kitap_p 2/18/08 3:45 PM Page 2 6 YIL, 11 ÖYKÜ

Transkript

1

2 6 YIL, 11 ÖYKÜ

3 6 YIL, 11 ÖYKÜ Konsept ve Yay ma Haz rlayan HAKAN ALTINAY, GÖKÇE TÜYLÜO LU, NAF Z GÜDER, GÜL TÜRÜN Grafik Tasar m BURCU KAYALAR Renk Ayr m ve Bask A4 OFSET OPEN SOCIETY INSTITUTE ASSISTANCE FOUNDATION TÜRK YE TEMS LC L Birinci Bask stanbul, fiubat y l 11 öykü

4 ç i n d e k i l e r T Ü R K Y E N N AÇIK TOPLUMA DO RU YOLCULU U 6 11 ÖY KÜ K A - M E R 1 0 SOSYAL POL T KA FORUMU 2 0 E B R U 28 BA IMSIZ TÜRK YE KOM SYO NU 38 T E S E V 48 M K R O K R E D 58 ANADOLU KÜLTÜR 68 E T M REFO RMU G R fi M 78 B LG STK B R M 88 A R A fi T I R M A L A R 98 H A K L A R D E S T E K L E N E N PROJE VE ETK N L KLER ( ) 13 0 DANIfiMA KURULU ÜYELER VE ÇALIfiANLAR 13 4

5 Aç k Toplum Enstitüsü nün tarihi, New York ta kuruldu u 1979 y l na kadar uzan yor. lk y llardan beri demokrasi, insan haklar ve en baflta da e itim, Aç k Toplum Enstitüsü için en öncelikli konular oldu. O y llarda yap lan en önemli ifl, rkç düzenin hüküm sürmekte oldu u Güney Afrika da siyah ö rencilere beyazlar n gitti i üniversitelere gidebilmeleri için burslar sa lamakt lerin ortalar nda Orta Avrupa daki rejimlere muhalif ayd nlar, yaz lar n devletin tekelindeki bas mevlerinde bast ramad klar için bu ülkelerdeki muhalif ayd nlara fotokopi makineleri yolland. Doksanlar n bafl nda abluka alt ndaki Saraybosna ya elektrik ve su götürüldü; Saraybosna sakinlerine, abluka süresince kendi yiyeceklerini yetifltirebilmeleri için meyve-sebze tohumlar da t ld. Totaliter bir rejimin sonras nda aç k toplumun otomatik olarak kurulamayaca na inanan ve so uk savafl sonras Rusya n n durumu konusunda Bat n n kendini sorumlu hissetmesi gerekti ini düflünen Aç k Toplum Enstitüsü, Rusya ya toplam bir milyar dolar destek sa lad. Bu deste in 100 milyon dolarl k k sm, Rus bilim insanlar n n ülkelerini terk etmelerinin önüne geçmek için harcand. Son y llarda küreselleflmenin olumsuz yönlerine de dikkat çekmeye çal flan Aç k Toplum Enstitüsü günümüzde elliyi aflk n ülkede faaliyet göstermekte, faaliyetleri için gerek duydu u kaynaklar kurucusu olan George Soros sa lamaktad r. Wall Street tarihinin en baflar l yat r mc s say lan George Soros, Business Week e göre mal varl n n üçte ikisini Aç k Toplum Enstitüsü ne ba fllam fl durumda. Soros, kendisine, servetini niçin bu yolda kulland soruldu unda, hem faflizm hem de komünizm alt nda yaflad n ve bu iki rejim alt nda yaflamaktan duydu u rahats zl a karfl en iyi çözümü London School of Economics te hocas olan filozof Karl Popper in aç k toplum felsefesinde buldu u cevab n veriyor. Karl Popper, gerçe i alg lay fl m z n mükemmeliyetten uzak oldu unu söyler, tespitlerimizde ve görüfllerimizde yan labilece imizi bilerek davranmam z, toplumlar da bu fark ndal n fl nda düzenlememizi önerir. Popper a göre, büyük do rularda srarc olmak yerine, do ruya giden yola önem vermek gerekir. Bu da her görüflü elefltirel analize tabi tutmay, farkl görüfllerin yeflerdi i canl sivil toplumlar oluflturmay, anlaflmazl klar fliddet yoluyla de il, hukukun üstünlü üne baflvurarak çözmeyi, egemen görüflleri cesurca s nayan sanat ve bilim gibi etkinliklere gerekli kaynaklar ay rmay gerektirir. Aç k Toplum Enstitüsü, ayn zamanda uluslararas hukuk alan n n geniflletilmesine de büyük önem verdi ve bunun en önemli araçlar ndan olan Uluslararas Ceza Mahkemesi nin kuruluflunu her aflamas nda destekledi. Aç k Toplum Enstitüsü, 11 Eylül 2001 sald r lar n n hemen sonras nda artan güvenlik önlemlerinin özgürlükleri ortadan kald rmas n önlemek için insan haklar kurulufllar na deste ini art r rken, göçmenlerin -özellikle de Müslüman göçmenlerin- haklar n koruyan kurulufllara 2.5 milyon dolarl k acil destek sa lad. Aç k Toplum Enstitüsü nün Türkiye deki çal flmalar na gelince y l n n Aral k ay nda Türkiye nin Avrupa Birli i ne aday ülke oluflunun karara ba lanmas, Aç k Toplum Enstitüsü nün Türkiye yi düflünmeye bafllamas na vesile oldu. Avrupa Birli i ne aday ülke olman n Orta Avrupa ülkelerinde ne tür olumlu dönüflümlere vesile oldu unu birinci elden izlemifl olan Aç k Toplum Enstitüsü, Türkiye de de bu süreci desteklemenin önemli olabilece i tespitinden yola ç karak, Ocak 2000 de bafllayan

6 ve 15 ay süren bir Türkiye yi düflünme süreci yaflad. Bu süreçte, Türkiye deki 100 ü aflk n sivil toplum temsilcisi, akademisyen ve siyasetçi ile görüflülerek, Aç k Toplum Enstitüsü nün Türkiye de var olup olmamas gerekti i, e er Türkiye de var olacaksa Tamamen gönüllü olarak ve büyük bir özveriyle çal flan Dan flma Kurulu üyelerimize müteflekkiriz den bu yana görev yapan yirmi alt kurul üyesinin isimlerini kitab n sonunda bulabilirsiniz. hangi konular n öncelikli olabilece i üzerine detayl görüfl al fl veriflinde bulunuldu. Bu süreçte, konufltu umuz pek çok kiflinin, daha önceki y llarda Aç k Toplum Enstitüsü nün Türkiye de var olmas gerekti ini düflünerek enstitü ile ba lant kurmaya çal flt klar n, geç de olsa bunun flimdi gerçeklefliyor olmas ndan memnuniyet duyduklar n gördük. Yine ayn süreçte, son derece yarat c, becerikli, sebatkâr aktivistlerle tan flt k. Türkiye de var olma konusundaki flevkimiz daha da artt. Türkiye de var olma karar n ald ktan sonra, Temmuz 2001 de kurulufl baflvurumuzu yapt k ve dört gün gibi k sa bir sürede baflvurumuz kabul edildi. A ustos 2001 de Bebek teki ofisimizde çal flmaya bafllad k. Aç k Toplum Enstitüsü nün Türkiye deki çal flma biçimi ile di er ülkelerdeki çal flma biçimi aras nda baz önemli farklar var. Aç k Toplum Enstitüleri bir çok ülkede, kendileri d fl nda yap lan projelere kaynak sa lamakla birlikte, esasen kendi program ve projelerini uygular. Türkiye de ise, Aç k Toplum Enstitüsü nün geleneksel olarak çal flt bir çok alanda faaliyet gösteren gayet baflar l kurulufllar bulundu u için, bu kurulufllar n yapt klar n tekrar etmek yerine onlar n çal flmalar na destek olmay seçtik. Daha önce üç kez yay mlad m z faaliyet raporlar m zdan farkl olarak, ileriki sayfalarda 2001 sonbahar ndan bu yana destekleme mutlulu una eriflti imiz projeler içinde, hem Aç k Toplum felsefesini hem de Türkiye deki çal flmalar m z n yönü ve Bu noktada genel çal flma prensiplerimizi aç klamak yararl olabilir. Aç k Toplum Enstitüsü nün son derece ademi merkezîyetçi bir çal flma biçimi vard r. Aç k Toplum teorisinin temel birtak m ilkeleri olmakla birlikte, her toplumun daha aç k bir toplum geniflli ini en kapsaml flekilde temsil etti ini düflündü ümüz 11 ana bafll k hakk nda ayr nt l bilgi ve görüntüler bulacaks n z. 6 y l 11 öykü bafll kl yay n m z da yararl ve ayd nlat c bulaca n z umuyoruz. olma yönünde evrilmesinin farkl yollar ve öncelikleri olabilece inin ayr m nda olan Aç k Toplum Enstitüsü, çal flt ülkelerde o ülkenin önde gelen kiflilerinden oluflan Yönetim Kurullar ya da Dan flma Kurullar rehberli inde hareket eder. Türkiye de de kuruluflumuzun ertesinde dokuz kiflilik bir Dan flma Kurulu oluflturuldu ve proje baflvurular Dan flma Kurulu toplant lar nda de erlendirilmeye baflland. Desteklenmesinde yarar görülen projeler New York taki merkezimize tavsiye ediliyor. Can Paker, Dan flma Kurulu Baflkan Ocak 2008 Hakan Alt nay, Direktör

7 KA-MER in grup çal flmalar na düzenli olarak kat ld ktan sonra kendimi daha cesur, güçlü hissediyorum. Ben oldum! KA-MER in Kad n n nsan Haklar Fark ndal k Yaratma Grup Çal flmas Kad n Kat l mc lar ndan Biri. KA-MER in fark ndal k grubu hayata dair çok önemli bir olguyu farketmeme neden oldu: fiiddet olgusunu. Bununla beraber militarizm, hiyerarfli ve toplumsal cinsiyeti konuflabilme, düflünebilme, alg layabilme f rsat verdi grup çal flmas bana. Tüm bu olanlarla birlikte bir kafa kar fl kl, çözüm yolu bulamama ve iki arada bir derede kalma hali yafl yorum zaman zaman. Hangi yöntemler kurtulufl yöntemi, çözüme kavuflma yöntemi tam olarak tasvir edememe sürecindeyim. Bir fleyi netlefltirdim, neyin do ru oldu unu de il de, ne yapman n yanl fl oldu unu ö rendim ve biliyorum. Paylafl m n önemini, konuflman n, iffla etmenin, tek sesli de il de çok sesli düflünmenin beni ne kadar rahatlatt n ve iyi geldi ini hissettim. Yaln z de ilim yaln zl k halim ortadan kalkt. KA-MER in Fark ndal k Yaratma Grup Çal flmalar Erkek Kat l mc lar ndan Biri. K A - M E R Kad n Haklar nsan Haklar d r...nebahat Han m n varl bu ülkeye duydu um güven ve sevginin önemli nedenleri aras nda. Bu ülkede dipten gelen de iflim dalgas nda Akkoç un, arkadafllar n n, onun gibi insanlar n çok pay var... Murat Çelikkan, Radikal Gazetesi, 4 Aral k 2005

8 Diyarbak r Kad n Merkezi (KA-MER), bir avuç insanla, Diyarbak r ve çevresinde kad na yönelik fliddeti önlemek amac yla bafllad serüvenini bölgede yaflayan kad nlardan KA-MER, 10 y l gibi k sa bir sürede faaliyetlerini Güneydo u ve Do u Anadolu bölgelerindeki 23 ilin tamam na ve 90 dan fazla ilçeye yayg nlaflt ran bir baflar öyküsü. 2,500 e yak n kad n, Kad n n nsan Haklar Fark ndal k Yaratma Grup Çal flmalar na kat ld ; 126 kad n namus ad na ifllenen cinayetlere kurban olmaktan kurtuldu; 1,500 e yak n kad n Acil Yard m Destek Hatt üstünden destek ald. gelen talep üzerine, on y l gibi bir sürede, Ad yaman, A r, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbak r, Elaz, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Hakkâri, I d r, Kars, Kilis, Malatya, Mardin, Mufl, Siirt, fianl urfa, fi rnak, Tunceli ve Van olmak üzere, Güneydo u ve Do u Anadolu bölgelerindeki 23 ilin tamam na ve 90 dan fazla ilçeye yayg nlaflt ran bir baflar öyküsü. KA-MER e, ilk olarak 2003 y l nda, namus ad na ifllenen cinayetleri önlemek için bir sivil toplumdevlet iflbirli i modeli oluflturdu u ve bunu Güneydo u Anadolu bölgesinde baflar yla uygulad proje ile destek verdik. Bu projenin, namus ad na ifllenen cinayetler ile ilgili toplumsal fark ndal ve duyarl l art rd na ve yasalar n de ifltirilmesine katk da bulundu una inan yoruz. Yola ç karken amac n, Kad na yönelik fliddetin görülmeyen k sm olan, aile içi fliddeti fark ettirmek ve fliddet yaflayan kad nlara ilk ve acil destekler sa lamak, olarak tarif eden KA-MER, on y l içinde faaliyet bölgesi KA-MER in faaliyetlerine bafllad günlerde fliddet, kad nlar taraf ndan, kad n olman n bir sonucu olarak do al karfl lan yor ve yaflan yordu. Ya da ancak az say da kad n, fliddeti tan mlayabiliyor ama fliddetten kurtulabilmenin yolu olmad n düflünüyordu. gibi, amac n da geniflleterek, kültür ve geleneklerin kad n ve çocuklara zarar veren uygulamalar n tespit etmek, bu uygulamalar n insan haklar na uygun alternatiflerini ve uygulanabilir olmas n sa lamak için yöntemler gelifltirmek, do rultusunda çal flmalar n sürdürdü.

9 KA-MER bugün, Güneydo u ve Do u Anadolu bölgelerinde, bir bölümünü bizim de desteklemekte oldu umuz çok say da proje ve etkinlik yürütüyor. cinsiyet eflitli i anlam nda yeni bir fark ndal k geliflmesini sa lamay amaçlayan Kad n n nsan Haklar Fark ndal k Yaratma Grup Çal flmalar ; Erken çocukluk e itiminin, fliddetsiz ve ayr mc l ktan Aile içi fliddet yaflayan kad nlar n ilk ve acil ihtiyaçlar na cevap vermek ve namus kisvesi alt nda ifllenecek bir cinayetin muhtemel kurbanlar na destek olmak üzere oluflturulmufl Acil Destek Hatt ; Kad nlar n geleneksel kurallar çerçevesinde sürüp giden statülerini fark edip, sorgulamalar n de ifltirmek için direnç ve yöntem gelifltirmelerini hedefleyen grup çal flmalar ile kad nlar n bireysel, toplumsal, ekonomik ve yasal anlamda güçlendirilmesi ve toplumsal olarak uzak bir dünya için öneminden hareketle, çocuk evleri kurarak, erken çocukluk e itimini yayg nlaflt rmay hedefleyen Çocuklara Hayat Projesi; Grup çal flmalar na kat larak ya da Acil Destek Hatt sayesinde geleneksel statülerini sorgulayan ve de ifltirmek için çaba harcayan kad nlar n; kendi ifllerini kurma giriflimlerine destek olan, onlar n bilgi ve finansman kaynaklar na ulaflmas n sa layan Kad n Giriflimcili i Projesi, bunlardan baz lar. Yaflad m öldürülme tehlikesinden sonraki süreçte çok fley ö rendi imi ve hayat m de ifltirdi imi biliyorum. KA-MER in deste iyle önce hayat m kurtard m. Çocuklar m yan ma ald m. Gözümdeki dehflet, içimdeki korku, arkama bakmadan yürüyebilmek, soka a rahatça ç kabilmek, özgürlük ne güzel fley. En önemli duygum ise yaln z olmad m bilmek. KA-MER in Acil Destek Hatt Arac l ile destek alan bir kad n. KA-MER in bölgedeki çal flmalar ile 2,500 e yak n kad n Kad n n nsan Haklar Fark ndal k Yaratma Grup Çal flmalar na kat ld ; 126 kad n namus ad na ifllenen cinayetlere kurban olmaktan kurtuldu; 1,500 e yak n kad n Acil Yard m Destek Hatt üstünden destek ald. Tüm bunlar n yan s ra, KA-MER bir ilki bafllatarak, Diyarbak r ve Elaz da erkekler ile oluflturulan Fark ndal k Yaratma Grup Çal flmalar düzenledi. Bugüne kadar 30 erkek bu grup çal flmalar na kat ld.

10 KA-MER in on y la s d rd baflar lar, uluslararas ödüllerle de taçland r ld. Time Dergisi nin, 2003 y l nda vermeye bafllad, Ortado u ve Avrupa n n Kahramanlar Ödülü ne lây k görülenlerden biri de KA-MER kurucusu Nebahat Akkoç oldu. Uluslararas Af Örgütü nün kurucular ndan ve önemli bir insan haklar savunucusu olan Ginetta Sagan ad na verilen ödül, KAMER in Kad n n nsan Haklar alan nda yapt çal flmalar dolay s yla Nebahat Akkoç a Nisan 2004 te verildi. Aç k Toplum Enstitüsü Dan flma Kurulu da, bulundu u bölgede ba ms z bir kad n hareketi oluflturulmas na öncülük e d e n ve bu baflar larla dolu mücadelesi örnek bir sivil toplum modeli oluflturan KA-MER in öyküsünün, 2008 y l nda bir belgesel haline getirilmesini destekleme karar verdi. Evrensel düflünüp yerel çal flan KA-MER in, insan haklar ve kad n n insan haklar ndan yana, her türlü ayr mc l ve fliddeti reddeden çal flmalar na destek olmaktan mutluluk duyuyoruz.

11

12 Yasal ve siyasal haklar n insan n günlük hayat nda ne ölçüde önem tafl d klar, sosyal haklar n varl ve kapsam na ba l d r. Dolay s yla, insanlar n özgür ve eflit bireyler olarak birlikte yaflad klar bir toplumun sürdürülebilirli i, sosyal haklar n fevkalade ciddiye al nmas n gerektirir. Bo aziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu, faaliyetlerini bu anlay flla sürdürmektedir ve nihai amac, özgür bir toplumda sosyal dayan flmay sa layabilecek kurumlar n ortaya ç k p güçlenmelerine hizmet etmektir. Prof. Ayfle Bu ra, Sosyal Politika Forumu S O S Y A L P O L T K A F O R U M U Sosyal Politikalar Yeniden Düflünmek

13 Sosyal politika alan nda bilimsel araflt rmalar teflvik etmek ve politika süreçlerine katk da bulunmak amac yla, Bo aziçi Üniversitesi bünyesinde 2004 y l nda faaliyete "Bo aziçi Üniversitesi profesörleri Ayfle Bu ra ve Ça lar Keyder, önemli araflt rmalar yla tan nan iki bilim insan. Sosyal harcamalar, kamu harcamalar alan nda yapt klar araflt rmalar her zaman ilgiyle izlenir......[onlar]...eme in, çal flanlar n haklar n n korunmas konusundaki tav rlar yla tan n rlar." Oral Çal fllar, Cumhuriyet Gazetesi, 13 May s 2007 geçen Sosyal Politika Forumu da, k sa sürede elde etti i baflar larla gurur duydu umuz bir giriflim. Kuruluflunu ve ilk üç y l n destekledi imiz forum, Türkiye de sosyal politika, sosyal devlet harcamalar, sosyal yard m, sosyal güvenlik sistemi, sa l k, yoksullukla mücadele, bölgesel farklar n azalt lmas gibi yaflamsal konularda sosyal politika önerileri gelifltiriyor. Sosyal politika konular na yaklafl m, vatandafll k h a k l a r n merkez alan Sosyal Politika Forumu, bu yaklafl m do rultusunda, Sosyal Avrupa kavram etraf ndaki tart flmalar n Türkiye kamuoyuna tafl nmas na ve kamuoyu, medya, karar al c lar ve uygulay c lar nezdinde ilgi görmesine katk da bulundu. Forum, bu süreçteki çal flmalar ile, Ankara da karar vericiler ve Brüksel de Avrupa Komisyonu nezdinde, sosyal politika alan nda, görüflleri referans al nan, uluslararas sayg nl a sahip, uzman bir sivil politika üretim merkezi haline geldi.

14 Öncelikli çal flma alanlar : sosyal haklar ve sosyal adalet; yoksulluk, sosyal d fllanma ve bu sorunlara sosyal yard m mekanizmalar ; çal flma yaflam ndaki geliflmeler ve düzenlemeler, sendikalar n rolü; sa l k, e itim ve di er sosyal hizmet alanlar ndaki Sosyal Politika Forumu, çal flmalar n daha genifl kesimlere yaymak için üç de kitap yay mlad. letiflim Yay nlar taraf ndan yay mlanan Sosyal Politika Yaz lar, Bir Temel Hak Olarak Vatandafll k Gelirine Do ru, Avrupa da ve Türkiye de Sa l k Politikalar bafll kl kitaplar, Türkiye de sosyal politika literatüründeki bofllu u doldurmak ad na at lm fl önemli birer ad m niteli inde. geliflmeler, olan Sosyal Politika Forumu, araflt rmalar nda, sosyal politika süreçlerini ekonomik, siyasi ve sosyal boyutlar ile birlikte dikkate al rken; farkl disiplinlerden araflt rmac lar n da katk lar yla disiplinleraras bir yaklafl m sergiliyor. nsanlar n özgür ve eflit haklara sahip bireyler olarak toplum hayat na kat lmalar n n yollar n arayan Sosyal Politika Forumu nun sosyal politika üretim süreçlerine getirdi i katk lardan; ve k sa zamanda edindi i hakl sayg nl ktan mutluluk duyuyoruz. Ö retim üyelerinin, ö rencilerin, devlet kurumlar ve sivil toplum örgütü temsilcilerinin kat ld seminerler ve atölye çal flmalar düzenleyen, yay nlar haz rlayan Sosyal Politika Forumu; sosyal politika kararlar ve uygulamalar nda rol oynayan politikac lar, bürokratlar, gazetelerin köfle yazarlar ve di er fikir önderleri ile araflt rma sonuçlar n paylaflt toplant lar düzenleyerek politika süreçlerine katk da bulunmay amaçl yor. Forum, sosyal politika alan nda kamuoyu oluflturmak düflüncesiyle de, Türkiye d e n ve farkl ülkelerden eserlerinde sosyal sorunlar iflleyen yazar, film yönetmeni, sanatç ve bilim insanlar n n konuflmac olarak kat ld sohbet toplant lar düzenliyor.

15

16 Çok güzel ve önemli bir çal flma... Foto raflara yans yan güven duygusu beni derinden etkiledi. Bu foto raflardaki insanlar birer nesne de iller, kendileriler. Çocuk kitaplar yazar Ne mutlu Anadoluluyum diyene stanbul sergi defterinden Bu topraklarda varl ndan dahi habersiz oldu um ötekilerin aya nda nenemin terli ini, yele ini, annemin kilimlerini onlar n alt nda gördüm. Mozaik de ilmifliz, ebruymufluz. Diyarbak r sergi defterinden E B R U Türkiye nin renkleri Ebru da bulufltu Ben böyle fley görmedim. Sanki insanlar çerçeveden f rlay p üzerine geliverecek. Sanki sana bir laf at verecek. Sanki havaya kurflun s kan herifin tabanca sesini duyup korkacaks n. Ben böyle fley görmedim. Ankaral akademisyen Sevgili Attila, nedendir bilmem, ya da nedendir bilirim, içimden a lamak geldi. Bizi bu denli duyarl, yetenekli ve üretken yapan da bu renklilik ve çeflitlilik de il mi zaten? Seni aln ndan öpüyorum, teflekkür ederim. stanbul sergi defterinden

17 Uzun süredir destekledi imiz bir di er proje de Ebru. Foto raf Sanatç s Attila Durak n, objektifini Türkiye deki Ebru konusundaki tespitlerini anlatan metinlerinden olufluyor. de iflik kültürlerin yaflant lar na yöneltti i Ebru Projesi ne, 2003 y l ndan beri destek veriyoruz. Projenin amac, Türkiye nin kültürel çeflitlili ini düflünmek, bu zenginli i endifleden uzak bir flekilde Ebru: Kültürel Çeflitlilik Üzerine Yans malar isimli kitap ile bir dizi sergi ve panellerden oluflan Ebru Projesi, Türkiye nin kültürel çeflitlili inin mozaik olarak Resimler aras nda ilerlerken de il de, Ebru olarak düflünülmesini öneriyor. ola anüstü birfleyle karfl karfl ya Türkiye nin de iflik kültürleri, t pk ebru oldu umu fark ettim, tüylerim sanat nda oldu u gibi, kendilerine has özellikleri ürperdi. Ç kt ktan sonra kendimi ve renkleri ile birbirlerine geçmifl ve ayr lmaz zenginleflmifl hissettim. Elinize bir bütünlük oluflturuyor. Bir di er ifade ile, eme inize sa l k! Bu topraklar Ebru ak flkanl k, hareket, esneklik, geçiflkenlik ve ebru nun ahengi tan ml yor, mozaik de iflkenlik ça r flt ran bir metafor; bu ba lamda gibi inatç bir kar flmama de il! da, Türkiye nin kültürel çeflitlili inin dinamik, Kars sergi defterinden birbirini etkilemifl, yer yer birbiriyle kaynaflm fl, ayr lmaz bir birlikteli in renklerinden olufltu u önermesinin ifadesi. Ebru projesi, foto raf sanatç s Attila Durak n yedi y l süresince çekti i 20,000 kare foto raf aras ndan seçilmifl 300 foto raftan yola ç karken; Ebru kitab bu foto raflar ile, John Berger, Elif fiafak, Sezen Aksu, Tosun Terzio lu, kucaklamak için önemli bir potansiyele sahip bu kilit kavram etrafl ca düflünmemize olanak sunmak. Bu düflünceyle, Attila Durak n proje için çekti i foto raflardan oluflan sergilerle birlikte, hayat m zdaki ebru nun ele al nd, Türkiye nin kültürel çeflitlili inin tek tek bireylerin hayatlar nda oynad olumlu rolü, kiflisel deneyim ve yaflant lar üzerinden saptamay amaçlayan Ebruli Sohbetler bafll kl paneller düzenleniyor Haziran nda, stanbul da aç lan ilk serginin ve TÜYAP Kitap Fuar ndaki panelin ard ndan Anadolu Bu konferansa girdikten sonra ve sizin projenizi ve bu projeyi oluflturma nedeninizi dinledikten sonra flunu farkettim ki ben hayata küçük bir pencereden bak yormuflum. Siz benim görüfl aç m genifllettiniz. Farkettim ki bakt m ve göremedi im çok fley varm fl. Bu kap dan ç kt m zaman gördü üm ilk insana onu hiç yarg lamadan bakaca m. Sadece insan oldu unu düflünücem. Bununla yetinmeyip çevremdeki di er insanlara da düflüncenizi anlataca m. Sizinki kadar etkili olmaz belki de ama kafalar nda bir soru iflareti oluflur belki. stanbul sergi defterinden Fethiye Çetin, Ayfle Erzan, Murat Belge gibi 24 yazar ve düflünürün Türkiye nin çeflitlili inin metaforu olarak

18 turuna ç kan Ebru nun panellerinde, ziyaret etti i kentlerde, yöre halk ndan oluflan izleyiciler kentlerinin ebrusunu anlat rken, proje de her ziyaret etti i kentte biraz daha zenginlefliyor. Aç k Toplum Enstitüsü olarak biz de, bu yaflam biçiminin görsel olarak belgelenmesinin yan s ra, kültürel çeflitlili in üzerimizdeki oluflturucu, kurucu, zenginlefltirici etkilerini hat rlamak, düflünmek amac yla projeye destek verdik y l nda stanbul un yan s ra Diyarbak r, Kars ve Antakya da sergilenen Ebru, 2008 sonuna dek Samsun dan Çanakkale ye; zmir den Mardin e kadar çok say da kentte izleyiciyle buluflacak. New York ta da sergilenmifl olan Ebru nun, sergi, kitap ve panelleriyle, Frankfurt Kitap Fuar n ve Avrupa n n belli bafll kentlerini ziyaret etmesi planlan yor. Ebru Projesi ne ve bir yaflam biçimi olarak Ebru ya deste imiz sürecek. Birbirimize iliflkin önyarg lardan ancak böylesi çal flmalarla kurtulabiliriz. Çünkü önyarg lar m z besleyen as l fley bilgisizli imiz, yaflad m z co rafyay tan may fl m z... Bu co rafyay tan d kça, ö rendikçe birbirimizi daha fazla sevecek ve farkl l klar m z n korkulacak birfley de il de bir zenginlik oldu unu anlayaca z. stanbul sergi defterinden

19

20 Serginizi bo az mda kocaman bir yumru, gözümde bir-iki damla yafl ile gezdim. Ellerinize, yüre inize, bile inize sa l k. Bizleri ay rmak için, kategorize etmek için kullan lan sözcüklerin nas l anlams zlaflt, her birimizin asl nda o ayr l klardan bir parça tafl d m z nas l da aflikar. stanbul sergi defterinden

21 Türkiye yi 17 Aral k a götüren süreçteki katk n z inkar edilemez. Ülkem, milletim ve kendim ad na sizlere teflekkür ediyorum. Recep Tayyip Erdo an, Baflbakan, Ekim 2005 Avrupa Birli i nin 17 Aral k ta alaca karar konusunda en etkin müdahale bir sivil toplum örgütünden geldi. Aç k Toplum Enstitüsü nün giriflimiyle kurulan Ba ms z Türkiye Komisyonu müthifl bir rapor haz rlad. Raporun alt ndaki imzalar rapor kadar önemli. Zira, her biri son derece sayg n ve kimseye lütufta bulunmayan, ç kar karfl l tek kelime etmeyecek kifliler. Ayr ca, bir de raporun içeri i var. Ben flimdiye kadar Türkiye hakk nda böylesine derli toplu, nefis bir dille kaleme al nm fl ve AB ülkelerinde Türkiye aleyhtar görüflleri çürüten baflka bir rapor ile karfl laflmad m. Görmediyseniz inanamazs n z. Bu dokuz kiflilik grup, Türkiye nin Avrupa birli inde müzakere tarihi alabilmesi ve Türkiye nin AB camias taraf ndan reddedilmemesi için öylesine etkili, öylesine müthifl bir çal flma yap yorlar ki, hayran kalmamak imkans z. Avrupa n n çeflitli baflkentlerinde izledim. Konferanslarda dinledim. Avrupa Parlementosu ndaki mücadelelerini gördüm. AB nin önemli TV programlar nda seyrettim. Hiçbir Türk resmi yetkili, siyasetçi veya resmi olmayan temsilcinin yapamayaca kadar etkili bir kampanya sürdürüyorlar. Kulland klar gerekçeler, seçtikleri dil ve genel yaklafl mlar ile karfl taraf silip geçiyorlar. Bu insanlar n bu çal flmadan hiçbir maddi ç karlar yok... Sadece düflünce namuslar var. Mehmet Ali Birand, Posta Gazetesi B A I M S I Z T Ü R K Y E K O M S Y O N U Türkiye nin Avrupa Birli i Üyeli ine Ba ms z bir Destek

22 Ba ms z Türkiye Komisyonu, Türkiye Ba ms z Türkiye Komisyonu, Aç k Toplum Raporu nu, 2004 sonbahar nda Enstitüsü nün destek verdi i projeler aras nda Brüksel, Berlin, Lahey, Londra, kamuoyu taraf ndan en iyi bilineni. Türkiye nin Barcelona, Viyana, Paris, Roma ve Avrupa Birli i üyelik sürecine destek vermek Varflova da karar vericilere aç klad. amac yla, giriflimimizle 2004 y l n n Mart Rapor Almanca, Frans zca, ngilizce, ay nda kurulan Ba ms z Türkiye Komisyonu, spanyolca, talyanca ve Türkçe kamuoyunda Akil Adamlar olarak da biliniyor. olmak üzere alt dilde, 30,000 adet bas ld ; nternet ten 100,000'i aflk n Avrupa Birli i ülkelerinde cumhurbaflkanl, kez indirildi; 17 Aral k a giden süreçte baflbakanl k, d fliflleri bakanl ve Avrupa Avrupa da Türkiye konusunda duyulan Komisyonu üyeli i gibi görevlerde bulunan, endiflelerin giderilmesine ve daha önde gelen devlet adamlar ve ayd nlardan tarafs z ve aç k fikirli bir durufl oluflan komisyonun baflkanl n, Finlandiya oluflmas na büyük katk sa lad. eski Cumhurbaflkan Martti Ahtisaari yürütüyor. Di er üyeler ise; Albert Rohan - Raportör Avusturya D fliflleri Bakanl Eski Müsteflar ( ) Kurt Biedenkopf Almanya Saksonya Eyaleti Eski Baflkan ( ) Emma Bonino Avrupa Parlamentosu Üyesi ( ) talya Avrupa Bakan ( ) Hans van den Broek Hollanda D fliflleri Eski Bakan ( ) Avrupa Komisyonu Eski Üyesi ( ) Bronislaw Geremek Polonya D fliflleri Eski Bakan ( ) Avrupa Parlamentosu Üyesi (2004-günümüz) Anthony Giddens London School of Economics Dekan ( ) Lordlar Kamaras Üyesi (2004-günümüz) Marcelino Oreja Aguirre spanya D fliflleri Eski Bakan ( ) Avrupa Konseyi Eski Genel Sekreteri ( ) Avrupa Parlamentosu Eski Üyesi ( ) Michel Rocard Fransa Eski Baflbakan ( ) Avrupa Parlamentosu Üyesi (1994-günümüz)

23 Ba ms z Türkiye Komisyonu faaliyetlerine bafllad 2004 y l nda, Türkiye nin Avrupa Birli i ne kat lmas n n yarataca f rsatlar ve sorunlar araflt rd, Temmuz 2004 de Türkiye yi ziyaret ederek etrafl görüflmeler yapt ve 6 Eylül 2004 de Brüksel de kendi raporunu aç klad. Komisyon üyeleri, daha sonra Berlin, Lahey, Londra, Barcelona, Viyana, Paris, Roma ve Varflova ya giderek, raporlar n kamuoylar na ve karar vericilere bizzat sundu. Rapor, Almanca, Frans zca, ngilizce, spanyolca, talyanca ve Türkçe olmak üzere alt dilde ve 30,000 adet bas ld ve baflta olmak

24 üzere nternet ten 100,000 i aflk n kez indirildi. AB üyesi ülkelerinin tüm cumhurbaflkanlar na, baflbakanlar na, d fliflleri bakanlar na, parlemento baflkanlar na ve Avrupa Parlementosu nun tüm üyelerine gönderilen rapor, 17 Aral k a giden süreçte Avrupa da Türkiye konusunda duyulan endiflelerin giderilmesine ve daha tarafs z ve aç k fikirli bir durufl oluflmas na büyük katk sa lad. Ba ms z Türkiye Komisyonu üyeleri 3 Ekim 2005 öncesinde de, Türkiye ye çifte standart uygulanmamas için faaliyetlerde bulundu. Komisyon Baflkan Martti Ahtisaari ve Raportörü Albert Rohan, 31 A ustos 2005 tarihli Le Figaro gazetesine, K br s ta çözümden yana olan Türkiye nin K br s mazeretini kullanarak elefltirilemeyece ini srarla vurgulad. Ba ms z Türkiye Komisyonu nun bir di er üyesi Emma Bonino, Avrupa Parlementosu nda 28 Eylül 2005 tarihinde liberal grup ad na yapt konuflmada K br s taki referendumda hay r diyen ve kendi televizyonunda Verheugen a ambargo koyan taraf n kim oldu unu unutamay z ve iki yüzlü davranamay z, görüflünü vurgulad. Komisyon, Türkiye ye ikinci ziyaretini Ekim 2005 aras nda gerçeklefltirdi. Cumhurbaflkan Abdullah Gül, Baflbakan Recep Tayyip Erdo an, D fliflleri Bakan Ali Babacan ve Kuzey K br s Türk Cumhuriyeti Cumhurbaflkan Mehmet Ali Talat ile görüflen Ba ms z Türkiye Komisyonu ayr ca, sivil toplum kurulufllar, akademisyenler ve sanatç lar ile de bir araya gelerek Türkiye nin Avrupa Birli i üyelik süreci ve Avrupa Birli i ne uyumu konular nda de erlendirmelerde bulundu. Ba ms z Türkiye Komisyonu, Avrupa Birli i içinde Türkiye nin üyeli i konusunda karfl seslerin ço almakta oldu u bir döneme denk gelen ziyaretin ard ndan, yeni bir Türkiye raporu haz rlayarak, önümüzdeki dönemde de, Avrupa y Türkiye konusunda ayd nlatacak, Türkiye ye verilen sözlerin tutulmas n n önemini, Türkiye nin AB Komisyon üyeleri, 9-12 Eylül 2007 tarihleri aras nda da, Türkiye ye gelerek, temas ve de erlendirmelerde bulundu. Türkiye ziyaretleri çerçevesinde, Ankara da üyeli inin yararlar n anlatmay ; sa duyulu, tarafs z de erlendirmeler için bütün görüfl sahiplerinin izleyece i bir referans kurum olmay sürdürecek.

25

26 Bu rapordaki imza dikkat çekici: AB üyeli inin en kuvvetli taraftarlar ndan TESEV, AB yi sert bir dille elefltirdi. Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakf n n 27 sayfal k raporunda AB ye yönelik zehir zemberek elefltiriler yer ald. TESEV, AB nin Türkiye ye verdi i sözleri tutmad n, kendi kriter ve ilkelerine uymad n kaydetti. Milliyet Gazetesi, 10 Aral k 2006 T E S E V Zor sand m z konular düflünmek, araflt rmak, konuflmak

27 Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakf (TESEV), bilimsel araflt rmalara dayal bulgular ile politika kararlar aras nda ba kurulmas için araflt rmalar yürütmek; özgür düflünce ve bilgi birikiminin en genifl anlamda Gündeme getirilmesi zor sand m z konular, cesaretle ve yap c bir diyalog aray fl içinde gündeme getiren TESEV, düflünerek, araflt rarak, konuflarak güçlenen bir Türkiye için çal fl yor. yay lmas na yönelik konferans, aç k oturum, yuvarlak masa toplant lar düzenlemek amac yla kurulmufl bir düflünce üretim merkezi. Gündeme getirilmesi zor sand m z konular, cesaretle ve yap c bir diyalog aray fl içinde gündeme getiren TESEV, düflünerek, araflt rarak, konuflarak güçlenen bir Türkiye için afla daki hedefler do rultusunda çal fl yor: Türkiye de de iflim sürecini teflvik etmek ve h zland rmak; Türkiye de özellikle devlet sektörü d fl nda ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda yaflad m z de iflimin siyasi hayata yans mas n ve bu de iflimin toplumsal hayat m z üstündeki etkilerini incelemek; bununla ilgili engelleri araflt rmak; Türkiye de toplumun, demokratik sürecin ayr lmaz bir parças na dönüflmesine yard mc olmak ve bu de iflim sürecinde sivil toplumun daha aktif bir rol oynamas n sa lamak;

28 Türkiye de aç kl k ve saydaml n gelifltirilmesini teflvik etmek; Türkiye nin AB üyeli ini göz önünde bulundurarak, Kopenhag kriterleri do rultusunda de iflimin Türkiye için ciddi bir potansiyele sahip oldu unu düflünüyoruz. Bu nedenle, demokratikleflme, d fl politika ve iyi yönetiflim programlar baflta olmak üzere, TESEV e 2001 y l ndan bu yana destek veriyoruz. gerçekleflmesine yard mc olmak; Türkiye nin, içinde bulundu u Güney Do u Avrupa, Balkanlar, Karadeniz, Ortado u ve Akdeniz, Hazar Denizi, Orta Asya ve Kafkaslar bölgesindeki rolünü teflvik etmek. TESEV bu hedefleri do rultusunda; din - devlet - siyaset iliflkileri, toplumsal cinsiyet gibi sahalardaki alg ve zihniyetlerin analizi; kurumsal reformlar; Do u ve Güney Do u Anadolu da sosyal ve ekonomik önceliklerin belirlenmesi; bilgi edinme hakk, kamu bütçesinin izlenmesi, bireylerin yönetime kat l m, Türkiye ile AB iliflkileri, K br s sorunu gibi konularda akademik çal flmalar yürütmeyi; bu sonuçlar resmi mercilerle ve kamuoyu ile paylaflmay sürdürüyor. Böylece, zor ve çözülmez sand m z konular düflünmenin, araflt rman n ve tart flman n Türkiye nin daha aç k bir toplum olmas n kolaylaflt rd n da gösteriyor. Biz de aç k toplum idealine ulaflmakta düflünce üretim merkezlerinin büyük rol oynad na inan yor, TESEV in

29

30

31 Aç k Toplum Enstitüsü nün 2003 y l nda, daha hiç kimsenin tan mad Türkiye Grameen Mikrokredi Projesi ne sa lad 300,000 dolar gibi bir finansman kayna olmasayd, bu proje bugünlere böyle büyük bir uygulama olarak gelemezdi. Prof. Aziz Akgül, Türkiye sraf Önleme Vakf (T SVA) Mütevelli Heyeti Baflkan N o b e l Ö d ü l l ü 500 YTL ne ifle yarar? görüflüne hiç kat lmad m. 500 YTL ile de olsa Diyarbak r n yoksulu kendisi için birfley yapma cesaretini gösterdi. Evde oturup yard m bekleyen kad n, mikrokredi ald zaman pazarl a giriflti. Kendisinin birfleyler üretti ini görünce aya a kalkt, kendine güveni geldi. Nebahat Akkoç, KA-MER Kurucusu M K R O K R E D Kefilsiz, teminats z kredi ile f rsat eflitli i...benim de elim ekmek tutarm fl ya, ben onu gördüm......mikrokredi buralar çok de ifltirdi. Kad nlar n tembelli i bitti. Kad nlar kendi kendilerine üretim yapmaya bafllad. Herkes ne ifller becerebilece ini gördü. O aç dan mikrokredi çok iyidir. Kad nlara ekonomik özgürlük vermifltir. Kendi çal flan kad n en az ndan kocas na ba ml kalmaz... Rezan, Diyarbak r, mikro kredi kullan c s

32 Mikrokredi nin yoksullar n kendilerini yoksulluktan kurtarmalar için etkili bir araç oldu u düflünülüyor. Yoksullar için ekonomik ve sosyal geliflme ve f rsat eflitli i yaratma çabalar ndan dolay, Bangladeflli Profesör Muhammed Yunus ve kurucusu oldu u Grameen Bank a 2006 y l nda Nobel Bar fl Ödülü nü getiren Grameen Mikrokredi hiç olmasa insanlar na sahip ç kt. steyene destek verdi. Sen fakirlere destek verirsen, insanlar onu tutar. Müsriflik etmez, de erini bilir. Bu mahallede insanlar n para çektikten sonra hayatlar de iflti. Geçimleri oldu. Biz evin önüne ç k p yoksulluktan bahsederdik, flu an herkes iflinden, gücünden, geçiminden konuflur. Nadide, Diyarbak r Mikrokredi Projesi nin, Türkiye sraf Önleme Vakf (T SVA) ve Grameen Bank iflbirli i ile, Diyarbak r da uygulanmas için 2003 y l nda destek veren ilk kurumlar aras nda yer ald k. Türkiye de kad nlara yönelik olarak uygulanan Mikrokredi Projesi ile, mevcut finansal sistemin d fllad yoksulun yoksulu insanlara ulafl larak, sadece güvene dayanan, teminats z ve kefilsiz küçük miktarl krediler verilerek f rsat eflitli i sa lanmaya çal fl l yor. Bizim de, bu eflitli in sa lanmas na katk da bulunmak amac yla Dünyada bu alanda yap lan çal flma ve tart flmalar n fl nda, Türkiye de uygulanan de iflik mikrokredi uygulamalar n n yan s ra Türkiye Grameen Mikrokredi Projesi nin finansal, yönetsel ve sosyal baflar s n, genelde de mikrofinans sisteminin etkinli ini de erlendirmek amac yla, Bo aziçi destekledi imiz proje, bugüne kadar binlerce kad na yeni bir bafllang ç olana sundu. Ocak 2008 de say lar 4,618 e ulaflan ve ald klar kredi ile kendi ifllerinin sahibi haline gelen kad nlar n hayatlar, ekonomik ve sosyal aç dan de iflti. Üniversitesi Araflt rma Fonu ile birlikte bir araflt rma projesini de destekledik. Hem mikrofinans sürecinin arz taraf n n kurumsal analizini yapan, hem de saha çal flmalar yla, talep eden taraf n bak fl aç s ve alg lar n ortaya koyan araflt rmay, Bo aziçi Üniversitesi nden Prof. Dr. Fikret Adaman ve ekibi yürüttü y l nda tamamlanan proje bulgular daha genifl bir kitleye ulaflmas

33 için letiflim Yay nlar taraf ndan kitap haline getirildi. Bu konuda çal flan kifli ve kurumlar için de erli bir referans oldu una inand m z çal flman n sonuçlar na göre, Tüm elefltirilere ra men mikrokredi, yoksullu un etkilerini hafifletmekteki baflar lar n ispatlamaya devam ediyor. Proje kendisini kan tlad kça daha fazla insan n ilgisini çekiyor... Diyarbak r da Sur, Ba lar ve Bismil deki üç flubesi ile toplam 180 merkeze hizmet veren proje, Aral k 2005 tarihinden beri d flar dan ald desteklerin de yard m ile, kâra geçerek yoksullara yard m etmeyi sürdürüyor. Elde edilen art de er sayesinde proje, daha fazla kad na artan miktarlarda kredi sa layabiliyor. Haziran 2006 rakamlar na göre 3,263 kad n mikrokredinin kendilerine sundu u f rsat de erlendirip bu parayla birfleyler yapmaya çal flmakta. Kimi bir ifl kurup evinin geçimine katk da bulunuyor, kiminin ise tek gelir kayna bu oluyor. Mikrokredi hergün yeniden ekmek kavgas na at lan Diyarbak rl lar a ufak da olsa bir destek veriyor. Onlara hayatlar n kazanabilecekleri...mikrokredi çok sevaba girmifltir. Fakire para vermifltir ki o da kendince birfleyler yaps n. Fakir fukara ifl sahibi olmifltir... Bu paranin kad nlara çok yard mi olmifltir. Kad nlar, erkeklere muhtaç olmasin, kendi kendilerine çal fls n, kazansin, daha iyidir. O yüzden parayi s rf kad nlara veriyirler... Zelal, Diyarbak r

34 bir imkân sunuyor... Baz lar n n hayat nda yeni bir borç hanesi oluflturmaktan öteye gidemese de, mikrokredi birçoklar için en az ndan gelece e uzanan bir umut köprüsü oluflturuyor. Baflar l bir pilot proje aflamas n geride b rakan mikrokredi uygulamalar n n önümüzdeki dönemde sürdürülebilir bir idarî altyap ya kavuflaca n umuyoruz. Bu önemli uygulaman n geliflmesine olanak ve destek sa layacak yasal altyap gelifltikçe, Aç k Toplum Enstitüsü de bu heyecan verici bafllang ca destek vermeye devam edecek....allah mikrokrediden raz olsun, bir 500 YTL çektim; hal ifline girdim. Bir yandan da çocuk bak yordum. Ordan gelen paray ald m k za verdim. Als n, dersaneye götürsün diye. Sonra bir 800 [YTL] daha çektim mikrokrediden. Bu sefer çorap ifline girdim. stanbul dan çorap getirip bir arkadafl n dükkan na kodum. Çok flükür flimdi kazanc m iyidir. K z gerekirse stanbullar da bile okuturum... Medine, Diyarbak r

35

36 Uzun zamand r Kars ta yaflamama ra men bural de ilim ve bana sürekli olarak Cumhuriyet sonras ile 1950 li 60 l y llardaki sinemalar, tiyatrolar, balolar ve nitelikli insanlar anlat l rd. Son zamanlarda bunlar yoktu veya çok azalm flt. Bu kötü gidifle dur diyebilmek için bir fleylerin yap lmas laz md, ne güzel ki birileri bu ifle el att. Ertu rul Erdem, Doktor, KSM de foto raf çal flmalar na kat l yor, Anadolu Kültür Kitab, 2008 A N A D O L U K Ü L T Ü R Do unun Bat s ve Bat n n Do usunun buluflmas

37 Anadolu Kültür ü, sanat n büyük kentler d fl nda da üretilip izlenmesini sa lamak, disiplinleraras kültür sanat projeleri gelifltirmek ve uygulamak amac yla att ilk ad m olan Diyarbak r Sanat Merkezi nin (DSM), 2002 y l n n Eylül ay ndaki kuruluflundan bu yana destekliyoruz. Diyarbak r n kültür sanat yaflam na bir pencere açmak, bu kentte yaflayan sanatç lar kendi sesleri ve ürünleriyle gün fl na ç kartmak, Diyarbak r n kültür Diyarbak r Sanat Merkezi, bölgenin kültür sanat dili oldu. Sanata ve sanatç ya kucak açm fl, gençlere kendilerini ifade edecekleri alanlar sa layan bu kuruma geliflim, etkinliklerini takip ediflim, çevre edinmeme vesile olup, güzel projelerde yer almam sa lad Dilek Alpaslan, Ö renci, DSM de çocuk korosu yönetti, Anadolu Kültür Kitab, 2008 ve sanat hayat nda y llard r özlemi duyulan canl l yaratmak ve biri do unun bat s di eri bat n n do usu olan iki kentin, Diyarbak r ve stanbul un insanlar n n ve yarat c enerjilerinin buluflabilmesi ve birlikte üretebilmesi amac yla hayata geçirilen DSM, bizim de bir parças olmaktan mutluluk duydu umuz kolektif bir giriflim. DSM bugün, sergiler, seminerler, tiyatro ve sinema ile gerek Türkiye nin bat s ndaki, gerek farkl ülkelerdeki kültürel birikimin Diyarbak r ile paylafl ld, Diyarbak rl lar n da y llard r biriktirdikleri tecrübelerini baflka kentlerdeki insanlarla paylaflt bir kurum ve dünyan n çok farkl köflelerinden sanatç lar bir araya getiren, uluslararas ve disiplinleraras kültür sanat projelerinin gerçeklefltirildi i bir atölye haline geldi.

38 Sinemas nda gösterilen 151 filmi ise 46,084 kifli izledi. Ba ms z bir sanat merkezi olarak sanat n üretilmesinde ve paylafl lmas nda yerini alan DSM ulusal bir gazetenin ba ms z de erlendirmesi ile Türkiye deki en iyi on kültür merkezinden biri olarak tescil edildi. Anadolu Kültür ün ikinci yerleflik sanat merkezi olan Kars Sanat Merkezi (KSM), sadece Kars ili s n rlar için de il, Kafkasya bölgesi için de bir kültür platformu; Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve Türkiye için karfl l kl kültürel etkileflimin merkezi oldu. KSM de yaklafl k iki sezondur gerçeklefltirilen 25 sergi, 22 konser, 13 tiyatro gösterisi, 14 söylefli ve 12 atölye çal flmas na 22,637 kifli kat ld. Anadolu Kültür ün Kars tan yola ç kan çal flmalar hem Kars odakl hem de Kafkasya odakl projelerle geliflerek sürüyor y l n n Mart ay nda Perflembe Toplant lar olarak bafllayan, daha sonralar çekim teknikleri ve senaryo yaz m ile ilgili çal flmalar da gerçeklefltirilen Diyarbak r Sinema Kulübü, bugün geldi i noktada, 110 kiflilik bir sinema salonu ile modern sinema kültürünün geliflimine önemli bir katk sa layan Avrupa Sinemas na kavuflmufl durumda. DSM nin kuruluflundan bu yana düzenlenen 220 söylefli, 71 sergi, 47 atölye çal flmas, 34 tiyatro gösterisi, 32 yazar okumas, 12 fliir dinletisi, 14 dia gösterisi, 11 konser ve 255 Anadolu Kültür ün çal flmalar bu iki kentle de s n rl de il. Çok sesli, çok disiplinli ve çok boyutlu iflbirlikleri ile kültürel etkinlikler çok genifl bir alana yay l yor. Anadolu nun çeflitli illerinde düzenlenen sinema, foto raf, resim, tiyatro, müzik gibi farkl sanat dallar ndaki etkinlik ve atölye çal flmalar sanatç lar n karfl l kl etkileflimine, birikimlerini birbirleriyle paylaflmalar na olanak sa larken, Anadolu da sanat n üretilmesini destekleyen programlar hayata geçiriliyor. film gösterimine 102,284 kifli kat ld. Diyarbak r Avrupa

39 Ekonomik kaynaklar n paylafl m nda zaten ma dur olan ve sosyal kaynaklar n, kültürün ve sanat n da eflitçe paylafl lamamas ile ikinci bir ma duriyete daha u rayan kad nlar, çocuklar, gençler, az nl klar ve düflük gelirli gruplar için özel programlar gelifltirmeye de önem veriyor Anadolu Kültür. Kad n Filmleri Festivalleri, Diyarbak r Foto rafç Çocuklar Atölyesi, Sinema ve nsan Haklar program bu amaç do rultusunda düzenlenen etkinliklerden birkaç. Anadolu Kültür, Cezaevi Duvarlar n Aflmak projesi ile de, sivil toplumun hapishanenin k s tl yaflam na eriflebilmesine odaklan rken, Türkiye deki hapishane koflullar n n iyilefltirilmesini hedefliyor. ngiltere den Genç Filmler Diyarbak r, Eskiflehir, Samsun, Van, Kahramanmarafl, Gaziantep, Mersin, zmir, Kayseri ve Malatya y, Ernst Barlach n heykelleri Mersin, Malatya, Gaziantep, Antakya, zmir ve Antalya y Anadolu Üniversiteleri nde film kulüpleri kurmay, Anadolu nun baflka yerlerinde de projeler gelifltirmeyi hedefleyen Anadolu Kültür ün Anadolu da ço almak yolundaki giriflimlerini önemsiyoruz. dolafl yor Viranflehir de Borusan Oda Orkestras konseri, Zeynep Tanbay n dans gösterisi ile Tiyatro Avesta ve Tiyatro Oyunevi nin sahneye koydu u tiyatro gösterileri gerçeklefltiriliyor Batman da Ricardo Moyano, Zyrab ve Grup Arya konserler veriyor; Ara Güler, U ur Yücel ve Yavuz Ekinci söylefliler yap yor Hakkâri, fiemdinli ve Yüksekova da film gösterimlerini foto raf sergileri izliyor

40

41 E itim, ülkemizin gelece i için stratejik önemdedir. Herkesin kaliteli e itime ulaflmas n sa lamal y z. Ço ulculuk, özgür düflünce, örgütlenme, siyasi kat l m özgürlü ü ve insan haklar na sayg n n yer ald demokratik bir çerçevede yaflayabilecek ve bu çerçeveye katk da bulunabilecek yurttafllar yetifltirmeliyiz. Genç nüfusumuza dünya iflgücü piyasalar nda rekabet edebilmeleri için gerekli beceri ve yeterlilikleri kazand rmal y z ye kadar çal flma ça nüfusuna kat lmas beklenen 12 milyon gence bu özelliklerde bir e itim sunulabilmesi için kritik zaman aral h zla kapanmaktad r. Dolay s yla, 10 y l önce ülkemizin baflar yla uygulamaya geçirdi i Temel E itim Reformu boyutunda bir e itim seferberli ine ihtiyaç vard r. Benzer bir ulusal seferberli in 60. Hükümet taraf ndan bafllat lmas eflsiz bir öneme sahiptir... E itim Reformu Giriflimi, 22 Temmuz 2007 seçim öncesi bildirgesinden E T M R E F O R M U G R fi M Herkes için Kaliteli E itim

42 H e r k e s taraf ndan ulafl labilir, kaliteli, elefltirel ve analitik düflünce al flkanl klar n n oluflmas n sa layan temel e itim uygulamalar aç k toplumlar için vazgeçilmez ö eler. Öte yandan, bugün Türkiye nüfusunun %31 i ERG, e itimde reform ihtiyac na, yönetiflim anlay fl n esas alarak yaklafl yor. Ça m zda hükümetlerin karfl karfl ya kald klar birçok karmafl k konuyla bafla ç kmakta zorland klar gözlemlenmekte. E itim reformu da hiç Herkesin e itime eriflimi kadar, e itim ve ö retim kalitesinin iyilefltirilmesinin de gerekli oldu u düflüncesiyle hareket eden ERG, fiziki yat r mlar ve/ veya burs programlar n n desteklenmesinden ziyade, a rl kl olarak, e itimin içeri i ve e itim politikalar konular na odaklan yor. 15 yafl n alt nda yer almakta; yaflam beklentisi artarken, do urganl k azalmakta. Do u Asya n n önde gelen ekonomilerinin 1960 tan bu yana gerçeklefltirdikleri büyüme ve geliflmenin temelinde, benzeri demografik de iflimlerin kalk nma yönünde ak ll ca kullan lmas y a t y o r. Bilgi toplumuna dönüflümü gerçeklefltirmeyi, AB üyelik perspektifinde sürdürülebilir kalk nmay ve yüksek rekabet gücüne ulaflmay hedefleyen Türkiye nin, bu f rsat penceresi nden yararlanmas için yapmas kuflkusuz bu konulardan biri. ERG de, e itim reformu politikalar na katk da bulunmak üzere bürokrasi, üniversite, okullar ve sivil toplum örgütlerini bir araya getirerek, kat l mc ve yarat c bir fikir üretim süreci oluflturmay ; devlet ve toplum iflbirli inin gerçekleflece i bir forum olmay hedefledi. gerekenlerin bafl nda, yurttafllar na daha kaliteli bir e itim sunmak geli y o r. Biz de kuruluflumuzdan bu yana e itimde f rsat eflitli i ve kaliteli e itim konular ndaki projelere destek verdik y l nda da, stanbul Politikalar Merkezi bünyesinde bir sivil hareket olarak ortaya ç kan E itim Reformu Giriflimi nin (ERG) ç a l fl m a l a r n ilk günden itibaren t e fl v i k ettik ve befl y l boyunca ana destekçilerinden biri olduk.

43 Hem inisiyatif sahibi ve toplumsal duyarl l yüksek yurttafllar yetifltirmek hem de nitelikli yüksek rekabet gücü sa lamak için, e itime eriflimin yan s ra, e itim ve ö retim kalitesinin iyilefltirilmesinin de gerekli oldu unu savunan ERG, fiziki yat r mlar ve/ veya burs programlar n n desteklenmesinden ziyade, a rl kl olarak, e itimin içeri i ve e itim politikalar konular na odaklan yor. Araflt rma, savunu ve izleme yöntemleriyle, e itim politikalar ve karar verme süreçleri üstünde de iflim yaratmay amaçlayan ERG; e itime eriflim ve eflitlik; e itimde kalite ve etkinlik;

44 e itimde kaynak gereksinimi konusu; Türkiye de e itim politikas kültürü ve prati i temalar çerçevesinde faaliyet gösteriyor. ERG, din e itimi reformu, erken çocukluk e itimi, müfredat reformu, ders kitaplar n n haz rlanmas, ö retmen e itimi, e itimin Avrupa Birli i ne entegrasyonu gibi sürekli çal flmalar n n yan s ra, her y l ulusal ve yerel ölçekte düzenlenen E itim de yi Örnekler Konferans ve atölyeleri ile e itim alan nda benzersiz bir ifllevi yerine getiriyor. Konferanslarda Ö renme-ö retme Etkinlikleri, Özel E itim, Teknolojinin E itimde Kullan lmas gibi konularda yenilikçi ve baflar l örnekler ele al n yor, e itim alan nda çal flanlar bilgi ve deneyimlerini paylaflma f rsat buluyor. ERG, kuruldu u günden bu yana, e itim alan ndaki resmi, akademik ve sivil aktörlerin bir araya gelmesini sa layarak e itimde reform çabalar n n birleflti i ve takip edildi i sayg n bir kurum niteli i kazand. Bafllang çta, Anne Çocuk E itim Vakf (AÇEV), Sabanc Üniversitesi stanbul Politikalar Merkezi ve Aç k Toplum Enstitüsü nün deste i ile yola ç kan ERG, bugün Ayd n Do an Vakf ve Vehbi Koç Vakf gibi Türkiye nin önde gelen kurumlar n da destekçileri aras na katmay baflard. Biz de, bu önemli giriflimi, ilk befl y l nda desteklemifl olmaktan ve kaliteli e itim aray fl na katk da bulunmaktan mutluluk duyuyoruz. ERG, önümüzdeki y l önemli bir çal flmaya imza atmaya haz rlan yor. Okulu terk edenlerle ilgili bir araflt rma bu. Ö retmen politikalar da gelecek y l n önemli konular aras nda. Ders programlar ve yeni ortaö retim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi program da ERG nin izleme alan nda bulunuyor. Yani diyece im odur ki e itim pek de öyle korktu umuz gibi kaderine terk edilmifl de il. Ne mutlu ki bilimsel temelli çal flan, projeler üreten sivil toplum kurulufllar var. Nuran Çakmakç, Hürriyet, 25 Aral k 2005

45

46 [Derne imiz] yeni bir oluflum. Kat l mc lar, Eflini Kaybetmifl Kad nlar n Rehabilitasyonu projesi sonunda farkl beklentilerle gönüllü oldular......üyelerimizin baz lar tarlada çal fl yor. Evlerinde ilkel koflullarda yafl yorlar. Farkl bir oluflum......bir s n fta olmadan, e itmeni görmeden, bilgisayar üzerinden ö renim görmenin kiflisel olarak sorumlulu u art rd kanaatindeyim. Keriman Güvelo lu, Bir Ad m Daha leri Derne i Yönetim Kurulu Üyesi, Kadirli-Osmaniye Öncelikle sivil toplum konusundaki entelektüel bilgimi art rmak ve böylece daha bilinçli ve bilgili bir aktivist olmay istiyorum. Ayr ca örgütler aras iletiflimsizli in afl labilmesi için, bu e itimler s ras nda baflka sivil toplum örgütleri ile tan flman n yararl olaca n düflünüyorum. Program n geneli ilginç ama özellikle örgüt yönetimi konusu ve proje döngüsü daha çok ilgimi çekiyor. Osman Demirkol, Çukurova Özürlüler Derne i Gönüllüsü, Yüre ir-adana B L G S T K Bilgili, E itimli ve Etkin bir Sivil Toplum

47 Her aç k toplumun önemli ö elerinden biri de canl ve ço ulcu bir sivil toplum olabilmek. Bu nedenle, son on y lda, ço ulcu demokrasi içinde artan önemlerine yap lan vurguyla birlikte, hem say lar nda, hem faaliyet bugüne dek 180 sivil toplum gönüllüsü, aktivisti ve çal flan sertifika ald ; uzun süreli planlama, savunuculuk, STK yönetimi ve fon bulma, bütçe haz rlama, proje yönetimi gibi konularda e itim verildi. gösterdikleri alanlar n çeflitlili inde bir art fl gözlenen sivil Ço ulcu demokrasi içinde artan önemlerine yap lan vurguyla birlikte, son on y lda Sivil Toplum Kurulufllar n n (STK) hem say lar nda, hem faaliyet gösterdikleri alanlar n çeflitlili inde bir art fl gözleniyor. Bununla birlikte, STK lar n, ihtiyaç duydu u kurumsal kapasitelerini güçlendirme konusunda yaflad güçlükler de dikkat çekiyor y l Mart ay nda, Bilgi Üniversitesi bünyesinde çal flmalar na bafllayan STK E itim ve Araflt rma Birimi, STK lar n etkin çal flma sorununun çözümüne ve ço ulcu demokraside STK lar n rolünün güçlendirilmesine katk da bulunmay amaçl yor. toplum kurulufllar n n içinde bulundu u teknik ve yasal ortam n ve insan kaynaklar n n gelifltirilmesine katk da bulunmak da bafll ca amaçlar m zdan biri oldu. Türkiye de sivil toplum hareketinin h z kazanmas ile birlikte, bu alanda faaliyet gösteren kurumlar n kapasitelerini gelifltirmesi de giderek önem kazand. Bu nedenle, STK lar n etkin iflleyifllerini sa lamak ve bu konudaki perspektiflerini gelifltirmelerine katk da bulunmak amac yla, 2003 y l nda, Bilgi Üniversitesi nde Sivil Toplum Kurulufllar E itim ve Araflt rma Birimi nin (Bilgi STK) kurulmas na ve çeflitli çal flmalar na destek sa lad k. Bilgi STK n n bünyesinde hak temelli çal flan STK lar n kapasitelerini gelifltirmeye yönelik alt sertifika program oluflturulup uyguland. Birçok Bu programa paralel olarak, 2005 y l nda uygulanmaya bafllanan STK lar için Uzaktan Ö renim A rl kl Sertifika Program ile, yüz yüze verilen e itim modelinin, nternet teknolojileri arac l yla da desteklenerek, Türkiye çap nda yayg nlaflt r lmas ve uzaktan ö renim modelinin, bir ilk olarak sivil toplum ile tan flmas sa land. Böylece stanbul daki yüz yüze e itimden yararlanma olana bulamayan, özellikle Anadolu'da bulunan 120 STK gönüllüsü ve profesyonel çal flan n n ihtiyaç duyduklar ve talep ettikleri e itim olanaklar n yaratmak amac yla, yaklafl k dokuz ay süren uzaktan ö renme ve sertifika programlar uyguland. stanbul da oldu u gibi birebir yetkin insanlardan konuyu dinlemek elbette ki daha zevkli. Ferhat Kentel i, Fuat Keyman dinlemek ve onlarla geçirilen saatler benim aç mdan çok hofltu. Ancak bizim gibi bir meslek yürüten ve bununla birlikte anne, efl, abla gibi sosyal görevleri nedeniyle zaman problemi yaflayanlar için uzaktan ö renim program çok faydal. Büromda ya da evimde kendi koflullar ma göre yaratt m zamanlarda çal flabildi im için benim aç mdan çok önemli Asuman Petekkaya, Diyarbak r Kad n Komisyonu Üyesi, Diyarbak r akademisyen ve sivil toplum aktivistinin de ders verdi i 120 saat süren STK E itim ve Sertifika Program çerçevesinde