GÜÇ KONDANSATÖRLER GÜÇ KONDANSA

Transkript

1

2 C Serisi Alçak Gerilim Güç Kondansatörleri FECSAKP1 (Trifaze V) 0 kvar - 0 kvar K Serisi Alçak Gerilim Güç Kondansatörleri FEK-13 (Trifaze V) kvar... kvar Ç NDEK LER Güç Faktörü Düzeltme etotları KP Teknolojisinin Avantajları Aşırı Yüklere Karşı Koruma Güç Katsayısı Düzeltmek İçin Gerekli Kondansatör Kapasitesinin Hesaplanması OG Trafolarının Kompanzasyonu Üç Fazlı Asenkron otorların Kompanzasyonu Kondansatör Geriliminin Belirlenmesi Teknik Özellikler Sipariş Kodları Teknik Resimler FEK-13 (Trifaze V) kvar... kvar Serisi Alçak Gerilim Güç Kondansatörleri FEK (onofaze V) 1,67 kvar... kvar TS EN , TS EN EN , EN IEC , IEC ontaj pozisyonu : Dikey (desteklenerek yatay pozisyonda da ba lanabilir) Rak m : 00 m (max) Çevre s cakl : - o C ile + o C aras Koruma s n f : IP00 (plastik klemens kapa kullan ld nda IP0)

3 Büyük flebekelerin yükleri ço u zaman endüktif karakterdedir. Asenkron motorlar, endüksiyon f r nlar, balastl lambalar hep endüktif ak m çektiklerinden, ba l bulunduklar flebekelerin güç katsay lar n küçültürler. Güç katsay s n n küçülmesi enerji iletim ve da t m hatlar nda gerilim düflümlerine ve güç kay plar na neden olur. Bu durum verimi azalt r. Düflük güç katsay l yükler; alternatör, transformatör ve devre elemanlar n n kapasitelerinin gereksiz yere büyük tutulmalar na da neden olur. Bu durumda sistemden ekonomik bir flekilde faydalanmak mümkün olmaz. Güç katsay s n düzeltmek için kullan lan, Federal alçak gerilim güç kondansatörleri ye uygun olarak imal edilmektedir. Güç Faktörü : Yükün güç faktörü, görünürdeki güce aktif gücün oran olarak tan mlan r. Cos, 1.00 a ne kadar yak n olursa, flebekeden daha az güç çekilir. E er Cos =1 olursa, V trifaze ana hatlarda 00 kw n iletimi 7A ak ma ihtiyaç duyar. Cos =0,6 daki ayn efektif gücün iletimi çok daha yüksek ak ma yani 13A ihtiyaç duyacakt r. Bundan dolay besleme trafolar gibi da t m ve iletim ekipmanlar da bu yüksek yük için boyutland r lmak zorundad r. - Düflük güç faktörlü sistemler için, mevcut standartlara uygun elektrik gücünün iletimi, hem tüketici hem de flebeke da t m için daha masrafl olur. Daha fazla masraf n bir di er nedeni ise, trafo ve jeneratörlerin sarg lar oldu u gibi, sistemin tüm ak m n n neden oldu u, iletkenlerde oluflan s dan kaynaklanan kay plard r. Genel flartlarda, bir trifaze sistemin güç faktörü düflerken, ak m artar. Sistemdeki s kayb ak m art fl n n karesiyle orant l olarak artar. Sonuç olarak: Elektrik kay plar nda azalma, güç faktörünü düzeltmekle sa lan r. fiebeke, geniflleyen bir sistem için faydal olabilecek ek yükü destekleyebilecektir. Güç faktörü düzeltilmesiyle da t mdaki yük düflecek ve bu da sistemdeki cihazlar n ömrünün uzamas n sa layacakt r. Güç Faktörü Düzeltme etotlar Kondansatörün sisteme sa lad karfl t kapasiteli reaktif güç, elektrik yükünün ihtiyaç duydu u endüktif reaktif gücü telafi edebilir. Bu flebekeden çekilen reaktif güçte bir düflüflü temin eder ve Güç Faktörü Düzeltme (GFD) ad n al r. Güç faktörü düzeltmenin en yayg n metotlar ; Tek veya sabit GFD: Her bir yükün reaktif gücünün telafisi veya besleme ucundaki yükün azalt lmas (sabit ve/veya büyük güçte tek al c, yükler için). (fiekil-) Grup GFD: Kondansatörün bir grup efl zamanl çal flan indüktif yüke ba lanmas. (Örnek: otor grubu, deflarj lambalar ) (fiekil-3) erkezi GFD: Belli say da kondansatörün bir ana güç da t m istasyonu veya ikincil istasyona ba lanmas n n yayg n oldu u de iflen yükle genifl elektrik sistemleri için kullan l r. Kondansatörler, sürekli olarak flebekedeki reaktif güç talebini izleyen, mikroifllemci temelli reaktif güç kontrol rölesi arac l yla kontrol edilirler. (fiekil-) Reaktif gücün düzeltilmesinde kondansatörlerin yan s ra afl r uyart l senkron motorlar da kullan l r fakat; kondansatörlerin kullan lmas, senkron motorlara oranla daha yayg nd r. KP: KP tipi, saf polipropilen folyo ile flekillendirilmifl düflük güç kay pl dielektrikten oluflur. Çinko metalize film, polipropilen filmin vakum alt nda çinko buhar na tutulmas ile elde edilir. Bu, kondansatörün uzun çal flma ömrünü garanti eder. Kondansatör elemanlar vakumda kurutulur. Kondansatör kasas na yerlefltirdikten sonra, yap flkan poliüretan reçine veya kuru izolasyon gaz konulur. KP Teknolojisinin Avantajlar : Basit yap teknolojisinin bir sonucu olarak, KP kondansatörleri daha az malzeme kullan larak düflük maliyetle üretilir, bunun sonucu olarak kullan c daha az ücret öder. Daha kal n dielektri e sahip olmas na ra men, KP kondansatörleri genelde benzerlerinden daha küçük yap dad r. KP kondansatörleri, özel yüksek kapasitans ve yüksek AC yük kapasitesine sahiptir. Yukar da belirtilen yap ve yüksek kalitede malzeme kullan lmas sayesinde güvenilirlik ve uzun kullan m ömrü garanti edilir. Ayr ca Federal kondansatörleri küçük boyutlar sayesinde kompanzasyon panolar nda daha az yer kaplar. Kendi Kendini Onarma: Federal kondansatörler, alçak gerilim flalt tesislerinde ani gerilim sonucu oluflan delinmeleri kendi kendine onar r. Delinme s ras nda ortaya ç kan arklar metal tabakay eritir ve bu arklar yal tkan içerisindeki delinen k sm da izole eder. Böylece kondansatör tam gerilim mukavemetine ulaflarak problemsiz bir flekilde çal flmaya devam edebilir. Bundan dolay oluflan kapasite kayb ihmal edilebilecek kadar azd r. Bobin etalizasyonsuz Bölge Kontak Tabakas fiekil-: Sabit GFD erkezi Kompanzasyon Panosu Bir Yüzü letken Polipropilen Film fiekil-1: Çinko etalize Polipropilen Film fiekil-3: Grup GFD fiekil-: erkezi GFD Aktif Enerji Reaktif Enerji 17/1

4 Afl r Yüklere Karfl Koruma : Federal güç kondansatörlerinin içine entegre edilmifl bir ay r c sigorta sistemi ile afl r yüklemeye karfl koruma sa lanm flt r. Kendi kendini onarma iflleminin s k s k oluflmas ndan dolay ortaya ç kan gaz, cihaz n gövdesinde yüksek bas nca yol açar ve bunun sonucunda kondansatör gövdesinin boyuna esnemeye bafllamas yla sar m ile ba lant klemensi aras ndaki kablolar emniyet çenti inden kopar. Böylece kondansatör flebekeden ayr lm fl olur. Kondansatörün ve sistemin emniyeti için afl r yük ve ar zalara karfl korunmas, fiekil- ve fiekil-6 da gösterilmifltir. Emniyet çenti i Güç Katsay s Düzeltmek çin Gerekli Kondansatör Kapasitesinin Hesaplanmas : stenen güç faktörünü elde etmek için gerekli olan reaktif güç, afla daki gibi hesaplan r. Qc= P x (tan 1-tan ) fiekil- Ar zadan Önce Emniyet çenti i P = Aktif güç S = Görünen güç Qc = Reaktif güç Cos 1 = evcut güç katsay s Cos = Ulafl lmak istenen güç katsay s (tan 1-tan ) = Çarpma faktörü, tablo-1 de gösterilmifltir. Örnek : Aktif gücü : P=00 kw cos 1=0,7 olan sistemi, cos =0,98 yapmak için gereklikondansatör gücünü hesaplayal m. Tablo yard m ile çözüm: Güç faktörünü 0,7 den 0,98 ye yükseltebilmek için çarpma faktörü tablosundan cos 1=0,7 ve cos =0,98 ye denk gelen sat r ve sütunlar kesifltirdi imizde, çarpma faktörünü 0,817 buluruz. Qc=00 x 0,817 Qc=08, kvar Formüller yard m ile çözüm : fiekil-6 Ar zadan Sonra 0, 0, 0, 0,3 0,0 0, 0,0 0, 0,60 0,6 0,70 0,7 0,80 0,8 0,90 0,9 Tablo-1 Orjinal cos 1 Çarpma Faktörü 0,980,696 3,670,977,73,088 1,781 1,9 1,31 1,1 0,966 0,817 0,679 0,7 0,17 0,81 0,16 0,98,7 3,698 3,00,01,116 1,809 1,7 1,33 1,18 0,99 0,8 0,707 0,7 0, 0,9 0,1 Çevre s cakl kategorisi : Hedef cos 0,990,76 3,7 3,037,3,19 1,8 1,90 1,376 1,191 1,07 0,878 0,739 0,608 0,77 0,3 0,186 0,99,799 3,773 3,079,76,191 1,88 1,63 1,18 1,33 1,069 0,9 0,78 0,60 0,19 0,38 0,8 1,000,899 3,873 3,180,676,91 1,98 1,73 1,18 1,333 1,169 1,0 0,88 0,70 0,6 0,8 0,39 Periyotlarda en yüksek ortalama de er Sembol inimum aksimum saat 1 y l /C C 0 C 0 C C /D C C C 3 C Not: Kompanzasyon tesislerine ait tesis malzemesini seçerken, açma ve kapama esnas nda bafl gösteren olaylar n tesirleri göz önünde bulundurulmal d r. Kondansatörler devreye al n rken veya paralel ba lan rken meydana gelen geçici rejim esnas nda k sa devre ak m na benzer büyük ak mlar çekerler. Bu ak mlar n de eri ve süresi kondansatör gücüne, söz konusu flebeke parças n n endüktif direncine ve özgül frekans na ba l d r. E er anahtar, gerilimin en büyük de erinde kapan rsa ak m darbeleri de en büyük de erini al r. Bu ak m n tesir süresi nadiren 1 veya periyottan daha uzun olur. Bu esnada, kondansatörlerin meydana gelen ba lama afl r gerilimlerine dayanabilmeleri için; madeni folyonun kondansatör mahfazas na karfl izolasyonunun nominal gerilimin maksimum de erinin 3, kat na eflit olmas öngörülür. Kondansatörler devreden ç karken, kapasitif ak m n kesilmesinin daha zor olmas sebebi ile büyük arklar meydana gelir. Onun için kompanzasyon tesislerinde kullan lan anahtar, sigorta ve hat gibi ba lama elemanlar n n seçilmesi esnas nda bu özellikler göz önünde bulundurulur. Bu yüzden kompanzasyon tesislerinde kullan lan 17/

5 ba lama elemanlar, normal tesislerde kullan lanlardan biraz farkl d rlar ve bunlar kondansatör gücüne tekabül eden nominal ak mdan daha büyük ak mlara göre seçilirler. Kompanzasyon anahtarlama sistemleri için firmam z n üretti i özel kompanzasyon kontaktörlerinin kullan lmas tavsiye edilir. Kontaktörler, sahip olduklar ak m s n rlay c kontak bloklar sayesinde, kondansatörlerin kalk fl ak mlar n s n rland r r. Böylece gerek kondansatörlerin gerekse devre koruyucu cihazlar n ömrü uzar. Federal kompanzasyon kontaktörlerinin normal kontaktörlerden fark, kontaktör üzerinde ana kontaklara paralel ba lanan ak m s n rlay c dirençlere sahip geçifl blo u olmas d r. Bu sayede kontaktörün ve kondansatörün ömrü kat na ç kacakt r. Trafo Gücü (kva) OG Trafolar n n Kompanzasyonu OG trafolar boflta çal flt klar süre boyunca flebekeden reaktif enerji çekerler. Bu reaktif enerji trafoya sürekli ba l olun (sabit) kondansatörler ile kompanze edilirler. Bu kondansatörlerin güçleri afla daki formülle hesaplan r. Q = Io% x Pn / 0 Io = yüksüz trafo ak m Pn = trafo gücü Ya l Tip Trafolar için Kondansatör Gücü (kvar) 1 7 7, 8 1, 1 17, Kuru Tip Trafolar için Kondansatör Gücü (kvar) 1, 1,7,, 7, 7, 8 1, 1 17, 3 0 Yukar daki tablo arac l la da kolayca gerekli kondansatör de eri tespit edilebilir. ontaj Talimatlar : Kondansatörler 1 vida kullan larak kolayca monte edilebilir. ontaj vidas ayn zamanda topraklama ba lant s olarak da kullan l r. aksimum s kma torku Nm dir. Klemens ba lant lar mm vida ve maksimum Nm lik tork uygulanarak yap l r. Kablo ba lant lar kondansatörün afl r bas nç durumunda koruma ifllemini rahatl kla sa layabilmesi için; gövde boyunun minimum mm esnemesine izin verecek flekilde yap lmal d r. Uyarı! Kondansatörlerin ba lant s nda sadece bak r kablo kullan lmal d r. Üç Fazl Sincap Kafesli Asenkron otorlar için Kondansatör Gücü (kvar) otor Gücü (kw) Üç Fazl Asenkron otorlar n Kompanzasyonu: En çok karfl lafl lan reaktif güç tüketicileri üç fazl motorlard r. Yukar daki tabloda sincap kafesli motorlar n kompanzasyonu için gerekli kondansatör güçlerini görebilirsiniz. Rotoru sarg l motorlar için tablodaki de erlere ilave ediniz. Kondansatör Geriliminin Belirlenmesi: Kompanzasyonda kullan lacak güç kondansatörlerinin gerilimleri ba lanaca flebekedeki harmonik ak mlar na göre belirlenir. Afla daki tabloda toplam harmonik distorsiyona göre kondansatör gerilimleri verilmifltir. THD < 1% V (Hp) , THD < % V otor Devri (d/d) , , THD < 7% V 17/3

6 Teknik Özellikler : Tip Anma Gerilimi Frekans Standardlar aksimum afl r gerilim Afl r Ak m Kapasite tolerans Test Voltaj, terminal / terminal Test Voltaj, terminal / gövde Ani boflalma ak m Dielektrik kay plar Beklenen istatiksel ömür Koruma s n f Çevre s cakl kategorisi So utma zin verilen ba l nem zin verilen azami rak m ontaj pozisyonu ontaj Güvenlik Dielektrik Dolum Deflarj dirençleri FEK / V 0 Hz TS EN /, IEC 831-1/ Un + % Günde 8 saate kadar Un + %1 Günde dakikaya kadar Un + % Günde dakikaya kadar Un + % Günde 1 dakikaya kadar % 1i aflan afl r gerilimler kondansatörün ömrü boyunca 0 kereyi geçmemeli. xin - %+%.1xUn AC sn 3 kv AC sn ax. 0 x In 0. W/kVAr saat... ( s n f -/C ) saat...( s n f -/D ) IP 00 -/D Do al havaland rmal ax % 9 Deniz seviyesinden 00 m yüksekli e kadar Her konumda Gövdenin alt ndaki 1 vida kullan larak Afl r bas nç alt nda patlamaya korumal KP - Polipropilen film malzeme, kendi kendini onar r Reçine - PCB siz - FEK13 / V 0 Hz TS EN /, IEC 831-1/ Un + % Günde 8 saate kadar Un + %1 Günde dakikaya kadar Un + % Günde dakikaya kadar Un + % Günde 1 dakikaya kadar % 1i aflan afl r gerilimler kondansatörün ömrü boyunca 0 kereyi geçmemeli. xin - %+%.1xUn AC sn 3 kv AC sn ax. 0 x In 0.3 W/kVAr saat... ( s n f -/C ) saat...( s n f -/D ) Standard terminal koruyucu ile : IP Özel koruyucu ile : IP -/D Do al havaland rmal ax % 9 Deniz seviyesinden 00 m yüksekli e kadar Her konumda Gövdenin alt ndaki 1 vida kullan larak Afl r bas nç alt nda patlamaya korumal KP - Polipropilen film malzeme, kendi kendini onar r Reçine - PCB siz Dahili - 3 dakika içinde 7 V FEC V 0 Hz TS EN /, IEC 831-1/ Un + % Günde 8 saate kadar Un + %1 Günde dakikaya kadar Un + % Günde dakikaya kadar Un + % Günde 1 dakikaya kadar % 1i aflan afl r gerilimler kondansatörün ömrü boyunca 0 kereyi geçmemeli. xin - %+%.1xUn AC sn 3 kv sn ax. 0 x In 0. W/kVAr saat...( s n f -/D ) Standard terminal koruyucu ile : IP Özel koruyucu ile : IP -/D Do al havaland rmal ax % 9 Deniz seviyesinden 00 m yüksekli e kadar Her konumda Gövdenin alt ndaki 1 vida kullan larak Afl r bas nç alt nda patlamaya korumal KP - Polipropilen film malzeme, kendi kendini onar r Reçine - PCB siz Dahili - 1 dakika içinde 0 V Serisi Tek Fazl (onofaze) Tipi Gerilimi (V) Güç (kvar) Ak m (A) Kapasitesi ( F) Boyutlar Ø(D)xH (mm) Siparifl Kodu KP teknolojisi FEK 0,/1.67 FEK 0,/.0 FEK 0,/3.33 FEK 0,/.17 FEK 0,/ / / / / / 0, 0,8 1, 1,37 1, , 6,3 8,3, 1, 33, 9,8 66,3 83,0 99, x 11 0 x 11 0 x 10 x x 10 9SF-AA SF-AA SF-AA SF-AA SF-AA K Serisi Üç Fazl (Trifaze) KP teknolojisi K Serisi Üç Fazl (Trifaze) FEK13 0,/ FEK13 0,/ FEK13 0,/1, FEK13 0,/1 FEK13 0,/ FEK13 0,/ FEK13 0,/ 1, 1 7, 16,0 18,0,0 9,0 36,0 3,0 3x33, 3x66 3x83 3x0 3x133 3x166 3x199 6 x 0 7 x 60 8 x 3 90 x 60 0 x 60 0 x 0 0 x 370 9SD-BA SD-BA SE-BA SE-BA SE-BA SE-BA SE-BA KP teknolojisi FEK13 0,/ FEK13 0,/1, FEK13 0,/1 FEK13 0,/ FEK13 0,/ FEK13 0,/ 1, 1 1,8 16,0 19,0,6 3,0 39, 3x 3x66 3x79 3x 3x131 3x17 7 x 60 8 x 3 90 x 60 0 x 60 0 x 0 0 x 370 9SD-BB SE-BB SE-BB SE-BB SE-BB SE-BB C Serisi Üç Fazl (Trifaze) KP teknolojisi FECSAKP1 0,/0 FECSAKP1 0,/ ,8 7 3x6 3x x x 3 9SC-BA SC-BA /

7 6 16 H 7 GÜÇ KONDANSATÖRLER Serisi: K Serisi: V, < Q kvar V, Q kvar K Serisi: V, Q= ve kvar D +3 D + -1 H± 1 6, H± 37, 1,3 1,3 ±1 H± 3 a 1 D±3 D ± D± ±1 8.3 ±0.8 Ø0±1 Güç (kvar) a (mm) 1 16 C Serisi: Ø D+ Ø D /