Üşenme, Erteleme, Vazgeçme.

Transkript

1

2 KPSS YE NASIL ÇALIŞMALIYIZ KPSS YE NASIL ÇALIŞILIR? Üşenme, Erteleme, Vazgeçme. KPSS Matematik Dersine Nasıl Çalışılır MATEMATİK DERSİNE ÇALIŞMA YOLLARI 1-Matematik Dersi çalışmaya başlamadan önce her ünite için ön hazırlık yapmış olarak gerekir. Derslerde öğretmenin konu anlatımı ve verdiği örnekler dikkatle izlenmeli, anlaşılmayan ve eksik kalan noktalar hemen sorulmalıdır. Öğretmenin soru çözmede kullandığı kısa yollar birimler, formüller ezberlenmek yerine sebep-sonuç ilişkisi kurarak öğrenilmelidir. 2- KPSS çıkmış sorular konu konu taranmalıdır. Bireysel Çalışmalarda Matematik dersindeki konular derste iyi öğrenilmiş olsa bile, düzenli test çözülmezse çok çabuk unutulur. Bu derste başarılı olabilmek için ön yargısız, sabırlı ve programlı olmak şarttır. Konu konu ve günü gününe çalışmak zorunludur. Bu çalışmalarda çözülemeyen soruların vakit kaybetmeden doğru çözümleri öğrenilmelidir. Mümkün olduğunca çalışmalar çok sayıda ve farklı tarzda sorular ile zenginleştirilmelidir. Matematik dersindeki başarısızlığın temeli, kişinin yapması gereken çalışmaları zamanın da ve yeteri kadar yapmamasıdır. Düzenli çalışılıp, gerekli altyapı oluşturulduğunda matematiğin eğlenceli yönü fark edilecektir. TÜRKÇE DERSİNİN İÇERİĞİ Türkçe kendi dilimizdir. Bu dersten korkmayalım. Tatbikî gereken zamanı ve emeği harcamazsak, Türkçe netlerimiz bizi utandırır. Türkçe dersi dil ve anlam bilgisi olmak üzere iki temel konudan oluşur. Öğrencinin dinleme, okuma ve yazma faaliyetleri ile Türk dilinin bütün özelliklerini öğrenme, kullanma ve bu yolla bilgi edinme, kavrama, analiz ve sentez yapabilme alışkanlığı kazanması bu dersi okumadaki en önemli gerekçelerden birkaç tanesidir. Türkçe dersi kişinin anlama ve yorumlama gücünü geliştirdiği için bu derste başarılı olmak, tüm derslerdeki, özellikle sözel derslerdeki başarıyı olumlu yönde etkilemektedir. Doğru cevabı bulmak soruyu doğru okumaya, doğru anlamaya ve doğru yorumlamaya bağlıdır. KPSS TÜRKÇE DERSİNE ÇALIŞMA 1- Türkçe Dersleri tek düze ve heyecansız gibi görünür. Ancak öğretmenin sık sık yaptığı uyarılar dersin fark oluşturan bölümleridir. Derste Türkçe dersi dinlenirken; öğretmenin uyarıları dikkate alınmalı, önemli yerler işaretlemeli, anlatılanların benzerlik ve zıtlıkları karşılaştırılarak mukayese edebilme bilinci geliştirilmelidir. Türkçe dersinde konular işlenirken yakından uzağa, basitten karmaşığa ve bilinenden bilinmeyene giden bir yöntem izlenir. Ayrıca Türkçe konuları birbirinden bağımsız değildir. Bu nedenle bütün konular derste ilgi ile takip edilmelidir. Derste öğretmenin verdiği örnekler, öğrenilen konuların ince ayrıntılarını kavratmaya yönelik olduğu için bu örneklere ait özellikler üzerinde durulmalıdır. Soru sayısı en fazla olan ders olduğu için bu derse karşı önyargılı davranılmayıp anlaşılmayan bölümler öğretmene sorulmalıdır. 2- Bireysel Çalışmalarda Bireysel çalışmalarda derste anlatılan konular belli dönemlerde tekrar edilmeli ve testler çözülmeli, yanlış cevaplandırılan ve boş bırakılan sorulara ait konulara geri dönülmelidir. Okuma, anlama ve yorumlama hızını arttırmaya yönelik çalışmalara ağırlık verilmelidir.

3 Kavram, yargı ve düşünce düzeyinde bireysel gelişimi sağlayacak çalışmalar yapılmalı, test kapsamları gözden geçirilmelidir. Çözülen soru sayısından ziyade soru içeriklerine dikkat edilmeli, konunun tüm özelliklerini kavratıcı niteliklere sahip sorulara ağırlık verilmelidir. Dil bilgisini ihmal eden Türkçe dersinden başarısız olur. KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır Bu dersin Sırrı çok okumaktır. Geçmiş sosyal bilimlerin laboratuvarıdır. Okumaktan sıkılmayan, geçmişi merak eden ve günümüzdeki gelişmelerle geçmişi özdeşleştirmekten hoşlanan öğrenciler, tarih konularını kolayca öğrenebilmektedirler. Tarih kolay öğrenildiği gibi, kolayca da unutulabilmektedir. Çünkü yüzlerce bilgiyi (neden - sonuç - anlaşma maddesi gibi) akılda tutmak gerekiyor. "Okumadan âlim olunmaz, çok okumadan memur olunmaz. Tarih dersine çalışırken konuları anlayarak okumalı, bir yandan da küçük küçük notlar alınmalıdır. Dersi öğretmen anlatırken iyi dinlemeli, anlaşılmayan yerler sorulmalıdır. Not tutma da ihmal edilmemelidir. Daha sonra bu notlar gözden geçirilerek, konu tekrar edilmelidir. Bilgilerinizi kontrol etmek, sağlamlaştırmak ve konulara dair yorum gücünüzü artırmak için, bulabildiğiniz kadar soru çözmelisiniz. Bol soru çözme, soru çözme hızınızı artıracağı gibi, bilgi eksikliklerinizin görülmesini de sağlayacaktır. Konularla ilgili temel bilgiler çok iyi bilinmelidir. Kronoloji bilmek işimiz kolaylaştırır. Önemli olayların nedenleri ve sonuçları, önemli olaylar arasındaki etkileşim günümüze kadar devam eden etkileri öğrenilmelidir. Tarih ancak her gün azda olsa çalışılarak başarılabilir. KPSS Coğrafya Dersine Nasıl Çalışılır Coğrafyanın araştırma ve inceleme konusu yeryüzünde görülen olayların karşılıklı sebep sonuç ilişkileridir. Örneğin iklim ve doğal bitki örtüsü, yer şekillerinin oluşum ve etkileri, nüfus ve yerleşme, ekonomik coğrafya ve Türkiye coğrafyası, doğal ve beşeri olayların tanınması ve bunların insanlar üzerindeki etkilerini araştırır. COĞRAFYA DERSİNE ÇALIŞMA 1 - Bu dersi meraklı kişiler rahat öğrenir. Sorular Türkiye Coğrafyasından gelmektedir. Derste Her derste olduğu gibi bu dersin daha iyi anlaşılması için mümkünse farklı kaynaklardan o günkü konu ile ilgili ön hazırlık yapılarak gelinmelidir. Coğrafya dersi ayrıntı içeren ve bölümleri arasında konu bütünlüğü olan bir ders olduğu için dersin her boyutunda aktif bir dinleyici olmak gerekir. Asıl olan atlaslarda ve duvar haritalarında bulunabilen yer adlarını çeşitli istatistiki bilgileri ezberlemek değil, coğrafi olayların sebeplerini açıklamaya ve bu sebeplerden sonuçlar çıkarmaya yönelmektir 2 Bireysel Çalışmalarda Bireysel çalışmalarda derste anlatılan konular belli dönemlerde tekrar edilmeli ve testler çözülmeli, yanlış cevaplandırılan ve boş bırakılan sorulara ait konulara geri dönülmelidir. Okuma, anlama ve yorumlama hızını arttırmaya yönelik çalışmalara ağırlık verilmelidir. Kavram, yargı ve düşünce düzeyinde bireysel gelişimi sağlayacak çalışmalar yapılmalı, test kapsamları gözden geçirilmelidir. Çözülen soru sayısından ziyade soru içeriklerine dikkat edilmeli, konunun tüm özelliklerini kavratıcı niteliklere sahip sorulara ağırlık verilmelidir. Coğrafya dersinde genel soyut kavramlar az, somut kavramlar daha çoktur. Ders çalışırken günlük yaşamdan ve hayatın içinden örnekler seçmeliyiz. Bu öğrenmemizi kolaylaştıracaktır. Sadece konuyu dinleyip ya da okuyup anlaşıldığına karar vermemiz doğru değildir. Konuyu anlamış olmamız için konu ile ilgili soruların doğru yapılıp yapılmadığına bakmak zorundayız. Coğrafyada temel prensip doğal ve beşeri olayların dünya genelinde ve Türkiye'deki dağılışıdır. Bunun için sınavdan önce dünya ve Türkiye haritaları iyi incelenmeli önemli doğal ve beşeri olayların yeri bilinmelidir. Örneğin en kurak yerlerin dağılışı, çöllerin dağılışı, en çok yağış alan yerler, ormanların dağılışı, sıcak iklimlerdeki ülkeler, kutuplara yakın ülkeler, doğu ve batı yönündeki geniş ülkeler, eğimli ve engebeli ülkeler, ovalar ve platoların bulunduğu ülkeler. Coğrafya bir kültür dersidir. Coğrafya kültürüne sahip olmalıyız. Sınav için ekonomik coğrafya önemlidir. KPSS Vatandaşlık Dersine Nasıl Çalışılır. Bir vatandaşın temelde bilmesi kadar hukuk bilgisinden sorumluyuz. Ders biraz yabancı gelebilir, korkulacak bir şey yok. Okunacak ve kavranacak çok konu var. Temel hukuk kavramları ve 1982 anayasası dersin temelidir. Vatandaşlıktan az soru çıkıyor. Bu dersi çalışmayayım diyen sınavı kazanamaz. Standart sapması matematikten yüksektir. ( Doğru cevapların değeri çok yüksektir.) Bol soru çözen dersi başarır.

4 TARİH ALTIN DERS NOTLARI MOBİL-PC-TABLET İNDİR Bu yayının basım, yayım ve satış hakları fotokopion.com ve site sahiplerine aittir. Bütün hakları saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, yayınların tamamının veya bir bölümünün ilgililerin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, elektronik, optik, mekanik ya da diğer yollarla basılması, çoğaltılması ve dağıtılması yasaktır. No part of this publication may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmittedin any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, withoutpermission in writing from the fotokopion and owners

5 1.BÖLÜM İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK KÜLTÜR VE MEDENİYETİ Geçmişte yaşayan İnsan topluluklarının bir biriyle olan ilişkilerini, geliştirdikleri kültür ve medeniyetleri, yer ve zaman göstererek, neden sonuç ilişkisi içinde, doğru olarak, kronolojik bir biçimde, belgelerle inceleyen bilimdir. Deneyi, gözlemi yapılamaz ve tekrarlanamaz. Tarih öncesi devirler (Prehistorya): Yontmataş, Ci- lalıtaş ve Maden Devridir. TARİHE YARDIMCI BİLİM DALLARI Coğrafya Kronoloji Epigraya Sosyoloji Yer bilimi Takvim bilimi Anıt (yazıt) bilimi Toplum bilimi : Antropoloji Irk bilimi Paleograya Onomastik Eski yazı bilimi Yer adlarını inceleyen bilim Sanat Tarihi Tarihte sanatsal akımlar Diplomasi Uluslar arası ilişkiler Arkeoloji Kazı bilimi Etnografya Etnik yapı, kültür Nümizmatik Para bilimi (Meskukat) Filoloji Sicilografi Heraldik İktisat Felsefe Dil bilimi Mühür Arma Ekonomi Felsefi akımlar ANADOLU DAKİ KÜLTÜR MERKEZLERİ Küftür Merkezi Çayönü Çatalhöyük Truva Alişar Alacahöyük Bulunduğu İl Diyarbakır Konya Çanakkale Yozgat Çorum

6 Tilkitepe Hacılar Beycesultan Karain Beldibi Van Burdur Denizli Antalya Antalya İLK ÇAĞDA ANADOLU DAKİ BAZI YERLEŞİM YERLERİ Kapadokya: Kayseri, Nevşehir, Malatya, Yozgat İyonya: İzmir, Aydın Dardanya : Canakkale Lidya: Manisa, İzmir Paflagonya: Kastamonu Karya : Muğla Kilikya : Adana Bitinya: İzmit Frigya: Kütahya Pamfilya: Antalya Plsidya : Isparta Galatya: Ankara Likya: Teke Yöresi TÜRK ADININ ANLAMI VE KÖKENİ 1. Ziya Gökalp'e göre; Türe kelimesinden gelir. Buna göre Türk demek "Türeli=Nizamlı,geleneklerine bağlı" demektir. 2. Danimarkalı Bilgin Wambery'e göre Türemek- ten (Türük) gelir. 3. Buna göre Türk demek "Türemiş, Çoğalmış demektir. 4. Kaşgarlı Mahmut'un "Divan-ı Lügat-it Türk adlı eserinde Türk demek "Olgunluk çağı" demektir. 5. Genel olarak Türk demek, Güçlü, kuvvetli manasında kabul edilir. 6. Eski Çin kaynaklarında miğfer anlamında da kullanılmıştır. ORTA ASYA DA BULUNAN TÜRK KAYNAKLARI SAKA (İSKİT) UYGARLIĞI Orta Asya da kurulmuş ilk Türk uygarlığıdır. İlk göçebe Türk topluluğudur. (MÖ VII. Yüzyılda batıya doğru göç ederek, Karadeniz'in kuzeyinden Tuna Nehri ne kadar uzanan topraklara yerleştiler.) Sanatta hayvan figürünü kullanan ilk Türk topluluğudur. Kalaç Türklerinden gelirler

7 İlk Türk kadın hükümdarı TOMRİS HAN devleti yönetmiştir. Amazon adı verilen kadın askerleri vardır. Alp Er Tunga destanı ve Şu destanı Iskitlere aittir. Pantolon ve kemer tokasını ilk defa kullanan Türk topluluğudur. At koşum takımlarını ilk defa kullanan Türk topluluğudur. Bugünkü Yakut Türklerinin atalarıdır. Yaşayış ve inanışları Türklerle aynıydı. ORTA ASYA DA VE AVRUPA DA KURULUŞ İLK TÜRK DEVLETLERİ 1. ASYA HUN DEVLETİ (BÜYÜK HUN DEVLETİ) (MÖ. 220-MS.46) Kurulduğu tarih kesin olarak bilinmemektedir. Tarihte bilinen İLK TÜRK DEVLETİ dir. Bilinen ilk hükümdarı TUMAN (Teoman)'dır. Teoman'dan sonra yerine oğlu METE HAN geçmiştir. Asya Hun Devleti, METE HAN zamanında en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Çinliler Türk akınlarına karşı koymak için ÇİN SEDDİ'ni yaptılar. Mete bütün Asya da bulunan Türk boylarını ilk defa bir bayrak altında toplamıştır. M.Ö 209 yılında dünya askerlik tarihinde bilinen ilk askeri sistem olan onluk sistemi kurmuştur. M.Ö 318 yılında Çinlilerle ilk yazılı antlaşma yapılmıştır. Çin-Hun savaşlarının temel nedeni Orta Asya İpek Yolu na sahip olma isteğidir. Çin e hakim olmasına rağmen Türklerin kalabalık Çin nüfusu içerisinde milli benliklerini kaybetmesini istemediği için Çin e yerleşmelerine izin vermemiştir. Oğuz Kağan Destanı Hunlara ait bir destandır. Tarihte ilk defa bütün Türkleri tek bayrak altında toplayan Türk Devleti, Asya Hun Devleti dir. KAVİMLER GÖÇÜ (MS. 375) Asya Hun Devleti nin yıkılmasından sonra, Asya-nın batısında bulunan Hunlar, Hazar Denizi ile Aral Gölü arasındaki topraklan ele geçirmiş ve bu topraklarda yaşayan kavimlerin de Avrupa ya ilerlemeleri Kavimler Göçü nü başlatmıştır. Sonuçları: *Avrupa Hun Devleti kurulmuştur, *ilk Çağ sona ermiş, Orta Çağ başlamıştır. *Roma imparatorluğu ikiye bölünmüş (395), Batı Roma İmparatorluğu yıkılmıştır (476). *Avrupa nın etnik yapısı değişmiş ve bugünkü uluslar ortaya çıkmıştır. *Merkezi krallıklar gücünü yitirmiş, feodalite rejimi ortaya çıkmıştır. *Avrupa da kilise önem kazanmış, skolastik düşünce egemen olmuştur. 2. AVRUPA HUN (BATI HUN) DEVLETİ (MÖ. 220-MS.567)

8 Özellikleri Balamir tarafından Orta Avrupa da kurulmuştur. Bizanslılarla Margos ve Anatolias antlaşmasını yapmışlardır. En ünlü hükümdarı Attilla dır. Onun zamanında Doğu Roma İmparatorluğu Avrupa Hun Devleti nin hakimiyetine alınmış, Batı Roma İmparatorluğu na seferler düzenlenmiştir. Attilla nın ölümünden sonra özellikle Tuna boyundaki Hunların bir kısmı Hristiyanlaşarak ulusal benliklerini kaybetmişlerdir. Anadolu'ya ilk Türk akınları Avrupa Hunları tarafından yapılmıştır. Attila'nın siyasi hedefi; hem Doğu Romayı, hem de Batı Romayı egemenliği altına almak idi. Bu nedenle önce Bizans'a yönelerek yaptığı Margus ve Anatolia antlaşmaları ile onları kendine bağladıktan sonra, Batı Roma'yı ele geçirmenin planlarını yapmaya başladı. Atilla nın Batı Roma Seferleri: 1) Galya Seferi: Batı Roma Ordusuyla Katalon savaşını yaptı. Kesin sonuç alınamadı. (451) 2) İtalya Seferi: Bir yıl sonra 452 de Attila ikinci sefere çıktı. Bu defa Roma ordusu Attila nın karşısına çıkmaya cesaret edemedi. Romalılar, Papayı Attila ya elçi olarak gönderdiler. Papayla görüşen Attila Roma ya girmekten vazgeçerek geri döndü. Attila nın ölümünden sonra Avrupa Hun Devleti eski gücünü koruyamayarak, dağıldı. 3. GÖKTÜRK DEVLETİ ( ) Tarihte Türk adıyla kurlulan ilk Türk devle tidir. Türk milliyetçiliğinin başladığı Türk devletidir. Avar egemenliğine karşı ayaklanan Bumin Kağan tarafından Ötüken de kurulmuştur. Türk Devletleri arasında en güçlüsü ve en geniş sınırlara ulaşanıdır. Bizansla ittifak kuran ilk Türk devletidir. Bizansa elçi gönderen ilk Türk devletidir. (Çiçek Hatun) Bizansın elçi gönderdiği ilk Türk devletidir. (Zemarkos) Tarım alanlarının sulanması amacıyla Tötö Kanalı nı kurmuşlardır. Ergenekon Destanı, Köktürk Devleti nin kuruluş sürecini anlatır. Yaşadığı iç karışıklıklar sonucu 582 yılında ikiye ayrılmış, Doğu Köktürk Devleti 630 yılında, Batı Köktürk Devleti ise 659 yılında Çin hakimiyetine girmiştir. 4. II. GÖKTÜRK DEVLETİ (KUTLUK DEVLETİ) ( ) 682 Yılında KUTLUK KAĞAN ın başlattığı ayaklanma başarılı oldu. Türkler, Çinlileri topraklarından atarak yeniden bağımsızlıklarına kavuştular. (682)

9 II. Göktürk Devleti'ne kurucusundan dolayı KUTLUK DEVLETİ de denir. Kutluk Kağan Çin e karşı "Ulusal Kurtuluş Savaşına" girişerek II. Göktürk devletini kurmuştur. II. Göktürk Devleti, en parlak devrini BİLGE KAĞAN zamanında yaşamıştır. Bilge Kağan ülkeyi, kardeşi KÜLTİGİN ve veziri TONYUKUK ile yönetmiştir. Bilge Kağan'dan sonra zayıflayan devlet; Karluk, Basmil ve Uygur Türkleri tarafından 744 yılında yıkılmıştır. Çinlilere karşı ayaklanarak 682 yılında bağımsızlıklarına kavuşmuşlardır. ilk defa ikili yönetim devlet anlayışını kurmuşlardır. İlk Türk alfabesini kullanmışlardır. Orhun kitabelerini dikmişlerdir. Hükümdarlık ünvanı olarak derleyen toparlayan anlamında İLTERİŞ sıfatını kullanmışlardır. Sosyal devlet anlayışına sahiptirler. Milli nitelik taşırlar Göktürk kitabelerini ilk okuyan Danimarkalı dil bilimci VVilhelm Thomsen dir Göktürk Devleti nin Türk Tarihindeki Önemi: Tarihte ilk defa Türk adıyla kurulan devlet, Göktürk Devleti'dir. Orhun Anıtlarını dikerek (II.Göktürk zamanında) Türk tarihi ve Türk edebiyatının ilk yazılı kaynaklarını oluşturmuşlardır. Milliyetçilik duygusu, Fransız ihtilali nden 1000 yıl önce Göktürkler döneminde en yüksek seviyede yaşanmıştır. Asya Hun Devleti'nden sonra Türkleri tarihte ikinci defa tek bayrak altında toplamayı başarmışlardır. 5. UYGUR DEVLETİ ( ) Karluk ve Basmiller'le birleşerek II. Göktürk Devletini yıkan UYGURLAR Orhun bölgesinde UYGUR DEVLETİ'ni kurdular. (745) Kurucuları KUTLUK KÜL BİLGE KAĞAN, merkezleri Ordubalık (Karabalsagun)'dur. Kutluk Bilge Kül Kağan, Türklerin şehir kuran ilk hükümdarıdır. İlk Türk şehri Ordubalık tır. Özellikleri Kağıt ve matbaayı kullanan ilk Türk devletidir. Kutluk Kul Bilge tarafından Ötüken de kurulmuştur. ilk din değiştiren Türk toplumudur. Mimari eser bırakan ilk Türk devletidir Yazılı hukuk kurallarını oluşturan ilk Türk devletidir. Minyatur, cilt, tezhip sanatını kullanan ilk Türk devletidir. Hareketli harf sistemine dayanan matbaayı bulmuşlardır

10 ilk defa kütüphane ve arşiv kurmuşlardır. Soğd Alfabesinden Uygur Alfabesini çıkarmışlar ve kullanmışlardır. İlk Turk şehrini kurmuşlardır. (Ordubalık) Ortaoyunu, bale ve gölge oyununu kullanmışlardır. Tarımda sulama kanallarını kurdular. Moğolların Türkleşmesinde rol aldılar. Göç ve Türeyiş destanlarının sahibidirler. DİĞER TÜRK DEVLETLERİ VE TOPLULUKLARI Önceleri Hun devletinin egemenliğinde yaşayan Sibirler VI. Yüzyıl başlarında Avarların baskısıyla batıya göç ederek, Ural dağlarının güney doğusuna yerleştiler. Sasanilerle anlaşarak, Bizans'a karşı savaştılar. Anadolu ya akınlar yapmışlardır. Bugünkü SİBİRYA adı Sibir Türklerinden gelir. Avarlara yenilince, Hazar Türklerine karıştı- ; lar. Hazar Devletinin asıl kitlesini oluşturdular. 1. TÜRGİŞ DEVLETİ I. Göktürk Devletine bağlı olan Türgişler 630 yılında Göktürk devletinin yıkılmasıyla serbest kaldılar. BAGA TARKAN Türgiş Devleti'ni kurdu. 766 yılında Türgiş Devletine Karluklar son verdi. Baga Tarkan tarafından bastırılan bu paraya KAMDU adı verilir. Issık Gölü kenarında yaşamışlardır. Emeviler döneminde, Maveraünnehir bölgesinde İslam ordusuna karşı mücadele ederekorta Asya nın Araplaşmasını engellemişlerdir. 2. KARLUKLAR İslamiyete giren ilk Türk toplumudur. *Kar yığını anlamına gelir. *Talaş Savaşında müslümanların yanında yer alarak Orta Asya nın Türk hakimiyetinde kalmasında etkili olmuşlardır. *Orta Asya ya Çin egemenliğinin girmesini engellemişlerdir.. *12. Yüzyılda Karahitayların ve Moğolların hakimiyetine giren Karluklar, Cengiz Han a bağlılık gösteren ilk Müslüman Türk topluluğu olmuştur. *islamiyeti kabul eden ilk Türk boyudur. *ilk Müslüman Türk Devleti olan KARAHANLILAR ın kurulmasında etkili oldular

11 3. KIRGIZLAR Günümüze kadar varlıklarını ve devletlerini devam ettiren Türk topluluğudur. 1936'da Sovyetler Birliğinin 15 Cumhuriyetinden biri olmuşlar, 1991'de Sovyet Rusya'nın dağılmasıyla Bağımsız KIRGIZİSTAN DEVLETİ kurulmuştur. Başkenti Bişkek'dir. *Dünyanın en uzun destanı olan Manas destanı Kırgızlara aittir. *Yenisey yazıtları Kırgızlara aittir. *Ünlü Kırgız yazar Cengiz Aymatov Türk Kültürünü dünyaya tanıtan en büyük Türk yazarlarından birisidir. *Yenisey Irmağı bölgesine yerleştiler. Önce Köktürk ve sonra Uygurların egemenliğinde kalan Kırgızlar, 840 yılında Uygurlar a karşı mücadele vererek Ötüken merkezli bir devlet kurdular. *840 Yılında Ötüken'i alarak Uygur Devletine son verdiler. * 1207 yılında Cengiz Han tarafından yıkılmıştır. Not: Kırgızlar; Orhun Bölgesinden Uygurları kovarak, buradaki Türk nüfusunun azalmasına sebep olmuşlardır. Bu yüzden bu en eski Türk Yurdu, daha sonra Kırgızları yenen Moğolların eline geçerek kolayca Moğollaşacak ve MOĞOLİSTAN olarak anılacaktır. Not: Kırgızlar, Cengiz Han'a bağlanan ilk Türk Kavmidir. 4. AVARLAR 552 yılında Orta Asya'daki Avar İmparatorluğuna Göktürkler son verince, batıya doğru ilerleyerek Romanya ya giren AVARLAR merkezi MACARİSTAN olan yeni devletlerini kurdular. Tarihte İstanbul u ilk defa kuşatan Türk devletidir. Sasanilerle birlikte İstanbul u iki kez kuşatmalarına karşın bir sonuç alamamışlardır. Avrupa da devlet kuran ikinci Türk boyudur. Hristiyanlığı kabul edip slavlaşmışlardır. Slav topluluklarının göç etmesine neden olarak, bunların doğu Avrupa ve Balkanlara inmesini sağladılar. Böylece Balkanların Slavlaşmasında etkili oldular. 805 yılında Franklar tarafından yıkıldılar. İlk defa İstanbul u kuşatan Türkler, Avarlar dır. 5. BULGARLAR Batı Hunları ve Ogur Türklerinin karışmasıyla ortaya çıkan Türk topluluğuna BULGAR denir. Karadeniz'in kuzeyinde Göktürk Devletinin yıkılmasıyla "Büyük Bulgarya Devleti kuruldu. Ancak kurucusu KUBRAT'ın ölümüyle Hazarlar tarafından yıkıldı. Bulgarların bir kısmı Tuna nehri, bir kısmı da Volga nehri kıyılarına göç etmek zorunda kaldı

12 Avrupa Hun Devletinin yıkılmasından sonra karadeniz in kuzeyine gelen Hunlar, buradaki Türk boylarıyla birleşmiştir. Ogur Boyu ile kaynaştıkları için BULGAR adını almışlardır. Avrupaya göç eden Türk boylarından ilk defa müslümanlığı kabul eden Türk boyudur Hükümdarlık ünvanı olarak ÇAR sıfatını kullanmışlardır. 6. HAZARLAR Kuzey Karadeniz ve Kafkaslar arasındaki bölgede Göktürk Devletinin yıkılmasıyla HAZAR KAĞANLIĞI kuruldu. Ticaretle uğraşmışlardır. Ücretli asker kullanmışlardır. Dönemlerine barış ve hoşgörü çağı denir. Hazar yöneticileri Museviliği benimsediler. Halk arasında Hıristiyanlık ve Müslümanlık yayılmıştı. Hazarlar ülkelerinde farklı dinleri içinde bulundurduklarından yüksek bir hoşgörü vardı. 7. MACARLAR Hristiyanlığın katolik meshebini benimsemişlerdir. Balkanların Germenleşmesini önlemişlerdir. Bugün kendilerine HUNGARYA derler. İlk Türkoleji Enstitüsü 1870 yılında Macaristan da kurulmuştur. Fin-Ugor kavmi ile OGUR Türklerinin karışmasıyla MACAR kavmi ortaya çıkmıştır. 896 yılında kendi adlarını verdikleri MACA- RlSTAN'a gelerek devletlerini kurdular. X. yüzyılda Hıristiyanlığın Katolik mezhebini benimsediler. (Bundan sonra Türklük özelliklerini kaybetmeye başladılar.) 8. PEÇENEKLER Türk tarihinde devlet kuramamış tek Türk boyudur. Paralı askerlik yapan tek Türk boyudur. Malazgirt savaşında Türk tarafına geçerek Bizanslıların yenilmesini sağlamışlardır. Karadeniz'in kuzeyinde Don ve Dinyesper nehirleri arasındaki bölgeye yerleştiler ve burada boy teşkilatı olarak yaşadılar Malazgirt Savaşına Bizans ordusu içinde ücretli asker olarak katıldılar. Ancak Selçukluların kendileri gibi Türk olduklarını analyınca Selçuklu ordusu saflarına katıldılar. Kıpçaklar tarafından siyasi varlıklarına son verilmiştir. (1091)

13 9. KUMANLAR (KIPÇAKLAR) Rus Igor destanının konusu olan Türk boyudur. Balkaş Gölü ile İrtiş Irmağı arasındaki topraklarda yaşamışlar, daha sonra Karahitayların baskıları sonunda Doğu Avrupa ya yerleşmişlerdir. Altin Orda Devleti nin Türkleşmesinde önemli rol oynayan kıpçaklar, sonraki yıllarda Mısır a götürülmüş, Mısır daki devlet yönetiminde ve ordularında görev almışlardır. Kodeks Cominikus, Kıpçak Türkçesi şivesiyle yazılmış bir Türkçe sözlüktür. Volga'yı aşarak Avrupa'ya ve Balkanlara girmişlerdir. Macaristan'a giden Kıpçaklar ROMEN devletinin kurulmasında etkili olmuşlardır. Kıpçakların Oğuz Türkleriyle yaptığı mücadeleler DEDE KORKUT HİKAYELERİ nin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. 10. UZLAR (OĞUZLAR) (kabile/boy) Özellikler: ilk kurdukları devlet Oğuz Yabgu devletidir. Dede korkut hikayeleri Oğuzlara aittir. Bizans ordusunda paralı askerlik yapmışlardır. Bugünkü Gagavuz (Gökoğuz) Türklerinin atalarıdır. Selçuklu ve Osmanlı devletini kurmuşlardır. Tarihte Türk Milletinin siyasi, kültür ve medeniyet alanında en büyük rolü oynayan koludur. Uzların bir kısmı Malazgirt Savaşı sırasında Bizans Ordusu saflarından, Selçuklu Ordusuna geçtiler. 11. BAŞKIRTLAR (BAŞKURTLAR) Ural dağları çevresinde yaşayan Başkırtlar, Cengiz Han döneminde Moğol egemenliğinde, 13. Yüzyılda Altın Orda Devletine bağlı olarak yaşadılar. 17. Yüzyıldan itibaren Rusya ya bağlanan Başkırtlar, günümüzde de Rusya Federasyonu na bağlı olarak varlıklarını sürdürmektedirler. 12. KİMEKLER Altay Dağları nın kuzey batısında Köktürk egemenliğinde yaşayan Kimekler, Köktürk Devletinin yıkılmasından sonar bağımsızlığını ilan etmiştir. 9. yüzyılda Kıpçak egemenliğini kabul etmişlerdir. 13. SABİRLER 6. Yüzyılda Doğu Avrupa da görülen Sabirler, Avarlar, Bizanslılar ve Sasanilerle yaptıkları mücadeleler sonucu zayıflayarak önce Köktürk Devletine, daha sonar da Hazarların egemenliğine girmişlerdir. İLK TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK DEVLET YÖNETİMİ

14 İslamiyet Öncesi Türk Devletlerindeki Kültür ile ilgili kelime Ve Deyimler Hükümdar Ünvanlan Oğuş Urug Bod Bodun İI-EI Yabgu Tayanç Ağılık Yargucu Balbal Kurgan Baksı Tamu Toy-Kurultay- Kengeş Tigin Katun Aygucu Buyruk Todun Şad Bedizci Yargan Tamgacı Balık Ongun Kopuz Şaman Çetr Tarkan Bitikçi İlig, Han, Hakan, Kağan, İdikut, Şanyu, İlteber, Tanhu, Yabgu Aile Sülale Boy/Aşiret Millet Devlet Hükümdarın erkek kardeşi Danışman Hazine görevlisi Hakim Mezara dikilen taş Anıt mezar Ozan, türkü söyleyen Cehennem Meclis Şehzade Hükümdarın eşi Başbakan Bakan Vergici Hükümdarın büyük oğlu Ressam Mahkeme Mühürdar-yazıcı Şehir Kutsal hayvan Saz Din adamı Hükümdar şemsiyesi Askeri yönetici Yazıcı

15 Toygun Tılmaç Noyan Kenetçi Emçi Yuğ Apa Sav Sagu Koşuk Kurultay üyesi Tercüman Ordu komutanı Şehzade öğretmeni Doktor Cenaze töreni Sivil vali Şehir Ağıt Şarkı Hükümdarlık Alametleri (Sembolleri): Otağ Çadır Tuğ Sancak Örgin Taht Dıbıl Davul Kotuz Taç Yarlığ Buyrug/Ferman Yay Yay Türk Hükümdarlarının Tahta Çıkışı: 1- Hanedan üyeleri arasında siyasi ve askeri mücadeleyi kazanan hükümdar olarak tahta çıkıyordu. (En sık rastlanan durum) 2- Hükümdarın rakipsiz aday olması (Bu durumda taht kavgası olmadan başa geçiyordu.) 3- Seçim Usulü (Kengeş, toy veya kurultay denilen devletin ileri gelenlerinden oluşan meclisin toplanarak hanedan üyelerinden birini tahta geçirmesi.) 4- Ekber ve Erşed (En yaşlı ve olgun) olanın başa geçmesi. (Bu yöntem III. Ahmet zamanından itibaren sadece Osmanlı Devleti nde uygulanmıştır.) Türk Devletlerinde Hükümdar: Hanedandan olan bütün erkeklerin hükümdar olma hakları vardı. (Kardeşler, kardeş çocukları, amca, amca çocukları ve diğer hanedan üyeleri.) Kut Anlayışı: Türkler devleti yönetme yetkisinin TANRI tarafından verildiğine inanıyorlardı. Tanrı tarafından verilen bu yönetme hakkına KUT diyorlardı. KUT'un kan yoluyla hükümdarın tüm erkek çocuklarına geçtiğine inanıyorlardı. Kut Anlayışı Türk Devletlerini Nasıl Etkilemiştir? Bütün hanedan üyelerinde KUT olduğundan kendine siyasi ve askeri bakımdan güvenen kişi taht kavgasına girebiliyordu. Bu durum Türk devletlerini ya iç savaş sonucu istkrarsızlığa, ya da bölünmeye götürüyordu