8 Eylül Güvenilir, Sürdürülebilir Enerji Üretimi Zirvesi

Transkript

1 Güvenilir, Sürdürülebilir Enerji Üretimi Zirvesi 8 Eylül 2015 Slide 1

2 Giriş Türkiye nin artan enerji ihtiyacının karşılanmasında termik elektrik santralleri önemli rol oynamakta. Çevreyi, toplum refahı ve sağlığını ön planda tutan sürdürülebilir santraller için yatırımın kendisi kadar bakım, denetim ve muayene de kilit öneme sahiptir. Bu kapsamda ülkemizin özellikle yaşlanan termik enerji santralleri ailesi düşünüldüğünde periyodik denetim daha da önemli hale gelmektedir. Bu noktaların altının çizileceği, Türkiye deki termik elektrik santrallerinin karşılaşacağı yeni zorlukların ve çözümlerinin tartışılacağı sektörel buluşmada önde gelen santrallerin işletmecilerini, yatırımcılarını, üst düzey yöneticilerini, teknik ve kalite müdürlerini, lider ekipman üreticilerini ve enerji sektörünün diğer paydaşlarını bir araya getiriyoruz. Uzmanlarımıza sorularınız doğrudan sorabilir, sektörle ilgili konferans ve tartışmalara katabilirsiniz. Slide 2

3 Giriş Türkiye enerji sektöründeki yeni düzenlemeler Dipl. Ing. F. Cihan Önder TÜV SÜD Çözüm Partneri Slide 3

4 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği ELEKTRİK TESİSLERİ PROJE YÖNETMELİĞİ GENEL DEĞERLENDİRME 8 Eylül 2015, İstanbul Slide 4

5 Konular Türkiye deki var olan santrallerimiz 2014 Yılı Proje İstatistikleri Yeni Yönetmelik ile Önceki Yönetmeliğin Karşılaştırıması Proje Uzmanlık Sertifikası (PUS) ve Yetkili Eğitim Kuruluşları HES Projelerinde Yetki Devri Elektromekanik Teçhizat için Uygunluk Belgesi Yakın gelecek için öngörülen Proje ve Kabul Süreci Türkiye de Enerji Sektörü ve Hizmetlerimiz Slide 5

6 Elektrik santralleri Aktif santral sayısı Kurulu güç MW Kurulu güce oranı % Yıllık üretim GW Üretimin tüketime oranı % Lisans durumu GES , ,08 5 lisanslı 215 lisanssız RES , ,3 99 lisanslı 5 lisanssız JES , ,81 16 lisanslı BES , ,5 58 lisanslı HES lisanslı TES Doğalgaz TES Kömür lisanslı lisanslı Diğerleri , lisanslı TOPLAM TES Nükleer Proje aşamasında Slide 6

7 2014 te onaylanan ön projeler Güç (MWe) Sayı (adet) HES 7.487, RES 3.928, TES ,55 48 JES 188,60 10 BES 26,85 7 TOPLAM , Slide 7

8 2014 te onaylanan kati projeler Güç (MWe) Sayı (adet) HES 1.967,82 57 RES 1.182,69 39 TES 5.372,81 46 JES 87,50 4 BES 52,62 19 TOPLAM 8.663, Slide 8

9 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği tarih ve sayılı mükerrer Resmi gazetede yayımlanan Elektrik tesisleri Proje yönetmeliği kapsamında ve akreditasyonlarına sahip kuruluşlar tarafından gerçekleştirilebilecek hizmetleri bu sunumda bilginize sunarız. Önümüzdeki günlerde yayınlanması beklenen Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği ile de yine akredite kuruluşlar aktif rol alacaktır. Slide 9

10 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Yönetmelik 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili ikincil mevzuat ile uyumlu hale getirilmiştir. Mevcut yönetmelikte istenen, ancak ilerleyen süreçte ihtiyaç duyulmadığı ortaya çıkan, çok sayıda detay içeren, imalata yönelik proje, hesap ve belgelerin azaltılması, gerekli olan hesap ve belgelerin tesis tipleri de dikkate alınarak yönetmeliğin ana metninden çıkarılarak yönetmelik eklerinde yayımlanması, lisanslı ve lisanssız elektrik tesislerinin proje onay kapsamlarında ciddi bir sadeleştirme sağlanmıştır. (Elektrik üretim tesisleri için yaklaşık olarak 40 adet detay projesi yönetmelikten çıkarılmıştır.) Önceki yönetmelik Önlisans kavramı ile Güneş enerjisi santralleri ve lisanssız santrallerin proje onayı için gerekli belgelere ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Ayrıca, lisanssız yenilenebilir enerji kaynakları için kurulu güç sınırı 500kWe dir. İhtiyaç duyulmayan, çok sayıda detay içeren, imalata yönelik proje, hesap ve belge istenmektedir. Bunların yönetmeliğin ana metninde istenmesi hem güncellenmesini zorlaştırmakta hem de yönetmeliğin akış bütünlüğünü bozarak anlaşılırlığını azaltmaktadır. Slide 10

11 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Proje incelemenin elektronik ortamda yapılabilmesi ve proje onay süreçleri için işlem gün sayısı sınırı getirilmesi ile proje onay ve yatırım süreçlerinin Bakanlığımızca ve yetkilendirilen kuruluşlarca hızlandırılması sağlanmıştır. DSİ ile yapılan Protokol kapsamındaki su yapılarına ilişkin proje onay, kabul ve tutanak onayı yetkisinin daha üst bir hukuksal norm olan yönetmelik kapsamında tanımlanması, böylece hidroelektrik santrallerde; santral binası ve santral binası mekanik, elektrik ve elektromekanik ekipmanları, enerji iletim / enerji nakil hatları, şalt sahası / trafo merkezi, dağıtım merkezi, fider vb. elektrik tesisleri dışında kalan kısımların tamamının proje onay, denetim ve kabul işlemlerinin yönetmelik kapsamında DSİ Genel Müdürlüğünce yürütülmesi sağlanmıştır. Önceki yönetmelik Proje inceleme ve onayı için herhangi bir süre sınırı bulunmamaktadır. DSİ ile yapılan Protokole ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamakta, HES projelerinin tüm kısımlarının onay yetkisi Bakanlığımızdadır. Slide 11

12 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Nitelikli insan kaynaklarımız ile istihdam gücümüzün artırılması ve enerji projeleri hazırlama konusunda uluslararası standartlara hakim uzmanlar yetiştirmek amacıyla tüm elektrik tesisleri projelerini imzalayan branş mühendislerine PUS (Proje Uzmanlık Sertifikası) zorunluluğu getirilmiştir. Kamu kurum/kuruluşları, üniversiteler, akredite kuruluşlar, dağıtım şirketleri ve meslek odalarının PUS eğitimleri konusunda Bakanlığımız tarafından yetkilendirilmesi sayesinde eğitimlerin yetkin ve tecrübeli kurumlar tarafından verilerek enerji sektöründe faaliyet gösteren proje firmalarının ve ilgili mühendislerin ulusal ve uluslararası standartlar ile ilgili mevzuat çerçevesinde proje hazırlayarak bu projeleri ilgili Proje Onay Birimlerine (POB) Bakanlığımızca belirlenen kapsam ve formatta sunmaları sağlanmıştır. Önceki yönetmelik Proje hazırlayan mühendisler için herhangi bir uzmanlık belgesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Proje hazırlayan mühendisler için herhangi bir uzmanlık belgesi zorunluluğu bulunmadığından bu konuda yetkili bir eğitim kuruluşu da bulunmamaktadır. Slide 12

13 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Yatırımcıların deneyimli ve yetkili mühendislere kolayca ulaşabilmesi ve şeffaflığın sağlanması amacıyla PUS belgeli mühendislerin kayıtlarını içeren bir veri havuzu oluşturulması ve internet sayfamızda yayımlanması hususları bir hükme bağlanmıştır. Mevcut yönetmelikte sadece iki yerde atıf yapılan İlgili standart kavramının detaylandırılarak ulusal ve uluslararası standartlara büyük önem verilmiş ve elektrik tesislerinin tasarımı ve projelendirilmesinde enerji sektöründeki yatırımcı firmalara yol göstermek üzere yönetmelik ekinde tavsiye niteliğindeki standartların yayımlanmıştır. (Tesis tipine göre yaklaşık 350 adet standart önerilmiştir.) Önceki yönetmelik PUS a ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. İlgili standart kavramı sadece iki yerde geçmekte, kapsamı ve geçerliliği hususunda herhangi bir açıklama bulunmamaktadır. Slide 13

14 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Nükleer güç santralleri, şalt ve ulusal şebekeye bağlantısı ile ilgili elektrik projeleri hariç, bu yönetmeliğin proje onay kapsamı dışında bırakılmıştır. Elektrik tesislerine ilişkin farklı kurumlar tarafından yürütülen proje onay ve kabul süreçlerinde yetki sınırları ile sürelerinin yönetmelik ekindeki liste ile daha iyi belirlenmesine ve bu süreçlerde DSİ, TEİAŞ, TEDAŞ, EDAŞ, EÜAŞ, TEMSAN, OSB ve TSE gibi kamu kurum ve kuruluşlarının da yetkilendirilebilmelerine imkan tanınmıştır. Önceki yönetmelik Nükleer güç santrallerinin şalt ve ulusal şebekeye bağlantısı ile ilgili elektrik projeleri hariç diğer kısımlarının onayı TAEK kapsamındadır. Elektrik tesislerinin proje onay yetkisinin başka kurumlara verilebileceği belirtilmiş ancak bu yetkinin sınırları çizilmemiştir. Slide 14

15 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Teknoloji seçiminden projelendirme, montaj, test ve kabul aşamalarına kadar olan süreçte yerli ve yabancı imalatçıların yatırımcı tarafından belirlenecek olan bu standartları uygulamalarının zorunlu hale getirilmesi ve daha sonra güncellenecek olan Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği ile birlikte de bu standartların ilgili akredite kuruluşlar tarafından belgelendirilmesi, bu belgelerin dikkate alınarak tesislerin çok daha kısa sürelerde ve usulüne uygun olarak (bazı sıcak testlerin de sonradan yapılabilmesi kaydıyla) kabul öncesinde de ticari işletmeye alınabilmeleri sağlanacaktır. Önceki yönetmelik Bu konuyla ilgili herhangi bir hüküm bulunmamaktadır Slide 15

16 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Elektrik Tesisleri Proje Kapsamı (Ek- 2) ile lisanslı ve lisanssız üretim tesislerinin HES, RES, GES, JES, BES, TES ve diğer tipleri için proje onayı kapsamında istenen pafta, belge, hesap ve raporlar tek tabloda sade ve anlaşılır bir formatta özetlenmektedir. Önceki yönetmelik Yönetmelikte elektrik tesisleri için istenen pafta, belge, hesap ve raporlar tesis tipleri için ayrı başlıklar altında verilmektedir. Aynı şekilde, YG-AG Dağıtım Şebekesi ve Dağıtım Merkezi proje onay kapsamları da tek tabloda toplanmıştır. Slide 16

17 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Elektrik Tesisleri Proje Kapsamı (Ek- 2) ile elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tüketim tesisleri ile imdat grupları için gerekli proje onay kapsamları büyük oranda sadeleştirilmiştir. Önceki yönetmelik Mevcut Yönetmelikte modern projecilik anlayışı çerçevesinde ihtiyaç dışı olarak nitelendirilebilecek düzeyde kabarık bir proje kapsamı öngörülmüştür. Elektrik tesisleri proje onay süreci için aslında zorunlu olmayan, yalnızca bilgi için istenen tüm pafta, belge, hesap ve raporlar Yönetmelikten çıkarılmıştır. Slide 17

18 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Elektrik Tesisleri Proje Kapsamı (Ek- 2) ile elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tüketim tesisleri ile imdat grupları proje onay kapsamları için mühendislik branşları bazında bir ayrım öngörülmemiş; tüm branşlar için sunulacak pafta albümü, belgeler ve hesaplar klasöründen ayrılmıştır. Elektrik Tesisleri Proje Kapsamı (Ek- 2) ile elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tüketim tesisleri ile imdat grupları proje onay kapsamları için anlaşılabilirliği artırmak amacıyla, proje kapsamını oluşturan maddeler için açıklamalar eklenmiştir. Önceki yönetmelik Mevcut Yönetmelikte proje onay kapsamını oluşturan maddeler inşaat, makine ve elektrik branşları için ayrı klasörler halinde listelenmiştir. Mevcut Yönetmelikte proje onay kapsamını oluşturan maddeler için herhangi bir açıklama bulunmamaktadır. Slide 18

19 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Elektrik Tesisleri Proje Kapsamı (Ek-2) ile inşaat, makine ve elektrik branşlarında istenen hesap ve paftalar için ; Tip Onayı, Tip Sertifikası, Dizayn Sertifikası, Uygunluk Belgesi (TSE, Üniversite veya Akredite Kuruluş) gibi zorunluluklar getirilmiştir. Bu gereklilikler sayesinde aynı ekipmanların kullanıldığı farklı Projeler için mükerrerlikler ortadan kaldırılmış, Önceki yönetmelik Mevcut Yönetmelik kapsamındaki uygulamalarda tip proje onayı ; trafo köşkü, elektrik direği, fider hücreleri vb. elektriksel unsurlarla sınırlı tutulmuştur. Bu yapılar dışındaki tüm elektrik tesislerinde ilgili tüm mukavemet hesapları Bakanlığımızın onayına sunulmaktadır. Bürokratik süreçte imalatçı, yatırımcı, projeci ve onay mercii için önemli miktardaki gereksiz bir iş yükü süreci ortadan kaldırılmıştır. Slide 19

20 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Elektrik Tesisleri Proje Kapsamı (Ek- 2) ile elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tüketim tesisleri ile imdat grupları proje onay kapsamları için istenen ortak pafta, belge, hesap ve raporlar için ortak bir lisan benimsenmektedir. Önceki yönetmelik Mevcut Yönetmelikte elektrik tesislerinin proje onay kapsamları için istenen ortak pafta, belge, hesap ve raporlar; elektrik üretim, iletim, dağıtım, tüketim tesisleri ve imdat grupları için farklı terimlerle ifade edilmektedir. Böylece, Bakanlık ve Bakanlıkça yetkilendirilecek kurum ve kuruluşlar tarafından proje kapsamında istenen maddeler aynı terimlerle ifade edilmekte ve teknik dil açısından kurumlar arası standartlık getirilmektedir. Slide 20

21 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Proje Onayı Dilekçe Örneği (Ek-3) ile proje onay başvuruları için standart bir dilekçe şablonu getirilmektedir. Elektrik Üretim Tesisleri Ön Proje Kapsamı (Ek-4) ile ön proje onayı için sade ve anlaşılır bir kapsam tanımlanmaktadır. Önlisanslı ve lisanslı HES, RES, GES, JES, BES, TES ve diğer elektrik tesislerinin proje onay kapsamları için istenen hususlar tek tabloda, tesis tipi bazında karşılaştırmalı olarak sunulmaktadır. Önceki yönetmelik Mevcut Yönetmelikte proje onay başvuru dilekçeleri için herhangi bir şablon bulunmamaktadır. Mevcut Yönetmelikte ön proje onayı kapsamında bilgi için istenen hususlar yoruma açık görünmektedir. Slide 21

22 Yeni yönetmelik ile önceki yönetmeliğin karşılaştırması Yeni yönetmelik Elektromekanik Teçhizat Standartları Listesi (Ek-5) ile Yönetmelik ve ilgili mevzuat kapsamında tesis edilecek HES, RES, GES, JES, BES, TES gibi elektrik tesislerinin (türbin, jeneratör, motor, kazan, güneş paneli, trafo gibi) ana elektromekanik teçhizatı için yürürlükteki ulusal ve uluslararası standartlar ve yönergeler listelenmekte, projelendirme süreci için bu standartlar ve yönergeler önerilmektedir. Önceki yönetmelik Mevcut Yönetmelikte elektromekanik teçhizat standartları ve yönergeleri için herhangi bir öneri bulunmamaktadır. Slide 22

23 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği Proje Onay Yönetmeliği kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan iş kalemleri iki başlık halinde aşağıda belirtilmiştir. 1. Proje uzmanlık sertifika eğitimi 2. Elektromekanik teçhizat için uygunluk belgesi ve elektrik tesisleri proje ve kabul süreci Slide 23

24 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği proje uzmanlık sertifika eğitimi (PUS) Nitelikli insan kaynağı ile istihdam gücünün artırılması ve enerji projeleri hazırlama konusunda uluslararası standartlara hakim uzmanlar yetiştirmek amacıyla tüm elektrik tesisleri projelerini imzalayan branş mühendislerine tarihli ve sayılı Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği ile Proje Uzmanlık Sertifikası ( PUS) zorunluluğu getirilmiştir. Slide 24

25 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği proje uzmanlık sertifika eğitimi (PUS) a. Proje Uzmanlık Sertifikası (PUS): Yetkili Eğitim Kuruluşlarınca elektrik tesislerinin projelerinin hazırlanmasına yönelik olarak düzenlenen eğitimler sonucunda ilgili mühendislere verilen belgedir. b. Paftaları, hesapları ve raporları imzalayan jeoloji, jeofizik, inşaat, makine, elektrik, elektronik, elektrik-elektronik, elektronik ve haberleşme mühendislerinin PUS sahibi olması zorunludur. c. PUS alınmasını gerektiren eğitim konuları, ilgili mevzuat ve standartlar esas alınarak Bakanlık tarafından belirlenir ve Bakanlığın internet sitesinde yayımlanır. d. Bakanlık, PUS a ilişkin alınması gereken eğitim konularında güncelleme yapabilir ve eğitim konularını güncel olarak yayımlar. e. PUS belgesi bir defada 5 (beş) yıllık süre için verilir. f. PUS belgesi tarihi itibarı ile zorunludur Slide 25

26 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği elektromekanik teçhizat için uygunluk belgesi Tip (Test) Sertifikası : Akredite kuruluşlardan alınmış olmalıdır. Daha önce sunulmuşsa tekrar sunulmasına gerek yoktur. Dizayn Sertifikası : Akredite kuruluşlardan alınmış olmalıdır. Daha önce sunulmuşsa tekrar sunulmasına gerek yoktur. Üniversite Uygunluk Belgesi TSE-K Belgesi: Sadece lisanssız üretim tesisleri için geçerli olup TSE den alınmış olmalıdır. Daha önce sunulmuşsa tekrar sunulmasına gerek yoktur. Tasarım Hesapları Slide 26

27 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği elektromekanik teçhizat için uygunluk belgesi Tasarım Hesapları : Enerji üretimine esas elektromekanik teçhizatın işletme koşullarını ve mühendislik hesaplarını içeren dokümanlar üniversiteler veya akredite kuruluşlarca uygun bulunmuş olmalıdır. Zorunluluk gerektirdiği ilgili POB tarafından teyit edilen durumlarda ise Yönetmeliğin 12 nci maddesindeki proje onayına ilişkin süre sınırları aranmaksızın projeye özgü olarak ilgili POB lar tarafından uygun bulunmuş olmalıdır. Türbin, Gaz Motoru, Jeneratör, Kazan için; a. CE Belgesi, Öz Beyan (Self Declaration) b. (Dizayn) Doğrulama Sertifikası (Verification Certificate) c. Gözetim Sertifikası (Inspection Certificate) d. Teknik Çizimler ve Hesapları (Technical Drawings, Calculation), e. Termodinamik Hesapları (Thermodynamic Calculation) f. Teknik Karakteristikler (Technical Datasheet) Slide 27

28 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği elektrik tesisleri proje ve kabul süreci 1. Ön Proje / Tip Sertifikası: Elektromekanik Teçhizata ilişkin Akredite Kuruşlardan alınan Tip-Sertifikalı ürün kullanımı 2. Kati Proje Onayı/ Santral Sertifikası: Santral sertifikası TSEN TURKAK akrediteli kuruluşça hazırlanır. 3. Tesisin Yapım Uygunluk Kontrolü Bakanlık tarafından görevlendirilen TSEN IEC Akredite Gözetim Kuruluşu tarafından Sondaj usulü incelemeler yapılır ve raporlanır. 4. Ekipman Testleri a. İlgili standartlar kapsamında, imalatçı süpervizörleri tarafından, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş, TSEN IEC A tipi muayene kuruluşu gözetiminde gerçekleştirilir b. Bu testlerin raporları muayene kuruluşu tarafından konsolide edilerek kabule ilişkin rapor hazırlanır. Slide 28

29 Proje uzmanlık sertifikası program PUS EĞİTİM PROGRAMININ HAZIRLANMASI BAKANLIK YETKİLENDİRMESİ İÇİN BAŞVURU TURKAK AKREDİTASYON BAŞVURUSU YETKİ KAPSAMINDA İÇERİK VE SORULARIN HAZIRLANMASI YETKİ KAPSAMINDA TÜM PROSESLERİN TAMAMLANARAK TURKAK DENETİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ KAPSAMINDA EĞİTİMLERİN DÜZENLENMESİ Slide 29

30 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği Türkiye genelinde yaklaşık 5000 proje mühendisinin olduğu Bakanlık tarafından Ocak ayında gerçekleşen toplantıda duyurulmuştur. Slide 30

31 Gelecekte öngörülen elektrik tesisleri proje ve kabul süreci Ön Proje / Tip Sertifikası Elektromekanik Teçhizata ilişkin Akredite Kuruşlardan alınan Tip-Sertifikalı ürün kullanımı sözleşmede yer alır, Projeye ilişiklin yer teslimi, sondaj etüt vb. çalışmalara inşaat öncesi çalışmalara başlanabilmesi için, Bakanlık veya yetkilendirdiği kuruluşça gerçekleştirilir. Kati Proje Onayı/ Santral Sertifikası Santral sertifikası TSEN TURKAK akrediteli kuruluşça Tesisin Yapım Uygunluk Kontrolü Bakanlık tarafından görevlendirilen TSEN IEC Akredite Gözetim Kuruluşu Sondaj usulü incelemeler yapılır Raporları Bakanlığa sunulur. Tesisin Enerjilendirilmesi Tesis tamamlanması ve sahibinin başvurusu üzerine, Geçici kabul öncesi test çalışmaları süresince elektrik ticaretine de başlayabilmesi amacıyla [PMUM DUY a göre dengesizlik fiyatı üzerinden] geçici olarak işletmeye Bakanlıkça verilen izin yazısı ile açılır. Ekipman Testleri İlgili standartlar kapsamında, imalatçı süpervizörleri tarafından, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş, TSEN IEC A tipi muayene kuruluşu refakatinde icra edilir. Bu testlerin raporları muayene kuruluşu tarafından konsolide edilerek kabule ilişkin rapor hazırlanır. Geçici Kabul Yetkili test kuruluşunun hazırladığı rapor ile birlikte Bakanlık Birimine başvuru yapılır. Bakanlık birimi bu belgeleri inceleyerek tesis geçici kabulü yapılır. Kesin Kabul Tesisin işletmeye açıldığı tarihten itibaren 1 yıl sonra; Tesise ilişkin yapılamayan testlerin, eksik ve noksanlar ile gerekli tüm izin ve yasal süreçlerin tamamlanması üzerine yapılır. Slide 31

32 Elektrik tesisleri proje yönetmeliği Elektriğin Üretim, İletim, Dağıtım ve Ticaret Alanlarında Verilebilecek Hizmetler Slide 32

33 Türkiye de enerji sektörü ETKB Strateji Planı 2023 Hedefleri ( Invest in Turkey, 2014) 2023 Yılı Hedefleri: 1. Kurulu Gücün MW a çıkarılması 2. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Payının %30 a yükseltilmesi 3. Su Enerjisi Kullanımının En Üst Düzeye Çıkarılması 4. Kurulu Rüzgar Enerjisi Kapasitesinin MW a Ulaştırılması MW Jeotermal ve 3000 MW Güneş Enerjisinin Kapasiteli Santrallerin Kurulması 6. Taşıma Hattı Uzunluğunun km ye Çıkarılması 7. Enerji Dağıtımı Birim Kapasitesinin MVA Düzeyine Çıkarılması 8. Akıllı Şebeke Kullanımının Arttırılması 9. Doğalgaz Depolama Kapasitesinin 5 Milyar M3 Yükseltilmesi 10. Enerji Borsasının Oluşturulması (EPİAŞ) 11. Nükleer Enerji Santrallerini İşletmeye Almak MW Kapasiteli Kömür Yakıtlı Termik Santral İnşa Etmek 13. Sanayide ve Konutsal Mekanda Enerji Verimliliğini Arttırmak Slide 33

34 Türkiye de enerji sektörü 1. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) kayıtlarına göre, Türkiye de 2014 yılı içerisinde Adet Termik Adet Hidroelektrik Adet Diğer Yenilenebilir Enerji ( Rüzgar, Jeotermal, Biokütle, Biyogaz ve Çöp Gazı) 4. Kaynaklarına Dayalı 705 Adet Elektrik Üretim Santrali İnşa Edilmektedir. 2. Söz konusu inşa halinde olan santralin yanı sıra, 2014 tarihinde ön lisans kapsamında bulunan 18 adet Termik ( MW toplam kurulu güç), 5 adet Biokütle ( MW toplam kurulu güç), 10 adet Hidroelektrik (550 MW toplam kurulu güç) ve 6 adet Jeotermal (68.35 MW kurulu güç) santrali değerlendirmeye alınmıştır yılı içerisinde 37 adet termik ( 3035 MW kurulu güç), 16 adet Biokütle ( 36 MW kurulu güç), 72 adet Hidroelektrik ( 1211 MW kurulu güç), 5 adet Jeotermal ( 94 MW kurulu güç) ve 59 adet RES (Lisanslı, 754 MW kurulu güç) santralin geçici kabul işlemleri tamamlanmış olup, devreye alınmıştır. 4. Yenilenebilir enerji sektörünün devlet teşvikleri ile hacimsel olarak %12 oranında artması ile yerli/yabancı yatırımcıların büyük bir çoğunluğu güneş enerjisi santrallerine (GES) ve rüzgâr enerji santrallerin (RES) yönelmişlerdir. Lisanslı/Lisanssız kapsamda yer alan GES ve RES santralleri, yatırımların önü açılmış ve yenilenebilir enerji sektörü hareket kazanmıştır. Slide 34

35 Güneş enerji santrallerine ilişkin hizmetler 1. Fizibilite Raporları Hazırlama ve Due-Diligence İşleri 2. IEC Standardına göre sertifikalandırma hizmetleri 1. Euroced 1,3,8 & 9 göre PV sistemi yapılarının denetimi ve sertifikasyonu, 2. Sistemin enerji performansını doğrulamak için dizayn çalışmasının denetimi ve sertifikalandırılması, 3. Teknik dokümanların değerlendirilmesi ve EN 62446:2009 standardına dayanarak dizayn yapı çalışmasının yeniden incelenmesi, 4. Teknik şartnameye uygunluğunu doğrulamak ve ilgili dokümantasyonun yeniden incelenmesinin tamamlanabilmesi için teslimatta ve projenin kurulum sırasında malzemelerin örnek kontrollerin yapılması (Örnek. Panel geometrisi, sıralanması vb.), 5. Yetkilendirilmiş teknik denetçilerin, laboratuvarda kalibre edilmiş aletler (ekipmanlar) ile denetimin yapılması ve kurulumun sertifikalandırılması. 3. Elektriksel kurulum prosedürlerine göre onaylanmış çalışmaya ya da/ve EN 62446:2009 ve IEC standartlarına göre toprak direnç ölçümlerin, açık devre gerilimi, kısa devre akımı, polarite testleri, seri (string) bağlantıları, yalıtım direnci, elektrik panellerinin bağlantıları, kablolar ve kesicilerin boyutlandırılması, koruyucu topraklama iletkenlerinin sürekliliği, yıldırım koruma sistemi, SPD ler, invertörlerin uygun işletimi, etiketleme ve bütün uygun malzemelerin belirlenmesini içerecek şekilde doğrulanması Slide 35

36 Güneş enerji santrallerine ilişkin hizmetler 1. Projenin kabul testleri, nihai kabul testleri ve sahada güç üreticileri kontrolleri sırasında refakat hizmetleri 2. EN 62446:2009 standardına göre onaylanan çalışmanın ve/ya da ilgili spesifikasyonları dikkate alınarak kurulumun sertifikalandırılması için son uygunluk belgesinin verilmesi 3. Standarda bağlı kalarak Fotovoltaik kurulumlar için termografik analizler ve I-V eğri dize karakteristik ölçümlerini kapsayacak şekilde ek denetim hizmetleri 4. PV Panel Testleri 1. IEC (Crystalline silicium terrestrial photovoltaic (PV) Modules - Design qualification and type approval) 2. IEC (Thin-film terrestrial photovoltaic (PV) Modules - Design qualification and type approval) 3. IEC (Photovoltaic (PV) module safety qualification) 5. Diğer Testler 1. Performans Testleri, I-V Ölçümleri, Termal Kamera ile Tarama Hizmetleri 2. Laboratuvar Hizmetleri ( Elektroışıma Testleri, Termografik Testler, Amonyak Korozyon Testleri, Tuz Testleri vb.) Slide 36

37 Rüzgar enerji santrallerine ilişkin hizmetler 1. Fizibilite ve Due- Diligence Hizmetleri 2. Teknik Danışmanlık Hizmetleri 3. Ölçüm Direklerinin Uluslararası Standartlara Göre Kurulumu 1. Uluslararası standartlara göre kurulumunun denetlenmesi 2. Sertifikalandırma İşlemleri 4. Rüzgar Türbinlerinin ve Kulelerinin IEC kapsamında sertifikalandırılması 5. FAT testlerine katılım 6. Sahada kontrollük işlemleri 7. Kurulu olan RES lerin sahada performans ölçümlerinin yapılması ve enerji modellemesinin çıkarılması ( CFD analizleri, WindPro yazılımı ile analiz vb.) Slide 37

38 Çevre ve diğer hizmetleri 1. Sera Gazı Emisyon Ölçümleri ve Envanter Doğrulama (MRV Yönetmeliği) 2. Gönüllü Karbon Sertifikalandırma Sürecinde DOE Kuruluş Görevi Üstlenme 3. CFCU ve AB Açtığı Çevre ve Enerji İhalelerinde Konsorsiyum İşlemleri 4. Kurumsal Sürdürülebilirlik Hizmetleri 5. Tehlikeli Atık Taşıma ve Depolama Konusunda Teknik Danışmanlık (Fizibilite Raporlarının Hazırlanması vb.) 6. Su ve Atıksu Altyapılarında Teknik Danışmanlık Hizmetleri ve İhalelere Katılım Su ve Havza Yönetimi 7. Akıllı Şebekeler Slide 38

39 Diğer test hizmetleri 1. Primer Frekans Kontrol Testleri 2. Sekonder Frekans Kontrol Testleri 3. Reaktif Güç Kontrol Testleri 4. Toprak Özgül Direnç Testleri 5. TEİAŞ Bağlantı Anlaşması Ek-8 ve Yan Hizmetler Yönetmeliği Kapsamında Güç Kalitesi Ölçüm Sisteminin Kurulması 6. Lisanslı/Lisanssız Elektrik Üretim Santralleri İçin ETKB ve TEİAŞ/TEDAŞ Kabul Sürecinde Devreye Alma Testleri 7. Çevre Kanunca Gerekli Olan Emisyon, Gürültü Kontrol vb. Testlerin Yapılması veya 3rd Party Olarak Doğrulanması 8. FAT Testleri Slide 39

40 Bilgi kaynakları Ergün AKALAN Enerji Yatırımları Daire Başkanı Slide 40

41 Teşekkür ederiz. F. Cihan ÖNDER Canan ŞAHİNER Slide 41