ERİŞ IKLAMA. Enfeksiyon Hastalıklar. kları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı

Transkript

1 ERİŞ İŞKİNDE BAĞIŞIKLAMA IKLAMA Dr. Recep ÖZTÜRK İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıklar kları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı

2 Bağışı ğışıklama Bağışıklama, infeksiyon hastalıklarının önlenmesi amacıyla pasif ve/veya aktif olarak yapılan bir işlemdir. Pasif bağışıklama, kısa süreli bir bağışıklık sağlar. Antiserum, immunoglobulin veya hiperimmunglobulin kullanılır Aktif bağışıklama : aşılar

3 Bağışı ğışıklamada terminoloji Aşı: Attenue canlı veya ölü mikroorganizma veya mikroorganizmaların değişik antijenik kısımları olup, uygulanan konakta immuniteyi indükler ve ilgili hastalığı önler. Toksoid: Bakteri toksininin işlem sonrası (formaldehitle muamele) zehirsiz hale getirilmesi, ama antijenik özelliği devam eder ve uygulama sonrası antitoksin oluşumunu uyarır.

4 Bağışı ğışıklamada terminoloji İmmun globulin (IG): İnsanlardan elde edilen büyük hacimli, plazma havuzlarından soğuk etanol fraksiyonu ile elde edilen antikor içeren kısım; bağışıklık yetmezlikli kişilerde optimal immunitenin devamı veya pasif bağışıklama için verilir Antitoksin: Özgül antijenle uyarı sonrası hayvanların serumundan elde edilen antikordur ve pasif bağışıklama amacıyla kullanılır.

5 Aşılar Attenue aşı(virülensi azaltılmış canlı mikroorganizma şekli) İnaktif-ölü tam hücre aşısı Mikroorganizma komponenti( polisakkarit kapsül) Toksoid aşılar (ekzotoksinler formaldehitle inaktive edilip toksisitesi ortadan kaldırılır, antijenitesi devam eder) Virülans faktörü aşıları (inaktive toksin ve mukoza epiteline tutunmayı sağlayan adezyon faktörleri,ör. hücresiz boğmaca aşısı) Rekombinant DNA aşıları Sentetik oligopeptit aşılar DNA aşıları

6 YENİ AŞI ÇALIŞMALARI GBS, Helicobacter pylori, Mycobacterium tuberculosis ( rekombinant teknik, M. vaccae..), M. leprae ±BCG, Gonococcus, Staphylococcus, Treponema... RSV, Parainfluenza virus, Rotavirus, HSV, CMV, HCV, HIV1-2, HTLV, HPV, EBV... Malaria, Schistosoiasis, Leishmania

7 YENİ AŞI ÇALIŞMALARI Yeni teknolojilerle aşı elde etme çalışmaları: Saflaştırılmış antijenler- Sp, Hib, Nm, RSV(PF1-1), Rekombinant DNA teknolojisi ile değişik protein antijenler; toksin geninde mutasyonla detoksifikasyon (boğmaca) Peptit antijenler- N. gonorrhoea-aderans pilus proteini, V. cholera B toksin alt unite peptitleri

8 YENİ AŞI ÇALIŞMALARI Yeni teknolojilerle aşı elde etme çalışmaları: Çıplak(naked) DNA- İnfluenza A... Antiidiyotip aşılar- Polio, HBV, rabies (glikoprotein), influenza (hemaglutinin); HIV(env protein), Pnomokok(polisakkarit), GAS(karbonhidrat) Birleştirilmiş aşılar- hepsi bir arada -DTP + Hib + HBV +Meningokok+ Pnomokok???

9 Erişkinlerde Yaşa Göre Sık Kullanılan Aşılar YAŞ AŞI/TOKSOİD Grip Pnomokok Kızamık Kabakulak Kızamıkçık Su çiçeği Td X X X X X X 2 X X 3 X X 65(50) X X X X Td-2 flokülasyon ünitesi difteri toksoidi içerir 2-30 yaşını geçmemiş olanların bağışıklık durumu araştırılır; duruma göre 1-2 doz aşı yapılır 3-30 yaşını aşmamış olanlar

10 Rutin yara bakımında tetanoz profilaksisi için önlemler Temiz, yaralar küçük Tetanoz riski taşıyan yaralar Aşılama Td TIG Td TIG Bilinmiyor veya üç dozdan az Evet Hayır Evet Evet Üç doz veya daha fazla Hayır Hayır (son dozdan sonra 10 sene geçmişse evet) Hayır Hayır (son dozdan sonra 5 sene geçmişse evet)

11 Pnomokok aşısı 65 yaş ve üzerindekiler Astım dahil kronik kardiyovasküler ve akciğer hastalıkları Dalak anatomik veya fonksiyon bozukluğuna sahip erişkin, orak hücre anemisi, Hodgkin hastalığı, multipl myelom Siroz, alkolizm Böbrek yetmezliği BOS sızıntısı (tekrarlayan S. pneumoniae menenjitleri) İmmunosupresif durumlar (bu gibi yüksek riskli hallerde 5 yıl sonra hatırlatma dozu uygulanır) Splenoktomi veya immunosupresif tedaviden 2 hafta önce mümkünse pnomokok aşısı uygulanır 0,5 ml IM/SC İM tek doz uygulanır. Yüksek riskli grupta 6 yıldan uzun süre geçmişse, ve nefrotik sendrom, böbrek yetmezliği ve transplant alıcıları gibi hızla pnömokok antikorlarını kaybettiren durumlarda 2. doz aşı yapılır.

12 İnfluenzanfluenza aşısı 65(50) yaş ve üzerindekiler Kronik kardiyovasküler ve akciğer hastalıkları Kronik hastaların ve yüksek riskli kişilerin bakımlarıyla uğraşan personel ve ev halkı Diabetes mellitus (DM) ve diğer metabolik hastalıklar, böbrek yetmezliği, anemi, immunsupresif ve bağışıklık yetmezliği durumları (HIV pozitifliği, kortikosteroid tedavisi, immunsupresif ve antineoplastik tedavi görenler...) Bakım evlerinde kalan kronik hastalıklı yatalak kişiler Uzun süre aspirin tedavisi görmek zorunda olan genç erişkinler(reye sendromu riski) Grip mevsiminde bulunan 2. veya 3. trimestrdeki gebe kadınlar 0.5 ml, deltoid kasa(im) ; Her yıl Ekim başı-kasım ortası

13 Hepatit B aşıa şısı Seksüel olarak aktif çok eşli kişiler, homoseksüeller ve çok eşli heteroseksueller Kan ve kan ürünleriyle temas edenler Mental özürlü bakım evlerinde kalanlar ve çalışanlar Hemodiyaliz hastaları Pıhtılaşma faktör konsantreleri alanlar HBsAg taşıyıcılarının eşleri ve ev halkı Anti-HCV pozitif olanlar Damar içi uyuşturucu kullananlar B hepatitinin endemik olduğu bölgelere ziyaret edenler, B hepatiti sıklığının yüksek olduğu yerlerde doğanlar Hemofili hastaları Çocuk aşılama programına alınmıştır 0,1 ve 6. ayda üç doz

14 Hepatit A aşıa şısı Yüksek endemik alana gidiş ± (IG) Homoseksueller Uyuşturucu bağımlıları Kronik karaciğer hastaları Pıhtılaşma faktör bozukluğu olanlar Gıda sektöründe çalışanlar Askeri personel Bakım evi çalışanları HAV la bulaşma riski yüksek olan laboratuvar çalışanları (dışkıyla temas edenler) Sürekli A hepatiti salgınlarının görüldüğü bölgelerde yaşayan ve A hepatiti geçirmemiş olanlar > 2 yaş üstü çocuklar ve erişkinlere uygulanır Erişkin:1 ml IM (deltoid kasa) (1440 ELU) 0/6-12 ay (2 doz) şeklinde uygulanır.

15 Hayvan ısırması sonrasında kuduz profilaksisi Hayvan Hayvanın durumu Koruma önlemleri Evcil kedi, köpek Tilki, kurt, kokarca, yarasa, rakun ve diğer et oburlar Fare, sıçan, yer sincabı, köstebek, tavşan,hamster, kobay Sağlıklı ve en az 10 günlük gözlem varsa Kuduz şüphesi var veya bilinmiyor Kuduzlu gibi davran; hayvan yakalanmışsa derhal öldürülür ve kuduz yönünden hemen incelenir. Pratikte kuduzu bulaştırmadıkları kabul edilir Bir şey yapılmaz; kuduzla ilgili ilk belirti halinde koruma önlemleri (HRIG+HDCV) başlatılır; acilen koruma önlemleri (HRIG+HDCV) Acilen koruma önlemleri (HRIG+HDCV); hayvanın kuduz olduğu Immunfluoresan testle doğrulanmazsa önlemler durdurulur Bir şey yapılmaz

16 ERİŞ İŞKİNDE BAĞIŞIKLAMA IKLAMA Daha önce aşılanmamışlarda, Td-0, 4-6. hafta, 6-12 ay sonra 3 doz, hatırlatma dozu 10 yılda bir MMR(KKK)-Erişkinler bu hastalıklara karşı bağışık olmalıdır. Seronegatifler aşılanır Su çiçeği varicella :13 yaş ve üzerindekiler bağışık değilse 2 doz aşı (0-1./2. ay)

17 SAĞLIKLI ERİŞ İŞKİNDE AŞILAMAA Adölesan ve genç erişkin-td(0,1,6. ay), MMR, HBV, HAV(0,6-12 ay), su çiçeği, çocuk aşılarının tamamlanması yaş-td, kızamıkçık (sadece kadınlar), polio,su çiçeği 65 yaş ve üzeri-td, influenza, pnomokok

18 ULUSLARARASI SEYAHAT EDENLERDE AŞILAMA Sarı humma - seyahat öncesi 1 doz, 0.5 ml-sc Kolera:0.5 ml IM/SC, 0.2 ml ID, 2 doz 1hafta/1 ay arayla (sarı humma aşısı ile en az 3 hafta ara ) Tifo ( tüm hücre, Ty21a: 48 saatte bir 4 doz-rapel 5 yıl sonra, Vi polisakkarit İM-2 yılda bir rapel)

19 ULUSLARARASI SEYAHAT EDENLERDE AŞILAMAILAMA N. meningitidis(a,c,y,w-135):1 doz/0,5 ml SC Japon ensefalit aşısı-0,7 ve 30. günlerde 0,1 ml SC, 2 yıl sonra 1 hd Hepatit A: aşı+ig( 3 aydan az kalma-0,02 ml/kg, 4-6 ay kalma:0,06ml/kg)

20 GEBELİK Canlı aşılar kontrendike Tetanoz-Doğum öncesi 2 doz Td verilir Polio ve sarı humma riski yüksekse bu aşılar uygulanabilir İnaktive aşılar risksiz, ama annenin ateşlenmesi fetus için riskli olduğundan elden geldiğince bu aşılardan kaçınılır Gerektiğinde influenza (gebeliğin 14. haftası ve sonrasında) ve HBV, HAV ve pnomokok aşıları uygulanabilir. Emziren anneye canlı veya inaktif aşılardan gerekenler uygulanabilir

21 Bakım evlerinde kalanlar -İnfluenza, pnomokok, tüberkülin testine göre BCG Zeka özürlü kuruluşları -HBV, HAV aşıları Hapishaneler-HBV, HAV, Kızamıkçık (salgınlar bildiriliyor), BCG?(MDR riski) aşıları Evsizler- Tüm aşıları gözden geçir, Td, HBV ve pnomokok aşısı yap; tüberkülin testine göre BCG

22 Lise-yüksekokul öğrencileri -MMR, HBV, polio, influenza Sağlık kurumları çalışanları -HBV, MMR (özellikle pediatri, kadın-doğum ve acil servis çalışanları kızamıkçığa karşı bağışık olmalıdır), influenza, varicella, BCG (MDR riskinde) Bağışıklık yetmezliği olan hastalara bakanların ve ebeveynlerinin aşıları tam olmalıdır (polio...)

23 Kreş personeli-mmr, polio, influenza, HAV, HBV Laboratuvar personeli-hbv; kendi özelliklerini dikkate al: şarbon, çiçek, kuduz, veba... Veteriner, hayvancılıkla uğraşanlar- Kuduz, şarbon, Göçmenler- Tüm aşıları incele, HBV, BCG

24 Askerler-Adenovirus tip 4 ve 7, meningokok, Td, influenza, MMR Yaşam -biçimi: -Homoseksüeller ve çok eşli heteroseksüel erkekler-hbv, HAV -İV uyuşturucu kullananlar:hbv, HAV, Td

25 Bağışıklık yetmezliği durumları HIV infeksiyonu ve AIDS:Pnomokok, HBV, MMR +Ig veya IgIV(kızamık), VZIG Dalak bozuklukları-pnomokok, grip, Hib, meningokok DM:Pnomokok, influenza Böbrek yetmezliği ve hemodiyaliz:pnomokok, grip, HBV Alkolizm, siroz:pnomokok, grip, HBV Organ nakli, IS tedavi:pnomokok, grip, Hib

26 KİT (Allojeneik veya Otolog) Sonrası Aşılama KİT Sonrası 12. Ay DT* IPV Pnomokok/Meningokok Hib İnfluenza** KİT Sonrası 24. Ay DT* IPV Pnomokok/Meningokok Hib MMR *<7 yaş için DTP **Sonbaharda yıllık aşılama

27 Kanserli ve/veya Kemoterapi Alan Hastada Aşılama(1) DT primer aşılama: aşısı eksik çocukta kemoterapi uygulama döneminde bile aşılama tamamlanır DT rapel doz: Ciddi immunsuprese hastada KT den 1 yıl sonra rapel Hib, Pnomokok, Meningokok Önerilir Pnomokok aşısı yüksek riskli erişkinler (Hodgkin hastalığı, aspleni) her 6 yılda bir uygulanır Meningokok aşısı erişkinde 6 yılda bir tekrarlanır(hib konj. erişkinde tekrarlanmak zorunda değil) Ambrosino DM ve ark. Hematol Oncol Clin North Am 7:1027;1993

28 IPV Kanserli ve/veya Kemoterapi Alan Hastada Aşılama (2) Bağışık olmayan herkese rapel veya primer seri aşılar OPV Remisyondaki lösemik hastalarda veya KT den en az 3 ay sonra kullanılabilir MMR Remisyonda olan veya KT si en az 3 ay önce sonlandırılmış daha önce aşısız olanlar dışındaki kişiler için kontrendike İnfluenza Bütün immunsuprese hastalar için önerilir

29 Kanserli Hasta İçin Diğer AşıA şılar Hepatit B Virus Aşısı:Kanserli veya kemoterapi gören çocukta %67, erişkinde %73 serokonversiyon oluşur Varicella-Zoster Aşısı ALL li çocuklarda 1 doz %89, 2 doz %98 serokonverisyon sağlamış; bağışıklık en az 10 yıl sürer Remisyondaki lösemik çocuklara uygulanır S. aureus, P. aeruginosa, K. pneumoniae kapsül polisakkarit aşıları deneme durumunda

30 HIV infekte kişilerde ilerde bağışı ğışıklama önerileri AŞI Asemptomatik Semptomatik DTP Evet Evet OPV Hayır Hayır IPV Evet Evet MMR Evet Evet Hib Evet Evet HBV Evet Evet Pnomokok Evet Evet Grip Evet Evet Varicella Hayır Hayır

31 Bulaşma Sonrası Bağışı ğışıklama Hepatit A: Bulaşma sonrası 2 hafta içinde Ig +aşı HBV:HBsAg pozitif kişiden bulaş: HBIg+ aşı HCV hepatit bulaşında standart Ig etkisiz; izlenme yapılır Şüpheli hayvan ısırığı:aşı (HDCV)+RIG Yaralanma:T veya Td +TIG veya SAT Kızamık- Bulaşma sonrası 6 gün içinde Ig (0,25 ml/kg, maks-15 ml)+aşı Kızamıkçık-Ig ile belirtiler silik geçer, viremi ve fetus infeksiyonu ve konjenital rubella önlenemez

32 Kazalar, temaslar Yanıklar:Td, TIG Hayvan ısırıkları:kuduz-hdcv+rig, Td Yılan ve akrep sokmaları-özgül antiserumlar Yaşlılar-Pnomokok, influenza, Td Şarbon- Şarbonıun yaygın olduğu bölge hayvanlarının deri, kürk, yün, kıl, kemik unu vs ile temas eden çalışanlar

33 Kazalar, temaslar Q ateşi-koyunlarla teması olanlar ve C. burnetii ile laboratuvarda çalışanlar için inaktif bir aşı vardır Tularemi-Canlı attenue aşı; tulareminin endemik olduğu bölgelerde ilgili hayvan ve vektörlerle temas riskindekilere uygulanır Veba- Laboratuvar personeli, Arizona, New Mexico bölgelerine gidip kalacaklara uygulanır

34 Seyahatla İlişkili Hastalıklar/ klar/infeksiyonlar Dr. Recep ÖZTÜRK İ.Ü.. Cerrahpaşa a Tıp T p Fakültesi İnfeksiyon Hastalıklar kları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

35 Seyahatla İlişkili Hastalıklar Neden Önemli Gezi, iş görüşmesi, resmi görüşmeler vb amaçlarla yapılan seyahat beklenmedik bir hastalık nedeniyle olumsuzlukla sonuçlanabilir Olası hastalıkları öğrenip önlemlerin alınması akılcı bir girişimdir Seyahat öncesi kişinin tıbbi durumu gözden geçirilmelidir Kişisel bir seyahat sağlık çantası hazırlanmalıdır

36 Seyahat Öncesi Değerlendirme erlendirme Anamnez Fizik muayene Genel sağlık emniyeti için öğütler Hastalıklardan korunma (emniyetli gıda/ su ve böcek sokma/ısırmasına karşı önlemler) Acil hallerde kullanılmak için hazırlanmış ilk yardım çantası uygun araç ve acil ilaçları içeren acil yardım çantası

37 Acil Seyahat Çantası İlk yardım malzemeleri Bandajlar Gazlı bez Flaster Enjektör ve uçları Makas Pens/penset İlaçlar Ağrı kesiciler(aspirin, acetaminophen, ibuprofen) Öksürük kesiciler Dekonjestan Antiasitler Antidiyareikler, laksatifler Topikal antibiyotikler Anti-pruritikler Su dezenfektanları Güneş koruyucuları DEET(N,N,-dimethyl-meta-toluamide, erişkin:<%35,çocuk:% 6-10)

38 Seyahatla İlişkili Önemli Hastalıklar İnfeksiyon Hastalıkları Jet lag Hareket hastalığı/araç tutması Güneş yanığı Böcek sokması, yılan ısırması Akut dağ hastalığı Acil hastalıklar, kazalar

39 Seyahatla İlişkili Önemli Hastalıklar Jet lag Uyku ve uyanıklık ritminin bozulmasıdır Konsantrasyon bozulur,refleksler yavaşlar,dispepsi,irritabilite Alkolden kaçınma, uyku saatlerini ayarlama, benzodiazepinler yararlı olabilir. Melatonin 5mg PO/gün, hareketten 3 gün önce başlanır Hareket hastalığı Bulantı, kusma, terleme, solukluk Difenhidramin, meklizin, terfenadin, transdermal skopolamin(uzun seyahatlar için)

40 Seyahatla İlişkili Önemli Hastalıklar Akut dağ hastalığı 1600 m den sonra görülebilir, 3600 m den sonra sık görülür Baş ağrısı, bulantı, kusma, bitkinlik, uykusuzluk görülür; bazen akciğer ve beyin ödemi nedeniyle öldürücüdür Asetozolamid etkilidir(tırmanıştan saat önce 250 mgx2) Nifedipin mg(sr) PO günde 3 kez Güneş yanığı-paba içeren karışımlar koruyucudur

41 Sık k Rastlanan Seyahatla İlişkili İnfeksiyon Kaynakları Su ve Gıda Turist ishalı:etec, V.cholerae, Giardia, E.histolytica Böcekler Sivrisnek:Sıtma, sarı humma, Deng ateşi,japon ensefaliti Kene-Rickettsia inf, Lyme hastalığı Bulaşık toprak Tetanoz Kişiden kişiye bulaşma Tüberküloz, influenza, SARS, cinsel temasla bulaşan hastalıklar

42 Seyahatla İlişkili Önemli İnfeksiyon Turist ishali Ateşli hastalıklar Sıtma Tifo ve diğer salmonellozlar Bruselloz Rickettsia infeksiyonları Leptospira infeksiyonları Viral hemorajik ateşler Schistosoma infeksiyonları Sarı humma... SARS Hastalıklar kları

43 Turist İshali Gelişmiş bir ülkede/bölgede yaşayanlardan, gelişmemiş bir ülkeye/bir bölgeye veya tropikal ve semitropikal yerlere gidenlerde gelişen akut ishal tablosu Turistlerde en sık görülen hastalıktır Yılda 300 milyondan fazla kişi seyahat ediyor ve 8-15 milyon kişi turist ishalinden etkileniyor.

44 Turist ishalinde etyoloji Enteropatojen ETEC 5-40 Shigella spp 3-25 Aeromonas spp ve Plesiomonas spp 10 Diğer diare yapan E. coli ler (EAEC, EIEC) 10 Viral etkenler 10 Campylobacter jejuni 3-15 Vibrio spp (kolera etkeni dışındakiler) 0-10 Salmonella enteritidis 0-5 Giardia, Cryptosporidium 2-10 Cyclospora (Nepal e giidenlerde) Sıklık(%)

45 Yüksek riskli bölgeler: Afrika (Güney Afrika hariç), Orta Doğu, Asya ülkeleri (özellikle uzak doğu Asya), Güney Amerika ülkeleridir. Orta riskli bölgeler:kuzey Akdeniz ülkeleri, Güney ve Doğu Avrupa, ÇinveRusya Düşük riskli bölgeler: Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Kuzey Batı Avrupa, Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda Yatkınlaştırıcı faktörler: Mide asidi azlığı, DM, Kronik GİS hastalığı, salgısal IgA azlığı, süt çocuğu/yaşlılık, öğrenci ve tur gezileri

46 Klinik Belirtiler Turist ishalinin belirtileri ziyaret edilen ülkeye varıldıktan sonraki ilk hafta içinde başlar (5-15 günler arasında ) İshal ve karında kramp tarzında ağrılar,bulantı, kusma ve kırgınlık 38 o C üzerinde ateşlenme (%10-20), kusma (<%15), kanlı, dizanterik dışkılama (% 2-10). Turist ishali tedavi edilmeyen olgularda bile 3-4 gün kadar devam eder. Olguların % 60 i 48 saat içinde iyileşir. Seyahatten döndükten sonraki 7-10 gün içinde gelişen ishal, turist ishalı çerçevesinde değerlendirilir.

47 Klinik bulgulara göre turist ishalinin tedavisi (1) Klinik sendrom Önerilen Tedavi Sulu ishal ( ateş ve dışkıda Ağızdan sıvı (ORS ve kan yok), sıkıntı verici barsak diğer sıvılar), tuzlu kraker... rahatsızlıkları olmadan günde 1-2 kez şekilsiz dışkılama Sulu ishal ( ateş ve dışkıda Bizmut subsalisilat (erişkinde) 30 kan yok), sıkıntı verici barsak ml veya 2 tab 8 doz (her 30 dak da rahatsızlıkları ve günde bir; bs, şikayetler devam 1-2 kez şekilsiz dışkılama var ediyorsa 24 saat sonra tekrarlanabilir) veya loperamid (başlangıçta 4 mg, sonra her dışkılama sonrası 2 mg - toplam günlük doz 16 mg ı aşmamalı; loperamid 2 gün süreyle alınabilir)

48 Klinik bulgulara göre turist ishalinin tedavisi (2) Klinik sendrom Önerilen Tedavi Sulu ishal ( ateş ve dışkıda Antimikrobik ilaç (ETEC kan yok, sıkıntı verici barsak düşünülüyorsa, TMP-SMX, erişkin rahatsızlıkları yok ve günde de 160/ 800 mg x2, 3gün; çocuk,2 den daha fazla şekilsiz 4/20 mg/ kg/gün, 2 dozda, 3 gün dışkılama var süreyle) Diğer etkenler veya dirençli olabilecek ETEC düşünülüyorsa (erişkin, norfloksasin 400 mgx2, siprofloksasin 500 mgx2, ofloksasin 300 mgx2, çocuk: TMP-SMX-yukarıdaki dozlarda- +eritromisin 30 mg/kg/gün, 4 dozda; 5 gün süreyle; tek ilaç alternatifi olarak furazolidon(7.5 mg/kg/gün, 4 dozda 5 gün süreyle; Giardia ya da 7 günde etkili)

49 Klinik bulgulara göre turist ishalinin tedavisi (3) Klinik sendrom Önerilen Tedavi Dizanteri (kanlı dışkılama), Antimikrobik ilaçlar veya ateş (>37.8 o C) Kusma, diyare (hafif) Bizmut subsalisilat (erişkinde) Çocukta (<2 yaş) ishal Sıvı + elektrolitler; emiyorsa emmeye devam; orta dereceli dehidratasyon, ateş(>24 saat), kanlı dışkılama, bir kaç gündür süren ishal durumunda çocuk tıbbı izlenime alınır Gebede ishal Sıvı ve elektrolitler; attapulgite (magnezyum aluminyum silikat) başlangıçta 3 g, her şekilsiz dışkılama sonrasında dozu tekrarla, toplam doz 9 g/gün)

50 Klinik bulgulara göre turist ishalinin tedavisi (4) Klinik sendrom Önerilen Tedavi TMP-SMX proflaksisine rağmen ishal Fluorokinolon proflaksisine rağmen ishal Fluorokinolon+loperamid (ateş ve dışkıda kan yoksa) Hafif ve orta dereceli ishallerde bizmut subsalisilat; hastalık ortaciddi seyirliyse ve ishal durmuyorsa tıbbı izleme alınır

51 Profilaksi Allta yatan bazı hastalıklarda, çok önemli programlı seyahatte ve yolcunun istemi halinde proflaksi uygulanır Rutin önlemler (uygun hijyenik önlemler; güvenli yiyecek ve içecek temini) Bizmut subsalisilat (yemeklerle birlikte ve yatma zamanı) Antimikrobikler (TMP-SMX, doksisiklin, norfloksasin, siprofloksasin) Aşılama (V. cholerae bütün hücre +toksin B-alt birim aşısı; 2 dozda % 52 koruma )

52 Emniyetli su/buz Emniyetli su ve gıdag kaynatma( 1dak) dezenfektan:iyot, klor, çamaşır suyu(berrak su: 2 damla /L, bulanık su:4 damla/l) filtrasyon Pişmiş, bekletilmeden sıcak servis yapılan gıda Kümes hayvanı ve deniz ürünlerine dikkat "Boil it, cook it, peel it, or forget it."

53 Seyahat Edenlerde AşıA şılama Rutin aşılar-td, MMR(seronegatifler), tetanoz(10 yılda bir rapel) Belirli gruplara uygulanan aşılar: pnomokok, grip Gerekli aşılar- Sarı humma Sahra Altı Afrika ve Güney Amerika da görülür. Atenue canlı aşı, 1doz SC, seyahattan 10 gün önce, 10 yıl korur), kolera

54 Seyahat Edenlerde AşıA şılama Önerilen aşılar Tifo(canlı oral Ty21a, Vi polisakkarit aşısı) Meningokok Veba Poliomyelit(>18 yaş ve İK konak inaktive aşı) Hepatit A ve B aşısı(hav için,0.02 ml/kg: ml/kg 6 ay koruma sağlar) Japon ensefaliti aşısı, kuduz aşısı

55 Sıtma Profilaksisi Chloroquin hassas Chloroquine 500 mg haftada bir Seyahatten bir hafta önce başla, seyahat esnasında ve döndükten 4 haf ta sonraya kadar kullan Chloroquin dirençli Mefloquine 250 mg haftada bir Seyahatten bir hafta önce başla, seyahat esnasında ve döndükten 4 haf ta sonraya kadar kullan Doxycycline 100 mg/gün Seyahatten 1-2 gün önce başla,her gün al, seyahat esnasında ve döndükten 4 haf ta sonraya kadar kullan Atovaquone 250 mg Proguanil 100 mg Seyahatten 1 gün önce başla, her gün al, seyahat esnasında ve döndükten 7 gün sonraya kadar kullan

56 SARS Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) şüpheli hasta tanımı: 38 ºC üzerinde ateş ve öksürük veya solunum zorluğu olan ve Semptomların başlangıcından önceki 10 gün içinde a. SARS olduğu bilinen ya da şüphelenilen bir kişiyle yakın teması olan veya b. hastalığın bulaştığı bilinen ülkelerden birisine seyahat öyküsü olan veya c. bu ülkelerden birinde yaşayan hasta kişi Etken Coronavirus(?)

57 SARS Hastalık genellikle 38 ºC nin üzerinde bir ateş ve titreme tablosu ile başlamaktadır. Eşlik eden diğer bulgular başağrısı, bitkinlik, ishal ve yaygın miyaljidir. KD:1-11 gün(ort. 5 gün) Akciğer filminde fokal veya yama tarzında infiltrasyon veya buzlu cam görünümü benzeri lezyonlar (daha çok alt zonlara lokalize): atipik pnömoni

58 SARS nasıl l bulaşmaktad maktadır? Esas olarak damlacık infeksiyonu ile bulaşır Hastaların vücut sekresyonlarının hastalığı bulaştırmada önemli rol oynar Hastalığa yakalanan kişiler SARS lı bir hasta ile aynı ortamı/evi paylaşan veya hasta ile direkt yakın teması olanlar ve infeksiyon kontrol önlemlerini almadan SARS lı hastalara bakım hizmeti veren sağlık personelidir

59 Travel Medicine Websites