DENET İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK SİRKÜLERİ

Transkript

1 DENET İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK SİRKÜLERİ Sirküler Tarihi : Sirküler No : 2017/ SAYILI ULUSLARARASI İŞGÜCÜ KANUNU İLE NELER DEĞİŞTİ Yabancılara verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetlerine dair iş ve işlemlerde izlenecek usul ve esasları düzenleyen 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olup yayım tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. İlgili Kanunun 27 inci maddesinin yedinci fıkrası ile tarihli ve 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan ve işlemleri devam eden çalışma izni başvurularında, bu Kanunla yapılan değişikliklerden önceki mevzuat hükümlerinin başvuru sahibi lehine olan maddelerinin dikkate alınacağı ve Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki çalışma izin belgelerinin değerlendirilmesi ve karara bağlanmasının 6735 sayılı Kanun hükümlerine göre değerlendirileceği hüküm altına alınmıştır sayılı Kanun ile çalışma mevzuatına eklenen ve 4817 sayılı Kanunda olup 6735 sayılı Kanunla değişiklik yapılan başlıca hükümler karşılaştırılmalı olarak aşağıda maddeler halinde belirtilmiştir sayılı Kanunun kapsamı Türkiye de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsarken; 6735 sayılı Kanunla bu BDO Yayıncılık A.Ş. Eski Büyükdere Cad. No.14 Park Plaza Kat: Maslak/İstanbul Turkey Tel: Fax: bdo@bdo.com.tr Garantisi ile sınırlı bir Birleşik Krallık şirketi olan BDO International Limited in üyesi ve bir Türk anonim şirketi olan BDO Yayıncılık A.Ş., bağımsız üye kuruluşlardan oluşan BDO ağının bir parçasını teşkil etmektedir. BDO International global ağının toplam gelirleri 2016 yılında 7,6 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. BDO, 150 den fazla ülkede bulunan ofiste faaliyet göstermekte olup, bu ofislerde denetim ve danışmanlık hizmetleri veren ortaklar dahil dünya çapında nin üzerinde kişi çalışmaktadır. Dikkat ve titizlikle hazırlanan bu yayın, geniş anlamda görüşleri içermekte olup, genel bir yol gösterici olarak değerlendirilmelidir. Özel durumlarla ilgili olarak, mesleki görüş ve yardım almadan, bu yayına dayanarak uygulamalarda bulunulmamalıdır. Bu konuların kendi özel durumunuza ilişkin etkilerini görüşmek için BDO Yayıncılık A.Ş. ile temas kurabilirsiniz. Bu yayındaki bilgilere dayanarak belli eylemlerde bulunmak veya bulunmamak nedeniyle doğabilecek zararlar nedeniyle, BDO Yayıncılık A.Ş. ve ortakları, çalışanları ile yazarları herhangi bir yükümlülük veya sorumluluk kabul etmemektedirler. Sayı : 2017/008-1

2 kapsam genişletilmiş olup Türkiye de çalışmak için başvuruda bulunan veya çalışan, bir işveren yanında mesleki eğitim görmek üzere başvuruda bulunan veya görmekte olan, staj yapmak üzere başvuruda bulunan veya staj yapan yabancılar ile Türkiye de geçici nitelikte hizmet sunumu amacıyla bulunan sınırötesi hizmet sunucusu yabancıları ve yabancı çalıştıran veya çalıştırmak üzere başvuruda bulunan gerçek ve tüzel kişi yabancıların çalışma izinleri ile ilgili düzenlemeleri içermektedir sayılı Kanunla Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü adında yeni bir genel müdürlük oluşturulmuştur. Kanunun yürürlük tarihinden itibaren çalışma izin belgeleri bu Genel Müdürlükçe verilmeye başlanmıştır sayılı Kanunla Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu adı ile yeni bir danışma kurulunun oluşturulacağı belirtilmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararlarını dikkate alarak, uluslararası iş gücüne ilişkin politika belirleyecek, politikayı uygulamaya yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunacaktır sayılı Kanunla Turkuaz Kart uygulaması getirilmiş olup; yabancıya, Türkiye de süresiz çalışma hakkı, mevzuat hükümlerine göre eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ise ikamet hakkı veren belge olarak tanımlanmıştır. Kanunun 11 inci maddesinde uluslararası işgücü politikası doğrultusunda; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre başvurusu uygun görülen nitelikli yabancılara Turkuaz Kart verileceği belirtilmiştir. Turkuaz Kart ilk üç yıllık geçiş süresi öngörülerek verilmektedir. Geçiş süresi içerisinde iptal edilmeyen Turkuaz Kart sahiplerine süresiz Turkuaz Kart verilmesi ve geçiş süresinin dolmasına yüz seksen gün kalmasından itibaren süresiz Turkuaz Kart başvurusu yapılması gerekmektedir. Süresi içinde yapılmayan başvurunun reddedileceği ve Turkuaz Kart ın geçersiz olacağı belirtilmektedir. Turkuaz Kart sahibi yabancının, mevzuat hükümlerine göre eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına Turkuaz Kart sahibi yakını olduğunu gösteren ve ikamet izni yerine geçen belge verilebilecektir. Turkuaz Kart sahibi yabancı, süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan faydalanabilecektir sayılı Kanunda çalışma izni başvurularının yetkili aracı kurum tarafından da yapılabileceği belirtilmiştir sayılı Kanunda işveren veya işverenin yetki verdiği kişilerce müracaat yapılabilirken Kanunun yürürlük tarihinden sonra nitelikleri ve görev çerçevesi yönetmelikle belirlenen ve Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum veya kuruluşlarca da çalışma izni müracaatında bulunulabilecektir. 6. Çalışma izin başvuruları 4817 sayılı Kanunda olduğu gibi yurt içinde online olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, yurtdışında ise Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına yapılmaya devam edecektir. Sayı : 2017/008-2

3 sayılı Kanunun uygulama yönetmeliğinde çalışma izinlerinin süre uzatımında, iznin bitim tarihinden geriye doğru en fazla iki aylık sürede olmak kaydıyla ve iznin bitim tarihinden itibaren 15 gün içerisinde izin uzatma müracaatı söz konusu iken 6735 sayılı Kanunla çalışma izni uzatma başvurusunun, çalışma izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılması gerektiği belirtilmiştir. Bu süre dolduktan sonra yapılan uzatma başvurularının reddedileceği hüküm altına alınmıştır sayılı Kanun döneminde olduğu gibi 6735 sayılı Kanunda da izin taleplerinin yetkili mercilerce değerlendirilme süresi otuz gün olarak belirlenmiştir sayılı Kanunda mesleki hizmetler kapsamında çalışacak yabancılara akademik ve mesleki yeterlilik ile ilgili işlemleri tamamlanıncaya kadar, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla bir yılı geçmemek üzere ön izin verilebileceği belirtilmiştir sayılı Kanunda ise mesleki yeterlilik gerektiren sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ön izin alınması zorunluluğu getirilmiştir sayılı Kanunda mesleki hizmetler kapsamı geniş tutulurken, 6735 sayılı Kanun ile sağlık, eğitim, yabancı uyruklu öğretim elemanları ve Ar-Ge faaliyetlerinde çalışan personel olarak sınırlandırılmıştır. Eğitim, sağlık Ar-Ge faaliyetlerinde çalışacak yabancılar için ilgili bakanlıkların görüşü alınarak, yabancı öğretim elemanları için ise YÖK ten ön izin alınması kaydıyla çalışma izni verileceği belirtilmiştir. Ayrıca 4817 sayılı Kanunla ön izinle çalışma süresi en fazla bir yıl ile sınırlandırılmışken, 6735 sayılı Kanunda herhangi bir süre sınırı belirtilmediği görülmektedir. Çalışma izni uzatma başvurularının da ilgili Bakanlıkların ve Yükseköğretim Kurulu nun ön iznine tabi olduğu belirtilmiştir sayılı Kanunda yabancının veya işvereninin başvurduğu iş için ülke içinde, dört haftalık süre içerisinde o işi yapacak aynı niteliğe sahip kişinin bulunması halinde çalışma izni verilmeyeceği belirtilmişken, 6735 sayılı Kanun da bu yönde herhangi bir hüküm bulunmamaktadır sayılı Kanunda yabancının çalışmasının milli güvenlik, kamu düzeni, genel asayiş, kamu yararı, genel ahlak ve genel sağlık için tehdit oluşturması halinde çalışma izni verilmeyeceği belirtilirken bu madde 6735 sayılı Kanunda Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin başvuruların reddedileceği şeklinde düzenlenmiştir sayılı Kanunda süreli çalışma izni müracaatında bulunan yabancının hizmet akdinin veya işin süresine göre, belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl geçerli olmak üzere verileceği, bir yıllık sürenin bitiminden sonra aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izni süresinin üç yıla kadar uzatılabileceği, bu sürenin bitiminden sonra ise aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izni süresinin altı yıla kadar uzatılabileceği belirtilmiştir sayılı Kanunla bu hüküm; yabancıya, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıl geçerli çalışma izni verilebileceği, Sayı : 2017/008-3

4 bu sürenin bitiminden sonra aynı işveren yanında ilk uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verileceği belirtilmiştir sayılı Kanunda ilk izin müracaatında belirli bir işveren, belirli işyeri adresi söz konusu iken 6735 sayılı Kanunla ilk defa alınan süreli çalışma izin belgesi ile aynı işverenin aynı işkolundaki diğer işyerlerinde de çalışabilmesinin olanağı sağlanmıştır sayılı Kanunda 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca uzun dönem ikamet iznine sahip olanlar veya Türkiye de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izni ile kalmış olan veya en az sekiz yıl kanuni çalışması olan yabancılara diğer hükümlerinde sağlanması halinde süresiz çalışma izni verilebileceği belirtilmişken, 6735 sayılı Kanunda Türkiye de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izni ile kalmış olan ibaresinin çıkarıldığı görülmektedir. Dolayısıyla süresiz çalışma iznine uzun dönem ikamet izni alan veya sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancıların başvurabileceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca süresiz çalışma iznine hak kazanan yabancıların uzun dönem ikamet izninin sağladığı tüm haklardan yararlanması mümkün hale getirilmiştir. Uzun dönem ikamet izni 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 42 inci maddesinde belirtilen Türkiye de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izniyle kalmış olan ya da Göç Politikaları Kurulunun belirlediği şartlara uyan yabancılara, Bakanlığın onayıyla valilikler tarafından verilen ikamet iznini tanımlamaktadır. Ayrıca süresiz çalışma izni olan yabancının seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü bulunmadığı belirtilmiştir sayılı Kanunda Bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebileceği belirtilmişken, 6735 sayılı Kanunla aşağıda belirtildiği şekilde tamamen değiştirildiği görülmektedir sayılı Kanun uyarınca; tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre kurulmuş olan; Limited şirketlerin şirket ortağı olan müdürü, Anonim şirketlerin şirket ortağı olan yönetim kurulu üyesi, Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yönetici olan komandite ortağı olan yabancılar çalışma izni alarak çalışabileceklerdir. Profesyonel meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilecektir. Bağımsız çalışma izninin uluslararası işgücü politikası doğrultusunda değerlendirilmesinde, yabancının; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi, yabancı şirket ortağı ise sermaye payı ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri doğrultusunda Bakanlıkça belirlenecek diğer hususlar dikkate alınacaktır. Bağımsız çalışma izninin süre sınırlamalarına tabi olmaksızın süreli olarak düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. Sayı : 2017/008-4

5 sayılı Kanunun 12 inci maddesine göre alınan çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin aynı zamanda ikamet izni yerine de geçeceği belirtilmekle birlikte, 6458 sayılı Kanun da tanımlanan mülteci ya da ikincil koruma statüsü dışında yabancının herhangi bir nedenle ikamet izninin olmasının söz konusu yabancıya çalışma hakkı vermeyeceği belirtilmiştir. Yani söz konusu düzenlemeye göre ikamet iznine hak kazanan bir yabancı çalışma iznine hak kazanamazken, çalışma izni ya da çalışma izni muafiyeti alan bir yabancının ikamet izninden faydalanabileceği anlaşılmalıdır sayılı Kanunun çalışma izni muafiyetleri başlığı altında 6102 sayılı Kanuna göre kurulmuş anonim şirketlerin Türkiye de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyesi ve diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortağı ile Türkiye de gerçekleştirdiği faaliyetleri yüz seksen gün içinde doksan günü geçmeyen sınır ötesi hizmet sunucusu, çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilebilecektir. Bu madde ile özellikle geçici görevle Türkiye ye gelen yabancı sigortalıların yüz seksen gün içinde doksan günü geçmeyen hizmetleri için çalışma izin belgesi muafiyeti getirildiği görülmektedir. Yabancı sigortalının yüz seksen günlük süre içerisinde doksan gün boyunca 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olmadan çalışabileceği ayrıca yüz seksen günlük sürenin dolmasından sonra tekrar geçici görevle gönderilmesi halinde yine 5510 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmayacağı anlaşılmaktadır sayılı Kanunda yabancının mücbir sebepler dışında aralıksız olarak altı aydan fazla yurt dışında kalması halinde çalışma izin belgesi geçerliliğini kaybederken, 6735 sayılı Kanunla bu madde yabancının sağlık sebepleri veya zorunlu kamu hizmeti gibi mücbir sebepler dışında süreli çalışma izinlerinde aralıksız olarak altı aydan, bağımsız ve süresiz çalışma izinlerinde ise aralıksız olarak bir yıldan uzun süre Türkiye dışında kalması halinde çalışma izin belgesinin geçerliliğini kaybedeceği belirtilmektedir sayılı Kanunda uluslararası koruma kapsamında olan yabancıların 6458 sayılı Kanunda bulunan hükümler çerçevesinde çalışma izin belgesi alarak çalışma hakları devam ettirilmiştir. İlgili maddede koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş veya şartlı mülteci yabancılar; uluslararası koruma başvurusu tarihinden, geçici koruma sağlanan yabancılar ise geçici koruma kimlik belgesinin düzenlendiği tarihten altı ay sonra çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti almak için başvurabileceklerdir. Ancak bu izin İçişleri Bakanlığı nın olumlu görüşüne bağlanmıştır sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu nda yapılan değişiklik ve 6735 sayılı Kanun a eklenen hüküm ile önemli projelerde kilit rol üstlenen yabancı mühendis ve mimarların proje bazlı ve geçici süre ile çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleklerini icra edebilmeleri mümkün hale getirilmiştir sayılı Harçlar Kanunu nun 88 inci maddesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğuna ait ikamet izinlerinin harçtan muaf olduğu belirtilmiştir. Sayı : 2017/008-5

6 20. Mülga 4817 sayılı Kanun da olduğu gibi 6735 sayılı Kanun da da yabancı çalışma izni belgesi, ikamet izni belgesi ve çalışma muafiyeti belgesi 210 sayılı Değerli Kâğıtlar Kanunu na eklenmiş olmakla birlikte 2017 yılı için söz konusu belgelerin harç bedelleri 63_TL olacaktır sayılı Harçlar Kanunu uyarınca 2017 yılı için süreli çalışma izninde 537,50_TL, süresiz çalışma izninde 5.375,00_TL, bağımsız çalışma izninde 5.375,00 _TL tutarında harç bedeli alınacaktır sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu nun ikincil mevzuatları henüz yayımlanmamış olmakla birlikte Kanun genel hatlarıyla değerlendirilmiştir. Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü nün resmi internet sitesinde yayımlanan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular Ve Cevaplar ile bu alandaki karışıklıklar giderilmeye çalışılmıştır. Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular Ve Cevaplara ulaşmak için tıklayınız. Çalışma İzni Başvuru Takip Kılavuzu için tıklayınız. Saygılarımızla. Sayı : 2017/008-6