DENEYSEL DESENLER Deneysel Araştırmalarda Kontrol Kontrol Edilmesi Gereken, İstenmeyen Değişkenler

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DENEYSEL DESENLER Deneysel Araştırmalarda Kontrol Kontrol Edilmesi Gereken, İstenmeyen Değişkenler"

Transkript

1 DENEYSEL DESENLER Deneysel araştırma yaklaşımı, neden-sonuç ilişkilerini belirlemeye çalışmak amacı ile, bir veya birden fazla bağımsız değişkendeki değişimin bağımlı değişkendeki etkisini incelemek üzere kontrol edilmiş ortamlarda uygulanan bir tekniktir. Genellikle ürünün, erişinin ve öğretim yöntemlerinin değerlendirilmesinde kullanılan deneysel yöntemde araştırmacı, bir araştırma ortamı oluşturmaktadır. Bu çoğu yapay bir durumdur. Oluşturulan bu ortam içinde araştırmacı, ilgili olduğu olay, değişken ve etkenleri ayarlamak, değiştirmek, ortadan kaldırmak gibi yollarla istediği duruma getirmekte, yani kontrol etmektedir. Bilimsel araştırmaların gerektirdiği gibi, deneysel araştırma süreci de objektif bir gözlem gerektirir. Yapılan gözlem sonuçlarına göre bir neden sonuç ilişkisi belirleneceğinden, gözlemci gözlem sonuçlarını etkileyecek her şeyden uzak durmak zorundadır. Araştırmaya konu olan olay ve olgular gözlenebilir ve ölçülebilir nitelikte olmalıdır. Eğer bunu sağlayamazsak sonuçlar çıkarmamız da mümkün olmayacaktır. Deney değişkenimizin bağımlı değişken üzerindeki etkisini gözlemek istediğimiz için, bağımlı değişkeni etkileyebilecek çalışma dışı değişkenlerin sıkı bir şekilde kontrol edilmesi gerekmektedir. Eğer bu değişkenler kontrol edilmezse bağımlı değişkendeki değişkenliğin nereden geldiği belirlenemeyecektir. Deneysel Araştırmalarda Kontrol Deneysel araştırmalar iç tutarlılığa sahip olmalıdır. İç tutarlılığın anlamı bağımsız değişkenimizdeki değişimin bağımlı değişkendeki değişime sebep olduğunun belirlenmesidir. Eğer bağımlı değişkendeki değişim yalnızca bağımsız değişkendeki değişime bağlı ise, iç geçerlik sağlanmış demektir. Eğer gözlenen sonuçlar yalnızca bağımsız değişkenden kaynaklanmıyor da başka değişkenler de etkili oluyorsa, iç geçerlik problemimiz var demektir. İstenmeyen değişkenlerin kontrolü derken istenmeyen tüm değişkenlerin etkisini tamamen kontrol altına almak anlaşılabilir. Bazı değişkenler için bu laboratuar ortamlarında sabit tutma yoluyla mümkündür. Ama sosyal bilimlerde bir çok değişken için bunu sağlamak pek mümkün değildir, örneğin; zeka, geçmiş yaşantılar, zaman içinde verilen pekiştireçler vb. Bağımsız değişkendeki değişmelere karşın istenmeyen değişkeni sabitlemek kontrol için yapılan uygulamalardan biridir. Kontrol Edilmesi Gereken, İstenmeyen Değişkenler

2 1) Zaman Deneysel uygulama yapılmadan önce öntest puanları ve deneysel uygulama yapıldıktan sonra sontest puanları alınmaktadır. Bu iki ölçme arasında zaman akıp gitmektedir. Zaman akıp giderken bu zamanda olan bazı olaylar bağımlı değişkenin etkilenmesine sebep olabilir. Örneğin deney değişkenimizdeki değişime göre bireylerin tutumlarında değişim olmasını bekliyor olabiliriz. Öntest- sontest arasındaki geçen zamanda olan olaylar bireyin tutumlarının düzeyinin ve yönünün değişmesine sebep olabilir. 2) Olgunlaşma Olgunlaşma belirli bir zamanın fonksiyonu olarak oluşan bireyin içsel durumlarının değişmesi anlamına gelir. Bu değişiklik hem biyolojik hem de psikolojik süreçleri içerir, örneğin yaş, öğrenme, yorgunluk, can sıkıntısı, özlem gibi belirli dış olaylarla ilgili olmayan fakat bireyin içinde yerleşik durumlardır. Bu durumlar deneysel sonuçları etkileyebilecek ve iç tutarlılığı bozacak şekilde etkili olabilir. 3) Araçlaşma Araçlaşma bağımlı değişkenin ölçülmesindeki zaman içinde olan değişikliklerdir. Ölçtüğümüz bağımlı değişkenin ölçülmesinde zaman içinde yenilikler olması bir diğer kontrol edilmesi gereken değişkenlerdendir. ölçme işlemindeki bu araçlaşma deney değişkenimizin etkisini incelediğimiz sonucu etkileyebilir. 4) İstatistiksel Gerileme Bir çok psikolojik çalışma göstermiştir ki öntest- sontest uygulamalarında öntest bakımından uçta bulunan bireyler herhangi bir deneysel işleme girmeden merkeze doğru kayma eğilimi gösterirler. Bu merkeze yönelme deneysel uygulamadan kaynaklanıyormuş gibi görülebilir. 5) Seçme Yanlılığı Seçme yanlılığı bireyleri deney ve kontrol gruplarına atarken yapılır. Bir deney değişkeninin bağımlı değişkendeki etkisini görmek istediğimizde deneysel uygulamamızı yaparız. Deney grubu lehine bir sonuç alındığında bunu hemen deney değişkeninden kaynaklandığını düşünürüz. Oysa başta gruplara atama yaparken tüm bağımlı değişkeni etkileyebilecek değişkenleri göz önüne alarak bir atama yapıldı mı? Bu sebeple grupları seçmede yanlı davranılması deney sonucuna karışabilecek istenmeyen etkilerden biridir.

3 6) Denek Kaybı Oluşturulmuş deney gruplarından denekler kaybedilebilir. Bu deneklerin kaybedilmesi karşılaştırma yapılacağında karşılaştırma sonuçlarını etkileyebilir. DENEYSEL DESENİN TEMEL ÖGELERİ Erden (1998), deneysel desenlerde gruplar ve ölçme aracının sayısı ve uygulama zamanı olmak üzere iki temel ögeden söz etmektedir. 1. Gruplar: Deneysel desende genellikle deney ve kontrol grubu olmak üzere iki grup vardır. Deney grubu değerlendirilecek eğitim programının uygulandığı gruptur. Eğer denenecek program ya da işlem birden fazla ise deney grubunun sayısı da artabilir. Kontrol grubu ise, araştırmayı etkileyecek tüm özellikler açısından mümkün olduğu kadar deney grubuna benzeyen, karşılaştırma olanağı sağlayan gruptur. Kontrol grubu denk ve denk ve denk olmayan kontrol grubu olmak üzere ikiye ayrılır. a. Denk kontrol grubu: Kontrol grubunun deney grubuna denk sayılabilmesi için iki grup öğrencilerinin de aynı evren içinden şans yöntemiyle seçilmesi gerekir. Böylece gruplar etkisi bilinen ve bilinmeyen bir çok değişken açısından eşitlenmiş olur ve iki grup arasındaki farkın sadece uygulanan işlemden kaynaklandığı söylenebilir. Grupların 15 kişiden az olduğu durumlarda şans yöntemiyle seçkisiz atama, grupların yeterince denk olmasını sağlamada yetersiz kalabilir. Böyle bir durumda deneklerin seçildiği evren önce araştırmayı etkileyebilecek özelliklere göre gruplanmalı, sonra her gruptan seçkisiz şans yöntemleriyle kontrol ve deney gruplarına denekler seçilmelidir. b. Denk olmayan kontrol grubu: Kontrol ve deney gruplarının şans yöntemleriyle atanamadıkları durumlarda, deney grubuna benzer özellikler gösteren başka bir grup bulunur. Bu tip kontrol grubuna denk olmayan kontrol grubu denir. Denk olmayan kontrol grubu desenlerde öntest verip iki grubun denkliğinin kontrol edilmesi gerekir. 2. Ölçme Aracının Sayısı ve Uygulama Zamanı: Deneysel desenlerde aynı ölçme araçlarını uygulama sayısı ve zamanları da desenin adı ve niteliğini belirleyen önemli bir değişkendir. Deney öncesi verilen testlere öntest, deney sonrası verilen testlere son test denir. Öntest öğrencilerin programın başında denel işlemle kazandırılmak istenilen davranışlara ne kadar sahip olduklarını gösterir. Sontest denel işlem sonucu öğrencilerin kazandırılmak istenilen davranışları ne kadar kazandıklarını gösterir.

4 Testlerin uygulanma zamanı araştırmanın amacına bağlıdır. Programın etkililiğini değerlendiren bir araştırmada, öğrencilerin erişi düzeylerinin belirlenmesi gerekir. Bunun için de öntestli bir araştırma deseni kullanılmalıdır. İki programın bir ögesinin etkililiğini karşılaştıran bir çalışmada öntest vermek mümkün değilse öntestsiz araştırma deseni kullanılır. Bir araştırmanın planlanmasında bir çok nokta hakkında daha başlangıçta karar verilmesi gerekmektedir. Bunlar arasında çok önemli olan ve araştırmanın temeli olacaklardan bazıları şunlardır: İşlemlerin ve deneysel değişkenin tanımlanması Araştırma evreninin tayini ve tanımlanması Örneklemin seçilmesi Ölçüt, bağımlı değişken ya da değişkenlerin tayini Kontrol edilecek etkenlerin yani; istenmedik değişkenlerin saptanması, açıklanması ve her birinin hangi düzeyde kontrol edilebileceğinin belirtilmesi Araştırmaya uyacak belirli bir desenin seçilmesi (Kaptan, 1993). Seçilen bir desenin geliştirilmesinde esas alınacak noktalar şu şekilde belirtilmiştir: Araştırmanın her sorusuna cevap vermede ya da her hipotezini test etmede atılacak adımlar gösterilmelidir. Tüm araştırmalar şaşırtıcı, karıştırıcı değişkenlerini yok etmek durumundadır. Bu değişkenler yok edilmeli, tahmin edilmeli veya randomizasyon süreciyle hesaba katılmalıdır. Hatasız bir desen geliştirilmesi beklenemez, bu sebeple desenin olası hata kaynaklarına karşı uyanık olunmalıdır. Araştırmanın desenini tartışmada onu bazı istatistiksel ya da mantıksal bakımdan isimlendirmek, belki de sınıflandırmak deseni tartışmada anlamlı olacaktır. Böylesi bir sınıflama araştırmacının niyetinin tam olarak okuyucuya ulaşmasına yardımcı olacağı gibi, araştırmacının olası hata kaynaklarını tanımlamasına da katkıda bulunur.

5 DENEYSEL DESEN DÜZENLEMELERİ Deneysel desenlerde gruplara göre iki ana şekilde deney düzenleme şekli vardır. Bunlardan biri grup-içi, diğeri ise gruplar-arası deney düzenekleridir. Grup içi deney düzeneğinde yalnızca bir grup ve deney değişkenimiz vardır. Gruplar arası deney düzeneğinde gruplar ve deney değişkenimiz vardır. a) Gruplar Arası deney düzeneği En az iki grubumuz vardır. Deney ve kontrol grubu olarak isimlendirilebilir. Gruplar arası deney düzeneği korunmalı yani güvenlidir, çünkü bir deney değişkeninin diğerini etkilemesi gibi bir durum söz konusu değildir. Çünkü gruplardan birine deney değişkeni uygulanırken diğerine uygulanmaz. Bu sebeple deney değişkeninin etkisinin devam etmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Herhangi bir gruplar arası deney düzeneğinde herhangi bir yolla mümkün olduğunca az farklı olacak şekilde uygulama gruplarının belirlenmesini sağlamak gerekmektedir. Gruplara bireyleri atarken tesadüfi olarak yapılmadığı takdirde hipotezimize göre sonuçları etkileyebilecek şekilde bir atama yapılması söz konusudur. Bireylerin ya tesadüfi(randomize) olarak atanması, ya da bire bir eşleştirme yapılması gerekmektedir. b) Grup İçi deney düzeneği grup içi deney düzeneği genelde daha verimlidir, çünkü her birey farklı deneysel durumlarında kendisi ile karşılaştırılmaktadır. Bu sebeple bir deney değişkeninin durumu diğerini etkileyebilecektir. Çünkü aynı grup her iki uygulamayı da almaktadır ve uygulamaların öncelik, sonralığına göre birbirini etkilemesi söz konusudur. İlk uygulanana deney değişkeninin etkisi ikinci uygulamada da devam ediyor olabilir. İlk uygulamanın etkisinin devam etmesini minimize etmek için uygulamaların sırasını tesadüfî olarak atamak bir yoldur. Dengelemek (Counterbalancing) öncelik sonralık sırasını dengeleyerek karıştırıcı etkinin en aza indirilmesi sağlanabilir. İki uygulamadan birincisi öncelikle ilk yarıya uygulanır, ikinci yarıya ikinci sırada uygulanır, ikinci uygulama ise öncelikle ilk uygulamanın yapılmadığı gruba uygulanır, kalanlara ikinci olarak uygulanır. Bir araştırmanın deneme sayılabilmesi için şu üç koşulu karşılaması gerekir. 1) Denemeci durumu (değişkenleri) değiştirebilmeli (manipule edebilmeli) 2) Değiştirmeler kontrollü olmalı 3)Denemeci, durumu değiştirmesini etkisini gözleyebilmeli (etki-tepki işleyişi izlenebilmeli)

6 TÜRLERİ Deneme modellerinin pek çok türü vardır. Bazı sınıflandırmalar denenmek istenen değişken sayısı ve düzeyine göre, bazıları ise denemede kullanılan grup sayısı ve değişkenlerin kontrolünde alınan önlemlere göre yapılmaktadır. Campbell ve stanley (1963) in geliştirdiği denemeye katılan grup sayısı, kontrol önlemleri ve bağımlı değişken üzerinde yapılan gözlemlerin zaman ve sayısını dikkate aldığı anlaşılan bir sınıflandırma, alanyazında ve uygulamalarda büyük kabul görmüştür. Buna göre, deneme modelleri üç grupta ele alınmaktadır. 1) Deneme öncesi (pre-experimental) modeller 2) Gerçek deneme (true-experimental) modelleri 3) Yarı deneme (quasi-experimental) modelleridir. DENEME ÖNCESİ MODELLER Deneme öncesi modeller gerçek anlamda bir deneme modeli niteliği taşımazlar.bu modellerin bilimsel değerleri oldukça sınırlıdır. Bu sınırlılıklar içinde kullanılabilen modellerden üçü: 1) TEK GRUP SON TEST MODEL G 1 X O 12 Gelişi güzel seçilmiş tek bir gruba bağımsız değişkenin uygulanması ve etkinin bağımlı değişken üzerinde gözlenmesi tek gözlemli modeli oluşturur. Modelin varsayımı O 12 gözleminin X bağımsız değişkeninin etkisini yansıtmasıdır. Fakat deney öncesi durum bilinmediği için bu sayıltıya fazlaca güvenilemez. Değişmenin (varsa) X değişkenden mi, öğrencilerin düzeyinden mi olduğu belirlenemez. 2) TEK GRUP ÖN TEST VE SON TEST MODEL ön test son test G 1 O 11 X O 12 Gelişi güzel seçilmiş bir gruba bağımsız değişken uygulanır ancak bu kez hem deney öncesi hem de deney sonrası ölçme söz konusudur. Modelin sayıltısı, son test puanlarının (O 12 ) ön test puanlarından (O 11 ) daha büyük ise bunun X bağımsız değişkeninin etkisi olduğudur.

7 Bu modele ilişkin olarak denenen değişkenin etkili olup olmadığını (bağımsız değişkenin-bağımlı değişken üzerindeki etkisi) ön test ve son test ortalamaları arasındaki farkın manidarlığını test edilmesiyle mümkündür. Bunun için tek bir grup ve bu grup üzerinde yapılan iki ölçme söz konusu olduğu için ilişkili gruplarda t testi kullanılır. Eğer dağılım normal değilse veya örneklem küçükse nonparametrik bir yöntem olan Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanılır. 3) KARŞILAŞTIRMALI EŞİTLENMEMİŞ GRUP SON TEST MODELİ G 1 X O 12 G 2 O 22 Gelişi güzel seçilmiş ve başlangıçta benzerlikleri bilinmeyen iki grup bulunur. Gruplardan biri deney, diğeri kontrol grubu olarak kullanılır. Modelin varsayımı, deney grubunda elde edilen puanların O 12, kontrol grubunda elde edilen puanlardan (O 22 ) daha yüksek olması durumunda, bu durumun X bağımsız değişkeninden kaynaklandığının kabul edilmesidir. Bu desende kullanılacak istatistiksel yöntem; deney ve kontrol grupları ortalamalarının karşılaştırması için, (Gruplar birbirinden bağımsız ve farklı olduğu için) ilişkisiz gruplar için t test tekniği veya bunun nonparametrik karşılığı Mann - Whitney U testi kullanılabilir. TAM DENEME MODELLERİ Bu modeller bilimsel değeri en yüksek olan modellerdir. Kontrol grupları kullanarak bunların avantajlarını sağlamakla birlikte, gruplarında random seçilmesi, atanması ve eşitlenmesi yoluyla buradan kaynaklanabilecek hataları en aza indirgerler. 1) ÖN TEST SON TEST KONTROL GRUPLU MODEL G 1 R O 11 X O 12 G 2 R O 21 O 22 Modelin varsayımı O 22 ile O 12 arasında oluşacak farkın X bağımsız değişkeninden kaynaklanmasıdır. Sosyal Bilimlerde en çok kullanılan araştırma şeklidir. Bu tür desenlerde gruplardan gelebilecek hata (seçme etkisi) önlenir. Gruplar

8 eşitlenir. Kontrol ve deney grubundaki denekler random yolla seçildiği için merkeze yönelme etkisi, araştırma ve kontrol grupları aynı zamanda test edildiği için zaman hatası da önlenir. Bu modelde istatistiksel analizler; her iki grupta da (deney ve kontrol) olan ön test ve son test arasındaki farklar arasındaki fark ilişkisiz t testi ile test edilebilir. (Ortalamalar arası farklılıkların farkı) veya önce deney ve kontrol grubunun ön test ve puanları karşılaştırılır (t testi) eğer önemli bir fark yoksa son test puanları t testi ile (ilişkisiz) karşılaştırılır. Ön test puanlarını birlikte değişen olarak alıp son test puanlarıyla kovaryans çözümlenmesi yapılabilir. Kavaryans analizinde deney ve kontrol gruplarında ön test puanları etkisi, farklılığı, son test puanlarından ayıklanmış olacaktır. Bu sebeple bu teknik ön test son test için son derece idealdir. 2) SON TEST KONTROL GRUPLU MODEL G 1 R X O 1.2 G 2 R O 22 Yansız atama ile oluşturulmuş iki grup bulunur. Bunlardan birisi deney, diğeri kontrol grubudur. Gruplara yalnızca son test uygulanır. Modelin varsayımı deney ve kontrol gruplarında yapılan ölçmeler arasındaki farkın X bağımsız değişkeninden kaynaklandığıdır. Çoğu denemelerde ve sosyal bilimlerde ön testin uygulanması gereksiz veya zordur. Bu durumda deney öncesi benzerliği sağlamak hem ekonomik hem de yeterli sayılabilir. Böylece deney öncesi ölçmenin iç ve dış geçerlik üzerindeki olumsuz etkileri önlenebilmektedir. (deneklerin yanlı davranması gibi) Bu desen için kullanılacak istatistiksel analiz yöntemi, deney ve kontrol gruplarından elde edilen son test puan ortalamalarının ilişkisiz t testi ile veya nonparametrik olan Mann -Whitney U testi ile test edilmesidir. 3) SOLOMON DÖRT GRUP MODELİ G 1 R O 11 X O 12 G 2 R O 21 O 22 G 3 R X O 32 G 4 R O 42

9 Bu model kontrollü ön test son test model ve kontrollü son test modelin birleşiminden oluşmaktadır. Bu model iç ve dış geçerliği en yüksek model olarak kabul edilmektedir. İstenmedik etkilerin ve hata kaynaklarının çoğu yok edilmiştir. Bu modelde istatistiksel analiz olarak, X in (bağımsız değişken)etkisinin saptanması için çeşitli karşılaştırmalar yapılır. Bu karşılaştırmalar da ilişkili ve ilişkisiz t testleri kullanılabilir (O 11 ile O 12 O 12 ile O 22 - O 32 ile O 42 - O 32 ile O 21 ) Tüm bu karşılaştırmalarda deneme grubu lehine farklılık ve son test şeklinde farklılık bulunması iç tutarlılığın belirtisi olup X bağımsız değişkeninin etkinliği olarak yorumlanabilir. Solomon 4 grup modeli 2X2 faktöryel model olarak ta düşünülebilir ve böylece ölçme ile bağımsız değişken etkileşimi de görülebilir. Kontrol Deney Ön testsiz O 42 O 32 Ön testli O 22 O 12 Böylece ön testin yapılıp yapılmamasının deney ve kontrol gruplarındaki son test puanlarını nasıl etkilediği görülebilir istatistiksel yöntem olarak varyans analizi kullanılabilir. YARI DENEME MODELLERİ Yarı deneme modelleri bilimsel değer açısından gerçek deneme modellerinden sonra gelir gerçek deneme modellerinin gerektirdiği kontrollerin sağlanamadığı yada onların bile yeterli olmadığı bir çok durumda yarı deneme modellerinden yararlarıdır. 1) ZAMAN DİZİSİ MODELİ G 1 O 1 O 2 O 3 O 4 X O 5 O 6 O 7 O 8 Gelişi güzel seçilmiş bir grup üzerinde, gözleme yöntemiyle bağımlı değişken ölçülmekte ve ölçmelerin ilk yarısında bağımsız deney değişkeni x uygulanır. Bağımsız değişken uygulamasından sonraki ölçmelerde önceki ölçmeler gibi süreli olarak yapılır. Eğer bağımsız değişken etkili olmazsa, x den sonraki ölçmeler ayrı bir düzey yada yön alır. Bu tür araştırmalarda işlemden önceki ve işlemden sonraki

10 gözlemler arasındaki fark yada farkları karşılaştırmak suretiyle işlemin etkisi incelenmektedir. Bu tür araştırmalar daha çok fizik ve biyoloji bilimlerine uymakla beraber bunlar insan davranışlarına da uygulanabilir. Bu tür araştırmaları yürütmek oldukça kolaydır. Fakat bunların yorumlanması ve analizi zor ve karmaşıktır. Bu araştırmalarda zaman etkisi kontrol edilemez. Bu araştırmalarda ölçme, olgunluk ve araştırmayı terk etmek gibi durumlardan doğacak etkiler ise kontrol altına alınmış olmaktadır. Bu model çok gruplu olarak ta uygulanabilir. G 1 O 1 O 2 O 3 O 4 X O 5 O 6 O 7 O 8 G 2 O 1 O 2 O 3 O 4 O 5 O 6 O 7 O 8 Modelde bağımsız X değişkenin etkisini görebilmek için elde edilen veriler grafikleştirilir. 2) EŞİT ZAMAN ÖRNEKLEMLİ MODEL G 1 X 1 O 1 X 0 O 2 X 1 O 3 X 0 O 4 X 1 O 5 X 0 O 6 Gelişi güzel oluşturulmuş bir grup üzerinde çalışılır ve bir dizi ölçme yapılır. Ancak burada, aynı grup, eşit zaman aralıkları ve yansız seçimle belirlenen bir sırada deney X 1 ve kontrol X 0 grubu olarak kullanılır. Her uygulamadan sonra, bağımlı değişkenin değeri ölçülür. X 1 ve X 0 değişken düzeylerinden sonra yapılan ölçmeler ayrı ayrı gruplandırılarak deney ve kontrol grupları oluşturulur. Bu puan gruplarının karşılaştırılması X 1 ile X 0 ın etkinliklerinin göstergesi olarak alınır. Varyans analizi tekniği verilerin analizinde kullanılabilir. 3) EŞİTLENMEMİŞ KONTROL GRUPLU MODEL G 1 O 1.1 X O 1.2 G 2 O 2.1 O 22 Bu model, ön test son test kontrol gruplu modele benzer, aralarındaki tek ve en önemli ayrılık, burada grupların (deney ve kontrol) gelişi güzel oluşmasıdır.

11 Bu tür bir araştırmada iç geçerliliği tehdit edebilecek zaman olgunluk, araç vb. kaynaklardan gelebilecek hatalar kontrol edilebilmektedir. Bu modelin istatistiksel teknikleri de ön test - son test kontrol gruplu modelle aynıdır. 4) ÖN TEST SON TEST AYRI ÖRNEK GRUP MODEL (Çapraz Test Model) G 1 R O 11 G 2 R X O 22 Yansız atama ile oluşturulmuş iki grup söz konusudur. Bu gruplardan birisi ön test diğeri son test için kullanılır. Son testin olduğu gruba deney değişkeni düzeyi uygulanır. Bu model, özellikle deney öncesi ölçmenin bağımlı değişkeni etkileme olasılığının yüksek olduğu durumlarda tercih edilir. Modelin geçerliği büyük ölçüde grupların yansız atama ile oluşturulmasına dayanarak, ayrı gruplar üzerinde yapılan ön test ile son testin aynı grupta yapılmış gibi işlem görebileceği var sayımına dayanır. Bu modeldeki aksaklıklardan en önemlisi zaman etkisinin kontrol edilemeyişidir. Eğer veriler soruşturma yoluyla toplanmışsa araç hatasının da büyük olacağı beklenir. 5) ROTASYON MODELİ G 1 X 1 O X 2 O X 3 O X 4 O G 2 X 2 O X 4 O X 1 O X 4 O G 3 X 3 O X 1 O X 4 O X 2 O G 4 X 4 O X 3 O X 2 O X 1 O Rotosyan modeli, birden çok grup zaman ve deney değişkenlerinin eşit sıra, zaman ve yansızlık ilkesine göre etkileşimlerinden oluşur. Buna göre her grup eşit sürelerle ve yansız bir sıra içinde X bağımsız değişkenlerinin etkisi altında bırakılır. Her X den sonra bir ölçme yapılır. Bağımsız deney değişkenlerinin gruplara her uygulanışından sonra yapılan ölçmeler, o değişkenin etkisi olarak kabul edilir. X lerin karşılaştırılmasında bu ölçmeler, gruplandırılarak, birlikte değerlendirilir.

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Yöntem Dr. Seher Yalçın 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın 1 Gerçek Deneysel Desenler (Karasar, 2005) Gerçek deneysel araştırmaların ortak özellikleri, birden çok grup kullanılması

Detaylı

Değeri $ ve bataryası 7 dakika yetiyor;) Manyetik alan prensibine göre çalıştığı için şimdilik demir ve bakır kaplama yüzeylerde

Değeri $ ve bataryası 7 dakika yetiyor;) Manyetik alan prensibine göre çalıştığı için şimdilik demir ve bakır kaplama yüzeylerde 3.HAFTA Değeri 10.000$ ve bataryası 7 dakika yetiyor;) Manyetik alan prensibine göre çalıştığı için şimdilik demir ve bakır kaplama yüzeylerde kullanılabiliyor. Sistematik bir yöntem kullanmak suretiyle,

Detaylı

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ. Araştırma Modelleri

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ. Araştırma Modelleri BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Araştırma Modelleri Araştırma Desenleri (modelleri) Araştırmanın alt problemlerine yanıt aramak veya denenceleri test etmek için yapılan araştırma planı Araştırma desenleri

Detaylı

Deneysel Yöntem. Yaşar Tonta H.Ü. BBY yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/fall2007/sb5002/ SB5002 SLIDE 1

Deneysel Yöntem. Yaşar Tonta H.Ü. BBY yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/fall2007/sb5002/ SB5002 SLIDE 1 Deneysel Yöntem Yaşar Tonta H.Ü. BBY tonta@hacettepe.edu.tr yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/fall2007/sb5002/ SB5002 SLIDE 1 Babbie, Bölüm 8: Deneyler Deneye uygun konular Klasik deney Deneklerin

Detaylı

İLERİ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ ARAŞTIRMA DESENİ RESEARCH DESIGN

İLERİ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ ARAŞTIRMA DESENİ RESEARCH DESIGN İLERİ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ ARAŞTIRMA DESENİ RESEARCH DESIGN 4 Prof. Dr. Mustafa Ergün Araştırma Desenleri (modelleri) Araştırmanın alt problemlerine yanıt aramak veya denenceleri test etmek için yapılan

Detaylı

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci BÖLÜM 8 ÖRNEKLEME Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması

Detaylı

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 )

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 ) 4. SUNUM 1 Gözlem ya da deneme sonucu elde edilmiş sonuçların, rastlantıya bağlı olup olmadığının incelenmesinde kullanılan istatistiksel yöntemlere HİPOTEZ TESTLERİ denir. Sonuçların rastlantıya bağlı

Detaylı

BÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR

BÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR BÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça

Detaylı

Araştırma Yöntem ve Teknikleri

Araştırma Yöntem ve Teknikleri Araştırma Yöntem ve Teknikleri Araştırma Sürecinde Kullanılan Terimler Araştırma Sürecinde Kullanılan Terimler Değişken (Variable) Hipotez veya Denence (Hypothesis) Sayıltı veya Faraziye (Assumption) Sınırlılık

Detaylı

Deneysel Araştırma Modelleri. Dr. Şebnem Bozkurt Bartın Devlet Hastanesi

Deneysel Araştırma Modelleri. Dr. Şebnem Bozkurt Bartın Devlet Hastanesi Deneysel Araştırma Modelleri Dr. Şebnem Bozkurt Bartın Devlet Hastanesi Deney Nedir? Deney yapan kişi tarafından bir yada daha çok değişkene müdahale edilerek bu müdahalenin başka bir değişkene etkisini

Detaylı

Nitel Araştırmada Geçerlik ve Güvenirlik

Nitel Araştırmada Geçerlik ve Güvenirlik Nitel Araştırmada Geçerlik ve Bilimsel araştırmanın en önemli ölçütlerinden biri olarak kabul edilen geçerlik ve güvenirlik araştırmalarda en yaygın olarak kullanılan iki en önemli ölçüttür. Araştırmalarda

Detaylı

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Yöntem Dr. Seher Yalçın 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın 1 YÖNTEM Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Veriler ve Toplanması Verilerin Çözümü ve Yorumu 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın

Detaylı

YÖNLENDİRİLMİŞ ÇALIŞMALAR

YÖNLENDİRİLMİŞ ÇALIŞMALAR Başlıca Araştırma Modelleri Ünite 5 Medya ve İletişim Önlisans Programı YÖNLENDİRİLMİŞ ÇALIŞMALAR Öğr.Gör.Esma GÖKMEN 1 Ünite 5 BAŞLICA ARAŞTIRMA MODELLERİ Öğr.Gör.Esma GÖKMEN İçindekiler 5.1. TEMEL KAVRAMLAR...

Detaylı

Deneysel Araştırma Düzenekleri

Deneysel Araştırma Düzenekleri Deneysel Araştırma Düzenekleri Araştırmacı tarafından oluşturulan farkların bağımlı değişken üzerindeki etkisini test etmeye yönelik çalışmalardır. Temel amaç neden-sonuç ilişkisini test etmektir. Dört

Detaylı

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci BÖLÜM 8 ÖRNEKLEME Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması

Detaylı

Deneysel Dizaynlar. İçsel ve Dışsal Geçerlilik

Deneysel Dizaynlar. İçsel ve Dışsal Geçerlilik Deneysel Dizaynlar İçsel ve Dışsal Geçerlilik Bilimsel Deney Nedir? Çok sayıda deney dahi, doğru olduğumu kanıtlayamaz; Ama tek bir deney, yanlış olduğumu kanıtlayabilir. Bilimsel araştırma bağlamında,

Detaylı

Modeli - Tarama Modelleri

Modeli - Tarama Modelleri Modeli - Tarama Modelleri Geçmişte varolmuş veya hala varolan bir durumu olduğu şekliyle betimlemeye çalışan yaklaşımdır. Araştırmacı olay, nesne, bireyleri değiştirmeden, onlara deneysel bir müdahalede

Detaylı

DENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER

DENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER DENEYSEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER Hazır gruplar üzerinde ancak grup eşleştirmenin olduğu seçkisiz atamanın

Detaylı

BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ

BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ 1 BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ Bilimsel yöntem aşamalarıyla tanımlanmış sistematik bir bilgi üretme biçimidir. Bilimsel yöntemin aşamaları aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir (Karasar, 2012): 1. Bir problemin

Detaylı

1. BETİMSEL ARAŞTIRMALAR

1. BETİMSEL ARAŞTIRMALAR ARAŞTIRMA MODELLERİ 1. BETİMSEL ARAŞTIRMALAR A. BETİMLEME (KAMUOYU) ARAŞTIRMALARI Bir survey yöntemi olan betimleme yöntemi, grupla ilgili, genişliğine bir çalışmadır. Bu tür araştırmalar, çok sayıda

Detaylı

GİRİŞ. Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir.

GİRİŞ. Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir. VERİ ANALİZİ GİRİŞ Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir. Bilimsel Bilgi: Kaynağı ve elde edilme süreçleri belli olan bilgidir. Sosyal İlişkiler Görgül Bulgular İşlevsel

Detaylı

Araştırma Modelleri Prof. Dr. Mustafa Ergün AKÜ - Eğitim Fakültesi

Araştırma Modelleri Prof. Dr. Mustafa Ergün AKÜ - Eğitim Fakültesi BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Araştırma Modelleri Prof. Dr. Mustafa Ergün AKÜ - Eğitim Fakültesi Araştırma Desenleri (modelleri) Araştırmanın alt problemlerine yanıt aramak veya denenceleri test etmek

Detaylı

PROBLEM BELİRLEME ve LİTERATÜR (ALANYAZIN) TARAMA

PROBLEM BELİRLEME ve LİTERATÜR (ALANYAZIN) TARAMA PROBLEM BELİRLEME ve LİTERATÜR (ALANYAZIN) TARAMA Araştırma Problemi Araştırma problem çözmeye yönelik bir süreçtir. Bu kapsamda Araştırmaya başlamak için ortaya bir problem konulması gerekir. Öncelikle,

Detaylı

Ortalamaların karşılaştırılması

Ortalamaların karşılaştırılması Parametrik ve Parametrik Olmayan Testler Ortalamaların karşılaştırılması t testleri, ANOVA Mann-Whitney U Testi Wilcoxon İşaretli Sıra Testi Kruskal Wallis Testi BBY606 Araştırma Yöntemleri Güleda Doğan

Detaylı

KARŞILAŞTIRMA İSTATİSTİĞİ, ANALİTİK YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI, BİYOLOJİK DEĞİŞKENLİK. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005

KARŞILAŞTIRMA İSTATİSTİĞİ, ANALİTİK YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI, BİYOLOJİK DEĞİŞKENLİK. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005 KARŞILAŞTIRMA İSTATİSTİĞİ, ANALİTİK YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI, BİYOLOJİK DEĞİŞKENLİK Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005 1 Karşılaştırma istatistiği Temel kavramlar: Örneklem ve evren:

Detaylı

BÖLÜM-1.BİLİM NEDİR? Tanımı...1 Bilimselliğin Ölçütleri...2 Bilimin İşlevleri...3

BÖLÜM-1.BİLİM NEDİR? Tanımı...1 Bilimselliğin Ölçütleri...2 Bilimin İşlevleri...3 KİTABIN İÇİNDEKİLER BÖLÜM-1.BİLİM NEDİR? Tanımı...1 Bilimselliğin Ölçütleri...2 Bilimin İşlevleri...3 BÖLÜM-2.BİLİMSEL ARAŞTIRMA Belgesel Araştırmalar...7 Görgül Araştırmalar Tarama Tipi Araştırma...8

Detaylı

BÖLÜM 1 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEDE TEMEL KAVRAMLAR

BÖLÜM 1 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEDE TEMEL KAVRAMLAR İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEDE TEMEL KAVRAMLAR I. Öğretimde Ölçme ve Değerlendirmenin Gerekliliği... 2 II. Ölçme Kavramı... 3 1. Tanımı ve Unsurları... 3 2. Aşamaları... 3 2.1. Ölçülecek

Detaylı

İçindekiler vii Yazarların Ön Sözü xiii Çevirenin Ön Sözü xiv Teşekkürler xvi Semboller Listesi xvii. Ölçme, İstatistik ve Araştırma...

İçindekiler vii Yazarların Ön Sözü xiii Çevirenin Ön Sözü xiv Teşekkürler xvi Semboller Listesi xvii. Ölçme, İstatistik ve Araştırma... İçindekiler İçindekiler vii Yazarların Ön Sözü xiii Çevirenin Ön Sözü xiv Teşekkürler xvi Semboller Listesi xvii BÖLÜM 1 Ölçme, İstatistik ve Araştırma...1 Ölçme Nedir?... 3 Ölçme Süreci... 3 Değişkenler

Detaylı

İstatistik. Temel Kavramlar Dr. Seher Yalçın 1

İstatistik. Temel Kavramlar Dr. Seher Yalçın 1 İstatistik Temel Kavramlar 26.12.2016 Dr. Seher Yalçın 1 Evren (Kitle/Yığın/Popülasyon) Herhangi bir gözlem ya da inceleme kapsamına giren obje ya da bireylerin oluşturduğu bütüne ya da gruba Evren veya

Detaylı

Non-Parametrik İstatistiksel Yöntemler

Non-Parametrik İstatistiksel Yöntemler Non-Parametrik İstatistiksel Yöntemler Dr. Seher Yalçın 27.12.2016 1 1. Tek Örneklem Kay Kare Testi 2. İki Değişken İçin Kay Kare Testi 3. Mann Whitney U Testi 4. Kruskal Wallis H Testi ortanca testine

Detaylı

Tekrarlı Ölçümler ANOVA

Tekrarlı Ölçümler ANOVA Tekrarlı Ölçümler ANOVA Repeated Measures ANOVA Aynı veya ilişkili örneklemlerin tekrarlı ölçümlerinin ortalamalarının aynı olup olmadığını test eder. Farklı zamanlardaki ölçümlerde aynı (ilişkili) kişiler

Detaylı

Bir çalışmanın yazılı bir planıdır. Araştırmacının yapmayı plandıklarını ayrıntılı olarak ifade etmesini sağlar. Araştırmacıya yapılması gerekenleri

Bir çalışmanın yazılı bir planıdır. Araştırmacının yapmayı plandıklarını ayrıntılı olarak ifade etmesini sağlar. Araştırmacıya yapılması gerekenleri Bir çalışmanın yazılı bir planıdır. Araştırmacının yapmayı plandıklarını ayrıntılı olarak ifade etmesini sağlar. Araştırmacıya yapılması gerekenleri açıklamak ve istenmeyen sorunları önlemek için yardımcı

Detaylı

Ders 5: ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME. Prof. Dr. Tevhide Kargın

Ders 5: ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME. Prof. Dr. Tevhide Kargın Ders 5: ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Prof. Dr. Tevhide Kargın Ölçme ve Değerlendirme Ölçme (measurement), bireylerin ya da nesnelerin belirli özelliklere sahip olup olmadığının, sahip ise, sahip oluş derecesinin

Detaylı

BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI

BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI 1 BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI 'Student t dağılımı' ya da kısaca 't dağılımı'; normal dağılım ve Z dağılımının da içerisinde bulunduğu 'sürekli olasılık dağılımları' ailesinde yer alan dağılımlardan bir

Detaylı

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ VE ISTATISTIĞI

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ VE ISTATISTIĞI BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ VE ISTATISTIĞI Felsefe, bilginin kaynağının ne olduğu üzerinde önemle durur. İnsan bilgisinin kaynağı ve bu konudaki düşünce akımları: Rasyonalizm ve Ampirizm Problemin çözümü

Detaylı

Üçüncü Hafta

Üçüncü Hafta Üçüncü Hafta Başlıca iki araştırma yaklaşımı (metodolojisi) vardır: nicel araştırma (quantitative research) ve nitel araştırma (qualitative research) 2 1 Gözleme ve ölçmeye dayanan, gözlem ve ölçmelerin

Detaylı

Tek Denekli Araştırmalar. 2014-Kdz.Ereğli

Tek Denekli Araştırmalar. 2014-Kdz.Ereğli Tek Denekli Araştırmalar 2014-Kdz.Ereğli Tek Denekli Araştırma Nedir? Nerelrde Kullanılır? Sadece bir deneğe ilişkin bulguların yorumlandığı araştırmalardır. Yarı-deneysel bir araştırma türüdür. Değişimlerin

Detaylı

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Yöntem Dr. Seher Yalçın 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın 1 Evren ve Örneklem Araştırmalar, çoğunlukla, belli bir evrene genellemek amacıyla, evrenden yansızlık kuralına göre seçilen

Detaylı

İçindekiler. 1 Giriş 2. 3 Psikoloji Araştırmalarında Etik Meseleler Bilimsel Yöntem 27. KISIM I Genel Meseleler 1

İçindekiler. 1 Giriş 2. 3 Psikoloji Araştırmalarında Etik Meseleler Bilimsel Yöntem 27. KISIM I Genel Meseleler 1 Ön Söz xiii KISIM I Genel Meseleler 1 1 Giriş 2 PSİKOLOJİ BİLİMİ 3 BİLİMİN BAĞLAMI 6 Tarihsel Bağlam 6 Sosyal ve Kültürel Bağlam 9 Ahlakî Bağlam 13 BİR ARAŞTIRMACI GİBİ DÜŞÜNMEK 14 Medyada Yayımlanan Araştırma

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... v. ŞEKİLLER LİSTESİ... xxi. ÇİZELGELER LİSTESİ... xxiii BİRİNCİ KESİM BİLİMSEL İRADE VE ARAŞTIRMA EĞİTİMİNE TOPLU BAKIŞ

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... v. ŞEKİLLER LİSTESİ... xxi. ÇİZELGELER LİSTESİ... xxiii BİRİNCİ KESİM BİLİMSEL İRADE VE ARAŞTIRMA EĞİTİMİNE TOPLU BAKIŞ İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ... v ŞEKİLLER LİSTESİ... xxi ÇİZELGELER LİSTESİ... xxiii BİRİNCİ KESİM BİLİMSEL İRADE VE ARAŞTIRMA EĞİTİMİNE TOPLU BAKIŞ BÖLÜM 1. BİLİMSEL İRADE ALGI ÇERÇEVESİ... 3 BİLGİNİN KAYNAĞI:

Detaylı

NİCEL ARAŞTIRMALAR. Mücahit Muhammed HAYDARLI Levent CANBEG Zübeyir KÜÇÜK Necat AKALIN

NİCEL ARAŞTIRMALAR. Mücahit Muhammed HAYDARLI Levent CANBEG Zübeyir KÜÇÜK Necat AKALIN NİCEL ARAŞTIRMALAR Mücahit Muhammed HAYDARLI Levent CANBEG Zübeyir KÜÇÜK Necat AKALIN Kazanımlar: Nicel araştırmaların mantığını,özelliklerini ve başlıca türlerini tanımlayabilecek, Araştırma sonuçlarının

Detaylı

Bilimsel araştırmanın amaçları

Bilimsel araştırmanın amaçları Prof.Dr.Besti Üstün Bilimsel araştırmanın amaçları Olayların tanımlanması Olaylar arasındaki ilişkileri bulmak Olayları anlamak ve açıklamak Olayların önceden tahmin edilmesi Olayların kontrolü İlişkilerin

Detaylı

BÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR

BÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR BÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça

Detaylı

Araştırma Yöntem ve Teknikleri

Araştırma Yöntem ve Teknikleri Araştırma Yöntem ve Teknikleri Bilimsel Araştırma Nedir? Araştırma Türleri Araştırma Nedir? Günlük dilde araştırma İnternette ya da kütüphane de araştırma. Bilimsel araştırma Karşılaşılan bir güçlüğün

Detaylı

Veri Toplama Teknikleri

Veri Toplama Teknikleri A. Gözlem Yoluyla Veri Toplama Teknikleri B. Soruşturma Yoluyla Nicel Veri Toplama Teknikleri Yazılı Soruşturma Tekniği Anket, Başarı Testi Yapılandırılmış Gözlem Önceden hazırlanmış göstergeler ve semboller

Detaylı

Örnekleme Teknikleri

Örnekleme Teknikleri Örnekleme Teknikleri Örnekleme Kavramı Sınıftaki öğrencilerin yaş ortalamasını tahmin etmek istiyoruz. Şehirde yaşayan kişilerin aylık ortalama gelir miktarı Seçim sonuçları Örnekleme Önemli Kavramlar

Detaylı

Sosyal Psikolojiye Giriş ve Araştırma Yöntemleri

Sosyal Psikolojiye Giriş ve Araştırma Yöntemleri Sosyal Psikolojiye Giriş ve Araştırma Yöntemleri Ne biliyoruz? TV de izlenen şiddet, izleyicilerde şiddeti artırır mı? Pornografik yayınlar (örneğin cinsel içerikli filmler), erkeklerde cinsel şiddeti

Detaylı

Bilimsel Araştırmanın Temelleri

Bilimsel Araştırmanın Temelleri Temel kavramlar Bilimsel Araştırmanın Temelleri İstatistik nedir? Sayısal değerleri ifade etmek için kullanılan bir dil Evren (population) Belirli bir özellik yönünden, birbirine benzeyen elemanların oluşturduğu

Detaylı

DENEYSEL ARAŞTIRMA DESENLERİ

DENEYSEL ARAŞTIRMA DESENLERİ Araştırmada öne sürülen hipotezlerinin kuramsal altyapıya sahip olması 05.11.2012 İÇERİK DENEYSEL ARAŞTIRMA DESENLERİ DOÇ. DR. MUSTAFA SÖZBİLİR http://fenicay.wordpress.com 2 1 Deneysel Araştırma 2 Deneysel

Detaylı

Hipotez Testlerine Giriş. Hipotez Testlerine Giriş

Hipotez Testlerine Giriş. Hipotez Testlerine Giriş Hipotez Testlerine Giriş Hipotez Testlerine Giriş Hipotez Testlerine Giriş Gözlem ya da deneme sonucu elde edilmiş sonuçların, raslantıya bağlı olup olmadığının incelenmesinde kullanılan istatistiksel

Detaylı

İçindekiler. KISIM I Giriş. Bölüm 1. Bilimsel Araştırmaya Giriş / 1

İçindekiler. KISIM I Giriş. Bölüm 1. Bilimsel Araştırmaya Giriş / 1 İçindekiler KISIM I Giriş Bölüm 1. Bilimsel Araştırmaya Giriş / 1 Giriş / 2 Bilgiyi Edinme Yöntemleri /3 Sezgi / 3 Otorite / 4 Akılcılık (Rasyonellik) / 5 Deneyimcilik ( Görgücülük) / 5 Bilim / 6 Tümevarım

Detaylı

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ. Bazı Temel Kavramlar

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ. Bazı Temel Kavramlar BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Bazı Temel Kavramlar TEMEL ARAŞTIRMA KAVRAMLARI Bilimsel çalışmaların amacı, örneklem değerinden evren değerlerinin kestirilmesidir. Araştırma evreni (population) Evren, bütündeki

Detaylı

Deneysel Yöntem. BBY606 Araştırma Yöntemleri Güleda Doğan

Deneysel Yöntem. BBY606 Araştırma Yöntemleri Güleda Doğan Deneysel Yöntem BBY606 Araştırma Yöntemleri Güleda Doğan Araştırma Yöntemleri Nicel Yöntemler - Betimleme Yöntemi - Deneysel Yöntem - İçerik Analizi - Yöneylem Araştırması -... Nitel Yöntemler - Alan Araştırması

Detaylı

1. FARKLILIKLARIN TESPİTİNE YÖNELİK HİPOTEZ TESTLERİ

1. FARKLILIKLARIN TESPİTİNE YÖNELİK HİPOTEZ TESTLERİ 1. FARKLILIKLARIN TESPİTİNE YÖNELİK HİPOTEZ TESTLERİ Örneklem verileri kullanılan her çalışmada bir örneklem hatası çıkma riski her zaman söz konusudur. Dolayısıyla istatistikte bu örneklem hatasının meydana

Detaylı

Araştırma Yöntemleri. Araştırma Tasarımı ve İstatistik Test Seçimi

Araştırma Yöntemleri. Araştırma Tasarımı ve İstatistik Test Seçimi Araştırma Yöntemleri Araştırma Tasarımı ve İstatistik Test Seçimi Araştırma Süreci İLGİ? Y Y? FİKİR?? X Y, A B KURAM A B E F C D X Y KAVRAMSALLAŞTIRMA Kavramların ve araştırılacak değişkenlerin anlamlarını

Detaylı

26.12.2013. Farklı iki ilaç(a,b) kullanan iki grupta kan pıhtılaşma zamanları farklı mıdır?

26.12.2013. Farklı iki ilaç(a,b) kullanan iki grupta kan pıhtılaşma zamanları farklı mıdır? 26.2.23 Gözlem ya da deneme sonucu elde edilmiş sonuçların, raslantıya bağlı olup olmadığının incelenmesinde kullanılan istatistiksel yöntemlere HĐPOTEZ TESTLERĐ denir. Sonuçların raslantıya bağlı olup

Detaylı

T.C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

T.C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ T.C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEZ ÖNERİSİ HAZIRLAMA KILAVUZU MART, 2017 MUĞLA T.C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ.... ANABİLİM DALI.... BİLİM

Detaylı

İÇİNDEKİLER BİLİMSEL ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR

İÇİNDEKİLER BİLİMSEL ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR İÇİNDEKİLER BÖLÜM I Doç. Dr. Hüseyin Yolcu BİLİMSEL ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR Giriş -------------------------------------------------------------------------------------------- 3 Bilim ve Bilimsel

Detaylı

ARAŞTIRMA TÜRLERİ R. ALPAR

ARAŞTIRMA TÜRLERİ R. ALPAR ARAŞTIRMA TÜRLERİ R. ALPAR ARAŞTIRMA TÜRLERİ Araştırmanın yapılacağı yer, amaç, kapsadığı zaman ve veri toplama biçimine göre değişik biçimlerde sınıflandırılabilir. Araştırmanın kapsadığı zamana göre:

Detaylı

FEN EĞİTİMİNDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

FEN EĞİTİMİNDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ FBE-YL/2015-2015 Ders Notları 4 FEN EĞİTİMİNDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Araştırma Modeli ve Türleri Dr. Aysun ÖZTUNA KAPLAN Araştırma Modeli } Araştırma modeli, araştırmanın amacına uygun ve ekonomik olarak

Detaylı

İçindekiler. Pazarlama Araştırmalarının Önemi

İçindekiler. Pazarlama Araştırmalarının Önemi İçindekiler Birinci Bölüm Pazarlama Araştırmalarının Önemi 1.1. PAZARLAMA ARAŞTIRMALARININ TANIMI VE ÖNEMİ... 1 1.2. PAZARLAMA ARAŞTIRMASI İŞLEVİNİN İŞLETME ORGANİZASYONU İÇİNDEKİ YERİ... 5 1.3. PAZARLAMA

Detaylı

MEÜ. SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DERS TANIMI FORMU

MEÜ. SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DERS TANIMI FORMU MEÜ. SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DERS TANIMI FORMU Dersin Adı-Kodu: BİS 601 Örnek Genişliği ve Güç Programın Adı: Biyoistatistik Dersin düzeyi Doktora Ders saatleri ve Teori Uyg. Lab. Proje/Alan Çalışması

Detaylı

BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ

BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ 1 BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Gözlenen belli bir özelliği, bu özelliğe ilişkin ölçme sonuçlarını yani verileri kullanarak betimleme, istatistiksel işlemlerin bir boyutunu oluşturmaktadır. Temel

Detaylı

Deneysel Araştırmalarda Uygun Örneklem Büyüklüğü Ve İstatistiksel Güç Analizi. Doç Dr. Nurhan DOĞAN AKÜ Tıp Fak. Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD

Deneysel Araştırmalarda Uygun Örneklem Büyüklüğü Ve İstatistiksel Güç Analizi. Doç Dr. Nurhan DOĞAN AKÜ Tıp Fak. Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD Deneysel Araştırmalarda Uygun Örneklem Büyüklüğü Ve İstatistiksel Güç Analizi Doç Dr. Nurhan DOĞAN AKÜ Tıp Fak. Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD Giriş Yeterli Örneklem Büyüklüğü Neden Önemlidir? Özel

Detaylı

Örneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir.

Örneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir. ÇIKARSAMALI İSTATİSTİKLER Çıkarsamalı istatistikler, örneklemden elde edilen değerler üzerinde kitleyi tanımlamak için uygulanan istatistiksel yöntemlerdir. Çıkarsamalı istatistikler; Tahmin Hipotez Testleri

Detaylı

Örnekleme Yöntemleri. Evren

Örnekleme Yöntemleri. Evren Örnekleme Yöntemleri Doç.Dr. Şener Büyüköztürk Evren Evren, araştırma sonuçlarının geçerli olacağı büyük grup. Evren birimi, evrenin sınırlandırılmış bir parçasıdır. Liselerdeki disiplin suçları konusundaki

Detaylı

Oluşturulan evren listesinden örnekleme birimlerinin seçkisiz olarak çekilmesidir

Oluşturulan evren listesinden örnekleme birimlerinin seçkisiz olarak çekilmesidir Bilimsel Araştırma Yöntemleri Prof. Dr. Şener Büyüköztürk Doç. Dr. Ebru Kılıç Çakmak Yrd. Doç. Dr. Özcan Erkan Akgün Doç. Dr. Şirin Karadeniz Dr. Funda Demirel Örnekleme Yöntemleri Evren Evren, araştırma

Detaylı

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER SPSS in üzerinde işlem yapılabilecek iki ana ekran görünümü vardır. DATA VIEW (VERİ görünümü) VARIABLE VIEW (DEĞİŞKEN görünümü) 1 DATA VIEW (VERİ görünümü) İstatistiksel

Detaylı

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Yöntem Dr. Seher Yalçın 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın 1 YÖNTEM Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Veriler ve Toplanması Verilerin Çözümü ve Yorumu 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın

Detaylı

Koşullu Öngörümleme. Bu nedenle koşullu öngörümleme gerçekleştirilmelidir.

Koşullu Öngörümleme. Bu nedenle koşullu öngörümleme gerçekleştirilmelidir. Koşullu Öngörümleme Ex - ante (tasarlanan - umulan) öngörümleme söz konusu iken açıklayıcı değişkenlerin hatasız bir şekilde bilindiği varsayımı gerçekçi olmayan bir varsayımdır. Çünkü bazı açıklayıcı

Detaylı

Modeli - Deneme Modelleri Türleri

Modeli - Deneme Modelleri Türleri Araştırmanın Raporu Yöntem - Araştırma Modeli - Deneme Modelleri Türleri Türler farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. Bunlardan en önemlisi denenmek istenen bağımsız değişken sayısına göredir. Modeller

Detaylı

Korelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon

Korelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon Korelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon İçerik Korelasyon Korelasyon Türleri Korelasyon Katsayısı Regresyon KORELASYON Korelasyon iki ya da daha fazla değişken arasındaki doğrusal ilişkiyi gösterir.

Detaylı

ARAŞTIRMA YAKLAŞIM - DESEN ve YÖNTEMLERİ

ARAŞTIRMA YAKLAŞIM - DESEN ve YÖNTEMLERİ Epistemolojik Açıdan Bilgi Nedir? ARAŞTIRMA YAKLAŞIM - DESEN ve YÖNTEMLERİ 1. Grup: İnsanların hepsinin üzerinde birleşeceği bir bilgi olabilir. Örneğin deney yolu ile elde edilen bilimsel bilgi. Olgularla

Detaylı

ARA TIRMA YAKLA IM - DESEN ve YÖNTEMLER

ARA TIRMA YAKLA IM - DESEN ve YÖNTEMLER ARA TIRMA YAKLA IM - DESEN ve YÖNTEMLER Epistemolojik Açıdan Bilgi Nedir?!!! Ontolojik Açıdan Gerçek Nedir?! Gerceğe nasıl ulaşırız?! Gerçeğe nasıl ulaşırız?! ARA TIRMA YAKLA IMI - DESEN - YÖNTEM? " "

Detaylı

Bağımlı Gruplar İçin t Testi Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi

Bağımlı Gruplar İçin t Testi Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Bağımlı Gruplar İçin t Testi Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Dr. Eren Can Aybek erencan@aybek.net www.olcme.net IBM SPSS Statistics ile Bağımlı Gruplar için t Testi İlişkili olan iki ortalama arasında

Detaylı

Araştırmada Evren ve Örnekleme

Araştırmada Evren ve Örnekleme 6. Bölüm Araştırmada Evren ve Örnekleme 1 İçerik Örnekleme Teorisinin Temel Kavramları Örnekleme Yapmayı Gerekli Kılan Nedenler Örnekleme Süreci Örnekleme Yöntemleri 2 1 Giriş Araştırma sonuçlarının geçerli,

Detaylı

T TESTİ: ORTALAMALAR ARASI FARKLARIN TEST EDİLMESİ. Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN

T TESTİ: ORTALAMALAR ARASI FARKLARIN TEST EDİLMESİ. Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN T TESTİ: ORTALAMALAR ARASI FARKLARIN TEST EDİLMESİ Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN Gruplara ait ortalamalar elde edildiğinde, farklı olup olmadıkları ilk bakışta belirlenemez. Ortalamalar arsında bulunan

Detaylı

Örnekleme Yöntemleri

Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Evren & Örneklem (Fraenkel & Wallen, 1990) Evren & Örneklem 2 Evren Evren, araştırma sonuçlarının genelleneceği (geçerli olacağı) büyük grup. Hedef evren, araştırmacının ulaşmak istediği,

Detaylı

VERİ TOPLMA ARAÇLARI

VERİ TOPLMA ARAÇLARI VERİ TOPLMA ARAÇLARI GÖZLEM GÖRÜŞME ANKET ANKET Anket, insanların yaşam koşullarını, davranışlarını, inançlarını veya tutumlarını betimlemeye yönelik bir dizi sorudan oluşan bir araştırma materyalidir.

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 8: Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Tahmin (kestirim veya öngörü): Mevcut bilgi ve deneylere dayanarak olayın bütünü hakkında bir yargıya varmaktır. Bu anlamda, anakütleden çekilen

Detaylı

FSML / 2009 10 I.Dönem s.gky

FSML / 2009 10 I.Dönem s.gky FSML / 2009 10 I.Dönem s.gky Bir amaca ulaşmak için izlenen düzenli yola yöntem denir. Bilim olaylar ve olgular ile ilgili genel geçerliliği olan nesnel bilgiler elde etmek ister. Bilimin ortaya koyduğu

Detaylı

SEÇKİSİZ OLMAYAN ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ

SEÇKİSİZ OLMAYAN ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ SEÇKİSİZ OLMAYAN ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ SEÇKİSİZ OLMAYAN ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ Seçkisiz olmayan örnekleme yöntemleri Fraenkel ve Wallen(2006) ın sınıflandırmasıyla tutarlı olarak ; Sistematik Örnekleme Amaçsal

Detaylı

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler. Geçerlik. Geçerlik Türleri. Geçerlik. Kapsam Geçerliği

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler. Geçerlik. Geçerlik Türleri. Geçerlik. Kapsam Geçerliği BÖLÜM 3 Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN cetinerdogan@gmail.com Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler Geçerlik Güvenirlik Kullanışlılık Geçerlik Geçerlik,

Detaylı

PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Mesut TABUK1 Ahmet Şükrü ÖZDEMİR2 Özet Matematik, diğer soyut bilimler

Detaylı

PARAMETRİK TESTLER. Tek Örneklem t-testi. 200 öğrencinin matematik dersinden aldıkları notların ortalamasının 70 e eşit olup olmadığını test ediniz.

PARAMETRİK TESTLER. Tek Örneklem t-testi. 200 öğrencinin matematik dersinden aldıkları notların ortalamasının 70 e eşit olup olmadığını test ediniz. PARAMETRİK TESTLER Tek Örneklem t-testi 200 öğrencinin matematik dersinden aldıkları notların ortalamasının 70 e eşit olup olmadığını test ediniz. H0 (boş hipotez): 200 öğrencinin matematik dersinden aldıkları

Detaylı

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ İÇİN İŞLETME İSTATİSTİĞİ

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ İÇİN İŞLETME İSTATİSTİĞİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ İÇİN İŞLETME İSTATİSTİĞİ Hafta 11 Yrd. Doç. Dr. Halil İbrahim CEBECİ Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan

Detaylı

Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler

Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler BÖLÜM 9 VARYANS ANALİZİ Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU 1 Varyans analizi niçin yapılır? İkiden fazla veri grubunun ortalamalarının karşılaştırılması t veya Z testi

Detaylı

İstatistik Temel Kavramlar- Devam

İstatistik Temel Kavramlar- Devam İstatistik Temel Kavramlar- Devam 26.12.2016 Dr. Seher Yalçın 1 Değişken türleri Değişken; gözlemden gözleme farklı değerler alabilen objelere, niteliklere ya da durumlara denir (Arıcı, 2006). Bir özellik

Detaylı

Örneklem. Yöntemleri FBED511 Eğitim Bilimlerinde Temel Araştırma Yöntemleri 1. Evren & Örneklem. Evren. Örneklem ve örnekleme

Örneklem. Yöntemleri FBED511 Eğitim Bilimlerinde Temel Araştırma Yöntemleri 1. Evren & Örneklem. Evren. Örneklem ve örnekleme Yöntemleri & EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri (Fraenkel & Wallen, 1990), araştırma sonuçlarının genelleneceği (geçerli olacağı) büyük grup. Hedef evren, araştırmacının ulaşmak istediği, ancak ulaşması

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 10: Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Varyans analizi niçin yapılır? İkiden fazla veri grubunun ortalamalarının karşılaştırılması t veya Z testi ile yapılabilir. Ancak karşılaştırılacak

Detaylı

Parametrik İstatistiksel Yöntemler (t testi ve F testi)

Parametrik İstatistiksel Yöntemler (t testi ve F testi) Parametrik İstatistiksel Yöntemler (t testi ve F testi) Dr. Seher Yalçın 27.12.2016 1 İstatistiksel testler parametrik ve parametrik olmayan testler olmak üzere iki gruba ayrılır. Parametrik testler, ilgilenen

Detaylı

Programın Denenmesi. Hazırlanan program taslağının denenmesi uygulama sürecinde programda gerekli düzeltmelerin yapılmasına olanak sağlamalıdır.

Programın Denenmesi. Hazırlanan program taslağının denenmesi uygulama sürecinde programda gerekli düzeltmelerin yapılmasına olanak sağlamalıdır. Programın Denenmesi Hazırlanan program taslağının denenmesi uygulama sürecinde programda gerekli düzeltmelerin yapılmasına olanak sağlamalıdır. Deneme sonuçlarından yararlı bilgiler edinilmesi için program

Detaylı

EVREN VE ÖRNEKLEM. EVREN Araştırma Bulgularının genellenmesi hedeflenen, veri toplamaya esas büyük kitle.

EVREN VE ÖRNEKLEM. EVREN Araştırma Bulgularının genellenmesi hedeflenen, veri toplamaya esas büyük kitle. EVREN VE ÖRNEKLEM EVREN Araştırma Bulgularının genellenmesi hedeflenen, veri toplamaya esas büyük kitle. ÖRNEKLEM Evrenden çeşitli tekniklerle seçilen, evrenin özelliklerini taşıması istenilen, verilerin

Detaylı

ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Bilimsel Araştırmaların Sınıflandırılması İlişki Aramayan Araştırmalar Betimsel Araştırmalar Deneysel Olmayan Araştırmalar İlişki Arayan Araştırmalar Sebep-Sonuç İlişkisine Dayalı

Detaylı

DEĞERLENDİRME ARASINDAKİ İLİŞKİLER... 1

DEĞERLENDİRME ARASINDAKİ İLİŞKİLER... 1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... xxii BÖLÜM 1 - ÖĞRENME, ÖĞRETİM VE DEĞERLENDİRME ARASINDAKİ İLİŞKİLER... 1 EĞİTİM SÜRECİ VE ÖĞRENME... 2 Öğrenme ve Bilişsel Yaklaşım... 3 Bilişsel Yaklaşımın Eğitimdeki Genel Sonuçları...

Detaylı

1 Hipotez konusuna öncelikle yokluk hipoteziyle başlanılan yaklaşımda, araştırma hipotezleri ALTERNATİF HİPOTEZLER olarak adlandırılmaktadır.

1 Hipotez konusuna öncelikle yokluk hipoteziyle başlanılan yaklaşımda, araştırma hipotezleri ALTERNATİF HİPOTEZLER olarak adlandırılmaktadır. Özellikle deneysel araştırmalarda, araştırmacının doğru olup olmadığını yapacağı bir deney ile test edeceği ve araştırma sonunda ortaya çıkan sonuçlarla doğru ya da yanlış olduğuna karar vereceği bir önermesi

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii İçindekiler... v

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii İçindekiler... v İÇİNDEKİLER Önsöz... iii İçindekiler... v BÖLÜM I BİLİMLE İLGİLİ BAZI TEMEL KAVRAMLAR... 2 Gerçek- Gerçeklik (Reality- Şe niye)... 2 Bilgi (Knowledge, Episteme, Malumat)... 3 Bilgi Türleri... 3 Bilginin

Detaylı

OYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN BİLİŞSEL GELİŞİMİNE ETKİSİ

OYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN BİLİŞSEL GELİŞİMİNE ETKİSİ T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÇOCUK GELİŞİMİ VE EV YÖNETİMİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ BİLİM DALI OYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN

Detaylı