PİRİT KÜLÜNÜN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PİRİT KÜLÜNÜN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ"

Transkript

1 PİRİT KÜLÜNÜN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ Turan ÇALBAN a,, Nurcan BORULU a, Soner KUŞLU a, Sabri ÇOLAK a a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Erzurum turancalpan@atauni.edu.tr ÖZET Piritin kavrulması ile elde edilen ve pirit külü olarak adlandırılan atık, hem çevre açısından zararlıdır ve hem de yüksek oranda demir içermektedir. Pirit külü atıkları yaklaşık olarak %60-65 oranında demir içermesine rağmen; toz halinde oluşu ve bakır, kükürt gibi safsızlıklar içermesi nedeniyle yüksek fırında demir cevheri olarak kullanılamamaktadır. Bu yüzden, pirit küllerinin içerdikleri bakır metalini kazanmak ve demirin işlenmesini zorlaştıran kükürdü uzaklaştırmak gerekmektedir. Bu çalışmada; pirit külü atıklarındaki bakırın kazanılması ve kükürdün giderilmesi amaçlanmıştır. Eti Maden Genel Müdürlüğüne ait Bandırma Boraks ve Asit Fabrikalarından temin edilen pirit külü atıklarının kullanıldığı bu çalışmada; pirit külündeki kükürt ve bakırın çözündürülmesi için reaktif olarak amonyak ve oksijen seçilmiştir. Çözündürme verimi üzerine amonyak konsantrasyonu, toplam basınç, oksijen basıncı, katı-sıvı oranı ve reaksiyon süresinin etkileri incelenmiştir. Optimum kükürt ve bakır çözündürme şartları: Amonyak konsantrasyonu %5, toplam basınç 15 bar, oksijen basıncı 5 bar, katı-sıvı oranı 1/5 g.ml -1 ve reaksiyon süresi 60 dk. olarak bulunmuştur. Çözünme üzerine, katı-sıvı oranının negatif bir etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Bakırın çözündürülmesinde ise, amonyak konsantrasyonu, oksijen basıncı, toplam basınç ve reaksiyon süresi gibi parametrelerin etkili olduğu tespit edilmiştir. Belirlenen optimum şartlarda, kükürt ve bakır çözündürme verimleri sırasıyla %97,71 ve %48,77 olarak bulunmuştur ve çözündürme sonucunda çözündürmeye uğramış pirit külü atığının %0,025 S ve %0,28 Cu içerdiği tespit edilmiştir. GİRİŞ Anahtar Kelimeler: Pirit, Pirit külü atıkları, Çözündürme, Optimizasyon, Faktöriyel Deney Tasarımı Pirit külü, piritin kavrulması ile oluşan katı atığa denir. Piritin kavrulması ile kükürt dioksit gazı üretilir ve bu da uygun prosesler ile sülfürik aside dönüştürülür. Piritin sabit ya da akışkan yatakta yakılmasıyla oluşan pirit küllerinin miktarı, yaklaşık olarak, ton/gün dür. Bu küller, yaklaşık %60-65 Fe içermektedir. Demir cevherlerine duyulan ihtiyacın her geçen gün artmasından ve ayrıca, mevcut demir cevheri yataklarının yetersizliğinden dolayı, yüksek fırında pirit külünden demir üretimi daha fazla önem kazanmaktadır. Yüksek fırın çalışmasında, pirit külünün kimyasal yapısı önemlidir. Bu bakımdan, pirit kavrulma artıklarında bulunan demir oranı her ne kadar yüksekse de atıkların içerdiği kükürdün fazlalığı yüzünden, bu pirit atıklarının ham demir üretiminde doğrudan doğruya kullanılmaları imkansızdır. Çünkü pirit külündeki kükürt miktarının istenilenden fazla olması ileride üretilecek olan demirde kırılganlığa sebep olur. Bu durum demirin işlenmesini zorlaştırır. Yüksek fırın da kullanılacak pirit külünün kimyasal yapısı yanı sıra fiziksel yapısının da önemi fazladır. Hammaddenin toz halinde olması ve bu haliyle yüksek fırına verilmesi, sıkışmadan dolayı gaz ve katının temasını azaltır ve ayrıca, gaz ve sıvı akışını zorlaştırır ve hatta engeller. Halbuki, indirgenmenin büyük kısmı gazların hammadde ile reaksiyonu sonucunda

2 meydana gelmektedir. Bu yüzden, toz halindeki pirit külünün pelet veya briket haline getirilmesi büyük öneme sahiptir. Literatürde pirit küllerinin liçingi üzerine birçok çalışma yapılmıştır yılında Kayadeniz vd. Küre, Murgul ve Kıbrıs Kökenli pirit küllerini yığıştırma işleminden sonra, otoklava NH 3 çözeltisi ve CO 2 göndererek 15 atü oksijen+amonyak+karbondioksit+su buharı atmosferinde çözeltide 2 saat süre ile liç işlemi yapılmış, sonuçta briketlerden %71 Cu, %89 Co ve %30-40 S giderilmiştir [1] da Albayrak ve arkadaşları pirit külünü temizlemeye en uygun yöntemin tuz ile kavurup liç etme olduğunu bulmuşlardır [2] yılında Mijangos vd. yaptıkları bir çalışmada, dolgulu yatakta pirit külünden ağır metallerin süzme liçingini düşünmüşlerdir. Akış hızını ve fizikokimyasal parametreleri eş zamanlı olarak çözünme reaksiyonu ile süzme liçingi sisteminde analiz etmişlerdir. Gözenekli külün birleşmeyen yatağın yapısı liçing olayının bir sonucu olarak işlem esnasında değiştiğini bulmuşlardır. Onlar akış hızını etkileyen değişkenlerin; yatağın boyu, partikül boyutunun dağılımı ve liçing şerbetinin özellikleri olduğunu tespit etmişlerdir [3] yılında Çolak vd. tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, Küre pirit kalsinelerinden basınç altında sulu ortamda NH 3 +O 2 ile S ün giderilmesi, Cu, Co gibi kıymetli metallerin kazanılması amaçlanmıştır. Denemelerde amonyak konsantrasyonu, oksijen basıncı, tane iriliği, katı/sıvı oranı, toplam basınç ve liç süresi parametre olarak seçilmiştir. Liç işleminde, bakırın kazanılması esas alınmış ve gerçekleştirilen denemeler sonucunda en uygun parametre değerleri bulunmuştur. Bu parametre değerleri ile yapılan deney sonucunda bakırın %57,72 si ve bu işlemin 6 defa tekrarlanması sonucu bakırın %96,47 si, kobaltın %20,42 si ve kükürdün %86,65 i çözündürülmüştür [4]. Başka bir çalışmada; İzmit-Seka endüstrisinden elde edilen pirit küllerinden kükürdün giderilmesi ve Cu, Co gibi değerli metallerin ekstraksiyonu için sulu ortamda klorlama çalışması yapmışlardır. Ayrıca elde edilen sonuçların optimizasyonunu incelemişlerdir, sonuç olarak bakırın %96 sını ve kobaltın ise %46 sını ekstrakte etmişlerdir [5] yılında Tuğrul vd. asit liçingi ile pirit küllerindeki bakır ve kobaltın giderilmesi üzerine yaptıkları bir çalışmada; en yüksek kobalt ve bakırın giderilme şartlarına %10 sülfürik asit, 50 o C sıcaklık ve 120 dk. liçing süresinde ulaşmışlardır [6]. DENEYSEL Denemelerde kullandığımız pirit külü, Eti Maden Genel Müdürlüğüne ait Bandırma Boraks ve Asit Fabrikalarından temin edilmiştir. Temin edilen katı atık, önce laboratuar şartlarında kurutulmuş ve polietilen kaplarda muhafaza edilmiştir. Pirit külünün kimyasal analizi, standart gravimetrik, volümetrik olarak [7,8] ve AAS kullanılarak yapılmıştır. Katının kimyasal bileşimi, Çizelge 1 de verilmiştir. Çizelge 1. Pirit külünün kimyasal analizi (%) Fe 60,30 Cu 0,54 S (toplam) 1,11 S (yanabilen) 0,50 Zn 0,28 Co 0,18 As 0,05 Pb, Ni 0,01 Mn, P 2 O 3 <0,1 Au 0,0001 Ag 0,00085 SiO 2 7,9 Al 2 O 3 1,1 MgO 0,3 CaO 0,2 K 2 O 0,1

3 Pirit külünden kükürdün giderilmesi ve bakırın kazanılması amacıyla, katı atık çözündürme işlemine tabi tutulmuştur. Çözündürme deneyleri; sisteme dışarıdan saf O 2 gazının beslenebildiği ve sıcaklık kontrolünün yapılabildiği 1000 ml lik bir otoklavda gerçekleştirilmiştir. Pirit küllerinin çözündürülmesinde kullanılan düzenek Şekil 1 de verilmiştir. Çözündürme üzerine etkili olan parametreler ve seviyeleri Çizelge 2 de verilmiştir. Şekil 1. Çözündürme işleminin yapıldığı düzenek Çizelge 2. Pirit külündeki kükürdün ve bakırın çözündürülmesine ait parametreler ve seviyeleri DEĞİŞKENLER ALT SEVİYE (-1) ÜST SEVİYE (+1) MERKEZ NOKTASI (0) X 1 = Reaksiyon Süresi (dk.) X 2 = Toplam Basınç (bar) ,5 X 3 = Oksijen Basıncı (bar) X 4 = Katı-sıvı oranı (g.ml -1 ) 1/5 1/3 4/15 X 5 = NH 3 Konsantrasyonu (%) Çözündürme deneylerinde, sulu amonyak çözeltisi ve oksijen gazı kullanılmıştır. Önce otoklav içerisine belirli konsantrasyonda hazırlanmış sulu amonyak çözeltisi ile birlikte gerekli miktarda pirit külü konulmuş ve otoklavın kapağı kapatılmıştır. Daha sonra reaktöre, önceden belirlenmiş olan miktarda oksijen gazı beslenmiştir. Kısa sürede istenen reaksiyon sıcaklığına ve toplam basınç değerine ulaşılınca, karıştırma işlemi başlatılmıştır. Reaksiyon süresi sonunda, çözelti muhtevası süzülmüş ve katı kurumaya bırakılmıştır. Daha sonra, çözeltide gerekli analizler yapılmıştır [8]. Çözündürme işlemlerinde; pirit külündeki bakır ve kükürdün giderilmesi için, liç reaktifleri ile kükürt ve bakır içeren pirit külündeki bileşenler arasında meydana gelen reaksiyonlar aşağıdaki gibidir:

4 2FeS2 + 8NH /2 02+ (n+4) H2O Fe203. nh 2O + 4(NH4)2 SO4 (1) 2CuFeS NH /2 O2 + (n+2) H2O Cu (NH3)4 SO4 + Fe203. n H2O +2(NH4)2S04 (2) CuS + 4NH H2O Cu(NH4)4SO4 (3) 2FeS + 4NH (n+2)h2o Fe203. nh 2O + 2(NH4)2 SO4 (4) SONUÇLAR Çözündürme deneylerinde, kükürdün ve bakırın maksimum miktarda giderilmesi üzerine etkili olabileceği düşünülen beş parametre (reaksiyon süresi, toplam basınç, oksijen basıncı, katı-sıvı oranı, amonyak konsantrasyonu) incelenmiştir. Ön denemeler ışığında, karıştırma hızı ve tane boyutu sabit parametreler olarak seçilmiştir. Deneylerde optimum şartları belirlemek için Faktöriyel Deney Tasarım Metodu kullanılmıştır [9,10]. Çözündürme üzerine etkili olduğu düşünülen 5 parametre (reaksiyon süresi, toplam basınç, oksijen basıncı, katı-sıvı oranı ve amonyak konsantrasyonu) değişken parametreler olarak seçilmiş ve (½ 2 5 ) Fraksiyonel Faktöriyel Tasarımı yapılmıştır. Ayrıca; standart sapmayı tespit etmek için de parametrelerin orta değerlerini kullanarak 3 adet, merkez noktası tekrarlı deney planına ilave edilmiştir. Parametrelerin alt ve üst sınır değerlerine karar verirken daha önceden yapılmış ön denemelerden ve literatürden faydalanılmıştır. Parametreler ve seviyeleri Çizelge 2 de verilmiştir. Aynı deney şartlarında kükürdün ve bakırın çözündürülme deney şartları Çizelge 3 de gösterilmiştir. Çizelge 3. Kükürdün ve bakırın çözündürülmesine ait ½ 2 5 faktöriyel deney tasarımı ve sonuçları Deney No. X 1 X 2 X 3 X 4 X 5 %S %Cu ,75 42, ,21 40, ,39 11, ,00 38, ,10 42, ,32 20, ,75 23, ,57 48, ,71 48, ,28 22, ,64 46, ,71 21, ,61 23, ,82 48, ,57 23, ,46 32,88 1* ,52 22,89 2* ,45 26,08 3* ,98 24,00 Yukarıdaki Tablodan görüleceği üzere, toplam basınç, oksijen basıncı, amonyak konsantrasyonunun üst sınır değerleri ile reaksiyon süresi ve katı-sıvı oranının alt sınır değerleri alınmasıyla, en yüksek verim elde edilmiştir. En yüksek kükürt çözündürme verimi %97,71 olarak bulunmuştur. En yüksek bakır çözündürme verimine ise yine aynı deney şartlarında ulaşılmıştır. 9. deneyde en yüksek bakır

5 verimi %48,77 dir. Merkez noktalı deneylerde elde edilen sonuçların, en düşük ve en yüksek çözündürme verimi olması, deneylerde hata oranının az olabileceğini göstermektedir. Değişkenlerin etkinliğini tespit etmek için yukarıdaki sonuçlara ait olarak Anova Tabloları hazırlanmıştır. Kükürdün çözündürülmesine ait Anova Tablosu Çizelge 4 te ve bakırın çözündürülmesine ait Anova Tablosu Çizelge 5 te verilmiştir. Çizelge 4. Kükürdün çözündürülmesine ait Anova Tablosu DEĞİŞKENLER KARELER TOPLAMI SER. DER. KAR. ORT. F CEB. HES. (α=0,01) (α=0,05) X 1 = Reaksiyon Süresi (dk.) 2, ,76 33,34 Etkisiz Etkili X 2 = Toplam Basınç (bar) 41, ,76 503,78 Etkili Etkili X 3 = Oksijen Basıncı (bar) 12, ,37 149,24 Etkili Etkili X 4 = Katı-sıvı oranı (g.ml -1 ) 30, ,44 367,22 Etkili Etkili X 5 = NH 3 Kons. (%) 15, ,70 189,40 Etkili Etkili LOF eğim 15, ,40 185,82 Etkili Etkili Model Uyuşmazlığı 32, ,22 38,82 Etkisiz Etkili Saf Hata 0,16 2 0,08 Toplam 150,80 18 F 0,99; 1; 2 = 98,50 F 0,95; 1; 2 = 18,53 F 0,99; 10; 2 = 99,41 F 0,95; 10; 2 = 19,41 Çizelge 5. Bakırın çözündürülmesine ait Anova Tablosu DEĞİŞKENLER KARELER TOPLAMI SER. DER. KAR. ORT. F CEB. HES. (α=0,01) (α=0,05) X 1 = Reaksiyon Süresi (dk.) 122, , Etkili Etkili X 2 = Toplam Basınç (bar) 56, ,29 214,63 Etkili Etkili X 3 = Oksijen Basıncı (bar) 77, ,13 294,12 Etkili Etkili X 4 = Katı-sıvı oranı (g.ml -1 ) 56, ,44 215,21 Etkili Etkili X 5 = NH 3 Kons. (%) 1331, ,34 507,67 Etkili Etkili LOF eğim 209, ,88 80,03 Etkisiz Etkili Model Uyuşmazlığı 633, ,36 24,16 Etkisiz Etkili Saf Hata 5,25 2 2,62 Toplam 2492,91 18 F 0,99; 1; 2 = 98,50 F 0,95; 1; 2 = 18,53 F 0,99; 10; 2 = 99,41 F 0,95; 10; 2 = 19,41 Kükürdün çözündürülmesinde etkin olan parametrelerin; toplam basınç, amonyak konsantrasyonu, oksijen basıncı ve reaksiyon süresi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, çözündürme üzerine, katı-sıvı oranının negatif bir etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Bakırın çözündürülmesinde ise, etkili parametrelerin amonyak konsantrasyonu, oksijen basıncı, toplam basınç ve reaksiyon süresi olduğu Anova Tablosundan görülmektedir. Optimum kükürt ve bakır çözündürme şartları: Amonyak konsantrasyonu %5, toplam basınç 15 bar, oksijen basıncı 5 bar, katı-sıvı oranı 1/5 g.ml -1 ve reaksiyon süresi 60 dk. olarak bulunmuştur. Çözünme üzerine, katı-sıvı oranının negatif bir etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Bakırın çözündürülmesinde ise, amonyak konsantrasyonu, oksijen basıncı, toplam basınç ve reaksiyon süresi gibi parametrelerin

6 etkili olduğu tespit edilmiştir. Belirlenen optimum şartlarda, kükürt ve bakır çözündürme verimleri sırasıyla %97,71 ve %48,77 olarak bulunmuştur ve çözündürme sonucunda çözündürmeye uğramış pirit külü atığının %0,025 S ve %0,28 Cu içerdiği tespit edilmiştir. Bu çalışma, öncelikli olarak bir endüstriyel atığın bir sanayi hammaddesine dönüştürülmesini amaçlamaktadır. Bu nedenle, çalışmanın çevre yönü önemlidir. Sonuçta; elde edilen çıktılar, bu atığın demir cevheri olarak kullanılmasına imkan verecek ulusal ve uluslararası standartları karşılayacağı gibi, çevre standartlarını karşılama açısından atığın oluştuğu kuruma da avantajlar sağlayacaktır. KAYNAKLAR [1] Kayadeniz, İ., Çolak S., Production of briquettes by hydrothermal agglomeration method from the calcınated pyrites, Chimica Acta Turcica, Cilt 10, No 1, 59-68, [2] Albayrak G., Geveci A., Pirit külünden sünger demir üretilmesi, [3] Mijangos, F., Varona F., Lombrana J.I. and Diaz M., Pressure drop changes during dissolution of pyrite cinder in a fixed bed, Powder Technology, Cilt 11, , [4] Çolak, S., Demir, Ü., Saraç, H., Ceyhun, İ., Pirit kalsinelerinin basınç altında amonyakla liçingi, Çevre Dergisi, Cilt 8, 39-44, [5] Çolak, S., Kayadeniz, İ., Ceyhun, İ., Bayramoğlu, M., Optimization of sulphur removal and Cu, Co extraction from Turkish Küre pyrite cinder by aqueous chlorination, Chimica Acta Turcica, Cilt 21, 7-16, [6] Tuğrul, N., Moroydor, M.E., Pişkin M., Pişkin S., Evaluation of pyrite ash wastes obtanied by the sulfuric acid prodotion industry, Proceedings of the 8th, International Conference on Enviromental Science and Technology Lemnos Island, Greece 8-10 September [7] Gündüz, T., Kantitatif Analiz Laboratuar Kitabı, A. Ü. Fen Fakültesi, Ankara. [8] Gülensoy, H., Kompleksometrinin Temelleri ve Kompleksometrik Titrasyonlar, Fatih Yayınevi, İstanbul, [9] Montgomery, D. C., Design and Analysis of Experiments. John Wiley and Sons, 538, 89-96, USA, [10] Çalban, T., Kuşlu, S., Çolak, S., Precipitation Conditions of Chevreul s Salt from Synthetic Aqueous CuSO 4 Solutions, Chemical Engineering Communications, Cilt 196, No 9, , 2009.

YMN02. ASETONİTRİL/H 2 O SİSTEMİ ve TERMAL DİSPROPORTİNASYON İLE ÇEVREL TUZUNDAN SAF BAKIR TOZU ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU

YMN02. ASETONİTRİL/H 2 O SİSTEMİ ve TERMAL DİSPROPORTİNASYON İLE ÇEVREL TUZUNDAN SAF BAKIR TOZU ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir YMN0 ASETONİTRİL/H O SİSTEMİ ve TERMAL DİSPROPORTİNASYON İLE ÇEVREL TUZUNDAN SAF BAKIR TOZU ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU

Detaylı

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt

Detaylı

ÇD30. SENTETİK SULU CuSO 4 ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU

ÇD30. SENTETİK SULU CuSO 4 ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir ÇD0 SENTETİK SULU CuSO ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU T.Çalban, S.Çolak,

Detaylı

RM26 KOLEMANİTİN CO 2 VE SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULU ÇÖZELTİLERDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN OPTİMİZASYONU

RM26 KOLEMANİTİN CO 2 VE SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULU ÇÖZELTİLERDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN OPTİMİZASYONU Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir RM6 KOLEMANİTİN CO VE SO İLE DOYURULMUŞ SULU ÇÖZELTİLERDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN OPTİMİZASYONU ZAFER EKİNCİ, ENES ŞAYAN,

Detaylı

BAKIR İÇEREN LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN CHEVREUL TUZU ELDESİNİN İSTATİSTİKSEL MODELLENMESİ

BAKIR İÇEREN LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN CHEVREUL TUZU ELDESİNİN İSTATİSTİKSEL MODELLENMESİ BAKIR İÇEREN LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN CHEVREUL TUZU ELDESİNİN İSTATİSTİKSEL MODELLENMESİ S. ÇOLAK, T. ÇALBAN, M. YEŞİLYURT Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Müh. Bl. 540-Erzurum, Türkiye. ÖZET

Detaylı

SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU

SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU Bayram SİTİL a1, Ercan KESKİN a2, M. Deniz TURAN b,*, H. Soner ALTUNDOĞAN a3 a Fırat Üniversitesi

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı

Detaylı

ANOD ÇAMURUNDAKİ GÜMÜŞÜN AMONYUM TİYOSÜLFAT ÇÖZELTİLERİNDE MİKRODALGA ENERJİSİ İLE EKSTRAKSİYONUNUN OPTİMİZASYONU

ANOD ÇAMURUNDAKİ GÜMÜŞÜN AMONYUM TİYOSÜLFAT ÇÖZELTİLERİNDE MİKRODALGA ENERJİSİ İLE EKSTRAKSİYONUNUN OPTİMİZASYONU ANOD ÇAMURUNDAKİ GÜMÜŞÜN AMONYUM TİYOSÜLFAT ÇÖZELTİLERİNDE MİKRODALGA ENERJİSİ İLE EKSTRAKSİYONUNUN OPTİMİZASYONU Dilara TOKKAN a, Soner KUŞLU b, Turan ÇALBAN b, Sabri ÇOLAK b a DSI 8. Bölge Müdürlüğü,

Detaylı

PİRİT KALSİNELERİNİN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA LİÇİNGİ

PİRİT KALSİNELERİNİN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA LİÇİNGİ Ç'eurc Uergİsİ PİRİT KALSİNELERİNİN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA LİÇİNGİ Sabri ÇOLAK Ümit DEMİR Hanifî SARAÇ - İlhanı! CEYHUN Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Müh. Bol., Erzurum. ÖZET Bu

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 25/3 PELLETIZATION OF PYRITE ASH WASTES FOR UTILIZATION IN IRON PRODUCTION INDUSTRY Nurcan TUĞRUL *, Emek MÖRÖYDOR

Detaylı

Pik (Ham) Demir Üretimi

Pik (Ham) Demir Üretimi Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler

Detaylı

TİNKALDEN BORİK ASİT ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU

TİNKALDEN BORİK ASİT ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU TİNKALDEN BORİK ASİT ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU Özlem Karagöz *, Mehmet Çopur a, Muhtar Kocakerim b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Erzurum, 25240 b Atatürk Üniversitesi,

Detaylı

Kimyasal Metalürji (II) (MET312)

Kimyasal Metalürji (II) (MET312) KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Kimyasal Metalürji (II) (MET312) Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Saeid Pournaderi 2016 2017 Eğitim Yılı Bahar Dönemi Flaş-Fırın Mat

Detaylı

özet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır:

özet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır: OKSİDE BAKIR CEVHERLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UTKU SADIK* özet Asit yiyici karbonatlar ihtiva eden Denizli bölgesi bakır cevherine amonyak liçing metodu uygulanmış ve lâboratuvar çapta bazı optimum şartlara

Detaylı

BOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI

BOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI BOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI Mine ÖZDEMİR, İlker KIPÇAK, Neşe (UYGAN) ÖZTÜRK Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği

Detaylı

NOHUT SAMANI HIZLI PİROLİZİNİN DENEY TASARIMI İLE MODELLENMESİ

NOHUT SAMANI HIZLI PİROLİZİNİN DENEY TASARIMI İLE MODELLENMESİ NOHUT SAMANI HIZLI PİROLİZİNİN DENEY TASARIMI İLE MODELLENMESİ Görkem Değirmen a, Ayşe E. Pütün a, Murat Kılıç a, Ersan Pütün b, * a Anadolu Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis

Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis Bu analiz grupları yüksek tenörlü cevher analizleri için uygun metottur. This analysis groups is an appropriate method for high grade ore analyses. AT-11

Detaylı

BASINÇLI REAKTÖRDE KARBON DİOKSİTİN ATIK ULEKSİT CEVHERİ İLE TUTULMASININ OPTİMİZASYONU

BASINÇLI REAKTÖRDE KARBON DİOKSİTİN ATIK ULEKSİT CEVHERİ İLE TUTULMASININ OPTİMİZASYONU ÖZET BASINÇLI REAKTÖRDE KARBON DİOKSİTİN ATIK ULEKSİT CEVHERİ İLE TUTULMASININ OPTİMİZASYONU Mehmet ÇOPUR a, M. Muhtar KOCAKERİM a, İ.Hakkı KARAKAŞ b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya

Detaylı

DENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron)

DENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron) BİRİM: LAB.: DENEY FİYAT LİSTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMY Kimya DENEY KODU DENEY ADI BİRİM FİYAT MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron) 0,00 MDN.KMY.0002 Kimyasal analiz

Detaylı

FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU

FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU Tamer BEKTAŞ, Ferhan S. ATALAY, Canan URAZ Ege Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü, İzmir ÖZET Bu çalışmada sulu

Detaylı

KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ

KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ Ek 2 ULUSAL ÖĞRENCİ TASARIM YARIŞMASI PROBLEM TANIMI KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ 1. Giriş Türk kömür rezervlerinden metanol üretimi Kömürden metanol üretimi,

Detaylı

GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI

GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI Ayı rma Prosesleri Gaz-Sıvı GAZ ABSORPSİYONU/DESORPSİYONU Destilasyon Buharlaşma Sıvı-Sıvı Sıvı ekstraksiyonu Süperkritik ekstraksiyon Katı-Akışkan Filtrasyon

Detaylı

KOLEMANİT CEVHERİNİN POTASYUM HİDROJEN SÜLFAT ÇÖZELTİSİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ

KOLEMANİT CEVHERİNİN POTASYUM HİDROJEN SÜLFAT ÇÖZELTİSİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ KOLEMANİT CEVHERİNİN POTASYUM HİDROJEN SÜLFAT ÇÖZELTİSİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ Rövşen Guliyev Atatürk Üniversitesi,Mühendislik Fakültesi, Kimya Bölümü Erzurum,25240 e-mail : rusen1958@yahoo.com.tr

Detaylı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı metallerin yeniden kazanımı Endüstriyel Atık Sulardan Metal Geri Kazanım Yöntemleri 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 Atıksularda Ağır Metal Konsantrasyonu Mekanik Temizleme Kimyasal Temizleme

Detaylı

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Bir çok metal (yaklaşık 60) elektroliz ile toz haline getirilebilir. Elektroliz kapalı devre çalışan ve çevre kirliliğine duyarlı bir yöntemdir. Kurulum maliyeti ve uygulama maliyeti

Detaylı

KÜÇÜK Özkan, KOCAKERİM M. Muhtar, ÇOPUR Mehmet ve YARTAŞI Ahmet

KÜÇÜK Özkan, KOCAKERİM M. Muhtar, ÇOPUR Mehmet ve YARTAŞI Ahmet ULEKSİTİN (NH 4 ) 2 SO 4 ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU KÜÇÜK Özkan, KOCAKERİM M. Muhtar, ÇOPUR Mehmet ve YARTAŞI Ahmet Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012 Araştırma Makalesi/Research Article BaCl 2 -Ba(H 2 PO 2 ) 2 -H 2 O Üçlü

Detaylı

ARAŞTIRMA MAKALESİ / RESEARCH ARTICLE

ARAŞTIRMA MAKALESİ / RESEARCH ARTICLE Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi A-Uygulamalı Bilimler ve Mühendislik Anadolu University Journal of Science and Technology A- Applied Sciences and Engineering Cilt: 16 Sayı: 2-2015 Sayfa:

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Adresi : İstanbul Yolu, Gersan Sanayi Sitesi 2306.Sokak No :26 Ergazi/Yenimahalle 06370 ANKARA / TÜRKİYE Tel : 0 312 255 24 64 Faks : 0 312 255

Detaylı

VIA GRUBU ELEMENTLERİ

VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bölüm 8 VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. O, S, Se, Te, Po O ve S: Ametal Se ve Te: Yarı metal Po: Metal *Oksijen genellikle bileşiklerinde

Detaylı

ATAKTİK POLİPROPİLENİN MALEİK ANHİDRİD İLE MODİFİKASYONU

ATAKTİK POLİPROPİLENİN MALEİK ANHİDRİD İLE MODİFİKASYONU ATAKTİK POLİPROPİLENİN MALEİK ANHİDRİD İLE MODİFİKASYONU Göksun DEVECİLER DİZBAY, Enver DEMİRHAN Kocaeli Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü 41040, KOCAELİ ÖZET Ziegler-Natta katalizörü sistemi ile

Detaylı

Harran Üniversitesi Kısa tarihi

Harran Üniversitesi Kısa tarihi Harran Üniversitesi Kısa tarihi 1976 : Şanlıurfa Meslek Yüksek Okulu Kuruldu 1978: Dicle Üniversitesi ne bağlı Ziraat Fakültesi, 1984: Dicle Üniversitesi ne bağlı Mühendislik Fakültesi (İnşaat Mühendisliği

Detaylı

Küre Bölgesi Sülfürlü Bakır Cevherlerinin Hidrometalurjik Yöntemle Kazanımında Mekanik Aktivasyon ve Hidrojenperoksit İlavesinin Etkisi

Küre Bölgesi Sülfürlü Bakır Cevherlerinin Hidrometalurjik Yöntemle Kazanımında Mekanik Aktivasyon ve Hidrojenperoksit İlavesinin Etkisi 2017 Published in 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 29-30 September 2017 (ISITES2017 Baku - Azerbaijan) Küre Bölgesi Sülfürlü Bakır Cevherlerinin Hidrometalurjik

Detaylı

BAKIRI GİDERİLMİŞ ANOD ÇAMURUNDAN KURŞUNUN LİÇİNGİ

BAKIRI GİDERİLMİŞ ANOD ÇAMURUNDAN KURŞUNUN LİÇİNGİ BAKIRI GİDERİLMİŞ ANOD ÇAMURUNDAN KURŞUNUN LİÇİNGİ ÖZET Sabri ÇOLAK, Dilara TOKKAN Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 2520, Erzurum. scolak@atauni.edu.tr, dtokkan@yahoo.com

Detaylı

ULEKSİTİN SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULARDA ÇÖZÜNMESİ SONUCU ELDE EDİLEN SÜSPANSİYONLARIN SÜZÜLEBİLİRLİĞİNİN OPTİMİZASYONU

ULEKSİTİN SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULARDA ÇÖZÜNMESİ SONUCU ELDE EDİLEN SÜSPANSİYONLARIN SÜZÜLEBİLİRLİĞİNİN OPTİMİZASYONU ULEKSİTİN SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULARDA ÇÖZÜNMESİ SONUCU ELDE EDİLEN SÜSPANSİYONLARIN SÜZÜLEBİLİRLİĞİNİN OPTİMİZASYONU Ö. KÜÇÜK, M.M. KOCAKERİM Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği

Detaylı

BORUSAL (TUBULAR) AKIŞ REAKTÖRÜ

BORUSAL (TUBULAR) AKIŞ REAKTÖRÜ BORUSAL (TUBULAR) AKIŞ REAKTÖRÜ Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Borusal akış reaktörde, sabunlaşma reaksiyonunun kalma zamanına bağlı olarak dönüşümünü ve bu dönüşüm

Detaylı

PROBERTİTİN TİTRİPLEX III ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ

PROBERTİTİN TİTRİPLEX III ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ PROBERTİTİN TİTRİPLE III ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ Hatice Dursun*, M.Muhtar Kocakerim*, Özkan Küçük*, Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü,Erzurum,2524 *Atatürk Üniversitesi

Detaylı

BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI

BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI D.Öztan 1, U.Gündüz Zafer 2 1 Gazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI SÜREKLİ KARIŞTIRMALI REAKTÖR DENEYİ 2012 KONYA İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... ii SİMGELER VE

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarının Adres : Davutpaşa Kampüsü Esenler 34210 İSTANBUL / TÜRKİYE Akreditasyon No: Tel Faks E-Posta Website : 0212 383 45 51 : 0212 383 45 57 : kimfkl@yildiz.edu.tr

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek

Detaylı

2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ)

2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ) SVS Doğaltaş Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. uhdesinde bulunan Sivas İli, İmranlı İlçesi sınırları dahilindeki 20055289 (ER: 3070586), 20055290 (ER: 3070585), 20065229 (ER: 3107952) ruhsat numaralı II.B

Detaylı

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz.

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz. BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelligini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir. Bileşikteki atomların cins ve sayısını

Detaylı

BACA GAZINDAKİ KARBONDİOKSİTİN KOLEMANİTLE STABİLİZASYONU

BACA GAZINDAKİ KARBONDİOKSİTİN KOLEMANİTLE STABİLİZASYONU BACA GAZINDAKİ KARBONDİOKSİTİN KOLEMANİTLE STABİLİZASYONU M.Muhtar KOCAKERİM, Mehmet ÇOPUR, Hüseyin ELÇİÇEK mkerim@atauni.edu.tr, mcopur@atauni.edu.tr, helcicek@gmail.com Atatürk Üniversitesi,Kimya Mühendisliği,25240,

Detaylı

BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI TÜBİTAK-BİDEB KİMYA BİLİM DANIŞMANLIĞI ÇALIŞTAYI ORGANİK KİMYA GRUBU BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI Proje Raporu Proje Ekibi Rebi BARIN İbrahim ŞEN Proje Danışmanı

Detaylı

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ DENEY NO: 5 HAVAANDIRMA ÇEVRE MÜHENDĠSĠĞĠ BÖÜMÜ Çevre Mühendisi atmosfer şartlarında suda çözünmüş oksijen ile yakından ilgilidir. Çözünmüş oksijen (Ç.O) su içinde çözünmüş halde bulunan oksijen konsantrasyonu

Detaylı

KMB0404 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı III GAZ ABSORSPSİYONU. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1

KMB0404 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı III GAZ ABSORSPSİYONU. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 GAZ ABSORSPSİYONU Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Kuru kolon boyunca havanın basınç değişimi ile kolon içinde aşağı yönde akan suya absorbe olan CO2 miktarını tespit

Detaylı

ÇANAKKALE BOĞAZINDAKİ CHLOROPHYTA ENTEROMORPHA YOSUNUNDAN POTASYUM HİDROKSİT DESTEKLİ KATALİZÖR VARLIĞINDA BİYODİZEL ELDESİ

ÇANAKKALE BOĞAZINDAKİ CHLOROPHYTA ENTEROMORPHA YOSUNUNDAN POTASYUM HİDROKSİT DESTEKLİ KATALİZÖR VARLIĞINDA BİYODİZEL ELDESİ TÜBİTAK-BİDEB KİMYAGERLİK, KİMYA ÖĞRETMENLİĞİ VE KİMYA MÜHENDİSLİĞİ KİMYA LİSANS ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJESİ EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI (KİMYA-2 ÇALIŞTAY 2011) ÇANAKKALE BOĞAZINDAKİ CHLOROPHYTA ENTEROMORPHA YOSUNUNDAN

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ;

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; evresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/5 ATIK SU (1) ph Elektrokimyasal Metot SM 4500- H + İletkenlik Laboratuvar ve Saha Metodu SM 2510 B özünmüş Oksijen, Oksijen Doygunluğu Membran

Detaylı

PETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU

PETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU PETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU T. GÜNGÖREN 1, H. MADENOĞLU 1, M. SERT 1, İ.H. METECAN 2, S. ERDEM 1, L. BALLİCE 1, M. YÜKSEL 1, M. SAĞLAM 1 1 Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma

Detaylı

HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU

HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU ÖZET HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU Zeynep KARCIOĞLU KARAKAŞ a,*, Recep BONCUKÇUOĞLU a, İbrahim H. KARAKAŞ b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Genel anlamda elektrokimya elektrik enerjisi üreten veya harcayan redoks reaksiyonlarını inceler. Elektrokimya pratikte büyük öneme sahip bir konudur. Piller,

Detaylı

FERMENTASYON. Bir maddenin bakteriler, mantarlarve diğer mikroorganizmalar aracılığıyla, genellikle ısı vererek ve köpürerek

FERMENTASYON. Bir maddenin bakteriler, mantarlarve diğer mikroorganizmalar aracılığıyla, genellikle ısı vererek ve köpürerek FERMENTASYON Bir maddenin bakteriler, mantarlarve diğer mikroorganizmalar aracılığıyla, genellikle ısı vererek ve köpürerek kimyasal olarak çürümesi olayıdır Fermantasyon anaerobik şartlarda, glikoliz

Detaylı

şeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır.

şeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır. FAZ DİYAGRAMLARI Malzeme özellikleri görmüş oldukları termomekanik işlemlerin sonucunda oluşan içyapılarına bağlıdır. Faz diyagramları mühendislerin içyapı değişikliği için uygulayacakları ısıl işlemin

Detaylı

Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi

Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi N, P, K ve Mg un 1:5 ekstraksiyon çözeltisindeki standard değerleri Çok az Az Yeterli Fazla Çok fazla Oldukça fazla N (meq/l)

Detaylı

FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI

FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI ---------------------------------------Boşluk Doldurma Soru

Detaylı

İçme Sularının Dezenfeksiyonunda Çinko Oksit Nanomateryalinin Kullanımı

İçme Sularının Dezenfeksiyonunda Çinko Oksit Nanomateryalinin Kullanımı İçme Sularının Dezenfeksiyonunda Çinko Oksit Nanomateryalinin Kullanımı F. Elçin Erkurt, Behzat Balcı, E. Su Turan Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Giriş Su, tüm canlılar için en önemli

Detaylı

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir. GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir

Detaylı

MESS Entegre Geri Kazanım ve Enerji San. ve Tic. A.Ş.

MESS Entegre Geri Kazanım ve Enerji San. ve Tic. A.Ş. Sayfa : 1 / 12 1 ATIKLAR İÇİN NUMUNE SAKLAMA KOŞULLARI Parametre Numune Özelliği Numune Türü ICP ile Metal Tayinleri suları vb.), diğer her türlü sıvılar) Mikrodalgada (sıvı) yakılmış Minimum Numune Miktarı

Detaylı

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ 1 Gıdaların bazı fiziksel özellikleri: Yoğunluk Özgül ısı Viskozite Gıdaların kimyasal bileşimi ve fiziksel yapılarına bağlı olarak BELLİ SINIRLARDA DEĞİŞİR!!! Kimyasal

Detaylı

FOSİL YAKITLARIN YANMASI

FOSİL YAKITLARIN YANMASI Kömür, sıvı yakıtlar ve doğal gazın yakılması sırasında açığa çıkan bazı gazların zehirleyici etkileri ve çevre için zararları vardır. Kükürtdioksit (SO 2 ) ve (NO x ) ler bu zararlı gazların miktar ve

Detaylı

( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ

( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ TOA17 ( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ B. Başlıoğlu, A. Şenol İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 34320, Avcılar

Detaylı

KBİ cüruflarının H2O2 ortamında H2SO4 ile liç kinetiğinin incelenmesi

KBİ cüruflarının H2O2 ortamında H2SO4 ile liç kinetiğinin incelenmesi Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Cilt: 8, 4, 853-864 Eylül 2017 KBİ cüruflarının H2O2 ortamında H2SO4 ile liç kinetiğinin incelenmesi Mustafa BOYRAZLI Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Metalurji

Detaylı

Çözelti iki veya daha fazla maddenin birbiri içerisinde homojen. olarak dağılmasından oluşan sistemlere denir.

Çözelti iki veya daha fazla maddenin birbiri içerisinde homojen. olarak dağılmasından oluşan sistemlere denir. 3. ÇÖZELTİLER VE ÇÖZELTİ KONSANTRASYONLARI Çözelti: Homojen karışımlardır. Çözelti iki veya daha fazla maddenin birbiri içerisinde homojen olarak dağılmasından oluşan sistemlere denir. Çözelti derişimi

Detaylı

DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU

DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU Duygu UYSAL, Ö. Murat DOĞAN, Bekir Zühtü UYSAL Gazi Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü ve Temiz Enerji Araştırma

Detaylı

Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları

Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları Ders Adı Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi Ders Kodu MATE 486 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar

Detaylı

İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU

İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU Gülin AYTİMUR, Süheyda ATALAY Ege Üniversitesi Müh. Fak. Kimya Müh. Bölümü 351-Bornova İzmir ÖZET

Detaylı

Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111

Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111 Sayfa 1 /10 Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111 İsminizi aşağıya yazınız. Sınavda kitaplarınız kapalı olacaktır. 6 problemi de çözmelisiniz. Bir problemin bütün şıklarını baştan sona dikkatli bir şekilde okuyunuz.

Detaylı

Faz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir.

Faz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Faz kavramı Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Fazlar; bu atom düzenlerinden ve toplam iç yapıda bu fazların oluşturdukları

Detaylı

UFALANMA FARKLILIĞINDAN YARARLANILARAK YOZGAT AYRIDAM LİNYİTİNİN ZENGİNLEŞTİRİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

UFALANMA FARKLILIĞINDAN YARARLANILARAK YOZGAT AYRIDAM LİNYİTİNİN ZENGİNLEŞTİRİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 3 Sayı: 2 sh. 41- Mayıs 1 UFALANMA FARKLILIĞINDAN YARARLANILARAK YOZGAT AYRIDAM LİNYİTİNİN ZENGİNLEŞTİRİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ (INVESTIGATION

Detaylı

BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM)

BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Işık Enerjisinin Kimyasal Enerjiye Dönüştürülmesi Fotosentez, karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H) atomlarını

Detaylı

Toplamda İki yüzü aşkın analiz parametresi ve bünyesindeki dört laboratuvarımız ile, Sıvı katı yakıtta kalite kontrol ve şimdi de çevre laboratuvarı

Toplamda İki yüzü aşkın analiz parametresi ve bünyesindeki dört laboratuvarımız ile, Sıvı katı yakıtta kalite kontrol ve şimdi de çevre laboratuvarı Toplamda İki yüzü aşkın analiz parametresi ve bünyesindeki dört laboratuvarımız ile, Sıvı katı yakıtta kalite kontrol ve şimdi de çevre laboratuvarı ile size özel çözümlerimiz ile, Kalite kontrol sektöründe

Detaylı

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır.

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. 7. ASİTLER VE BAZLAR Arrhenius AsitBaz Tanımı (1884) (Svante Arrhenius) Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. HCl H + + Cl NaOH

Detaylı

ÜZÜM ÇEKİRDEĞİ YAĞININ BASINÇLI ÇÖZÜCÜ EKSTRAKSİYONU VE EKSTRAKSİYON PARAMETRELERİNİN CEVAP YÜZEY YÖNTEMİ İLE OPTİMİZASYONU

ÜZÜM ÇEKİRDEĞİ YAĞININ BASINÇLI ÇÖZÜCÜ EKSTRAKSİYONU VE EKSTRAKSİYON PARAMETRELERİNİN CEVAP YÜZEY YÖNTEMİ İLE OPTİMİZASYONU ÜZÜM ÇEKİRDEĞİ YAĞININ BASINÇLI ÇÖZÜCÜ EKSTRAKSİYONU VE EKSTRAKSİYON PARAMETRELERİNİN CEVAP YÜZEY YÖNTEMİ İLE OPTİMİZASYONU Emir Zafer HOŞGÜN, Berrin BOZAN* Anadolu Üniversitesi, Mühendislik mimarlık Fakültesi,

Detaylı

ELEKTROKOAGÜLASYON İLE SULU ÇÖZELTİLERDEN BOYAR MADDELERİN GİDERİLMESİ

ELEKTROKOAGÜLASYON İLE SULU ÇÖZELTİLERDEN BOYAR MADDELERİN GİDERİLMESİ Güncelleme: Eylül 2016 ELEKTROKOAGÜLASYON İLE SULU ÇÖZELTİLERDEN BOYAR MADDELERİN GİDERİLMESİ DENEYİN AMACI: Sentetik olarak hazırlanmış bir boya çözeltisinden faydalanılarak elektrokoagülasyon işleminin

Detaylı

ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI

ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖĞRENCİNİN ADI:KUBİLAY SOY ADI:KOÇ NUMARASI:15360038 KAZANLAR Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı

Detaylı

A- LABORATUAR MALZEMELERİ

A- LABORATUAR MALZEMELERİ 1- Cam Aktarma ve Ölçüm Kapları: DENEY 1 A- LABORATUAR MALZEMELERİ 2- Porselen Malzemeler 3- Metal Malzemeler B- KARIŞIMLAR - BİLEŞİKLER Nitel Gözlemler, Faz Ayırımları, Isısal Bozunma AMAÇ: Karışım ve

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot adı Metot Numarası

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot adı Metot Numarası EK LİSTE-1/8 SO 2 Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 7935 Emisyon (1) CO CO 2 Elektrokimyasal Hücre Metodu İnfrared Metodu Elektrokimyasal Hücre Metodu İnfrared Metodu TS ISO 12039 TS ISO 12039 O 2 Elektrokimyasal

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR. Yanma. Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM

Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR. Yanma. Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yanma Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017494 Faks: 0232 3017498 E-Mail: abayram@deu.edu.tr ÇEV 3016 Hava

Detaylı

Maddelerin Sınıflandırılması. Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU

Maddelerin Sınıflandırılması. Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU Maddelerin Sınıflandırılması Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU Maddelerin Sınıflandırılması Madde Evet Saf Madde Sabit bir bileşimi varmı. Kimyasal formülle belirtilemiliyor mu? Hayır Karışım Element Bileşik

Detaylı

Genel Kimya. Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü

Genel Kimya. Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Genel Kimya Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü ÇÖZELTİ VE TÜRLERİ Eğer bir madde diğer bir madde içinde molekül, atom veya iyonları

Detaylı

Hava Kalitesi Ölçümleri: - Planlama - PM örnekleme ve ölçümleri - Gaz kirleticilerin ölçümleri

Hava Kalitesi Ölçümleri: - Planlama - PM örnekleme ve ölçümleri - Gaz kirleticilerin ölçümleri Hava Kalitesi Ölçümleri: - Planlama - PM örnekleme ve ölçümleri - Gaz kirleticilerin ölçümleri Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tınaztepe Yerleşkesi 35160

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;

Detaylı

Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor

Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor Muhammed Seğmen, Mustafa H. Uğur, ve Prof.Dr. İ. Ersan Kalafatoğlu KORUMA KLOR ALKALĠ SANAYĠ VE TĠCARET ANONĠM ġġrketġ ARGE MERKEZĠ

Detaylı

Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı

Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı 200 Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı * Murat Çakır, 1 Muhammet Kartal, 2 Harun Gül, 1 Ebru Taşkın, 1 Mehmet Uysal, 3 A.Osman Aydın, 1 Ahmet Alp 1 Sakarya Üniversitesi,

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 6.Endüstriyel Kirlenme Kontrolü - Nötralizasyon Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Birçok endüstrinin atıksuyu asidik veya bazik olduğundan alıcı ortama veya kimyasal ve/veya

Detaylı

BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI AMACIMIZ: Günümüz kimya endüstrisinde ideal katalizörler ekonomik olan, bol bulunan, geri kazanılan ve tepkime mekanizmasında

Detaylı

Proje Danışmanı Prof.Dr.Osman SERİNDAĞ

Proje Danışmanı Prof.Dr.Osman SERİNDAĞ TÜBİTAK BİDEB KİMYA BİLİM DANIŞMANLIĞI ÇALIŞTAYI ( 29 Ağustos 09 Eylül 2007 ) (Altın Cevheri) ANORGANİK KİMYA SİYANÜRSÜZ ALTIN ELDESİ Proje Ekibi Ali GÜRSOY Mustafa KEMEÇ Proje Danışmanı Prof.Dr.Osman

Detaylı

Sodyum Hipoklorit Çözeltilerinde Aktif Klor Derişimini Etkileyen Faktörler ve Biyosidal Analizlerindeki Önemi

Sodyum Hipoklorit Çözeltilerinde Aktif Klor Derişimini Etkileyen Faktörler ve Biyosidal Analizlerindeki Önemi Sodyum Hipoklorit Çözeltilerinde Aktif Klor Derişimini Etkileyen Faktörler ve Biyosidal Analizlerindeki Önemi Umut ŞAHAR Ege Üniversitesi EgeMikal Çevre Sağlığı Birimi 19.03.2014 Ulusal Biyosidal Kongresi

Detaylı

TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI

TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI ÇALIŞTAY 2009-1 TÜSSİDE-GEBZE 15-22 HAZİRAN 2009 GRUP KATALİZÖR ERDOĞAN DURDU

Detaylı

Kimyanın Temel Kanunları

Kimyanın Temel Kanunları Kimyanın Temel Kanunları A. Kütlenin Korunumu Kanunu Lavoiser miktarı belli olan kalay (Sn) parçasını içinde bir miktar hava bulunan bir fanusa koyarak tartmış.daha sonra fanusu içindekilerle birlikte

Detaylı

ELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI

ELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI ELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI Prof. Dr. Hüseyin Karaca İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, 44280 MALATYA GİRİŞ Dünya petrol rezervlerinin birkaç

Detaylı

MOL KAVRAMI I. ÖRNEK 2

MOL KAVRAMI I.  ÖRNEK 2 MOL KAVRAMI I Maddelerin taneciklerden oluştuğunu biliyoruz. Bu taneciklere atom, molekül ya da iyon denir. Atom : Kimyasal yöntemlerle daha basit taneciklere ayrılmayan ve elementlerin yapıtaşı olan taneciklere

Detaylı

Ölçüm/Analiz Kapsamı Parametre Metot Metodun Adı

Ölçüm/Analiz Kapsamı Parametre Metot Metodun Adı Çevre Mevzuatı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (devamı var) Her tür kapsam Gürültü Gürültü Kömür Çevre Mevzuatında

Detaylı

a. Yükseltgenme potansiyeli büyük olanlar daha aktifdir.

a. Yükseltgenme potansiyeli büyük olanlar daha aktifdir. ELEKTROKİMYA A. AKTİFLİK B. PİLLER C. ELEKTROLİZ A. AKTİFLİK Metallerin elektron verme, ametallerin elektron alma yatkınlıklarına aktiflik denir. Yani bir metal ne kadar kolay elektron veriyorsa bir ametal

Detaylı

2015-2016 Eğitim Öğretim Yılı Güz ve Bahar Dönemi Muhtemel Bitirme Çalışması Konuları. Tasarım Projesi Konusu Bitirme Çalışması Konusu Özel Koşullar

2015-2016 Eğitim Öğretim Yılı Güz ve Bahar Dönemi Muhtemel Bitirme Çalışması Konuları. Tasarım Projesi Konusu Bitirme Çalışması Konusu Özel Koşullar 2015-2016 Eğitim Öğretim Yılı Güz ve Bahar Dönemi Muhtemel Bitirme Çalışması Konuları Proje No Tasarım Projesi Konusu Bitirme Çalışması Konusu Özel Koşullar 1 Soğuk spray kaplama düzeneğinin tasarlanması

Detaylı

VAKUM TESİSİ DEVREYE ALMA PRATİĞİ

VAKUM TESİSİ DEVREYE ALMA PRATİĞİ . VAKUM TESİSİ DEVREYE ALMA PRATİĞİ Naci Altun, Serdar Taner Kroman Çelik Sanayi A.Ş, PK,24-Gebze-Kocaeli Tel:0-262-6792000 e-posta: kalite@kromam.celik.com Özet : Kroman Çelik Sanayi A.Ş olarak kaliteli

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları

Detaylı

ÇİNKO EKSTRAKSİYON ARTIĞINDAN ARDIŞIK OLARAK UYGULANAN SÜLFÜRİK ASİT KAVURMASI-SU LİÇİ VE NaCl LİÇİ YÖNTEMLERİYLE ÇİNKO VE KURŞUNUN GERİ KAZANILMASI

ÇİNKO EKSTRAKSİYON ARTIĞINDAN ARDIŞIK OLARAK UYGULANAN SÜLFÜRİK ASİT KAVURMASI-SU LİÇİ VE NaCl LİÇİ YÖNTEMLERİYLE ÇİNKO VE KURŞUNUN GERİ KAZANILMASI ÇİNKO EKSTRAKSİYON ARTIĞINDAN ARDIŞIK OLARAK UYGULANAN SÜLFÜRİK ASİT KAVURMASI-SU LİÇİ VE NaCl LİÇİ YÖNTEMLERİYLE ÇİNKO VE KURŞUNUN GERİ KAZANILMASI M.Deniz TURAN*, H.Soner ALTUNDOĞAN**, Fikret TÜMEN**

Detaylı