DOĞAL GAZ DAĞITIM ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Transkript

1 DOĞAL GAZ DAĞITIM ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- (1) Bu Usul ve Esasların amacı; doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren dağıtım şirketlerinin uygulayacağı sistem kullanım bedellerinin üst sınırının hesaplanmasında kullanılacak fiyat tavanı metodolojisine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam Madde 2- (1) Bu Usul ve Esaslar; doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren dağıtım şirketlerinin uygulayacağı sistem kullanım bedellerinin üst sınırının hesaplanmasında kullanılacak fiyat tavanı metodolojisine ilişkin düzenlemeleri kapsar. Dayanak Madde 3- (1) Bu Usul ve Esaslar, 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu (Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılması ve Doğal Gaz Piyasası Hakkında Kanun), 13/10/2016 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Tarifeler Yönetmeliği ve 3/11/2002 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- (1) Bu Usul ve Esaslarda geçen; a) Araştırma ve geliştirme faaliyeti (Ar-Ge): Ülkemiz doğal gaz dağıtım sisteminin uluslararası kalite standartları düzeyine ulaştırılması, sistemin işletimine yönelik teknoloji geliştirilmesi, bilgi üretilmesi, yenilik yapılması, yerlilik oranının, verimliliğin ve hizmet kalitesinin artırılması, maliyetlerin düşürülmesi amacıyla geliştirilen pilot uygulamalar dâhil yürütülen faaliyetleri, b) Bağlantı gelirleri: Abone ve serbest tüketicilere yapılan bağlantılar kapsamında tahakkuk eden bağlantı bedeli gelirlerini, c) Başkan: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanını ç) Baz varlık tabanı (BVT): Kurul tarafından bu Usul ve Esaslara göre sistem kullanım bedelleri belirlenmemiş dağıtım şirketleri için belli bir tarih itibarıyla o tarihten önceki dönemde gerçekleşen yatırımlar kapsamında belirlenen tarifeye esas net yatırım tutarı toplamını, d) Diğer gelirler: Dağıtım faaliyeti kapsamında elde edilen bağlantı gelirleri ile sistem kullanım gelirleri dışında 18 inci maddede sayılan gelirleri, e) Düzeltilmiş reel makul getiri oranı (RMGO d ): Reel makul getiri oranının ortalama düzenlenmiş varlık tabanı ile aynı dönemsel baza getirilmiş halini, f) Düzenlenmiş işletme giderleri: Dağıtım faaliyeti ile ilgili olan ve gelir gereksinimi hesabında dikkate alınan işletme giderlerini, 1

2 g) Düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları: Her bir yıl için dağıtım faaliyeti kapsamında yapılan yatırım harcamalarının Kurum tarafından kabul edilen tutarlarını, ğ) Düzenlenmiş varlık tabanı (DVT): Her bir tarife yılı için yılbaşı ve yılsonu olmak üzere, tarifeye esas net yatırım tutarından söz konusu yatırımların itfası için ayrılan tutar düşülerek hesaplanan tutarı, h) Gelir gereksinimi: Tarifesi düzenlenen dağıtım şirketinin sistem kullanım bedeli vasıtasıyla elde etmesi öngörülen geliri, ı) Genel kalite indikatörü (GKİ): Dağıtım şirketinin sunduğu hizmetin kalitesini ölçmek amacıyla ilgili mevzuat kapsamında belirlenen kalite göstergelerinden hareketle hesaplanan değişkeni, i) Hesap Planı: Doğal Gaz Dağıtım Sektörü Düzenleyici Hesap Planı nı, j) İhaleli şirket: Kurumun yaptığı ihale sonucunda şehir içi doğal gaz dağıtım lisansı alan tüzel kişiyi, k) Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu, l) Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu, m) Makul getiri tutarı: Düzeltilmiş reel makul getiri oranının ortalama düzenlenmiş varlık tabanına uygulanmasıyla bulunan tutarı, n) Müşteri grubu: Kurul tarafından belirlenen tüketim kademelerinin sınırları içinde kalan tüketicileri, o) Nominal makul getiri oranı (NMGO): Düzenlenmiş varlık tabanını oluşturan yatırım harcamalarının finansmanında kullanılan kaynakların maliyetleri ve piyasa riskleri dikkate alınarak ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti (AOSM) yöntemiyle hesaplanan getiri oranını, ö) Reel makul getiri oranı (RMGO): Nominal makul getiri oranı nın enflasyon etkisinden arındırılması ile bulunan oranı, p) Sistem kullanım bedeli (SKB): Dağıtım şirketinin bir kwh doğal gazın müşteriye sunumu karşılığında elde edeceği; birim hizmet bedeli, amortisman bedelleri ve diğer faktörleri içeren, belli bir tüketim aralığındaki müşteriler tarafından ödenen, birim hizmet ve amortisman bedeli ya da taşıma bedeli ni, r) Şebeke harici varlıklar: Dağıtım faaliyetinde kullanılan şebeke harici bina, taşıt ve benzeri varlıkları, s) Tarife uygulama dönemi (ud): Perakende satış tarifelerinin yürürlükte olacağı, Kurul tarafından onaylanmış dönemi, ş) Tarife yılı: Tarife uygulama dönemi içerisindeki her bir takvim yılını, t) Ortalama düzenlenmiş varlık tabanı (ODVT): Her bir tarife yılı için tarife yılı yılbaşı ve yılsonu düzenlenmiş varlık tabanlarının aritmetik ortalaması alınarak bulunan ve gelir gereksinimi hesaplamalarında kullanılan tarifeye esas tutarı, u) Tarifeye esas net işletme giderleri: Düzenlenmiş işletme giderlerinden diğer gelirlerin düşülmesi ile ulaşılan tutarları, ü) Tarifeye esas gerçekleşen net yatırım tutarı (TNY G ): Her bir tarife yılı için dağıtım faaliyeti kapsamında yapılan düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarından ilgili tarife yılında elde edilen bağlantı gelirleri, şebeke yatırımı kapsamında kullanıma hazır hale getirilerek aktifleştirilmiş varlıkların satışından elde edilen gelirler ve deplase işleri karşılığında ilgilisine tahakkuk ettirilen deplase hat gelirleri düşülerek hesaplanan tutarı, v) Tarifeye esas hesaplanan net yatırım tutarı (TNY H ): Yatırım düzeltme bileşeni hesaplamalarında kullanılmak üzere, (ud-2) tarife uygulama döneminin son yılı ile (ud-1) tarife uygulama döneminin her bir tarife yılı için hesaplanan tutarı, 2

3 ifade eder. y) Tarifeye esas öngörülen net yatırım tutarı (TNY Ö ): Her bir tarife yılı için yatırım tavanından, öngörülen bağlantı gelirleri düşülerek hesaplanan tutarı, z) Tarifeye esas varsayılan net yatırım tutarı (TNY V ): Tarife uygulama dönemi başı düzenlenmiş varlık tabanı değerine esas hesaplamalarda kullanılmak üzere, (ud-1) tarife uygulama döneminin son yılı için, ilgili tarife uygulama dönemi yatırım tavanı, düzenlenmiş şebeke yatırım tutarı ile bağlantı gelirleri dikkate alınarak hesaplanan değeri, aa) TÜFE: T. C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık olarak ilan edilen tüketici fiyat endeksini, bb) Verimlilik parametresi: Dağıtım şirketlerinin verimliliğinin arttırılmasının teşvik edilmesi için; yurt içi ve/veya yurt dışı benzer uygulamalar göz önüne alınarak gelir düzenlemesi kapsamında yüzde cinsinden belirlenen parametreyi, cc) Yatırım tavanı: Dağıtım şirketlerinin ilgili tarife uygulama dönemi için Kurul tarafından onaylanan öngörülen yatırım harcamalarına ilişkin tutarı, çç) Yi-ÜFE: T. C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık olarak ilan edilen yurt içi üretici fiyat endeksini, dd) Yönetmelik: 13/10/2016 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Tarifeler Yönetmeliği ni, (2) Bu Usul ve Esaslarda geçmekle birlikte tanımlanmamış diğer terim ve kavramlar ilgili mevzuattaki anlam ve kapsama sahiptir. İKİNCİ BÖLÜM İstenecek Veriler İstenecek veriler Madde 5- (1) Dağıtım şirketlerinin tarife çalışmalarına baz olacak veri, bilgi ve belgeler ile bu Usul ve Esaslara uygun olarak hazırlayacakları tarife önerilerini yeni tarife uygulama dönemi başlamadan 8 (sekiz) ay önce Kurum evrakına girecek şekilde sunmaları esastır. Söz konusu süre Kurum tarafından gerek görülmesi halinde değiştirilebilir. (2) Tarifelerin belirlenmesine yönelik olarak dağıtım şirketleri tarafından aşağıdaki bilgi ve belgelerin Kurum tarafından istenen kapsam ve şekilde sunulması zorunludur. a) Tarife çalışmalarına esas yıl bazında gerçekleşen, içinde bulunulan yıla ilişkin öngörülen ve tarife uygulama dönemindeki her bir yıl için planlanan; i. Şebeke yatırım miktar ve harcamaları, ii. Bağlantı gelirleri, iii. Abone sayıları, tüketimleri ile dağıtım şirketinden veya bir tedarikçiden doğal gaz alan serbest tüketicilerin tüketim miktarları, iv. Müşteri grubu bazında tüketici sayıları ve tüketim miktarları. b) Geçmiş yıllara ait bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, mizanlar ve Kurumca uygun görülen diğer mali tablolar, c) Geçmiş yıllara ait gerçekleşen, içinde bulunulan yıla ilişkin öngörülen ve tarife uygulama dönemindeki her bir yıl için planlanan olmak üzere; 3

4 i. Alt faaliyetler bazında personel sayıları ve giderlerini içeren istihdam verileri, ii. Hizmet kalitesiyle ilgili veriler, iii. İşletme giderleri. ç) Geçmiş yıllara ait aboneler ve serbest tüketicilere yönelik doğal gaz alım ve satış miktarları, birim gaz alım bedelleri ve toplam gaz alım tutarları ile tedarikçilerden doğal gaz alan serbest tüketicilere yönelik doğal gaz taşıma miktarları, d) Geçmiş yıllara ait aboneler, dağıtım şirketi müşterisi serbest tüketiciler ve tedarikçilerden doğal gaz alan serbest tüketiciler ana başlıkları altında ve müşteri grubu bazında istenen detayda, günlük ve/veya aylık bazda gerçekleşen doğal gaz çekiş miktarları, e) Dağıtım faaliyeti kapsamında tesis edilen sayaçlara yönelik geçmiş döneme ait satın alınan, sökülen, takılan, muayeneye gönderilen ve hurdaya ayrılan sayaç sayıları, sayaç alım ve muayene bedelleri ile Kurum tarafından sayaçlara yönelik talep edilen diğer bilgi ve belgeler, f) Bağlantı gelirleri haricinde geçmiş dönemde elde edilen sistem kullanım gelirleri, iç tesisat işlem gelirleri, sertifika hizmet gelirleri, sayaç açma kapama gelirleri, hasar gelirleri ve varlık satış gelirleri başta olmak üzere diğer gelirler, g) Geçmiş dönemde tahsil edilen ve iade edilen güvence bedelleri, ğ) Kurum tarafından belirlenen tarihten tarife uygulama dönemi sonuna kadar her bir yıl için varsa devralınan/devralınacak hatlar ve tesisler ile bunlara ilişkin Kurum tarafından talep edilen bilgi ve belgeler. (3) Dağıtım şirketleri, tarife çalışmalarının devam ettiği süreçte Kurum tarafından istenen her türlü ilave veri, bilgi ve belgeleri belirtilen süre, kapsam ve şekilde Kuruma sunmakla yükümlüdür. (4) 29 uncu madde ile ilgili mevzuat kapsamında yürütülen çalışmalarda bu maddede yer verilen bilgi ve belgelerden Kurumca istenenlerin sunulması zorunludur. İKİNCİ KISIM Gelir Gereksinimi Hesaplamaları BİRİNCİ BÖLÜM Yıllık Gelir Gereksinimi Yıllık gelir gereksinimi hesaplamaları Madde 6- (1) Yıllık gelir gereksinimi, her tarife yılı için Eşitlik (1) e göre hesaplanır. GG YB İGB t t t (1) t GG t : Tarife uygulama dönemindeki her bir tarife yılını, : t tarife yılına ilişkin yıllık gelir gereksinimini, 4

5 YB t İGB t : t tarife yılına ilişkin yatırım bileşenini, : t tarife yılına ilişkin işletme gideri bileşenini gösterir. İKİNCİ BÖLÜM Yatırım Bileşeni Yatırım bileşeni hesaplamaları Madde 7- (1) Yatırım bileşeni, her tarife yılı için Eşitlik (2) ye göre hesaplanır. t t d t t YB ODVT RMGO İ YDB (2) t YB t ODVT t RMGO d İ t YDB t : Tarife uygulama dönemindeki her bir tarife yılını, : t tarife yılına ilişkin yatırım bileşenini, : t tarife yılındaki ortalama düzenlenmiş varlık tabanı değerini, : Tarife uygulama dönemi için belirlenen düzeltilmiş reel makul getiri oranını (%), : t tarife yılında yatırımların itfası için ayrılan tutarı, : Eşitlik (11) ve/veya (12) ye göre hesaplanan ve (ud) tarife uygulama döneminin her bir t tarife yılına ilişkin yatırım bileşeni hesaplamalarında dikkate alınan yatırım düzeltme bileşenini gösterir. Varlık tabanı hesaplamaları Madde 8- (1) Tarife uygulama dönemi başı düzenlenmiş varlık tabanı değeri; baz varlık tavanı, tarifeye esas gerçekleşen net yatırım tutarı ve bu unsurlara ilişkin itfa tutarları dikkate alınarak belirlenir. (2) Tarife uygulama dönemi başı DVT si Eşitlik (3) e göre hesaplanır. n BVT TÜFE b Yi TÜFE b DVT0 BVT n r 1 Y i (n i 1) İS TÜFE BVT i İS (3) TÜFEi i : BVT belirlenen yıldan itibaren yılları, r : BVT belirlenen yılı, n : (ud-1) tarife uygulama döneminin son yılını, DVT 0 : Tarife uygulama dönemi başı DVT değerini, BVT : BVT değerini, Y i : (ud-1) tarife uygulama döneminin son yılı hariç yıllar için ilgili yıl TNY G, son yılı için ise bu maddenin dördüncü fıkrasına göre belirlenen TNY V değerlerini, İS : İtfa süresini, TÜFE b : (ud) tarife uygulama dönemine ait gelir gereksinimi hesaplamalarında yer alan tutarlara baz olan TÜFE yi, TÜFE BVT : BVT hesaplamalarında esas alınan TÜFE yi, TÜFE i : i yılının haziran ayı için açıklanan TÜFE yi gösterir. (3) Bağlantı gelirlerinin TNY Ö ve TNY G hesaplamalarında aşağıdaki esaslar dikkate alınır. 5

6 a) Öngörülen bağlantı gelirleri, TNY Ö hesaplanmasında doğrudan düşülerek dikkate alınır. b) İlgili tarife yılında dönem net karı oluşması halinde, TNY G hesaplanmasında gerçekleşen bağlantı gelirleri doğrudan düşülmek suretiyle, dönem net zararı oluşması halinde ise vergi yükü dikkate alınarak hesaplamalara dahil edilir. (4) (ud) tarife uygulama dönemine ait dönem başı DVT değerine esas hesaplamalarda dikkate alınan (ud-1) tarife uygulama döneminin son yılına ait TNY V değeri aşağıdaki esaslar çerçevesinde belirlenir. a) TNY V değerinin hesaplanmasına esas yatırım tavanı, (ud-1) tarife uygulama dönemi yatırım tavanından son tarife yılı hariç tarife yılları için tespit edilen düzenlenmiş şebeke yatırım tutarı toplamı düşülmek suretiyle tespit edilir. b) (ud-1) tarife uygulama döneminin son yılına ilişkin TNY V hesaplamasında esas alınan yatırım tavanı; ilgili tarife uygulama dönemi yatırım tavanının söz konusu tarife uygulama dönemindeki tarife yılı sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan tutarın 1,5 katı ile yine söz konusu tarife uygulama döneminin son yılına ilişkin yatırım tavanından büyük olanını aşamaz. Her halükarda, söz konusu tutar, bu maddenin (a) fıkrası kapsamında tespit edilen yatırım tavanını geçemez. c) TNY V değerinin hesaplanmasına esas bağlantı gelirinin tespitinde; (ud-1) tarife uygulama dönemine ait öngörülen bağlantı gelirlerinin belirlenmesinde kullanılan yöntem, TNY G hesabına esas düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları, gerçekleşen bağlantı gelirleri ve TNY V değerinin hesaplanmasına esas yatırım tavanı dikkate alınabilir. (5) (ud+1) tarife uygulama dönemi başı DVT hesaplamalarında; (ud-1) tarife uygulama döneminin son yılı için, söz konusu yıla ait TNY V hesaplamasında esas alınan yatırım tavanı ile ilgili tarife yılına ait düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarından küçük olanı dikkate alınır. (6) İhaleli şirketlerin ihale şartnamesinde belirtilen süre dolduktan sonra yapılacak ilk tarife düzenlemelerinde kullanılacak BVT hesaplama yöntemi ilgili mevzuat uyarınca belirlenir. Hesaplama sürenin dolduğu takvim yılının sonu itibarıyla gerçekleştirilir. (7) Tarife uygulama dönemindeki ilk tarife yılı hariç müteakip her bir tarife yılı için tarife yılı başı DVT değeri Eşitlik (4) e göre hesaplanır. DVTt DVTt-1 Yt-1 -İt-1 (4) t : ilk yıl hariç (ud) tarife uygulama dönemindeki yılları ve (ud+1) tarife uygulama döneminin ilk yılını, DVT t : t tarife yılı başı DVT değerini, DVT t-1 : t tarife yılından bir önceki tarife yılı başı DVT değerini, Y t-1 : t tarife yılından bir önceki tarife yılına ilişkin TNY Ö değerini, : t tarife yılından bir önceki tarife yılına ilişkin itfa tutarını gösterir. İ t-1 6

7 (8) Eşitlik (4) te yer alan her bir tarife yılı başı DVT değeri bir önceki tarife yılı sonu DVT değerine eşittir. Gelir gereksinimi hesaplamasında dikkate alınacak ODVT değeri yılbaşı ve yıl sonu DVT değerlerinden hareketle Eşitlik (5) e göre hesaplanır. ODVT t t DVT DVT t t1 (5) 2 : (ud) tarife uygulama dönemindeki yılları ve (ud+1) tarife uygulama döneminin ilk yılını gösterir. Düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları Madde 9- (1) Tarife uygulama dönemi düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarının tespitinde dikkate alınan şebeke yatırım harcamaları, Doğal Gaz Piyasası Dağıtım Faaliyeti Yatırımlarına İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında belirlenir. (2) Kurum, (ud-1) tarife uygulama dönemindeki gerçekleşen şebeke yatırım harcamalarını, birim fiyat, teknik ve ekonomik açılardan inceleyerek gerekli düzeltmeleri yapar. (3) Düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarının hesaplanmasında verimlilik parametresi kullanılabilir. (4) TNY G değerinin hesaplanmasında aşağıda sıralanan gelirler düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarından düşülür. a) Bağlantı gelirleri, b) Şebeke yatırımı kapsamında kullanıma hazır hale getirilerek aktifleştirilmiş varlıkların satışından elde edilen gelirler, c) Dağıtım şebekesinde ortaya çıkan deplase işlerine yönelik olarak oluşan ve şebeke yatırım harcamaları kapsamında dikkate alınan yatırım maliyetleri karşılığında ilgilisine tahakkuk ettirilen deplase hat gelirleri. (5) Şebekenin devreye alınmasından sonra ortaya çıkan hasarların giderilmesi kapsamında tahakkuk eden giderler bakım onarım gideri olarak düzenlenmiş işletme gideri hesaplamalarında dikkate alınır. (6) Düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarına esas yatırımların dağıtım şirketi personeli eliyle yürütülmesi halinde, söz konusu personel için katlanılan giderler düzenlenmiş işletme gideri hesaplamalarında değerlendirilir. Yatırımların itfası Madde 10- (1) Yatırımların itfası için ayrılan tutar, DVT ye dahil ve henüz itfa süresi dolmamış olan BVT, TNY G ve TNY V değerleri üzerinden Kurulca belirlenen itfa süresi kapsamında tespit edilir. TNY Ö için de aynı şekilde itfa tutarı ayrılır. Makul getiri tutarı ve reel makul getiri oranı hesaplaması Madde 11- (1) Bir tarife yılına ait makul getiri tutarı, söz konusu tarife yılına ait ODVT değerine düzeltilmiş reel makul getiri oranının uygulanması suretiyle hesaplanır. 7

8 (2) Düzeltilmiş reel makul getiri oranına esas hesaplamalarda, ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti (AOSM) yöntemi kullanılır. AOSM, yatırımların finansmanı kapsamında kullanılan kaynakların maliyetleri olan, borç maliyet oranı ve özkaynak maliyet oranı ile bu kaynaklar için Kurul tarafından uygun bulunan ağırlıklardan hareketle Eşitlik (6) ya göre hesaplanır. NMGO AOSM k w 1-v k w / 1-v d d e e (6) NMGO : Nominal makul getiri oranını, k d : Borç maliyeti oranını (%), w d : Kaynaklar içerisinde borçların ağırlığını, v : Kurumlar vergisi oranını (%), k e : Özkaynak maliyeti oranını (%), w e : Kaynaklar içerisinde özkaynakların ağırlığını gösterir. (3) Eşitlik (6) da yer alan borç maliyet oranının hesaplanmasında Eşitlik (7) kullanılır. k r m (7) d f r f : Risksiz getiri oranını (%), m : Risksiz getiriye eklenecek sektör borçlanma risk primini (%) gösterir. (4) Özkaynak maliyet oranının hesaplanmasında genel kabul görmüş olan sermaye varlıklarını fiyatlandırma modeli kullanılır. Bu kapsamda, özkaynak maliyet oranı Eşitlik (8) e göre hesaplanır. ke rf β (rm -r f ) (8) β : Doğal gaz dağıtım sektörünün piyasa bütününe göre göreceli riskini yansıtan ve Beta katsayısı olarak isimlendirilen faktörü, r M : Piyasa getirisini (%), (r M r f ) : Piyasa risk primini (%) gösterir. (5) NMGO belirlenirken, piyasalardaki borçlanma maliyetleri ile sermaye getirisi beklentisi dikkate alınır. Kurum bu çerçevede yatırımcılar, yatırım ve kurumsal finansman kuruluşları ile istişarede bulunabilir. (6) Eşitlik (6) ya göre hesaplanan NMGO nın, beklenen enflasyon kullanılarak reel hale getirilmesiyle RMGO hesaplanır. RMGO Eşitlik (9) a göre hesaplanır. 1 NMGO RMGO -1 1 BE (9) BE : Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından açıklanan beklenen enflasyon oranını (%) gösterir. 8

9 (7) ODVT değeri ile reel makul getiri oranlarının aynı dönemsel bazda değerlendirilebilmesini teminen, ODVT değerine uygulanacak getiri oranı Eşitlik (10) a göre hesaplanır. RMGO d RMGO 1 RMGO/2 (10) (8) Reel makul getiri oranının hesaplamasında kullanılan değişkenlere ilişkin varsayımlar Kurul tarafından belirlenir. Yatırım Tavanına ilişkin genel ilkeler Madde 12- (1) Dağıtım şirketleri, tarife hesaplamalarına esas yatırım tavanı tekliflerini 5 inci madde çerçevesinde Kuruma sunar. Dağıtım şirketleri tarafından sunulan yatırım tavanı teklifleri, ilgili mevzuat, öngörülen bağlantı gelirleri ve teklif tutarının tarifeye etkisi dikkate alınarak Kurum tarafından incelenir ve yapılan inceleme ve değerlendirmeler de dikkate alınarak Kurul tarafından aynen veya değiştirilerek onaylanır. Tarife hesaplamalarında Kurul tarafından onaylanan yatırım tavanı dikkate alınır. (2) Yatırım tavanı tekliflerinin dağıtım şirketi tarafından 5 inci madde uyarınca sunulmaması halinde, Kurum tarafından ilgili dağıtım şirketine yazılı olarak bildirimde bulunularak söz konusu verilerin sunulması amacıyla süre verilir. Dağıtım şirketi tarafından yatırım tavanı tekliflerinin Kurum tarafından verilen sürede ve belirtilen şekilde sunulmaması halinde tarife hesaplamalarında Kurul tarafından re sen onaylanan yatırım tavanı kullanılır. (3) Bu Usul ve Esaslar kapsamındaki tarife hesaplamalarında Kurul tarafından onaylanan yatırım tavanının yıllar bazında eşit olarak dikkate alınması esastır. Ancak, dağıtım şirketi tarafından talep edilmesi ve Kurul tarafından uygun görülmesi halinde, yatırım tavanı yıllar bazında farklılaştırılabilir. Bu durumda, yatırım tavanı tarife hesaplamalarında Kurul tarafından onaylandığı şekliyle dikkate alınır. (4) Bir tarife uygulama dönemi için onaylanmış yatırım tavanının, 13 üncü maddenin birinci fıkrasında yer verilen %5 oranındaki ilave kısım da dahil, % 90 ına tekabül eden kısmının kullanılmasını müteakip, kalan kısmın yeterli olmadığının dağıtım şirketi tarafından gerekçeleriyle birlikte sunularak yatırım tavanının artırılması talebinde bulunulması halinde, söz konusu ilave yatırım tutarı ilgili tarife uygulama dönemi içerisinde Kurul tarafından arttırılabilir. Bu durumda, ilave yatırım tutarı (ud+1) tarife uygulama dönemi başı DVT hesaplamalarında 14 üncü maddenin altıncı fıkrası çerçevesinde dikkate alınır. (5) Mevcut dağıtım bölgesinin Kurul tarafından şehir ilavesi suretiyle genişletilmesi ve söz konusu genişleme kaynaklı ek yatırım ihtiyacı bulunması halinde de bu maddenin dördüncü fıkra hükümleri uygulanır. Yatırım tavanının eksik veya fazla gerçekleşmesi Madde 13- (1) (ud-1) tarife uygulama dönemi için 9 uncu madde kapsamında hesaplanan düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarının (ud) tarife uygulama dönemi başı DVT değerine baz olan TÜFE üzerinden güncellenmiş değerleri toplamının, ilgili tarife uygulama dönemine ilişkin -Kurul tarafından onaylanan ilave yatırımlar da dahil- (ud) tarife uygulama dönemi başı DVT değerine baz olan TÜFE ile güncellenmiş yatırım tavanının üzerinde olması durumunda, fazla yapılan yatırımın yatırım tavanının %5 ine kadar olan kısmı (ud) tarife uygulama dönemi başı DVT hesaplamalarında 14 üncü maddenin altıncı 9

10 fıkrası çerçevesinde dikkate alınır. Gerçekleştirilen fazla yatırımın %5 i aşan kısmı ise (ud-1) tarife uygulama döneminin son yılından başlamak üzere her bir tarife yılı düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarından düşülmek suretiyle (ud) tarife uygulama dönemi başı DVT hesaplamalarına dahil edilmez. (2) Dağıtım şirketi, bir tarife uygulama döneminin her bir tarife yılına ilişkin yatırım tavanını, 8 inci maddenin dördüncü fıkrasında yer verilen sınırlamalar çerçevesinde yıllar arasında aktarım yaparak kullanabilir. Yatırım düzeltmesine ilişkin hesaplama Madde 14- (1) Bir tarife uygulama dönemi yatırım tavanının ilgili tarife uygulama dönemi içerisinde, mevcut dağıtım bölgesinin Kurul tarafından şehir ilavesi suretiyle genişletilmesi durumu da dahil olmak üzere Kurul tarafından artırılması durumunda, söz konusu tarife uygulama dönemine ilişkin belirlenmiş olan parametrelerde (yatırım tavanı hariç) değişiklik yapılmaması esastır. (2) Bir tarife uygulama dönemine ait düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları toplamının ilgili tarife uygulama dönemine yönelik gelir gereksinimi hesaplamalarında esas alınan yatırım tavanına eşit olması veya bu yatırım tavanının altında kalması halinde yatırım E düzeltme bileşeni ( YDB ), Eşitlik (11) e göre hesaplanır. ud TÜFE n E n-i 1 y/2 b ud i i i (11) i TÜFEi YDB RMG İ 1 RMGO i n ud y RMG i İ i RMGO i : (ud-2) tarife uygulama dönemi son yılından (dâhil) başlamak üzere (ud-1) tarife uygulama dönemi son yılı olan n yılına (dâhil) kadar olan yılları, : (ud-1) tarife uygulama döneminin son yılını, : Tarife uygulama dönemini, : (ud) tarife uygulama dönemindeki tarife yılı sayısını, : Bu maddenin üçüncü ve dördüncü fıkrası çerçevesinde hesaplanan TNY H değerleri dikkate alınmak suretiyle i yılı için hesaplanan olması gereken makul getiri tutarı ile i yılı için gelir gereksinimi hesaplamalarında dikkate alınan makul getiri tutarı arasındaki farkı, : Bu maddenin üçüncü ve dördüncü fıkraları çerçevesinde hesaplanan TNY H değerleri dikkate alınmak suretiyle i yılı için hesaplanan olması gereken itfa tutarı ile i yılı için gelir gereksinimi hesaplamalarında dikkate alınan itfa tutarı arasındaki farkı, : i tarife yılı için geçerli olan reel makul getiri oranını (%) gösterir. (3) Eşitlik (11) kapsamındaki hesaplamalarda esas alınan (ud-2) tarife uygulama döneminin son yılına ilişkin TNY H değeri, ilgili tarife yılına ait düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları ve bu tutar göz önünde bulundurularak ilgili yıl için yeniden hesaplanan bağlantı gelirleri üzerinden hesaplanır. (4) Eşitlik (11) kapsamındaki hesaplamalarda esas alınan (ud-1) tarife uygulama döneminin her bir yılına ilişkin TNY H değeri, aşağıdaki esaslar çerçevesinde tespit edilen yatırım tutarları ve bu tutarlar göz önünde bulundurularak ilgili yıl için yeniden hesaplanan bağlantı gelirleri üzerinden hesaplanır. 10

11 a) (ud-1) tarife uygulama döneminin her bir yılına ilişkin TNY H değerinin hesaplanmasında, ilgili uygulama döneminin son yılı hariç diğer yıllar için kabul edilen düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları, son yılı için ise bu yıla ait TNY V değerine esas yatırım tavanı dikkate alınır. b) (ud-1) tarife uygulama döneminin ilk yılı için, söz konusu yıla ait düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarının TNY Ö değerine esas yatırım tavanını aşan kısmı müteakip tarife yılına aktarılır. Aksi durumda, söz konusu yıla ait düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları doğrudan dikkate alınır. c) (b) bendi kapsamında tespit edilen yatırım tavanını aşan kısım ile (ud-1) tarife uygulama döneminin ikinci yılına ait düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları toplamının ilgili yıla ait TNY Ö değerine esas yatırım tavanını aşan kısmı müteakip tarife yılına aktarılır. Aksi durumda, söz konusu yıla ait düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları ile ilgili yıla aktarılan toplam tutar dikkate alınır. Bu yöntem, (ud-1) tarife uygulama döneminin diğer tarife yılları için de uygulanır. (5) Eşitlik (11) kapsamındaki TNY H değerinin hesaplanmasına esas bağlantı gelirlerinin tespitinde; (ud-2) ve (ud-1) tarife uygulama dönemlerine ait öngörülen bağlantı gelirlerinin belirlenmesinde kullanılan yöntem, üçüncü ve dördüncü fıkralar uyarınca TNY H hesabına esas yatırım tutarları ve gerçekleşen bağlantı gelirleri dikkate alınabilir. (6) 12 nci maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları ile 13 üncü maddenin birinci fıkrası F kapsamında yapılan ilave yatırımlara ilişkin yatırım düzeltmesi ( YDB ud) Eşitlik (12) ye göre hesaplanır. YDB k p ud İ k F ud TÜFE k TÜFE p b İk (12) k TÜFEk : (ud-2) tarife uygulama dönemi son yılından (dâhil) başlamak üzere (ud-1) tarife uygulama dönemi son yılı hariç yılları, : (ud-1) tarife uygulama döneminin son yılından bir önceki yılı, : Tarife uygulama dönemini, : İlave yatırım tavanı kapsamında yapılan ve her bir k yılı için tespit edilen düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları ile bu yatırım harcamaları dikkate alınarak belirlenen bağlantı gelirleri üzerinden hesaplanan net yatırım harcamaları kullanılmak suretiyle k yılı için hesaplanan itfa tutarını, : k yılının haziran ayı için açıklanan TÜFE yi gösterir. (7) Eşitlik (12) kapsamındaki net yatırım harcamalarına esas bağlantı gelirlerinin tespitinde; (ud-2) ve (ud-1) tarife uygulama dönemlerine ait öngörülen bağlantı gelirlerinin belirlenmesinde kullanılan yöntem ve ilave yatırımlara ilişkin düzenlenmiş şebeke yatırım harcamaları dikkate alınabilir. (8) (ud-1) tarife uygulama döneminin son tarife yılına ilişkin düzenlenmiş şebeke yatırım harcamalarından hareketle hesaplanan TNY H değerinin ilgili yıl için (ud) tarife uygulama dönemi başı DVT hesabında dikkate alınan TNY V değerinden düşük olması halinde, aradaki farka ilişkin itfa ve getirilerin etkisi (ud+1) tarife uygulama dönemine esas 11

12 yatırım düzeltmesi hesaplamalarında dikkate alınır. Aksi durumda, bu fark hesaplamalara konu edilmez. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İşletme Gideri Bileşeni İşletme Gideri Bileşeni Hesaplamaları Madde 15- (1) İşletme gideri bileşeni, her tarife yılı için Eşitlik (13) e göre hesaplanır. ud,t İGBt SİGBt DİGBt 1 Xi DİG t-dg t İSG t (13) iud,1 t ud SİGB t DİGB t X i DİG t DG t İSG t : Tarife uygulama dönemindeki her bir tarife yılını, : Tarife uygulama dönemini, : t tarife yılı için belirlenen sabit işletme gideri bileşenini, : t tarife yılı için belirlenen değişken işletme gideri bileşenini, : Tarife uygulama döneminin ilk yılından t tarife yılına kadar olan verimlilik parametresini, : t tarife yılı için belirlenen diğer işletme giderleri bileşenini, : t tarife yılı için belirlenen diğer gelirler bileşenini, : t tarife yılı için belirlenen işletme sermayesi gideri bileşenini, (2) İşletme gideri bileşeni hesabına esas tüm unsurlar, gelir gereksinimi hesabına esas baz TÜFE dikkate alınarak belirlenir. Düzenlenmiş işletme giderlerine ilişkin genel ilkeler Madde 16- (1) Düzenlenmiş işletme giderleri, şirketin dağıtım faaliyetini yürütebilmesi için yapılması zorunlu harcamaların toplamından oluşur. (2) Kurum, düzenlenmiş işletme gideri hesaplamalarında; ilgili dağıtım şirketinin önceki yıllara ait verilerini, aynı faaliyetle iştigal eden yerli ve/veya yabancı diğer tüzel kişilere ait verileri ve/veya ekonometrik modeller, referans şirket modellemesi gibi modellemeler ile analiz edilerek hesaplanan verileri dikkate alır. Hesaplamalarda bunlardan birisi dikkate alınabileceği gibi birden fazlası da kullanılabilir. (3) Düzenlenmiş işletme gideri hesaplamalarına dâhil olan faaliyet ve hizmetler için önceki yıllara göre makul olmayan artışlar ile arızi nitelikte olanlar dikkate alınmaz. Bu kapsamda, düzenlemeye esas işletme gideri hesaplamalarında normalize edilmiş işletme giderleri esas alınır. (4) Düzenlenmiş işletme giderinin, sabit ve değişken işletme gideri bileşenleri toplamına uygulanacak olan verimlilik parametresi aşağıdaki esaslar çerçevesinde Kurul tarafından belirlenir. a) Verimlilik parametresi, tarife uygulama dönemi içerisinde yıllar itibarıyla kademeli olarak sağlanması gerekli görülen verimlilik artışını yansıtacak şekilde tespit edilir. b) Verimlilik parametresinin hesaplanmasında sabit ve değişken işletme gideri bileşenlerine esas giderler kullanılır. 12

13 c) Verimlilik analizinde, dağıtım şirketleri bir bütün olarak ya da kümelenerek kıyaslanabilir. Kümelerin belirlenmesinde bu fıkranın (e) bendinde yer alan değişkenler göz önünde bulundurulabilir. ç) Verimlilik parametresi dağıtım şirketi bazında ve/veya sektörel bazda belirlenebilir. d) Tarife hesaplamalarına esas verimlilik seviyelerinin hesaplanmasında veri zarflama analizi, toplam faktör verimliliği gibi teknik etkinlik ölçüm yöntemleri kullanılabilir. e) Verimlilik modelinde; hat uzunluğu, abone sayısı, tüketim, istasyon sayısı, hizmet verilen coğrafi alan, şehir sayısı, çevresel faktörler vb. uygun değişkenler kullanılır. Çevresel faktör olarak; müşteri yoğunluğu (müşteri/km 2 ), abone tüketim oranı, sosyoekonomik gelişmişlik endeksi, ısınmaya esas gün derece endeksi (HDD) gibi değişkenler dikkate alınabilir. (5) Amortisman giderleri düzenlemiş işletme gideri hesaplamalarında dikkate alınmaz. (6) Güvence bedeline ilişkin güncelleme kaynaklı gelir ve gider farkları düzenlenmiş işletme giderleri hesaplamalarında dikkate alınmaz. (7) Düzenlenmiş işletme gideri hesaplamalarında finansman gideri niteliğinde olan faiz giderleri, vade farkı, finansal kiralama giderleri, kambiyo zararları, gecikme zammı giderleri, karşılık giderleri ve sayılan gider kalemleri ile benzer mahiyette olan diğer giderler dikkate alınmaz. (8) Dağıtım faaliyeti kapsamında oluşan KDV ve kurumlar vergisi hariç diğer vergi, resim, harç, lisans bedeli ve benzeri giderler tarife hesaplamalarında dikkate alınır. (9) Her türlü para cezası, vergi cezaları ve mali mevzuatta tanımlanan kanunen kabul edilmeyen giderler ile mahkeme ve avukatlık giderleri, düzenlenmiş işletme gideri hesaplamalarında dikkate alınmaz. (10) İşletme gideri bileşenine ilişkin öngörüler ile gerçekleşmelerin farklı olması durumunda, ortaya çıkan farklar ile ilgili herhangi bir düzeltme yapılmaz. Düzenlenmiş işletme giderlerinin unsurları Madde 17- (1) Düzenlenmiş işletme giderleri, sabit ve değişken işletme gideri bileşenleri ile diğer işletme giderleri bileşeninden oluşur. Bu bileşenler içerisinde yer alan gider kalemleri, mükerrerlik oluşturacak şekilde hesaplamalarda dikkate alınmaz. (2) Bir tarife uygulama dönemi içerisinde hat uzunluğu, abone sayısı, tüketim, istasyon sayısı, hizmet verilen coğrafi alan, şehir sayısı vb. değişkenlere bağlı olarak değişmeyeceği öngörülen ve diğer işletme giderleri bileşeni kapsamına girmeyen işletme giderleri sabit işletme gideri bileşenini oluşturur. (3) Hat uzunluğu, abone sayısı, tüketim, istasyon sayısı, hizmet verilen coğrafi alan, şehir sayısı vb. değişkenlere bağlı olarak değişeceği öngörülen ve diğer işletme giderleri bileşeni içerisinde yer almayan işletme giderleri, değişken işletme gideri bileşeni içerisinde kabul edilir. 13

14 (4) Sabit ve değişken işletme gideri bileşeninin tespitinde, sektör, küme ya da şirket bazlı oranlar kullanılabileceği gibi söz konusu bileşenleri oluşturan gider kalemleri bazlı sınıflandırma da yapılabilir. (5) Diğer işletme giderleri bileşeni, aşağıdaki esaslar çerçevesinde belirlenir. a) Periyodik muayene ve sayaç kalibrasyon gideri, ısıtma gazı gideri, KDV ve kurumlar vergisi hariç diğer vergi, resim ve harçlar, ilgili mevzuat kapsamında tahakkuk eden yıllık lisans ve katılım bedelleri, ilişkili oldukları değişkenler kullanılarak işletme gideri bileşeni hesaplamalarında dikkate alınır. b) Grup şirketleri (SPV) tarafından sağlanan hizmetler haricinde alınan danışmanlık, tercüme, hukuk ve müşavirlik hizmeti karşılığında tahakkuk eden giderler, reklam ve tanıtım giderleri, bağış, sponsorluk ve dernek aidat giderleri, temsil ve ağırlama giderleri için verimlilik parametresi uygulanması ile bulunan sabit ve değişken işletme gideri bileşenleri toplamının Kurul tarafından belirlenen oranına tekabül eden tutar işletme gideri bileşeni hesaplamalarında dikkate alınır. c) Dağıtım faaliyetinde kullanılan şebeke haricindeki varlıklara ilişkin harcama ve giderler için verimlilik parametresi uygulanması ile bulunan sabit ve değişken işletme gideri bileşenleri toplamının Kurul tarafından belirlenen oranına tekabül eden tutar, işletme gideri bileşeni hesaplamalarında dikkate alınır. ç) Dağıtım şirketinin talebi halinde, Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla, verimlilik parametresi uygulanması ile bulunan sabit ve değişken işletme gideri bileşenleri toplamının %1 ine tekabül eden tutar, işletme gideri bileşeni hesaplamalarında Ar-Ge bütçesi olarak dikkate alınır. Gelir gereksinimi hesaplamalarında dikkate alınan Ar-Ge bütçesi kapsamındaki tutarlar, tarife uygulama dönemi bazında kullanılır. Bir tarife uygulama döneminde kullanılmayan Ar-Ge bütçesi sonraki tarife uygulama dönemine aktarılmaz. Bir tarife uygulama dönemi için gerçekleşen Ar-Ge kapsamındaki harcamaların bütçeden düşük kalması durumunda, aradaki fark bir sonraki tarife uygulama dönemi hesaplamalarında düzeltmeye konu edilir. Gelirler Madde 18- (1) İşletme gideri bileşeni hesaplamasında dikkate alınan ve Hesap Planı kapsamında yer verilen diğer gelirler bileşeni aşağıdaki kalemlerden oluşur: a) İç tesisat işlem gelirleri, b) Sertifika hizmet gelirleri, c) Sayaç açma-kapama gelirleri, ç) Yan hizmet gelirleri, d) Ön ödemeli sayaç değişim gelirleri, e) Ölçüm ekipmanı muayene gelirleri, f) Kalibrasyon gelirleri, g) Kira gelirleri, ğ) Hasar gelirleri, h) Hot-tap operasyon gelirleri, ı) Şartname satış gelirleri, 14

15 i) Diğer hizmet gelirleri, j) Usulsüz gaz kullanım gelirleri, k) Sigorta tazmin gelirleri, l) Bağlantı hattı kontrol gelirleri, m) Tarifeye esas varlıkların dağıtım faaliyeti dışında kullanımından elde edilen gelirler, n) Reklam gelirleri, o) Dağıtım faaliyeti kapsamındaki eğitim hizmet gelirleri, (2) Tarife hesaplamalarına dahil edilmeyen gelirler şunlardır: a) İştirak ve bağlı ortaklıklardan sağlanan temettü gelirleri, b) Faiz gelirleri, c) Konusu kalmayan karşılık gelirleri, ç) Menkul kıymet satış gelirleri, d) Gecikme zammı gelirleri, e) Kambiyo gelirleri, f) Teşvik gelirleri, g) İlk madde malzeme satış geliri, ö) Sayım fazlası gelirleri, p) Kaçak gaz kullanımından elde edilen gelirler, ğ) Tazminat ve ceza gelirleri, h) Dava ve icra gelirleri ı) Kurum tarafından uygun görülen diğer gelirler, (3) Dağıtım şirketlerinin müşterilere tahakkuk ettireceği bedeller ve elde edeceği gelirler, ilgili mevzuat ve bu Usul ve Esaslarda sayılanlar ile sınırlıdır. İşletme sermayesi gideri Madde 19- (1) Tarife uygulama dönemindeki her bir tarife yılı için dikkate alınan işletme sermayesi gideri, Eşitlik (14) e göre hesaplanır. İSG t ud,t SİGB DİGB 1 X DİG -DG 12 t t i t t iud,1 RMGO (14) ÜÇÜNCÜ KISIM Sistem Kullanım Bedeli Hesaplamaları, Bedellerin Güncellenmesi ve Parametre Değerlerine Yönelik Değişiklikler BİRİNCİ BÖLÜM Gelir Gereksiniminin Müşteri Gruplarına Dağıtılması Gelir gereksiniminin dağıtılması Madde 20- (1) Dağıtım şirketleri, tarife önerilerini ilgili mevzuat kapsamında belirlenen müşteri gruplarını dikkate alarak sunar. Müşteri grubu bazında sunulan tekliflerde, gelir gereksiniminin müşteri gruplarına dağıtılmasında kullanılan yöntem, gerekçeleri ile birlikte 15

16 Kuruma sunulur. Bu yöntemin uygun bulunmaması durumunda, gelir gereksinimi müşteri gruplarına bu Usul ve Esaslar hükümleri çerçevesinde Kurum tarafından dağıtılır. Yatırım bileşeninin müşteri gruplarına dağıtılması Madde 21- (1) Yatırım bileşeninin her bir müşteri grubuna düşen payı Eşitlik (15) e göre hesaplanır. y A D m t,m t,m t1 YB YB YB (15) t : Tarife uygulama dönemindeki her bir tarife yılını, y : (ud) tarife uygulama dönemindeki tarife yılı sayısını, m : Her bir müşteri grubunu, YB m : Yatırım Bileşeninden m müşteri grubuna düşen payların tarife uygulama dönemi başı itibarıyla değerini, YB : t tarife yılı yatırım bileşeninin m müşteri grubu ile ilgili ayrıştırılabilen kısmını, A t,m D YB t,m : t tarife yılı yatırım bileşeninin ayrıştırılamayan kısmının m müşteri grubuna dağıtılan bölümünü gösterir. (2) Müşteri grupları ile ilgili ayrıştırılamayan yatırım bileşeninin müşteri gruplarına dağıtılmasında Eşitlik (16) kullanılır; YB YB YDA (16) D D t,m t m D YB t : t tarife yılı yatırım bileşeninin ayrıştırılamayan kısmını, YDA m : m müşteri grubunun yatırım dağıtım anahtarını gösterir. (3) Müşteri gruplarının yatırım dağıtım anahtarı (YDA), toplam tüketim, müşteri sayısı, müşteri grubu bazında pik tüketim miktarı ve benzeri parametrelerden yola çıkılarak hesaplanır. İşletme gideri bileşeninin müşteri gruplarına dağıtılması Madde 22- (1) İşletme gideri bileşeninin her bir müşteri grubuna düşen payı Eşitlik (17) ye göre hesaplanır. y A D m t,m t,m t1 İGB İGB İGB (17) t : Tarife uygulama dönemindeki her bir tarife yılını, y : (ud) tarife uygulama dönemindeki tarife yılı sayısını, m : Her bir müşteri grubunu, İGB m :İşletme gideri bileşeninden m müşteri grubuna düşen payların tarife uygulama dönemi başı itibarıyla değerini, İGB : t tarife yılı işletme gideri bileşeninin m müşteri grubu ile ilgili ayrıştırılabilen A t,m kısmını, İGB : t tarife yılı işletme gideri bileşeninin ayrıştırılamayan kısmının m müşteri D t,m grubuna dağıtılan bölümünü gösterir. 16

17 (2) Müşteri grupları ile ilgili ayrıştırılamayan işletme gideri bileşeninin müşteri gruplarına dağıtılmasında Eşitlik (18) kullanılır. İGB İGB İGDA (18) D D t,m t m D İGB : t tarife yılı işletme gideri bileşeninin ayrıştırılamayan kısmını, t İGDA : m müşteri grubunun işletme gideri dağıtım anahtarını gösterir. m (3) Müşteri gruplarının işletme gideri dağıtım anahtarı (İGDA); müşteri grubu bazında tüketim miktarı, müşteri grubu bazında pik tüketim miktarı, müşteri sayısı vb. parametrelerden yola çıkılarak hesaplanır. İKİNCİ BÖLÜM Müşteri Grupları Toplam Gelir Gereksinimi ve Tarifeye Esas Tüketim Miktarları Müşteri gruplarına ait toplam gelir gereksinimi Madde 23- (1) Müşteri gruplarına düşen tarife uygulama dönemi toplam gelir gereksinimi Eşitlik (19) a göre yapılır. GGm YBm İGBm (19) GG m gösterir. : m müşteri grubuna düşen tarife uygulama dönemi toplam gelir gereksinimini Tarifeye esas tüketim miktarları Madde 24- (1) Tarife uygulama dönemindeki toplam tarifeye esas tüketim miktarı Eşitlik (20) ye göre hesaplanır. TT m y TT (20) t1 t,m t : Tarife uygulama dönemindeki her bir tarife yılını, y : (ud) tarife uygulama dönemindeki tarife yılı sayısını, TT t,m : m müşteri grubunun t tarife yılına ilişkin tarifeye esas tüketim miktarını, TT m : m müşteri grubunun tarife uygulama dönemindeki tarifeye esas toplam tüketim miktarını gösterir. (2) Tarifeye esas tüketim miktarlarının belirlenmesinde zaman serileri analiz teknikleri kullanılması esastır. Belirli müşteri gruplarına yönelik olarak ilave ekonometrik yöntemler kullanılabileceği gibi ilgili müşteri grubunda yer alan müşterilere özgü, geçmiş tüketim verileri ile ilgili müşteriler ve dağıtım şirketlerinin tarife uygulama dönemine yönelik tüketim öngörüleri esas alınarak münferit tüketim tahmini yapılabilir. 17

18 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Birim Bedellerin Hesaplanması, Güncellenmesi ve Yayımlanması Sistem kullanım bedellerinin Hesaplanması Madde 25- (1) Tarife uygulama dönemi başı sistem kullanım bedelleri Eşitlik (21) e göre hesaplanır. SKB GG /TT (21) m m m SKB m : m müşteri grubuna yönelik tarife uygulama dönemi başı hesaplanan sistem kullanım bedelini gösterir. (2) Gelir gereksiniminin dağıtılmasında herhangi bir müşteri grubunun tüketim aralığında müşteri bulunmaması halinde, ilgili müşteri grubu için uygulanacak sistem kullanım bedeli, diğer müşteri grupları için hesaplanan sistem kullanım bedelleri ve/veya diğer dağıtım bölgelerinin aynı müşteri grupları için uygulanan sistem kullanım bedelleri dikkate alınarak tayin edilir. Hizmet kalitesi ve performans teşviki MADDE 26- (1) Dağıtım şirketlerince sunulan hizmetin kalitesini artırmayı teşvik etmek amacıyla tarife hesaplamalarında genel kalite indikatörü kullanılır. GKİ nin hesaplanmasında, ilgili mevzuat kapsamında belirlenen kalite göstergeleri, her bir kalite göstergesi için belirlenen ağırlık katsayıları, yıllar itibarıyla belirlenen hedef ve eşik değerler ile gerçekleşen değerler göz önüne alınır. (2) GKİ uygulanan sistem kullanım bedeli Eşitlik (22) ye göre hesaplanır. m,j,0 m,j-1,k j j-1 SKB SKB GKİ / GKİ (22) j k SKB m,j,0 SKB m,j-1,k GKİ j GKİ j-1 : GKİ uygulama dönemini, : j-1 döneminin son ayını, : m müşteri grubu için j döneminin ilk ayında GKİ uygulanmak suretiyle hesaplanan dönem başı güncellenmemiş sistem kullanım bedelini, : m müşteri grubu için k ayında geçerli olan güncellenmiş sistem kullanım bedelini, : j dönemi için tespit edilen GKİ değerini, : j-1 dönemi için tespit edilen GKİ değerini gösterir. Sistem kullanım bedellerinin güncellenmesi Madde 27- (1) Tarife uygulama döneminin başlangıç değeri olarak 25 inci maddeye göre hesaplanan ve 26 ncı madde uyarınca GKİ eklenen bedeller, gerçekleşen TÜFE değişim oranı ile Eşitlik (23) e göre güncellenir. SKBz,m SKB z-1,m (1 ΔTÜFE z-1) (23) z SKB z,m SKB z-1,m : Tarife uygulama dönemindeki aylık dönemleri, : m müşteri grubu için z ayında geçerli olacak sistem kullanım bedelini, : m müşteri grubu için z-1 inci ayda geçerli olan sistem kullanım bedelini, 18

19 TÜFE z-1 : z-2 ayında TÜFE de meydana gelen ve z-1 ayında açıklanan değişim oranını gösterir. Sistem kullanım bedellerinin ve perakende satış fiyatlarının yayımlanması Madde 28- (1) Bu Usul ve Esaslar kapsamında belirlenen müşteri grubu bazlı sistem kullanım bedelleri, bu bedellerin 27 nci madde kapsamında hesaplanan aylık güncel değerleri ve güncel değerler dikkate alınarak hesaplanan perakende satış fiyatları, erişim sınırı olmaksızın ve kolaylıkla ulaşılabilecek şekilde dağıtım şirketinin internet ana sayfasında süresiz olarak yayımlanır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Parametre Değerlerine Yönelik Değişiklikler Sistem kullanım bedellerinin belirlenmesine esas parametrelerde değişiklik yapılması Madde 29- (1) Tarife uygulama dönemine ait sistem kullanım bedellerinin belirlenmesine esas parametrelerde (tüketim miktarı ve benzeri) önemli değişiklikler meydana gelmesi halinde, ilgili tarafların talebi üzerine veya Kurum tarafından re sen, etkilenen parametrelerde gerekli değişiklikler yapılabilir ve/veya sistem kullanım bedelleri yeniden belirlenebilir. Bu değişikliklerin etkileri cari ve/veya bir sonraki tarife uygulama dönemine yansıtılır. (2) Bir tarife yılına ilişkin kademe bazlı tüketim öngörüsü kapsamında belirlenen toplam gelir ile aynı tarife yılında gerçekleşen tüketim sonucunda elde edilen kademe bazlı toplam gelir arasında pozitif veya negatif yönde % 10 un üzerinde sapma olması halinde, içinde bulunulan tarife uygulama döneminin kalan süresine ilişkin tüketim tahmini yenilenerek sistem kullanım bedelleri yeniden belirlenir. (3) İkinci fıkra kapsamında gerçekleşen gelir sapmalarının %10 un üzerindeki kısmı, tüketim sapmasının düzenlenmiş işletme gideri bileşenine etkisi de dikkate alınarak cari ve/veya bir sonraki uygulama döneminde düzeltmeye tabi tutulur. DÖRDÜNCÜ KISIM Çeşitli ve Son Hükümler Yürürlükten kaldırılan Usul ve Esaslar MADDE 30- (1) 22/12/2011 tarihli ve 3580 sayılı Kurul Kararıyla kabul edilen ve 31/12/2011 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Doğal Gaz Dağıtım Şirketleri İçin Tarife Hesaplama Usul ve Esasların 7 inci maddesinin dördüncü, beşinci, altıncı ve yedinci fıkraları ile 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinin yürürlüğü, 2017 başı DVT değerlerinin Kurul tarafından onaylandığı tarihe kadar devam eder, diğer hükümleri ise yürürlükten kaldırılmıştır. (2) 7/8/2014 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 10/7/2014 tarihli ve sayılı Kurul Kararı yürürlükten kaldırılmıştır. 19

20 Atıflar MADDE 31- (1) 31 /12/2011 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Doğal Gaz Dağıtım Şirketleri İçin Tarife Hesaplama Usul ve Esaslarına yapılan atıflar bu Usul ve Esaslara yapılmış sayılır. Gelir farkı uygulaması GEÇİCİ MADDE 1- (1) Dağıtım şirketleri için bu Usul ve Esaslar kapsamında ikinci tarife uygulama dönemi için geçerli olacak sistem kullanım bedelleri belirleninceye kadar mevcut sistem kullanım bedellerinin uygulanmasına devam edilir. (2) Sistem kullanım bedelleri belirleninceye kadar geçen sürede oluşan gelir farkları tarife hesaplamalarında ayrıca dikkate alınır. Yürürlük Madde 32- (1) Bu Usul ve Esaslar 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 33- (1) Bu Usul ve Esasları Başkan yürütür. 20