KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI"

Transkript

1 KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI Hatice YANIKOĞLU a, Ezgi ÖZKARA a, Mehmet YÜCEER a* İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, 44280, Malatya ÖZET Kimyasal tepkime sistemi modellerinde kinetik parametrelerin belirlenmesi modelin doğru sonuçlar vermesi bakımından önemlidir. Bu parametrelerin belirlenmesi için, doğrusal olmayan ve çoğunlukla da konveks olmayan optimizasyon problemlerinin çözümü gerekir. Bu çalışmada, integral tabanlı algoritma ile Sequential Quadratic Programming (SQP), Genetik Algoritma (GA) ve Tavlama Benzetimi (TB) optimizasyon teknikleri kullanılarak literatürden alınan örnekler çözülmüştür. Sonrasında, amaç fonksiyonu değerleri ve işlemci zamanı açısından her üç yöntem için bir kıyaslama yapılmıştır. İntegral tabanlı algoritmanın optimizasyon adımında SQP yöntemi kullanıldığında hem işlemci zamanı hem de amaç fonksiyonu bakımından diğer iki yönteme nazaran çok daha iyi sonuçlar elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: belirleme, Optimizasyon, Kinetik model GİRİŞ belirleme, gerçek zamanlı optimizasyon ve tepkime kinetiği modelleme uygulamalarını içeren genel bir problemdir. Dinamik veriler kullanılarak kinetik ifadelerdeki parametrelerin belirlenmesi kimyasal sistemlerin tasarımı, optimizasyonu ve kontrolü için önemlidir. Kimyasal proseslerin dinamik davranışını sağlıklı olarak öngörebilmek için gerekli temel koşullardan ilki iyi bir model ve ikincisi ise güvenilir bir çözüm algoritmasıdır. Genellikle bu modeller diferansiyel-cebirsel eşitlikler şeklinde tanımlanırlar. Bu durumda, doğrusal olmayan ve çoğunlukla da konveks olmayan optimizasyon problemlerinin çözümü gerekir [1, 2]. belirleme problemlerinde çözüme ulaşmak için farklı yaklaşımlardan yararlanılabilinir. Ancak bütün yaklaşımlarda ki amaç, deneysel ve modelden alınan veriler arasındaki farkı en aza indirgemektir. Model parametrelerinin hesaplanmasında uygun deneysel verilerin elde edilmesi önemlidir. Güvenilir bir model ve etkin bir çözüm algoritması ile kimyasal proseslerin dinamik davranışı sağlıklı bir şekilde öngörülebilir. Modelin prosesi temsil yeteneği büyük ölçüde, modelin içerdiği parametrelerin doğru belirlenmiş olması ile orantılıdır. Bu çalışmada, literatürden [3, 4, 5, 6] alınan örnekler için integral tabanlı algoritma ile Matlab yazılımı optimizasyon araçları içerisinde yer alan SQP, Genetik Algoritma ve Tavlama Benzetimi yöntemleri kullanılarak parametre belirleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu üç yöntemin performans kıyaslanması yapılmıştır. YÖNTEM Kinetik modellerde parametre belirleme problemi dinamik bir optimizasyon problemi olup, Eşitlik 1 de verildiği gibi ifade edilebilir. Dinamik optimizasyon probleminin çözümü için kontrol vektör parametrelemesine dayalı pratik bir yaklaşım kullanılmıştır. Karar değişkenleri belirli aralıklara bölünmüştür. Optimizasyon değişkenlerinin başlangıç değerlerinden başlayarak her aralıkta model integrasyonu yapılmış ve bir aralığın sonunda elde edilen hal değişkeni değerleri, takip eden

2 aralık için başlangıç değerleri olarak kullanılmıştır. Bu şekilde incelenen zaman ufkunun sonunda amaç fonksiyonunun değerine ulaşılmıştır. Yöntemle ilgili detaylı bilgi literatürde mevcuttur [1, 2]. Model parametrelerinin belirlenmesinde, sınırlı optimizasyonda etkin bir yöntem olan SQP ve sezgisel optimizasyon yöntemlerinden GA [7, 8, 9] ve TB [10] algoritmaları kullanılmıştır. Amaç fonksiyonu olarak, tüm hal değişkenleri için tahmin değerleri ve literatür verileri arasındaki hata farkının kareleri toplamı seçilmiştir (Eşitlik 2). Diferansiyel denklem integrasyonu için 4. dereceden Runge-Kutta yöntemi kullanılmıştır. : amaç fonksiyonu, : hesaplanan hal değişkenleri, : literatür verisi, : hal değişkeni sayısı, : gözlem sayısıdır. Literatürden alınan dört farklı örnek problem değişik 3 yöntem ile çözülmüştür. Tüm hesaplamalar MATLAB ortamında gerçekleştirilmiştir. Örnek 1. Birinci mertebeden tersinir seri tepkime [3, 4, 5]. Model 3 hal değişkeni ve 4 kinetik parametreden oluşmaktadır. Tepkime ve diferansiyel denklemler aşağıda verilmiştir (Eşitlik 3). hal değişkeni vektörü olup olarak tanımlanır., kinetik parametreleri göstermektedir. Örnek 2. Birinci mertebeden tersinmez seri tepkime [3, 4, 5]. 2 hal değişkeni ve 2 parametreden oluşan model Eşitlik 4 te verilmiştir. hal değişkeni vektörü olup olarak tanımlanmaktadır., kinetik parametreleri temsil etmektedir. Örnek 3. Cinnamaldehyde in katalitik hidrojenasyonu [6].Tepkime şeması aşağıdaki gibidir. Model eşitlikleri aşağıda verilmiştir (Eşitlik 5).

3 : tepkime hızı, : hız sabiti, : adsorpsiyon terimi, : parametreler olarak tanımlanmıştır. Örnek 4. Katalitik Kraking [3, 4]. Bu model madesinin maddesine ve diğer yan ürünlere (S) katalitik krakingini temsil etmektedir. Tepkime doğrusal olmayan iki diferansiyel denklemden (Eşitlik 6) oluşmuştur. burada hal değişkeni vektörünü ve kinetik parametreleri ifade etmektedir. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Çalışmada, SQP, GA ve TB teknikleri kullanılarak integral tabanlı optimizasyon yöntemi ile literatürden alınan 4 örnek problem çözülmüş ve elde edilen sonuçlar kıyaslanmıştır. İşlemci zamanı () ve amaç fonksiyonunun değeri açısından yapılan kıyaslamaya göre SQP yönteminin diğer iki yönteme nazaran çok daha iyi sonuçlar verdiği bulunmuştur (Çizelge 1 4). Çizelge 1. Örnek 1 için optimizayon sonuçları Fonksiyonu SQP x GA x TB x Alt limit Üst limit Optimum

4 Örnek 1 için parametreleri integral tabanlı algoritma + SQP yöntemi ile belirlenmiş modelden elde edilen sonuçlar ve literatür verilerinin kıyaslanması Şekil 1 de verilmiştir. Fonk. Şekil 1. Örnek 1 için literatür verisi model uyumu Çizelge 2. Örnek 2 için optimizayon sonuçları Fonksiyonu SQP x GA x TB x Alt limit 0 0 Üst limit Optimum 5 1 Çizelge 3. Örnek 3 için optimizayon sonuçları SQP GA TB Alt x10-17 Üst Optimum

5 Çizelge 4. Örnek 4 için optimizayon sonuçları Fonksiyonu SQP x GA x TB x Alt limit Üst limit Optimum Örnek 4 ün SQP yöntemi ile optimizasyonu sonucu bulunan parametreler kullanılarak model benzetimi gerçekleştirilmiş ve literatür verisi model uyumu Şekil 2 de verilmiştir. Şekilden de anlaşılacağı üzere iyi bir literatür verisi model uyumu sağlanmıştır. Şekil 2. Örnek 4 için literatür verisi model uyumu Burada verilen 4 örnek için de SQP yöntemi diğer iki yönteme kıyasla çok daha başarılı bulunmuştur. Buna ek olarak GA yönteminin TB yöntemine nazaran daha iyi sonuçlar verdiği görülmüştür. Sonuç olarak, kinetik model parametrelerinin belirlenmesinde SQP yöntemini kullanan integral tabanlı algoritmanın oldukça etkin olduğu tespit edilmiştir. Bu bildirinin sonuçlarına göre kinetik modellerde parametre belirleme çalışmaları yapanlar için kısa sürede optimum değere en yakın sonuçlar sağlayan integral tabanlı algoritmayla birlikte kullanılan SQP yönteminin seçilmesi önerilmektedir.

6 Kaynaklar [1] Yuceer, M., Atasoy, I., Berber, R., An integration based optimization approach for parameter estimation in dynamic models, Computer Aided Chemical Engineering, 20 (1), , [2] Yuceer, M., Atasoy, I. and Berber, R., A software for parameter estimation in dynamic models, Brazilian J. of Chem. Engineering, 25, 04, , [3] Tjoa, I B, and Biegler, L T, Simultaneous Solution and Optimization Strategies for Parameter Estimation of Differential-Algebraic Equations Systems, Ind. Eng. Chem. Res. 30, , [4] Esposito, W. R. and Floudas, C. A., Global optimization for the parameter estimation of differential algebraic systems, Ind. Eng. Chem. Res., 39, , [5] Michalik, C., Chachuat, B. and Marquardt, W. Incremental Global Parameter Estimation in Dynamical Systems, Ind. Eng. Chem. Res., 48 (11), , [6] Zamostny, P. and Belohlav, Z., A Software for Regression Analysis of Kinetic Data, Computers and Chemistry, 23, , [7] Goldberg, D. E., Genetic Algorithms in Search, Optimization & Machine Learning, Addison-Wesley, [8] Conn, A. R., Gould, N. I. M. and Toint, Ph. L., "A Globally Convergent Augmented Lagrangian Algorithm for Optimization with General Constraints and Simple Bounds", SIAM Journal on Numerical Analysis, 28 (2), , [9] Conn, A. R., Gould, N. I. M. and Toint, Ph. L., "A Globally Convergent Augmented Lagrangian Barrier Algorithm for Optimization with General Inequality Constraints and Simple Bounds", Mathematics of Computation, 66(217), , [10] Kirkpatrick, S., Gelatt Jr., C. D., and Vecchi, M. P., Optimization by simulated annealing, Science, 220, , 1983.

KİNETİK MODELLERDE OPTİMUM PARAMETRE BELİRLEME İÇİN BİR YAZILIM: PARES

KİNETİK MODELLERDE OPTİMUM PARAMETRE BELİRLEME İÇİN BİR YAZILIM: PARES KİNETİK MODELLERDE OPTİMUM PARAMETRE BELİRLEME İÇİN BİR YAZILIM: PARES Mehmet YÜCEER, İlnur ATASOY, Rıdvan BERBER Anara Üniversitesi Mühendisli Faültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Tandoğan- 0600 Anara (berber@eng.anara.edu.tr)

Detaylı

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI *Mehmet YÜCEER, **Erdal KARADURMUŞ, *Rıdvan BERBER *Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Tandoğan - 06100

Detaylı

2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI YAZ OKULU EŞDEĞER YAPILACAK DERSLER FAKÜLTE : MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BÖLÜM : Bilgisayar Mühendisliği

2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI YAZ OKULU EŞDEĞER YAPILACAK DERSLER FAKÜLTE : MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BÖLÜM : Bilgisayar Mühendisliği 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI YAZ OKULU FAKÜLTE : MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BÖLÜM : Bilgisayar Mühendisliği Dersin Açıldığı Bölüm Dersin Dersin 501001042010 Matematik 1 Fen Fak. Fizik Bölümü MAT0157 Matematik

Detaylı

ÇİMENTO BASMA DAYANIMI TAHMİNİ İÇİN YAPAY SİNİR AĞI MODELİ

ÇİMENTO BASMA DAYANIMI TAHMİNİ İÇİN YAPAY SİNİR AĞI MODELİ ÇİMENTO BASMA DAYANIMI TAHMİNİ İÇİN YAPAY SİNİR AĞI MODELİ Ezgi Özkara a, Hatice Yanıkoğlu a, Mehmet Yüceer a, * a* İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, Malatya, 44280 myuceer@inonu.edu.tr

Detaylı

TAŞ DOLGU DALGAKIRANLARIN GENETİK ALGORİTMA İLE GÜVENİRLİK ANALİZİ. M. Levent Koç* Can E. Balas**

TAŞ DOLGU DALGAKIRANLARIN GENETİK ALGORİTMA İLE GÜVENİRLİK ANALİZİ. M. Levent Koç* Can E. Balas** TAŞ DOLGU DALGAKIRANLARIN GENETİK ALGORİTMA İLE GÜVENİRLİK ANALİZİ M. Levent Koç* Can E. Balas** (*) Yrd. Doç. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Sivas Tel:

Detaylı

Endüstriyel Bir Hidrokraker Reaktörünün Modellenmesi

Endüstriyel Bir Hidrokraker Reaktörünün Modellenmesi Endüstriyel Bir Hidrokraker Reaktörünün Modellenmesi Ümmühan Canan a, Berna Çakal a, Fırat Uzman a, Dila Gökçe a, Emre Kuzu a Yaman Arkun b,* a Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş., Kocaeli, 41790 b Kimya

Detaylı

YEŞİLIRMAK NEHRİ İÇİN TOPLAM ORGANİK KARBON ÖNGÖRÜ MODELLERİ

YEŞİLIRMAK NEHRİ İÇİN TOPLAM ORGANİK KARBON ÖNGÖRÜ MODELLERİ YEŞİLIRMAK NEHRİ İÇİN TOPLAM ORGANİK KARBON ÖNGÖRÜ MODELLERİ Mehmet Yüceer a*, İlknur Atasoy b, Eda Semizer c, Erdal Karadurmuş d, Kazım Yetik e, Ayla Çalımlı c, Rıdvan Berber c a İnönü Üniversitesi Mühendislik

Detaylı

Sigma 2006/3 Araştırma Makalesi / Research Article A SOLUTION PROPOSAL FOR INTERVAL SOLID TRANSPORTATION PROBLEM

Sigma 2006/3 Araştırma Makalesi / Research Article A SOLUTION PROPOSAL FOR INTERVAL SOLID TRANSPORTATION PROBLEM Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 6/ Araştırma Makalesi / Research Article A SOLUTION PROPOSAL FOR INTERVAL SOLID TRANSPORTATION PROBLEM Fügen TORUNBALCI

Detaylı

BBO Algoritmasının Optimizasyon Başarımının İncelenmesi Optimization Performance Investigation of BBO Algorithm

BBO Algoritmasının Optimizasyon Başarımının İncelenmesi Optimization Performance Investigation of BBO Algorithm BBO Algoritmasının Optimizasyon Başarımının İncelenmesi Optimization Performance Investigation of BBO Algorithm Tufan İNAÇ 1, Cihan KARAKUZU 2 1 Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı Bilecik Şeyh Edebali

Detaylı

Birinci Mertebeden Adi Diferansiyel Denklemler

Birinci Mertebeden Adi Diferansiyel Denklemler Birinci Mertebeden Adi Diferansiyel Denklemler Bir veya daha çok bağımlı değişken, bir veya daha çok bağımsız değişken ve bağımlı değişkenin bağımsız değişkene göre (diferansiyel) türevlerini içeren bağıntıya

Detaylı

Plazma İletiminin Optimal Kontrolü Üzerine

Plazma İletiminin Optimal Kontrolü Üzerine Plazma İletiminin Optimal Kontrolü Üzerine 1 Yalçın Yılmaz, 2 İsmail Küçük ve 3 Faruk Uygul *1 Faculty of Arts and Sciences, Dept. of Mathematics, Sakaya University, Sakarya, Turkey 2 Faculty of Chemical

Detaylı

DOĞRUSAL OLMAYAN REGRESYON ANALİZİNDE GERÇEK DEĞER KODLAMALI GENETİK ALGORİTMA

DOĞRUSAL OLMAYAN REGRESYON ANALİZİNDE GERÇEK DEĞER KODLAMALI GENETİK ALGORİTMA Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:8 Sayı:15 Bahar 2009 s.167-178 DOĞRUSAL OLMAYAN REGRESYON ANALİZİNDE GERÇEK DEĞER KODLAMALI GENETİK ALGORİTMA Timur KESKİNTÜRK * Serap ŞAHİN ÖZET

Detaylı

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III Prof. Dr. Cemalettin KUBAT Yrd. Doç. Dr. Özer UYGUN İçerik Quadratic Programming Bir karesel programlama modeli aşağıdaki gibi tanımlanır. Amaç fonksiyonu: Maks.(veya Min.) z

Detaylı

TİPİK MODELLEME UYGULAMALARI

TİPİK MODELLEME UYGULAMALARI MODELLEME Matematik modelleme yaklaşımı sistemlerin daha iyi anlaşılması, analiz edilmesi ve tasarımının etkin ve ekonomik bir yoludur. Modelleme karmaşık parametrelerin belirlenmesi için iyi tanımlamalara

Detaylı

18.034 İleri Diferansiyel Denklemler

18.034 İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret

Detaylı

Rössler Tabanlı Kaotik Farksal Gelişim Algoritması

Rössler Tabanlı Kaotik Farksal Gelişim Algoritması Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Cilt:1, Sayı:, 1 ISSN: 1-33 (http://edergi.bilecik.edu.tr/index.php/fbd) Araştırma Makalesi/Research Article Rössler Tabanlı Kaotik Farksal Gelişim

Detaylı

Modelleme bir sanattan çok bir Bilim olarak tanımlanabilir. Bir model kurucu için en önemli karar model seçiminde ilişkileri belirlemektir.

Modelleme bir sanattan çok bir Bilim olarak tanımlanabilir. Bir model kurucu için en önemli karar model seçiminde ilişkileri belirlemektir. MODELLEME MODELLEME Matematik modelleme yaklaşımı sistemlerin daha iyi anlaşılması, analiz edilmesi ve tasarımının etkin ve ekonomik bir yoludur. Modelleme karmaşık parametrelerin belirlenmesi için iyi

Detaylı

Zeki Optimizasyon Teknikleri

Zeki Optimizasyon Teknikleri Zeki Optimizasyon Teknikleri Genetik Algoritma (Genetic Algorithm) Doç.Dr. M. Ali Akcayol Genetik Algoritma 1970 li yıllarda John Holland tarafından geliştirilmiştir. 1989 yılında David E. Goldberg Genetik

Detaylı

İleri Diferansiyel Denklemler

İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret

Detaylı

Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or display. BÖLÜM 7. Adi Diferansiyel Denklemlerin Sayısal Çözümü

Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or display. BÖLÜM 7. Adi Diferansiyel Denklemlerin Sayısal Çözümü Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or display. BÖLÜM 7 Adi Diferansiyel Denklemlerin Sayısal Çözümü Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required

Detaylı

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI MATEMATİK PROGRAMI DERS LİSTESİ

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI MATEMATİK PROGRAMI DERS LİSTESİ Ders List ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI MATEMATİK PROGRAMI DERS LİSTESİ 17.11.2016 Yüksek Lisans Dersleri Kod Ders Adı Ders Adı (EN) T U L K AKTS MTK501 Reel

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) BÖLÜMÜ DERS PROGRAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) BÖLÜMÜ DERS PROGRAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER BİRİNCİ SINIF GÜZ YARIYILI 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) BÖLÜMÜ DERS PROGRAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER DEĞİŞİKLİK FORMU COM101 BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA

Detaylı

TUĞLA VE KİREMİT FABRİKALARININ HAVA KİRLİLİĞİNE KATKILARININ YAPAY SİNİR AĞI MODELLEMESİ İLE ARAŞTIRILMASI

TUĞLA VE KİREMİT FABRİKALARININ HAVA KİRLİLİĞİNE KATKILARININ YAPAY SİNİR AĞI MODELLEMESİ İLE ARAŞTIRILMASI TUĞLA VE KİREMİT FABRİKALARININ HAVA KİRLİLİĞİNE KATKILARININ YAPAY SİNİR AĞI MODELLEMESİ İLE ARAŞTIRILMASI Merve ARABACI a, Miray BAYRAM a, Mehmet YÜCEER b, Erdal KARADURMUŞ a a Hitit Üniversitesi, Mühendislik

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ - EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU Ders Kodu Bim Kodu Ders Adı Türkçe Ders Adı İngilizce Dersin Dönemi T Snf Açıl.Dönem P

Detaylı

MÜFREDAT DERS LİSTESİ

MÜFREDAT DERS LİSTESİ MÜFREDAT DERS LİSTESİ MÜHENDİSLİK FAK. / BİLGİSAYAR MÜHENDİSL / 2010 BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ Müfredatı 0504101 Matematik I Calculus I 1 GÜZ 4 5 Z 0504102 Genel Fizik I General Physics I 1 GÜZ 4 4 Z 0504103

Detaylı

Dersi Alan Dersi Veren Dersin Optik Kod Dersin Adı Saat Öğr. Grubu Öğretim Üyesi Yeri

Dersi Alan Dersi Veren Dersin Optik Kod Dersin Adı Saat Öğr. Grubu Öğretim Üyesi Yeri T. C. E. Ü. FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ 2015-2016 Öğretim Yılı Güz Dönemi Haftalık Ders Programı İkinci Öğretim A. Fakülte İçinde "BÖLÜMÜMÜZ" Öğrencilerine Verdiğimiz Dersler I. YARIYIL 1104001062003

Detaylı

Prof.Dr. ÜNAL ERKAN MUMCUOĞLU. merkan@metu.edu.tr

Prof.Dr. ÜNAL ERKAN MUMCUOĞLU. merkan@metu.edu.tr Ders Bilgisi Ders Kodu 9060528 Ders Bölüm 1 Ders Başlığı BİLİŞİM SİSTEMLERİ İÇİN MATEMATİĞİN TEMELLERİ Ders Kredisi 3 ECTS 8.0 Katalog Tanımı Ön koşullar Ders saati Bu dersin amacı altyapısı teknik olmayan

Detaylı

Müfredatı İNTİBAK PLANI

Müfredatı İNTİBAK PLANI 2012-2013 Müfredatı İNTİBAK PLANI Yeni Kod Dersler T U K Yeni Kod Dersler T U K IENG 111 Foundations of Analytical Reasoning 2 2 3 6 IENG 112 Discrete Mathematics 2 2 3 6 IENG 121 Introduction to IE 2

Detaylı

1.SINIF 1. DÖNEM DERS MÜFREDATI

1.SINIF 1. DÖNEM DERS MÜFREDATI 1.SINIF 1. DÖNEM MÜFREDATI (3)SINIFI : 1 İN ADI MATH 101 Matematik I Calculus I Zorunlu 4-6 PHYS 101 Fizik I Physics I Zorunlu 3 2 6 MSE 101 Malzeme Mühendisliğine Giriş Introduction to Materials Engineering

Detaylı

Üstel Öğrenme ve Genel Bozulma Etkili Akış Tipi Çizelgeleme Problemi: Maksimum Tamamlanma Zamanı Minimizasyonu

Üstel Öğrenme ve Genel Bozulma Etkili Akış Tipi Çizelgeleme Problemi: Maksimum Tamamlanma Zamanı Minimizasyonu Üstel Öğrenme ve Genel Bozulma Etkili Akış Tipi Çizelgeleme Problemi: Maksimum Tamamlanma Zamanı Minimizasyonu Tamer Eren Kırıkkale Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, 71451,

Detaylı

Zeki Optimizasyon Teknikleri

Zeki Optimizasyon Teknikleri Zeki Optimizasyon Teknikleri Tabu Arama (Tabu Search) Doç.Dr. M. Ali Akcayol Tabu Arama 1986 yılında Glover tarafından geliştirilmiştir. Lokal minimum u elimine edebilir ve global minimum u bulur. Değerlendirme

Detaylı

Evrimsel Çok amaçlı eniyileme. Tahir Emre Kalaycı Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 25 Mart 2010

Evrimsel Çok amaçlı eniyileme. Tahir Emre Kalaycı Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 25 Mart 2010 Evrimsel Çok amaçlı eniyileme Tahir Emre Kalaycı Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 25 Mart 2010 Gündem Çok amaçlı eniyileme Giriş Evrimsel çok amaçlı eniyileme Sonuç Giriş Gerçek dünya problemleri

Detaylı

Gezgin Satıcı Probleminin Benzetilmiş Tavlama Yöntemiyle Çözümünde Paralel Hesaplamanın Kullanılması

Gezgin Satıcı Probleminin Benzetilmiş Tavlama Yöntemiyle Çözümünde Paralel Hesaplamanın Kullanılması Gezgin Satıcı Probleminin Benzetilmiş Tavlama Yöntemiyle Çözümünde Paralel Hesaplamanın Kullanılması Emrullah SONUÇ1, Baha ŞEN2,Şafak BAYIR3 1 Karabük Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Karabük

Detaylı

ve Sonrası Girişli Öğrenciler için Uygulanacak Ders Program

ve Sonrası Girişli Öğrenciler için Uygulanacak Ders Program Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Lisans Ders Programı / Department of Computer Engineering Undergraduate Curriculum 2015-2016 ve Sonrası Girişli Öğrenciler için Uygulanacak Ders Program 1.Yıl / I.Dönem (First

Detaylı

English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I. Introduction to Civil Engineering İnşaat Mühendisliğine Giriş

English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I. Introduction to Civil Engineering İnşaat Mühendisliğine Giriş T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-16 GÜZ YARIYILI VE SONRASINDA UYGULANACAK LİSANS PROGRAMI (%100 İNGİLİZCE) BİRİNCİ YIL 1. DÖNEM Ön

Detaylı

İleri Diferansiyel Denklemler

İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret

Detaylı

IMPORTANT ANNOUNCEMENT ON 2015 SUMMER SCHOOL

IMPORTANT ANNOUNCEMENT ON 2015 SUMMER SCHOOL FACULTY OF ARTS AND SCIENCES FACULTY OF ECONOMICS AND ADMINISTRATIVE SCIENCES FOREIGN LANGUAGES TURKISH LANGUAGE CHEM 101 FİZ 101 FİZ 102 FİZ 224 HUM 302 İNB 302 KİM 101 MATE 102 MATE 111 MATE 112 MATE

Detaylı

İleri Diferansiyel Denklemler

İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret

Detaylı

Ön şart D. Kodu Dersin Adı T U L AKTS MAT101. English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I

Ön şart D. Kodu Dersin Adı T U L AKTS MAT101. English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I BİRİNCİ YIL 1. DÖNEM T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-16 GÜZ YARIYILI VE SONRASINDA UYGULANACAK LİSANS PROGRAMI (%100 İNGİLİZCE) Ön

Detaylı

Gevşek Hesaplama (COMPE 474) Ders Detayları

Gevşek Hesaplama (COMPE 474) Ders Detayları Gevşek Hesaplama (COMPE 474) Ders Detayları Ders Adı Gevşek Hesaplama Ders Kodu COMPE 474 Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Bahar 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin

Detaylı

MAK 210 SAYISAL ANALİZ

MAK 210 SAYISAL ANALİZ MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 1- GİRİŞ Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ 1 Mühendislikte, herhangi bir fiziksel sistemin matematiksel modellenmesi sonucu elde edilen karmaşık veya analitik çözülemeyen denklemlerin

Detaylı

Serdar BİROĞUL YÜKSEK LİSANS TEZİ (ELEKTRİK EĞİTİMİ) GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ANKARA

Serdar BİROĞUL YÜKSEK LİSANS TEZİ (ELEKTRİK EĞİTİMİ) GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ANKARA i GENETİK ALGORİTMA YAKLAŞIMIYLA ATÖLYE ÇİZELGELEME Serdar BİROĞUL YÜKSEK LİSANS TEZİ (ELEKTRİK EĞİTİMİ) GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 2005 ANKARA ii Serdar BİROĞUL tarafından hazırlanan

Detaylı

DOĞA BİLİMLERİ MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDSİLİĞİ ÖĞRETİM PLANI 1. YARIYIL 2. YARIYIL

DOĞA BİLİMLERİ MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDSİLİĞİ ÖĞRETİM PLANI 1. YARIYIL 2. YARIYIL DOĞA BİLİMLERİ MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDSİLİĞİ ÖĞRETİM PLANI 1. YARIYIL Adı AİT101 ENG101 FZK101 MAT101 MECH101 MECH103 TUD101 Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi I English I Fizik

Detaylı

İki Boyutlu Eliptik Tipi Diferansiyel Sınır Değer Problemleri İçin MathCAD Kullanılımı

İki Boyutlu Eliptik Tipi Diferansiyel Sınır Değer Problemleri İçin MathCAD Kullanılımı İki Boyutlu Eliptik Tipi Diferansiyel Sınır Değer Problemleri İçin MathCAD Kullanılımı Vahid Ferecov Rafet Akdeniz Namık Kemal Üniversitesi, Çorlu Mühendislik Fakültesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği

Detaylı

Klasik optimizasyon, maksimum, minimum, eğer noktaları, kısıtlamalı ve kısıtlamasız problemler. Geleneksel olmayan optimizasyon metotları:

Klasik optimizasyon, maksimum, minimum, eğer noktaları, kısıtlamalı ve kısıtlamasız problemler. Geleneksel olmayan optimizasyon metotları: DERS BİLGİ FORMU ENSTİTÜ/ PROGRAM: FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ / MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DERS BİLGİLERİ Adı Kodu Dili ÇOK-DİSİPLİNLİ TASARIM OPTİMİZASYONU Türü Zorunlu/ Seçmeli MAK 741 Türkçe Seçmeli Yarıyılı

Detaylı

Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi

Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi 1) Giriş Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Pendulum Deneyi.../../2015 Bu deneyde amaç Linear Quadratic Regulator (LQR) ile döner ters sarkaç (rotary inverted

Detaylı

Tabakalı Kompozit Bir Malzemenin Genetik Algoritma Yöntemiyle Rijitlik Optimizasyonu

Tabakalı Kompozit Bir Malzemenin Genetik Algoritma Yöntemiyle Rijitlik Optimizasyonu th International Adanced Technologies Symposium (IATS ), -8 May 20, Elazığ, Turkey Tabakalı Kompozit Bir Malzemenin Genetik Algoritma Yöntemiyle Rijitlik Optimizasyonu Ö. Soykasap e K. B. Sugözü Afyon

Detaylı

Kaynaklar Shepley L. Ross, Differential Equations (3rd Edition), 1984.

Kaynaklar Shepley L. Ross, Differential Equations (3rd Edition), 1984. Çankırı Karatekin Üniversitesi Matematik Bölümü 2015 Kaynaklar Shepley L. Ross, Differential Equations (3rd Edition), 1984. (Adi ) Bir ya da daha fazla bağımsız değişkenden oluşan bağımlı değişken ve türevlerini

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Lisans Ders Programı / Computer Engineering Undergraduate Curriculum

Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Lisans Ders Programı / Computer Engineering Undergraduate Curriculum Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Lisans Ders Programı / Undergraduate Curriculum 2014-2015 ve Öncesi Girişli Öğrenciler için Uygulanan Ders Program 1.Yıl / I.Dönem (First Year / First Semester) FIZ115 Fizik

Detaylı

Geliştirilmiş Yerçekimsel Arama Algoritması: MSS-GSA

Geliştirilmiş Yerçekimsel Arama Algoritması: MSS-GSA Geliştirilmiş Yerçekimsel Arama Algoritması: MSS-GSA * 1 Nihan Kazak ve 2 Alpaslan Duysak * 1 Mühendislik Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Türkiye 2 Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

OPTİMİZASYON TEKNİKLERİ. Kısıtsız Optimizasyon

OPTİMİZASYON TEKNİKLERİ. Kısıtsız Optimizasyon OPTİMİZASYON TEKNİKLERİ Kısıtsız Optimizasyon Giriş Klasik optimizasyon yöntemleri minimum veya maksimum değerlerini bulmak için türev gerektiren ve gerektirmeyen teknikler olarak bilinirler. Bu yöntemler

Detaylı

PROSES TASARIMINA GİRİŞ [1-4]

PROSES TASARIMINA GİRİŞ [1-4] PROSES TASARIMINA GİRİŞ [1-4] KAYNAKLAR 1. J.M. Coulson, J.F. Richardson ve R.K. Sinnot, 1983. Chemical Engineering V: 6, Design, 1st Ed., Pergamon, Oxford. 2. M.S. Peters ve K.D. Timmerhaus, 1985. Plant

Detaylı

EK-1 SAYISAL ANALİZ DERS BİLGİ FORMU. ENSTİTÜ/FAKÜLTE/YÜKSEKOKUL ve PROGRAM: DERS BİLGİLERİ. Türü Zorunlu/ Seçmeli. T+U Saati. Adı Kodu Dili.

EK-1 SAYISAL ANALİZ DERS BİLGİ FORMU. ENSTİTÜ/FAKÜLTE/YÜKSEKOKUL ve PROGRAM: DERS BİLGİLERİ. Türü Zorunlu/ Seçmeli. T+U Saati. Adı Kodu Dili. EK-1 DERS BİLGİ FORMU ENSTİTÜ/FAKÜLTE/YÜKSEKOKUL ve PROGRAM: DERS BİLGİLERİ Adı Kodu Dili Türü Zorunlu/ Seçmeli Yarıyılı T+U Saati Kredisi AKTS SAYISAL ANALİZ MM202 Türkçe Zorunlu 4 3 3 4 Ön Koşul Dersleri

Detaylı

T. C. E. Ü. FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ. 2015-2016 Öğretim Yılı Güz Dönemi Haftalık Ders Programı

T. C. E. Ü. FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ. 2015-2016 Öğretim Yılı Güz Dönemi Haftalık Ders Programı T. C. E. Ü. FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ 2015-2016 Öğretim Yılı Güz Dönemi Haftalık Ders Programı A. Fakülte İçinde "BÖLÜMÜMÜZ" Öğrencilerine Verdiğimiz Dersler I. YARIYIL 405001072003 Soyut Matematik

Detaylı

Fonksiyon Minimizasyonunda Simulated Annealing Yöntemi

Fonksiyon Minimizasyonunda Simulated Annealing Yöntemi 07-04-006 Ümit Akıncı Fonksiyon Minimizasyonunda Simulated Annealing Yöntemi İçindekiler Fonksiyon Minimizasyonu Metropolis Algoritması. Algoritma.......................................... Bir boyutlu

Detaylı

Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS IND 621 Stokastik Süreçler

Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS IND 621 Stokastik Süreçler İçerik Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS IND 621 Stokastik Süreçler 1 3 0 0 3 8 Ön Koşul Derse Kabul Koşulları Dersin Dili Türü Dersin Düzeyi Dersin Amacı İngilizce Zorunlu Doktora

Detaylı

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III Prof. Dr. Cemalettin KUBAT Yrd. Doç. Dr. Özer UYGUN İçerik Bu bölümde eşitsizlik kısıtlarına bağlı bir doğrusal olmayan kısıta sahip problemin belirlenen stasyoner noktaları

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI, YENİ DERS PROGRAMI İLE İLGİLİ İNTİBAK

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI, YENİ DERS PROGRAMI İLE İLGİLİ İNTİBAK İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2012-2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI, YENİ DERS PROGRAMI İLE İLGİLİ İNTİBAK Eski Adı Eski Kredisi ECTS kredisi Eski Yarıyılı Yeni Adı Yeni

Detaylı

English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I. Introduction to Civil Engineering İnşaat Mühendisliğine Giriş

English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I. Introduction to Civil Engineering İnşaat Mühendisliğine Giriş T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-16 GÜZ YARIYILI VE SONRASINDA UYGULANACAK LİSANS PROGRAMI (%100 İNGİLİZCE) BİRİNCİ YIL 1. DÖNEM Ön

Detaylı

DERS ÖĞRETİM PROGRAMI FORMU

DERS ÖĞRETİM PROGRAMI FORMU DERS ÖĞRETİM PROGRAMI FORMU Dersin Adı Kodu Normal Kredisi ECTS Ders 4 Yarıyılı Kredisi uygulama 0 Diferansiyel Denklemler 0252311 3 4 6 Laboratuvar 0 (Saat/Hafta) Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu

Detaylı

Şekil 7.1 Bir tankta sıvı birikimi

Şekil 7.1 Bir tankta sıvı birikimi 6 7. DİFERENSİYEL DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜMLERİ Diferensiyel denklemlerin sayısal integrasyonunda kullanılabilecek bir çok yöntem vardır. Tecrübeler dördüncü mertebe (Runge-Kutta) yönteminin hemen hemen

Detaylı

EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM YILI YAZ OKULU EġDEĞER YAPILACAK DERSLER. Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Açıldığı Fakülte AK TS

EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM YILI YAZ OKULU EġDEĞER YAPILACAK DERSLER. Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Açıldığı Fakülte AK TS FÜLTE :MÜHENDĠSLĠK FÜLTESĠ BÖLÜM : BĠLGĠSAYAR MÜHENDĠSLĠĞĠ EġDEĞER YAPILAC DERSLER Ġlgili e Ait 2016-2017 EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM YILI YAZ OKULU EġDEĞER YAPILAC DERSLER Kodu Adı Açıldığı Fakülte 501001042010 Matematik

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU MATEMATİK III. Dersin Kodu: MAT 2011

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU MATEMATİK III. Dersin Kodu: MAT 2011 Dersi Veren Birim: Mühendislik Fakültesi Dersin Adı: MATEMATİK III Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Dersin Kodu: MAT Dersin Öğretim Dili: Türkçe Formun Düzenleme / Yenilenme Tarihi:

Detaylı

English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I. Introduction to Civil Engineering İnşaat Mühendisliğine Giriş

English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I. Introduction to Civil Engineering İnşaat Mühendisliğine Giriş T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-16 GÜZ YARIYILI VE SONRASINDA UYGULANACAK LİSANS PROGRAMI (%100 İNGİLİZCE) BİRİNCİ YIL 1. DÖNEM Ön

Detaylı

BEYKENT ÜNİVERSİTESİ - DERS İZLENCESİ - Sürüm 2. Öğretim planındaki AKTS 524000000001301 3 0 0 3 5

BEYKENT ÜNİVERSİTESİ - DERS İZLENCESİ - Sürüm 2. Öğretim planındaki AKTS 524000000001301 3 0 0 3 5 ). BEYKENT ÜNİVERSİTESİ - DERS İZLENCESİ - Sürüm 2 Ders Kodu Teorik Uygulama Lab. Kimyasal Reaksiyon Mühendisliği Ulusal Kredi Öğretim planındaki AKTS 524000000001301 3 0 0 3 5 Ön Koşullar : Yok: Bu dersin

Detaylı

1. YARIYIL / SEMESTER 1

1. YARIYIL / SEMESTER 1 T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE

Detaylı

SAYISAL ÇÖZÜMLEME. Yrd.Doç.Dr.Esra Tunç Görmüş. 1.Hafta

SAYISAL ÇÖZÜMLEME. Yrd.Doç.Dr.Esra Tunç Görmüş. 1.Hafta SAYISAL ÇÖZÜMLEME Yrd.Doç.Dr.Esra Tunç Görmüş 1.Hafta Sayısal çözümleme nümerik analiz nümerik çözümleme, approximate computation mühendislikte sayısal yöntemler Computational mathematics Numerical analysis

Detaylı

İleri Diferansiyel Denklemler

İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret

Detaylı

Ç.Ü. BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014-2015 GÜZ YARIYILI DERS PROGRAMI

Ç.Ü. BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014-2015 GÜZ YARIYILI DERS PROGRAMI Ç.Ü. BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1. Sınıf 08:15 Normal ve İkinci Öğretim BİL 141 BİL 151 BİL 131 BIL 101 BİL 103 BİL 121 lik-3 TD 111 ENF 101 ENF 101 LAB. ENF 101 LAB. AİİT 101 AİİT 101* - Atatürk İlkeleri

Detaylı

Hanta-virüs Modelinden Elde Edilen Lojistik Diferansiyel Denklem. Logistic Differential Equations Obtained from Hanta-virus Model

Hanta-virüs Modelinden Elde Edilen Lojistik Diferansiyel Denklem. Logistic Differential Equations Obtained from Hanta-virus Model SDU Journal of Science (E-Journal), 2016, 11 (1): 82-91 Hanta-virüs Modelinden Elde Edilen Lojistik Diferansiyel Denklem Zarife Gökçen Karadem 1,*, Mevlüde Yakıt Ongun 2 1 Süleyman Demirel Üniversitesi,

Detaylı

UÇAK MÜHENDİSLİĞİ MÜFREDATI

UÇAK MÜHENDİSLİĞİ MÜFREDATI UÇAK MÜHENDİSLİĞİ MÜFREDATI DersKod DersAdTR DersAdEN Teori Pratik Kredi ECTS 1. SINIF 1.DÖNEM ENG 113 Mühendislik İçin İngilizce I Academic Presentation Skills 2 2 3 4 MAT 123 Mühendislik Matematiği I

Detaylı

Sayısal Analiz (MATH381) Ders Detayları

Sayısal Analiz (MATH381) Ders Detayları Sayısal Analiz (MATH381) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Sayısal Analiz MATH381 Güz 3 2 0 4 7 Ön Koşul Ders(ler)i MATH 135 Matematik Analiz

Detaylı

YAZ OKULU TARİHLERİ. Yaz Okulu için yeni ders kayıtları 18-19 Temmuz 2012 tarihlerinde OASIS sistemi üzerinden yapılacaktır.

YAZ OKULU TARİHLERİ. Yaz Okulu için yeni ders kayıtları 18-19 Temmuz 2012 tarihlerinde OASIS sistemi üzerinden yapılacaktır. 27.06.2012 YAZ OKULU TARİHLERİ 2011-2012 öğretim yılı Yaz Okulu dersleri 23 Temmuz - 7 Eylül 2012 tarihleri arasında yapılacak ve 10-15 Eylül 2012 tarihleri arasında da Yaz Okulu sınavları gerçekleştirilecektir.

Detaylı

Gezgin Satıcı Probleminin Benzetilmiş Tavlama Yöntemiyle Çözümünde Paralel Hesaplamanın Kullanılması

Gezgin Satıcı Probleminin Benzetilmiş Tavlama Yöntemiyle Çözümünde Paralel Hesaplamanın Kullanılması Gezgin Satıcı Probleminin Benzetilmiş Tavlama Yöntemiyle Çözümünde Paralel Hesaplamanın Kullanılması E M R U L L A H S O N U Ç A K A D E M I K B I L I Ş I M Ş U B A T 2 0 1 5 E M R U L L A H S O N U Ç,

Detaylı

Ç.Ü. BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2013-2014 GÜZ YARIYILI DERS PROGRAMI. 1. Sınıf. Normal ve İkinci Öğretim. Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma

Ç.Ü. BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2013-2014 GÜZ YARIYILI DERS PROGRAMI. 1. Sınıf. Normal ve İkinci Öğretim. Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma 1. Sınıf 08:15 Normal ve BİL 141 BİL 151 BİL 131 BİL 101 ENF 101 BİL 121 ENF 101 LAB BİL 103 TD 111 AİİT 101 AİİT 101* - Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I (2+0) BİL 101* - Algoritmalar ve Programlama

Detaylı

English for Academic Reading & Speaking II İngilizce Akademik Okuma ve

English for Academic Reading & Speaking II İngilizce Akademik Okuma ve T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI (%100 İNGİLİZCE) BİRİNCİ YIL 1. DÖNEM Ön şart D. Kodu Dersin Adı T U L AKTS MAT101 Calculus

Detaylı

DİNAMİK TESİS DÜZENLEME PROBLEMİ İÇİN BİR TAVLAMA BENZETİMİ SEZGİSELİ

DİNAMİK TESİS DÜZENLEME PROBLEMİ İÇİN BİR TAVLAMA BENZETİMİ SEZGİSELİ Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ. Cilt 23, No 4, 863-870, 2008 Vol 23, No 4, 863-870, 2008 DİNAMİK TESİS DÜZENLEME PROBLEMİ İÇİN BİR TAVLAMA BENZETİMİ SEZGİSELİ Ramazan ŞAHİN

Detaylı

İÇİNDEKİLER KISIM 1: BİRİNCİ MERTEBE ADİ DİFERENSİYEL DENKLEMLER

İÇİNDEKİLER KISIM 1: BİRİNCİ MERTEBE ADİ DİFERENSİYEL DENKLEMLER İÇİNDEKİLER KISIM 1: BİRİNCİ MERTEBE ADİ DİFERENSİYEL DENKLEMLER 1.1. Fiziksel Kanunlar ve Diferensiyel Denklemler Arasındaki İlişki... 1 1.2. Diferensiyel Denklemlerin Sınıflandırılması ve Terminoloji...

Detaylı

Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi

Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi 1) Giriş Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Pendulum Deneyi.../../2018 Bu deneyde amaç Linear Quadratic Regulator (LQR) ile döner ters sarkaç (rotary inverted

Detaylı

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III Prof. Dr. Cemalettin KUBAT Yrd. Doç. Dr. Özer UYGUN İçerik Hessien Matris-Quadratik Form Mutlak ve Bölgesel Maksimum-Minimum Noktalar Giriş Kısıtlı ve kısıtsız fonksiyonlar için

Detaylı

Dinamik Uyum Yüzeylerinde Optimallik Üzerine

Dinamik Uyum Yüzeylerinde Optimallik Üzerine Dinamik Uyum Yüzeylerinde Optimallik Üzerine Dr. H. Kemal İlter kilter@ybu.edu.tr Teknoloji ve İşlemler Yönetimi Bölümü Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Dr. Burcu Dikmen burcu.dikmen@uzay.tubitak.gov.tr Uzay

Detaylı

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS KİTAPLARI LİSTESİ

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS KİTAPLARI LİSTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS KİTAPLARI LİSTESİ *Ders kitaplarını almadan önce dersi veren öğretim üyesine mutlaka danışın. Birinci Yıl 1.Yarıyıl BLM101 Bilgisayar Yazılımı I Ana Ders Kitabı: C How

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: MAT 5002

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: MAT 5002 Dersi Veren Birim: Fen Bilimleri Enstitüsü Dersin Türkçe Adı: Numerik ve Yaklaşık Yöntemler Dersin Orjinal Adı: Numerical and Approximate Methods Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora)

Detaylı

RÜZGÂR ENERJİ SANTRALLERİNİN EKONOMİK YÜK DAĞITIMI ÜZERİNE ETKİSİ. Tankut Yalçınöz 1, Serkan Bahçeci 2, Seyfullah Fedakar 1,Emrah Çetin 2

RÜZGÂR ENERJİ SANTRALLERİNİN EKONOMİK YÜK DAĞITIMI ÜZERİNE ETKİSİ. Tankut Yalçınöz 1, Serkan Bahçeci 2, Seyfullah Fedakar 1,Emrah Çetin 2 RÜZGÂR ENERJİ SANTRALLERİNİN EKONOMİK YÜK DAĞITIMI ÜZERİNE ETKİSİ Tankut Yalçınöz 1, Serkan Bahçeci 2, Seyfullah Fedakar 1,Emrah Çetin 2 1 Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Melikşah Üniversitesi

Detaylı

1. DÖNEM Kodu Dersin Adı T U K. Matematik II Mathematics II (İng) Fizik I 3 2 4. Bilgisayar Programlama I (Java) Computer Programming I (Java) (İng)

1. DÖNEM Kodu Dersin Adı T U K. Matematik II Mathematics II (İng) Fizik I 3 2 4. Bilgisayar Programlama I (Java) Computer Programming I (Java) (İng) Müfredat: Mekatronik Mühendisliği lisans programından mezun olacak bir öğrencinin toplam 131 kredilik ders alması gerekmektedir. Bunların 8 kredisi öğretim dili Türkçe ve 123 kredisi öğretim dili İngilizce

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Sıra Numarası Dersin ön koşulu var mı? *** Dersin önceki eğitim programında eşdeğer bir dersi var mı? **** Kuramsal Uygulama ve Laboratuvar TOPLAM SAAT Ulusal kredi AKTS Kredisi ANKARA ÜNİVERSİTESİ ANADAL

Detaylı

Polinom olmayan denklemlerin genetik algoritma tabanlı çözümü

Polinom olmayan denklemlerin genetik algoritma tabanlı çözümü 322 Polinom olmayan denklemlerin genetik algoritma tabanlı çözümü Nihat ÖZTÜRK *, Emre ÇELİK * Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü, ANKARA ÖZET Anahtar Kelimeler:

Detaylı

TERMODİNAMİĞİN TEMEL EŞİTLİKLERİ

TERMODİNAMİĞİN TEMEL EŞİTLİKLERİ Serbest İç Enerji (Helmholtz Enerjisi) Ve Serbest Entalpi (Gibbs Enerjisi) Fonksiyonları İç enerji ve entalpi fonksiyonları yalnızca termodinamiğin birinci yasasından tanımlanır. Entropi fonksiyonu yalnızca

Detaylı

Karaciğerde Oluşan Hastalıkların Tespitinde Makine Öğrenmesi Yöntemlerinin Kullanılması

Karaciğerde Oluşan Hastalıkların Tespitinde Makine Öğrenmesi Yöntemlerinin Kullanılması Karaciğerde Oluşan Hastalıkların Tespitinde Makine Öğrenmesi Yöntemlerinin Kullanılması 1 Emre DANDIL Bilecik Ş. Edebali Üniversitesi emre.dandil@bilecik.edu.tr +90228 214 1613 Sunum İçeriği Özet Giriş

Detaylı

T. C. E. Ü. FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ Öğretim Yılı Güz Dönemi Haftalık Ders Programı İkinci Öğretim

T. C. E. Ü. FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ Öğretim Yılı Güz Dönemi Haftalık Ders Programı İkinci Öğretim T. C. E. Ü. FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ 2017-2018 Öğretim Yılı Güz Dönemi Haftalık Ders Programı İkinci Öğretim I. YARIYIL A. Fakülte İçinde "BÖLÜMÜMÜZ" Öğrencilerine Verdiğimiz Dersler Eski Eğitim

Detaylı

Büyük Veri İçin İstatistiksel Öğrenme (Statistical Learning for Big Data)

Büyük Veri İçin İstatistiksel Öğrenme (Statistical Learning for Big Data) Büyük Veri İçin İstatistiksel Öğrenme (Statistical Learning for Big Data) M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, The Elements of Statistical Learning: Data

Detaylı

Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği (İngilizce)

Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği (İngilizce) Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği (İngilizce) - 2015 Genel Toplam Ortalama Yarıyıl Ders = [52 / 8 = 6,5] + 3 = 10 T = 126 U = 36 Toplam Saat = 162 Kredi = 260 ECTS = 260 1. YARIYIL

Detaylı

T. C. E. Ü. FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ. 2013-2014 Öğretim Yılı Güz Dönemi Haftalık Ders Programı

T. C. E. Ü. FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ. 2013-2014 Öğretim Yılı Güz Dönemi Haftalık Ders Programı A. Fakülte İçinde "BÖLÜMÜMÜZ" Öğrencilerine Verdiğimiz Dersler I. YARIYIL 405001072003 Soyut Matematik I 08.00-12.00 Mat. 1.gr. Prof.Dr.A.FIRAT A 003 405001072003 Soyut Matematik I 08.00-12.00 Mat. 2.gr.

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: MAT 1009

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: MAT 1009 Dersi Veren Birim: Mühendislik Fakültesi Dersin Türkçe Adı: MATEMATİK I Dersin Orjinal Adı: MATEMATİK I Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Lisans Dersin Kodu: MAT 1009 Dersin Öğretim

Detaylı

2011 Third International Conference on Intelligent Human-Machine Systems and Cybernetics

2011 Third International Conference on Intelligent Human-Machine Systems and Cybernetics 2011 Third International Conference on Intelligent Human-Machine Systems and Cybernetics Özet: Bulanık bir denetleyici tasarlanırken karşılaşılan en önemli sıkıntı, bulanık giriş çıkış üyelik fonksiyonlarının

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Lisans Ders Programı / Computer Engineering Undergraduate Curriculum

Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Lisans Ders Programı / Computer Engineering Undergraduate Curriculum Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Lisans Ders Programı / Undergraduate Curriculum 2014-2015 ve Öncesi Girişli Öğrenciler için Uygulanan Ders Program 1.Yıl / I.Dönem (First Year / First Semester) FIZ115 Fizik

Detaylı

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ANLAŞMA TARİHİ : YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ VE BÖLÜMLERİ ARASINDA ÇİFT ANADAL ANLAŞMASI BÖLÜMÜ MEZUNİYET KREDİSİ : 140 BÖLÜMÜ MEZUNİYET KREDİSİ : 141 İKİ BÖLÜMÜN MÜFREDATINDA YER ALAN

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SANAL ARTIRILMIŞ VE AKILLI TEKNOLOJİLER (SAAT) LABORATUVARI SAAT Laboratuvarı Koordinatör: Yrd. Doç. Dr. Gazi Erkan BOSTANCI SAAT

Detaylı

Sistem Dinamiği. Bölüm 5-Blok Diyagramlar, Durum-Değişken Modelleri ve Simülasyon Metodları. Doç.Dr. Erhan AKDOĞAN

Sistem Dinamiği. Bölüm 5-Blok Diyagramlar, Durum-Değişken Modelleri ve Simülasyon Metodları. Doç.Dr. Erhan AKDOĞAN Sistem Dinamiği Bölüm 5-Blok Diyagramlar, Durum-Değişken Modelleri ve Simülasyon Metodları Sunumlarda kullanılan semboller: El notlarına bkz. Yorum Soru MATLAB Bolum No.Alt Başlık No.Denklem Sıra No Denklem

Detaylı

OPTİMUM GÜÇ AKIŞININ YAPAY ARI KOLONİSİ İLE SAĞLANMASI

OPTİMUM GÜÇ AKIŞININ YAPAY ARI KOLONİSİ İLE SAĞLANMASI OPTİMUM GÜÇ AKIŞININ YAPAY ARI KOLONİSİ İLE SAĞLANMASI A. Doğan 1 M. Alçı 2 Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü 1 ahmetdogan@erciyes.edu.tr 2 malci@erciyes.edu.tr

Detaylı