2017 Yılında Sosyal Güvenlikte Şirketleri/Çalışanları Etkileyecek Önemli Değişiklikler

Transkript

1 2017 Yılında Sosyal Güvenlikte Şirketleri/Çalışanları Etkileyecek Önemli Değişiklikler Çözüm Ortaklığı Platformu

2 İçerik Muhtasar ve SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin birleşmesi Beyannamelerin birleşmesiyle birlikte Meslek Mensuplarına gelecek yeni sorumluluklar Meslek kodu uygulaması SGK tavanının artması Otomatik BES uygulaması 2017 yılında asgari ücret desteği 2

3 Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi

4 5-Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Muhtasar Beyanname ve Aylık Prim Hizmet Belgeleri birleştirilerek Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi olacak. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin birleştirilmesi ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Maliye ve Çalışma Bakanlıklarınca ortak çıkarılacak bir tebliğ ile belirlenecektir. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin düzenlenmesi sonucu 5510 sayılı yasaya göre düzenlenecek olan tahakkuk fişi mükellefe veya yetkili kişiye elektronik ortamda SGK işyeri numarası bazında iletilecektir. Celal ÖZCAN Sosyal Güvenlik Hizmetleri Direktörü 26 Ekim 2016 Slide 4

5 Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi, 193 sayılı GVK na eklenen Madde 98/A da düzenlenmiştir. MPHB ile APHB nin birleştirilmesine veya ayrılmasına, kapsama alınacak grupların, sektörler, gayrisafi iş hasılatları, işçi sayıları, gelir unsurları, il-ilçe sınırları itibariyle ayrı ayrı veya birlikte belirlenmesine MB ile ÇSGB müştereken yetkili kılınmıştır. Uygulama 2017/Ocak ayında pilot olarak seçilecek bir ilde başlayacak ve pilot uygulama sonuçlarına göre Türkiye geneline yaygınlaştırılacaktır. Geçmişe dönük verilmesi gereken bildirimler de internet ortamından yapılacaktır. Ek-iptal verilmesi gerektiğinde, bildirgenin son hali yazılıp yüklenecektir. Ayrıca iptal-ek bildirge verilmesine gerek kalmayacaktır. Aynı işverene ait birden fazla SGK işyeri varsa, tek MPHB ekinde işyeri sicili, belge türü, kanun numarası, sigortalı bilgileri girilmek suretiyle sisteme yükleme yapılacak, arka planda tahakkuklar oluşacaktır. Celal ÖZCAN Sosyal Güvenlik Hizmetleri Direktörü 26 Ekim 2016 Slide 5

6 Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi APHB lerin E-bildirge uygulamasıyla verilmesi sona erecektir. Sistemde YALNIZCA MUHTASAR VERENLER, YALNIZCA SGK BİLDİRGESİ VERENLER ve HER İKİSİNİ DE VERENLER olmak üzere 3 seçenek olacaktır. Sisteme geçilmeden önceki dönemlere ait geçmişe dönük bildirim yapılması gerektiğinde eskiden olduğu gibi kağıt ortamında; sistem yürürlüğe girdikten sonraki dönem için geçmişe dönük bildirim yapılması gerektiğinde ise elektronik ortamda bildirim yapılacaktır. İhlal halinde her Kurum kendi mevzuatına göre ayrı ayrı İPC uygulayacaktır. Bildirge ve muhtasar beyanname verme süreleri eşitlenecektir. Celal ÖZCAN Sosyal Güvenlik Hizmetleri Direktörü 26 Ekim 2016 Slide 6

7 Meslek Mensuplarının Sorumlulukları

8 Beyannamelerin Birleşmesiyle Birlikte Meslek Mensuplarına Gelecek Yeni Sorumluluklar 5510 sayılı Kanun gereği internet, elektronik ve benzeri ortamda Kuruma gönderilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin defter ve kayıtlara ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından işverenlerle birlikte yazılı sözleşme ile yetki verilmiş serbest muhasebeci, serbest muhasebeci malî müşavir ve yeminli malî müşavirler de müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaktır.(5510/12) 8

9 Meslek Kodu Uygulaması

10 Meslek Kodları İle İlgili İdari Para Cezası Uygulaması Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde çalışanların meslek adı ve kodlarının fiilen yaptıkları işe uygun olarak seçilmemesi halinde işverenlere 1/1/2018 tarihinden itibaren idari para cezası uygulanacaktır. MESLEK KODU İdari Para Cezası : 1/10 AAÜ her sigortalı başına ( maksimum 1 AAÜ kadar) 10

11 Sigorta Primine Esas Kazanç Üst Sınırının Yükselmesi

12 SGK Sigorta Primine Esas Kazanç Üst Sınırının Yükselmesi 5510 sayılı Kanuna göre hizmet akdiyle çalışan 4-a sigortalıları ile kendi nam ve hesabına çalışan 4-b sigortalıları için prime esas kazanç alt sınırı; asgari ücret, üst sınırı da asgari ücretin 6.5 katıdır. Yürürlük: Kanun maddesi 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren uygulamaya girecektir. 5510/82. md. yapılan değişiklikle, sigorta primine esas kazanç üst sınırı; asgari ücretin 7.5 katı olarak belirlenmiştir. 12

13 SGK Sigorta Primine Esas Kazanç Üst Sınırının Yükselmesinin Etkileri a-sigortalılar açısından; Kısa dönemde sigortalıları hastalık, doğum, iş kazası ve meslek hastalığı durumunda kendilerine SGK tarafından verilecek geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) ve sürekli iş göremezlik gelirleri artacak Aktif çalışma dönemi içerisinde brüt ücret üzerinden çalışanların ele geçen net ücretlerinde düşmeye olacak. Yaklaşık(1.647 TL X%15) 247,05 TL lik azalma Uzun dönemde bağlanacak emekli aylığının miktarı artacaktır. 13

14 SGK Sigorta Primine Esas Kazanç Üst Sınırının Yükselmesinin Etkileri b-işverenlar açısından; Prime esas kazançlar üzerinden hesaplanan sigorta primi ve işsizlik sigortası primi işveren payları brüt ücrete eklenerek işgücü maliyeti ve buna bağlı olarak da üretim maliyeti artacaktır. Yaklaşık (1.647 TL X%17,5) 288,23 TL lik bir artış olacaktır. Net ücret sistemine göre çalışan işyerleri, üst sınırın artmasından kaynaklanan işçi ve işveren payı maliyetinin tamamını üstlenmek zorunda kalacaktır. (247,05 TL+288,23 TL=535,28 TL) 14

15 SGK Sigorta Primine Esas Kazanç Üst Sınırının Yükselmesinin Etkileri c-sgk açısından: SGK yetkilerinin yaptığı resmi açıklamalar göre; - 4/a (SSK) statüsünde 295 bin kişi, -4/b (Bağ-Kur) statüsünden 55 bin kişi olmak üzere toplamda 350 bin kişi sigorta primlerini üst sınırdan (10.705,50 TL) ödemektedir. Bu durumda, bugün uygulanan asgari ücret tutarı dikkate alınarak bir hesaplama yapıldığında, sigorta primi ve işsizlik sigortası primi olarak yıllık (1647 TL X37,5 X kişi X 12 ay= TL) yaklaşık 2,6 milyar lira ilave gelir elde edilecektir yılında asgari ücret ve buna bağlı olarak belirlenecek üst sınırın yükseleceği de dikkate alındığında, üst sınırın artırılmasına bağlı olarak SGK ve İşsiz Sigortası Fonunun elde edeceği gelir daha da yükselecektir. 15

16 SGK Sigorta Primine Esas Kazanç Üst Sınırının Yükselmesinin Sonuçları SGK ve İşsizlik Sigortası Fonuna kısa vadede yaklaşık olarak 2.6 milyar lira yıllık ilave gelir elde etmesini sağlacak olmakla birlikte; Üst sınırdan prim ödeyen 350 bin kişinin prim yükünde %15 oranında artışa yol açacaktır. SGK tavanının üzerinde brüt ücretle çalışan kalifiye personelin net ücretlerini düşürecektir. Kalifiye eleman çalıştıran, kalife elemanı tutabilmek için de yüksek ücret ödemek durumunda olan işverenlerin işgücü ve üretim maliyetlerini artıracaktır. Yüksek ücretle çalışan kişilerin ileride yıllar sonra elde edeceği emekli aylıklarının kısmen de olsa yüksek olmasını sağlayacak olmakla birlikte, ödenen primler içinde %12,5 oranında GSS primi de olduğu dikkate alındığında ve GSS den yararlanma bakımından alt sınırdan prim ödeyen ile üst sınırdan prim ödeyenler arasında herhangi bir farklılık bulunmadığı dikkate alındığında, SGK tavanının yükseltilmesi adeta GSS giderlerinin finansmanının yüksek ücretten çalışanlara yüklenmesi anlamına gelmektedir. 16

17 Otomatik BES Uygulaması

18 BES de Mevcut Durum BES Verileri ( ) BES Katılımcı Sayısı kişi Katılımcı Fon Tutarı milyon TL Devlet Katkısı Fon Tutarı milyon TL 18

19 Zorunlu BES İle Ne Amaçlanıyor? Yatırım/GSYH Oranı ve Tasarruf/GSYH oranının artırılması Dünya Yatırım/GSYH Oranı =%32 Türkiye Yatırım/GSYH Oranı =%20 Dünya Tasarruf/GSYH oranı =%35 Türkiye Tasarruf/GSYH oranı =%15 SGK emekli aylıklarındaki düşmenin telafi edilmesi 19

20 Otomatik Katılım Nedir? İşyeri bazlı özel emeklilik planlarına yönelik bir uygulama olan otomatik katılım, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu'nda yapılan değişik uyarınca tarihinde yürürlüğe girecektir. Çalışanların işverenleri aracılığıyla otomatik olarak bir emeklilik planına dahil edilmesi ve ilgili kişilere istediklerinde belirli şartlar ile plandan çıkma imkanı verilmesi esasına dayanmaktadır. 20

21 Otomatik Katılım Uygulaması Kimleri Kapsıyor? Kimler Dahil Olacak? Türk vatandaşı veya 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 nci maddesi kapsamında (mavi kartlılar) olanlardan, 45 yaşını doldurmamış 5510 sayılı Kanununun 4/a (SSK) ve 4/b (Emekli Sandığı) kapsamında çalışanlar Kapsama alınacak işyerleri, Bakanlar Kurulu Kararı yla belirlenecektir. Yabancılar ve 4/b (Bağ-Kur) sigortalıları otomatik katılım programında yer almamaktadır. 21

22 Hangi Şirket Ne Zaman Otomatik Katılıma Girecek? Çalışan sayısı İşyeri Yükümlülüğün Başlama Tarihi 1000 ve üzeri Özel sektör 1 Ocak Özel sektör 1 Nisan 2017 Genel ve özel bütçeli idareler Özel sektör 1 Temmuz Özel sektör 1 Ocak 2018 Mahalli idareler ve KİT ler Özel sektör 1 Temmuz Özel sektör 1 Ocak

23 İşverenler Otomatik Katılım Çerçevesinde Çalışan Sayısını Nasıl Hesaplamalıdır? Nasıl Hesaplanacak? Çalışanların otomatik katılıma dahil olma şartlarını taşıyıp taşımadıklarına bakılmaksızın (45 yaş altı ve üstü çalışan sayısı ayrımı yapılmaksızın) işverene bağlı tüm çalışan sayısı dikkate alınacaktır. 23

24 Çalışanlar Ne Kadar Katkı Payı Ödeyeceklerdir? BES Katkı Payı= SPEK x % 3 3 Örnek-1: A çalışanının SGK bildiriminin asgari ücret üzerinden yapıldığını varsayalım. Bu durumda, söz konusu çalışanın zorunlu BES e ödeyeceği aylık katkı payı tutarı (1.647 TL X %3) 49,41 TL olacaktır. Örnek-2: B çalışanının SGK bildiriminin tavandan (brüt asgari ücretin 6,5 katı) yapıldığını varsayalım. Bu durumda, söz konusu çalışanın zorunlu BES e ödeyeceği aylık katkı payı tutarı (10.705,50 TL X %3) 321,17 TL olacaktır. 24

25 Çalışan Otamatik BES den İsterse Çıkabilir mi? Çalışan, isterse emeklilik planına dahil olduğunun kendisine bildirildiği tarihi takip eden 2 ay içinde sözleşmeden cayabilir. Cayma halinde, ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte 10 işgünü içinde emeklilik şirketi tarafından çalışana iade edilecektir. Cayma hakkınının kullanılmaması halinde, çalışan Hazine Müsteşarlığınca belirlenen hallerde katkı payı ödemesine son verebilecektir. 25

26 İşveren Yükümlülükleri Nelerdir? Emeklilik şirketinin seçimi Fonların Seçimi Katkı payının ödenmesi Devir İmkanı 5510 sayılı Kanunun 12 nci maddesi kapsamındaki her işveren, çalışanları adına, bir emeklilik şirketi ile sözleşme yapmakla yükümlüdür. Şirket seçiminde, hizmet kalitesi, kesinti ve diğer hususlar göz önünde bulundurarak tercihte bulunulmalıdır. İşveren, sisteme giriş esnasında çalışandan faizli/faizsiz fon tercihini alacak, tercihte bulunmayan çalışanları için söz konusu tercihi yapacaktır. İşveren, katkı payını çalışanın ücretinden kesip emeklilik şirketine aktarmakla yükümlüdür. Maaş ödemelerini Maliye Bakanlığınca işletilen Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sistemi kullanarak yapan Kamu Kurumları aynı sistemi kullanarak katkı payı ödemelerini gerçekleştirebilecektir. İşveren operasyonel gereklilikleri dikkate alarak, şirket seçimi ve katkı payının kesilmesi hariç diğer yükümlülüklerinin icrasını emeklilik şirketine bırakabilir. 26

27 Çalışana Faydası Nedir? Katkı payının %25'i oranında devlet katkısı, 2 aylık cayma süresinin sonunda sistemde kalmayı tercih etmeleri halinde 1000 TL ilave devlet katkısı, Emeklilik döneminde birikimini 10 yıllık gelir sigortası olarak almayı tercih eden çalışanlara toplam birikimleri üzerinden ilave %5 devlet katkısı 27

28 Otomatik Katılım Kapsamında Sunulacak Devlet Katkılarına Hak Ediş Süresi Bulunmakta mıdır? %25 oranındaki Devlet katkısı teşviki ile TL lik bonus Devlet katkısı teşviki için hak kazanma süreleri aynı olup, hak ediş süreleri aşağıda yer alan tabloda açıklanmıştır. Sistemde Tamamlanan Yıl Sayısı Devlet Katkısı Hak Ediş Oranı 0-3 %0 3-6 % %35 10-Emeklilik Öncesi %60 Emeklilik Dönemi %100 28

29 Asgari Ücret Desteği

30 2017 Yılı Asgari Ücret Desteği Asgari ücret artışı ile ilgili Hazine desteği 2017 yılı Ocak-Aralık döneminde de devam edecektir. Söz konusu destek 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren geçerli olacaktır. Uzun vadeli sigorta kollarından bildirimi yapılan sigortalılar (4-a) kapsama girmektedir. Sosyal güvenlik destek primine tabi 4- a sigortalıları için bildirimi yapılan günler destek kapsamında bulunmamaktadır. Özel sektörde faaliyet gösteren işverenlerin tamamı ile 5018 sayılı Kanun ekindeki II,III ve IV sayılı cetvellerdeki kurum ve kuruluşlar 30

31 2016 Yılı veya Öncesinde Tescil Edilen İşyerleri 2017 yılından önce tescil edilmiş olan işyerleri, 2016 yılının aynı ayında günlük SPEK tutarı Bakanlar Kurulunca belirlenecek tutar ve altında bildirilenlerin toplam prim ödeme gün sayısı ile BK nca belirlenecek günlük destek tutarının çarpılması ile bulunacak tutar 2017 yılının aynı ayında faydalanılabilecek maksimum teşvik tutarı olacaktır. Faydalanma Şartları : 2017 yılı için APHB veya MPHB yasal süresinde verilmesi, 2017 yılında çalıştırdığı sigortalıların SPEK tutarlarını eksik bildirmemesi şartları sağlanmalıdır. 31

32 İlk Defa 2017 Yılında Tescil Edilmiş Olan İşyerleri Uzun vadeli sigorta kollarından bildirilmiş olan tüm sigortalıların prim günleri destek kapsamındadır. Bu kapsamdaki işyerlerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının Bakanlar Kurulunca tespit edilen günlük tutar ile ile çarpılarak teşvik tutarı hesaplanmaktadır. Faydalanma Şartları : Muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin zamanında verilmesi, Cari dönem primlerinin zamanında ödenmesi, Kuruma prim aslı, gecikme zammıcezası ile idari para cezası bulunmaması, 2017 yılı için kayıtdışı sigortalı çalıştırmaması ve bildirimi yapılan sigortalıların fiilen çalıştırılması, 2017 yılına ilişkin SPEK in eksik bildirilmemesi gerekmektedir. 32

33 Dikkat Edilecek Hususlar. Teşvikten faydalanmak amacıyla muvazaalı işlem yapılması halinde, Sigorta primine esas kazancın eksik bildirilmesi halinde, Kayıtdışı sigortalı çalıştırılması veya Kuruma sigortalı olarak bildirilen kişilerin fiilen çalıştırılmamış olması halinde, söz konusu destekten faydalanılamayacaktır. Ayrıca, söz konusu destekten şartları olmadığı halde faydalanılması halinde, faydalanılan aylardaki destek işverene borç olarak yansıtılacağından söz konusu aylarda diğer teşviklerde aranan borcu olmamak şartı kaybedilmiş olacaktır. Bu hallerde, destekten yersiz faydalanılan aylar için diğer teşvik tutarları da gecikme zammı ve cezasıyla birlikte geri alınacaktır. 33

34 Sorularınız? Celal Özcan PwC Türkiye Direktör Sosyal Güvenlik Hizmetleri +90 (212)