Editör Yardı mcıları/ Assoc. Editors Doç. Dr. Z. Deniz YAKI NCI Öğr.Grv.Remziye AY DI N

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Editör Yardı mcıları/ Assoc. Editors Doç. Dr. Z. Deniz YAKI NCI Öğr.Grv.Remziye AY DI N"

Transkript

1 Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi İnönü Üniversitesi Adına Sahibi: Owner on behalf of İnönü University: Editör/Editor: Doç.Dr.Emine ŞA MD A NCI Editör Yardı mcıları/ Assoc. Editors Doç. Dr. Z. Deniz YAKI NCI Öğr.Grv.Remziye AY DI N Yayın Kurulu/Editorial Board Prof. Dr. Ahmet KIZILAY Prof. Dr. Behice ERCİ Prof. Dr. Fatma UYANIK Prof. Dr. Nasuhi Engin AYDIN Prof. Dr. Nigar VARDI Prof. Dr. Sevcan AKESİ Doç. Dr. A.Ferda DAĞLI Doç. Dr. Gülden SINMAZIŞIK Doç. Dr. Hakan PARLAKPINAR Doç. Dr. M.Reha ÇELİK Doç. Dr. Mediha KÖK Doç. Dr. Meral YÜKSEL Doç. Dr. Yusuf YAKUPOĞULLARI Yrd. Doç. Dr. Nuran AKYURT Biyoistatistik Danışmanı Doç.Dr. Cemil ÇOLA K Dil Danışmanları Doç. Dr. Yusuf YAKUPOĞULLARI, Doç. Dr. M. Reha ÇELİK Yayın Sekreteri/Publication Secratary Okan ÇELİK ocelik@inonu.edu.tr ISSN Yazışma Adresi/Correspondence Addres: İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Merkez Kampüsü/44280 MALATYA E-posta: dergi.shmyo@inonu.edu.tr Tel/Faks:

2 AKADEMİK YAYIN KURULU Prof. Dr. Aysel Köksal AKYOL, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Prof. Dr. Ayşe AYDOĞDU, Gazi Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Anabilim Dalı Prof. Dr. Behice ERCİ, İnönü Üniversitesi Malatya Sağlık Bilimleri Fakültesi Prof. Dr. Erkan KARATAŞ, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB Anabilim Dalı Prof. Dr. Gülen BARAN, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Prof. Dr. Hakan PARLAKPINAR, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Mahmut DURMUŞ, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dalı Prof. Dr. Nasuhi Engin AYDIN, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Nigar VARDI, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Osman CELBİŞ, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Prof. Dr. Yıldırım AYDOĞDU, Gazi Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Anabilim Dalı Prof. Dr. Süheyla ÜNAL, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Doç. Dr. Adile Ferda DAĞLI, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Ali BEYTUR, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Ali ÖZER, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Doç. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Doç. Dr. Aytaç YÜCEL, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dalı Doç. Dr.Cemil ÇOLAK, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalı Doç. Dr. Derya DOĞAN, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatri Anabilim Dalı Doç. Dr. Evren KÖSE, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı. Doç. Dr. Fatih OĞUZ, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Hakkı ULUTAŞ, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim dalı Doç. Dr. Hasan GÖKÇE, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Doç. Dr. M. Gökhan TURTAY, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Doç. Dr. Mediha KÖK, Fırat Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Anabilim Dalı Doç. Dr. Mehmet Fatih KORKMAZ, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Nusret AÇIKGÖZ, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Pembe Gül FIRAT, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Anabilim Dalı Doç. Dr. Seda TAŞDEMİR, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Sermin TAŞHAN, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Doç. Dr. Yusuf YAKUPOĞULLARI, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Z. Deniz YAKINCI, İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Yrd. Doç. Dr. Ayşe Nur AKATLI, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı Yrd. Doç. Dr. Burcu TALU, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi FTR Bölümü Yrd. Doç. Dr. Nurhan ŞAHİN, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Yrd.Doç. Dr. Seyhan DİKÇİ, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Anabilim Dalı Yrd. Doç. Dr. Turan YILDIZ, Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı Yrd.Doç. Dr. Ülkü KARAMAN, Ordu Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Parazitoloji Anabilim Dalı Yrd.Doç. Dr. Yeliz ÇETİNKOL, Ordu Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Uzm. Dr. İsmail ÖRS, Karaman Devlet Hastanesi Dermatoloji Kliniği

3 İÇİNDEKİLER ELAZIĞ İLİNDEKİ TİROİD KANSER SIKLIĞI VE ALT TİPLERİ: BEŞ YILLIK DENEYİM Adile Ferda DAĞLI, Gökhan ARTAŞ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİNDE ULUSLARARASI UYGULAMA MODELLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI: ANGLO-AMERİKAN VE FRANKO-GERMAN MODELİ Vedat Mehmet PAKSOY AMELİYAT ÖNCESİ KATI VE SIVI BESİN KISITLAMASININ ANKSİYETE ÜZERİNE ETKİSİ Meral ÖZKAN, Zeynep GÖKKAYA, Serdar SARITAŞ BORUN SAĞLIK ALANINDA KULLANIMI Zehra Deniz YAKINCI, Mediha KÖK PROSTAT İĞNE BİYOPSİSİ VE RADİKAL PROSTATEKTOMİLERDEKİ GLEASON SKORLARININ KARŞILAŞTIRILMASI Özlem ÜÇER, Sercan ŞİMŞEK, Adile Ferda DAĞLI, Gökhan ARTAŞ, Gökhan VARLI

4 T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi ELAZIĞ İLİNDEKİ TİROİD KANSER SIKLIĞI VE ALT TİPLERİ: BEŞ YILLIK DENEYİM Adile Ferda Dağlı 1, Gökhan Artaş 1 1 Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı, Elazığ ÖZET Amaç: Günümüzde yaygın bir klinik problem olan tiroid nodüllerinin saptanma oranı giderek artmaktadır. Yaygınlaşan cerrahi müdaheleler ile tiroid karsinomlarının histopatolojik olarak belirlenmesi sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, ilimizde tiroid cerrahisi uygulanan olgulardaki karsinom sıklığını ve tiplerini araştırmaktır. Gereç ve Yöntemler: Fırat Üniversitesi Patoloji Anabilim Dalı nda Ocak 2011 ve Temmuz 2015 tarihleri arasında tanı alan toplam 671 olguya ait tiroid materyalinin patoloji raporu geriye yönelik olarak incelendi. Olgulara ait yaş, cinsiyet ve histopatolojik tanılar araştırıldı. Bulgular: Toplam 668 olgunun 510 u kadın (%76.3) ve 158 i (%23.7) erkekti. Olgulardaki yaş ortalaması erkek hastalarda 51.2±13.3, kadın hastalarda 47.97±13.2 idi. Malign hastalıklar tüm olguların %21.6 sını (n:144) oluşturmakta ve bunlardan 59 u (%40.97) papiller karsinom, 68 i (%47.22) mikropapiller karsinom, 6 sı (%4.16) folliküler karsinom, 6 sı (%4.16) medüller karsinom, 4 ü (%2.80) andiferansiye (anaplastik) karsino m ve 1 i (%0.69) ise az diferansiye skuamöz hücreli karsinomdu. Sonuç: Mikropapiller karsinom, hastanemizde tiroid cerrahisi yapılan olgularda saptanan en sık tiroid kanseri olarak bulunmuştur. Ayrıca, medüller karsinom dışındaki tüm lezyonların kadınlarda daha sık görüldüğü dikkati çekmiştir. Anahtar Kelimeler: Tiroid, karsinoma, mikropapiller karsinom ABSTRACT Objective: Nowadays the detection rate of thyroid nodules that is a common clinical problem is increasing. Increasing surgical treatment has provided prompt histopathological diagnosis of thyroid carcinomas. The purpose of this study is to investigate the frequency of carcinomas and their subtypes in patients who underwent thyroid surgery in our city. Adile Ferda Dağlı Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı, Elazığ ferda58@yahoo.com 1

5 T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi DAĞLI Adile Ferda ve ark. Material and Method: Thyroid pathology reports of 671 patients who were diagnosed at Firat University, Department of Pathology between January 2011 and July 2015 were evaluated retrospectively. The age, sex and histopathological diagnosis of the cases were examined. Results: Of the 668 patients, 510 (76.3%) were female and 158 (23.7%) were male. The average age was 51.2±13.3 in male patients, and 47.97±13.2 in female patients. The rate of malignant diseases was 21.6 % ( n = 144 ) among all studied patients. Of these cases, 59 (%40.97) were with papillary carcinoma, 68 (%47.22) were with micropapillary carcinoma, 6 (%4.16) were follicular carcinoma, 6 (%4.16) were medullary carcinoma, 4 (%2.80) were undifferentiated (a naplastic) carcinoma and 1 (%0.69) case was with poorly differentiated squamous cell carcinoma. Conclusion: Micropapillary carcinoma was the most common thyroid carcinoma in patients who underwent thyroid surgery in our hospital. Also, compared in terms of gender, all lesions are more commonly seen in women except medullary carcinoma. Keywords: Thyroid, carcinoma, micropapillary carcinoma GİRİŞ Tiroidin patolojik olarak değerlendirilmesindeki asıl amaç malignitelerin saptanması ve sınıflandırılmasıdır. Çünkü endokrin organlar içinde en sık tiroidde maligniteye rastlanmaktadır 1. Görülme sıklığı tüm tümörler içinde yaklaşık %1 dir 2. Etiyolojisinde radyasyon maruziyeti, hormonal faktörler, lenfositik tiroidit, genetik faktörler ve iyot eksikliği gibi çeşitli faktörler yer alır (3). Tiroid kanserlerine daha çok yaş aralığında rastlanmakta olup, kadınlarda erkeklere göre 2-4 kat daha sık ortaya çıkar 4. Tiroid kanserlerinin büyük çoğunluğu folliküler hücrelerden köken alır ve başlıca iyi diferansiye (papiller ve folliküler), az diferansiye ve anaplastik karsinomlar olarak ayrılır. Diğer tiroid kanserleri arasında medüller karsinom, skuamöz hücreli karsinom, mukoepidermoid karsinom ve metastatik karsinomlar sayılabilir 4. Çalışmamızda bölümümüze gelen tiroid materyallerindeki malignite oranını ve bunların tiplerini geriye yönelik olarak araştırmayı amaçladık. GEREÇ VE YÖNTEMLER Bu çalışmada Fırat Üniversitesi Patoloji Anabilim Dalı nda Ocak 2011 ve Temmuz 2015 tarihleri arasında tanı alan toplam 671 olguya ait tiroid materyalinin patoloji raporu geriye yönelik olarak incelendi. Olgulara ait yaş, cins ve 2

6 T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi DAĞLI Adile Ferda ve ark. histopatolojik tanılar araştırıldı. Elde edilen bulguların istatistiksel analizinde SPSS 21 paket programı kullanıldı. Sayı ve yüzde ile nitel değişkenlere ilişkin veriler, ortalama ve standart sapma ile nicel değişkenlere ilişkin veriler tanımlandı. BULGULAR Toplam 671 olgu mevcut olup, bunlardan malignite potansiyeli belirsiz iyi diferansiye tümör tanısı alan 1 olgu ile düşük malignite potansiyelli folliküler neoplazm tanısı alan 1 olgu ve kalsitonin negatif nöroendokrin tümör tanısı alan 1 olgu değerlendirme dışı tutuldu. Geri kalan 668 olgunun 510 u kadın (%76.3) ve 158 i (%23.7) erkektir. Olgulardaki yaş ortalaması erkek hastalarda 51.2±13.3, kadın hastalarda 47.97±13.2 dir. Benign hastalıklar grubuna nodüler guatr, kronik lenfositik tiroidit, subakut tiroidit, graves hastalığı, folliküler adenom ve atipik folliküler adenom dahil edilmiş olup tüm olguların % 78.4 ini (n:524) oluşturmaktadır. Tüm malignitelerin oranı %21.6 (n:144) olup bunlar içerinde, 68 i (%47.22) mikropapiller karsinom, 59 u (%40.97) papiller karsinom, 6 sı (%4.16) folliküler karsinom, 6 sı (%4.16) medüller karsinom, 4 ü (%2.80) andiferansiye (a naplastik) karsinom ve 1 i (%0.69) az diferansiye skuamöz hücreli karsinomdur. (Tablo 1). Tüm karsinomlar cinsiyet açısından incelendiğinde medüller karsinom hariç kadın baskınlığı izlenmektedir. Papiller karsinomların %68.3 ü (n:40), mikropapiller karsinomların %78.2 ü (n:54), folliküler karsinomların %83.3 ü(n: 5), andiferansiye karsinomların %75 i (n:3) kadınlarda saptanmıştır. Medüller karsinom oranı ise her iki cinste eşit sıklıktadır (%50). Benign tanı alan olgularda da cinsiyete göre kadınlarda (% 77.2 (n: 405)) anlamlı fark izlenmektedir. TARTIŞMA Tiroid hastalıkları başlıca konjenital, inflamatuar ve neoplastik lezyonlar olarak ayrılabilir. Bunlardan birçoğuna biyopsi uygulanmadan klinik ve biyokimyasal özelliklerine göre tanı verilir 5. Hem benign hem de malign durumlarda görülebilen tiroid nodüllerinin %2-10 u sadece palpasyon ile saptanabilirken, USG ile bu oran %50 nin üzerine çıkmaktadır 2. Nodüllerin kesin tanısında ise biyopsi esastır 5. Tiroid kanserlerinin görülme sıklığı bölgelerdeki iyot eksikliği ve guatr oranına bağlı olarak artış göstermektedir 6. Literatüre baktığımızda benign hastalıklar nedeniyle alınan tiroid cerrahi materyallerinde %3 ile %30 arasında değişen oranlarda tiroid kanseri bildirilmektedir (7,8). Ülkemizde yapılan çalışmalarda da bu oranlar değişiklik göstermektedir. Malatya iline ait 543 olgudan oluşan bir çalışmada tiroid kanser sıklığı 3

7 T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi DAĞLI Adile Ferda ve ark. %19.7 bulunmuş olup bunların %53.6 sını papiller karsinom, %6 sını folliküler karsinom, %3 ünü az diferansiye karsinom, %1.8 ini anaplastik karsinom ve %0.6 sını medüller karsinom oluşturmaktadır 9. Ankara da yapılan 428 olguluk bir çalışmada ise tiroid karsinom oranı %12.6 dir. Ayrıca papiller karsinom %8.2, folliküler karsinom %2.1, anaplastik karsinom %0.4 oranında bildirilmiştir 2. İstanbul daki 475 olguluk bir çalışmada ise malignite oranı %18,9 dur. Papiller karsinom oranı %15.98, follliküler karsinom oranı %2.94 olarak bulunmuştur 10. Üçer in yaptığı 1275 olgudan oluşan Bingöl iline ait çalışmada ise tiroidde malignite oranı %7.9 olarak bildirilmiştir. Bunun %6.9 unu papiller karsinom, %0.9 unu folliküler karsinom ve %0.1 ini medüller karsinom oluşturmaktadır 6. Bitlis iline ait 940 olgudan oluşan bir çalışmada ise malignite oranı %5.4 dür. Papiller karsinom, folliküler karsinom, medüller karsinom alt tiplerinin sıklığı ise sırasıyla %4.7, %0.5 ve %0.1 dir 11. Şırnak ta ise 241 olguda tiroid karsinom oranı %4.6 dır 12. Bizim çalışmamızdaki tiroidlerde malignite oranımız ise %21,6 dır. Bu oran şimdiye kadar Türkiye deki çeşitli illerden bildirilen tiroid kanser oranları (%4.6-%19.7) ile uyumludur. Ayrıca çalışmamızdaki karsinomları alt tiplerine göre değerlendirdiğimizde, diğer illerde olduğu gibi %18.8 oranı (%8.7 papiller karsinom, %10,1 mikropapiller karsinom) ile en sık papiller uyumlu olmakla birlikte, şu ana kadar ülkemizde bildirilen papiller karsinom oranlarından (%4.7- %16.2) biraz daha yüksektir. Ancak daha önce bahsettiğimiz ülkemize ait çalışmalarda papiller mikrokarsinom sıklığı ayrı bir şekilde belirtilmemiştir. Literatürde bildirilen mikrokarsinom sıklığı % arasında değişmektedir 10. Bizim çalışmamızda ise papiller karsinomların büyük çoğunluğunu insidental olarak saptanan papiller mikrokarsinom oluşturmaktadır. Dolayısıyla mikropapiller karsinom sıklığımızdaki yüksekliğin makroskopik örnekleme sayısının fazlalığıyla mı, yoksa İİAS de papiller karsinom saptanma oranının yüksekliği ile mi ilişkili olduğu diğer bir araştırma konusu olabilir. Diğer bir konu da iyot eksikliği olan endemik guatr bölgelerinde daha çok tiroidin folliküler, az diferansiye ve anaplastik karsinomlarının görüldüğü, ekzojen iyot alımının bu karsinom tiplerini azaltırken papiller karsinom sıklığının artmasıdır 12. Hatta Avustralya da yapılan 15 yıllık bir çalışmada geçmiş yıllardaki iyot eksikliği ve radyoaktif iyot maruziyetinin azalmasıyla papiller karsinom sıklığının dört kat arttığı belirtilmiştir 13. İlimizde 2011 yılından önceki tiroid karsinom sıklığı ve mikrokarsinom olmak üzere alt tip sıklığı bilinmediğinden bu oranın artıp artmadığı ya da nedenleri konusunda yorum yapmak için daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. karsinoma rastlanılmıştır. Bu sonuç literatürle 4

8 T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi DAĞLI Adile Ferda ve ark. Sonuç olarak, Elazığ da büyük çoğunluğunu mikropapiller karsinom ve papiller karsinom tiplerinin oluşturduğu tiroid kanser sıklığı %21.6 dır. Bu oranın geçmiş yıllara göre artıp artmadığı ve nedenleri konusunda daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. 5

9 T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi KAYNAKLAR 1- Parkin DM, Bray F, Ferlay J, Pisani P. Global cancer statistics, CA Cancer J Clin. 2005; 55: Suvak O, Saylam B, Coşkun F, Oktay M, Albayrak A, Suvak B ve ark. Tiroid nodülü tanısıyla takip edilen hastalarımızdaki tiroid kanser insidansı: bir referans merkez çalışması. Yeni Tıp Dergisi 2012; 29: Kondo T, Ezzat S, Asa SL. Pathogenetic mechanisms in thyroid follicular-cell neoplasia. Nat Rev Cancer. 2006; 6: DAĞLI Adile Ferda ve ark. tiroidektomi uygulanan benign tiroid hastalıklı olgularda rastlantısal tiroid kanseri riski. Genel Tıp Derg 2010; 20: Arslan K, Eryılmaz MA, Eroğlu C, Karahan Ö. Total 8- Yamashita H, Noguchi S, Watanabe S Uchino S, Kawamoto H, Toda M et al. Thyroid cancer associated with adenomatous goiter: ananalysis of the incidence and clinical factors. Surg Today. 1997; 27: Şahin N, Üçer Ö. Malatya ilinde yapılan tiroidektomilerde tiroid kanser sıklığı. Dicle Tıp Dergisi 2103; 40: Gökçe AH, Aren A, Gökçe FS, Çay T, Bozkurt E, Çelik G ve 4-Adaş G, Adaş M, Özülker F, Akçakaya A. Tiroid Kanserleri. Okmeydani Tıp Derg 2012; 28: ark. Multinodüler guatr tiroit kanseri Dergisi 2008; 1: sıklığı. İstanbul Tıp 5- Boerner SL, Asa SL (Ed. ). Tiroid patolojilerinin yorumu. In: Özyılmaz F (Çeviri editörü). 1. Baskı, İstanbul: Nobel tıp kitabevi, 2015: 9 6- Üçer Ö. Bingöl bölgesinde endemik guatr olgularında tiroid kanseri görülme sıklığı. J Turgut Ozal Med Cent 2013; 20: Kafadar MT. Bitlis ilinde nodüler guatr nedeniyle tiroidektomi uygulanan hastalarda tiroid kanser insidansı. Turgut Ozal Med Cent 2016; 23: Bozkurt K, Bektaş SS. Şırnak ilinde ameliyat edilen nodüler guatr olgularında tiroid kanseri görülme sıklığı. Dicle Tıp Dergisi 2010; 37: Burgess JR. Temporal trends for thyroid carcinoma in Australia: an increasing incidence of papillary thyroid carcinoma ( ). Thyroid 2002;12:

10 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi ACİL SAĞLIK HİZMETLERİNDE ULUSLARARASI UYGULAMA MODELLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI: ANGLO-AMERİKAN VE FRANKO-GERMAN MODELİ Vedat Mehmet PAKSOY 1 1 Maltepe Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, İstanbul ÖZET Günümüzde, sağlık hizmetlerinin içerisinde acil sağlık hizmetlerinin yeri ve önemi giderek artmaktadır. Sağlık politikalarındaki hızlı değişimler, teknolojik gelişmeler ve yürütülen başarılı çalışmalarla beklenen yaşam süresi artmış ve kaliteli sağlık sunumu ön plana çıkmaya başlamıştır. Bu konuda Acil Sağlık Hizmetlerindeki değişimin payı oldukça büyüktür. Dünya da, Acil Sağlık Hizmetleri çeşitli modeller temel alınarak sunulmaktadır. Bu hizmetler Anglo-Amerikan ve Franko-German modeli olarak bilinmektedir. Anglo-Amerikan modelinde hasta daha ileri ve kaliteli hizmet alabilmesi için hızlı bir biçimde hastaneye taşınırken, Franko-German modelinde hastane imkanlarını hastaya ulaştırmak için acil hekimleri ve ileri teknoloji sahaya taşınır. Bu çalışmada her i ki modelin sunumu ve bu modeli benimseyen ülkelerin sağlık sistemleri karşılaştırılmıştır. Ayrıca, hangi modelin daha faydalı olduğuna dair alan araştırmaları incelenmiş olup derleme niteliğinde sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Acil Tıp, Anglo-Amerikan, Franko-German ABSTRACT Nowadays, importance of emergency medical services increase in the health services. Rapid changes in the health policies, life expectancy increased with technological advances and cooperation practices and quality health care delivery began to come to the fore. The share of changes in emergency medical services is quite large. In the world, emergency medical services are offered on the basis of various models. These services are known as Anglo-American and Franco-German model. In the Anglo-American model, while patients are transported to hospital for the purpose of further and to receive quality service, ın the Franco-German model, emergency physicians and advanced technology moved in the field for the purpose of to reach patients the hospital facilities. In this study, The presentation of two models were compared health systems of countries that have adopted this model. Also, was examined literature which model of usefull and was presented as a review. Key Words: Emergency Medicine, Anglo-Amerikan, Franco-German GİRİŞ Günümüzde gelişmekte olan ülkelerin sorunlarından biri de sağlık hizmetleri sunumlarıdır. Bu ülkelerin gelişmişlik düzeyinde göstereceği başarılar sağlık sorunlarını aşmalarıyla doğru orantılıdır. Gelişmiş ülke sistemleri incelendiğinde sağlık sistemlerinde nitelikli personelin bu sorunların çözümünde önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Ülkemiz sağlık sisteminin ve personel niteliği açısından en büyük problemlerinden biri hastane öncesi acil bakım hizmetleridir. Acil Sağlık Sistemi ; sağlık sorunlarında hastaların daha fazla zarar görmesini veya ölümü engellemek için gerekli olan hızlı müdahale ve hızlı karar vermeyi içeren sağlık hizmet bölümü olarak tanımlanmaktadır. Sistemde temel amaç hasta ve yaralılara en kısa zamanda en iyi acil bakımı verebilmek için gereken kurumsallaşmayı Vedat Mehmet PAKSOY Maltepe Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, İstanbul vedatpaksoy@gmail.com 7

11 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet sağlamaktır. Dünyada yeni açılan bir çok acil tıp sistemi Anglo-Amerikan modelini uygulamaktadır. Bu modelde hastalar daha yüksek kalitede bakım alabilmeleri için hastanelere en hızlı bir şekilde taşınırlar. Bu modele uyum sağlayan ülkeler arasında A.B.D, İngiltere, İrlanda, Hollanda, Avustralya, Kanada ve Türkiye gelmektedir. Franko-German modelinde ise hastane imkanlarını hastaya ulaştırmak için acil uzman hekimleri ve ileri teknoloji hastanın bulunduğu sahaya taşınır. Bu modeli halen Avusturya, Fransa, Almanya, Norveç, Rusya, İsviçre ve Finlandiya gibi ülkeler uygulamaktadırlar 1. Bu çalışmada Acil Tıp Uygulama Modelleri ülke karşılaştırmaları ile birlikte incelenmiş, avantaj ve dezavantajları belirtilmiştir. Dünya da uygulamakta olan sistemler ve Türkiye acil sistemi hakkında bilgi verilmiştir. Franko- German ve Anglo-Amerikan modeli ülke örnekleri ile karşılaştırılmaya çalışılmıştır. 1. Dünyada Acil Tıp Acil Sağlık Hizmetlerinde ülkelerdeki yerel koşullara göre bazı farklılıkların olduğu görülmektedir. Amerika ve Kanada da itfaiye, polis ve ambulans ekiplerinin tek bir merkezden yönetildiği, her türlü acil çağrının özel eğitimli personeller tarafından karşılanarak gerekli ekiplerin olay yerine yönlendirildiği ve güvenlik teşkilatının daha ön planda olduğu bir sistem mevcuttur. Ambulanslarda eğitim düzeylerine göre tıbbi yetkileri farklı olan paramedikler görev yapmaktadır. Hekimler eğitim ve uygulamalarda tıbbi kontrol görevini üstlenmiştir2. Güney Afrika da sistem 1990 yılına kadar itfaiye hizmetlerine entegre olarak temel tıp hizmetlerini sağlamaktadır. Bu zamana kadar ülkenin çoğu kesimine ulaşım mevcut değildi yılında acil tıp teknisyenleri ve onların eğitimlerini düzenleyen sistem kurulmuştur. Fakat ülkenin özellikle kırsal kesimlerinde bütçe sorunları ve eski ekipmanlar nedeniyle iyi bir hizmet söz konusu değildir. Teknolojik gelişmelerle birlikte 2005 yılı itibariyle bazı çağrı merkezleri triaj ve ambulansları koordine etmek için yeni yazılımlar kullanmaya başlamıştır. Acil tıp sistemi 4 düzeyde örgütlenmiştir. En az iki ay eğitim almış temel yaşam desteği uygulamaları ile Temel Ambulans Asistanı, en az üç ay eğitimle bazı ileri girişimlerin yapıldığı Acil Ambulans Asistanı, en az 9 ay eğitimle paramedik olarak da bilinen personelle birlikte Kritik Bakım Asistanı ve 3 yıllık programla mezun olan acil tıp teknikerleri ile dört düzeyde acil hizmeti veren sisteme sahiptir 3. İsrail de de benzer bir sistem uygulanmakta, ancak bulundukları bölgenin özelliği ve karşılaştıkları travma ağırlıklı vakalar nedeni ile askerî personel ve helikopterler sistemde ağırlıklı olarak kullanılmakta, travma merkezlerine bağlı çalışılmaktadır. Mager David Adom (Davud un Kızıl Yıldızı), Kızılay veya Kızılhaç gibi kuruluşların İsrail deki karşılığı olup, ayaktan tedavi hizmetleri ile acil hizmeti sunar 4. Avrupa ülkelerinde İkinci Dünya savaşından sonra başta Almanya olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde askeri ve güvenlik teşkilatlarının yok olması, bunun yanında savaş sırasında ve sonrasında itfaiye teşkilatlarının çok önem kazanması nedeniyle ambulans hizmetleri itfaiye teşkilatlarının içinde yürütülmeye başlanmıştır yılı Doğu Almanya sında travma hastalarında anestezi uzmanlarından oluşan hızlı yardım araçları mevcuttur. Hala birçok bölge ve eyalette ambulanslar itfaiye merkezlerinden yönetilmektedir. İtfaiye merkezlerine gelen acil çağrılar kayıt altına alınmakta ve standart prosedürler doğrultusunda itfaiye görevlisi tarafından olaya göre itfaiye aracı, kurtarma aracı, ambulans, doktor aracı veya 8

12 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet helikopter sevk edilmektedir. 320 adet ambulans kontrol merkezi mevcuttur. Kazanın durumuna göre çağrı merkezi doktor veya paramedik yönlendirmektedir. Almanya acil sistemi en düşük düzeyden en ileri düzey acil hizmeti ve eğitim durumuna göre Rettungshelfer, Rettungssanitater ve Rettungasistent olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Çoğunlukla Rettungssanitater ve Rettungasistent ambulanslar tercih edilmektedir. Ambulanslarda genellikle paramedik ve kurtarma elemanları görev yapmakta, olay yerine ulaştıklarında tıbbi yetkilerinin olmadığı durumlarda merkezden doktor aracı veya helikopter ile doktor talep etmektedirler. Bu doktorlar genelde hastanelerin acil servislerinde çalışan anestezi veya travma uzmanlarıdır. Ambulanslar belediye itfaiye birimleri veya yetkilendirilmiş sosyal yardım kuruluşlarına bağlı çalışmaktadır. İngiltere de ise 38 adet Ulusal Sağlık Hizmetleri Ambulans kurumu mevcut olup 112 veya 999 arandığında bu merkezlerden birine bağlanmaktadır. Ambulans ekipleri paramedik ve acil tıp teknisyeninden oluşur. Aynı zamanda motorlu ekipleri de mevcuttur. Paramediklerin yetkileri geniştir ve acil tıp teknisyenleri bir yıllık eğitimden sonra sınavda başarılı olursa bağımsız uygulamalarına izin verilmektedir. Çek Cumhuriyeti, Polonya, Macaristan gibi Orta Avrupa ülkelerinde ise acil sağlık hizmeti yerel yönetimlerin kontrolünde olmakla birlikte sistemde çok sayıda uzman doktor yanında paramedikler yer almaktadır. Litvanya da sağlık sistemi ulusal, şehir ve belediye sağlık hizmetleri olmak üzere üç seviyede örgütlenmiştir. Acil Hizmetler zorunlu sağlık sigortası ve hükümet tarafından karşılanır. Ambulans sevk sistemleri desantralize olmuş ve 24 saat boyunca çalışan kendi sevk merkezine sahiptir. Ekipler doktor ve hemşireden oluşmaktadır. Kırsal kesimlerde hemşireler görev yapmaktadır 6. Fransa da ise şehirden şehire, bölgeden bölgeye farklılıklar göze çarpar ve diğer ülkelerden farklı olarak hekimler daha ön plandadır. Ambulans merkezi genelde hastane içinde olup, ambulanslarda hekimler ve paramedikler birlikte görev yapmakta, itfaiye teşkilatı içindeki diğer ambulans servisi ile de iş birliği yapılmaktadır. Ülkemizdeki sistemle büyük benzerlikler taşımaktadır. Uzak Doğu ülkelerinden Japonya nın acil servislerinde çalışan personel kalitesi diğer ülkelere göre daha zayıftır yılında ambulans hizmetinin geliştirilmesi için ilk kurum oluşturulmuş ve aynı yıl Acil Yaşam Kurtarma Teknikleri Yasası kabul edilmiştir yılında Tokyo da Emergency Life-Saving Technique Academy ( ELSTA) kurularak hizmete başlamıştır. İtfaiye personelinin eğitimlerinin yapıldığı bu akademi, 1998 yılında da yeni ve modern tesislerine kavuşmuştur. Japonya da ambulanslar, itfaiye sistemi içinde organize edilmiştir ve ambulanslarda ELSTA da eğitim ve sertifika almış itfaiyeci paramedikler görev yapmaktadırlar 7. Çin de endüstri ve kentleşmenin son yıllarda artması ile birlikte Sağlık Bakanlığı hastane öncesi bakım politikalarına hız vermiştir. Yerel sağlık sistemi ile birlikte çalışan gelişmiş bir acil sağlık çerçevesi mevcuttur. Hastane öncesi acil hizmetler, acil servisler ve yoğun bakım ünitelerinin de dahil olduğu üç bölümden meydana gelmektedir. Kırsal alanlara eşit hizmet verme konusunda maliyetler ve kaynak eksikliği nedeniyle başarısızlıklar söz konusudur. Çağrı servisleri kırsal kesimlere yanıt verememektedir. Kent nüfusunun yaklaşık %25 inin sağlık sigortası olmasına rağmen ambulans hizmetleri çoğunlukla cepten karşılanır. Biri donanımlı ekstra müdahaleye imkan veren, diğeri genel taşıma için kullanılmak üzere iki tip ambulans vardır. Paramedik mesleği sistemde mevcut değildir. Ambulans ekipleri doktor, hemşire ve sürücüden oluşmaktadır 8. 9

13 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet Tablo 1. Dünya da Acil Tıp Hizmeti Sunan Tekniker ve Teknisyen Yetkilerinin Karşılaştırılması 9. Tedavi Konusu Acil Tıp Teknisyeni Yetkilendirilmiş ATT Paramedik Hava yolu yönetimi Solunum Dolaşım Kardiyak arrest Kardiyak görüntüleme Değerlendirme, kombitüp, Larengeal, orafarengual ve nasofarangual tüp, tıkanıklığa elle müdahale, aspirasyon Değerlendirme (hızı,derinliği, deri rengi), havayolu açma, nazal kanülle pasif oksijen, maske ile aktif oksijen Nabız değerlendirme( hız, ritim ve volüm), kan basıncı, deri rengi ve kapiller geri dolum, dolaşım desteği için hasta pozisyonu, turnike, intravenöz erişim sağlamak CPR,havayoluyönetimi,manuel ventilasyon,otomatik eksternal debirilatör Yerleştirebilir fakat yorumlayamaz Trakeal entübasyon, ileri havayolu yönetimi, Cerrahi havayolu lma ve kombitüp, derin aspirasyon Pulse-oksimetre, endotrakeal tüp ile aktif oksijen tedavisi, karbondioksit ve kapnografi Perfüzyon bulguları değerlendirme, İntravenöz sıvı tedavisi, vazokontruksiyon ilaçların kullanımı. Entübasyon dahil dinamik resusitasyon, antiaritmikler dahil ilaç yönetimi, EKG uygulama(3 kanallı), yarıotomatik veya manuel defibrilatör, kardioversiyon ve ekternal kardiyak pacing Basit Elektro Kardiogram Hızlı cerrahi hava yolu prosedürleri, iğne ile krikotirotomi ve cerrahi kirikotirotomi Mekanik ventülatörün kullanımı, cerrahi hava yolu ile aktif oksijen, göğüs boşluğuna iğne veya interkostal aralığa göğüs tüpünün yerleştirilmesi İntravenöz plazma volümü genişletici, kan ransfüzyonu, inraosteoz girişim, venöz katater ile merkezi venöz erişim, pulmoner katater ile pulmoner arter erişimi önceden yerleştirilmiş balon pompa yönetimi Geniş ilaç terapi opsiyonu, EKG uygulama (12 kanallı), manual defibrilatör, mekanik ve kimyasal kardiyoversiyon, 12 Kanallı EKG ve yorumlama İlaç Yönetimi İzin verilen ilaçlar Hasta değerlendirme Yara Yönetimi Ağızdan, Nebulize ve IM sınırlı ilaç listesi Düşük riskli ilaçlar: aspirini nitrogliserin,oral glikoz,glukagon, Salbutamol,epinefrin,n aloksan Fiziksel muayene, Temel yaşam bulguları, genel hikayesi Kanama kontrolü,bası uygulama IM, Subcutan, İV, Transdermal ve İntraosteoz sınırlı ilaç listesi Narkotikler dahil analjezik,antiaritmikler,major kardiyak resusitasyon ilaçları, vazokontruktif ilaçlar,sedatifler epilepsi tedavisi ile sınırlı olarak Daha detaylı fiziksel muayene ve öyküsü, bulguları yorumlama, glikometre, kapnografi,pulse-oksimetre Yara temizleme, yara kapama, Endortrakeal tüp, Rektal tüp ve infüzyon pompası Aspirin,parasetamol,ketorola g morfin, fentanil,diltizem, verapamil, Atropin, dopamin,dobutamine,epinefr in,norepinefrin,%50likdestr oz, haloperidol, salbutamol, midolozam,lorazepam, metilprednizolon,nitrogliseri n,aminokardol,lidokain,mag nezyumsülfat,antiemetikler,n aloksan Göğüs filmi ve laboratuar sonuçlarını değerlendirme, sınırlı BT yorumlama(kırık tespiti),ultrasonografi Yara temizleme, yara kapama, kelebek dikiş, stur atma. 10

14 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet Mesleğin gelişimi kademeli olarak basit hasta transportundan alanda daha ileri tedaviye kadar uzanmaktadır. Bazı ülkelerde paramedikler hastaneye kabul sisteminde rol oynar. Uygulayıcılar aracılıyla ilaç tedavilerini belirler veya hastaları hastaneye kabul etmeden uzman hizmetlerine yönlendirir 10. Son on yıl içerisinde özel ambulans servislerinin önce hasta nakil ambulansları daha sonra acil ambulanslar ve hava ambulansları ile sisteme dâhil oldukları ve sistem içerindeki paylarının arttığı gözlemlenmektedir. Acil bir durumda telefonla yardım istediğinizde içinde bulunduğunuz ülkeye göre farklı numaralar, farklı organizasyonlarla karşılaşılmaktadır. Örneğin Amerika da ve Kanada da 911, İngiltere de 999, Japonya da 119, İsrail de 101 ambulans servislerine ulaşmak üzere kullanılan telefon numaralarıdır. Avrupa Birliğinin önde gelen ülkesi olan Almanya da 112 İtfaiye ve Ambulansın ortak numarası olarak kullanılırken Polis 110 u kullanmaktadır. AB ye üye ülkelerde polis, itfaiye ve ambulansın ayrı numaraları kullanılmakla birlikte AB kararları doğrultusunda telekom sistemleri içinde 112 numara ile ulaşılabilen merkezler de oluşturulmuş ve buraya gelen acil çağrılarda ilgili merkezlere yönlendirilecek şekilde bir organizasyon yapılmıştır. Sadece Hollanda, İzlanda, İsveç ve Malta da 112 tek numara olarak uygulanmakta ve bu ülkelerin de ortak özelliği nüfuslarının ve acil çağrı sayılarının diğer ülkelere göre düşük olması ve bu nedenle sistemin tek merkezden yönetilebilirliğidir. Avrupa Birliğinin üye ve üyelik başvurusunda bulunan ülkelere tavsiye ettiği 112 numarasının tüm acil durumlar için tek numara olarak kullanılması henüz hiçbir ülkede tam anlamıyla uygulamaya konulamamıştır 11.Ülkemizde ise bu uygulama pilot bölgelerde hayata geçirilmeye çalışılmaktadır. 2. Türkiye de Acil Tıp Ülkemizde acil sağlık hizmetleri hızla gelişmektedir. Acil sağlık hizmetleri dünyadaki hızlı gelişimine parallel olarak son on beş yılda ülkemizde de büyük aşama kaydetmiştir yılında Marmara depreminden sonra toplum da önemini daha iyi kavramıştır 12. Acil servislerin günümüz acil tıbbına uygun olarak başarılı hizmet verebilmesi; ancak acil tıp konusunda eğitimli, kalıcı bir kadroya sahip olunmasıyla mümkündür. Türkiye de genel sağlık ve acil sağlık hizmetleriyle ilgili düzenlemeler yakın tarihe kadar oldukça yetersizdi yılında çıkarılan 224 sayılı "Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun" ile sağlık hizmetlerinin yurdun ücra köşesindeki vatandaşın ayağına kadar götürülmesini hedef tutan yeni bir hizmet anlayışı ve uygulaması getirildi Anayasasının 41. ve 56. maddeleri ile "Sağlık, yalnız hastalık ya da sakatlığın bulunmayışı değil, bedenen, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hâlidir." Şeklindeki tanım benimsenmiş ve sağlık hizmetlerinden yararlanmada eşitlik sağlanarak bu hizmet devlet güvencesi altına alınmıştır. Ülkemizde ilk kez Sağlık Bakanlığı tarafından 1985 yılında bazı ana arterler ve turistik bölgelerde bir merkeze bağlı olmadan araç telefonu ile ulaşılabilen gezici ambulans ekipleri bir süre denenmiş ve bu organizasyon daha çok trafik kazaları için kullanılmıştır yılında da 077 Hızır Acil Servis olarak Ankara, İstanbul ve İzmir büyükşehir belediyelerinin ambulans, teknik alt yapı, şoför ve maddi destek vermesi, Sağlık Bakanlığının hekim ve tıbbi malzeme desteği ile daha çok doktorlu hasta taşımacılığına benzer bir sistem ülkemizde kullanılmış ve şimdiki acil sağlık hizmetlerinin temelleri atılmıştır. Türkiye de acil tıbbın gelişimi gerçek anlamda 1990 yılında İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi nin (D EÜ) daveti ile Türkiye ye gelen ABD li bir acil tıp uzmanı olan Dr. John Fowler ın DEÜ Hastanesi Acil Servisi nde 11

15 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet çalışmaya başlaması ile olmuştur. Dr. John Fowler ın etkin çabaları sonucu 1993 yılında Acil Tıp ayrı bir uzmanlık dalı olarak kabul edildi ve aynı yıl Türkiye de iki acil tıp anabilim dalı kuruldu (Dokuz Eylül Üniversitesi ve Fırat Üniversitesi). Bu dönemden sonraki kronolojik tarihçe ise şöyledir : 1993: İlk ve Acil Yardım (Acil tıp) yeni bir uzmanlık dalı oldu. Dokuz Eylül ve Fırat Üniversitesinde İlk ve Acil Yardım anabilim dalları açıldı ve uzmanlık eğitimi vermeye başladı. 1993: Acil tıp teknikeri eğitim programı başladı. 1994: Hastane öncesi hizmetlerde 077 Hızır Acil den 112 Acil Yardım ve Kurtarma ya geçildi : İstanbul, Ankara ve İzmir de 112 ekipleri kuruldu. Ambulans ekiplerinde sağlık memurları, ebeler ve hemşireler, az bir kısmında ise doktorlar görev yapmaktaydı. 1996: Sağlık Bakanlığına bağlı okullarda ilk yardım ve acil bakım teknisyenliği bölümü açıldı. 2000: Acil sağlık hizmetlerinin bütün yurtta eşit, ulaşılabilir, kaliteli, süratli ve verimli olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla acil sağlık hizmetlerinin sevk ve idaresine dair usul ve esasları belirleyen Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği çıkarıldı. 2004: İlk defa Sağlık Bakanlığı nın 112 acil yardım ve kurtarma istasyonlarına ve hastane acil servislerine ambulans ve acil bakım teknikeri ve acil tıp teknisyenlerinin atamaları yapıldı. 2007: 2000 yılında çıkarılan Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği nde değişiklik yapılarak 28. maddesine ambulans ve acil bakım teknikeri (AABT) ve acil tıp teknisyenlerinin ( ATT) görev, yetki ve sorumlulukları eklendi. 2009: Ambulans ve Acil Bakım Teknikerleri ile Acil Tıp Teknisyenlerinin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Tebliği hazırlanarak Yetişkin Uygulama ve Çocuk Uygulama Kılavuzu nda AABT ve ATT nin görev, yetki ve sorumlulukları algoritma hâline getirildi 14. Türkiye de Paramediklerin Yetkileri İntravenöz ve intraosteoz girişim ile hastaneye ulaşıncaya kadar, Bakanlıkça belirlenen acil ilaçlar ve sıvıları(adrenalin, Atropin, Etil klorür sprey,%9 NACI çözeltisi, Asetil Salisik Asit, İsordil 5mg dil altı, Ringer Laktad, Parasetamol tb., Dextroz % ) kullanır. Temel ve ileri hava yolu uygulamaları, endotrakeal entübasyon uygulaması, gerekli hallerde krikotirotomi ve oksijen uygulaması yapar. Travma stabilizasyonu, kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyon, yara kapatma ve basit kanama kotrolü yapar. EKG çekimi ve ritim değerlendirmesi yapar, monitörüzasyon, defibrilasyon, kardiyoversiyon, external pacemaker uygulaması gibi elektriksel tedavileri uygular. Hastanın nakle hazır hale gelmesini ve uygun taşıma teknikleri ile hastanın naklini sağlar. Acil doğum durumunda doğum eylemine yardımcı olur. Görevinin tüm aşamalarında haberleşme ağını doğru ve hızlı bir biçimde kullanır. Ambulansı teknik, tıbbi araç-gereç ve malzeme yönünden kullanıma hazır 12

16 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet halde bulundurur, zorunlu hallerde ambulansta sürücülük görevi yapar Acil Tıp Uygulama Modelleri Günümüzde, küresel acil tıp sistemleri sağlık bakımının fonksiyonlarına ileri düzeydeki katkılarıyla oldukça ilerlemiştir. Dünya Sağlık Örgütü acil tıp sistemlerini sağlık sistemlerinde fonsiyonel ve etkili bir bileşen olarak kabul eder. Acil ve yaşamı tehdit eden yaralanmaya maruz kalan insanların çoğunluğu için hem ilk temas noktası hemde ikinci ve üçüncü basamak hizmetlerine erişimde kapı tutucu bir aşamadır yılından bu yana hastane öncesi acil bakımda farklı özelliklere sahip iki model gelişmiştir. Bunlar Anglo-American ve Franko- German modeli olarak bilinmektedir. Bugün dünyada çoğu acil tıp sistemi her iki sunumdan farklı sistemlere sahiptir Anglo- Amerikan Modeli Anglo-American modeli kucakla ve hızlı hareket et felsefesini temel almaktadır. Bu modelin amacı daha az hastane öncesi girişimlerle hastayı hızlı bir şekilde sağlık kurumuna ulaştırmaktır. Hastane veya halk sağlığı hizmetleri yerine daha çok polis veya itfaiye gibi kamu güvenliği hizmetleri ile entegredir. Paramedikler veya Acil Tıp Teknisyenlerinin klinik gözetiminde ilerleyen bir sistemdir. Bu modeli takip eden ülkelerin acil tıp hizmetleri gelişmiş ve acil hizmetlerini ayrı bir uzmanlık alanı olarak görmektedirler. Bu sistemi benimseyen ülkelerdeki neredeyse tüm hastalar Paramedikler tarafından doğrudan hastane servisi yerine iyi gelişmiş acil departmanlara taşınmaktadır. Amerika, Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya gibi ülkeler bu modeli benimsemektedirler 16. Dünyada yeni yapılanan birçok acil tıp sistemi Anglo-Amerikan modelini benimsemektedir. Acil servislerde hekimler ileri acil bakım hizmetini vermekle yükümlüdür. Bu modelde acil serviste acil tıp uzmanları çalışır ya da diğer hekimler acil tıp uzmanlarının üst denetçiliğinde çalışırlar. Türkiye ise gerek hastane öncesi gerekse hastanelerdeki acil servis hizmetlerinde Anglo- Amerikan modelini yerleştirmeye çalışmaktadır Franko- German Modeli Avrupa kıtasında 1990 yılından önce akut yaralanmalarda uygulanan acil hizmetlerinde baskın bir model söz konusu değildir. Acil tedavi ihtiyacı olan bazı hastalar hekimlerin muayenehanesinde, bazıları ambulans doktorları tarafından ve diğerleri ise farklı sağlık çalışanlarından oluşturulan acil servislerde hizmet alırlardı. Avrupa da şaşırtıcı biçimde birbirinden farklı acil tıp modelleri benimsenmişir. Bunlardan biri Rusya da oldukça baskın olarak kullanılmasına rağmen isimi Franko-German olarak bilinen model, hastane öncesinde en ileri düzeyde acil hizmetini vererek hastayı doğrudan hastanenin ilgili servisine taşımaktadır 18. Acil bir tedaviye ihtiyaç olduğunda yanıt hastane dışı acil tıp sistemi tarafından verilmekte ve sahada tedavi gerçekleşmektedir. Avrupa ülkelerinin %70 i doktor temelli bu sistemi benimsemektedir. Bu tüm vakalara doktor gönderildiği anlamına gelmemektedir. Sadece sevk merkezi doktor gerekliliğine kanaat getirdiğinde yönlendirilir. Franko-German modelinde paramedikler klinik otonomileri ile hareket etmek yerine hastane hemşirelerine yakın bir rolle sahada doktoru destekler 19. Bu modelde hastane hastaya getirilir ve yüksek bakım sağlamak için acil doktorları ve teknoloji sahaya taşınır. Bu modelde, acil doktorları (sıklıkla anestezi uzmanları) hastane öncesinde acil bakım hizmetini üstlenirler. Hastalar doğrudan sahadan yataklı servislere yatırılır. Acil tıp ayrı bir dal değildir ve acil servis hizmeti anestezi uzmanlarının kontrolü altındadır 20. Franko-German modelinin sunumu olay yerinde kal ve stabilize et felsefesini 13

17 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet temel alır. Bu model hasta transportunda helikopter ve sahil ambulanslarından yararlanarak diğer modellerin faydalandığı yöntemlerden fazlasına ihtiyaç duyar. Bu felsefe özellikle acil sistemi yeni olan Avrupa ülkelerinde oldukça yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Franko- German modeli Almanya, Fransa, Yunanistan, Malta, Avusturya da gelişmiş düzeydedir. Anglo- Amerikan ve Franko-German modeli arasındaki fark hastane temelli acil sistemin hızlı ilerlemesi ile kapanmaya başlamıştır Anglo-American ve Franko-German Modelinin Karşılaştırılması Her iki sistem de yaşamı tehdit eden hastalıklarda ve travma vakalarında sağlık sunumu açısından aynı prensiplere sahiptir. Farkları yaşam tehditi olmayan bakım ve planlı hasta transportunda ortaya çıkmaktadır. Geleneksel Avrupa tarzı, Anglo-Amerikan sisteminin daha yoğun kullandığı acil servislere hasta transportundan ziyade diğer opsiyonları kullanır 22.Aralarındaki en önemli fark yaralı hastaneye getirilir ve hastane yaralıya götürülür felsefesine dayanan tanımlarıdır. Ama yinede her iki sistemin de acil servisi olmayan sağlık tesisine sahip bölgelerde yaralılar açısından teorik avantajları vardır 23. Günümüzde uluslar arası acil tıp sistemleri farklı özellik ve uygulamalara sahiptir fakat ana amaçları bakımından biri diğerine benzemektedir. Sistemlerin amacı farklı kültürleri, politikaları ve finansal faktörleri ile bölgesel ihtiyaçlar açısından gerekli uyarlamayı sağlamaktır. İki sistemi kıyaslayan çalışmalar ileri yaşam desteğinin temel yaşam desteği sistemi üzerindeki etkinliğini tartışmayı denemiştir. Bazı çalışmalar hastane öncesi bakımın uzman düzeyde olması nedeniyle hasta sonuçlarında daha ileri verilere sahip olduğunu gösterir. Fakat araştırmalar travma hastaları ile sınırlı olup tıbbi aciller için henüz yapılmamıştır. Aynı zamanda başka bir çalışmada hastaların sağlık tesisine hızlı transportunun hasta sonuçları üzerinde büyük etkilere sahip olduğu değerlendirilmektedir 24. Tablo 2. Franko-German ve Anglo Amerikan modelinin karşılaşrılması 25. MODEL Hasta bakımı FRANKO-GERMAN MODELİ Sahada ileri tedavi Hastaneye az transport ANGLO-AMERİKAN MODELİ Sahada en az tedavi Hastaneye daha fazla transport Bakımı sağlayan Paramedikle desteklenmiş doktorlar Paramedikler Ana Amaç Hastaya hastane getirilir Hasta hastaneye götürülür. Transport yeri Acil Servis by-pass edilerek doğrudan ilgili servislere Doğrudan acil servise Kapsamı Kamu sağlığı organizasyonu Kamu güvenliği organizasyonu 14

18 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet Sahada ileri uygulama veya hızlı transport sonucunda ortaya çıkan ölçümler vakadan vakaya değişmektedir. Ciddiyetine bakılmaksızın tüm acil vakalara ileri düzeyde bakım uygulanması avantaj gibi görülebilir fakat bu hastane öncesi bakımda çok etkin olmayan bir yaklaşımdır. Araştırmalar göstermiştir ki Amerika daki vakaların %85 i temel yaşam desteğine ihtiyaç duyar ve ileri bakım gerektirmez 26. İngiltere de son zamanlarda acil tıp uygulama şeması acil tıp sisteminin yeni bir modeli olarak uygulanmaktadır. Birleşik Krallıkta ambulans ile acil servislere taşınan hastaların %50 si önemli bir tedavi almadan taburcu olmaktadır. Böylece söz konusu şemalar acil servislere gereksiz transportu azaltmayı amaçlar. Şemalar paramediklerin var olan becerilerini geliştirmek ve olay yerinde mümkün olan tanı, tedaviyi sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Holliman ve arkadaşlarına göre ise acil tıp hekimi temelli sistem, paramedik temelli bir sistemle kıyaslandığında mortalite ve morbidite oranlarında azalmaya neden olduğu ortaya çıkmıştır. Acil tıbbın bazı alanlarında özelliklede ciddi travmalarda bazı deliller hekim temelli sağlık sisteminin daha iyi olduğunu göstermiştir 27. Başka bir açıdan değerlendirildiğinde acil tıp sistemleri uygulamalarında önemli derecede bir maliyet farklılığı söz konusudur. Anglo-Amerikan modeli sahada ayrı bir uygulamadan hariç doktorların acil serviste istihdamı ile hizmet vermektedir. Aynı doktorları sadece sahada kullanan diğer model ile maliyet etkinliği açısından karşılaştırıldığında Franko-German modelinde giderler önemli oranda azalacaktır 28. Scott un her iki modelin etkinliğini travma vakalarındaki morbidite ve mortalite oranları ile karşılaştırmayı deneyen çalışmasında sistemsel açıdan daha faydalı olanı belirlemeyi amaçlamıştır. Çoğu ülke kendi yapısına uygun sistemleri benimserken bu çalışma Anglo-Amerikan sistemi benimsemek isteyen ülkelere yardım olacak niteliktedir. Ayrıca paramediklerin olduğu sisteme göre acil tıp uzmanlarının travma vakalarındaki önemini belirleyebilir. Araştırmaya göre travma vakalarında mortalite ve morbidite oranları arasında modellere göre bir fark bulunmamıştır. Fakat maliyet oranlarına bakıldığında Franko-German modelinin maliyeti önemli oranda düşüktür 29. Sistemlerde acil tıp hekimlerinin paramediklerin yerine kullanılması eşit oranda efektif ve daha az maliyetli denilebilir. Fakat tedavinin kaza alanında yapılması stabilizasyon, zaman ve komplikasyonlar açısından daha fazla zarara yol açabilir. Travma vakalarında hastane şartlarında kontrollerin yapılması daha yararlı olacaktır. Birden fazla kişinin dahil olduğu vakalarda ciddi internal yaralanmalarda kayıplar olduğu doğrulanmaktadır. Bunun en ünlü örneği Prenses Diana vakasında yaşanmıştır. Franko-German modeline uygun sistem olay yerinde uzman ekipleri ile müdahalede bulunmuştur. Anglo-Amerikan modelinde yer alan hızlı transport ve detaylı inceleme ile tespit edilebilecek iç kanama göz ardı edilmiş ve vaka ölümle sonuçlanmıştır. Farklı bir bakış açısına göre ise Franko-German modeli mortalite ve morbidite oranlarında daha olumlu sonuçlar verir. Hastayı hastaneye götürmek yerine dakikalar içinde entübasyon uygulama, ileri acil ilaçları kullanma gibi yaşam kurtarıcı tedavilerin doktorlar tarafından daha iyi uygulandığı gibi sayısız nedenlere sahiptir. Bazı hastalar stabilizasyonun sağlandığı ve tanı konulan acil 15

19 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet servisler yerine cerrahi ve yoğun bakım gibi özel servislere gönderilemeye sık ihtiyaç duyarlar 30. İngiltere de acil çağrıların sadece %10 u yaşamı tehdit eden vakaları içermektedir. Evans ve arkadaşlarının çalışmasında acil sistemler üzerinde yapılmış 8724 makale incelenmiş ve sonuçlarına göre kendi otonomisinde hastayı değerlendiren paramediklerin sistemde yer alması acil servislere gelen vaka sayısını azaltmıştır. Paramedikler birinci basamak hizmetlerini önemli oranda desteklemiştir. Fakat etkinliği konusundaki deliller politika belirleme açısından rehber olacak düzeyde yeterli değildir 31. Tablo 3. Seçilmiş Ülkelerin Acil Sistemlerinin Karşılaştırılması 32. Ülke Anglo- Amerikan Franko- German Halk Sağlığı Çağrı Numarası Temel Yaşam Desteği İleri Yaşam Desteği Vakaya Ulaşım (dk) Kanada Evet Hayır Evet 911 Evet Evet 9 Çin Hayır Kısmen Hayır 120 Bilinmiyor Bilinmiyor 5-10(merkez) Almanya Hayır Kısmen Hayır 112 Evet Evet Yunanistan Hong Kong Litvanya Hayır Evet Bilinmiy 112 or 116 Evet Evet Bilinmiyor Evet Hayır Bilinmiy or 999 Evet Evet 12 Hayır Evet Hayır 112 Evet Evet 15(merkez) 30(kırsal) Portekiz Hayır Evet Evet 112 Evet Evet Bilinmiyor G.Afrika Bilinmiyor Bilinmiy or Bilinmiy or Evet Evet 15(merkez) 40(kırsal) Umman Evet Hayır Bilinmiy or 9999 Evet Evet Bilinmiyor Taiwan Evet Hayır Hayır Bilinmiyor Evet Evet İngiltere Evet Hayır Evet Bilinmiyor Bilinmiyor 8-19 Boston Evet Hayır Hayır 911 Evet Evet NewYork Evet Hayır Hayır 911 Evet Evet 6.6 Seattle Evet Hayır Hayır 911 Evet Evet

20 2016-T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi PAKSOY Vedat Mehmet Tablo 4. Ülkelerin Acil Tıp Sistemlerinin Güçlü ve Zayıf Yönleri 33. Ülke Güçlü Yönleri Zayıf Yönleri Kanada Sağlık sunucuları arasında gelişmiş düzeyde bakım Çin Ayrı Acil Tıp Sistemi çerçevesi Almanya Hastane öncesi bakımda üst düzey eğitimli doktorlar Merkez ve diğer bölgeler arasında dengesiz hizmet Hastane öncesi bakım personelinde standartların eksikliği Acil Servis ve hastane öncesi bakımın birleşik olması Kırsal alanda önemli düzeyde hastane öncesi bakımda eksiklikler Uygulamaları homejen değil Yunanistan Motorlu hizmet sunucular Kırsalda zayıf kapsayıcılık, eğitim eksikliği Hong Kong Motorlu hizmet sunucular Bilinmiyor Litvanya Ambulans ekiplerinin 2 veya 3 Ambulans hizmetlerinde standart kişiden oluşması eksikliği Portekiz Sağlık personeli harekete geçmek için Artan acil taleplerini karşılamada çağrı karşılayıcılara tavsiyede güçlükler bulunabilir Eğitimleri dünyanın en yüksek Fazla sayıda hasta G.Afrika standartlarına uygun Yetersiz fon sağlama Kaynakların dağıtımında eşitlik eksikliği Umman Hızla büyüyen acil tıp sistemi Hala gelişimde erken aşamada Taiwan 1990 dan bu yana hızla gelişmekte Çalışanlar için eğitimleri resmi değil İngiltere Oldukça iyi donanımlı Aşırı taleplerde ve uzak mesafelerde vaka ulaşım süresi gecikmeli Tüm sunucuların geniş yetenekleri ABD mevcut Paramedikler EKG bulgularını Özel harekat bölümü mevcut hastaneye iletiyor. Acil durumlara hazırlığı başarılı Sistemlerin uygulayıcıları olan paramedik ve doktorların etkinliğini inceleyen araştırmalara bakıldığında ciddi kafa travmalarında hekim temelli acil sistemlerin etkinliğini incelenmiştir. Helikopter ambulanslarda görev yapan hekimlerin vaka süresi paramediklerle kıyaslandığında yakındır. Hastane öncesi endotracheal entübasyonu(%88) hekimler paramediklere(%35) oranla daha sık uygulamışlardır. Ölümle sonuçlanan vaka değerlerinde helikopter ambulans doktorları paramedik ekiplerinden daha iyi verilere sahiptir 34. Benitez ve Pepe çalışmasında hastane öncesi travma yönetiminde doktorların rolünü incelemiş ve acil tıp hekimlerinin sistem içinde var olmasının hem sistem yaklaşımlarında hem de personel yeteneklerinde zayıf yönlerin tanımlanmasına yardım ettiğini belirtmiştir. Aynı zamanda vaka yönetimi ve tıbbi yeterlilik açısından rol model olma fırsatını sunmaktadır 35. Peters ve ark. çalışmasında ambulans helikopterlerde yer alan hekimlerin acil cerrahi hava yolu açma sonuçları incelenmiş ve hekim olmayan ekiplerin uygulamaları karşılaştırılmıştır. Kritik yaralanmalarda zor entübasyon sonucu hava yolu krikotirotomi gibi uygulamalarla açılmaktadır vakada %1.6 oranda krikotirotomi uygulanmıştır. Hastane öncesinde acil cerrahi havayolu uygulamalarında %96.7 lik bir başarı söz konusudur. Literatürde hekim olmayan ekiplerlerin uygulamaları ile kıyaslandığında ise ileri cerrahi hava yolu girişimi oldukça düşüktür. Paramediklerin bu konuda etkinliği ve yeterliliği söz konusudur 36.Heegaard ve ark. çalışmasında hastane öncesi uygulamalarda ultrasonografi incelemelerinin öneminden bahsedilmekte ve belirli incelemeler için eğitilmiş paramediklerin bu konuda başarılı olduğu gözlenmiştir. Paramediklerin 17

ELAZIĞ İLİNDEKİ TİROİD KANSER SIKLIĞI VE ALT TİPLERİ: BEŞ YILLIK DENEYİM

ELAZIĞ İLİNDEKİ TİROİD KANSER SIKLIĞI VE ALT TİPLERİ: BEŞ YILLIK DENEYİM ELAZIĞ İLİNDEKİ TİROİD KANSER SIKLIĞI VE ALT TİPLERİ: BEŞ YILLIK DENEYİM Adile Ferda Dağlı 1, Gökhan Artaş 1 1 Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı, Elazığ ÖZET Amaç: Günümüzde

Detaylı

ÜNİTE-2. Dünyada ve Ülkemizde Acil Sağlık Hizmetleri Organizasyonu

ÜNİTE-2. Dünyada ve Ülkemizde Acil Sağlık Hizmetleri Organizasyonu 1 ÜNİTE-2 Dünyada ve Ülkemizde Acil Sağlık Hizmetleri Organizasyonu KONU BAŞLIKLARI 2 Giriş Dünyada ve Türkiye de ilk Yardım ve Acil Sağlık Hizmetleri Dünyada Acil Sağlık Hizmetleri Türkiye de Acil Sağlık

Detaylı

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİNDE ULUSLARARASI UYGULAMA MODELLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI: ANGLO-AMERİKAN VE FRANKO-GERMAN MODELİ

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİNDE ULUSLARARASI UYGULAMA MODELLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI: ANGLO-AMERİKAN VE FRANKO-GERMAN MODELİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİNDE ULUSLARARASI UYGULAMA MODELLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI: ANGLO-AMERİKAN VE FRANKO-GERMAN MODELİ Vedat Mehmet PAKSOY 1 1 Maltepe Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, İstanbul ÖZET Günümüzde,

Detaylı

Acil Tıp Teknisyenleri ile İlk ve Acil Yardım Teknikerlerinin Afetlerdeki Rol ve Sorumlulukları

Acil Tıp Teknisyenleri ile İlk ve Acil Yardım Teknikerlerinin Afetlerdeki Rol ve Sorumlulukları Acil Tıp Teknisyenleri ile İlk ve Acil Yardım Teknikerlerinin Afetlerdeki Rol ve Sorumlulukları Öğr. Gör. Galip USTA Artvin Çoruh Üniversitesi/Sağlık Hizmetleri MYO/İlk ve Acil Yardım Programı ATT ve PARAMEDİK

Detaylı

Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır.

Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır. GİRİŞ: Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır. Foliküler adenomlar iyi sınırlı tek lezyon şeklinde olup, genellikle adenomu normal tiroid dokusundan ayıran kapsülleri vardır. Sıklıkla

Detaylı

TÜRKİYE'DE HASTANE ÖNCESİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ

TÜRKİYE'DE HASTANE ÖNCESİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ TÜRKİYE'DE HASTANE ÖNCESİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ Prof. Dr. Şebnem ASLAN Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü Şerife GÜZEL Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi,

Detaylı

SAĞLIK HİZMET SUNUMUNDA MESLEKLERİN TANITIMI 22 Mayıs 2014. Acil Tıp Teknisyeni Oğuzhan ÖZER 112 Paramedik

SAĞLIK HİZMET SUNUMUNDA MESLEKLERİN TANITIMI 22 Mayıs 2014. Acil Tıp Teknisyeni Oğuzhan ÖZER 112 Paramedik SAĞLIK HİZMET SUNUMUNDA MESLEKLERİN TANITIMI 22 Mayıs 2014 Acil Tıp Teknisyeni Oğuzhan ÖZER 112 Paramedik PARAMEDİK? Her ne sebep ile olursa olsun, acil tıbbi bakıma ihtiyacı olan hasta ve yaralılara,

Detaylı

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 15 Mart 2007 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 26463 YÖNETMELİK Sağlık Bakanlığından: ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK MADDE 1 11/5/2000 tarihli ve 24046 sayılı Resmî

Detaylı

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI /ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ (ATT)

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI /ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ (ATT) ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI /ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ (ATT) Bölümün eğitim süresi 4 yıldır. Eğitim süresince kültür dersleri, sağlık mesleği ile ilgili temel bilim dersleri ile, ilk yardım bakımı planlama,

Detaylı

AMBULANS VE ACİL BAKIM TEKNİKERLERİ İLE ACİL TIP TEKNİSYENLERİNİN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA DAİR TEBLİĞ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak

AMBULANS VE ACİL BAKIM TEKNİKERLERİ İLE ACİL TIP TEKNİSYENLERİNİN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA DAİR TEBLİĞ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak 26 Mart 2009 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 27181 Sağlık Bakanlığından: TEBLİĞ AMBULANS VE ACİL BAKIM TEKNİKERLERİ İLE ACİL TIP TEKNİSYENLERİNİN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA DAİR TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç,

Detaylı

Türkiye de Sağlık Harcamalarının Finansal Sürdürülebilirliği

Türkiye de Sağlık Harcamalarının Finansal Sürdürülebilirliği Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır: Sağlık insanın; bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam iyilik halidir. Türkiye de Sağlık Hakkı (T.C.Anayasası 56.Madde) Herkes sağlıklı ve dengeli

Detaylı

Acil Tıp Uzmanlığı Akdeniz Acil Tıp AD. Dr. Yıldıray ÇETE Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı

Acil Tıp Uzmanlığı Akdeniz Acil Tıp AD. Dr. Yıldıray ÇETE Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Acil Tıp Uzmanlığı Akdeniz Acil Tıp AD Dr. Yıldıray ÇETE Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Sunum Planı Acil Tıp Uzmanlığı Türkiye Acil Tıp Derneği Akdeniz Acil Tıp Anabilim Dalı

Detaylı

Tiroid nodüllerinde TİRADS skorlamasının güvenirliliği

Tiroid nodüllerinde TİRADS skorlamasının güvenirliliği Tiroid nodüllerinde TİRADS skorlamasının güvenirliliği Op. Dr. Sabri Özden, Op. Dr. Şiyar Ersöz, Dr. Bulut Özkan, Doç. Dr. Barış Saylam, Doç. Dr. Mesut Tez Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi,

Detaylı

Savaş Baba, Sabri Özden, Barış Saylam, Umut Fırat Turan Ankara Numune EAH. Meme Endokrin Cerrahi Kliniği

Savaş Baba, Sabri Özden, Barış Saylam, Umut Fırat Turan Ankara Numune EAH. Meme Endokrin Cerrahi Kliniği Savaş Baba, Sabri Özden, Barış Saylam, Umut Fırat Turan Ankara Numune EAH. Meme Endokrin Cerrahi Kliniği Tiroid kanserleri bütün kanserler içinde yaklaşık % 1 oranında görülmekte olup, özellikle kadınlarda

Detaylı

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARASTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ HASTA NAKLİ ve AMBULANS HİZMETLERİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARASTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ HASTA NAKLİ ve AMBULANS HİZMETLERİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç DÜZCE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARASTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ HASTA NAKLİ ve AMBULANS HİZMETLERİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Madde 1 Bu yönergenin amacı; Düzce Üniversitesi

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ YILLIĞI 2015 YAYINLANDI Müge ÜNAL

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ YILLIĞI 2015 YAYINLANDI Müge ÜNAL T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından 2016 Aralık ayında 2015 yılına ait Sağlık İstatistikleri Yıllığı yayınlanmıştır. Söz konusu çalışma; T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ YILLIĞI 2015 YAYINLANDI

Detaylı

Bethesda Klasifikayonu. Prof Dr Gülnur Güler Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

Bethesda Klasifikayonu. Prof Dr Gülnur Güler Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bethesda Klasifikayonu Prof Dr Gülnur Güler Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tiroid nodüllerinin yaklaşık %5 i malign TİİAS ile tarama öncesi cerrahi olarak rezeke edilen nodüllerde malignite oranı %14 iken,

Detaylı

HASTANE ÖNCESİ KOORDİNASYON. Yrd. Doç. Dr. M. Murat Oktay

HASTANE ÖNCESİ KOORDİNASYON. Yrd. Doç. Dr. M. Murat Oktay HASTANE ÖNCESİ KOORDİNASYON Yrd. Doç. Dr. M. Murat Oktay Hastane Öncesi Acil Yardım Hizmeti Acil tıbbi hizmetin Yer ve Zaman kısıtlaması olmaksızın hastane dışında uygulanmasıdır. 2 Temel Hizmet Modelleri

Detaylı

Tiroid Papiller Kanserde Güncel Kanıtlar ve Gerçekler. Kılavuzlara göre Ameliyat Stratejisi Değişti mi?

Tiroid Papiller Kanserde Güncel Kanıtlar ve Gerçekler. Kılavuzlara göre Ameliyat Stratejisi Değişti mi? Tiroid Papiller Kanserde Güncel Kanıtlar ve Gerçekler Kılavuzlara göre Ameliyat Stratejisi Değişti mi? Dr. Taner Kıvılcım Okan Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı Sunum Planı Ê Güncel

Detaylı

İnsidental kanser. Dr. Ali İlker Filiz Haydarpaşa Sultan Abdülhamid Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği

İnsidental kanser. Dr. Ali İlker Filiz Haydarpaşa Sultan Abdülhamid Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği İnsidental kanser Dr. Ali İlker Filiz Haydarpaşa Sultan Abdülhamid Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği Tanım Preoperatif tanı yöntemleriyle saptanamayan, ancak benign hastalıklar nedeniyle

Detaylı

ÜNİTE. İLK YARDIM VE ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ Doç. Dr. Serap ALTUNTAŞ İÇİNDEKİLER HEDEFLER

ÜNİTE. İLK YARDIM VE ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ Doç. Dr. Serap ALTUNTAŞ İÇİNDEKİLER HEDEFLER HEDEFLER İÇİNDEKİLER DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE İLK YARDIM, ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ VE AFETLERDE SAĞLIK ORGANİZASYONU Giriş Dünyada ve Türkiye de ilk Yardım ve Acil Sağlık Hizmetleri Dünyada Acil Sağlık Hizmetleri

Detaylı

OP. DR. YELİZ E. ERSOY BEZMİALEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GENEL CERRAHİ AD İSTANBUL

OP. DR. YELİZ E. ERSOY BEZMİALEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GENEL CERRAHİ AD İSTANBUL OP. DR. YELİZ E. ERSOY BEZMİALEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GENEL CERRAHİ AD İSTANBUL - Rutine giren tiroid incelemeleri Yüksek rezolüsyonlu ultrasonografi - Tiroid nodülü sıklığı -Yaklaşım Algoritmaları

Detaylı

Triajın tanımı, ne şekilde ve kimler tarafından yapılacağı ve triaj sınıflaması anlatılacaktır.

Triajın tanımı, ne şekilde ve kimler tarafından yapılacağı ve triaj sınıflaması anlatılacaktır. Doç. Dr. Onur POLAT Bu Ünitede; Triajın tanımı, ne şekilde ve kimler tarafından yapılacağı ve triaj sınıflaması anlatılacaktır. Ayrıca olağan ve olağan dışı durumlarda hasta ve yaralıların kayıtlarının

Detaylı

TİROİD (GUATR) CERRAHİSİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR FR-HYE-04-301-08

TİROİD (GUATR) CERRAHİSİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR FR-HYE-04-301-08 TİROİD (GUATR) CERRAHİSİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR FR-HYE-04-301-08 Tiroid bezi boyun ön tarafında yerleşmiş olup, nefes, yemek borusu ve ana damarlarla yakın komşuluk gösterir. Kelebek şeklinde olup

Detaylı

KRİTİK HASTANIN HASTANELER ARASI TRANSPORTU PRM. MUSTAFA YILDIZ İSTANBUL 112 ASH

KRİTİK HASTANIN HASTANELER ARASI TRANSPORTU PRM. MUSTAFA YILDIZ İSTANBUL 112 ASH KRİTİK HASTANIN HASTANELER ARASI TRANSPORTU PRM. MUSTAFA YILDIZ İSTANBUL 112 ASH İhtiyaç Kaynakların maksimum verimlilikle kullanılabilmesi Sağlık hizmetleri sunumunda özelleşmiş merkezlerin bölgesel olarak

Detaylı

Basit Guatr. Yrd.Doç.Dr. Okan BAKINER

Basit Guatr. Yrd.Doç.Dr. Okan BAKINER Basit Guatr Yrd.Doç.Dr. Okan BAKINER Amaç Basit (nontoksik) diffüz ve nodüler guatrı öğrenmek, tanı ve takip prensiplerini irdelemek. Öğrenim hedefleri 1.Tanım 2.Epidemiyoloji 3.Etiyoloji ve patogenez

Detaylı

ANESTEZİ TEKNİSYENİ TANIM

ANESTEZİ TEKNİSYENİ TANIM TANIM Her türlü ameliyatta hastanın uyutulması (anestezi) ile ilgili tıbbi yöntemleri hekimin talimatına göre uygulayan ve hekime yardımcı olan kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN, ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN -

Detaylı

Kritik Hasta Transportu. Yrd.Doç.Dr. Latif DURAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. SAMSUN

Kritik Hasta Transportu. Yrd.Doç.Dr. Latif DURAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. SAMSUN Kritik Hasta Transportu Yrd.Doç.Dr. Latif DURAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. SAMSUN Kaynaklar Warren J,Fromm RE Jr, et al. Guidelines for the inter and intrahospital transport

Detaylı

Giriş Güncel cerrahide tanı ve tedavi planlamalarında ultrasonografinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Ultrasonografinin cerrah tarafından gerçekleşti

Giriş Güncel cerrahide tanı ve tedavi planlamalarında ultrasonografinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Ultrasonografinin cerrah tarafından gerçekleşti Endemik bir bölgede tiroid nodüllerinin cerrah tarafından uygulanan ultrasonografi ile değerlendirilmesinin tanı ve cerrahi tedavi kararı üzerine etkisi Dr. Güldeniz Karadeniz Çakmak, Dr. Ali Uğur Emre,

Detaylı

Sağlıkta Maliyet. B.Burcu TANER Mayıs.2015

Sağlıkta Maliyet. B.Burcu TANER Mayıs.2015 Sağlıkta Maliyet B.Burcu TANER Mayıs.2015 14 Mayıs 2015 tarihinde Acıbadem Üniversitesi nde yapılan ASG XV. Hemşirelik Haftası Etkinliklerinde sunulmuştur. Hedef Daha geniş kitleler için daha iyi sağlık

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ Gülbiye Yenimahalleli Yaşar Talep ve talep fonksiyonunu etkileyen etmenler Talep: Satın alma gücü ile desteklenen istektir. Bireysel talep fonksiyonunu etkileyen etmenler: 1. Fiyat

Detaylı

112 Acil Sağlık Hizmetlerinde Motosiklet Ambulans ve Kullanımı

112 Acil Sağlık Hizmetlerinde Motosiklet Ambulans ve Kullanımı Acil Yardım ve Afet Yönetimi Lisans Öğrencileri ve Mezunlarına Yönelik Yazı Dizisi- 4: 112 Acil Sağlık Hizmetlerinde Motosiklet Ambulans ve Kullanımı I. Giriş Tüm dünyada artan trafik sorunu ülkemizde

Detaylı

Hastane. Hastane Grupları 19/11/2015. Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar

Hastane. Hastane Grupları 19/11/2015. Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar Hastane Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar Yük.Hem.Müge Bulakbaşı Ekonomik, verimli ve etkili olarak her türlü sağlık hizmetinin kesintisiz üretildiği, Eğitim, araştırma ve toplum sağlığı hizmetlerinin

Detaylı

SANATORYUM ATATÜRK ÜN HAYALİNDEKİ HASTANE: Hastanemizin kuruluş düşüncesi 1930 lu yıllara dayanmaktadır. Toraks Bülteni 33

SANATORYUM ATATÜRK ÜN HAYALİNDEKİ HASTANE: Hastanemizin kuruluş düşüncesi 1930 lu yıllara dayanmaktadır. Toraks Bülteni 33 ATATÜRK ÜN HAYALİNDEKİ HASTANE: SANATORYUM Vefatından birkaç sene öncesinde Atatürk, yaverlerinden Cevat Abbas Bey in köşküne sık sık gelir ve hastanemizin şu an bulunduğu tepeden Ankara yı seyredermiş.

Detaylı

TÜRKİYE SAĞLIK İNSANGÜCÜ DURUMUNUN ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMASI. Prof. Dr. Şebnem ASLAN

TÜRKİYE SAĞLIK İNSANGÜCÜ DURUMUNUN ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMASI. Prof. Dr. Şebnem ASLAN TÜRKİYE SAĞLIK İNSANGÜCÜ DURUMUNUN ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMASI Prof. Dr. Şebnem ASLAN Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü Antalya-2018 Sağlık Hizmetleri Sunumu Sağlık

Detaylı

BİRLİKTE ÇALIŞABİLİRLİK! Ekip Nedir? Hedefi olan, birbirlerine bağımlı bireylerden oluşan küçük gruptur

BİRLİKTE ÇALIŞABİLİRLİK! Ekip Nedir? Hedefi olan, birbirlerine bağımlı bireylerden oluşan küçük gruptur BİRLİKTE ÇALIŞABİLİRLİK! Ekip Nedir? Hedefi olan, birbirlerine bağımlı bireylerden oluşan küçük gruptur Paramedik Özlem AYDIN Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi

Detaylı

Dünya da ve Türkiye de İş Sağlığı ve Güvenliği

Dünya da ve Türkiye de İş Sağlığı ve Güvenliği Dünya da ve Türkiye de İş Sağlığı ve Güvenliği Amaç İstatistikî veriler ve karşılaştırmalarla dünyada ve Türkiye deki İSG durumu hakkında bilgi sahibi olmak. 2 Öğrenim hedefleri ILO İSG verileri, WHO meslek

Detaylı

ULUSAL ENDOKRİN CERRAHİ KONSENSUS KONFERANSI

ULUSAL ENDOKRİN CERRAHİ KONSENSUS KONFERANSI ULUSAL ENDOKRİN CERRAHİ KONSENSUS KONFERANSI TİROİD NODÜLÜNDE AMELİYAT ENDİKASYONLARI Tüm tiroid nodülleri ameliyat endikasyonudur Nodülün hızlı büyümesi (6 ayda çapın > %20) İİAB gerektirmeksizin ameliyat

Detaylı

ASİSTAN SAYILARINDAKİ AZALMA VE FAKÜLTEMİZ ÜZERİNE ETKİLERİ

ASİSTAN SAYILARINDAKİ AZALMA VE FAKÜLTEMİZ ÜZERİNE ETKİLERİ ASİSTAN SAYILARINDAKİ AZALMA VE FAKÜLTEMİZ ÜZERİNE ETKİLERİ Mart 2014, Kocaeli Bilindiği gibi tıp fakültelerinin en önemli fonksiyonlarından birisi öğrenci eğitiminin yanı sıra ana dal ve yan dal uzmanlık

Detaylı

İLAN NO BİRİMİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALI UNVANI DERECE AÇIKLAMA

İLAN NO BİRİMİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALI UNVANI DERECE AÇIKLAMA Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörlüğünden: ÖĞRETİM ÜYESİ ALIMI İLANI Üniversitemizin aşağıda belirtilen birimlerine 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve

Detaylı

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN TOTAL TİROİDEKTOMİ SONRASI HİPOKALSEMİ RİSKİ ÜZERİNE ETKİSİ

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN TOTAL TİROİDEKTOMİ SONRASI HİPOKALSEMİ RİSKİ ÜZERİNE ETKİSİ D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN TOTAL TİROİDEKTOMİ SONRASI HİPOKALSEMİ RİSKİ ÜZERİNE ETKİSİ Firuz Gachayev 1, Serhat Meriç 1, Yalın İşcan 1, İsmail Cem Sormaz 1, Fatih Tunca 1, Yasemin Giles Şenyürek 1, Tarık

Detaylı

SAĞLIK MEMURU. Hemşirelerle eş görev, yetki ve sorumluluğa sahiptir. A-GÖREVLER

SAĞLIK MEMURU. Hemşirelerle eş görev, yetki ve sorumluluğa sahiptir. A-GÖREVLER TANIM Bireyleri hastalıklardan korunma yolları konusunda bilgilendiren beden veya ruh sağlığının bozulması halinde hekim tarafından verilen tedaviyi uygulayan, hasta bakımını planlayan, uygulayan, denetleyen

Detaylı

Sevgili Öğrenciler. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SOYÖZ MÜDÜR

Sevgili Öğrenciler. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SOYÖZ MÜDÜR Sevgili Öğrenciler Yüksekokulumuz yeni ve genç bir yüksekokuldur. Alanlarında yetkin öğretim üyelerinin ve öğretim görevlilerinin, bir araya gelmesiyle oluşmuştur.. Genç ve tecrübeli bir ekiple yola çıkan

Detaylı

HAMDİ ÖZŞAHİN,GÜRKAN YETKİN,BÜLENT ÇİTGEZ,AYHAN ÖZ, MEHMET MİHMANLI, MEHMET ULUDAĞ

HAMDİ ÖZŞAHİN,GÜRKAN YETKİN,BÜLENT ÇİTGEZ,AYHAN ÖZ, MEHMET MİHMANLI, MEHMET ULUDAĞ HAMDİ ÖZŞAHİN,GÜRKAN YETKİN,BÜLENT ÇİTGEZ,AYHAN ÖZ, MEHMET MİHMANLI, MEHMET ULUDAĞ ŞİŞLİ HAMİDİYE ETFAL EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ GENEL CERRAHİ KLİNİĞİ Tiroit nodülleri toplumda sık görülen patolojilerdir.

Detaylı

PERFORMANS SİSTEMİ. Prof. Dr. YAVUZ ÇOŞKUN Gaziantep Üniversitesi

PERFORMANS SİSTEMİ. Prof. Dr. YAVUZ ÇOŞKUN Gaziantep Üniversitesi PERFORMANS SİSTEMİ Prof. Dr. YAVUZ ÇOŞKUN Gaziantep Üniversitesi SAĞLIK SİSTEMİ TANIMI WHO Dünya Sağlık Raporu (2000) de : Sağlık sistemi, birincil amacı sağlığın geliştirilmesi, yeniden tesisi ve sürekliliğinin

Detaylı

STE. Dr. Ali Uzan. Acil Tıp Anabilim Dalı

STE. Dr. Ali Uzan. Acil Tıp Anabilim Dalı ACĐL L SERVĐSTE STE TRĐAJ Dr. Ali Uzan Acil Tıp Anabilim Dalı Triaj Fransızca Seçmek Sınıflamak Türlerine göre ayırmak manasına gelir Đlk kez II. Dünya Şavaşında yaralı askerlere gereksinimleri doğrultusunda

Detaylı

ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN

ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN Almanya; Orta Avrupa da bir ülkedir. Kuzeyinde Kuzey denizi, Danimarka, ve Baltık denizi; doğusunda Polonya ve Çek cumhuriyeti; güneyinde Avusturya ve İsviçre;

Detaylı

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi. Sağlık Nedir?

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi. Sağlık Nedir? Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır: Mehmet ATASEVER Kamu İhale Kurumu Kurul Üyesi Sağlık insanın;

Detaylı

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Mehmet ATASEVER Kamu İhale Kurumu Kurul Üyesi Ankara, 29.11.2018 Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır:

Detaylı

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİNDE YATAN HASTALARIN HASTANE HİZMET KALİTESİNİ DEĞERLENDİRMELERİ Bilim Uzmanı İbrahim BARIN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri AMAÇ Hasta memnuniyeti verilen

Detaylı

İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ Dönem 6 Öğrenim Esasları. A. Genel Tanıtım B. Çalışma Kılavuzu C. Rotasyon Tablosu D.Dönem Kurulu E.

İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ Dönem 6 Öğrenim Esasları. A. Genel Tanıtım B. Çalışma Kılavuzu C. Rotasyon Tablosu D.Dönem Kurulu E. İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ Dönem 6 Öğrenim Esasları A. Genel Tanıtım B. Çalışma Kılavuzu C. Rotasyon Tablosu D.Dönem Kurulu E. İletişim A. GENEL TANITIM Dönem 6, tıp eğitiminin önceki 5 yılında edinilen bilgi,

Detaylı

Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Tarih: 24.03.2004 Sayı: 25412

Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Tarih: 24.03.2004 Sayı: 25412 Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Tarih: 24.03.2004 Sayı: 25412 MADDE l 11/05/2000 tarihli ve 24046 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliğinin

Detaylı

SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ GÜLHANE SAĞLIK MESLEK YÜKSEKOKULU ANKARA

SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ GÜLHANE SAĞLIK MESLEK YÜKSEKOKULU ANKARA SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ GÜLHANE SAĞLIK MESLEK YÜKSEKOKULU ANKARA ACİL SAGLIK HİZMETLERİ I ACİL SAGLIK HİZMETLERİNİN YAPISI ASH I DERS NOTU 01 2017 i İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... i GİRİŞ... 1 1. Acil

Detaylı

T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DEKANLIĞI Balçova 35340, İzmir. Sayı: /... /2018

T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DEKANLIĞI Balçova 35340, İzmir. Sayı: /... /2018 T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DEKANLIĞI Balçova 35340, İzmir Sayı:8780.../... /2018 Sayın, Dr... Tıp doktorluğu eğitim programımız içinde yer alan yaz uygulamasını Acil Servisinizde yapacak

Detaylı

Hasan Babayiğit. Yrd. Doç. Dr. Şaban Esen Bartın Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü, Yönetim ve Organizasyon A.B.D. Öğretim Üyesi

Hasan Babayiğit. Yrd. Doç. Dr. Şaban Esen Bartın Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü, Yönetim ve Organizasyon A.B.D. Öğretim Üyesi Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetlerinin Gelişimi ve Bartın İl Ambulans Servisine Bağlı Acil Sağlık Hizmetlerinin Retrospektif Olarak Değerlendirilmesi Dr. Dursun Koç THK, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık

Detaylı

Acil Yardım Organizasyonu. Devletler acil yardım organizasyonunu üç temel öğe üzerine yapılandırırlar: İtfaiye Polis Ambulans

Acil Yardım Organizasyonu. Devletler acil yardım organizasyonunu üç temel öğe üzerine yapılandırırlar: İtfaiye Polis Ambulans Doç. Dr. Onur POLAT Acil Yardım Organizasyonu Devletler acil yardım organizasyonunu üç temel öğe üzerine yapılandırırlar: İtfaiye Polis Ambulans 2 Tanımlar Acil durum: Erken dönemde nitelikli yardım başlatılmazsa

Detaylı

Papiller Mikrokarsinomlara Yaklaşım Türkiye Perspektifi

Papiller Mikrokarsinomlara Yaklaşım Türkiye Perspektifi Papiller Mikrokarsinomlara Yaklaşım Türkiye Perspektifi Özer Makay, Murat Özdemir, Yasemin Giles Şenyürek, Fatih Tunca, Mete Düren, Mehmet Uludağ, Mehmet Hacıyanlı, Gökhan İçöz, Adnan İşgör, Serdar Özbaş,

Detaylı

KANSER İSTATİSTİKLERİ

KANSER İSTATİSTİKLERİ 1 KANSER İSTATİSTİKLERİ Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biridir. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk sağlığı sorunudur. Tanı olanaklarının gelişmesi ve

Detaylı

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık (2003-2007) e Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi The Determination of the

Detaylı

OECD, Avrupa Birliği Sağlık İstatistikleri ve Türkiye

OECD, Avrupa Birliği Sağlık İstatistikleri ve Türkiye İzleme Ölçme ve Değerlendirme Kurum Başkan Yardımcılığı Editor Aziz KÜÇÜK Hazırlayanlar H. Erkin SÜLEKLİ Alper MORTAŞ OECD, Avrupa Birliği Sağlık İstatistikleri ve Türkiye Hastanelerde Beşeri ve Fiziki

Detaylı

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI SEKTÖRÜ

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI SEKTÖRÜ AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI SEKTÖRÜ Müge ÜNAL Ağız ve diş sağlığı sektörü muayenehaneler, Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri, diş poliklinikleri, diş protez laboratuarları ve diş depolarından oluşan oldukça geniş

Detaylı

Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Sorunlar ve Çözüm Önerileri Bir Evde Sağlık Hizmeti Örneği Olarak: SAMSUN Sorunlar ve Çözüm Önerileri Doç.Dr.Erdinç Yavuz Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği Sunum Planı q Samsun da evde sağlık hizmetleri

Detaylı

SINAVDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

SINAVDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR SINAVDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 1- Sınav salonlarında görevli öğretim elemanları tarafından mutlaka öğrenci kimlik kartlarının kontrolleri yapılacaktır. Öğrenci Kimlik Kartı yanında olmayan öğrenciler

Detaylı

Paratiroid lezyonlarında USG ve Sintigrafinin Karşılaştırılması

Paratiroid lezyonlarında USG ve Sintigrafinin Karşılaştırılması Paratiroid lezyonlarında USG ve Sintigrafinin Karşılaştırılması Op. Dr. Savaş Baba, Doç. Dr. Barış Saylam,Op. Dr. Hüseyin Çelik, Op. Dr. Özgür Akgül,Op. Dr. Sabri Özden, Ass. Dr. Deniz Tikici, Ass. Dr.

Detaylı

Türkiye, OECD üyesi ülkeler arasında çalışanların en az boş zamana sahip olduğu ülke!

Türkiye, OECD üyesi ülkeler arasında çalışanların en az boş zamana sahip olduğu ülke! Türkiye de İnsanlar Zaman Yoksulu, Kadınlar Daha da Yoksul 1 KEİG Platformu 3 Ocak 2019 Zaman kullanımı ile ilgili karşılaştırmalı istatistiklere bakıldığında, Türkiye özel bir konuma sahip. İstihdamda

Detaylı

KANAMALI HASTANIN TRANSFERİ. Doç.Dr Can Aktaş Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D

KANAMALI HASTANIN TRANSFERİ. Doç.Dr Can Aktaş Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D KANAMALI HASTANIN TRANSFERİ Doç.Dr Can Aktaş Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D Kritik Hasta Kim? Hastalık veya travma sonucu hayati fonksiyonları ileri derecede bozulmuş veya her an bozulma riski

Detaylı

TÜRKİYE NÜKLEER TIP DERNEĞİ 2017 YILI NÜKLEER TIP OKULU PROGRAMI

TÜRKİYE NÜKLEER TIP DERNEĞİ 2017 YILI NÜKLEER TIP OKULU PROGRAMI 2017 YILI PROGRAMI 1. HAFTA 02-05 MART 2017 02 MART PERŞEMBE Pediatri ve Nefroüroloji Semineri 03 MART CUMA Enstrümantasyon, Kalite Kontrol ve Radyasyon Semineri 04 MART CUMARTESİ Onkoloji Semineri 05

Detaylı

İZMİR DE YENİ DEVLET ÜNİVERSİTESİ

İZMİR DE YENİ DEVLET ÜNİVERSİTESİ İZMİR DE YENİ DEVLET ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Kuruluş 14.07.2010 VİZYON Uluslararası ölçütlere uygun; Tıp eğitimi, Araştırma, Hizmet sunumu, Örnek bir Tıp Fakültesi; Yetiştirdiği hekimler Tıp bilimine

Detaylı

TEST REHBER İLKELERİ PROGRAMI ULUSAL KOORDİNATÖRLER ÇALIŞMA GRUBU 26. TOPLANTISI (8-11 Nisan 2014, Paris)

TEST REHBER İLKELERİ PROGRAMI ULUSAL KOORDİNATÖRLER ÇALIŞMA GRUBU 26. TOPLANTISI (8-11 Nisan 2014, Paris) TEST REHBER İLKELERİ PROGRAMI ULUSAL KOORDİNATÖRLER ÇALIŞMA GRUBU 26. TOPLANTISI (8-11 Nisan 2014, Paris) Dr. A. Alev BURÇAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Sunu Planı OECD Hakkında

Detaylı

TÜRKİYE DE SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ

TÜRKİYE DE SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ İşletme Fakültesi Sağlık Yönetimi Bölümü SAĞLIK POLİTİKASI VE PLANLAMASI TÜRKİYE DE SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT Bölüm Hedefi *Bu derste; Türkiye de genel

Detaylı

İntraoperatif Rekürren Laringeal Sinir Monitorizasyonunda Tekrar Kullanım Güvenlimidir? Doç. Dr. Barış Saylam Ankara Numune EAH Meme Endokrin Cerrahi

İntraoperatif Rekürren Laringeal Sinir Monitorizasyonunda Tekrar Kullanım Güvenlimidir? Doç. Dr. Barış Saylam Ankara Numune EAH Meme Endokrin Cerrahi İntraoperatif Rekürren Laringeal Sinir Monitorizasyonunda Tekrar Kullanım Güvenlimidir? Doç. Dr. Barış Saylam Ankara Numune EAH Meme Endokrin Cerrahi Giriş-Amaç RLS (rekürren laringeal sinir) paralizisi

Detaylı

HEMODİYALİZ OPERATÖRÜ

HEMODİYALİZ OPERATÖRÜ TANIM Böbrek yetmezliği bulunan hastaların tedavisinde kullanılan hemodiyaliz makinesini sorumlu doktor nezaretinde veya kendi başına hazırlayan, hasta kayıtlarını tutan ve hemodiyaliz işlemlerini yapan

Detaylı

DEĞİŞEN DÜNYA-DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE:YÜKSEKÖĞRETİMİN GELECEĞİ TÜRKİYE İÇİN BİR ÖNERİ

DEĞİŞEN DÜNYA-DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE:YÜKSEKÖĞRETİMİN GELECEĞİ TÜRKİYE İÇİN BİR ÖNERİ DEĞİŞEN DÜNYA-DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE:YÜKSEKÖĞRETİMİN GELECEĞİ TÜRKİYE İÇİN BİR ÖNERİ Kemal Gürüz Atılım Üniversitesi 12 Mart 2012 Yirmi beş yaş üstü nüfus içinde ortaöğrenim görmüş olanların oranı, %. 2007.

Detaylı

ORTAK GÖRÜŞ 2010 ANKET VERİLERİ

ORTAK GÖRÜŞ 2010 ANKET VERİLERİ ORTAK GÖRÜŞ 2010 ANKET VERİLERİ Türk Tabipleri Birliği Hekimlerin Çalışma Koşulları, İşyükü ve İşgücüne ilişkin Ortak Görüş 2010 VERİ DÖKÜMÜ EKİM 2010 Yanıt dağılım grafkleri, tabloları ve anket soruları

Detaylı

KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI MERKEZİ

KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI MERKEZİ Yükseköğretim Sisteminin Uluslararasılaşması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrenciler İçin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi Araştırma Projesi KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI

Detaylı

Tiroid nodüllerinin değerlendirilmesinde tru-cut biyopsi yöntemi kullanılmalı mı?

Tiroid nodüllerinin değerlendirilmesinde tru-cut biyopsi yöntemi kullanılmalı mı? Tiroid nodüllerinin değerlendirilmesinde tru-cut biyopsi yöntemi kullanılmalı mı? Beril Güler, Tuğçe Kıran, Dilek Sema Arıcı, Erhan Ayşan, Fatma Cavide Sönmez Tiroid nodülü nedir? Çevre tiroid parankiminden

Detaylı

PAPİLLER TİROİD KARSİNOMLU OLGULARIMIZDA BRAF(V600E) GEN MUTASYON ANALİZİ. Klinik ve patolojik özellikler

PAPİLLER TİROİD KARSİNOMLU OLGULARIMIZDA BRAF(V600E) GEN MUTASYON ANALİZİ. Klinik ve patolojik özellikler PAPİLLER TİROİD KARSİNOMLU OLGULARIMIZDA BRAF(V600E) GEN MUTASYON ANALİZİ Klinik ve patolojik özellikler Neslihan KURTULMUŞ,, Mete DÜREN, D Serdar GİRAY, G Ümit İNCE, Önder PEKER, Özlem AYDIN, M.Cengiz

Detaylı

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 20

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 20 3/06/00 tarih ve 8 sayılı Karar Sayfa / 0 a Gönderen Alanı Yılı Acil Tıp Anesteziyoloji ve Reanimasyon Genel Cerrahi Göğüs Hastalıkları İç Hastalıkları Kardiyoloji 3 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları 3 Kadın

Detaylı

ANESTEZİ TEKNİKERİ TANIM

ANESTEZİ TEKNİKERİ TANIM TANIM Anestezi teknikeri; her türlü ameliyatta hastanın uyutulması ile ilgili tıbbi yöntemleri anestezi uzmanı hekimin talimatına göre uygulayan, anestezi işlerinde hekime yardımcı olan kişidir. A- GÖREVLER

Detaylı

A.ERDAL SARGUTAN EK TABLOLAR. Ek 1. Ek 1: Ek Tablolar 3123

A.ERDAL SARGUTAN EK TABLOLAR. Ek 1. Ek 1: Ek Tablolar 3123 Ek 1: Ek Tablolar 3123 Ek 1 EK TABLOLAR Tablolar, - (129) Dünya Sağlık Örgütü: WHO Dünya Sağlık Raporu - (123) Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı: UNDP İnsani Gelişme Raporu - (128) Dünya Bankası: WB

Detaylı

Ameliyat Öncesi Tanı / Nodüler Hastalıkta Kalsitonin Yeri

Ameliyat Öncesi Tanı / Nodüler Hastalıkta Kalsitonin Yeri Ameliyat Öncesi Tanı / Nodüler Hastalıkta Kalsitonin Yeri Dr. M. Umit UGURLU Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Ad. Meme ve Endokrin Cerrahi Ünitesi Tiroid kanserleri tüm kanser vakalarının

Detaylı

Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Kapı Tutuculuk. Zeliha Öcek

Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Kapı Tutuculuk. Zeliha Öcek Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Kapı Tutuculuk Zeliha Öcek Çarşıda dolaşır gibi doktor arama Sorular Kapı tutuculuk nedir? Farklı ülkelerde nasıl uygulanıyor? Avantajları nedir? Ne gibi riskleri olabilir?

Detaylı

Ders Yılı Dönem-V Anesteziyoloji ve Reanimasyon Staj Programı

Ders Yılı Dönem-V Anesteziyoloji ve Reanimasyon Staj Programı 2018 2019 Ders Yılı Dönem-V Anesteziyoloji ve Reanimasyon Staj Programı DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM 5 ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON STAJI EĞİTİM PROGRAMI Stajın adı Stajın süresi Öğretim yeri

Detaylı

Halk Sağlığı. YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ

Halk Sağlığı. YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ Halk Sağlığı YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ Halk Sağlığı, organize edilmiş toplum çalışmaları sonunda; - çevre sağlığı koşullarını düzelterek - bireylere sağlık bilgisi vererek - bulaşıcı hastalıkları

Detaylı

Ödeme Kuruluşları Açısından TİG (DRG) ve Önemi

Ödeme Kuruluşları Açısından TİG (DRG) ve Önemi Ödeme Kuruluşları Açısından TİG (DRG) ve Önemi 1 Mayıs 2010, Antalya Dr. Murat BALANLI SGK Yönetim Kurulu Üyesi 1 Ödeme Modelleri 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle ülke nüfusu (yeşil kartlılar dışında)

Detaylı

GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Dr.Eyup Sabri TEZCAN Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı

GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Dr.Eyup Sabri TEZCAN Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Dr.Eyup Sabri TEZCAN Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı KURUMSAL YAPI 16/05/2006 tarihli ve 5502 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu MERKEZ TEŞKİLATI Ana Hizmet

Detaylı

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 9. Hafta

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 9. Hafta SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ 9. Hafta 1 Almanya Sağlık Sistemi Almanya Resmi adı: Federal Republic of Germany Nüfus: 82.4 milyon (Nüfusunun 6,7 milyonu Alman vatandaşı değildir) Başkent: Berlin

Detaylı

Yatan Hasta Memnuniyeti. Patient Satisfaction in Clinic Deparments

Yatan Hasta Memnuniyeti. Patient Satisfaction in Clinic Deparments Gülşen AYTAR 1, Nuray YEŞİLDAL 2 1 A.İ.B.Ü. Düzce Tıp Fakültesi Sosyal Hizmet Uzmanı 2 A.İ.B.Ü. Düzce Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Düzce ÖZET Düzce Tıp Fakültesinde yatan 61 hastada memnuniyet

Detaylı

Adrenokortikal Karsinom Tek merkezin 10 yıllık deneyimi

Adrenokortikal Karsinom Tek merkezin 10 yıllık deneyimi Adrenokortikal Karsinom Tek merkezin 10 yıllık deneyimi Erman Alçı, Özer Makay, Adnan Şimşir*, Yeşim Ertan**, Ayşegül Aktaş, Timur Köse***, Gökhan İçöz, Mahir Akyıldız Ege Üniversitesi Hastanesi, Genel

Detaylı

SAĞLIK TURİZMİNİN YENİ YILDIZI; TÜRKİYE. Dünyada sağlık turizminin gelişmesine sebep olan faktörler şu şekilde sıralanabilir;

SAĞLIK TURİZMİNİN YENİ YILDIZI; TÜRKİYE. Dünyada sağlık turizminin gelişmesine sebep olan faktörler şu şekilde sıralanabilir; Yrd. Doç Dr. Gonca Güzel Şahin SAĞLIK TURİZMİNİN YENİ YILDIZI; TÜRKİYE Sağlık Turizmi; insanların tedavi olmak amacıyla yaşadıkları ülkeden, kaliteli ve görece daha ucuz hizmet alabilecekleri başka ülkelere

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM

Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM Hemşirelik Fakültesi Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Anabilim Dalı Eğitim Bilgileri Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik 1994-1998 Lisans İstanbul Üniversitesi Bölümü

Detaylı

TİROİD NODÜLLERİNE YAKLAŞIM

TİROİD NODÜLLERİNE YAKLAŞIM NE YAKLAŞIM Prof. Dr. Sibel Güldiken TÜTF, İç Hastalıkları AD, Endokrinoloji BD PREVALANSI Palpasyon ile %3-8 Otopsi serilerinde %50 US ile incelemelerde %30-70 Yaş ilerledikçe sıklık artmakta Kadınlarda

Detaylı

SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ

SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ Kaynak: Sağlık İşletmeleri Yönetimi Prof. Dr. Dilaver TENGİLİMOĞLU Yrd. Doç. Dr. Oğuz IŞIK Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT *Hastanelerin Tanımı *Hastanelerin Özellikleri *Hastanelerin

Detaylı

3. SIKLIKLA TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR, UYGULANAN PROSEDÜRLER VE HİZMETLER:

3. SIKLIKLA TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR, UYGULANAN PROSEDÜRLER VE HİZMETLER: Rev. No : 03 Rev.Tarihi : 28 Şubat 2012 1 / 5 1. HİZMET KAPSAMI: Çocuk Ürolojisi Bilim Dalı, 0-17 yaş arasındaki ayaktan ve yatan hastalara tanı ve tedavi hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmet haftada 7 gün

Detaylı

Sağlık Uygulama Tebliği ve Bütçe Uygulama Talimatı Yerine Tanı İlişkili Gruplar (TİG): Hekimleri Ne Bekliyor?

Sağlık Uygulama Tebliği ve Bütçe Uygulama Talimatı Yerine Tanı İlişkili Gruplar (TİG): Hekimleri Ne Bekliyor? Sağlık Uygulama Tebliği ve Bütçe Uygulama Talimatı Yerine Tanı İlişkili Gruplar (TİG): Hekimleri Ne Bekliyor? TİG (Tanı İlişkili Guruplar) Her biri az ya da çok bir özgüllük derecesine sahip bir tanı ya

Detaylı

DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİNİN TANITIMI

DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİNİN TANITIMI DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİNİN TANITIMI Diş hekimliği baş, yüz, ağız, çeneler ve dişlerin normal yapısını, görevlerini, hastalıklarını inceleyen ve bu hastalıkların koruyucu, iyileştirici tedavilerini kendine

Detaylı

KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI

KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI İÇERİK -Karşılıklı Tanıma Anlaşması (MRA) Nedir? -Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları

Detaylı

TRAFİK KAZALARI, DÜŞMELER, DARP OLGULARI ve İŞ KAZALARINDA ADLİ SÜREÇ ÖRNEK OLGU DEĞERLENDİRMESİ

TRAFİK KAZALARI, DÜŞMELER, DARP OLGULARI ve İŞ KAZALARINDA ADLİ SÜREÇ ÖRNEK OLGU DEĞERLENDİRMESİ TRAFİK KAZALARI, DÜŞMELER, DARP OLGULARI ve İŞ KAZALARINDA ADLİ SÜREÇ ÖRNEK OLGU DEĞERLENDİRMESİ İbrahim TEMİZ Acıbadem Atakent Üniversitesi Hastanesi Acil servis sorumlusu Hazırlanma Tarihi: 01/09/2015

Detaylı