AEEE Yönetimi ve Mevcut Sorunlar

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "AEEE Yönetimi ve Mevcut Sorunlar"

Kelebek Şerif
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 AEEE Yönetimi ve Mevcut Sorunlar Uzman Araştırmacı Volkan PELİTLİ Marmara Araştırma Merkezi ÇTÜE

İDARİ YAPI MEVCUT DURUM ATIK ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK EŞYALARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ http://www.csb.gov.

NEL MÜDÜRLÜĞÜ 30 Mayıs 2008 tarihli ve R.G.

2 İDARİ YAPI MEVCUT DURUM ATIK ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK EŞYALARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 30 Mayıs 2008 tarihli ve R.G sayılı «ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK EŞYALARDA BAZI ZARARLI MADDELERİN KULLANIMININ SINIRLANDIRILMASINA DAİR YÖNETMELİK» Mayıs 2012 tarih ve R.G sayılı «ATIK ELEKTİKLİ VE ELEKTRONİK EŞYALARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ» ATIK YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI ÖZEL ATIKLAR ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

3 İDARİ YAPI MEVCUT DURUM EEE lerde bazı zararlı maddelerin kullanımının sınırlandırılması 1 EEE lerin ithalat, ihracat ve transit geçişlerinin kontrol altına alınması + Bu kapsamda 30/5/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan EEE Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır + AEEE ve EEE Yönetmelikleri birleştirilmiştir. 2 RoHS 3 Yeniden kullanım, geri dönüşüm, geri kazanım yöntemleri ve hedeflerine ilişkin hukuki ve teknik esaslar WEEE

Toplam Evsel AEEE (kg(kişi-yıl) İDARİ YAPI TOPLAMA HEDEFİ Toplama Hedefleri 4 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 2 1 0,5 0,3 2013 2014 2015 2016 2018 2016 Tahmini: 150.

4 Toplam Evsel AEEE (kg(kişi-yıl) İDARİ YAPI TOPLAMA HEDEFİ Toplama Hedefleri 4 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0, ,5 0, Tahmini: ton AEEE Üretici Toplama Hedefleri; EEE Kategorileri 1, 2, 3 4, 5 ve 6 EEE Üreticileri Toplama Hedeflerinin Yeniden Düzenlenmesi; 24/11/2015

Ton İDARİ YAPI TOPLAMA MİKTARLARI 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1.800 1.900 2011 Türkiye Nüfusu 74.724.269 kişi 4.000 4.000 4.800 8.

docx AEEE toplama miktarlarında artış; Üretici sorumluluğunun devreye girmesi Belediyeler tarafından atık getirme merkezlerinin oluşturulması Nisan 2015 ELDAY (Elektrik ve Elektronik Geri Dönüşüm ve

5 Ton İDARİ YAPI TOPLAMA MİKTARLARI Türkiye Nüfusu kişi BAKANLIK TARAFINDAN YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞLAR AEEE toplama miktarlarında artış; Üretici sorumluluğunun devreye girmesi Belediyeler tarafından atık getirme merkezlerinin oluşturulması Nisan 2015 ELDAY (Elektrik ve Elektronik Geri Dönüşüm ve Atık Yönetimi Derneği İkt. İşl.) TÜBİSAD ( Bilişim Sanayicileri ve İşadamları Derneği İktisadi İşletmesi). AGİD (Aydınlatma Gereçleri İmalatçıları Derneği Ticari İşletmesi) Haziran 2015 Kasım 2015 ELELAY 2014 yılı sonu itibariyle faaliyetlerine son vermiştir. ELELAY bünyesinde yer alan Arçelik A.Ş. atık toplama faaliyetlerini kendi bünyesinde yapmaya karar vererek ELELAY dan ayrılmıştır.

YETKİ BELGESİ ÖRNEĞİ YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ Yetkilendirilmiş kuruluşlar faaliyet gösterdikleri EEE ürün gruplarının toplanmasını sağlamak üzere ilgili konteynerları getirme merkezlerine temin

6 YETKİ BELGESİ ÖRNEĞİ YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ Yetkilendirilmiş kuruluşlar faaliyet gösterdikleri EEE ürün gruplarının toplanmasını sağlamak üzere ilgili konteynerları getirme merkezlerine temin ederler. Yetkilendirilmiş kuruluşlar, yetki aldıkları EEE ürün grupları dışında atık elektrikli ve elektronik eşya toplayamazlar Atık Elektirikli ve Elektronik Eşyaların Yönetimi Konusunda Yetkilendirilecek Kuruluşlarda aranacak Kurumsal ve Teknik Özellikleri ile Yetkilendirilmiş Kuruluşların Denetimine ilişkin Usul ve Esaslar YÖNETMELİK TASLAĞI Koordinasyon Merkezinin Kaldırılması Planlanmaktadır %20web.docx

İDARİ YAPI AB Toplama Hedefi Avrupa Birliği tarafından 2002 yılında AEEE lerin etkin bir şekilde yönetimi için 2002/96/EC sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Direktifi yürürlüğe girmiştir.

7 İDARİ YAPI AB Toplama Hedefi Avrupa Birliği tarafından 2002 yılında AEEE lerin etkin bir şekilde yönetimi için 2002/96/EC sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Direktifi yürürlüğe girmiştir. Yeni AEEE Direktifi 2012/19/EU ise AB de 13 Ağustos 2012 de yürürlüğe girmiştir. Piyasaya Sürülen Piyasaya Sürülen %45 % Fotovoltaik panellerin Kategori 4 e eklenmesi (ortalama ekipman ömrü yıl) Satış alanı 400 m 2 den büyük dağıtıcılar/perakendeciler için küçük (< 25 cm) AEEE leri toplayarak depolanması

İDARİ YAPI AB TOPLAMA MİKTARLARI Romanya 40.000 38.762 26.248 30.000 Ton 21.828 21.008 20.000 10.000 3.685 1.131 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Bulgaristan 50.

8 İDARİ YAPI AB TOPLAMA MİKTARLARI Romanya Ton Bulgaristan Ton

İDARİ YAPI 1. SINIF ATIK GETİRME MERKEZLERİ 31.12.2016 (I. Kademe) Ankara Adana Antalya Aydın Bursa Denizli Eskişehir İstanbul İzmir Kayseri Kocaeli Konya Muğla Sakarya Tekirdağ http://www. csb.gov.

9 İDARİ YAPI 1. SINIF ATIK GETİRME MERKEZLERİ (I. Kademe) Ankara Adana Antalya Aydın Bursa Denizli Eskişehir İstanbul İzmir Kayseri Kocaeli Konya Muğla Sakarya Tekirdağ csb.gov.tr/db /cygm/editor dosya/atä±k GetirmeMTb g.pdf Asgari m 2 alan Atıkların bekletildiği alanın üzerinin kapatılması Alanda kör toplama kanalı ile sonlanan kuşaklama kanalı Sorumlu bir çevre görevlisi Tesis etrafının 1.5 yüksekliğe sahip bariyerlerle çevrilmesi 44 m x 44 m = 1936 m 2 Asfalt zemin + etrafın çevrilmesi+tehlikeli atık bölümü ve atık kasaların maliyetlerinden oluşmaktadır TL

İDARİ YAPI E-Atıkların Atık Toplama Merkezine Getirilme Maliyeti 150.000 Nüfus için 1. Yakıt Maliyeti Toplam harcanan yakıt (Mazot): 3.250 lt Toplam Yakıt Harcaması = 11.500 TL 2.

10 İDARİ YAPI E-Atıkların Atık Toplama Merkezine Getirilme Maliyeti Nüfus için 1. Yakıt Maliyeti Toplam harcanan yakıt (Mazot): lt Toplam Yakıt Harcaması = TL 2. Personel Maliyeti 3 adet personel (1 adet şöfor + 2 adet atık toplayıcı eleman) = TL 3. Atık Toplama Aracı Maliyeti 1 adet kapalı kasa kamyonetin kira bedeli = TL ~1,32 TL/kg AEEE

Tesis İDARİ YAPI AEEE İŞLEME TESİSLERİ 25 20 15 10 5 Ülke çapında toplam 64 adet GFB ve lisanslı tesis

Satış: 800-1.000 TL/ton 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 + 5.000 ton/yıl- 75 İşçi Kurulum Maliyeti (2.

11 Tesis İDARİ YAPI AEEE İŞLEME TESİSLERİ Ülke çapında toplam 64 adet GFB ve lisanslı tesis bulunmaktadır Arındırma 2. Söküm 3. Parçalama 4. Parçalama Sonrası Geri Kazanım 5. Satış: TL/ton ton/yıl- 75 İşçi Kurulum Maliyeti (2.000 m 2 Kapalı Alan): TL KKD + Atık Bertarafı (yıl): TL Personel Maliyeti (Asgari ücret/yıl): TL

yumurtalık BERTARAF: İZAYDAŞ Ayırma 4 Ek YAKIT Poliüretan Demir Plastik

12 İDARİ YAPI AEEE İŞLEME TESİSLERİ Kesme 2 Kompresörler Kırıcı 3 Kaba ve ufak parçalama Arındırma 1 Elektronik kartlar, ampuller, sebzelik ve yumurtalık BERTARAF: İZAYDAŞ Ayırma 4 Ek YAKIT Poliüretan Demir Plastik Alüminyum ton/yıl-50 İşçi Kurulum Maliyeti (Kapalı Alan): TL

2003 İDARİ YAPI UYGULAMA İÇİN DEVAM EDEN EYLEMLER MATRA-PSO PROGRAMI Kullanılmış Pillerin Ve Akülerin Ve Elektrikli Ve Elektronik Malzeme Atıklarının İşlenmesine İlişkin Sistemin Kurulması Projesi

13 2003 İDARİ YAPI UYGULAMA İÇİN DEVAM EDEN EYLEMLER MATRA-PSO PROGRAMI Kullanılmış Pillerin Ve Akülerin Ve Elektrikli Ve Elektronik Malzeme Atıklarının İşlenmesine İlişkin Sistemin Kurulması Projesi IPA-2 Döneminde sunulan projeler ve bütçeleri aşağıda verilmiştir. Devam eden eylemler Proje Bütçe Durum Technical Assistance to Build a Collection Scheme for WEEE in Turkey Capacity building for municipalities about establishing civic amenity bring-in-sites Müzakere Altında 2008/98/EC sayılı Atık Direktifinin ara ürün ve atık olma durumunun sona ermesi konularının uygulanmasına yönelik kapasite geliştirme projesi Ulusal Biyobozunur Atık Azaltım Stratejisi nin hazırlanmasına yönelik teknik yardım projesi Türkiye de elektrikli ve elektronik eşya atıkları toplama sisteminin oluşturulmasına yönelik teknik yardım projesi Ömrünü tamamlamış araç toplama noktalarının kurulmasına yönelik kapasite geliştirilmesi projesi 1257/2013 sayılı Gemi Sökümü ve Geri Dönüşümü Tüzüğünün uyumlaştırılması projesi Atık getirme merkezlerinin kurulmasına yönelik belediyelerin kapasitelerinin güçlendirilmesi projesi

14 1 İDARİ YAPI MEVCUT SORUNLAR ve ÖNERİLER Evsel AEEE lerin toplanması personel ve lojistik anlamında oldukça güç ve maliyetlidir. Hem belediyeler hem de yetkilendirilmiş kuruluşlar finansal desteğin sağlanması noktasında lisanslı tesislerle mutabakata varabilir ve/veya devlet teşviki sağlanabilir. AEEElerin yönetiminde atık getirme merkezlerinin daha etkin çalışmalıdır. 2 3 Elektronik kartlar yurt dışına satılmaktadır. Bilgisayarlar, cep telefonları ve tablet bilgisayarlar içerisinde kişilere, devlet kurumlarına ve bankalara ait bilgiler mevcuttur Endütriyel işletmelerin AEEE leri kullanım ömürlerini tamamlamamış eşya olarak beyan etmesi engellenmelidir. Değerli metal geri kazanımı yapabilecek rafineri kurulabilir. Uluslararası standartlarda veri imhası yapılmalıdır.

15 4 İDARİ YAPI MEVCUT SORUNLAR ve ÖNERİLER Buzdolapları, dondurucular ve klimaların açık sistemde işlenmesi Kapalı sistem işleme prosesleri kullanılmalı, Konum, nüfus ve beyaz eşya üreticilerine yakınlığı itibariyle İstanbul ve İzmir Bölgelerinde kapalı sistem soğutucu grup geri kazanım/dönüşüm tesisleri kurulabilir. Yeni nesil buzdolaplarında kullanılan (bazı A++ ve A+++)Vacum İnsalated Panels (VİP) lerin otomatik olarak ayrılabileceği tesislerin kurulumu. 5 Düşük AEEE toplama miktarları CFC/pentan gazlarının tesis içi enerji amaçlı kullanımı veya bertaraf tesis sayısının arttırılması Türki Cumhuriyetlerden ve Orta Doğudan AEEE ithal edilebilmesinin önünün açılması

16 Teşekkür Ederim TÜBİTAK MAM PK. 21, GEBZE-KOCAELİ Tel: ; Faks:

Benzer belgeler

ÖZEL ATIKLARIN YÖNETİMİ

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Atık Yönetim Dairesi Başkanlığı ÖZEL ATIKLARIN YÖNETİMİ Gökhan ŞENTÜRK 22Ekim 2015 Ankara Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı Temel Görev Alanları ve Mevzuat Atıkların; kaynağında