Osmanlılarda Hisabu l-hevaî

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Osmanlılarda Hisabu l-hevaî"

Transkript

1 Osmanlılarda Hisabu l-hevaî Sayıların gösteriminde parmak boğumları kullanıldığı için hisabu'l-akd veya ukud, parmaklar kullanıldığı için hisabu'l-isbia, eller kullanıldığı için hisabu'lyed, işlemler zihinde yapıldığı için hisabu'z-zihni, işlemlerin yapılışı sanki hava boşluğunda yer kaplıyor hissi verdiği için hisabu'l-hevâi adını alan bu hisab sistemi, İslam medeniyetinde kullanılan hisabu'l-hindi yanında ikinci büyük hisab sistemi olarak kabul edilmektedir. İbrahim el-iklîdisi ise Kitabu'l- Fusul fi Hisabi'l-Hindi adlı eserinde bu tür hisaba, Bizanslılar da kullandığından, Hisabu'r-Rum ve'l-arab adını vermektedir. Müslümanlar hisabu'l-hindî'yi tevarüs edip gerekli düzenlemeleri yaptıktan sonra bile hisabu'l-akd denilen bu hisab türünü, işlemleri tahta ve toprağa bağlı olmaksızın zihinsel olarak icra edildiğinden, kullanmaya devam etmişlerdir. Osmanlı dönemine gelinceye değin, özellikle VII./XIII. asır süresince, hisabu'l-hevai bir aritmetik sistemi olarak gelişmesini tamamlamış ve son halini almıştı (Mesela bkz., Taşköprülüzade, MS, c. I, s ). Bu birikimi tevarüs eden Osmanlı matematikçileri, hisabu'l-hevai sahasında, selefleri tarafından ulaşılmış mevcut seviyeyi korumalarının yanında, telif, şerh, haşiye, talik ve hatta tercüme düzeyinde, kitap ve risale şeklinde çeşitli eserler ortaya koymuşlardır. Osmanlı muhasebe kalemlerinde kullanılan muhasebe aritmetiği ile medreselerde tahsil edilen temel aritmetik (Ali Kuşçu'nun el- Muhammediyye fi'l-hisab'ı ile Bahaeddin el-amili'nin Hulasatu'l-Hisab'ı) hisabu'l-hindi üzere olmasına, diğer bir ifadeyle resmi Osmanlı aritmetiği hisabu'l-hindiye dayanmasına rağmen hisabu'l-hevai varlığını korumayı sürdürmüş, süreç içinde hisabu'l-hindi içerisinde erimeye başlamasına rağmen bu sahada telif eser verme geleneği devam etmiş, ancak zamanla eriyerek, bağımsız bir hisab sistemi özelliğini kaybetmeye ve hisabu'l-hindi

2 içinde pratik aritmetik kuralları olarak ele alınmaya başlamış, modern dönemle beraber ise bütün yenileme çabalarına rağmen ortadan kalkmıştır. Kaynaklar ve Temel Literatür: VII./XIII. yüzyılın sonları ile VIII./XIV. yüzyılın başları hisabu'l-hevai için bir dönüm noktasıdır. Bu zaman dilimine kadar hisabu'l-hevai kitapları Ebu Bekir Muhammed b. Hasan el-kerecî'nin el-kafî fi'l-hisab'ını örnek alarak üç ana bölümden oluşmaktaydılar: birinci bölüm hisabu'l-hevai, ikinci bölüm misaha, üçüncü bölüm cebir ve mukabele. Bazı eserlerde ikinci bölümle üçüncü bölüm yer değiştirebilmekteydi. Ancak bu döneme kadar bütün hisabu'l-hevai eserlerinde birinci bölümde verilen kaideler sayısal örneklerle temellendirilmeye çalışılmakta, zikredilen kaideler için sıkı bir ispat mantığı dikkate alınmamaktaydı. Bu durum muhtemelen hisabu'l-hevai'nin pratik fonksiyonu ile alakalıdır. İbnü'l-Havvâm adıyla tanınan İmaduddîn Ebu Ali Abdullah b. Muhammed b. Abdurrezzak el-bağdadî'nin (öl. 724/1324) Şaban 675/Ocak 1276 tarihinde telif ettiği el-fevaidü'l-bahaiyye fi'l-kavâidi'l- Hisâbiyye adlı eseri ise tertip ve muhteva olarak Kereci'nin eserine benzemekle beraber, hisabu'l-hevai tarihinde önemli bir yere sahiptir. Zira İbnü'l-Havvam'ın öğrencisi Kemaluddin Hasan b. Ali Farisî (ö. 718/1319) hocasının adı geçen bu eserine Esas el-kavaid fi Usuli'l-Fevaid adlı bir şerh yazmış ve eserde birinci makalede verilen kaideleri hem geliştirmiş hem de sıkı bir ispat sürecine tabi tutmuştur. Bu ispat esnasında Kemaluddin Farisi, Euclidesçi sayı anlayışını (el-aded el-muttasıl) kullanarak hisabu'l-hevai kaidelerini geometrik ispat (el-berâhîn bi'l-hutût) ile temellendirmiştir. Daha sonra İmaduddin Yahya b. Ahmed Kaşî (ö. 745/1344) adlı matematikçi İbnü'l-Havvam'ın aynı eserine İzahu'l-Mekasid li'l-feraidi'l-fevaid isimli bir şerh yazmış, Farisi'nin şerhinden de istifade ederek, kaideleri analitik yaklaşımla ispat etmiştir. İbnü'l-Havvam'ın eserine yazılan bu şerhlerle beraber hisabu'lhevai pratik bir sistem olmaktan çıkmış ve teorik bir hisab sistemi mahiyetini

3 kazanmıştır. Osmanlı matematiği, hisabu'l-hevai'nin pratik tarafını muhafaza etmenin yanında, İbnü'l-Havvam'ın (mesela bkz. Laleli, nr. 2715/1; Hasan Hüsni Paşa, nr. 1292/8), Kemaleddin Farisi'nin (Taşköprülüzade, MS, I, 372; Şehid Ali Paşa, nr. 1972; nşr: Mustafa Mevaldî, Kahire, 1994) ve İmaduddin el-kaşi'nin (mesela bkz. Hasan Hüsni Paşa, nr. 1281) eserlerini tevarüs etmiş ve kullanmışlardır. Bu yüzyılda hisabu'l-hevai için diğer ikinci bir önemli gelişme de, İmaduddin Yahya b. Ahmed Kaşî'nin Lubabu'l-Hisab adlı bir eser telif ederek, bu hisab sistemi için bilinebildiği kadarıyla ilk defa, hisabu'l-hevai tabirini kullanması ve adı geçen eserinde yine ilk defa ve belki de tek kalmış bir örnek olarak hisabu'l-hevai ile hisabu'l-hindi'yi karşılaştırmış olmasıdır (Ayasofya, nr. 2757, yaprak 5a; Salih Zeki, Asar-ı Bakiye, c. II, s ). Bu kesin ayırımdan sonra hisabu'l-hevai ile uğraşan matematikçilere, özellikle Osmanlı matematikçileri arasında, "Hevaiyyun" hisabu'l-hindi ile uğraşan matematikçilere ise "Ğubariyyun" adı verilmeye başlanmıştır (Celaluddin Ali el-ğarbi, el-mucizatu'l-necibiyye fi Şerhi'l-Risaleti'l-Alaiyye, Topkapı, III. Ahmed, nr. 3117, yaprak 23a; Muhammed el-ğamri, Kurretu'l-Ayneyn fi İstihraci'l- Meçhuleyn, Yazma Bağışlar nr. 1347/5, yaprak 41b-42a). Osmanlı matematiğindeki bu isimlendirme, Latin dünyasındaki adlandırmayı çağrıştırmaktadır; Latin dünyasında da bu hisab yöntemini takip edenler Algorists olarak tanınmışlar; hisab el-hindi yöntemini izleyenler ise Abacists olarak anılmışlardır. Daha sonra Osmanlı matematikçisi Ali b. Veli b. Hamza el-mağribi ise bu hisab sistemine "Hisabu'l-Muhayyile" adını vermiştir (Tuhfetu'l-Adad li-zevi'r-rüşd ve's-sedad, Darü'l-Kütübi'l-Mısrıyye, Talat-Riyaza, Türki, nr. 1, yaprak 28b). Osmanlılar döneminde son zamanlara kadar bu ayırım devam etmiş, aritmetiksel işlemler bile amel-i hevai, darb-i hevai vb. şeklinde isimlendirilmiştir (Kuyucaklızade Mehmed Atıf, Nihayetu'l-Elbab fi Tercimet Hülasatu'l-Hisab, Hacı Mahmud, nr. 5721, yaprak 19b). XII./XVIII.

4 asrın ileri gelen Osmanlı matematikçisi Abdurrahim b. Ebî Bekr b. Süleyman el-maraşi'ye (öl. 1149/1736) göre, hisabu'l-hevai'nin diğer bir ismi de hisabu'l-meftuh'dur. Zira hisabu'l-meftuh kendisine salt (sırfe) belirli kaideleri konu olarak alır; hisabu'l-kalem denilen diğer hisab türü ise belirli kaideleri incelemesine rağmen salt olanla uğraşmaz, daha çok belirli sayılar için konulmuş "şekilleri" resmetmeyi konu edinir. Dolayısıyla, sathi benzerliklerine rağmen, bu iki hisab türü için, kendilerine has deyimlere ve ifadelere sahip olduklarından, ayrı ayrı eserler tasnif edilmiştir. Eğer ikisi cem edilmeye çalışılırsa anlama ve anlatma biribirine karışır (Şerh Hulasatu'l-Hisab, Şehid Ali, nr. 1982, yaprak 3b). Abdurrahim Maraşi bu ifadeleri ile döneminde hisabu'l-hevai'nin hisabu'l-hindi içinde erimesine, diğer bir ifadeyle iki hisab türünün biribirine indirgenmesine karşı çıkmaktadır. Osmanlı matematiğinin hisabu'l-hevai konusundaki ikinci mühim kaynağı Siracüddin Muhammed el-secavendi'nin (öl. 600/1204) el-tecnis fi'l-hisab'ıdır (Şehid Ali Paşa, nr. 1989/2). Bu eser tertib açısından kendisine Kereci'nin el- Kafi'sini örnek olarak alır; ayrıca verdiği kaideler için sayısal örneklendirmelerle yetinir. Osmanlılar döneminde bu esere Fenarizâde Ali Çelebi olarak tanınan Alauddîn Ali b. Yusuf Bali b. Şemsuddin Muhammed b. Hamzat el-fenarî (öl. 903/1497), hacimli ve Osmanlı matematiği açısından önemli bir şerh yazmıştır (Topkapı, III. Ahmed, nr. 3154). Osmanlılarda hisabu'l-hevai'nin bir diğer kaynağı Anadolu'da yaşamış İbn Fellus diye bilinen Mardinli matematikçi İsma'il b. İbrahim'in (ölm. 637/1240), hisaba dair yazdığı İrşâdu'-Hussâb fi'l-meftûh mine'l-hisâb adlı eseridir (Hasan Hüsni Paşa, nr. 1292/5, nüsha Osmanlı matematikçisi Mustafa Sıdkı tarafından istinsah edilmiştir). Nitekim bu eseri Taşköprülüzade "İlmü'l-hisabi'l-hevâ" bölümünde konuyla ilgili muhtasar kitablar arasında zikretmektedir (MS, I, 372).

5 IX./XV. yüzyılın ikinci yarısından sonra Osmanlı matematiğinin hisabu'lhevai sahasındaki temel kaynakları İbnü'l-Haim diye tanınan Ebü'l-Abbas Şihabuddin Ahmed b. Muhammed el-makdisi'nin (öl. 815/1412) konu ile ilgili eserleridir. İbnu'l-Haim'in hisabu'l-hevai konusunda 791 tarihinde telif ettiği el-ma'une fi'l-hisabi'l-hevai adlı eseri, daha sonra bu sahanın temel kitaplarından olmuştur (nşr. Hudayr Abbas Muhammed el-münşidavî, Bağdad 1988). İbnü'l-Haim bu eserinde hisabu'l-hevai'nin hemen hemen bütün kaidelerini ele almış ve sayısal örneklendirmelerle açıklamıştır. Ayrıca eserini telif ederken İbnü'l-Benna'nın Telhisu'l-Amal ve el-makalati'r-riyaziyye fi'l-kavaidi'l-hisabiyye'sinden, Kereci'nin el-bedi' fi'l-hisab'ından ve diğer klasik İslam matematikçileri ve eserlerinden faydalanmıştır. Eser bir mukaddime, üç kısım, bir hatime ve bir tetimmeden oluşmaktadır. Eserde, tam ve rasyonel sayılar üzerine yapılan aritmetiksel işlemler ile ilgili İslam dünyasındaki mevcut birikim tamamen serimlenmiştir. Ancak Mau'ne misaha ve cebire yer vermemekle, hisabu'l-hevai kitaplarının Kereci'den beri yerleşen formunun dışına çıkmıştır. Bu duruma, muhtemelen cebir sahasında telif edilen kitapların sayısının artması yanında cebir bilgilerinin hisabu'l-hindi'den bahseden hisab kitapları tarafından işlenmesi sebeb olmuş olabilir. Öğrencilerin isteği üzerine telif edilen bu eser yaygınlaşınca müellifi tarafından el-vesile ila Sinaati'l-Heva adıyla ihtisar edilmiştir. Bu ihtisar da bir mukaddime, üç kısım ve bir hatimeden oluşmaktadır. Osmanlı döneminde el-maune'ye Muhammed b. Ebi Bekr el-ezheri bir haşiye kaleme almış (Keşfu'z-Zunun, 1743), Ahmed b. Muhammed b. Muhammed b. el-hümam (992/1584'te sağ) ise bir şerh yazmıştır (Kandilli Rasathanesi, nr. 122/2). el-maune'ye diğer bir şerh Cemaleddin Abdullah b. Muhammed b. Abdullah b. Ali el-şinşevrî (öl. 999/1591) tarafından kalem alınmıştır. el- Vesile ise Sibtu'l-Mardinî olarak tanınan Muhammed b. Muhammed b.

6 Ahmed (öl. 912/1506) tarafından İrşadu'l-Tullab ila Vesileti'l-Hisab adıyla şerh edilmiş ve bu şerh Osmanlı matematiğinde mütedavil eserlerden olmuştur (KZ, 2010; Laleli, nr. 2700/1). Osmanlı döneminde ise Şeyhülislâm Zeynuddîn Ebu Yahya Zekerîyya b. Muhammed b. Ahmad b. Zekeriyya el- Ensarî el-suneykî el-mısrî (öl. 926/1520) el-vesile'ye öğrencilerinin isteği üzerine Fethu'd-Daim bi-şerhi Vesileti İbni'l-Haim adıyla bir şerh kaleme almıştır (İstanbul Üniversitesi Ktp., AY, nr. 2855). Döneminin tanınmış astronomu İbnü'n-Nakib diye bilinen Ahmed b. İbrahim el-halebî, el-tabib (öl. 971/1563) el-vesile'ye Ebu'l-Latif el-hisnkeyfi'nin el-kavaidi'l-celile fi Makasidi'l-Vesile adıyla yaptığı ihtisarın üzerine bir şerh yazmıştır. İbnu'l-Haim'in hisabu'l-hevai sahasındaki ikinci önemli eseri, el-luma' fi'l- Hisab adını taşımaktadır (KZ, s. 1562). Bu eser sadece hisab tarihi açısından değil, feraiz hesaplarına giriş olmak üzere kaleme alındığından, fıkıh açısından da önem arzetmektedir. Eser bir mukaddime ve üç babtan oluşmaktadır. Birinci babta pozitif tamsayıların çarpımı, ikinci babta pozitif tamsayıların bölümü, üçüncü babta rasyonel sayılar üzerinde dört temel aritmetik işlemin icra edilişi ele alınmaktadır. Eser 1241 tarihinde Bulak'ta basılmıştır. Ayrıca Kahire'de tarihsiz olarak Metnu'-l-Lami' adıyla ikinci kez yayınlanmıştır. Eser, Sibtu'l-Mardinî tarafından Şerhu'l-Luma' fi'l-hisab adıyla şerhedilmiştir (Esad Efendi, nr. 3166). Osmanlılar döneminde İbnu'l-Haim'in metni ve Mardini'nin şerhinin mütedavil olması yanında, eser, Ahmed b. Musa el- Medenî (öl. 921/1515'te sağ- Fatih, nr. 3447), ve Akovalızade Hâtem (993/1585'te sağ) tarafından şerhedilmiştir. Akovalızade, şerhini el-luma' fi'l- Hisab'ı öğrencilere okuturken, öğrencilerin isteği üzerine, telif etmiştir. Şerh hacimli olup dönemin matematiği açısından önemlidir (Süleymaniye, Giresun, nr. 166). el-luma'ya diğer bir şerh Ali b. Muhammed b. Ali el-amlîtî

7 tarafından Keşfu'n-Nikâb fi İlmi'l-Hisab adıyla kaleme alınmıştır (Ezheriyye, nr. [36], 4378; Fihrisü'l-Ezheriyye, c. VI, s. 153). Osmanlı döneminde hisabu'l-hevai sahasında mütedavil olan ve bu sahada çok kullanılan bir diğer eser de Sibtu'l-Mardinî'nin Tuhfetu'l-Ehbâb fi İlmi'l- Hisab adı eseridir. Eser aynı zamanda feraiz hisablarına bir "mukaddime" olarak kaleme alınmıştır. Bir mukaddime, üç bab ve bir hatimeden müteşekkil olan eserde, mukaddimede sayıların tahlil ve terkib açısından özellikleri, birinci babta pozitif tamsayılarla pozitif tamsayıları çarpımı, ikinci babta pozitif tam sayıların pozitif tamsayılara bölümü, üçüncü babta rasyonel sayılar üzerinde dört temel aritmetik işlem, hatimede ise feraiz hisablarından örnekler ele alınmaktadır (Laleli, nr. 2701/2 ve 2704/1, Hacı Mahmud Efendi, nr. 5732/1). Cemaleddin Abdullah b. Muhammed b. Abdullah b. Ali el-şinşevrî (öl. 999/1591) Sıbt el-mardinî'nin bu eserine bir şerh kaleme almıştır. Osmanlı döneminde hisabu'l-hevai sahasında telif edilen önemli eserlerden biri de Sultan II. Bayezid'e sunulan İrşadu'l-Tullab ila ilmi'l-hisab adlı eserdir. Müellifi meçhul olan eserde klasik İslam ve Osmanlı matematiğinin o döneme kadar ulaştığı hisabu'l-hevai kaideleri yoğun bir şekilde verilir; çok az olmak kaydıyla yer yer bazı kaideler sayısal örneklerle izah edilmeye çalışılır (Topkapı, III. Ahmed, nr. 3144). Osmanlı öncesi dönemde telif edilen Ebu'l-Hasan el-mağribi'nin Manzume fi İlmi Hisabi'l-Yed (veya el-ukud) ve Abdülkadir b. Ali b. Şaban el-ufi'nin (öl. 892/1487) buna yazdığı şerh Osmanlı döneminde de bu sahada kullanılan eserlerden olmuştur (bkz. metin için Bayezid Umumi, nr. 7973/9 ve 1088; şerh için, Köprülü, nr. 1304/6, Topkapı Emanet Hazinesi, nr. 1725). Ayrıca Ebu Abdullah Şemsuddin Muhammed b. Ahmed el-mevsili'nin (öl.

8 656/1258) Manzume fi Hisabi'l-Yed'i mütedavil olan eserlerdendi (bkz. Ayasofya, nr. 2727/4). Bu eserlerin yanında Osmanlı döneminde bu sahada kullanılan diğer bir eser de Şerefeddin Huseyn b. Muhammed b. Abdullah et-tayyibi'nin (öl. 743/ ) Mukaddime fi İlmi'l-Hisabi'l-Yed adlı çalışmasıdır (Bayezid Umumi, nr. 4503; AB, c. II, ). Osmanlı döneminde yukarıda zikredilen eserler yanında hisabu'l-hevai'nin çeşitli konuları ile ilgili olarak, özellikle yapılan işlemlerin el ve parmak boğumları ile gösterimi kaideleri hakkında bir çok risale ve manzum eser kaleme alınmıştır. Ahmed el-huseynî'nin, Risale fi Zabtu'l-Ukud fi'l-adad'ı (Rağıb Paşa, nr. 918/7), Hafızu'l-Kutub Muhammed b. Muhammed'in, Risale fi Hisabi'l-Yed'i (Şehid Ali, nr. 2766/4), İsa b. Ali b. Ahmed b. Hasan el- Hanefi'nin, el-urcuze fi'l-adad bi'l-akd'ı ve bu eserin Şeyhu'l-İslam Ğâli el- Farazi tarafından yapılan şerhi (Esad Efendi, nr. 3748/18), Sakız Müftüsü Abdülkerim b. Yakub'un (1182/ 'da sağ), Risale fi'l-hisab min Meratibi'l-Adad ve'l-cümel ve'l-erkami'l-hindiyye ve'l-ukud'u (Esad Efendi, nr. 3748/16), Arıcızâde olarak tanınan Ali Ferdi b. Mustafa el-kayserî nin Şerhu'l-urcûze fi'l-adâd bi'l-ukûd adlı hacimli eseri (bkz. Esad Efendi, nr. 3748, 148 yaprak, İst. 1182); meçhul bir müellifin Risale fi İlmi'l-Akd'ı (Esad Efendi, nr. 3748/17), Karabağzade Muhammmed Emin b. Osman el-üskidarî'nin (öl. 1222/1807) Risale fi'l-hisab bi-ukudi'l-esabi'i (Yahya Tevfik, nr. 445/15) bu telifata örnek olarak verilebilir (OM, III, 303). Osmanlılarda, son dönemlerde, hisabu'l-hevai'yi, yeni gelişmelerden de faydalanarak yenileme çabaları görülmektedir. Bu teşebbüse en iyi örnek, Muhammed Muhyiddin el-hüseynî el-bağdadî'nin Türkçe olarak kaleme aldığı Nev-i Usul-ı Hisab-ı Zihnî adlı eseridir. Eser 1320'de 102 sahife olarak İstanbul'da basılmıştır (Ali Emiri, Riyaza, nr. T. 20).

9 Osmanlılarda Hisabu l-hevaî nin Özellikleri: Osmanlı matematiğinde kullanılan hisabu'l-hevainin muhtevası bugüne kadar, Salih Zeki'nin yaptığı genel araştırmalar haricinde, hiç bir araştırmaya konu olmamıştır (AB, s. c. II, s ; ayrıca bkz. David E. Smith, History of Mathematics, II. baskı, New York 1958, c. II, s ). Ancak genel olarak Osmanlı hisabü'lhevai'sinin muhteva itibarıyla klasik İslam hisabu'l-hevai'sının bir devamı olduğu söylenebilir. Bu kabul çerçevesinde Osmanlı hisabu'l-hevai'sinin en temel özellikleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir: a. Hisab esnasında insan bedenin imkanları dışında kağıt kalem gibi hiç bir yazı malzemesine başvurulmaz, tüm aritmetik işlemler zihinde yapılır, sonuç iki elin ve on parmak boğumunun farklı duruşları ile ifade edilir. Bu özelliklerinden dolayı okuma yazma bilmeyen halk ile aynı dili konuşmayan tacirler arasında yaygın olarak kulanılmıştır. b. Hisabu'l-hevai'de pozitif tam sayılarda toplama ve çıkarma önceden biliniyor kabul edilir, dolayısıyla eserlerde bu işlemlere yer verilmeden doğrudan pozitif tam sayılarda çarpma, bölme ve nisbe incelenir. Nitekim İbnu'l-Havvam, "Hisabın temeli üçtür: çarpma, bölme ve nisbe" (tenkitli metin, s. 8) demektedir. İbnu'l-Havvam'ın bu cümlesi iki şarihi Kemaleddin Farisi ve İmadüddin el-kaşi arasında hisabın usulu konusunda ciddi bir tartışmayı başlatmıştır (bkz. AB, c. II, s. 237, ve 241'de bulunan 1 numaralı dipnot; Farisi'nin konu ile ilgili fikirleri için bkz. Esasu'l- Kavaid, nşr. Mustafa Mevaldi, s. 79). Siracüddin Secavendi ise el-tecnis fi'l- Hisab'ında daha da ileri giderek pozitif tam sayıları bir kenara bırakmış, doğrudan rasyonel sayıları ele almıştır. Nitekim eserinin ismi de bu durumu yansıtmaktadır. Benzer bir tavır Osmanlı matematikçisi Gelenbevi İsmail Efendi olarak tanınan İsmail b. Mustafa b. Mahmud el-gelenbevi'nin (öl. 1205/1790) Hisab el-kusur'unda da görülmektedir. Gelenbevi de tam sayılarlarla aritmetik işlem yapmanın malum olduğunu söyleyerek doğrudan rasyonel sayıları ele almaktadır. c. Bu hisab türünde telif edilen eserlerin mukaddimelerinde hisabın konusu, sayının tanımı ve tek, çitf, asal, mutlak,

10 eksik, artık, dost gibi çeşitli özellikleri incelenir; daha sonra pozitif tam sayılar ile rasyonel sayılarda çarpma, bölme ve oran kaideleri ele alınır. Ayrıca kök kavramı, tam kök ve yaklaşık kök işlemi hem tam hem de rasyonel sayılarda örneklerle gösterilir. d. Bu hisab türünde çarpma ve bölme basitleştirilerek, zihnen kolay işlem yapılacak hale getirilir. Bu hedef için ondalık konumlu m n m+ n m n m n sayı sisteminin temel özellikleri ile = 10 ve = 10 gibi kaidelerden faydalanılır. Ayrıca çarpma işlemi elden geldiğince toplama, bölme işlemi ise çıkarma cinsinden ifade edilmeye çalışılır. e. Bu hisab türünde kesirler ya tam veya yaklaşık olarak birim kesir anlayışı çerçevesinde 1/a cinsinden ifade edilir. Bu işlem esnasında Arap dili'nin 1/2'den 1/10'a kadar olan özel kesir terminolojisine dayanılır. Bu dokuz kesir cinsinden ifade edilemiyen kesirler "irrasyonel kesirler" olarak görülür. Salih Zeki'ye göre bu durum İslam matematiğinde ondalık kesir kavramının gelişmesine olumsuz etki yapmıştır ve dilin bilimin gelişmesine olan olumsuz etkisine güzel bir örnektir (AB, s ). Gerçekte hisabu'l-hevai'nin bu kesir anlayışı köklerini, aynı tarz birim kesir anlayışına dayanan Eski Mısır aritmetiğinde bulur. Muhtemelen bundan dolayı bazı yazma eserlerde bu tür hisaba hisabu'l-kıbt adı verilmiştir. f. Hisabu'l-hevai'de yukarıda ifade edilen dokuz kesir sistemi haricinde, ölçü sistemlerine bağlı olarak kullanılan, bu sebeble zamana ve mekana göre değişen kesir türü ile Babil-Yunan üzerinden tevarüs edilen ve derece dakika, vb. taksimatına dayanan altmışlı kesir türü gibi iki değişik kesir sistemi daha kullanılır (AB, c. II, s , ). Kaynaklar: Metinde kullanılan zikredilen haricinde, Kadri Hafız Tukan, Turasi'l-Arabi'l- İlmi fi'r-riyadiyyat ve'l-felek, Nablus 1963, s , , ; Cevad İzgi, Osmanlı Medreselerinde Riyazi ve Tabii İlimlerin Eğitimi, İstanbul

11 Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul 1994, s , 221; İhsan Fazlıoğlu, İbn el-havvam ve Eseri El-Fevaid El- Bahaiyye fi el-kavaid el-hisabiyye -Tenkitli Metin Tarihi Değerlendirme- İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul 1993, s , 40-42, 63-66, tenkitli metin 8; İhsan Fazlıoğlu, "İbnu'l-Havvam, Eserleri ve el-fevaid el-bahaiyye fi el-kavaid el- Hisabiyye'deki Çözümsüz Problemler Bahsi", Osmanlı Bilimi Araştırmaları, s , , İstanbul 1995.

Osmanlı Döneminde Hisabu s-sittinî

Osmanlı Döneminde Hisabu s-sittinî Osmanlı Döneminde Hisabu s-sittinî Bu hisab sisteminde rakamlar yerine Arap harfleri kullanıldığı için hisabü'lcümmel, altmış tabanlı konumlu sayı sitemi kullanıldığı için hisabü's-sittini, derece ve dakika

Detaylı

Hisabu l-hataeyn aha hau

Hisabu l-hataeyn aha hau Hisabu l-hataeyn İslam matematiğinde, ilmü'l-cebr ve'l-mukabele haricinde bilinmeyenin (mechûl) tespitinde kullanılan "tarîk"ler veya diğer ismiyle "kânûn"lar oldukça çeşitlidir (Mesela bkz., İbn Fellus,

Detaylı

Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. Yayın Kataloğu

Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. Yayın Kataloğu Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayın Kataloğu 2013 2 TAHRÎRU USÛLİ L-HENDESE VE L-HİSÂB EUKLEIDES İN ELEMANLAR KİTABININ TAHRİRİ Nasîruddin Tûsî (ö. 1274) Meşhur Matematikçi Eukleides in (m.ö.

Detaylı

TÜRKİYE DİYANET VAKFI YAYINLARI

TÜRKİYE DİYANET VAKFI YAYINLARI Kitâbü Takrîbi l-garîb Kāsım b. Kutluboğa (ö. 879 h. / 1474 m.) Tahkik Dr. Öğr. Üyesi Osman Keskiner TÜRKİYE DİYANET VAKFI YAYINLARI Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları Yayın No. 743 İSAM Yayınları 200 Klasik

Detaylı

İçindekiler. Giriş Konu ve Kaynaklar 13 I. Konu 15 II. Kaynaklar 19

İçindekiler. Giriş Konu ve Kaynaklar 13 I. Konu 15 II. Kaynaklar 19 Önsöz Kur an tefsirleri üzerine yapılan araştırmalar bir hayli zenginleşmesine karşın, yüzlerce örneğiyle sekiz-dokuz asırlık bir gelenek olan tefsir hâşiyeciliği, çok az incelenmiştir. Tefsir hâşiye literatürü;

Detaylı

Kelâm ve Mezhepler Tarihi II

Kelâm ve Mezhepler Tarihi II Türkiye de İslami İlimler: Kelâm ve Mezhepler Tarihi II ISSN 1303-9369 Cilt: 14 Sayı: 28 2016 Yılda iki defa yayınlanır Sahibi Bilim ve Sanat Vakfı Yazı İşleri Müdürü Salih Pulcu Editör Yunus Uğur ISSN

Detaylı

ESKİ TÜRK EDEBİYATI TARİHİ- 14.YÜZYIL TEMSİLCİLERİ

ESKİ TÜRK EDEBİYATI TARİHİ- 14.YÜZYIL TEMSİLCİLERİ ESKİ TÜRK EDEBİYATI TARİHİ- 14.YÜZYIL TEMSİLCİLERİ a. 14.Yüzyıl Orta Asya Sahası Türk Edebiyatı ( Harezm Sahası ve Kıpçak Sahası ) b. 14.Yüzyılda Doğu Türkçesi ile Yazılmış Yazarı Bilinmeyen Eserler c.

Detaylı

AnkaraVilayetiYabanabadKazası ŞeyhlerKaryesi(1.Ş.1256-28EYLÜL 1840)NüfusSayımı

AnkaraVilayetiYabanabadKazası ŞeyhlerKaryesi(1.Ş.1256-28EYLÜL 1840)NüfusSayımı 1 AnkaraVilayetiYabanabadKazası ŞeyhlerKaryesi(1.Ş.1256-28EYLÜL 1840)NüfusSayımı Karye-i Şeyhler ( 175) 1 1 1 Eş-şeyh Mehmed Arif ibn-i El-Hac Şeyh İbrahim Uzun boylu, Kır sakallı 60 2 Oğlu Şeyh İsmail

Detaylı

1- el-kavaidul- esasiyye lil- Lugatil-arabiyye (Arapça), Seyyid Ahmet el-haşimi.

1- el-kavaidul- esasiyye lil- Lugatil-arabiyye (Arapça), Seyyid Ahmet el-haşimi. القواعد كتب A-GRAMER KİTAPLAR 1- el-kavaidul- esasiyye lil- Lugatil-arabiyye (Arapça), Seyyid Ahmet el-haşimi. 2- Mebâdiul-arabiyye (I-IV Cüz ) Arapça, Muallim REŞİT, eş-şartuni. 3- Câmiud-durûsil-arabiyye

Detaylı

Konu Anlatımı Açık Uçlu Sorular Çoktan Seçmeli Sorular Doğru Yanlış Soruları Boşluk Doldurmalı Sorular Çıkmış Sorular

Konu Anlatımı Açık Uçlu Sorular Çoktan Seçmeli Sorular Doğru Yanlış Soruları Boşluk Doldurmalı Sorular Çıkmış Sorular Maths@bi 8 3.BÖLÜM Kareköklü Sayılar Konu Anlatımı Açık Uçlu Sorular Çoktan Seçmeli Sorular Doğru Yanlış Soruları Boşluk Doldurmalı Sorular Çıkmış Sorular Kerime ASKER-Abdullah ASKER Matematik Öğretmeni

Detaylı

MESAHA [İlm-i mesaha]

MESAHA [İlm-i mesaha] MESAHA [İlm-i mesaha] M-S-H sözlükte, bir çok anlamı yanında, yeri zira vb. bir birimle ölçmek manasına gelir. İlm-i misaha ise, genel olarak çizgileri [hutut], yüzeyleri [sutuh] ve hacimleri [ecsam] ölçme

Detaylı

İSMAİL DURMUŞ PROFESÖR

İSMAİL DURMUŞ PROFESÖR İSMAİL DURMUŞ PROFESÖR ÖZGEÇMİŞ YÜKSEKÖĞRETİM KURULU 26.05.2014 Adres : İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi İcadiye-Bağlarbaşı Caddesi, No: 40 34662 Üsküdar/İstanbul Telefon E-posta : : 2164740860-1226 Doğum

Detaylı

WINTER. Template EL-HAREZMİ

WINTER. Template EL-HAREZMİ WINTER Template EL-HAREZMİ 01 Hayatının büyük bir bölümü Bağdat'ta matematik, astronomi ve coğrafya konularında çalışarak geçmiştir. 02 Ebu Abdullah Muhammed bin Musa El-Hârezmî nin doğum ve ölüm tarihleri

Detaylı

Osmanl Klasik Muhasebe Matematik Eserleri Üzerine Bir De erlendirme

Osmanl Klasik Muhasebe Matematik Eserleri Üzerine Bir De erlendirme Osmanl Maliyesi Üzerine Yap lan Çal flmalar 345 Türkiye Araflt rmalar Literatür Dergisi, Cilt 1, Say 1, 2003, 345-367 Osmanl Klasik Muhasebe Matematik Eserleri Üzerine Bir De erlendirme hsan FAZLIO LU*

Detaylı

İslam Ahlâk Düşüncesi Projesi

İslam Ahlâk Düşüncesi Projesi Ahlâk Düşüncesi Projesi İSLAM İSLAMAHLÂK AHLÂKDÜŞÜNCESİ DÜŞÜNCESİ PROJESİ PROJESİ düşüncesi düşüncesiiçerisinde içerisindepek pekçok çokdisiplin disiplintarafından tarafındantartıtartışılagelmiş şılagelmiş

Detaylı

AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ YAYIN LİSTESİ

AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ YAYIN LİSTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ VE YAYIN LİSTESİ 1. Adı Soyadı : İhsan Fazlıoğlu İletişim Bilgileri Adres : Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Telefon : (0212) 521 81 00 Mail : ihsan.fazlioglu@medeniyet.edu.tr 2.

Detaylı

Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları Yayın No. 756 İSAM Yayınları 202 İlmî Araştırmalar Dizisi 90 Her hakkı mahfuzdur.

Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları Yayın No. 756 İSAM Yayınları 202 İlmî Araştırmalar Dizisi 90 Her hakkı mahfuzdur. Mustafa Bülent Dadaş, Dr. 1979 da Adana da doğdu. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ni bitirdi (2002). Aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü nde Mecelle de Bulunan Hukuk-Dil İlişkisine Yönelik

Detaylı

Çarpanlar ve Katlar

Çarpanlar ve Katlar 8.1.1. Çarpanlar ve Katlar 8.1.2. Üslü İfadeler 8.1.3. Kareköklü İfadeler 8.2.1. Cebirsel İfadeler ve Özdeşlikler 8.1.1.1 Verilen pozitif tam sayıların çarpanlarını bulur; pozitif tam sayıları üslü ifade

Detaylı

CUKUROVA UNIVERSITESI ILAHIYAT FAKULTESI. lllll. güz donemi. ISLAM HUKUK USULU I -ders planları-

CUKUROVA UNIVERSITESI ILAHIYAT FAKULTESI. lllll. güz donemi. ISLAM HUKUK USULU I -ders planları- CUKUROVA UNIVERSITESI ILAHIYAT FAKULTESI lllll ISLAM HUKUK USULU I -ders planları- güz donemi 2015 m-hayta@hotmail.com 2 ders planı ve yönteme dair merhaba arkadaslar, Öncelikle, yeni eğitim ve öğretim

Detaylı

ÖZEL EGE LİSESİ EGE BÖLGESİ OKULLAR ARASI MATEMATİK YARIŞMASI 1.AŞAMA KONU KAPSAMI

ÖZEL EGE LİSESİ EGE BÖLGESİ OKULLAR ARASI MATEMATİK YARIŞMASI 1.AŞAMA KONU KAPSAMI ÖZEL EGE LİSESİ EGE BÖLGESİ OKULLAR ARASI MATEMATİK YARIŞMASI 1.AŞAMA KONU KAPSAMI 6. SINIF 5. SINIF TÜM KONULARI 1.ÜNİTE: Geometrik Şekiller 1) Verileri Düzenleme, Çokgenler ve Süsleme 2) Dörtgenler 3)

Detaylı

Atatürk Anadolu. Temel Kavramlar Üzerine Kısa Çalışmalar

Atatürk Anadolu. Temel Kavramlar Üzerine Kısa Çalışmalar Atatürk Anadolu Lisesi M A T E M A T İ K Temel Kavramlar Üzerine Kısa Çalışmalar KONYA \ SELÇUKLU 01 MATEMATİK 1. TEMEL KAVRAMLAR 1.1. RAKAM Sayıların yazılmasında kullanılan sembollere rakam denir. Onluk

Detaylı

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI:

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: Bu formun ç kt s n al p ço altarak ö rencilerinizin ücretsiz Morpa Kampüs yarıyıl tatili üyeli inden yararlanmalar n sa layabilirsiniz.! ISBN NUMARASI: 84354975 ISBN NUMARASI: 84354975! ISBN NUMARASI:

Detaylı

CK MTP21 AYRINTILAR. 5. Sınıf Matematik. Konu Tarama No

CK MTP21 AYRINTILAR. 5. Sınıf Matematik. Konu Tarama No 5. Sınıf 01 Milyonlar 02 Örüntüler Adı 03 Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşlemleri 04 Doğal Sayılarla Çarpma ve Bölme İşlemleri 05 Zihinden İşlemler, Bölme İşleminde Kalanı Yorumlama, Çarpma ve Bölme

Detaylı

III. MİLLETLER ARASI TÜRKOLOJİ KONGRESİ Y A Z M A ESERLERDE SERGİSİ. 24 Eylül - 5 Ekim 1979 SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ.

III. MİLLETLER ARASI TÜRKOLOJİ KONGRESİ Y A Z M A ESERLERDE SERGİSİ. 24 Eylül - 5 Ekim 1979 SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ. III. MİLLETLER ARASI TÜRKOLOJİ KONGRESİ Y A Z M A ESERLERDE V A K IF M Ü H Ü R L E R İ SERGİSİ 24 Eylül - 5 Ekim 1979 SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ H azırlayanlar : Dr. GÜNAY KUT NİM ET BAYRAKTAR Süleyman şâh

Detaylı

İslâm Matematik Tarihinde Hisâbî Cebir Geleneği ve IX./XV. Asırdaki Zirvesi: İbnü l-hâim in el-mümti Adlı Eseri *

İslâm Matematik Tarihinde Hisâbî Cebir Geleneği ve IX./XV. Asırdaki Zirvesi: İbnü l-hâim in el-mümti Adlı Eseri * İslâm Matematik Tarihinde Hisâbî Cebir Geleneği ve IX./XV. Asırdaki Zirvesi: İbnü l-hâim in el-mümti Adlı Eseri * Elif Baga ** Öz: Aralarında bir bağ olması şartıyla bilinenler vasıtasıyla bilinmeyenlere

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

ÖZGEÇMİŞ HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÖZGEÇMİŞ ADI SOYADI: ÖMER FARUK HABERGETİREN DOĞUM YERİ VE TARİHİ: ŞANLIURFA/03.04.1968 ÖĞRENİM DURUMU: DOKTORA DERECE ANABİLİM DALI/BİLİM DALI 1 LİSANS SELÇUK İLAHİYAT FAKÜLTESİ 2 YÜKSEK LİSANS 3 DOKTORA

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Lisans Hukuk Marmara Üniversitesi 1994. Y. Lisans Hukuk Marmara Üniversitesi 1998

ÖZGEÇMİŞ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Lisans Hukuk Marmara Üniversitesi 1994. Y. Lisans Hukuk Marmara Üniversitesi 1998 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Abdullah Demir 2. Doğum Tarihi: 01 Ocak 1970 3. Unvanı: Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Hukuk Marmara Üniversitesi 1994 Y. Lisans Hukuk Marmara

Detaylı

5. SINIF MATEMATİK YILLIK PLANI

5. SINIF MATEMATİK YILLIK PLANI 5. SINIF MATEMATİK YILLIK PLANI 2018-2019 DOĞAL SAYILAR VE İŞLEMLER 1.hafta 17-23 Eylül Milyonlar 5.1.1.1 5.1.1.2 6 01 1-2 2.hafta 24-30 Eylül Örüntüler 5.1.1.3 11 02 3-4 3.hafta 01-07 Ekim Doğal Sayılarda

Detaylı

Abdullah Yıldırım * * Arş. Gör., İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü.

Abdullah Yıldırım * * Arş. Gör., İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü. Şükran Fazlıoğlu, Dil Bilimlerinin Sınıflandırılması, (el-metalib el-ilahiyye fi mevzuat el-ulum el-luğaviyye) Eleştirel Metin, Çeviri ve İnceleme, Tokatlı Hasanoğlu Lütfullah [Molla Lütfi], İstanbul:

Detaylı

Ünite 1. Celâleyn Tefsiri. İlahiyat Lisans Tamamlama Programı TEFSİR METİNLERİ -I. Doç. Dr. Recep DEMİR

Ünite 1. Celâleyn Tefsiri. İlahiyat Lisans Tamamlama Programı TEFSİR METİNLERİ -I. Doç. Dr. Recep DEMİR Celâleyn Tefsiri Ünite 1 İlahiyat Lisans Tamamlama Programı TEFSİR METİNLERİ -I Doç. Dr. Recep DEMİR 1 Ünite 1 CELÂLEYN TEFSİRİ Doç. Dr. Recep DEMİR İçindekiler 1.1. CELÂLEYN TEFSİRİ... 3 1.2. CELALÜDDİN

Detaylı

8. SINIF MATEMATiK KAREKÖKLÜ SAYILAR

8. SINIF MATEMATiK KAREKÖKLÜ SAYILAR 0 8. SINIF MATEMATiK KAREKÖKLÜ SAYILAR KAREKÖKLÜ SAYI KAVRAMI Karekök ile gösterilir. karekökünün içi negatif bir sayıya eşit olamaz. ÖR: Aşağıda verilen eşitliklere göre x lerin alabileceği değerleri

Detaylı

NĠHÂYETU L-ELBÂB ADLI ESERDE KULLANILAN ZĠHĠNDEN HESAP YÖNTEMLERĠNĠN 6. SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN ZĠHĠNDEN HESAP VE TAHMĠN BECERĠLERĠNE ETKĠSĠ

NĠHÂYETU L-ELBÂB ADLI ESERDE KULLANILAN ZĠHĠNDEN HESAP YÖNTEMLERĠNĠN 6. SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN ZĠHĠNDEN HESAP VE TAHMĠN BECERĠLERĠNE ETKĠSĠ NĠHÂYETU L-ELBÂB ADLI ESERDE KULLANILAN ZĠHĠNDEN HESAP YÖNTEMLERĠNĠN 6. SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN ZĠHĠNDEN HESAP VE TAHMĠN BECERĠLERĠNE ETKĠSĠ Satı CEYLAN 1 Ahmet ġükrü ÖZDEMĠR 2 1 Marmara Üniversitesi, Ġlköğretim

Detaylı

güç yerlerine şerhler yazmıştır. Talikât alâ el-mevâdi el-müşkile ve Tenbihat ala Rumuz el-mebahis el-mudile min el-risâle el-bahâiyye adını taşıyan

güç yerlerine şerhler yazmıştır. Talikât alâ el-mevâdi el-müşkile ve Tenbihat ala Rumuz el-mebahis el-mudile min el-risâle el-bahâiyye adını taşıyan HULÂSAT EL-HİSÂB Hulâsat el-hisâb, Bahâuddin Muhammed b. Huseyn b. Abdissamed el-hârisî el-âmilî el-cubbâ'i el-hemedânî (953-1031/1547-16)'nin X./XVII. asırdan itibaren İslam dünyasında hisab, cebir ve

Detaylı

Kâşif Hamdi OKUR, Ismanlılarda Fıkıh Usûlü Çalaışmaları: Hâdimî Örneği, İstanbul: Mizah Yayınevi, 2010, 125-127.

Kâşif Hamdi OKUR, Ismanlılarda Fıkıh Usûlü Çalaışmaları: Hâdimî Örneği, İstanbul: Mizah Yayınevi, 2010, 125-127. Kâşif Hamdi OKUR, Ismanlılarda Fıkıh Usûlü Çalaışmaları: Hâdimî Örneği, İstanbul: Mizah Yayınevi, 2010, 125-127. Elif Büşra DİLBAZ E-mail: ikkizzler_89@hotmail.com Nasslar ile hükümler arasındaki ilişkinin

Detaylı

Es-Seyyid Eş-Şeyh Abdülkadir El Abri Hazretleri

Es-Seyyid Eş-Şeyh Abdülkadir El Abri Hazretleri Es-Seyyid Eş-Şeyh Abdülkadir El Abri Hazretleri Asıl adı: Abdülkadir Nesebi: Seyyid( Hazreti Hüseyin(R.A) ın Efendimizin Soyundandır) Doğum yeri ve tarihi:m.1897/h.1315,muş un Bulanık İlçesi Abri(Esenlik)Köyü

Detaylı

İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ

İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ Çukurova University Journal of Faculty of Divinity Cilt 13 Sayı 2 Temmuz-Aralık 2013 T. C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 2013 (13/2)

Detaylı

İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ

İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ Çukurova University Journal of Faculty of Divinity Cilt 15 Sayı 1 Ocak-Haziran 2015 T. C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 2015 (15/1) Ocak-Haziran

Detaylı

İSLÂM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ TÜRKÇE MAKALELER İÇİN REFERANS KURALLARI

İSLÂM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ TÜRKÇE MAKALELER İÇİN REFERANS KURALLARI İSLÂM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ TÜRKÇE MAKALELER İÇİN REFERANS KURALLARI Güncelleme: İslâm Araştırmaları Dergisi nin son sayısında görüleceği üzere, dipnot gösterimlerinde belirli bir neşir hakkında okuyucunun

Detaylı

Ali Nihanî nin Manzum Hacı Bektaş-ı Veli Velayetnamesi (İnceleme-Metin-Sadeleştirme-Dizin)

Ali Nihanî nin Manzum Hacı Bektaş-ı Veli Velayetnamesi (İnceleme-Metin-Sadeleştirme-Dizin) Ali Nihanî nin Manzum Hacı Bektaş-ı Veli Velayetnamesi (İnceleme-Metin-Sadeleştirme-Dizin) Yazar Sedat Kardaş ISBN: 978-605-2233-01-6 1. Baskı Şubat, 2018 / Ankara 100 Adet Yayınları Yayın No: 266 Web:

Detaylı

İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ

İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ Çukurova University Journal of Faculty of Divinity Cilt 14 Sayı 2 Temmuz-Aralık 2014 T. C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 2014 (14/2)

Detaylı

T.C. AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ TARİH BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI BİTİRME ÇALIŞMASI YAZIM KURALLARI

T.C. AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ TARİH BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI BİTİRME ÇALIŞMASI YAZIM KURALLARI T.C. AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ TARİH BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI BİTİRME ÇALIŞMASI YAZIM KURALLARI Tarih Bölümünde 4. Sınıfta (Örgün ve II. Öğretim) okutulmakta olan Bitirme Çalışması dersinde

Detaylı

Revak Kitabevi, 2015 Tüm hakları Revak Kitabevi ne aittir. Sertifika No: 23108. Revak Kitabevi: 30 Bektaşîlik Serisi: 4. Fakrnâme Vîrânî Abdal

Revak Kitabevi, 2015 Tüm hakları Revak Kitabevi ne aittir. Sertifika No: 23108. Revak Kitabevi: 30 Bektaşîlik Serisi: 4. Fakrnâme Vîrânî Abdal Revak Kitabevi, 2015 Tüm hakları Revak Kitabevi ne aittir. Sertifika No: 23108 Revak Kitabevi: 30 Bektaşîlik Serisi: 4 Fakrnâme Vîrânî Abdal Yayına Hazırlayan Fatih Usluer ISBN: 978-605-64527-9-6 1. Baskı:

Detaylı

KILAVUZ SORU ÇÖZÜMLERİ Matematik

KILAVUZ SORU ÇÖZÜMLERİ Matematik 9. Çarpanlar ve Katlar b Dikdörtgenin alanı 4 cm olduğuna göre, kısa ve uzun kenarının çarpımı 4 cm 'dir. a. b = 4 a 6. Asal Çarpanlar A B C D E Yukarıda verilen asal çarpanlara ayırma işleminin son satırında

Detaylı

MATE 417 MATEMATİK TARİHİ DÖNEM SONU SINAVI

MATE 417 MATEMATİK TARİHİ DÖNEM SONU SINAVI Öğrenci Bilgileri Ad Soyad: İmza: MATE 417 MATEMATİK TARİHİ DÖNEM SONU SINAVI 23 Ocak 2014 Numara: Grup: Soru Bölüm 1 Bölüm 2 Bölüm 3 21 22 23 24 25 TOPLAM Numarası (1-10) (11-15) (16-20) Ağırlık 20 10

Detaylı

4- ALGORİTMA (ALGORITHM)

4- ALGORİTMA (ALGORITHM) (ALGORITHM) Algoritma: Bir Problemin çözümünün, günlük konuşma diliyle adım adım yazılmasıdır. Algoritma sözcüğü Ebu Abdullah Muhammed İbn Musa el Harezmi adındaki Türkistan'lı alimden kaynaklanır. Bu

Detaylı

Şerhu l-fâtiha ve ba zı sûreti l-bakara

Şerhu l-fâtiha ve ba zı sûreti l-bakara Şerhu l-fâtiha ve ba zı sûreti l-bakara (ö. 690 h. / 1291 m.) Tahkik TÜRKİYE DİYANET VAKFI YAYINLARI Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları Yayın No. 728 İSAM Yayınları 198 Klasik Eserler Dizisi 19 Her hakkı

Detaylı

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI:

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: Bu formun ç kt s n al p ço altarak ö rencilerinizin ücretsiz Morpa Kampüs yarıyıl tatili üyeli inden yararlanmalar n sa layabilirsiniz.! ISBN NUMARASI: 65482465 ISBN NUMARASI: 65482465! ISBN NUMARASI:

Detaylı

CUKUROVA UNIVERSITESI ILAHIYAT FAKULTESI. lllll. güz donemi. ISLAM HUKUK USULU I -ders planları-

CUKUROVA UNIVERSITESI ILAHIYAT FAKULTESI. lllll. güz donemi. ISLAM HUKUK USULU I -ders planları- CUKUROVA UNIVERSITESI ILAHIYAT FAKULTESI lllll ISLAM HUKUK USULU I -ders planları- güz donemi 2015 m-hayta@hotmail.com ders planı ve yönteme dair merhaba arkadaslar, Öncelikle, yeni eğitim ve öğretim döneminiz

Detaylı

6. SINIF ÖF RETH M PROGRAMI

6. SINIF ÖF RETH M PROGRAMI 6. SINIF ÖF RETH M PROGRAMI Öğrenme Alanları ve Alt Öğrenme Alanları 6.1. Sayılar ve İşlemler 6.1.1. Doğal Sayılarla İşlemler 6.1.2. Çarpanlar ve Katlar 6.1.3. Tam Sayılar 6.1.4. Kesirlerle İşlemler 6.1.5.

Detaylı

Yıl: 9 [Temmuz-Aralık 2008], sayı: 22 ISSN 1302-3543

Yıl: 9 [Temmuz-Aralık 2008], sayı: 22 ISSN 1302-3543 Ankara 2008 Yıl: 9 [Temmuz-Aralık 2008], sayı: 22 ISSN 1302-3543 İmtiyaz Sahibi Aseray ltd. Şti. adına Aytekin Çelebi Editör Editör Yardımcıları Yrd. Doç. Dr. Halil İbrahim Şimşek Dr. Vahit Göktaş Yayın

Detaylı

ÜNİTE 1: TEMEL KAVRAMLAR

ÜNİTE 1: TEMEL KAVRAMLAR MATEMATİK ÜNİTE : TEMEL KAVRAMLAR Temel Kavramlar ADF 0 RAKAM Sayı oluşturmak için kullanılan sembollere... denir. 0 luk sayma düzenindeki rakamlar 0,,,... 8 ve 9 olup 0 tanedir. örnek a, b, c sıfırdan

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : İSLAM FELSEFE TARİHİ I Ders No : 0070040158 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili

Detaylı

AKÇAABAD VAKFIKEBĠR NÜFUS KÜTÜĞÜ - (1835-1845)

AKÇAABAD VAKFIKEBĠR NÜFUS KÜTÜĞÜ - (1835-1845) AKÇAABAD VAKFIKEBĠR NÜFUS KÜTÜĞÜ - (1835-1845) C. Yunus Özkurt Osmanlı döneminde ilk genel nüfus sayımı, II. Mahmud döneminde 1831 (Hicri: 1246) yılında alınan bir karar ile uygulanmaya başlamıştır (bundan

Detaylı

ARAPÇA YAZMA ESERLERİN DİZGİSİNDE TAKİP EDİLECEK YAZIM KURALLARI

ARAPÇA YAZMA ESERLERİN DİZGİSİNDE TAKİP EDİLECEK YAZIM KURALLARI ARAPÇA YAZMA ESERLERİN DİZGİSİNDE TAKİP EDİLECEK YAZIM KURALLARI 1. Âyetlerin yazımında Resm-i Osmânî esas alınacaktır. Diğer metinlerde ise güncel Arapça imlâ kurallarına riâyet edilecek, ancak özel imlâsını

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Yrd. Doç. Dr. Hacı YILMAZ

ÖZGEÇMİŞ. Yrd. Doç. Dr. Hacı YILMAZ ÖZGEÇMİŞ Yrd. Doç. Dr. Hacı YILMAZ Adı Soyadı: Hacı YILMAZ Doğum Yeri ve Yılı: Yozgat/Yerköy - 1968 Akademik Unvanı: Yard. Doç. Dr. Görevi: Öğretim Üyesi Çalıştığı Birim: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi,

Detaylı

PROF. DR. EKMELEDDİN İHSANOĞLU KAYNAKÇALARI. Bülent Ağaoğlu

PROF. DR. EKMELEDDİN İHSANOĞLU KAYNAKÇALARI. Bülent Ağaoğlu PROF. DR. EKMELEDDİN İHSANOĞLU KAYNAKÇALARI Bülent Ağaoğlu İstanbul, 14.12.2008 İÇİNDEKİLER 1980... 3 1985... 3 1988... 3 2004... 3 2006... 3 EDİTÖRLÜĞÜNÜ YAPTIĞI KAYNAKÇALAR... 3 1984... 3 1988... 3 1995...

Detaylı

Şeyhülislamlar kaynakçası

Şeyhülislamlar kaynakçası Şeyhülislamlar kaynakçası Sayıoğulları, R. S. (1991). Türk Ta'lik Yazı Ekolünün Doğuşunda Şeyhülislam Veliyüddin Efendi. (). "Osmanlı Devleti'nin Değerli Şeyhülislamlarından Kara Çelebizade Abdülaziz Efendi".

Detaylı

AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ YAYIN LİSTESİ. : Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Telefon : (0212) 521 81 00 : abulut@fsm.edu.tr

AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ YAYIN LİSTESİ. : Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Telefon : (0212) 521 81 00 : abulut@fsm.edu.tr AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ VE YAYIN LİSTESİ 1. Adı Soyadı : Ali Bulut İletişim Bilgileri Adres : Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Telefon : (01) 51 81 00 Mail : abulut@fsm.edu.tr. Doğum - Tarihi : 1.0.1973

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : İslam Siyasi Tarihinde Muhalefet Hareketleri II. Ders No : 8110020027 : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 0 Ders Bilgileri Ders

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Prof. Dr. MEHMET MESUT ERGİN Doğum Tarihi: 17 MART 1966 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Gazi Eğitim Fakültesi / Yabancı Diller

Detaylı

Ebû Dâvûd un Sünen i (Kaynakları ve Tasnif Metodu) Mehmet Dinçoğlu

Ebû Dâvûd un Sünen i (Kaynakları ve Tasnif Metodu) Mehmet Dinçoğlu Ebû Dâvûd un Sünen i (Kaynakları ve Tasnif Metodu) Mehmet Dinçoğlu Cilt/Volume: II Sayı/Number: 1 Yıl/Year 2016 Meridyen Derneği hadisvesiyer.info Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 2012, 472 sayfa.

Detaylı

Meâni l-esmâi l-ilâhiyye

Meâni l-esmâi l-ilâhiyye Meâni l-esmâi l-ilâhiyye Afîfüddin et-tilimsânî (ö. 690 h. / 1291 m.) Tahkik TÜRKİYE DİYANET VAKFI YAYINLARI Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları Yayın No. 731 İSAM Yayınları 197 Klasik Eserler Dizisi 18 Her

Detaylı

Tefsir, Kıraat (İlahiyat ve İslâmî ilimler fakülteleri)

Tefsir, Kıraat (İlahiyat ve İslâmî ilimler fakülteleri) ARAŞTIRMA ALANLARI 1 Kur an İlimleri ve Tefsir Kur an ilimleri, Kur an tarihi, tefsir gibi Kur an araştırmalarının farklı alanlarına dair araştırmaları kapsar. 1. Kur an tarihi 2. Kıraat 3. Memlükler ve

Detaylı

TOKAT IN YETİŞTİRDİĞİ İLİM VE FİKİR ÖNDERLERİNDEN ŞEYHÜLİSLAM MOLLA HÜSREV. (Panel Tanıtımı)

TOKAT IN YETİŞTİRDİĞİ İLİM VE FİKİR ÖNDERLERİNDEN ŞEYHÜLİSLAM MOLLA HÜSREV. (Panel Tanıtımı) TOKAT IN YETİŞTİRDİĞİ İLİM VE FİKİR ÖNDERLERİNDEN ŞEYHÜLİSLAM MOLLA HÜSREV (Panel Tanıtımı) Mehmet DEMİRTAŞ * Bir şehri kendisi yapan, ona şehir bilinci katan unsurların başında o şehrin tarihî ve kültürel

Detaylı

MATEMATİK. Doç Dr Murat ODUNCUOĞLU

MATEMATİK. Doç Dr Murat ODUNCUOĞLU MATEMATİK Doç Dr Murat ODUNCUOĞLU Mesleki Matematik 1 TEMEL KAVRAMLAR RAKAM Sayıları yazmak için kullandığımız işaretlere rakam denir. Sayıları ifade etmeye yarayan sembollere rakam denir. Rakamlar 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9

Detaylı

SINIF MATEMATİK DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN... YAYINLARI HAZIRLAYANLAR

SINIF MATEMATİK DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN... YAYINLARI HAZIRLAYANLAR 06 07 6.SINIF MATEMATİK DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN... YAYINLARI HAZIRLAYANLAR Adı Soyadı İmza Adı Soyadı 8 9 0 6 7 Ömer Askerden İmza 06-07 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI FATİH SULTAN MEHMET ORTAOKULU

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF MATEMATİK DERSİ KAZANIMLARININ ÇALIŞMA TAKVİMİNE GÖRE DAĞILIM ÇİZELGESİ SÜRE

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF MATEMATİK DERSİ KAZANIMLARININ ÇALIŞMA TAKVİMİNE GÖRE DAĞILIM ÇİZELGESİ SÜRE Ay 2016 2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF MATEMATİK DERSİ KAZANIMLARININ ÇALIŞMA TAKVİMİNE GÖRE DAĞILIM ÇİZELGESİ SÜRE Hafta ÖĞRENME ALANI ALT ÖĞRENME ALANI KAZANIMLAR EYLÜL 3 4 Sayılar ve İşlemler Çarpanlar

Detaylı

Yer Esnaf/Dükkan İsim Nefer Aded Arşiv İsmi

Yer Esnaf/Dükkan İsim Nefer Aded Arşiv İsmi Yer Esnaf/Dükkan İsim Nefer Aded Arşiv İsmi Sayf a No Koskada Kızıltaş mahallesi Mehmed şeriki Ali A.DV.d 827 s.4-5 Aksaray da Camcılar Câmii Halil Kalfa ve şakirdi 3 nefer A.DV.d 827 s.4-5 Hüsrev Paşa

Detaylı

İslâmî Türk Edebiyatı Sempozyumu

İslâmî Türk Edebiyatı Sempozyumu İslâmî Türk Edebiyatı Sempozyumu Arap ve Türk Edebiyatında Dinî Edebiyatın Müşterekleri Prof. Dr. Mehmet Akkuş 1 Hiç şüphe yok ki İslâm, Türk milletinin hayatında büyük ve köklü değişiklikler meydana getirmiştir.

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HUKUK DOKTORİNLERİ VE İSLAM HUKUKU

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HUKUK DOKTORİNLERİ VE İSLAM HUKUKU DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HUKUK DOKTORİNLERİ VE İSLAM HUKUKU İLH322 6 2+0 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Türkçe Lisans Dersin Türü Yüz Yüze

Detaylı

14. BÖLÜMÜN DİPNOTLARI

14. BÖLÜMÜN DİPNOTLARI (1) En Nisa Sûresi: 11. (2) El Meydani-El Lübab fi Şerhi'l Kitab-Beyrut: 1400 C: 4, Sh: 186. Ayrıca El Mavsili-El İhtiyar fi Ta'lili'l Muhtar-İst: 1980 Çağrı Yay. C: 5, Sh: 84. (3) El Mavsili-A.g.e. C:

Detaylı

ALİ HİMMET BERKÎ SEMPOZYUMU KASIM Hukuk Fakültesi Konferans Salonu, Kampüs / ANTALYA. Düzenleyenler

ALİ HİMMET BERKÎ SEMPOZYUMU KASIM Hukuk Fakültesi Konferans Salonu, Kampüs / ANTALYA. Düzenleyenler ALİ HİMMET BERKÎ SEMPOZYUMU 23-24 KASIM 2018 Hukuk Fakültesi Konferans Salonu, Kampüs / ANTALYA Düzenleyenler Akdeniz Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Antalya İl Müftülüğü

Detaylı

EBG101 PROGRAMLAMA TEMELLERİ VE ALGORİTMA

EBG101 PROGRAMLAMA TEMELLERİ VE ALGORİTMA 4. HAFTA EBG101 PROGRAMLAMA TEMELLERİ VE ALGORİTMA Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN apaydin@beun.edu.tr EMYO Bülent Ecevit Üniversitesi Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu 4- ALGORİTMA (ALGORITHM) 1 2 4- ALGORİTMA

Detaylı

4- ALGORİTMA (ALGORITHM) M.İLKUÇAR - 1

4- ALGORİTMA (ALGORITHM) M.İLKUÇAR - 1 (ALGORITHM) M.İLKUÇAR - imuammer@yahoo.com 1 M.İLKUÇAR - imuammer@yahoo.com 2 Algoritma: Bir Problemin çözümünün, günlük konuşma diliyle adım adım yazılmasıdır. Algoritma sözcüğü Ebu Abdullah Muhammed

Detaylı

SAHABE2 İSLÂM MEDENİYETİNİN KURUCU NESLİ PROGRAM - DAVETİYE NİSAN SAHABE VE RİVAYET İLİMLERİ- TARTIŞMALI İLMÎ TOPLANTI

SAHABE2 İSLÂM MEDENİYETİNİN KURUCU NESLİ PROGRAM - DAVETİYE NİSAN SAHABE VE RİVAYET İLİMLERİ- TARTIŞMALI İLMÎ TOPLANTI İLAHİYAT FAKÜLTESİ İSLÂM MEDENİYETİNİN KURUCU NESLİ SAHABE2 - SAHABE VE RİVAYET İLİMLERİ- TARTIŞMALI İLMÎ TOPLANTI PROGRAM - DAVETİYE 25-26 NİSAN 2015 C U M A R T E S İ - P A Z A R SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

: Normal. Son Gönderme Tarihi : Kura Tarih ve Saati : - MUSTAFA RİZE Lisans 8 ABDUSSELAM ALBAYRAK 1 / 9

: Normal. Son Gönderme Tarihi : Kura Tarih ve Saati : - MUSTAFA RİZE Lisans 8 ABDUSSELAM ALBAYRAK 1 / 9 Talebi Alan Ünite Adı : RİZE ÇALIŞMA VE İŞ KURUMU İL MÜDÜRLÜĞÜ Talebi Veren Kurum Adı : ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Talebin Statüsü (Normal, engelli, eski hükümlü, terör mağduru) : Normal Meslek Adı

Detaylı

4. Çok büyük ve çok küçük pozitif sayıları bilimsel gösterimle ifade eder.

4. Çok büyük ve çok küçük pozitif sayıları bilimsel gösterimle ifade eder. LENDİRME ŞEMASI ÜNİTE Üslü 1. Bir tam sayının negatif kuvvetini belirler ve rasyonel sayı olarak ifade eder.. Ondalık kesirlerin veya rasyonel sayıların kendileriyle tekrarlı çarpımını üslü sayı olarak

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ GENEL YAYIN İLKELERİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ GENEL YAYIN İLKELERİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ GENEL YAYIN İLKELERİ 1. Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi hakemli bir dergidir. Yılda iki kez yayımlanır. 2. KTÜİF Dergisi

Detaylı

EK-3 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Abdulkuddüs BİNGÖL 2. Doğum Tarihi : 28 Mart Unvanı : Prof. Dr. 4. Öğrenim Durumu : Doktora 5.

EK-3 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Abdulkuddüs BİNGÖL 2. Doğum Tarihi : 28 Mart Unvanı : Prof. Dr. 4. Öğrenim Durumu : Doktora 5. EK-3 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Abdulkuddüs BİNGÖL 2. Doğum Tarihi : 28 Mart 1952 3. Unvanı : Prof. Dr. 4. Öğrenim Durumu : Doktora 5. Çalıştığı Kurum : Artvin Çoruh Üniversitesi Derece Alan Üniversite Yıl

Detaylı

İÇİNDEKİLER. G r 17 I. YÖNTEM ve KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 17 II. TERMİNOLOJİ 23

İÇİNDEKİLER. G r 17 I. YÖNTEM ve KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 17 II. TERMİNOLOJİ 23 İÇİNDEKİLER KISALTMALAR 11 ÖNSÖZ 13 G r 17 I. YÖNTEM ve KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 17 II. TERMİNOLOJİ 23 B r nc Bölüm KLASİK İSLÂMÎ PARADİGMA ve ORYANTALİST PARADİGMA 25 I. ORYANTALİST PARADİGMA ve KURUCU

Detaylı

Mustafa Sezer PEHLİVAN. Yüksek İhtisas Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Mustafa Sezer PEHLİVAN. Yüksek İhtisas Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü * Yüksek İhtisas Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü SAYILAR Doğal Sayılar, Tam Sayılar, Rasyonel Sayılar, N={0,1,2,3,,n, } Z={,-3,-2,-1,0,1,2,3, } Q={p/q: p,q Z ve q 0} İrrasyonel Sayılar, I= {p/q

Detaylı

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 6. SINIF MATEMATİK DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ. Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 6. SINIF MATEMATİK DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ. Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı 2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 6. SINIF MATEMATİK DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı Bir doğal sayının kendisiyle tekrarlı

Detaylı

Takıyüddin Râsıd ın Galata Rasathanesi nde çalışan astronomlar. Seyyid Lokman, Şehinşehname, İ.Ü.K. 62 YEDİKITA

Takıyüddin Râsıd ın Galata Rasathanesi nde çalışan astronomlar. Seyyid Lokman, Şehinşehname, İ.Ü.K. 62 YEDİKITA Takıyüddin Râsıd ın Galata Rasathanesi nde çalışan astronomlar Seyyid Lokman, Şehinşehname, İ.Ü.K. 62 YEDİKITA SULTANLARIN BİLİM ADAMI ALI KUŞÇU İslam bilim geleneğinin Osmanlı ya aktarılmasında büyük

Detaylı

Takdim. 1 Hüseyin Atay, Osmanlılar da Yüksek Din Eğitimi, İstanbul: Dergâh Yay., 1983, s. 36.

Takdim. 1 Hüseyin Atay, Osmanlılar da Yüksek Din Eğitimi, İstanbul: Dergâh Yay., 1983, s. 36. Takdim Bir ilmin geçmişini bilmek, Müspet ilimlerde bile belki daha yakın bir tarihe inmeye lüzum gösterdiği halde, mânevî (beşerî) ilimlerde tarihin derinliklerine kadar inmeye ihtiyaç gösterir. 1 İnsanoğlunun

Detaylı

İSLAM FELSEFESİ: Tarih ve Problemler Editör: M. Cüneyt Kaya. ISBN sayfa, 45 TL.

İSLAM FELSEFESİ: Tarih ve Problemler Editör: M. Cüneyt Kaya. ISBN sayfa, 45 TL. İSLAM FELSEFESİ: Tarih ve Problemler Editör: M. Cüneyt Kaya ISBN 978-605-4829-05-7 869 sayfa, 45 TL. VII. yüzyılın başlarında kadim medeniyet havzalarında canlılığını neredeyse kaybetmiş olan felsefe,

Detaylı

Rakam : Sayıları yazmaya yarayan sembollere rakam denir.

Rakam : Sayıları yazmaya yarayan sembollere rakam denir. A. SAYILAR Rakam : Sayıları yazmaya yarayan sembollere rakam denir. Sayı : Rakamların çokluk belirten ifadesine sayı denir.abc sayısı a, b, c rakamlarından oluşmuştur.! Her rakam bir sayıdır. Fakat bazı

Detaylı

Lisans Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 1994. Y. Lisans S. Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler /Temel İslam Bilimleri/Hadis 1998

Lisans Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 1994. Y. Lisans S. Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler /Temel İslam Bilimleri/Hadis 1998 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı ve Soyadı :Muammer BAYRAKTUTAR 2. Ünvanı : Yrd. Doç. Dr. 3. Görevi : Öğretim Üyesi/Dekan Yrd. 4. Görev Yeri : Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 5. İletişim : muammerbayraktutar@hotmail.com

Detaylı

1.1 Üslü İfadeler: Üslü ifadelerle ilgili aşağıdaki kuralların hatırlanması faydalıdır.

1.1 Üslü İfadeler: Üslü ifadelerle ilgili aşağıdaki kuralların hatırlanması faydalıdır. FİNANSAL MATEMATİK ALTYAPI. Üslü İfadeler: Üslü ifadelerle ilgili aşağıdaki kuralların hatırlanması faydalıdır. i-) Toplama: Eşit üslü benzer ifadelerin katsayıları toplanır. 3a 5 +,5a 5 =,5a 5 a 3-7a

Detaylı

Hüsn-i Hat yazı çeşitleri - İlyas Uçar - Ebû Rudeyha - Evvâh - Kişisel Bilgi Sitesi

Hüsn-i Hat yazı çeşitleri - İlyas Uçar - Ebû Rudeyha - Evvâh - Kişisel Bilgi Sitesi Hüsn-i Hat yazı çeşitleri başlıca altı kısımda toplanmış olup, buna Aklâm-ı sitte (altı kalem) denir. Aklam-ı sitte peyderpey icat olunarak, Bağdat da Yakut-ı Musta sami tarafından kesin şekli verilen

Detaylı

Türkçe Şair ezkirelerinin Kaynakları

Türkçe Şair ezkirelerinin Kaynakları Türkçe Şair ezkirelerinin Kaynakları Mehmet Nuri Çınarcı Ankara 2016 Türkçe Şair Tezkirelerinin Kaynakları Yazar Mehmet Nuri Çınarcı ISBN: 978-605-9247-46-7 1. Baskı Aralık, 2016 / Ankara 100 Adet Yayınları

Detaylı

sayısının binler bölüğündeki 5 rakamının basamak değeri kaçtır? Yukarıdaki toplama işlemine göre verilmeyen toplanan kaçtır?

sayısının binler bölüğündeki 5 rakamının basamak değeri kaçtır? Yukarıdaki toplama işlemine göre verilmeyen toplanan kaçtır? 5.SNF MTEMTİK UYG. 1.DÖNEM 1.YZ SOU 1. 398 531 793 sayısının binler bölüğündeki 5 rakamının basamak değeri kaçtır? ) 500 ) 5000 C) 50000 D) 500000 6. 3 6 4 8 2 1 0 9 9 5 7 1 Yukarıdaki toplama işlemine

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI II.ÖĞRETİM FİNAL SINAV PROGRAMI

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI II.ÖĞRETİM FİNAL SINAV PROGRAMI 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI II.ÖĞRETİM FİNAL SINAV PROGRAMI 14 Mayıs 2018 Pazartesi I II YABANCI DİL II F.PETEK KESERCİOĞLU 22 H.ÖZDEMİR S.ENSARİOĞLU 23 21: TEFSİR II İSLAM AHLAK ESASLARI

Detaylı

TURKISH MANUSCRIPTS CATALOGUE

TURKISH MANUSCRIPTS CATALOGUE TİC. LTD. ŞTİ. P.K. 165, ŞİŞLİ ISTANBUL / TURKEY TEL: 90-212-232 99 04 / 05 FAX: 90-212-231 11 29 info@librabooks.com.tr www.librabooks.com.tr TURKISH MANUSCRIPTS CATALOGUE November, 2015 NO. AUTHOR Editor/Translator

Detaylı

AYP 2017 ÜÇÜNCÜ DÖNEM ALIMLARI

AYP 2017 ÜÇÜNCÜ DÖNEM ALIMLARI ALANLAR ve ÖNCELİKLER AYP 2017 ÜÇÜNCÜ DÖNEM ALIMLARI 1- Kur an İlimleri ve Tefsir Kur an ilimleri, Kur an tarihi, tefsir gibi Kur an araştırmalarının farklı na dair araştırmaları 1. Kur an tarihi 2. Kıraat

Detaylı

: 1490/ 905.1 1514/ 920.2. [ 998] 1590

: 1490/ 905.1 1514/ 920.2. [ 998] 1590 ....... 1501. -... : 1490/ 905.1.. 1514/ 920.2.. 984 ] 1577 1555/ 961.3. 24 [.4. [ 998] 1590 : : -..... : 30 - 174-1391.(Genç.Karaca:1992:82). 71..(1002 25).. :..1..2..3..4..5..6.( ).7..8..9.10..11.. -.

Detaylı

RESTORASYON ÇALIŞMALARI

RESTORASYON ÇALIŞMALARI VAKIFLAR İSTANBUL I. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 2010 YILI RESTORASYON ÇALIŞMALARI (01.01.2011 Tarihi İtibari ile) restorasy n 175 restorasy n 175 RESTORASYONU TAMAMLANAN ESERLER (2004-2010) S.NO İLİ İLÇESİ TAŞINMAZ

Detaylı

12-A. Sayılar - 1 TEST

12-A. Sayılar - 1 TEST -A TEST Sayılar -. Birbirinden farklı beş pozitif tam sayının toplamı 0 dur. Bu sayılardan sadece ikisi den büyüktür. Bu sayılardan üç tanesi çift sayıdır. Buna göre bu sayılardan en büyüğü en çok kaç

Detaylı

I. Hutbe okutmak. II. Para bastırmak. III. Orduyu komuta etmek. A) Damat Ferit Paşa

I. Hutbe okutmak. II. Para bastırmak. III. Orduyu komuta etmek. A) Damat Ferit Paşa 1. Osmanlı Devletinde inşa edilen ilk medrese aşağıdakilerden hangisidir? A) Süleymaniye Medresesi B) Süleyman Paşa Medresesi C) Sahn-ı Seman Medreseleri D) Kanuni Sultan Paşa Külliyesi E) Şehzade Ahmet

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : İslam Tarihinde Ehl-i Beyt Hareketleri II. Ders No : 8110020028 : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 0 Ders Bilgileri Ders Türü

Detaylı