ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME
|
|
- Aysun Yonca Erçetin
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME ÖZET Prof.Dr.Cengiz TORAMAN Balıkesir Üniversiesi, İİBF,İşleme Bölümü Öğr.Gör.Çağaay BAŞARIR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma MYO Öğr.Gör. Mehme Faih BAYRAMOĞLU Bahçeşehir Üniversiesi, MYO Son yıllarda finansal krizin ekisiyle birlike alın fiyalarının yüksek oranda arış gösermesi bu konunun yeniden gündeme gelmesine neden olmuşur. Bu çalışmanın emel amacı, alın fiyalarını ekileyen fakörlerin araşırılmasıdır. Çalışma Ocak 199-Mar 1 dönemine ilişkin aylık verileri kapsamakadır. Alın fiyalarını ekilediği düşünülen perol fiyaları, ABD Dolar kuru, ABD enflasyon oranı, ABD reel faiz oranları serileri çalışmada ele alınmakadır. Model den elde edilen koşullu korelasyon sonuçlarına göre en yüksek korelasyon negaif yönde olmak üzere ABD dolar kuruna aiir. İkinci en yüksek değer ise poziif yönde olmak üzere perol fiyalarına aiir. Anahar Kelimeler: Alın fiyaları, Dow Jones Endeksi, Perol Fiyaları, MGARCH Modelleri, CCC Modeli DETERMINATION OF FACTORS AFFECTING THE PRICE OF GOLD: A STUDY OF MGARCH MODEL ABSTRACT Recenly, increase of he gold prices arac ineres again ogeher wih he affecs of he laes financial crisis. Main objecive of his sudy is o deermine facors effecing he gold prices. The sudy includes monly daa beween June, 199 and March, 1. Oil prices, USA exchange rae, USA inflaion rae, USA reel ineres rae daa are included in he model as variables. According o emprical findings, highes correlaion is found beween gold prices and USA exchange rae negaively. Secondly, a posiive correlaion is found beween gold prices and oil prices. Keywords: Gold Prices, Dow Jones Index, Oil Prices, MGARCH Model, CCC Model
2 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen 1. GİRİŞ Alın gerek mal olarak gerekse parasal bir varlık olarak kullanılan kıymeli bir madendir. Alın çok eski zamanlardan beri değerini ve kullanım alanını giderek arırarak günümüze kadar gelmişir. Alın bir zamanlar para siseminin emelini oluşurmuş daha sonra ise Breon Woods sisemi ile birlike ABD dolarına sabilenmiş bir rezerv aracı olmuşur yılından sonra ise bazı Avrupa ülkelerinin paralarını ABD doları karşısında dalgalanmaya bırakması ile birlike, doların alına konveribiliesine son verilmiş, bu durum alının değişim aracı nieliğini yiirmesine, bireysel asarruf aracı ve merkez bankaları rezervlerinin bir parçası olarak kullanılmasına sebep olmuşur. Son yıllarda gerek eknolojinin gelişmesi ile birlike endüsriyel ürünlerde kullanılmasıyla, gerekse kuyumculuk sekörünün gelişmesi ile birlike alına olan alep armış. Buna rağmen, finansal piyasalardaki gelişmeler ve alernaif yaırım araçlarının çoğalması değer saklama aracı olarak alının önemini düşürmüşür. Ancak finansal krizlerin oraya çıkması ve insanların güvenilecek limanlar araması alına olan alebi ekrar arırmışır. Bu durum alın fiyalarının son küresel finansal krizden sonra rekor seviyelere yükselmesine sebep olmuşur. Çalışmanın amacı; lieraürde alın fiyalarını ekilediği düşünülen bir akım değişkenler ile alın fiyalarını MGARCH modeli ile ahmin emekir. Çalışmanın birinci bölümünde öncelikle ayrınılı bir lieraür incelemesine yer verilmekedir. Ardından, model ve kullanılan veri sei açıklanmakadır. Son olarak verilerin analiz edilmeke ve elde edilen bulgular değerlendirilmekedir.. LİTERATÜR İNCELEMESİ Lieraürde, alın fiyalarını ekileyen fakörlerin araşırıldığı birçok çalışma bulunmakadır. Bu çalışmalarda farklı değişkenler ve zaman serileri kullanılmakadır. Yapılan çalışmalarda genel olarak Alın fiyaları ile ABD doları ve hisse senedi geirileri arasındaki ilişkilerin incelendiği görülmekedir. Bunlara ek olarak, yapılan çalışmalarda genellikle çoklu regresyon yöneminin kullanıldığı da espi edilmişir. Abken (198), çalışmasında, rasyonel hareke eden bir alın piyasası varsayımı alında, bu piyasanın yeni bir bilgiye karşı ne yönde ve ne hızla epki göserdiğini, alın fiyalarının cari dönemdeki bilgileri mi yansıığı yoksa aksine bu bilgilerin alının piyasa fiyaını ekilemesinin belirli bir zaman mı aldığı sorularına cevap aramışır. Bu amaçla alın fiyalarının içsel değişken, alın fiyalarının gecikmeli değerleri ve faiz oranlarının ise dışsal değişkenler olduğu bir regresyon analizi kurmuşur. Ocak 1973-Aralık 1979 dönemindeki aylık verileri kullanarak yapılan çalışmada regresyon denkleminin açıklayıcılık oranının düşük olduğu sonucuna varılmışır. Aynı ilişki fuure ve fuure spo fiyaları arasında da incelenmiş, regresyon denkleminin açıklayıcılık derecesinin çok yüksek oranda arığı sonucuna varılmışır. Kousoyiannis (1983), Ocak 198-Mar 1981 dönemini kapsayan çalışmasında alın fiyalarının dünyadaki ekonomik durumdan çok, Amerikan ekonomisinden ekilendiği sonucuna ulaşmışır. Bunun en önemli sebeplerinin ise alın fiyalarının ABD Doları cinsinden ifade edilmesi, ABD Doları nın
3 Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi 3/1 (11)1- dünyada uluslararası likidieyi sağlayan kur olması ve ham perol fiyalarının ABD Doları üzerinden işlem görmesi olduğunu belirmişir. Sonuç olarak; ABD Doları ile alın fiyaları arasında güçlü negaif yönlü bir ilişki olduğunu belirmişir. Alın fiyaları ile döviz kuru arasındaki ilişkiyi inceleyen diğer bir çalışma Dooley vd. (199), arafından yapılmışır. Dooley vd. ise, Ocak 1976-Aralık 199 yıllarını kapsayan döneme ilişkin olarak aylık veriler kullanarak ABD, İngilere, Fransa, Almanya ve Japonya nın para birimlerini kapsayan bir çalışma gerçekleşirmişir. VAR analizi ile yapılan çalışmada sonuç olarak; ABD Doları nın diğer ülke para birimleri ile olan pariesinin, alın fiyalarındaki değişiklikleri açıklamaka ekili olduğu espi edilmişir. Dooley vd. (1995), sonraki çalışmalarında, önceki çalışmalarında analize dahil emiş oldukları ülkelerden Fransa yı çıkarmışlar ve sonucun 199 yılında yapmış oldukları çalışma ile örüşüğünü oraya koymuşlardır. Harmson (1998) ın çalışmasında 187 ve 1996 yılları arasındaki döneme ilişkin olarak İngilere, ABD, Fransa, Almanya ve Japonya daki alım gücü oranları ile alın fiyalarındaki harekeleri incelemişir. Çalışmada; alın fiyalarında yaşanan ülke krizleri ya da küresel krizler sebebiyle dalgalanmalar olduğunu ancak alının uzun dönemde değer saklama aracı olarak kullanılmaya devam edildiğinden alım gücünü kaybemediği sonucuna varılmışır. Chrisie-David vd. (), makroekonomik haber bülenlerinin, alın ve gümüş fiyalarını ekileyip ekilemediğini espi emek amacıyla yapıkları çalışmada; Ocak 199-Aralık 1995 dönemindeki 3 aylık haber bülenlerini akip emişlerdir. Çalışmada; çeşili makroekonomik değişkenlere ilişkin haber bülenleri ile hazine bonolarının, yerel yöneimlerin çıkardığı bonoların, alın ve gümüşün fuure fiyalarını 15 dakikalık gecikmeler ile kullanmışlardır. Sonuç olarak; büün değerli maden piyasası ensrümanlarının, kapasie kullanımına ilişkin haberlerden güçlü bir şekilde ekilendiğini espi emişlerdir. Alın fiyalarının, ükeici ve üreici fiyaları endekslerine ve gayri safi yur içi hasılaya ilişkin haberlerden güçlü bir şekilde ekilendiğini; hem alın fiyalarının hem de gümüş fiyalarının ise işsizlik oranına ilişkin bülenlerden ekilediğini oraya koymuşur. Ayrıca, büçe açıklarına ilişkin bülenlerin ise alın fiyaları üzerinde çok da ekili olmadığı espi edilmişir. Smih (1), çalışmasında, Ocak 1991-Ekim 1 dönemindeki günlük, hafalık ve aylık verilerden yararlanarak, alın fiyaları ile hisse senedi piyasası endeksi arasındaki ilişkiyi espi emeye çalışmışır. Çalışmada dör Alın fiyaı ve alı hisse senedi piyasası endeksi yer almışır. Sonuç olarak; ilgili dönemde alın fiyaları ile hisse senedi piyasası endeksleri arasında kısa dönemli bir ilişki olduğu espi edilmişir. Smih (), bir diğer çalışmasında, Ocak 1991-Ekim 1 dönemindeki verilerden yararlanarak, alın fiyaları ile hisse senedi piyasası arasındaki kısa ve uzun dönem ilişkiyi espi emeye çalışmışır. Bu amaçla çalışmasında; Londra Borsası alın fiyalarının saa 1:3, 15: ve kapanış saai olmak üzere üç fiya değeri ile 18 ade hisse senedi piyasası endeksini kullanmışır. Bu endeksler; Japonya, İngilere, Almanya, Fransa, İsviçre, Hollanda, İalya, İspanya, İsveç, Belçika, Finlandiya, Danimarka, Yunanisan, Porekiz, Norveç, Avusurya, Türkiye ve İrlanda ülkelerinin endeksleridir. Sonuç olarak; kısa dönemde alın fiyaları ile hisse senedi piyasası endeksleri arasında çok düşük 3
4 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen ve negaif bir ilişki olduğunu, uzun dönemde ise anlamlı bir ilişki olmadığını oraya koymuşur. Ghosh vd. (), yapıkları çalışmada, Ocak 1976-Aralık 1999 dönemindeki aylık verilerden yararlanmışlardır. Çalışmada; alın fiyalarının; dünya enflasyonu, ABD enflasyonu, dünya geliri, alın lease oranı, alının beası, ABD Doları değeri ve alın fiyalarını ekileyen rassal şoklar gibi değişkenlerden ekilenip ekilenmediğini espi emek amacıyla VAR analizini kullanmışlardır. Sonuç olarak; alın fiyalarının ABD enflasyon oranı, faiz oranı ve dolar döviz kurundan ekilendiğini espi emişlerdir. Ayrıca, yapılan koinegrasyon esi sonucunda; alın fiyaları ile ABD ükeici fiyaları endeksi arasında uzun dönemli ilişki olduğunu ve alın fiyalarının uzun vadede enflasyona karşı koruma durumunda olduğunu espi emişlerdir. Vural (3), yapmış olduğu çalışmasında, Ocak 199-Mar 3 dönemine ai aylık verileri kullanarak, alın fiyaının hangi değişkenlere daha duyarlı olduğu oraya koymaya çalışmışır. Bu amaçla, alın fiyalarının; USD/Euro pariesi, Dow Jones Sanayi Endeksi, Perol Fiyaları, faiz oranı, gümüş ve bakır fiyaları arafından açıklanabilirliliğini gösermeye yönelik çok değişkenli bir regresyon modeli kurmuşur. Sonuç olarak; alın fiyaı ile gümüş, perol ve bakır fiyaının poziif yönlü; faiz oranı, USD/Euro pariesi ve Dow Jones Sanayi Endeksi ile ise negaif yönlü ilişki içerisinde olduğunu espi emişir. Tully ve Lucey (7), çeşili makroekonomik değişkenlerin, alın fiyalarına olan ekisini APGARCH modeli ile espi emeye çalışmışlardır yıllarını kapsayan dönemde alının günlük ve fuure fiyaları ile çeşili makroekonomik değişkenlere ai aylık verileri kullandıkları çalışmanın sonucunda; alın fiyalarına, ABD Doları nın asıl eken olduğu, diğer değişkenlerin ekisinin ise düşük düzeyde olduğu belirlenmişir. Sjaasad (8), çalışmasında Ocak 1991-Haziran 4 döneminde günlük spo ABD Doları bazlı alın fiyaları ve 9 günlük ABD Doları bazlı alın forward konra fiyaları ile spo ve 9 günlük döviz kuru forward konraları arasındaki ilişkiyi ahmin haa verilerini kullanarak espi emeye çalışmışır. ABD Doları, İngiliz Serlini, Japon Yeni ve Alman Markı döviz kurlarının spo ve 9 günlük vadeli forward konra fiyalarının kullanıldığı çalışmada, spo ve forward fiyalar arasında çok yüksek oranda poziif korelasyon olduğu oraya çıkmışır. Çalışmada dünya alın piyasasındaki piyasa ekinliliğinin periyodunda da devam eiği, 198 dönemlerinde Avrupa para piyasası dünya alın piyasasında başrol oynarken, 199lı ve sonraki yıllarda ABD dolarının dünya alın fiyaları üzerinde başrol oynadığı oraya çıkmışır. Bunun dışında büyük alın üreicileri olarak bilinen Avusralya, Güney Afrika ve Rusya gibi ülkelerin dünya alın fiyaları üzerinde belirli bir ekilerinin olmadığı espi edilmişir. Son olarak çalışmada, daha önceki çalışmalarda alının dünya enflasyonuna karşı koruyucu bir değer olmadığı espi edilmişken, bu çalışmada bunun am ersi bir bulguya ulaşılarak; alının dünya enflasyonuna karşı koruyucu bir değer olduğu belirilmişir. Özürk ve Açıkalın (8), çalışmalarında, Ocak 1995-Kasım 6 dönemine ai aylık verilerden yararlanarak alın fiyaları ile ükeici fiyaları endeksi ve TL/Dolar pariesi arasında uzun dönemli ilişki olduğunu Granger Eş Büünleşim Tesi ile espi emişlerdir. Topçu (1), alın fiyalarını ekileyen fakörler üzerine 1 yılında hazırlamış olduğu araşırma raporunda, Ocak 1995-Eylül 9 dönemine 4
5 Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi 3/1 (11)1- ilişkin aylık verilerden yararlanmışır. Topçu (1) çalışmasında, Dow Jones Sanayi Endeksi, ABD Dolar kuru, Perol fiyaı, ABD enflasyon oranı, Global para arzı (M3) değişkenlerinin alın fiyalarını ekileyip ekilemediğini espi emeye çalışmışır. Bu amaçla çoklu regresyon denklemi oluşurmuş ve en küçük karaler yönemi ile bilinmeyen paramereleri ahmin emeye çalışmışır. Çalışmanın sonucunda; Dow Jones Sanayi Endeksi ve ABD Dolar geirilerinin, alın geirileri negaif yönde; global para arzının ise poziif yönde ekilediği espi edilmişir. Perol fiyaları ve enflasyonun alın geirileri ile poziif yönlü ilişkisi olmakla birlike, bu ilişki isaisiksel açıdan anlamlı çıkmamışır. Aynı şekilde, alın fiyaları ile faiz oranları arasındaki ilişki de poziif yönde çıkmakla birlike isaisiksel olarak anlamlı değildir. 3. METODOLOJİ 3.1. VERİ SETİ VE DEĞİŞKENLER Bu çalışmanda, alın fiyalarını ekileyen değişkenler, MGARCH modeli kullanılarak espi edilmeye çalışılmışır. Bu amaçla lieraür incelemesi yapılarak, alın fiyalarını ekileyebileceği düşünülen değişkenler; perol fiyaları, dolar endeksi, Dow Jones Sanayi Endeksi, ABD reel faiz oranı ve ABD yıllık enflasyon oranı olarak belirlenmişir. Çalışma, Ocak 199 ile Mar 1 dönemi arasındaki aylık verileri kapsamakadır. Modelde kullanılan veri sei ve açıklamaları Tablo 1 de göserilmekedir: Tablo 1: Modelde Kullanılan Veri Sei Değişken Tanım Açıklama RGOLD Alın Fiyaları Londra Alın Piyasasında 1 ons alının ABD Doları cinsinden ifade edilen fiyaıdır. Geiri verisi şeklinde kullanılmışır. ROIL Perol Fiyaları Bren Perol ün ABD Doları cinsinden ifade edilen varil fiyaıdır. Geiri verisi şeklinde kullanılmışır. RUSD Dolar Endeksi Dolar kuru (Major Currencies Dollar Index) in geiri verisi şeklinde kullanımı RDOW Dow Jones Sanayi Endeksi Dow Jones Sanayi Endeksi Geirisi INT Faiz Oranı ABD Reel Faiz Oranı (Real Fed Funds Rae)(Birinci farkı alınmış olarak) CPI Enflasyon ABD Yıllık Tükeici Fiyaıyla Enflasyon Oranı Oranı(Birinci farkı alınmış olarak) 3.. MODEL Bu bölümde öncelikle çalışmanın modeline ilişkin genel açıklamalara yer verilmiş, daha sonra ise veriler ve analiz sonuçları üzerinde durulmuşur. Klasik doğrusal regresyon modelinde; anaküle regresyon fonksiyonuna ai haa erimlerinin (Vi) sabi varyansa sahip olduğu varsayılmakadır. Bu 5
6 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen durum, sabi varyanslılık (homoscedasiciy) olarak adlandırılır. Zaman serilerinin ele alındığı durumlarda, sabi varyans varsayımının geçerli olmadığı görülmekedir. Enflasyon, faiz oranı, döviz kuru gibi değişkenlerde görülen bu durum sonucunda, kasayılar gerekenden büyük sandar haalara sahip olmaka ve yapılan çalışmalar yanlış olabilmekedir. Değişen varyansın modellemesinde yaygın olarak kullanılan modeller; Engle (198) arafından önerilen ARCH (Ooregresif Koşullu Değişen Varyans) modeli ve Bollerslev (1986) arafından gelişirilen GARCH (Genelleşirilmiş ARCH ) modelleridir. Bu modellerden Üsel GARCH (EGARCH), ARCH-M(Oralamada ARCH), T-ARCH (Eşiksel ARCH), C-ARCH (Bileşke ARCH), PARCH (Asimerik ARCH) gibi birçok model üreilmişir Arch Modeli Engle (198, 1983, 1995), belirsizliğin, ekonomeri lieraürünün sabi varsaydığı koşulsuz varyansla ölçülemeyeceği düşüncesiyle koşullu varyans kavramını oraya amışır. Sözü edilen kavramı ahmin emek üzere oluşurduğu ARCH modelinde, koşullu olmayan varyans, geleneksel ekonomeri modellerinde varsayıldığı gibi sabi iken, koşullu varyansın, esadüfi değişkenin geçmiş değerlerine bağlı olduğu kabul edilmekedir. Bir ARCH yapısı(1) gibi düşünüldüğünde, 1 ( Υ,, h ) Υ / Ψ ~ N β h e = α -1 + α1e 1 + αe α pe p = Υ Υ 1 β eşilike h ile ifade edilen koşullu varyans, geçmiş dönem haa karelerinin bir fonksiyonu olarak değerlendirildiği için sabi değildir. Dolayısıyla bir ARCH yapısı, sıfır oralamalı, koşulsuz varyansı sabi, ancak koşullu varyansı zaman içinde değişebilen bir yapıya sahipir (Erdoğan ve Bozkur, 9: 145). 3.. Garch Modeli Bollerslev (1986); Engle ın modelinden harekele, koşullu varyansın bir ARMA süreci olduğu durumu; ε = v h iken σ v = 1 ve 6
7 Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi 3/1 (11)1- q p αiε i + βi i= 1 i= 1 h = α h i ve olarak ifade emişir. V ; bağımsız, whie-noise bir süreci olduğundan, ε nin geçmişeki gerçekleşen değerlerinin ε nin koşullu ve koşulsuz oralamaları sıfırdır. ε nin beklenen değeri alındığında Εε = ΕV h = dır. Kısaca h > için α, α ( i 1,,..., p) > i β, = ve V oralaması, varyansı 1 olan esadüfi değişkendir (Enders, 1995: 146) Çoklu Garch (Mulivariae Garch) Modeli Birden fazla değişkenin belirli dönemdeki geiri volailielerinin ekileşimlerini inceleyen modeller çoklu GARCH modelleridir. Bu modellerde ele alınan değişkenlerin belirli dönemlerde risk ilişkilerinin ne kadar ekili olduğu da sınanabilmekedir. İlk çoklu GARCH modeli Kraf ve Engle (198) arafından ele alınmışır. Bu modelde değişkenin varyans ve kovaryans marisi ele alınmakadır. Ψ 1 bilgi sei ele alınarak haa erimleri; ( uj, 1,..., uj, p) j = 1,.... N i olarak ifade edilir (Aksu, 6:39). Çok değişkenli GARCH modellerinin ahmininde; Diagonal VEC (Vecor Error Correcion; Vekör Haa Giderme), BEKK (Baba, Engle, Kraf, Kroner) ve CCC (Consan Condiional Correlaions; Sabi Koşullu Korelasyon) modelleri kullanılabilmekedir. Bu çalışmada; alın fiyalarının belirleyicilerinin es edilmesi amacıyla CCC modeli kullanılmışır. Bollerslev (199), koşullu korelasyonların sabi olduğu ve bu şekilde koşullu kovaryansların ilgili koşullu sandar sapmaların sonuçları ile oranısal olduğu bir grup MGARCH (Çoklu GARCH) modeli oluşurmuşur. Bu kısılama, bilinmeyen paramerelerin sayısını yüksek oranda azalması nedeni ile ahmin yapılmasını basileşirmekedir. CCC modeli aşağıdaki eşilikeki gibi ifade edilir; H = D RD = ( ρ h h ) ij ii jj iken, 7
8 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen D = diag ( h 1 / h 1 / ) NN hij, herhangi bir ek değişkenli (univariae) GARCH modeli olarak anımlanabilir ve ( ) R = ρ ij ρ = 1, ii i nin simerik poziif belirli bir marisidir. R, sabi koşullu korelasyonlar olan ρ ij yi içeren bir marisdir. Bollerslev (199) in CCC modeli D nin her bir koşullu varyans için bir GARCH(1,1) anımlanmakadır; h, β h Bu CCC modeli, i = i + i 1+ i ii, 1 w αε i = 1,... N N(N + 5)/ paramereye sahipir. H, ancak ve ancak üm N koşullu varyansları poziif ve R poziif anımlı ise poziif anımlı olacakır. Bu modelin kullanımı ile koşullu korelasyonların hesaplanması mümkün olmakadır (Bauwens, L. ve Diğerleri, 3: 11). 4. AMPİRİK BULGULAR Öncelikle, verilerin volailieleri incelenmişir. Grafik 1 den de görüleceği üzere, serilerin grafikleri incelendiğinde, üm serilerin volailieye sahip olduğu görülmekedir. RGOLD serisinde, 1999 yılında epe nokasının bulunduğu, 6 yılından sonra volailienin arığı ve dip nokalarının bulunduğu gözlemlenmekedir. Bu seride özellikle, 6 ve 8 yıllarında aşırı volailie bulunmaka ve bunların bir kısmında da epe nokaları ve dip nokaların izlediği gözlemlenmekedir. Bu durum spekülaif dalgalanmaların bir işarei olarak görülebilir. ROIL serisinde ise, volailienin 1999 yılından sonra arığı ve serinin birçok epe ve dip nokasına sahip olduğu görülmekedir. RUSD ve RDOW serilerinde de yapıları iibariyle dip ve epe nokaları bulunmakadır. INT serisinde ve CPI serisinde durağan olmayan bir yapı izlenmekle beraber CPI serisinde aran bir rend de gözlenmekedir. 8
9 Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi 3/1 (11)1- Grafik 1: Değişkenlerin Volailieleri RGOLD ROIL RUSD RDOW INT CPI Çalışmada ele alınan değişkenlere ilişkin anımlayıcı isaisikler ise Tablo de yer almakadır. Öncelikle serilerin normal dağılım özelliklerine bakıldığında; J- Bera isaisiğinde göre RUSD hariç serilerin hiçbirinin normal dağılıma sahip olmadığı görülmekedir. ROIL, RDOW, INT serileri sola eğikir. Bunlara ek olarak RGOLD, ROIL, serilerinin dik (peak), CPI ve INT serilerinin ise düz (fla) olduğu ablodan anlaşılmakadır. ARCH-LM esi ise RGOLD, ROIL ve CPI serilerinde ARCH ekisinin varlığından söz edilebileceğini oraya çıkarmakadır. 9
10 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen Tablo : Tanımlayıcı İsaisikler RGOLD ROIL RUSD RDOW INT CPI Oralama,5,67 -,59,55 3,68 176,58 Sandar Sapma 3,59 8,86 1,69 4,3 1,89 3,7 Çarpıklık,39 -,71 -, -,85 -,43,1 Basıklık 5,17 4,9 3,64 4,81 1,88 1,86 J-Bera 48,7 9,6 3,8 56,17 18,35 13,38 Olasılık,,,148,,,1 ARCH LM 1,43 18,87,69 5,71,57 34,7 Serilerin ayrıca durağanlığını es emek amacıyla Augmened Dickey-Fuller (ADF) ve Philips Perron (PP) birim kök esleri uygulanmışır. Tablo 3 en de görüleceği üzere; RGOLD, ROIL, RUSD, RDOW serilerinin durağan olduğu, INT ve CPI serilerinin ise durağan olmadığı oraya çıkmışır. Bu nedenle, bu iki seri birinci farkları alınıp durağanlaşırılarak kullanılmışır. Tablo 3: Değişkenlere ai ADF ve PP Birim Kök Tesi Sonuçları TEST RGOLD ROIL RUSD RDOW INT CPI ADF(c) -13,7() -1,() -1,17() -14,1() -1,46(),15() ADF() -14,13() -1,() -1,() -14,1() -,5() -,9() PP (c) -13,69-1, -1,5-14,4-1,,55 PP() -14,13-1,19-1,17-14,13-1,78 -,66 * Paranez içerisindeki değerler gecikme periyodunu gösermekedir. * c sabi erimli ancak rend olmayan model için birim kök es sonuçlarıdır. * sabi erimli ve rende sahip model için birim kök es sonuçlarıdır. Serilerin durağanlaşırılmasının ardından, seriler arasındaki doğrusal ilişkileri analiz emek amacıyla, serilerin korelasyon kasayıları hesaplanmışır. Tablo 4 en görüleceği üzere, en yüksek korelasyon kasayısına sahip olan seri RUSD olmuşur. Bunu DCPI izlemekedir. ROIL, RDOW ve DINT serilerinin ise nispeen daha düşük korelasyon kasayılarına sahip olduğu gözlenmekedir. RUSD ve RDOW serileri negaif korelasyona sahipken diğer seriler poziif korelasyona sahipir. 1
11 Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi 3/1 (11)1- Tablo 4: Serilerin Korelasyon Kasayıları DEĞİŞKEN RGOLD ROIL RUSD RDOW DINT DCPI RGOLD 1, ROIL, , RUSD -, ,6447 1, RDOW -,11547,4854 -, , DINT,1949, ,74453,3581 1, DCPI,18639,5514 -, ,851, , Değişkenler arasındaki korelasyon kasayılarının elde edilmesinin ardından, alın fiyalarının belirleyicilerini espi emek amacıyla, çok değişkenli GARCH (Mulivarie GARCH) modellerinden CCC modeli ile ahmin yapılmışır. Tahmin yapıldıkan sonra modelin güvenilirliğini ölçmek gerekmekedir. Bu ür modellerin ahmin edilen sonuçlarını es emek için birçok ek değişkenli es bulunduğu gibi, sınırlı olmakla birlike çok değişkenli modelleri değerlendiren esler de bulunmakadır. Lieraürde koşullu değişen varyans (heeroscedasiciy, X) modellerini değerlendirmek için kullanılan esler üç kaegoriye ayrılabilmekedir. Bunlar; (1) Box-Pierce Ljung Pormaneau Tesleri, () Haa Terimini Temel Alan Tesler ve (3) Lagrange Çarpanı Tesleri olarak sayılabilmekedir (Bauwens, vd., 3: 4-5). Çalışmada oraya konulan modelin güvenilirliğini es emek amacıyla öncelikle haa erimi emel alınarak sandar haaların dağılım özellikleri es edilmiş olup haa erimlerinin normal dağılım varsayımına uygunluk göserdiği sonucuna varılmışır. Haa erimlerinin dağılımı Ek 1 de göserilmişir. Bu konuda fikir verebilecek diğer bir krier sandar haaların Q-Q grafikleridir. Sandar haalara ilişkin Q-Q grafikleri Ek de göserilmişir. Grafikler incelendiğinde modelden elde edilen sandar haaların normal Q-Q doğrusuyla örüşüğü söylenebilmekedir. Ookorelasyon ve değişen varyans sorunlarını incelemek için, Q ve Q isaisiklerine başvurulmuş, ARCH ekisinin oradan kalkıp kalkmadığını es emek için de ARCH-LM esine başvurulmuşur. Sonuçlar Tablo 5 de verilmişir: Tablo 5: Sandar Haaların Ljung Box Q, Q ve ARCH-LM İsaisikleri RGOLD ROIL RUSD RDOW DINT DCPI Q (36) 6,99 48,39 36,37 6,88 41,94 161,9 Q (4),1 8,34,6 9,89 9,86 14,5 ARCH-LM,1,798 1,438,51,446,17 11
12 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen Q isaisiği değerlerine bakıldığında, model ahmin edildiken sonraki haa erimleri arasında ookorelasyonun bulunmadığı görülmekedir. Q isaisiği sonuçları değerlendirildiğinde haa erimleri arasında değişen varyans problemi ile karşılaşılmadığı sonucuna varılmakadır. Modeli ahmin eiken sonra ARCH ekisinin oradan kalkıp kalkmadığını es emek amacıyla ARCH- LM esi yapılmışır. Bu esen elde edilen sonuçlar (n.r ) belirlenen anlamlılık düzeyinde (,5) için ablo değerinden (3,841) küçük olduğu için haa erimlerinin serilerinde ARCH ekisinin kaybolduğu karşımıza çıkmakadır. Bu koşullar alında; Tablo 6 da görüleceği üzere modelin koşullu korelasyon kasayıları hesaplanmışır. RGOLD 1. 1 Tablo 6: Koşullu Korelasyon Kasayıları RGOLD ROIL RUSD RDOW DINT DCPI ROIL, , RUSD -, , , RDOW -, ,1537 -,184 1, DINT -,35815,9359,86 -,568 1, DCPI,15179, , ,78, , Tahmin edilen modelin koşullu korelasyon kasayıları analiz edildiğinde, en yüksek korelasyonun koşulsuz korelasyonda bulunan sonuca benzer şekilde faka arış gösererek alın geirisi ile dolar endeksi geirisi arasında, negaif yönde (-,47) olduğu görülmüşür. Dolar geirisi ile alın geirisi arasında -,47 lik bir ilişki olduğu, faka bu ilişkinin negaif yönde gerçekleşiği söylenebilir. Tablo 4 ve Tablo 6 incelendiğinde, iki değişken arasındaki koşullu korelasyon kasayısının, koşulsuz korelasyon kasayısına göre, puan arış göserdiği görülmekedir. Tablo 7: Değer Aralıklarına Göre Negaif Korelasyon Kasayılarının Anlamı Kasayının Yönü Kasayının Değeri Kasayının Anlamı Negaif,, Çok Zayıf Negaif Korelasyon Negaif,,4 Zayıf, Düşük Negaif Korelasyon Negaif,4,7 Ilımlı, Anlamlı Negaif Korelasyon Negaif,7,9 Güçlü, Yüksek Negaif Korelasyon Negaif,9 1, Çok Güçlü Negaif Korelasyon Kaynak: OANDA fxtrade Infocener, FX Correlaions, hp://fxradeinfocener.oanda.com/chars_ daa/fxcorrelaions, [Erişim Tarihi: ].
13 Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi 3/1 (11)1- Tablo 6 dan da görüleceği üzere, Dolar geirisi ile alın geirisi arasındaki -,47 lik korelasyon, Ilımlı, Anlamlı Negaif Korelasyon anlamına gelmeke olup, iki değişken arasında çok da yüksek olmayan ers yönlü ilişkinin olduğuna işare emekedir. Bu değer, Tablo 6 dan da görüleceği üzere, üm değişkenler arasında en güçlü ilişkiyi ifade emekedir. Perol geirisi ile alının geirisi arasındaki koşullu korelasyon kasayısı, koşulsuz korelasyon kasayısına göre, puanlık bir düşüş gösermiş ve kasayı poziif yönde olarak,15 olmuşur. Tablo 8 den de görüleceği üzere, koşullu korelasyonun,15 olması, perol fiyaları ile alın geirisi arasında Çok Zayıf Poziif Korelasyon olduğunu gösermekedir. Tablo 8: Değer Aralıklarına Göre Poziif Korelasyon Kasayılarının Anlamı Kasayının Yönü Kasayının Değeri Kasayının Anlamı Poziif,, Çok Zayıf Poziif Korelasyon Poziif,,4 Zayıf, Düşük, Anlamsız Poziif Korelasyon Poziif,4,7 Ilımlı, Ora Derecede Poziif Korelasyon Poziif,7,9 Güçlü, Yüksek Poziif Korelasyon Poziif,9 1, Çok Güçlü Poziif Korelasyon Kaynak: OANDA fxtrade Infocener, FX Correlaions, hp://fxradeinfocener.oanda.com/chars_ daa/fxcorrelaions, [Erişim Tarihi: ]. Tablo 4 ve Tablo 6 incelendiğinde, benzer şekilde alın geirisi ile enflasyon arasındaki ilişki de koşulsuz korelasyona göre,3 puan düşüş gösermiş, koşulsuz korelasyon verilerinde,18 olan kasayı, koşullu korelasyon kasayılarında,15 olarak gerçekleşmişir. Bu da enflasyon ile alının geirisi arasında poziif yönde ve zayıf bir ilişki olduğunu gösermekedir. Dow Jones Sanayi Endeksi geirisi ile alının geirisi arasında koşullu korelasyon kasayılarında -,7 lik Çok Düşük Negaif Yönlü ilişki olduğu söylenebilir. Bu değerin de koşulsuz korelasyona göre,4 puan düşüş göserdiği görülmekedir. Faiz oranları ile alın geirisi arasında koşulsuz korelasyon kasayısına göre koşullu korelasyon kasayısının,4 puanlık bir değişim göserdiği ve ilişkinin yönünün poziif iken negaif olduğu görülse de her iki durumda da iki değişken arasındaki ilişkinin anlamsız olduğu görülmekedir. Koşulsuz korelasyon büyüklüklerinde sıralama, RUSD, DCPI, ROIL, RDOW, DINT şeklindedir. Koşullu korelasyon büyüklüklerinde ise sıralama, RUSD, ROIL, DCPI, RDOW ve DINT şeklinde gerçekleşmişir. Sıralamalara bakıldığında sadece ROIL ile DCPI nin yer değişirdiği söylenebilir. 13
14 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen 5. SONUÇ Bu çalışmada alın fiyalarını ekilediği düşünülen makro değişkenler, Ocak 199-Mar 1 dönemine ai aylık veriler esas alınarak, MGARCH modelleri yardımıyla analiz edilmişir. Alın fiyalarını ekilediği düşünülen makro değişkenler olarak, perol fiyaları, Dolar Endeksi, Dow Jones Endeksi, ABD enflasyon oranı ve reel faiz oranları alınmışır. ABD enflasyon oranı ve reel faiz oranları serilerinin birinci farkları alınmış, diğer değişkenlerin ise geiri serileri kullanılarak MGARCH modellerinden CCC modeli diğer modellere göre daha iyi sonuç verdiği için CCC modeli ile ahmin yapılmışır. Modelden elde edilen koşullu korelasyon kasayılarına göre en yüksek korelasyon değeri negaif yönde olmak üzere dolar endeksi geirisine, ikinci en yüksek değer ise poziif yönde olmak üzere perol fiyalarına aiir. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde, sadece alın geirisi ile dolar geirisi arasında negaif yönlü olmak üzere, anlamlı bir doğrusal ilişkinin olduğu, diğer değişkenlerin ise alın geileri ile anlamlı bir doğrusal ilişkiye sahip olmadığı görülmekedir. Bu sonuçların, hem koşulsuz korelasyon ilişkisinde hem de koşullu korelasyon ilişkisinde geçerli olduğu görülmekedir. Sonuçlar, konuyla ilgili olarak yapılan lieraür ile karşılaşırılabilir. Yapılan birçok araşırmada, bu çalışma ile elde edilen sonuçların aksine, ilgili değişkenler arasında anlamlı doğrusal ilişkilerin olduğu espi edilmekle birlike, Topçu (1) nun yapmış olduğu çalışmada elde eiği sonuçlar ile belirli düzeyde benzerlikler söz konusudur. Bu çalışmada, yapmış olduğu benzer değişkenler arasında doğrusal ilişki espi emiş olsa da özellikle perol fiyaları ile enflasyon oranının, alının geirisi ile anlamlı bir ilişkiye sahip olmadığı oraya konulmuşur. Bu açıdan kısmen de olsa çalışma bulguları benzerlikler gösermekedir. Aynı şekilde, Tully ve Lucey (7), çeşili makroekonomik değişkenlerin, alın fiyalarına olan ekisini analiz eikleri çalışmalarında, alın fiyalarına, ABD Doları nın asıl eken olduğunu, diğer değişkenlerin ekisinin ise düşük düzeyde olduğunu belirmişir. Tully ve Lucey (7) in elde emiş olduğu sonuçlar, bu çalışma ile elde edilen sonuçlar ile yüksek derecede paralellik arz emekedir. Sonuç olarak, analizin yapıldığı dönemde, alın geirilerinin doğrusal değişimler gösermediği, diğer bir deyişle piyasaların doğrusal olmadığı belirilebilir. Piyasaların ekinliğe ulaşmaları durumunda, genellikle bir doğrusallıkan bahsedilebilmesi mümkün olmakla birlike, ekinlik seviyesinin zayıf olduğu piyasalarda ise doğrusal olmayan yapıdan bahsedilmesi mümkündür. Bu çalışma ile elde edilen sonuçlar, doğrusal yapıyı belirleyemediğinden, alın piyasasının doğrusal yapının yanı sıra doğrusal olmayan bir yapıya da sahip olabileceği belirilebilir. Özellikle hem gelişmiş hem de gelişmeke olan ülkelerin piyasalarında benzer durumları oraya koyan birçok amprik çalışma bulunmakadır. Bu nedenle, bu çalışmanın devamı nieliğinde olabilecek gelecekeki çalışmalar, doğrusallığın yanı sıra doğrusal olmayan yapıyı da oraya koyan bir araşırma moivasyonunu içerebilir. 14
15 Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi 3/1 (11)1- KAYNAKÇA ABKEN, P. (1979). The Economics Of Gold Price Movemens, Economic Review, Federal Reserve Bank of Richmond, AKDİ, Y. (3). Zaman Serileri Analizi, Bıçaklar Kiapevi, Ankara. AKSU, T. (6). Gecelik Faiz Oranlarının Volailiesinin Modellenmesinde Asimerik GARCH Modelleri, Marmara Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü, Ekonomeri Anabilim Dalı, Ekonomeri Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İsanbul. ALIÇ, A. (1985). Dünyada ve Türkiye de Alın, Maliye ve Gümrük Bakanlığı Araşırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Yayını 68. AYDIN, S. (4). Faiz Oranı Oynaklığının Modellenmesinde Koşullu Değişen Varyansın Rolü,TCMB Uzmanlık Yeerlilik Tezi, Ankara. BAUEWENS, L., LAURENT, S. ve ROMBOUTS, J.V.K. (3). Mulivariae GARCH Models: A Survey, Core Discussion Paper, 31. BOLLERSLEV, T.(1986). Generalised Auoregressive Condiional Heeroskedasiciy, Journal of Economerics, 31, BOLLERSLEV, T. (199). Modelling he Coherence in Shor-run Nominal Exchange Rae: A Mulivariae Generalized ARCH Approach, Review of Economics and Saisics, 7, BOLLERSLEV, T., Chou, R. Y. ve Kroner, K. F. (199). ARCH Modelling in Finance: A Review of he Theory and Empirical Evidence, Journal of Economerics, 5, CAI, J., CHEUNG, Y. ve WONG, M. (1). Wha Moves he Gold Marke, The Journal of Fuure Markes, 1, ÇİÇEK, M. ve ÖZTÜRK F. (4). Yabancı Hisse Senedi Yaırımcıları Türkiye de Döviz Kuru Volailiesini Şiddelendiriyor Mu? Ankara Üniversiesi SBF Dergisi, 6, DOOLEY, M.P., ISARD, P. ve TAYLOR, M.P. (199). Exchange Raes, Counry Preferences and Gold, IMF Working Paper. DOOLEY, M.P., ISARD, P. ve TAYLOR, M.P. (1995). Exchange Raes, Counry Specific Shocks and Gold, Applied Financial Economics, 5, EIA (1) hp://ono.eia.doe.gov/dnav/pe/his/leafhandler. ashx?n =PET &s=rbrte=m (1.5.1) ENDERS, W. (1995). Applied Economeric Time Series, John Wiley&Sons Inc, Canada. ENGLE, R. (1). GARCH 11: The Use of ARCH/GARCH Models in Applied Economerics, Journal of Economic Perspecive, 15, ENGLE, R. (198). Auoregressive Condiional Heeroscedasiciy wih Esimaes of he Variance of Unied Kingdom Inflaion,Economerica, 5, ENGLE, R. (). Dynamic Condiional Correlaion: A Simple Class of Mulivariae Generalized Auoregressive Condiional Heeroskedasiciy Models, Journal of Business and Economic Saisics,, ENGLE, R. ve KRONER, K. (1995). Mulivariae Simulaneous Generalized Arch, Economeric Theory, 11, 1-15 ERDOĞAN, N.K ve UZGÖREN, N. (9). Box-Ljung ve Nonparamerik Regresyon Yönemlerinin Ekinliklerinin Karsılaşırılması: İMKB 1 Endeksine Yönelik Bir Uygulama, İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri ve İsaisik Dergisi, 1,
16 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen ERDOĞAN, S. ve BOZKURT, H. (9). Türkiye de Cari Açığın Belirleyicileri: MGARCH Modelleri ile Bir İnceleme, Maliye Finans Yazıları, 84, FEDERALRESERVE(1).hp:// s/saisicsdaa.hm (8.6.1) GFMS(1).hp:// hm (8.6.1) GHOSH, D., LEVIN, E.J., MACMILLAN, P. ve WRIGHT, R.E. (). Gold as an inflaion hedge?, Universiy of S. Andrews, Deparmen of Economics, Discussion Paper Series. GUJARATI, D. (1). Temel Ekonomeri (Ü.ve G. G. Şenesen, Çev.) İsanbul: Lieraür. GÜNEŞ, H. ve SALTOĞLU, B. (1998). İMKB Geiri Volailiesinin Makroekonomik Konjonkür Bağlamında İrdelenmesi, İMKB Yayınları, İsanbul. HARMSTON, S. (1998), Gold As a Sore of Value, World Gold Council Resarch Sudy,. HILLIER, D., DRAPER, P. ve FAFF, R. (6). Do Precious Meals Shine? An Invesmen Perspecive, Journal Of Financial Analysis, 6, KAROLYI, G.A. (1995). A Mulivariae GARCH Model of Inernaional Transmissions of Sock Reurns and Volailiy: The Case of he Unied Saes and Canada, Journal of Business & Economic Saisics, 13, KOUTSOYIANNIS, A. (1983). A Shor-Run Pricing Model for a Speculaive Asse, Tesed wih Daa From he Gold Bullion Marke, Applied Economics, 15, KUTLAR, A. (5). Uygulamalı Ekonomeri. Nobel Kiabevi,Ankara. LAWRANCE, C. (3). Why is Gold Differen From Oher Asses? An Emprical Invesigaion, World Gold Council Resarch Sudy. LEVIN, E. ve WRIGHT, R. (6). Shor run and long run deerminans of he price of gold, World Gold Council Resarch Sudy, 3 LUNIESKI, C. (9). Commodiy Price Volailiy and Moneary Policy Uncerainy: A GARCH Esimaion, Issues in Poliical Economy, 19, OANDA fxtrade Infocener, FX Correlaions, hp://fxradeinfocener.oanda.com/ chars_daa/fxcorrelaions, [Erişim Tarihi: ]. ÖZTÜRK, F. ve AÇIKALIN, S. (8). Is Gold a Hedge agains Turkish Lira?, Souh Eas European Journal of Economics and Business, 3, ROHAN,C., CHAUDHRY, M and TIMOTHY, W.K. (). Do Macroeconomics News Releases Affec Gold and Silver Prices?, Journal of Economics and Business 5, SEVÜKTEKİN, M. ve NARGELEÇEKENLER, M. (1). Ekonomerik Zaman Serileri Analizi Eviews Uygulamalı. Nobel Kiabevi, Ankara. SJAASTAD, L.A. (8). The Price of Gold and he Exchange Raes: Once Again,hp:// 16
17 Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi 3/1 (11)1- SMITH, G. (1). The price of gold and sock price indices for he UniedSaes,hp:// ockindicesdec1%fina.pdf SMITH, G. (). The price of gold and sock price indicesin Europe and Japan,hp:// dicesfeb.pdf SPK(1).hp:// displayfile&ex=.pdf (3.4.1) TCMB(1). hp://evds.cmb.gov.r/cb.hml (11.5.1) TKACZ, G. (7). Gold Prices and Inflaion, Bank Of Canada, Working Paper. TOPÇU, A. (1). Alın Fiyalarını Ekileyen Fakörler, SPK Araşırma Raporu, Ankara. TULLY, E. ve LUCEY, B. M. (5). An APGARCH Invesigaion of he Main Influences on he Gold Price. available a SSRN: hp://ssrn.com/absrac=79 5. VURAL, M.G. (3). Alın Piyasası ve Alın Fiyalarını Ekileyen Fakörler,TCMB Uzmanlık Yeerlilik Tezi, Ankara. WORLD GOLD COUNCİL (1)hp:// (11.5.1) 17
18 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen Ek 1: Modelin Tahmininden Elde Edilen Sandarlaşırılmış Haa Terimlerinin Dağılımı RESID1 RESID RESID3 RESID RESID5 RESID
19 Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi 3/1 (11)1- Ek : Sandar Haaların Q-Q Grafikleri: Quaniles of Normal 5-5 Quaniles of Normal Quaniles of RESID1 Quaniles of RESID Quaniles of Normal - Quaniles of Normal Quaniles of RESID3 Quaniles of RESID Quaniles of Normal Quaniles of Normal Quaniles of RESID5 Quaniles of RESID6 19
20 C.TOROMAN-Ç.BAŞARIR-M.F.BAYRAMOĞLU/Alın Fiyalarını Ekileyen
İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ
Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü
DetaylıKONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ
KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik
DetaylıİSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH-GARCH YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ
İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH- YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ ÖZET Yard.Doç. Dr. Tülin ATAKAN İsanbul Üniversiesi, İşleme Fakülesi, Finans Anabilim Dalı Bu çalışmada,
DetaylıİMKB 100 endeksindeki kaldıraç etkisinin ARCH modelleriyle iki alt dönemde incelenmesi
İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:41, Sayı/No:, 1, 14-6 ISSN: 133-173 www.ifdergisi.org 1 İMKB 1 endeksindeki kaldıraç
DetaylıKOŞULLU DEĞİŞEN VARYANS MODELLERİ İLE TÜRKİYE ALTIN PİYASASI ENDEKSİ VOLATİLİTELERİNİN TAHMİN EDİLMESİ
Cil/Volume: 15 Sayı/Issue: Haziran/June 017 ss./pp. 163-181 İ. E. Kayral Doi: hp://dx.doi.org/10.11611/yead.6404 KOŞULLU DEĞİŞEN VARYANS MODELLERİ İLE TÜRKİYE ALTIN PİYASASI ENDEKSİ VOLATİLİTELERİNİN TAHMİN
DetaylıBİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1
BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1 Bülen DOĞRU* Musafa UYSAL** ÖZET Bu çalışmanın amacı 2000:1-2012:09 döneminde Türkiye
DetaylıBox-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği
DetaylıDolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler
Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r
DetaylıTürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI
Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren
DetaylıYABANCI HİSSE SENEDİ YATIRIMCILARI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VOLATİLİTESİNİ ŞİDDETLENDİRİYOR MU?
YABANCI HİSSE SENEDİ YATIRIMCILARI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VOLATİLİTESİNİ ŞİDDETLENDİRİYOR MU? Yrd. Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Yrd. Doç. Dr. Feride Özürk
DetaylıYaz Saati Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Getirisine Etkisinin Test Edilmesi
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 10 Sayı: 4 Ekim 2010 ss. 1139-1153 Yaz Saai Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Geirisine Ekisinin Tes Edilmesi Tesing he Effec of he Dayligh Saving Time
DetaylıTÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ
TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Öze Bu çalışmada Türkiye de devle iç borçlanma seneleri,
DetaylıPETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi
DetaylıReel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi
İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:38, Sayı/No:1, 009, 4-37 ISSN: 1303-173 - www.ifdergisi.org 009 Reel Kesim Güven Endeksi
DetaylıReel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi
Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yönemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi:
DetaylıİSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA
Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai
Detaylıeyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Association
eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Associaion Ekonomik Yaklaşım 016, 7(99): 1-15 www.ekonomikyaklasim.org doi: 10.5455/ey.35908 BIST-100 Endeksinin Volail Davranışlarının Simerik Ve Asimerik Sokasik Volailie
DetaylıTCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ
Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ
DetaylıPETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES
Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Güz 2013, Cil:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:7997 PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Sevinç GÜLER * Halime TEMEL NALIN * * IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES
DetaylıEnflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının
DetaylıNET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)
NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:22 Sayı:2, Yıl:2007, ss:49-66
Dokuz Eylül Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Cil:22 Sayı:2, Yıl:2007, ss:49-66 SPOT VE VADELİ İŞLEM FİYATLARININ VARYANSLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK TESTİ Emrah İsmail ÇEVİK * Mehme
DetaylıENFLASYON BELİRSİZLİĞİ İLE PAY SENEDİ GETİRİSİ VE VOLATİLİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ İLE PAY SENEDİ GETİRİSİ VE VOLATİLİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Doç. Dr. Emrah İsmail Çevik Namık Kemal Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi eicevik@nku.edu.r
DetaylıBİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI
BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN
DetaylıT.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇOK DEĞİŞKENLİ EŞİKSEL OTOREGRESİF MODELLER ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Ümran Münire KAHRAMAN DOKTORA TEZİ İsaisik Anabilim Dalı 2012 KONYA Her Hakkı Saklıdır TEZ
DetaylıTürkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*
DetaylıBorsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği
Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,
DetaylıHİSSE SENEDİ PİYASALARINDA SÜRÜ DAVRANIŞI: BİST TE BİR ARAŞTIRMA HERDING IN STOCK MARKETS: A RESEARCH IN BIST Bahadır ERGÜN Hatice DOĞUKANLI
Uluslararası Sosyal Araşırmalar Dergisi The Journal of Inernaional Social Research Cil: 8 Sayı: 40 Volume: 8 Issue: 40 Ekim 2015 Ocober 2015 www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA
DetaylıMurat MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.tr Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ÖZET
İMKB Piyasalarındaki Volailienin Modellenmesi ve Öngörülmesi: Asimerik GARCH Modelleri ile bir Uygulama Mura MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.r Bankacılık Düzenleme ve Deneleme Kurumu (BDDK) ÖZET Çalışmada, 5
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi Yayın Geliş Tarihi: 13.11.2013
Dokuz Eylül Üniversiesi Yayın Geliş Tarihi: 13.11.2013 Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi Yayına Kabul Tarihi: 05.07.2014 Cil: 16, Sayı: 2, Yıl: 2014, Sayfa: 281-302 Online Yayın Tarihi: 30.09.2014 ISSN:
DetaylıHİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ
The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma
DetaylıZaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıLong memory and structural breaks on volatility: evidence from Borsa Istanbul
MPRA Munich Personal RePEc Archive Long memory and srucural breaks on volailiy: evidence from Borsa Isanbul Emrah Ismail Cevik and Gülekin Topaloğlu Namık Kemal Universiy, Bülen Ecevi Universiy 014 Online
DetaylıHisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik:
Hisse Senedi Fiyalarıyla abancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Toda-amamoo aklaşımı Dr. Cüney AKAR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma İİBF. Öze Bu çalışmada İsanbul Menkul Kıymeler Borsasında (İMKB) IMKB100
Detaylı24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıHİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ
EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 23 Sayı: 77 (Kış 2019) 161 HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Fama TEMELLİ (*) Dilek ŞAHİN (**) Öz Bu çalışmanın
DetaylıULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK
ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK Nuray ERGÜL ÖZET Son yıllarda, Türk Sermaye Piyasalarında hukuk, muhasebe ve deneim alanlarında, uluslararası kuralların uygulanması için büyük değişiklikler
DetaylıKonut Primi ve Kira Getiri Büyümesinin Varyans Ayrıştırması. Celil Zurnacı 1, Eray Akgün, Murat Karaöz Akdeniz Üniversitesi
Social Sciences Research Journal, Volume, Issue, 5-66 (June 15), ISSN: 17-537 5 Konu Primi ve Kira Geiri Büyümesinin Varyans Ayrışırması Celil Zurnacı 1, Eray Akgün, Mura Karaöz Akdeniz Üniversiesi Türkiye
DetaylıVOB-BİST Endeks Sözleşmeleri İşlem Hacminin BİST Endekslerine Etkisi
February 1-, 015-5 h Inernaional Scienific Conference of Iranian Academicians Abroad in Turkey VOB-BİST Endeks Sözleşmeleri İşlem Hacminin BİST Endekslerine Ekisi Mirrasoul SEYEDGHOMI PhD (Candidae) in
DetaylıTHE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract
Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Bahar 20, Cil:7, Yıl:7, Sayı:, 7:53-65 TÜKETİCİ GÜVENİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ * Yusuf Volkan TOPUZ ** THE CAUSALITY
DetaylıİMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim
YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:009 Cil:6 Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA İMKB de Fiya-Hacim İlişkisi - Asimerik Ekileşim Yrd. Doç. Dr. Koray KAYALIDERE Celal Bayar Üniversiesi,U.B.Y.O., Bankacılık
DetaylıTÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ
ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi
Detaylıİstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda haftanın günü etkisi ve Ocak ayı anomalilerinin ARCH-GARCH modelleri ile test edilmesi
İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:37, Sayı/No:2, 2008, 98-110 ISSN: 1303-1732 - www.ifdergisi.org 2008 İsanbul Menkul Kıymeler
DetaylıAYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım
DetaylıAnahtat Kelimeler: Volatilite, Basel II, Geriye Dönük Test, Riske Maruz Değer
Volume Number 3 011 pp. 1-17 ISSN: 1309-448 www.berjournal.com RMD Hesaplamalarında Volailie Tahminleme Modellerinin Karşılaşırılması ve Basel II Yaklaşımına Göre Geriye Dönük Tes Edilmesi: İMKB 100 Endeksi
DetaylıReel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği
Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.
DetaylıGARCH MODELLERĠ VE VARYANS KIRILMASI: ĠMKB ÖRNEĞĠ
GARCH MODELLERĠ VE VARYANS KIRILMASI: ĠMKB ÖRNEĞĠ Dr. Sevda Gürsakal sdalgic@uludag.edu.r Uludağ Üniversiesi, İİBF Ekonomeri Bölümü ÖZET Bu çalışmada hisse senedi oynaklığındaki kırılmalar Inclan ve Tiao
DetaylıFAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI?
FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN, Zekeriya YILDIRIM, S. Faih KOSTAKOĞLU FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN Yrd.Doç.Dr. Anadolu Üniversiesi,
DetaylıSORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI
Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +
DetaylıVadeli İşlem Piyasasında Optimal Hedge Rasyosunun Statik ve Dinamik Teknikler Yardımıyla Hesaplanması
Uluslararası Alanya İşleme Fakülesi Dergisi Inernaional Journal of Alanya Faculy of Business Yıl:014, C:6, S:3, s. 1-13 Year:014, Vol:6, No:3, s. 1-13 Vadeli İşlem Piyasasında Opimal Hedge Rasyosunun Saik
DetaylıA Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region
MPRA Munich Personal RePEc Archive A Sudy on he Esimaion of Suly Resonse of Coon in Cukurova Region Erkan Akas Faculy of Economics & Admin.Sciences a BIGA 2006 Online a h://mra.ub.uni-muenchen.de/8648/
DetaylıİŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *
İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.
DetaylıGlobal Finansal Krizde Kredi Marjı: Japon Tahvil Piyasası Örneği
Volume 5 Number 4 2014 pp. 71-88 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Global Finansal Krizde Kredi Marjı: Japon Tahvil Piyasası Örneği Aydın Yüksel a Aslı Yüksel b Öze: Bu makale Ağusos 2007 arihinde oraya
DetaylıBANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ
BANKA KREDİ PORTFÖLERİNİN ÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAANAN ALTERNATİF BİR ÖNTEM ÖNERİSİ K. Bau TUNA * ÖZ Ödememe riski banka kredilerini ve bankaların kredi porföylerini ekiler.
DetaylıYÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU?
YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? Doç. Dr. Harun TERZİ Karadeniz Teknik Üniversiesi İİBF İkisa Bölümü Öğreim Üyesi 618 Trabzon Tel : (462) 3773311 Fax : (462) 3257281 e-mail : herzi@ku.edu.r
DetaylıFaruk URAK 1, Gürkan BOZMA 2, Abdulbaki BİLGİÇ 3
KSU J. Agric Na 1(4):565-579, 018 Türkiye de Buğday, Arpa, Benzin Reel Fiyalarının ve Döviz Kurunun Koşullu Varyanslarındaki Oynaklığın VAR(1) Asimerik BEKK GARCH (1, 1) Modeli ile Tahmin Edilmesi Faruk
DetaylıFinansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği
Volume 2. Number 1. 2011 pp. 121-142 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği Burcu Ozcan a Ayse Ari b Öze: Finansal
DetaylıDEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller
DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Zaman serisi modellerinde, bağımlı değişken Y nin zamanındaki değerleri, bağımsız X değişkenlerinin zamanındaki cari
DetaylıMevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa
Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik
DetaylıBİST Şehir Endeksleri Oynaklığının DCC- GARCH Model İle Analizi
Yöneim Bilimleri Dergisi/Journal of Adminisraie Sciences Cil / Volume: 6, Sayı / N: 3, ss. / pp.: 87-308, 08 BİS Şehir Endeksleri Oynaklığının DCC- GARCH Model İle Analizi Verda DAVASLIGİL AMACA* Öz Yaırımcıların
DetaylıBirim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıThe Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case
FİNANSAL FAKTÖRLERİN REEL PARA TALEBİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ The Roles of Financial Facors on he Real Money Demand: Turkey Case Musafa SEVÜKTEKİN * Mehme NARGELEÇEKENLER * BAÜ 8() 45 ÖZ Araşırmanın
DetaylıEKONOMİK BİR UYGULAMA İLE KENDİNDEN UYARIMLI EŞİKSEL DEĞİŞEN VARYANSLI OTOREGRESİF MODEL
EKONOMİK BİR UYGULAMA İLE KENDİNDEN UYARIMLI EŞİKSEL DEĞİŞEN VARYANSLI OTOREGRESİF MODEL Ümran M. TEKŞEN KAHRAMAN *, Aşır GENÇ ** ÖZET Bu çalışmada, eşiksel ooregresif (TAR) modeller sınıfından kendinden
DetaylıÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ
45 ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ Zehra ABDİOĞLU * ÖZET Bu çalışma Türkiye için 2005-2012 dönemi iibariyle ara malı, dayanıklı ükeim malı, dayanıksız ükeim malı, enerji ve sermaye malı
DetaylıBirim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıAltın Piyasasında Asimetrik Oynaklık: Türkiye İçin Model Önerisi Volatility In Gold Market: Model Recommendation For Turkey
DOI: 10.20491/isarder.2017.300 Alın Piyasasında Asimerik Oynaklık: Türkiye İçin Model Önerisi Volailiy In Gold Marke: Model Recommendaion For Turkey Çiğdem KURT CİHANGİR Hii Üniversiesi İkisadi ve İdari
DetaylıİŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH
Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa
DetaylıDöviz Kurları Arasındaki Oynaklık Etkileşiminin Analizi: CCC-t-MSV Modeli ile Tahmin 1 Verda DAVASLIGİL ATMACA 2
Finans Poliik & Ekonomik Yorumlar (639) Mayıs 2018 : 9-32 Döviz Kurları Arasındaki Oynaklık Ekileşiminin Analizi: CCC--MSV Modeli ile Tahmin 1 Verda DAVASLIGİL ATMACA 2 Gönderim arihi: 10.10.2017 Kabul
DetaylıBORSA ISTANBUL KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ'NDE (XKURY) VOLATİLİTENİN ETKİSİ: ARCH, GARCH ve SWARCH MODELLERİ İLE BİR İNCELEME
Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.017, C., S.3, s.697-711. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.017, Vol., No.3,
DetaylıTÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI
TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI Tayfur BAYAT ÖZ Bu çalışmada 2002M-20M5 dönemine ai aylık verilerle alernaif nominal vadeli mevdua faiz oranları ile ükeici
DetaylıAnahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi.
Borsa İsanbul da Piyasa Ekinliğinin Analizi: Harvey Doğrusallık Tesi (Analysis of Marke Efficiency a Borsa İsanbul: Harvey Lineariy Tes) Gürkan MALCIOĞLU a Mücahi AYDIN b a Arş.Gör., Sakarya Üniversiesi,
DetaylıAVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi
AVRASYA Uluslararası Araşırmalar Dergisi Cil : 6 Sayı : 15 Sayfa: 808825 Kasım 2018 Türkiye Araşırma Makalesi TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN
DetaylıTürkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu
Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı
DetaylıTÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ
TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ Yrd.DoçDr. Halil FİDAN Doç.Dr. Erdemir GÜNDOĞMUŞ rof.dr. Ahme ÖZÇELİK 1.GİRİŞ Şekerpancarı önemli arım ürünlerimizden
DetaylıDÖVİZ KURU POLİTİKALARI VE TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ ETKİLEŞİMLERİ
ARAŞTIRMA RAPORU (Kamuya Açık) DÖVİZ KURU POLİTİKALARI VE TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ ETKİLEŞİMLERİ DR. MUSTAFA ÖZÇAM BAŞUZMAN ARAŞTIRMA DAİRESİ 27.02.2004 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 2. DÖVİZ KURU
DetaylıÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI
ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.
DetaylıEŞANLI DENKLEMLİ MODELLER
EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER Eşanlı denklem siseminde, Y den X e ve X den Y ye karşılıklı iki yönlü eki vardır. Y ile X arasındaki karşılıklı ilişki nedeniyle ek denklemli bir model
DetaylıTüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)
June 7-9, 2009, Eskişehir, Turkey. Tükeici Güveni ve Hisse Senedi Fiyaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004:0-2009:0) Yusuf Volkan Topuz * İkisadi İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü,
DetaylıTÜRKİYE PETROL FİYATLARI OYNAKLIĞININ MODELLENMESİ
Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 7 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ TÜRKİYE PETROL FİYATLARI OYNAKLIĞININ MODELLENMESİ Esin FİRUZAN Absrac Nowadays, volailiy of crude
DetaylıBRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Entegrasyonunun Parametrik ve Parametrik Olmayan Eşbütünleşme Testleri ile Analizi
BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Enegrasyonunun Paramerik ve Paramerik Olmayan Eşbüünleşme Tesleri ile Analizi BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Enegrasyonunun
DetaylıREEL DÖVİZ KURLARINDA UZUN DÖNEM BAĞIMLILIK THE LONG-TERM DEPENDENCE IN REAL EXCHANGE RATES Emre ÜRKMEZ *
Uluslararası Sosyal Araşırmalar Dergisi The Journal of Inernaional Social Research Cil: 10 Sayı: 49 Volume: 10 Issue: 49 Nisan 2017 April 2017 www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 REEL DÖVİZ KURLARINDA
DetaylıRASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1
RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 950-995 Rahmi YAMAK * Yakup KÜÇÜKKALE ** ÖZET Bu çalımada, Rasyonel Bekleniler Doal Oran Hipoezinin, Çıkı (ya da isizliin) alep (ya
DetaylıC.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, 2010 53
C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 2, 2010 53 FİNANSAL PİYASA ETKİNLİĞİ: S&P 500 ÜZERİNE BİR UYGULAMA Erhan DEMİRELİ *, Gökuğ Cenk AKKAYA ** ve Elif İBAŞ *** Öze Finansal ekinlik kavramı
DetaylıC.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141
C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve
DetaylıFİNANSAL PİYASA VOLATİLİTESİ VE EKONOMİ
FİNANSAL PİYASA VOLATİLİTESİ VE EKONOMİ Yrd. Doç. Dr. Hülya Kanalıcı Akay Uludağ Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Mehme Nargeleçekenler Uludağ Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi
DetaylıTÜRK & AMERİKAN ENERJİ PİYASALARI NDA PİYASA ETKİNLİĞİNİN TEST EDİLMESİ
Yıl: 24 Sayı:86 Ocak 2010 101 TÜRK & AMERİKAN ENERJİ PİYASALARI NDA PİYASA ETKİNLİĞİNİN TEST EDİLMESİ Nuray ERGÜL ÖZET Bu çalışmada, Türk ve Amerikan Enerji Piyasaları na yer verilmişir. Araşırmada kullanılan
DetaylıPARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ
Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXIII, SAYI 2 PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Öze Araş. Gör. Burak Güriş * Araş. Gör. Burcu Kıran * Çalışmada para arzının çıkı üzerindeki ekileri
DetaylıTürkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme
Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı
DetaylıAraştırma Makalesi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26 (2): (2012) ISSN:
Araşırma Makalesi www.ziraa.selcuk.edu.r/ojs Selçuk Üniversiesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26 (2): (2012) 63-69 ISSN:1309-0550 Türkiye nin Tarım Ürünleri İhraca Fonksiyonu ve Döviz Kuru Belirsizliğinin
Detaylır r u 1/ 2 u h ε q 2 t t
İşleme Fakülesi Dergisi, Cil 8, Sayı 2, 2007, 20-27 VOLATİLİTE MODELLERİNİN ÖNGÖRÜ PERFORMANSLARI: ARCH, GARCH VE SWARCH KARŞILAŞTIRMASI Cüney AKAR* ÖZET Bu çalışmada alernaif volailie modellerinin öngörü
DetaylıTÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA
TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA Mura ASLAN Eskişehir Osmangazi Üniversiesi H. Kürşad ASLAN Ken Sae Üniversiesi Öze İskandinav ücre modelinden hareke
DetaylıSESSION 1D: Finans I 567
SESSION 1D: Finans I 567 Finansal Varlık Olarak Alının Arz-Talep Dengesinin Kısa ve Uzun Dönem Kaniaif Analizi ve Alın Fiya Fonksiyonunun Ampirik Olarak Tes Edilmesi The Shor and Long Term Quaniaive Analysis
DetaylıCrude Oil Import and Economic Growth: Turkey
MPRA Munich Personal RePEc Archive Crude Oil Impor and Economic Growh: Turkey Erginbay Ugurlu and Aydın Ünsal Isanbul Aydın Universiy, Gazi Universiy 28 May 2009 Online a hps://mpra.ub.uni-muenchen.de/69923/
DetaylıWhite ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini
Ekonomeri ve İsaisik Sayı:4 006-1-8 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ Whie ın Heeroskedisie Tuarlı Kovaryans Marisi Tahmini Yoluyla Heeroskedasie Alında Model Tahmini
DetaylıYAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TC. Pamukkale Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Ekonomeri Anabilim Dalı Abdullah Emre ÇAĞLAR
DetaylıSabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz
Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Mura ÇETİN Doç. Dr., Bozok Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü mura.cein@bozok.edu.r Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz
DetaylıFinansal İstikrarın Bankacılık Sisteminin Borç Verme Politikaları Üzerindeki Etkisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme
Finansal İsikrarın Bankacılık Siseminin Borç Verme Poliikaları Üzerindeki Ekisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme Öze Ekrem ERDEM * M. Faih İLGÜN ** Cüney DUMRUL *** 2008 yılında
DetaylıPaper prepared for the EY International Congress on Economics I "EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING" Ankara, October 24-25, 2013
Paper ID Number: 222 Paper prepared for he EY Inernaional Congress on Economics I "EUROPE AND GOBA ECONOMIC REBAANCING" Ankara, Ocober 24-25, 2013 Gazi Universiy Deparmen of Economics Türkiye İş Gücü Piyasasi
DetaylıTÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ
Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru
Detaylı