinin ise 60 dakika sonunda çok düşük kaldığı görülmektedir. Bakır kazanımları, 25 ºC, 40 ºC ve 60 ºC sıcaklıklar için sırasıyla 5 dakika da % 80.5, 81.3 ve 92.4; 30 dakikada % 94.0, 95.0 ve 98.3; 60 dakika için % 97.5, 98.0 ve 99.1 lere ulaşmaktadır. 60 dakika liçingten sonra sıcaklığın çözünmeye önemli bir etkisinin olmadığı görülmektedir. Bakır kazanımları ise % 99 lara ulaşmaktadır. Table 4. Effect of leaching temperature on the recovery of copper from the malachite ore. (Ammonia concentration: 5M NH 4 OH M(NH 4 ) 2 CO 3, particle size: µm, weight of ore: 25 g, solid/liquid ratio: 1/10 g/m1, stirring speed: 350 rpm) Tablo 4. Liç sıcaklığının malahit cevherinden bakır kazanımına etkisi (Amonyak derişimi: 5M NH 4 OH M(NH 4 ) 2 CO 3, tane boyu: µm, cevher: 25 g, katı/sıvı: 1/10 g/m1, karıştırma hızı: 350 rpm) Time, minute Temperature, ºC , Effect of particle size 3.6. Tane boyunun etkisi The effect of particle size on the malachite leaching with 5M NH 4 OH M (NH 4 ) 2 CO 3 at 25ºC was studied. Different size ore fractions used are 8 Malahit liçinginde tane boyunun etkisi 25ºC da 5M NH 4 OH M (NH 4 ) 2 CO 3 ile incelenmiştir. Farklı boyuttaki cevher fraksiyonları, kırılmış cevher

12 12 Volume 7 - Issue 14 fractions for crushed ore and 5 fractions for ground ore. The copper contents of each fraction were considered for the copper recovery calculation. The results are given in Fig. 9 and Fig. 10. For available results, the following interpretation could be obtained: i) According to particle size fractions obtained from crushed ore, the velocity of dissolution increases as the particle size decreases. The copper recovery was 92 % for 100 µm fraction at 30 minute leaching, while it was 37 % at 180 minute leaching for mm fraction. The particle size is an important parameter for these investigated fractions. ii) Depending on leaching time, copper recovery increases for every fraction. At the beginning of leaching, dissolution is very rapid up to 30 minutes leaching. Then, copper dissolution slightly increases. For example, reached copper recovery was 94 % at the end of 180 minute, while copper recovery reach to 92 % at 30 minute leaching time for µm fraction. iii) No important effect of particle size is observed for fractions at ground ore rather small than µm fraction. Copper recovery was 94 % at the end of 180 minute for µm fraction and this reach to 99 % for more fine sizes. için 8 ve öğütülmüş cevher için 5 olmak üzere 13 dür. Her fraksiyonun bakır içeriği bakır kazanımı hesaplamalarında dikkate alınmıştır. Sonuçlar Şekil 9 ve Şekil 10 da verilmiştir. Elde edilen sonuçlardan aşağıdaki yorumlara ulaşılabilmektedir; i) Kırılmış cevherden elde edilen tane boyu fraksiyonlarında, bakır çözünmesi tane boyu küçüldükçe artmaktadır. Bakır kazanımı, 180 dakika liçing sonrası mm fraksiyonu için % 37 iken 100 µm fraksiyonu için 30 dakika liçingde % 92 olmuştur. Tane boyunun önemli bir parametre olduğu ortaya çıkmaktadır. ii) Liçing süresine bağlı olarak, bakır kazanımı her fraksiyon için artmaktadır. Liçing başlagıcında çözünme 30 dakika liçinge kadar çok hızlıdır. Daha sonra bakır çözünmesi azalarak devam etmektedir. Örneğin, bakır kazanımı µm fraksiyon için 30 dakika liçing süresinde % 92 ye ulaşmaktadır. 180 dakika sonunda ise bakır kazanımı % 94 olmaktadır. iii) µm fraksiyondan daha ince boyutlara öğütülen cevher de tane boyunun etkisinin önemli olmadığı görülmektedir. Bakır kazanımı µm fraksiyon için 180 dakika liçing sonunda % 94 e ve daha ince boyutlarda ise % 99 e ulaşmaktadır Copper recovery, % The weight loss Copper recovery ,76-4,76+2,83-2, ,841-0,841+0,212-0,212+0,150-0,150+0,100-0,100 Particle size fraction, mm Figure 9. Effect of particle size of crushed ore for the dissolution of malachite. (Ammonia concentration: 5M NH 4 OH M(NH 4 ) 2 CO 3, T:25 C, weight of ore: 20 g, s/l: 1/5, stirring speed: 250 rpm, time: 180 min) Şekil 9. Kırılmış cevherin tane boyunun malahit çözünmesine etkisi (Amonyak derişimi: 5M NH 4 OH M(NH 4 ) 2 CO 3, T:25 C, cevher kütlesi: 20 g, katı/sıvı: 1/5, karıştırma hızı: 250 rpm, süre: 180 dak.)

13 The Journal of ORE DRESSING Copper recovery, % µm µm µm µm -45 µm Time, minutes Figure 10. Effect of particle size of the ground ore for the dissolution of malachite. (Ammonia concentration: 5M NH4OH M(NH4)2CO3, T:25 C, weight of ore: 25 g, s/l: 1/10 g/m1, stirring speed: 350 rpm) Şekil 10. Öğütülmüş cevherin tane boyunun malahit çözünmesine etkisi (Amonyak derişimi: 5M NH4OH M(NH4)2CO3, T:25 C, cevher kütlesi: 25 g, katı/sıvı: 1/10 g/m1, karıştırma hızı: 350 rpm) 4. DISCUSSION The results of XRD analyses of leaching residues at optimum leaching conditions are given in Figure 11. Accordingly, malachite is completely dissolved whereas, as expected, pyroxene group minerals, quartz, goethite and magnetite are naturally not dissolved. The dissolution of malachite increases other minerals content depending on their concentration in the ore. At doing evaluation according to values of the chemical analyses and XRD, the ore consists of % malachite, % goethite and magnetite, % quartz and pyroxene group and 0.73 % other minerals that were not determined by XRD analysis (Fig. 1). At the optimum leaching conditions, because of complete dissolution malachite into leach residue, goethite and magnetite, and the other minerals reach to 49 % and 51 %, respectively. NH 4 OH and (NH 4 ) 2 CO 3 solution are used together as leaching medium in the leaching operations of copper oxide or malachite ore. The highest copper recoveries from malachite leaching and ph value of the ammonia leaching medium are given in Table TARTIŞMA Optimum koşullarda elde edilen liçing artığının XRD analiz sonuçları, Şekil 11 de verilmiştir. Buna göre malahit tamamen çözünmektedir. Ancak beklenildiği gibi piroksen grup mineralleri, kuvars, götit ve manyetit çözünmemiştir. Malahit çözünmesi, diğer minerallerin içeriklerini onların cevherdeki derişimlerine bağlı olarak arttırmıştır. Kimyasal analiz ve XRD verilerine göre değerlendirme yapıldığında cevher, % malahit, % götit ve manyetit, % kuvars ve piroksen grup ve % 0.73 XRD analizi ile belirlenemeyen diğer mineralleri içermektedir (Şekil 1). Optimum liç koşullarında malahit tamamen çözündüğünden, liçing artığında götit ve manyetit, ve diğer mineraller sırasıyla % 49 ve % 51 e ulaşmaktadır. NH 4 OH ve (NH 4 ) 2 CO 3 çözeltisi, bakır oksit ya da malahit cevherlerinin liçing işlemlerinde liçing ortamı olarak birlikte kullanılmaktadır. Malahit liçinginden en yüksek bakır kazanımları ve amonyak liç ortamının ph değerleri Tablo 5 te verilmiştir.

14 14 Volume 7 - Issue 14 Figure 11. X ray difractogram of leaching residues Şekil 11. Liç artığının X ışınları difraktogramı Table 5. Relationship between ph and recovery in various ammonia leaching mediums (s/l: 1/5 g/m1, time: 180 min, stirring speed: 250 rpm, T:25 C, particle size: 80 % -650 µm, weight of ore: 20 g) Tablo5. Değişik liç ortamlarında ph ve kazanım arasındaki ilişki (katı/sıvı: 1/5 g/m1, süre:180 dak, karıştırma hızı: 250 rpm, T:25 C, tane boyu: % 80 i -650 µm, cevher : 20 g) Leaching medium ph Copper recovery, % 3M NH 4 OH + 1M (NH 4 ) 2 CO M NH 4 OH + 0.5M (NH 4 ) 2 CO M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO M NH 4 OH M (NH 4 ) 2 CO M NH 4 OH M (NH 4 ) 2 CO M NH4OH M (NH 4 ) 2 CO When only 5M NH 4 OH solution is used as leaching medium, reached copper recovery is about 53 % (Fig. 2), and when 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 solution is only used, reached copper recovery remain at about 5 % (Fig. 3). But when both of ammonia compounds (5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 solution) are used together, copper recovery is reached about 80 %. While 13.4M NH 4 OH solution as leaching medium is used, copper recovery could reach to 72 %. Copper recovery is increased using NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 buffer solution both that is both forming further more copper amine complex with NH4OH solution and forming accomplice ion effect on carbonate mineral with (NH 4 ) 2 CO 3 salt. In addition, ph of buffer solution very few changes slowly during leaching (± 0.5) and this also provides the formation of stable Cu-ammonia complexes. On the other hand, leaching ph in ammonia medium is put forwarded from the thermodynamic 2+ estimation of Cu(NH 3 ) 4 equilibrium case (Tozawa et al., 1976 ; Galitis et al., 1978). Depending on this the region where Cu(NH 3 ) 2+ 4 complex is stable is defined as a function of temperature, total ammonia concentration {[NH 3 ]+[NH 4 +]} and ph. The same case also Liçing ortamı olarak yalnızca 5M NH 4 OH çözeltisi kullanıldığı zaman, elde edilen bakır kazanımı yaklaşık % 53 (Şekil 2), ve 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 çözeltisi kullanıldığı zaman ulaşılan bakır kazanımı yaklaşık % 5 te kalmaktadır (Şekil 3). Fakat her iki amonyak bileşiği (5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 çözeltisi) birlikte kullanıldığında, bakır kazanımı yaklaşık % 80 e ulaşmaktadır. Liçing ortamı olarak 13.4M NH4OH çözeltisinin kullanılması durumunda ise bakır kazanımı % 72 e ulaşmaktadır. Bakır kazanımı, NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 tampon çözeltisinin birlikte kullanılması durumunda artmaktadır. Tampon çözeltinin ph ı, liçing sırasında çok az değişmekte (± 0.5) ve bu da oluşan bakır amin kompleksinin kararlılığını korumaktadır. Diğer taraftan amonyaklı ortamda liçing ph ı, 2+ Cu(NH 3 ) 4 kompleksinin termodinamik olarak kararlı olduğu denge durumunda tutulmaktadır (Tozawa ve diğ., 1976; Galitis ve diğ., 1978). Cu(NH 3 ) 2+ 4 kompleksinin kararlı olduğu bu bölge, sıcaklık, toplam amonyak derişimi {[NH 3 ]+[NH 4 +]} ve ph ın fonksiyonu olarak tanımlanmaktadır. Benzer durum Cu-NH 3 sistemleri için Eh-pH diyagramlarında da görülmektedir. Kararlı bakır kompleksi için optimum ph aralığı diyagramdan,

15 The Journal of ORE DRESSING seems for Cu-NH 3 system on Eh-pH diagram. The optimum ph range for stable copper complex is found from diagrams as which is consistent with the results given in Table CONCLUSIONS The ammonia leaching medium and leaching conditions of malachite ore by ammonia/ammonium carbonate solution has been studied. The optimum ammonia medium are found as follows:ammonia/ammonium carbonate molar ratio: 5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 Change of ph with NH3/NH4+ molar ratio in the ammonia leaching solution is also investigated. First copper recovery increases until NH 3 /NH + 4 molar ratio of 8, then slowly decreases. ph increases to 10.5 from 8 until NH 3 /NH + 4 molar ratio of 4. For ratios higher than 4, ph is fixed between For Cu-NH 3 system on Eh ph diagram, the ph interval where Cu(NH 3 ) 4 2+ complex is stable is provided with 5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 solution. Copper dissolved from malachite is present in solution in the form of stable copper ammonia complexes. At the ammonia leaching, copper is solubilized as amine complexes, iron is hydrolyzed to an insoluble hydrated iron oxide, and pyrite does not react (it remains in the leach residue). This is also an advantage. Cu(II) forms a number of soluble amines in ammonia system and the most stable one is tetraamine. The general reaction is as follow: Tablo 5 te verilen sonuçlar göz önüne alındığında olarak bulunmaktadır. 5. SONUÇLAR Malahit cevherinin amonyak/amonyum karbonat çözeltisi ile liçingde ortamın ve bakır çözünmesinin optimum koşulları belirlenmiştir. Liçing ortamının optimum koşulları şöyledir; Amonyak/amonyum karbonat molar oranı: 5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 Amonyak liçing çözeltilerinde NH3/NH4+ molar oranı ile ph ın değişimi de incelenmiş olup bakır kazanımı, NH 3 /NH 4 + molar oranı 8 e kadar artmakta, daha sonra azalmaktadır. NH 3 /NH 4 + molar oranı 4 e kadar ph, 8 den 10.5 e yükselmektedir. 4 ten daha yüksek oranlarda ise, ph arasında kalmaktadır. Eh-pH diyagramında Cu-NH3 sistemi için, Cu(NH 3 ) 4 2+ kompleksinin kararlı olduğu ph aralığı, 5M NH 4 OH + 0.3M (NH 4 ) 2 CO 3 çözeltisi ile sağlanmaktadır. Malahitten çözünen bakır, çözeltide kararlı bakır amonyak kompleksleri şeklinde bulunmaktadır. Amonyak liçingde bakır genellikle amin kompleksleri olarak çözünmektedir, Cu(II), amonyaklı sistemde bir kaç çözünür amin oluşturur ve en kararlı olanı tetra-amindir. Demir ise çözünmeyen hidrate demir oksite hidroliz olmaktadır ve liçing artığında kalmaktadır. Bu önemli bir avantajdır. Malahitin amonyaklı ortamda liçing tepkimesi aşağıdaki gibidir: Cu 2 (OH) 2 CO 3 + 6NH 4 OH + (NH 4 ) 2 CO 3 2Cu(NH 3 ) 4 CO 3 + 8H 2 O (1) The leaching conditions were determined as fallows: solid/liquid ratio: 1/5 g/ml; leaching times: 180 min.; stirring speed: 350 rpm; leaching temperature: 25 ºC; particle size: -100µm. Liçing koşulları ise aşağıdaki gibi bulunmuştur: katı/sıvı oranı: 1/5 g/m1; liçing süresi: 180 dakika; karıştırma hızı: 350 rpm; liçing sıcaklığı: 25 ºC; tane boyu: -100 µm. At these conditions copper was completely dissolved while 94 % of it dissolved at the first 30 minute and reached to 99 % at the 180 minutes leaching for µm particle size. The main important parameters in ammonia leaching of malachite ore are determined as leaching time, ammonia concentration, ph, solid/liquid ratio, leaching temperature while the effect of particle size for small fractions more than µm fraction is not observed µm tane boyu için bakır kazanımında verim 30 dakika liçingde % 94 e ulaşırken ilerleyen liçing koşullarında bakırın tamamı çözünmektedir. Malahit cevherinin amonyak liçingde başlıca önemli parametreler; liçing süresi, amonyak derişimi, ph, katı/sıvı oranı, liçing sıcaklığı olarak belirlenmiştir µm boyutundan daha ince boyutlarda tane boyunun etkisi görülmemiştir.

16

17 The Journal of ORE DRESSING REFERENCES 1. Alguacil, F.J., Recovery of Copper from Ammoniacal/ammonium carbonate medium by LIX 973N. Hydrometallurgy, 1999, (52), Amores, M., Coedo, A.G., Alguacil, F.J., Extraction of copper from sulphate solutions by MOC 45: Application to Cu seperation from leachates of a copper flue dust. Hydrometallurgy, 1997, (47), Hopkins, W.R., SX/EW, A mature but expanding technology. Mining Magazine, 1994, may, Kuhn, M.C., Arbiter, N., Kling, H., Anaconda's Arbiter Proses for Copper, CIM. Bulletin, 1974, Feb, Künkül, A., Kocakerim, M.M., Yapıcı, S., Demirbağ, A., Leaching kinetics of malachite in ammonia solutions. Int.Journal of Mineral Processing, 1994, (41), Ata, O.N., Çolak, S., Ekinci, Z., Çopur, M., Determination of the optimum conditions for leaching of malachite ore in H2SO4 Solutions. Chem. Eng. Technol., 2001, 4 (24) Barlett, R.W., Solution mining, leaching and fluid recovery of materials. 1992, Gordon and Breach Science Publishers, Philadelphia. 1992, Vol. 5, Bingöl, D., Canbazoğlu, M., Dissolution kinetics of malachite in sulphuric acid. Hydrometallurgy 2004, (72), Ekmekyapar, A., Oya, R., and Künkül, A., Dissolution kinetics of an oxidized coppre ore in ammonium chloride solution. Chemical and Biochemical Engineering Quanterly, 2003, 17 (4) Navarro, P., Alguacil, F.J., Technical Note Extraction of copper from sulphate solutions by LIX 864 in escaid100. Minerals Engineering, 1999, 12 (3), Oudenne, P.D., Olson, F.A., Leaching kinetics of malachite in ammonium carbonate solutions, Metallurgical Transactions, 1983, (14), Tozawa, K., Umetsu, Y., Sato, K., On Chemistry of Ammonia Leaching of Copper, Extractive Metallurgy of Copper, ed. J.C.Yannopoulos, J.C.Agarwal, 1976, A.I.M.E., New York. Vol.2, Chapter 36, Akhanazarova, S., and Kafarov, V., Experiment Optimization in Chemistry and Chemical Engineering, Mir Publishers, Moscow, (1982). 7. Forward, F.A., Peters, A., Leaching, SME Mineral Processing Handbook, 1985, New York. Ed.Weiss, N. L., Vol.2, Galitis, N., Clement, N., Hammami, R., Undersuchungen zur ammoniakalischen Laugung vonkupferschiefer-roherz und Flotations Kozentrat. Metal, 1978, 32 th.year. November 11, Habashi, F., Principles of Extractive Metallurgy, 1970, Gordon and Breach Science Publishers, New York. Vol Habashi, F., Trends in the Hydrometallurgical Treatment of Copper Oxides Ores, Arab Mining Journal, 1983, 4 (3), Habashi, F., A Textbook of Hydrometallurgy, 1993, Métallurgie Extractive Québec, Enr., Québec, Canada.

Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis

Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis Bu analiz grupları yüksek tenörlü cevher analizleri için uygun metottur. This analysis groups is an appropriate method for high grade ore analyses. AT-11

Detaylı

Jeokimya Analizleri. Geochemical Analysis

Jeokimya Analizleri. Geochemical Analysis Jeokimya Analizleri Geochemical Analysis Jeokimya; minerallerin oluşumu esnasında ve sonrasında çevre kayaçlar ile yüzeysel ortamlarda gerçekleşen kimyasal değişikliklerin belirlenmesi temeline dayanır.

Detaylı

özet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır:

özet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır: OKSİDE BAKIR CEVHERLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UTKU SADIK* özet Asit yiyici karbonatlar ihtiva eden Denizli bölgesi bakır cevherine amonyak liçing metodu uygulanmış ve lâboratuvar çapta bazı optimum şartlara

Detaylı

10.7442 g Na2HPO4.12H2O alınır, 500mL lik balonjojede hacim tamamlanır.

10.7442 g Na2HPO4.12H2O alınır, 500mL lik balonjojede hacim tamamlanır. 1-0,12 N 500 ml Na2HPO4 çözeltisi, Na2HPO4.12H2O kullanılarak nasıl hazırlanır? Bu çözeltiden alınan 1 ml lik bir kısım saf su ile 1000 ml ye seyreltiliyor. Son çözelti kaç Normaldir? Kaç ppm dir? % kaçlıktır?

Detaylı

Malahit Cevherinin Perklorik Asit Çözeltilerindeki Çözünürlüğünün İncelenmesi

Malahit Cevherinin Perklorik Asit Çözeltilerindeki Çözünürlüğünün İncelenmesi Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(3), ss. 175-185, Eylül 2017 Çukurova University Journal of the Faculty of Engineering and Architecture, 32(3), pp. 175-185, September 2017

Detaylı

International Black Sea Mining & Tunnelling Symposium / K. AYDINER, S. YASAR & O. YASAR (Eds.) / 2-4 November 2016 / Trabzon-Turkey

International Black Sea Mining & Tunnelling Symposium / K. AYDINER, S. YASAR & O. YASAR (Eds.) / 2-4 November 2016 / Trabzon-Turkey Investigating the Dissolution of Celestite in BaCl2 and MgCl2 Medium Selestit Mineralinin BaCl 2 ve MgCl 2 İçeren Ortamlarda Çözünürlüğünün Araştırılması Ayşegül BILEN a *, Ibrahim Goksel HIZLI a,b, Rasit

Detaylı

ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU

ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU SÜLEYMAN ÇINAR ÇAĞAN MERSİN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ

Detaylı

KOLEMANİT CEVHERİNİN POTASYUM HİDROJEN SÜLFAT ÇÖZELTİSİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ

KOLEMANİT CEVHERİNİN POTASYUM HİDROJEN SÜLFAT ÇÖZELTİSİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ KOLEMANİT CEVHERİNİN POTASYUM HİDROJEN SÜLFAT ÇÖZELTİSİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ Rövşen Guliyev Atatürk Üniversitesi,Mühendislik Fakültesi, Kimya Bölümü Erzurum,25240 e-mail : rusen1958@yahoo.com.tr

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı

Detaylı

YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ

YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABİLİM

Detaylı

SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU

SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU Bayram SİTİL a1, Ercan KESKİN a2, M. Deniz TURAN b,*, H. Soner ALTUNDOĞAN a3 a Fırat Üniversitesi

Detaylı

RM26 KOLEMANİTİN CO 2 VE SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULU ÇÖZELTİLERDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN OPTİMİZASYONU

RM26 KOLEMANİTİN CO 2 VE SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULU ÇÖZELTİLERDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN OPTİMİZASYONU Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir RM6 KOLEMANİTİN CO VE SO İLE DOYURULMUŞ SULU ÇÖZELTİLERDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN OPTİMİZASYONU ZAFER EKİNCİ, ENES ŞAYAN,

Detaylı

SrSO 4 IN KARBONATLI ORTAMDA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ. LEACHING OF SrSO 4 IN CARBONATE MEDIA. Mert ZORAĞA a, * ve Cem KAHRUMAN a a, * Özet. Abstract. 1.

SrSO 4 IN KARBONATLI ORTAMDA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ. LEACHING OF SrSO 4 IN CARBONATE MEDIA. Mert ZORAĞA a, * ve Cem KAHRUMAN a a, * Özet. Abstract. 1. 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS 09), 13-15 Mayıs 2009, Karabük, Türkiye SrSO 4 IN KARBONATLI ORTAMDA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ LEACHING OF SrSO 4 IN CARBONATE MEDIA Mert ZORAĞA a, * ve Cem KAHRUMAN

Detaylı

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt

Detaylı

KÜÇÜK Özkan, KOCAKERİM M. Muhtar, ÇOPUR Mehmet ve YARTAŞI Ahmet

KÜÇÜK Özkan, KOCAKERİM M. Muhtar, ÇOPUR Mehmet ve YARTAŞI Ahmet ULEKSİTİN (NH 4 ) 2 SO 4 ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU KÜÇÜK Özkan, KOCAKERİM M. Muhtar, ÇOPUR Mehmet ve YARTAŞI Ahmet Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

ALUMİNYUMUN YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ SÜLFÜRİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ*

ALUMİNYUMUN YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ SÜLFÜRİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ* ALUMİNYUMUN YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ SÜLFÜRİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ* The Development of Alumina Formed on Aluminium Using Sulphuric Acid Anodizing Technique Suzan KONUKLU Kimya

Detaylı

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 04-07 Ekim 2016 1 Incir ISSN: 2148-0036 Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 15-23 Araştırma Makalesi Research Article Araştırma

Detaylı

WEEK 11 CME323 NUMERIC ANALYSIS. Lect. Yasin ORTAKCI.

WEEK 11 CME323 NUMERIC ANALYSIS. Lect. Yasin ORTAKCI. WEEK 11 CME323 NUMERIC ANALYSIS Lect. Yasin ORTAKCI yasinortakci@karabuk.edu.tr 2 INTERPOLATION Introduction A census of the population of the United States is taken every 10 years. The following table

Detaylı

First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences

First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences Zehra Taşkın, Umut Al & Umut Sezen {ztaskin, umutal, u.sezen}@hacettepe.edu.tr - 1 Plan Need for content-based

Detaylı

PROBERTİTİN TİTRİPLEX III ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ

PROBERTİTİN TİTRİPLEX III ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ PROBERTİTİN TİTRİPLE III ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ Hatice Dursun*, M.Muhtar Kocakerim*, Özkan Küçük*, Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü,Erzurum,2524 *Atatürk Üniversitesi

Detaylı

Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar. (Özet)

Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar. (Özet) 4 Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar (Özet) Günümüzde, teknolojinin gelişmesi ile yüz tanımaya dayalı bir çok yöntem artık uygulama alanı bulabilmekte ve gittikçe de önem kazanmaktadır. Bir çok farklı uygulama

Detaylı

KBİ cüruflarının H2O2 ortamında H2SO4 ile liç kinetiğinin incelenmesi

KBİ cüruflarının H2O2 ortamında H2SO4 ile liç kinetiğinin incelenmesi Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Cilt: 8, 4, 853-864 Eylül 2017 KBİ cüruflarının H2O2 ortamında H2SO4 ile liç kinetiğinin incelenmesi Mustafa BOYRAZLI Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Metalurji

Detaylı

ÇEVRESEL TEST HİZMETLERİ 2.ENVIRONMENTAL TESTS

ÇEVRESEL TEST HİZMETLERİ 2.ENVIRONMENTAL TESTS ÇEVRESEL TEST HİZMETLERİ 2.ENVIRONMENTAL TESTS Çevresel testler askeri ve sivil amaçlı kullanılan alt sistem ve sistemlerin ömür devirleri boyunca karşı karşıya kalabilecekleri doğal çevre şartlarına dirençlerini

Detaylı

SERVİKAL YETMEZİĞİNDE MCDONALDS VE MODDIFIYE ŞIRODKAR SERKLAJ YÖNTEMLERININ KARŞILAŞTIRILMASI

SERVİKAL YETMEZİĞİNDE MCDONALDS VE MODDIFIYE ŞIRODKAR SERKLAJ YÖNTEMLERININ KARŞILAŞTIRILMASI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI EĞİTİM SORUMLUSU:PROF.DR.SEFA KELEKÇİ SERVİKAL YETMEZİĞİNDE MCDONALDS VE MODDIFIYE ŞIRODKAR

Detaylı

BAKIR CÜRUFLARINDAN DEMİR (III) SÜLFAT LİÇİ İLE BAKIR, KOBALT VE NİKEL EKSTRAKSİYONU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

BAKIR CÜRUFLARINDAN DEMİR (III) SÜLFAT LİÇİ İLE BAKIR, KOBALT VE NİKEL EKSTRAKSİYONU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Onuncu Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 3-6 Eylül, Koç Üniversitesi, İstanbul BAKIR CÜRUFLARINDAN DEMİR (III) SÜLFAT LİÇİ İLE BAKIR, KOBALT VE NİKEL EKSTRAKSİYONU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Hasan ARSLANOĞLU

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Mehmet Kul Doğum Tarihi: 02 Nisan 1970 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Lisans Metalurji Mühendisliği Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1995

Detaylı

Atık Sulardan Tekstil Boyar Maddesinin Silika İle Giderimi için Deneysel Tasarım

Atık Sulardan Tekstil Boyar Maddesinin Silika İle Giderimi için Deneysel Tasarım BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi Cilt 4(2) 25-3 (22) Atık Sulardan Tekstil Boyar Maddesinin Silika İle Giderimi için Deneysel Tasarım Özkan DEMİRBAŞ,*, Cihan YILDIZ 2 Balıkesir Üniversitesi Fen.-Ed. Fak. Kimya

Detaylı

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering AKÜ FEMÜBİD 17 (2017) 025708 (717-726) AKU J. Sci. Eng. 17 (2017) 025708 (717-726)

Detaylı

Üniversitesi, Ziraat Fakultesi, Bahçe Bitkileri Bolumu Balcalı, Adana. (Sorumlu Yazar)

Üniversitesi, Ziraat Fakultesi, Bahçe Bitkileri Bolumu Balcalı, Adana. (Sorumlu Yazar) VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 04-07 Ekim 2016 ISSN: 2148-0036 Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 9-14 Araştırma Makalesi 1Çukurova Üniversitesi, Ziraat

Detaylı

Cevher Zenginleştirme, Ar-Ge ve Analiz Hizmetleri Mineral Processing, R&D And Analysis Services XRF - XRD

Cevher Zenginleştirme, Ar-Ge ve Analiz Hizmetleri Mineral Processing, R&D And Analysis Services XRF - XRD Cevher Zenginleştirme, Ar-Ge ve Analiz Hizmetleri Mineral Processing, R&D And Analysis Services XRF - XRD w w w. a r g e t e s t. c o m İçindekiler / Table of Contents XRF-WR - Tam Kayaç Analizi / Whole

Detaylı

BOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI

BOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI BOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI Mine ÖZDEMİR, İlker KIPÇAK, Neşe (UYGAN) ÖZTÜRK Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği

Detaylı

A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES

A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES by Didem Öztürk B.S., Geodesy and Photogrammetry Department Yildiz Technical University, 2005 Submitted to the Kandilli Observatory and Earthquake

Detaylı

ARAŞTIRMA MAKALESİ / RESEARCH ARTICLE

ARAŞTIRMA MAKALESİ / RESEARCH ARTICLE Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi A-Uygulamalı Bilimler ve Mühendislik Anadolu University Journal of Science and Technology A- Applied Sciences and Engineering Cilt: 16 Sayı: 2-2015 Sayfa:

Detaylı

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakultesi Bahçe Bitkileri Bolumu Selçuklu/KONYA (Sorumlu Yazar)

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakultesi Bahçe Bitkileri Bolumu Selçuklu/KONYA (Sorumlu Yazar) VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 04-07 Ekim 2016 ISSN: 2148-0036 Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 40-45 Araştırma Makalesi Research Article Selçuk Üniversitesi

Detaylı

12-15 YAŞ ARASI ANTRENMANLI ÇOCUKLARDA CiNSiYET VE YAŞıN LAKTAT VE KALP ATIM HIZI CEVAPLARINA ETKisi

12-15 YAŞ ARASI ANTRENMANLI ÇOCUKLARDA CiNSiYET VE YAŞıN LAKTAT VE KALP ATIM HIZI CEVAPLARINA ETKisi Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2005,16 (1),1-18 12-15 YAŞ ARASI ANTRENMANLI ÇOCUKLARDA CiNSiYET VE YAŞıN LAKTAT VE KALP ATIM HIZI CEVAPLARINA ETKisi Alper GÜVENÇ, Rıdvan ÇOLAK, Caner

Detaylı

5. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ

5. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ 5. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ Birçok tuz suda çok az çözünür. Tuzların sudaki çözünürlüğünden faydalanarak çökelek oluşumu kontrol edilebilir ve çökme olayı karışımları ayırmak için kullanılabilir. Çözünürlük

Detaylı

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Rb izotoplarından oluşmuştur. İzotopların doğada bulunma yüzdelerini hesaplayınız. Bir bileşik

Detaylı

ÇD30. SENTETİK SULU CuSO 4 ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU

ÇD30. SENTETİK SULU CuSO 4 ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir ÇD0 SENTETİK SULU CuSO ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU T.Çalban, S.Çolak,

Detaylı

EFFECT OF MECHANICAL ACTIVATION ON THE SODA ROASTING KINETICS OF CHROMITE

EFFECT OF MECHANICAL ACTIVATION ON THE SODA ROASTING KINETICS OF CHROMITE KROMİTİN SODA KAVURMASI KİNETİĞİNE MEKANİK AKTİVASYONUN ETKİSİ Güven YARKADAŞ ve Kenan YILDIZ Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği, Sakarya E-posta: kenyil@sakarya.edu.tr

Detaylı

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. BAZI BTKSEL ÇAYLARIN MNERAL MADDE ÇER ÜZERNE FARKLI DEMLEME ve KAYNATMA SÜRELERNN ETKS

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. BAZI BTKSEL ÇAYLARIN MNERAL MADDE ÇER ÜZERNE FARKLI DEMLEME ve KAYNATMA SÜRELERNN ETKS ÖZET Yüksek Lisans Tezi BAZI BTKSEL ÇAYLARIN MNERAL MADDE ÇER ÜZERNE FARKLI DEMLEME ve KAYNATMA SÜRELERNN ETKS Tolga UÇAR Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendislii Anabilim Dalı Danıman:

Detaylı

Anahtar kelimeler: Hicaznar, potasyum, sogukta muhafaza, kalite

Anahtar kelimeler: Hicaznar, potasyum, sogukta muhafaza, kalite VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 4-7 Ekim 216 ISSN: 2148-36 Yıl /Year: 217 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 78-85 Araştırma Makalesi Research Article 1Alata Bahçe Kulturleri

Detaylı

Küre Bölgesi Sülfürlü Bakır Cevherlerinin Hidrometalurjik Yöntemle Kazanımında Mekanik Aktivasyon ve Hidrojenperoksit İlavesinin Etkisi

Küre Bölgesi Sülfürlü Bakır Cevherlerinin Hidrometalurjik Yöntemle Kazanımında Mekanik Aktivasyon ve Hidrojenperoksit İlavesinin Etkisi 2017 Published in 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 29-30 September 2017 (ISITES2017 Baku - Azerbaijan) Küre Bölgesi Sülfürlü Bakır Cevherlerinin Hidrometalurjik

Detaylı

Çözünürlük kuralları

Çözünürlük kuralları Çözünürlük kuralları Bütün amonyum, bileşikleri suda çok çözünürler. Alkali metal (Grup IA) bileşikleri suda çok çözünürler. Klorür (Cl ), bromür (Br ) ve iyodür (I ) bileşikleri suda çok çözünürler, ancak

Detaylı

BOĞAZİÇİ UNIVERSITY KANDİLLİ OBSERVATORY and EARTHQUAKE RESEARCH INSTITUTE GEOMAGNETISM LABORATORY

BOĞAZİÇİ UNIVERSITY KANDİLLİ OBSERVATORY and EARTHQUAKE RESEARCH INSTITUTE GEOMAGNETISM LABORATORY Monthly Magnetic Bulletin May 2015 BOĞAZİÇİ UNIVERSITY KANDİLLİ OBSERVATORY and EARTHQUAKE RESEARCH INSTITUTE GEOMAGNETISM LABORATORY http://www.koeri.boun.edu.tr/jeomanyetizma/ Magnetic Results from İznik

Detaylı

Metamorphism and Metamorphic Rocks

Metamorphism and Metamorphic Rocks Metamorphism and Metamorphic Rocks Metamorphic rocks (from the Greek meta, change and morpho, shape ) constitute the third major group of rocks. They result from the transformation of other rocks by metamorphic

Detaylı

SINIR TENORUNUN EKONOMİK BAKIR MİKTARI TAHMİN HASTASINA ETKİSİ

SINIR TENORUNUN EKONOMİK BAKIR MİKTARI TAHMİN HASTASINA ETKİSİ SINIR TENORUNUN EKONOMİK BAKIR MİKTARI TAHMİN HASTASINA ETKİSİ THE EFFECT OF THE CUT-OFF GRADE ON THE ESTIMATION ERROR OF ECONOMIC COPPER CONTENT Ercüment YALÇIN (*) ANAHTAR SÖZCÜKLER: u, Tahmin Hatası,

Detaylı

GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI

GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI Ayı rma Prosesleri Gaz-Sıvı GAZ ABSORPSİYONU/DESORPSİYONU Destilasyon Buharlaşma Sıvı-Sıvı Sıvı ekstraksiyonu Süperkritik ekstraksiyon Katı-Akışkan Filtrasyon

Detaylı

BİSFENOL A NIN BAKIRIN LEKTROKİMYASAL DAVRANIŞLARINA ETKİSİ 1. The Effects of Bisphenol A on Electrochemical Behaviour of Copper*

BİSFENOL A NIN BAKIRIN LEKTROKİMYASAL DAVRANIŞLARINA ETKİSİ 1. The Effects of Bisphenol A on Electrochemical Behaviour of Copper* BİSFENOL A NIN BAKIRIN LEKTROKİMYASAL DAVRANIŞLARINA ETKİSİ 1 The Effects of Bisphenol A on Electrochemical Behaviour of Copper* Turgut DOĞAN Kimya Anabilim Dalı Güray KILINÇÇEKER Kimya Anabilim Dalı ÖZET

Detaylı

Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Grup Adı: Sıvı Seviye Kontrol Deneyi.../..

Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Grup Adı: Sıvı Seviye Kontrol Deneyi.../.. Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Grup Adı: Sıvı Seviye Kontrol Deneyi.../../2015 KP Pompa akış sabiti 3.3 cm3/s/v DO1 Çıkış-1 in ağız çapı 0.635 cm DO2

Detaylı

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ 1 Gıdaların bazı fiziksel özellikleri: Yoğunluk Özgül ısı Viskozite Gıdaların kimyasal bileşimi ve fiziksel yapılarına bağlı olarak BELLİ SINIRLARDA DEĞİŞİR!!! Kimyasal

Detaylı

6. Seçilmiş 24 erkek tipte ağacın büyüme biçimi, ağacın büyüme gücü (cm), çiçeklenmenin çakışma süresi, bir salkımdaki çiçek tozu üretim miktarı,

6. Seçilmiş 24 erkek tipte ağacın büyüme biçimi, ağacın büyüme gücü (cm), çiçeklenmenin çakışma süresi, bir salkımdaki çiçek tozu üretim miktarı, ÖZET Bu çalışmada, Ceylanpınar Tarım İşletmesi'nde bulunan antepfıstığı parsellerinde yer alan bazı erkek tiplerin morfolojik ve biyolojik özelikleri araştırılmıştır. Çalışma, 1995 ve 1996 yıllarında hem

Detaylı

Chapter 9: Faz Diyagramları

Chapter 9: Faz Diyagramları Chapter 9: Faz Diyagramları İki elementi birleştirdiğimizde... ortaya çıkan denklik durumu nedir? genel olarak aşağıdakileri belirlersek... -- kompozisyon (örn., ağ% Cu - ağ% Ni), ve -- sıcaklık (T ) şunlara

Detaylı

AYÇİÇEK YAĞI ÜRETİMİ YAN ÜRÜNLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

AYÇİÇEK YAĞI ÜRETİMİ YAN ÜRÜNLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ AYÇİÇEK YAĞI ÜRETİMİ YAN ÜRÜNLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ U. OLGUN, Ö. ÖZYILDIRIM, V. SEVİNÇ Sakarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Mithatpaşa, 54, Sakarya ÖZET Ayçiçek yağı üretim tesislerinden

Detaylı

NANO KURġUN ÜRETĠMĠ VE KARAKTERĠZASYONU

NANO KURġUN ÜRETĠMĠ VE KARAKTERĠZASYONU NANO KURġUN ÜRETĠMĠ VE KARAKTERĠZASYONU AHMET GÜNGÖR MERSĠN ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ KĠMYA MÜHENDĠSLĠĞĠ ANA BĠLĠM DALI YÜKSEK LĠSANS TEZĠ MERSĠN TEMMUZ 2015 NANO KURġUN ÜRETĠMĠ VE KARAKTERĠZASYONU

Detaylı

DEPRESSION OF LEAD USING SODIUM METABISULPHITE IN SELECTIVE FLOTATION OF LEAD AND COPPER

DEPRESSION OF LEAD USING SODIUM METABISULPHITE IN SELECTIVE FLOTATION OF LEAD AND COPPER DEPRESSION OF LEAD USING SODIUM METABISULPHITE IN SELECTIVE FLOTATION OF LEAD AND COPPER by Emre ÖZTÜRK Ekim, İZMİR DEPRESSION OF LEAD USING SODIUM METABISULPHITE IN SELECTIVE FLOTATION OF LEAD AND COPPER

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ Duygu ÖZÇALIK GAYRİMENKUL GELİŞTİRME VE YÖNETİMİ ANABİLİM DALI ANKARA 2018 Her hakkı saklıdır

Detaylı

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir. GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir

Detaylı

REVERSE OSMOSİS SİSTEMLERİ REVERSE OSMOSIS SYSTEMS

REVERSE OSMOSİS SİSTEMLERİ REVERSE OSMOSIS SYSTEMS REVERSE OSMOSİS SİSTEMLERİ REVERSE OSMOSIS SYSTEMS REVERSE OSMOSİS SİSTEMLERİ REVERSE OSMOSIS SYSTEMS Reverse Osmosis sudaki istenmeyen tüm minerallerin arıtılmasında kullanılan, günümüzün en gelişmiş

Detaylı

BAKIR İÇEREN LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN CHEVREUL TUZU ELDESİNİN İSTATİSTİKSEL MODELLENMESİ

BAKIR İÇEREN LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN CHEVREUL TUZU ELDESİNİN İSTATİSTİKSEL MODELLENMESİ BAKIR İÇEREN LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN CHEVREUL TUZU ELDESİNİN İSTATİSTİKSEL MODELLENMESİ S. ÇOLAK, T. ÇALBAN, M. YEŞİLYURT Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Müh. Bl. 540-Erzurum, Türkiye. ÖZET

Detaylı

REVERSE OSMOSİS SİSTEMLERİ REVERSE OSMOSIS SYSTEMS

REVERSE OSMOSİS SİSTEMLERİ REVERSE OSMOSIS SYSTEMS Reverse Osmosis sudaki istenmeyen tüm minerallerin arıtılmasında kullanılan, günümüzün en gelişmiş yöntemidir. Reverse Osmosis is a today s most advanced method for un wanted minerals treatment. Reverse

Detaylı

Eco 338 Economic Policy Week 4 Fiscal Policy- I. Prof. Dr. Murat Yulek Istanbul Ticaret University

Eco 338 Economic Policy Week 4 Fiscal Policy- I. Prof. Dr. Murat Yulek Istanbul Ticaret University Eco 338 Economic Policy Week 4 Fiscal Policy- I Prof. Dr. Murat Yulek Istanbul Ticaret University Aggregate Demand Aggregate (domestic) demand (or domestic absorption) is the sum of consumption, investment

Detaylı

PHASE DIAGRAMS. IE-114 Materials Science and General Chemistry Lecture-10

PHASE DIAGRAMS. IE-114 Materials Science and General Chemistry Lecture-10 PHASE DIAGRAMS IE-114 Materials Science and General Chemistry Lecture-10 Importance of Phase Diagrams There is a strong correlation between microstructure and mechanical properties. Phase diagrams provides

Detaylı

Her madde atomlardan oluşur

Her madde atomlardan oluşur 2 Yaşamın kimyası Figure 2.1 Helyum Atomu Çekirdek Her madde atomlardan oluşur 2.1 Atom yapısı - madde özelliği Elektron göz ardı edilebilir kütle; eksi yük Çekirdek: Protonlar kütlesi var; artı yük Nötronlar

Detaylı

HANTZSCH TEPKİMESİNİN ÜRE SAPTANMASINA UYGULANMASI

HANTZSCH TEPKİMESİNİN ÜRE SAPTANMASINA UYGULANMASI HANTZSCH TEPKİMESİNİN ÜRE SAPTANMASINA UYGULANMASI Fatma AYDIN* ve H. Nursevin ÖZTOP** ^Cumhuriyet Üniversitesi Müh. Fak Çevre Mäh. Böl. Sivas - TÜRKİYE **Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Ed. Fak. Kimya Böl.

Detaylı

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ Danışman Doç. Dr. Tufan BAL YÜKSEK LİSANS TEZİ TARIM EKONOMİSİ ANABİLİM DALI ISPARTA - 2016 2016 [] TEZ

Detaylı

ASETOASETİK ESTER KONDENSASYONU

ASETOASETİK ESTER KONDENSASYONU ASETOASETİK ESTER KONDENSASYONU ASETOASETİK ESTER KONDENSASYONU İki karbonil grubu arasında doymuş bir karbon atomu olan bileşiklere ere β-dikarbonil bileşikleri denir.bu bileşikler organik sentezlerde

Detaylı

İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER

İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM ANA BİLİM DALI İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER BİR ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ: SHERATON ANKARA HOTEL & TOWERS

Detaylı

Elazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler

Elazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler Karaelmas Science and Engineering Journal/Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi 2 (1): 15-21, 212 Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi Journal home page: www.fbd.karaelmas.edu.tr Araştırma Makalesi Elazığ

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin

Detaylı

Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this

Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this ERROR Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this input data may have errors. There are 5 basis source of error: The Source of Error 1. Measuring Errors Data

Detaylı

EGE UNIVERSITY ELECTRICAL AND ELECTRONICS ENGINEERING COMMUNICATION SYSTEM LABORATORY

EGE UNIVERSITY ELECTRICAL AND ELECTRONICS ENGINEERING COMMUNICATION SYSTEM LABORATORY EGE UNIVERSITY ELECTRICAL AND ELECTRONICS ENGINEERING COMMUNICATION SYSTEM LABORATORY INTRODUCTION TO COMMUNICATION SYSTEM EXPERIMENT 4: AMPLITUDE MODULATION Objectives Definition and modulating of Amplitude

Detaylı

CEVHERLERDEN ALTININ ÖZÜTLENMESİNDE TİYOÜRE KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

CEVHERLERDEN ALTININ ÖZÜTLENMESİNDE TİYOÜRE KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI CEVHERLERDEN ALTININ ÖZÜTLENMESİNDE TİYOÜRE KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI Uğur SELENGİL a a Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, Eskişehir, 26480,

Detaylı

HHO HÜCRESİNİN PERFORMANSININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ. Konya, Türkiye,

HHO HÜCRESİNİN PERFORMANSININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ. Konya, Türkiye, HHO HÜCRESİNİN PERFORMANSININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ Kevser DİNCER 1, Rıdvan ONGUN 1, Oktay DEDE 1 1 Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği Bölümü, Selçuklu, Konya, Türkiye,

Detaylı

ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER 1- SICAKLIK 2- ORTAK İYON ETKİSİ 3- ÇÖZÜCÜ ÇÖZÜNEN CİNSİ 4- BASINCIN ETKİSİ 1- SICAKLIK ETKİSİ Sıcaklık etkisi Le Chatelier prensibine bağlı olarak yorumlanır. ENDOTERMİK

Detaylı

PERİYODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR

PERİYODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR PERİODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR 1. Bir elementin periyodik cetveldeki yeri aşağıdakilerden hangisi ile belirlenir? A) Atom ağırlığı B) Değerliği C) Atom numarası D) Kimyasal özellikleri E) Fiziksel

Detaylı

EmimHSO 4 (1-Etil-3-Metil-İmidazolyum Hidrojen Sülfat) İyonik Sıvısının Anot Çamurundan Bakır Geri Kazanımı Üzerine Etkisi

EmimHSO 4 (1-Etil-3-Metil-İmidazolyum Hidrojen Sülfat) İyonik Sıvısının Anot Çamurundan Bakır Geri Kazanımı Üzerine Etkisi Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering AKÜ FEMÜBİD 17 (2017) 025705 (696-703) AKU J. Sci.Eng.17 (2017) 025705 (696-703)

Detaylı

Argumentative Essay Nasıl Yazılır?

Argumentative Essay Nasıl Yazılır? Argumentative Essay Nasıl Yazılır? Hüseyin Demirtaş Dersimiz: o Argumentative Essay o Format o Thesis o Örnek yazı Military service Outline Many countries have a professional army yet there is compulsory

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI

Detaylı

BASINÇLI REAKTÖRDE KARBON DİOKSİTİN ATIK ULEKSİT CEVHERİ İLE TUTULMASININ OPTİMİZASYONU

BASINÇLI REAKTÖRDE KARBON DİOKSİTİN ATIK ULEKSİT CEVHERİ İLE TUTULMASININ OPTİMİZASYONU ÖZET BASINÇLI REAKTÖRDE KARBON DİOKSİTİN ATIK ULEKSİT CEVHERİ İLE TUTULMASININ OPTİMİZASYONU Mehmet ÇOPUR a, M. Muhtar KOCAKERİM a, İ.Hakkı KARAKAŞ b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya

Detaylı

PRELIMINARY REPORT. 19/09/2012 KAHRAMANMARAŞ PAZARCIK EARTHQUAKE (SOUTHEAST TURKEY) Ml=5.1.

PRELIMINARY REPORT. 19/09/2012 KAHRAMANMARAŞ PAZARCIK EARTHQUAKE (SOUTHEAST TURKEY) Ml=5.1. PRELIMINARY REPORT 19/09/2012 KAHRAMANMARAŞ PAZARCIK EARTHQUAKE (SOUTHEAST TURKEY) Ml=5.1 www.deprem.gov.tr www.afad.gov.tr REPUBLIC OF TUKEY MANAGEMENT PRESIDENCY An earthquake with magnitude Ml=5.1 occurred

Detaylı

ÖZET OTOMATİK KÖKLENDİRME SİSTEMİNDE ORTAM NEMİNİN SENSÖRLERLE HASSAS KONTROLÜ. Murat ÇAĞLAR

ÖZET OTOMATİK KÖKLENDİRME SİSTEMİNDE ORTAM NEMİNİN SENSÖRLERLE HASSAS KONTROLÜ. Murat ÇAĞLAR vii ÖZET OTOMATİK KÖKLENDİRME SİSTEMİNDE ORTAM NEMİNİN SENSÖRLERLE HASSAS KONTROLÜ Murat ÇAĞLAR Yüksek Lisans Tezi, Tarım Makinaları Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Saadettin YILDIRIM 2014, 65 sayfa

Detaylı

HAZIRLAYANLAR: K. ALBAYRAK, E. CİĞEROĞLU, M. İ. GÖKLER

HAZIRLAYANLAR: K. ALBAYRAK, E. CİĞEROĞLU, M. İ. GÖKLER HAZIRLAYANLAR: K. ALBAYRAK, E. CİĞEROĞLU, M. İ. GÖKLER PROGRAM OUTCOME 13 Ability to Take Societal, Environmental and Economical Considerations into Account in Professional Activities Program outcome 13

Detaylı

zeytinist

zeytinist 1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 4 TEREYAĞI

Detaylı

ALIQUAT-336 EMDİRİLMİŞ HP-20 ve HP-2MG REÇİNELERİYLE SULU ÇÖZELTİLERDEN Cr(VI) GİDERİLMESİNDE POLİMER ADSORBAN TÜRÜNÜN ETKİSİNİN İNCELENMESİ

ALIQUAT-336 EMDİRİLMİŞ HP-20 ve HP-2MG REÇİNELERİYLE SULU ÇÖZELTİLERDEN Cr(VI) GİDERİLMESİNDE POLİMER ADSORBAN TÜRÜNÜN ETKİSİNİN İNCELENMESİ ALIQUAT-336 EMDİRİLMİŞ HP-2 ve HP-2MG REÇİNELERİYLE SULU ÇÖZELTİLERDEN Cr(VI) GİDERİLMESİNDE POLİMER ADSORBAN TÜRÜNÜN ETKİSİNİN İNCELENMESİ M. ARDA *, Ö. SOLAK **, N. KABAY **, M. YÜKSEL **, M. AKÇAY **,

Detaylı

ANOD ÇAMURUNDAKİ GÜMÜŞÜN AMONYUM TİYOSÜLFAT ÇÖZELTİLERİNDE MİKRODALGA ENERJİSİ İLE EKSTRAKSİYONUNUN OPTİMİZASYONU

ANOD ÇAMURUNDAKİ GÜMÜŞÜN AMONYUM TİYOSÜLFAT ÇÖZELTİLERİNDE MİKRODALGA ENERJİSİ İLE EKSTRAKSİYONUNUN OPTİMİZASYONU ANOD ÇAMURUNDAKİ GÜMÜŞÜN AMONYUM TİYOSÜLFAT ÇÖZELTİLERİNDE MİKRODALGA ENERJİSİ İLE EKSTRAKSİYONUNUN OPTİMİZASYONU Dilara TOKKAN a, Soner KUŞLU b, Turan ÇALBAN b, Sabri ÇOLAK b a DSI 8. Bölge Müdürlüğü,

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Ford Otosan İhsaniye Otomotiv MYO

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Ford Otosan İhsaniye Otomotiv MYO KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Ford Otosan İhsaniye Otomotiv MYO Yüzey İşlemleri Ar-Ge Laboratuarı Yıllık Rapor/ 2014 2 Ġçindekiler Giriş Alt Yapı Çalışmaları Çalışma Grupları Yürütülen/Tamamlanan Projeler Yürütülen/

Detaylı

SICAKLIK VE ENTALP KONTROLLÜ SERBEST SO UTMA UYGULAMALARININ KAR ILA TIRILMASI

SICAKLIK VE ENTALP KONTROLLÜ SERBEST SO UTMA UYGULAMALARININ KAR ILA TIRILMASI Türk Tesisat Mühendisleri Derne i / Turkish Society of HVAC & Sanitary Engineers 8. Uluslararası Yapıda Tesisat Teknolojisi Sempozyumu / 8. International HVAC +R Technology Symposium 12-14 Mayıs 2008,

Detaylı

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur.

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. ASİTLER- BAZLAR SUYUN OTONİZASYONU: Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. H 2 O (S) H + (suda) + OH - (Suda) H 2 O (S) + H +

Detaylı

BİR BASKI GRUBU OLARAK TÜSİADTN TÜRKİYE'NİN AVRUPA BİRLİĞl'NE TAM ÜYELİK SÜRECİNDEKİ ROLÜNÜN YAZILI BASINDA SUNUMU

BİR BASKI GRUBU OLARAK TÜSİADTN TÜRKİYE'NİN AVRUPA BİRLİĞl'NE TAM ÜYELİK SÜRECİNDEKİ ROLÜNÜN YAZILI BASINDA SUNUMU T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM ANABİLİM DALI BİR BASKI GRUBU OLARAK TÜSİADTN TÜRKİYE'NİN AVRUPA BİRLİĞl'NE TAM ÜYELİK SÜRECİNDEKİ ROLÜNÜN YAZILI BASINDA

Detaylı

YMN02. ASETONİTRİL/H 2 O SİSTEMİ ve TERMAL DİSPROPORTİNASYON İLE ÇEVREL TUZUNDAN SAF BAKIR TOZU ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU

YMN02. ASETONİTRİL/H 2 O SİSTEMİ ve TERMAL DİSPROPORTİNASYON İLE ÇEVREL TUZUNDAN SAF BAKIR TOZU ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir YMN0 ASETONİTRİL/H O SİSTEMİ ve TERMAL DİSPROPORTİNASYON İLE ÇEVREL TUZUNDAN SAF BAKIR TOZU ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU

Detaylı

FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU

FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU Tamer BEKTAŞ, Ferhan S. ATALAY, Canan URAZ Ege Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü, İzmir ÖZET Bu çalışmada sulu

Detaylı

FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 3 Sayı: 3 sh. 65-73 Ekim 21 FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ ( THE INVESTIGATION

Detaylı

BOR KATKILI HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU

BOR KATKILI HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU BOR KATKILI HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU MUSTAFA UĞURLU MERSİN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ MERSİN HAZİRAN - 2015 BOR KATKILI

Detaylı

Neural Networks Detection for Drinking Water Quality Proc. Int. Conf. Modeling and Simulation, vol. 2, sf , Aug 28-30, 2006, Konya - Turkey

Neural Networks Detection for Drinking Water Quality Proc. Int. Conf. Modeling and Simulation, vol. 2, sf , Aug 28-30, 2006, Konya - Turkey [ÇALINTI ve UYDURMA makale] : -------------------Ihsan Omur Bucak, Bekir Karlık Detection of Drinking Water Quality Using CMAC Based Artificial Neural Networks Ekoloji 20, 78, 75-81 (2011) ; doi: 10.5053/ekoloji.2011.7812

Detaylı

BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI

BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI D.Öztan 1, U.Gündüz Zafer 2 1 Gazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 04-07 Ekim 2016 ISSN: 2148-0036 Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 173-180 Araştırma Makalesi Research Article Akdeniz

Detaylı

Murat Nehri (Elazığ) nin Bazı Fizikokimyasal Parametreler Açısından Su Kalitesinin Belirlenmesi

Murat Nehri (Elazığ) nin Bazı Fizikokimyasal Parametreler Açısından Su Kalitesinin Belirlenmesi October26-28, 216, Malatya Murat Nehri (Elazığ) nin Bazı Fizikokimyasal Parametreler Açısından Su Kalitesinin Belirlenmesi ÖZET Murat Topal DSİ Genel Müdürlüğü, DSİ 9. Bölge Müdürlüğü, Elazığ, murattopal@dsi.gov.tr

Detaylı

Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı

Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı 200 Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı * Murat Çakır, 1 Muhammet Kartal, 2 Harun Gül, 1 Ebru Taşkın, 1 Mehmet Uysal, 3 A.Osman Aydın, 1 Ahmet Alp 1 Sakarya Üniversitesi,

Detaylı

Yük. Kimya Mühendisi / Chemical Engineer Msc İlaç Grup Müdürü / Pharma Group Manager Ant Teknik Cihazlar Paz. ve Dış Tic. Ltd. Şti.

Yük. Kimya Mühendisi / Chemical Engineer Msc İlaç Grup Müdürü / Pharma Group Manager Ant Teknik Cihazlar Paz. ve Dış Tic. Ltd. Şti. Zafer Bayram Yük. Kimya Mühendisi / Chemical Engineer Msc İlaç Grup Müdürü / Pharma Group Manager Ant Teknik Cihazlar Paz. ve Dış Tic. Ltd. Şti. Tekstil Laboratuvarlarında Analitik Cihazların Yeri The

Detaylı

PİRİT KÜLÜNÜN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ

PİRİT KÜLÜNÜN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ PİRİT KÜLÜNÜN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ Turan ÇALBAN a,, Nurcan BORULU a, Soner KUŞLU a, Sabri ÇOLAK a a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 25240-Erzurum

Detaylı