Bir İktisatçı Gazete Okuyor. Murat Çokgezen

Transkript

1 Bir İktisatçı Gazete Okuyor Murat Çokgezen

2 İçindekiler Önsöz Kasım bin Nüfuslu Malta ile Berabere Kaldık Hoşgeldin Ramazan Mortgage Baba Türbesi Boğazımızdan Kesip Kira ve Yola Harcadık Fenerbahçe: 1 Inter: En zengin 400 Amerikalı Olaylı Açılış GAP Vegas Üst Kurul Bu, Bugün Ahmet e Çakar, Yarın Başkasına Referandum Kültürüne Alışmak Bayramda Ücretsiz Otobüs Seferleri Türkiye de Sigortacılık Neden Gelişmiyor? Hukuk... Nereye Kadar? Aralık 2007 Velâyet Kimde Kalmalı? Dünya Menopoz Günü Kuzey Irak a Ambargo Hukukta Garibanizm Fırsat Eşitliği Aylık Mutlu Olma Sınırımız 1200 YTL Alışveriş Çılgını Türkler ABD Yolcusu... 54

3 Ocak 2008 Bağımsız Futbol Federasyonu First Class Yanlış Yerde Bedava Otopark Çözüm Değil TRT ye İhtiyacımız Var mı? Şubat 2008 Kültür Rekabeti Mal Rekabetinden Daha Zor Karadeniz in Bütün RTÜK leri Birleşiyor! Kurban Mart 2008 İktisat Politikalarının Yan Etkileri Sevgililer Günü TRT nin Misyonu Estetik Ameliyatları Neden Patladı? Öğretmen Maaşları Yüksek Cem Karaca ve Fikrî Mülkiyet Hakları Nisan 2008 Hakim ve Manken Yabancı Yatırım Nasıl Gelmeli? Kıdem Tazminatı Hakkında Sorular Bağırtarak Öğrenme Hekim Lobisi Direnişte Mayıs 2008 Patron Kim? EXPO 2015 i Kazandık Aysu Kayacı ya Destek Beyoğlu Gribi Geç Kalmış Bir İtiraz Yeni Dünyanın Eski Kurumları Haziran 2008 Eşcinseller ve Ekonomik Kalkınma Sulukule Yıkımını Kime Soralım? BİT Yeniği Bakkalda İlâç Satılır mı? Milletvekili...103

4 Okullar Paralı Olsa Sabah ın Karanlığı Temmuz 2008 Öğrenmek Neden Suç Olsun? Odoneler ve Kıraçlar Var mısın Yok musun? Ağustos 2008 Kutsal Rantlar İnternete Güvenip Siyasete Girenler Kıldan Tüyden Mevzular Eylül 2008 Emeğimin Rambo suyum Kötü Memur İyi Memuru Kovar Reklâmların Anlattıkları Cepte Rekabetin Ayak Sesleri Çevreci Şehir Efsaneleri Ekim 2008 Kadir Başkan a Ekonomi Dersi Sinan Çetin den Naklen Sivasspor u Ruslar Alsa Kasım 2008 Obama Kazanır Mortgage Krizinin Suçlusu Devlet mi, Piyasa mı? Hukuk Kemer Takmamak Serbest Olsun Bir Garip Psikoloji Aralık 2008 Mexico City Belediyesi Çalışıyor Baba Mesleği Bu Ne Yaman Çelişki Krizin Göstergesi Kadın Akademisyenler Bir Millet Uyanıyor...149

5 Dine Devlet Müdahalesi ve Alevîler Herkesin Hakkını Ben Korurum Ocak 2009 Piyasada Zorlama Yoktur Geç Kalmış Bir Uyarı Kurban Puan Plâka Patron Sadece İşinin Bekçisidir Şubat 2009 Örnek Kapitalist TRT-Kürt Yayın Hayatına Başladı Oyum Korsan Partisi ne Hacı Yaşar Vakası Perişan Oldum Özelleştirmede Son Nokta Mart 2009 Şimdi Estetik Zamanı Çarşaf Açılımına Alternatif Bir Yorum Stiglitz i Dinlerken Başbakan Oğlu Olmak Zor İş Hukukun Yeni Kuralı Nisan 2009 Rekabet Zorlamadan Daha İyi Çözümler Üretir Neden Israrla Guiza? Hukuk ve Mantık Bir Vergi Cezasının Hatırlattıkları İnternet: Siyasetçinin Korkulu Rüyası Mayıs 2009 Darwin Haklıymış Organ Satışı Serbest Olsun Devlet ile Kavga Edilmez Rakamları Yorumlarken Piyasa Düzensizliğin Düzenidir Asrın Buluşu Bir Şarap Yazısı...200

6 Haziran 2009 Eurovision Hadisesi İlkyardım Sorununa Kökten Çözüm Bir Grevin Düşündürdükleri Mayıs Fırsatçıların Bayramı Temmuz 2009 Mayın Nereye Yerleştirilir? Oltama Dokunma Başkasına Yar Etmem Globalleşme ve Salgın Hastalıklar Yeniden Rating Meselesi Çekirgenin Ölümü Devlet ve Cinsiyet Ağustos 2009 Kahrolsun Popülizm Sırtını Tüketiciye Dayayan İşadamı Kazanır Sometime Öğretim Üyeleri Sorunu Piyasa Nedir? Eylül 2009 Saflık Fikir ve Zikir Öngörü Hürriyeti Kapitalizm ve Mutluluk Kabotaj mı, Sabotaj mı? Siyasî Ahlak İtibarlı Meslekler Ekim 2009 Demokratik Açılım I: Paranoya Demokratik Açılım II: Kürtçe eğitim Bakan Kızı Olmak Zor Kurumsal Sosyal Reklam Projesi...244

7 Hoşgeldin Ramazan Kapitalizmi seviyorum. Öyle bir sistem ki, kapitalistleri (istemeseler bile) sürekli olarak insanları (tüketicileri) mutlu etmeye, onların duygularına düşüncelerine saygılı olmaya zorluyor. Ramazan geldi. İki gün önce bikinili ya da yarı çıplak kadın resmi basan, yazarlarının yemek sayfalarında balığın yanında rakı mı içmeli, şarap mı? tartışması yaptığı gazeteler, şimdi okurlarına İslam İlmihali hediye ediyor, yemek sayfalarında iftar için yemek tarifleri yayınlıyorlar. Belki bu gazetelerin sâhipleri veya genel yayın yönetmenleri oruç bile tutmuyorlar. Kapitalizmi seviyorum ve son yıllarda çok tartıştığımız laik düzenin tehdit edici yasaların değil, sağlam bir kapitalist düzenin omuzları üzerinde yükseleceğine inanıyorum. 20 Murat Çokgezen

8 Boğazımızdan Kesip Kira ve Yola Harcadık Yukarıdaki başlık 19 Eylül tarihli Star gazetesinden. TÜİK in açıkladığı 2006 yılı Hane Halkı Bütçe Anketi sonuçlarını ekonomi servisi 2005 yılı anketi ile karşılaştırmış. Buna göre Türkiye de tüketicilerin gıda harcamaları bir yıl öncesine göre azalmış, kira ve ulaşım harcamaları artmış. Buna dayanarak da ekonomi servisi yukarıdaki olumsuz başlığı atmış. Aslında bu haberde yapılan karşılaştırmanın pek bir anlamı yok. İnsanlar tüketim alışkanlıklarını bir yıl içinde değiştirmiyorlar. Daha uzun yıllar karşılaştırılsa daha anlamlı sonuçlar çıkabilir, yorumlar daha farklı olabilir. Ben aşağıda 1994 ve 2006 yıllarına ilişkin bütçe anketlerini karşılaştırdım ve yorumladım. İşte benim dikkatimi çeken noktalar: 22 Murat Çokgezen

9 Harcama türleri 1994 (%) 2006 (%) Toplam Gıda ve Alkolsüz İçecekler Alkollü İçecekler-Sigara- Tütün Giyim ve ayakkabı Konut ve kira Ev eşyası Sağlık Ulaştırma Haberleşme Kültür, eğlence Eğitim hizmetleri Otel, lokanta, pastane Çeşitli mal ve hizmetler Gıda harcamalarının bütçemiz içindeki payı azalmış. Bunun anlamı daha az yiyip içiyoruz değil. Aksine, gelirimiz arttığı için yiyecek-içecek harcamalarının bütçe içindeki payı azalmış. Yani refah artıyor. - Daha fazla sigara içki içiyoruz. (Bu kötü haber) - Giyim harcamalarının da bütçemiz içindeki payı azalmış. Bunun da anlamı yırtık pırtık elbiseler ile dolaşıyoruz değil. Birincisi, gelirimiz arttığı için giyim harcamalarının toplam harcamalar içindeki payı azaldı. İkincisi, artan rekabet, özellikle de Çinliler sayesinde daha ucuza giyiniyoruz (Artık camide ayakkabı bile çalmıyorlar. Mağazalarda 10 YTL ye ayakkabı var. Eski ayakkabıyı kim alır?) Bir İktisatçı Gazete Okuyor 23

10 Kıldan Tüyden Mevzular Rahmi Koç kendisiyle yapılan bir söyleşide Ben şirketimde sakallı, bıyıklı adam çalıştırmam. deyince, olay oldu. Başbakan dâhil birçok kişi Koç u ayrımcılık yapmakla suçladı. Şirketlerin personel politikası sadece bizde değil, tüm dünyada çok tartışılıyor. Özellikle ABD de çalışanınızı sakallı, bıyıklı, şişman, çirkin vs gibi gerekçelerle işten çıkarttığınızda ya da bu gerekçelerle birisini işe almadığınızda başınız çok ağrıyabiliyor. Ben bu tartışmaları çok saçma buluyorum. Herkesin kendi şirketinde istediği işe alma ya da işten atma kriterlerini uygulayabileceğini düşünüyorum. Buna kıldan tüyden kriterler de dâhil. Ben bunun tartışılmasını dahi abes buluyorum. Bence asıl tartışılması gereken kamu kuruluşlarındaki kriterler. Bildiğim kadarıyla kamu kuruluşlarında da sakal, bıyık gibi şekil kriterleri var. Bunları kimse tartışmıyor. Düşünsenize vatandaştan vergi alırken hiçbir şekli kritere bakılmıyor. Fakat bu vergilerle finanse edilen kamu kuruluşlarına işe almalarda bazı şeklî kriterlere uymayanlar dışlanıyor. Asıl ayrımcılık burada değil mi? 118 Murat Çokgezen