AMATÖR BALIKÇILIK MEVZUATI VE ÖRGÜTLENME

Transkript

1 AMATÖR BALIKÇILIK MEVZUATI VE ÖRGÜTLENME Hasan M. SARI Vahdet ÜNAL Ege Üniversitesi, Su ürünleri Fakültesi, Bornova-İzmir ; I. Amatör Balıkçılık Çalıştayı Kasım 2014, AKSAM, Kepez-Antalya

2 Osmanlı Devleti döneminde Su Ürünleri Yürütmelikleri 2 düzenleme mevcut yılı «Dersaadet Biladi ve Selasade, Midye, İstiridye İhracı Hakkında Nizamname» 1882 yılı ait «Zabıta-i Saydiye Nizamnamesi» 1882 yılındaki yürütmelikte Olta ile balık tutan ve ticaretini yapmayanların vergi ödemeyeceği, ancak ruhsatname almak zorunda oldukları belirtilmiştir. Amatör balıkçılıktan bahsedilen ilk yürütmelik olduğu görülmektedir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 2

3 Cumhuriyet dönemine ilişkin Su Ürünleri Yürütmeliği kapsamındaki ilk yasa 29/4/1926 tarih ve 359 saylı Resmi Gazete de yayımlanan 815 Sayılı «TÜRKİYE SAHİLLERİNDE NAKLİYATI BAHRİYE (KABOTAJ) VE LİMANLARLA KARA SULARI DAHİLİNDE İCRAYI SAN'AT VE TİCARET HAKKINDA KANUN» kanundur. Kabotaj Yasası olarak bilinir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 3

4 Kabotaj Yasası Madde 3 Kara suları dahilinde balık, istridye, midye, sünger, inci, mercan, sedef ve saire saydı, kum ve çakıl ve saire ihracı ve gerek sathı bahirde ve gerek ka'rı bahirde Bu mevcut yasa ile kazazede sudaki faaliyetler sefain ve merakiple enkazı metrukenin ve ihraç balıkçılık ve tahlisi faaliyetlerinin dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, deniz bakkallığı, bilcümle Türk vesait ve merakibi bahriyesi Türk vatandaşlarına ait derununda kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık ve olduğu belirtilmiştir. amelelik ve saire icrası ve iskele, rıhtım hammallığı ve bilümum deniz esnaflığı icrası Türkiye tebaasına munhasırdır. (Ek cümle: 30/5/ /27 md.) Ancak, petrol hakkı sahibi yabancılar da Türk kara suları dâhilinde petrol arama ve üretim faaliyetlerini icra edebilirler. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 4

5 Planlı kalkınma dönemi sonrası Su Ürünleri Mevzuatları Su Ürünleri ile ilgili ilk mevzuat, tarihli Resmi Gazete de Bakanlar Kurulu Kararnamesi eki olarak yayımlanmış olan, su ürünleri avcılığı ile ilgili düzenlemelerdir. Bu Su ürünleri ile ilgili ilk sirkülerdir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 5

6 Resmi Gazete Tarih Sayı Yayımlanma Kararname No: Zabıtai Saydiye Nizamnamesinin 25 inci maddesinin tatbikat suretini göstermek üzere Maliye Vekilliğince tanzim ve 17/8/1943 tarihli ve /16/6028 sayılı tezkeresiyle teklif olunan ilişik kararın meriyete konulması; icra Vekilleri Heyetince 8/9/1943 tarihinde kabul olunmuştur. 8/9/1943 KARAR 1 - Memleketin bütün su avı yerlerinde 15 nisandan ağustos nihayetine kadar 4,5 aylık müddet içinde alelıtlak balık avcılığı memnudur. 2 - Diğer balıklara ve yumurtalarına zarar veren turna, yayın, köpek ve emsali canavar balıklarının avlanması ve hususi vaziyetleri itibariyle Maliye Vekilliğince bu memnuiyet devresinin dışında bırakılmış ve bırakılacak olan av mahalleri birinci maddedeki memnuiyetten müstesnadır. 3 - Yine av mahallerinin hususi vaziyetlerine ve hal ve icabata göre, balık avcılığı hakkında birinci maddede yazılı memnuiyet müddetlerini azaltıp çoğaltmağa Maliye Vekilliği salahiyetlidir. 4 - Bu kararın neşri tarihinden itibaren, memnuiyet devreleri içinde balık avladıkları görülen şahıslar hakkında Zabıtai Saydiye Nizamnamesinin 25 inci maddesinde yazılı müsadere ve para cezası hükümleri tatbik edilmekle beraber, ayrıca da Türk Ceza Kanununun 526 ncı maddesi mucibince kanuni takibat icra edilecektir. 5 - Bu karar neşri tarihinden muteberdir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 6

7 Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlemeler 1973 yılına kadar devam etmiştir. Resmi Gazete Tarih Sayı İlk Yayımlanma Ticaret Bakanlığından: Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesine Dair 31 Numaralı Sirküler Su Ürünlerimizin nesillerinin korunması, miktarlarının arttırılması ve iktisadî ölçü ve özelliklerde yetiştirilebilmeleri amacıyla tabi tutuldukları yasak ve kayıtlar: I. 8/9/1943 tarih ve 2/20509 sayılı Kararname ve 5639 sayılı Kanunla Bakanlığımıza tanınan yetkilere dayanılarak geçici süreler için ve mutaden her yıl ve ayrıca lüzum hasıl oldukça tespit edilip su ürünleri avcılığının tanzimine dair sirkülerle tebliğ ve ilân olunanlar, II. Yukarıda bildirilenler dışında olup devamlı surette yürürlükte bulunanlar, olmak üzere iki grupta mütalaa olunmuştur. Bu gruplara ait yasak, tahdit ve kayıtlar sırasıyla aşağıda bildirilmiştir: I. Aşağıda yazılı av alanları ve su ürünleri cinslerine ait av yılı (yani 1 Nisan Mart 1974) devresinde cari olacak av rejimleri ve uygulanacak yasak, tahdit ve kayıtlar şu şekilde tespit olunmuştur: II. Devamlı surette yürürlükte olan yasaklar : HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 7

8 Su ürünleriyle ilgili yasalar ve düzenlemeler 22/3/1971 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu 15/5/1986 tarihli ve 3288 sayılı yasa ile revize edilmiştir tarih ve 4950 sayılı «Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun» tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır SK ile yasada suç sayılan tüm fiiller idari para cezasına dönüştürülmüştür. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 8

9 Kanunda birkaç kez bazı değişiklikler yapılmıştır fakat amatör balıkçılıkla ilgili ilk düzenleme 1986 yılında ortaya çıkmaktadır. Değişiklik yapılan yıllar: 1986 (Madde 1, 3, 7, 14, 17, 27) 2003 (Madde 4, 13, 21, 23, 32, 33, 34, 36) 2010 (Madde 23, 26, 36) HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 9

10 1380 de amatör balıkçılık ile ilgili maddeler Daha önce olmayan ancak 1986 da yapılan değişiklikle kanunun 2. bölüm- 3.maddesinde (Ruhsat tezkeresi) ilk kez «Ticari amaç dışı veya spor maksadıyla» balıkçılıktan bahsedilmiştir. Ruhsat tezkeresi alma zorunluluğunun olmadığı vurgulanmıştır. Bunların avlanma usul ve esasları ile ilgili hususlar yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 10

11 1380 de amatör balıkçılık ile ilgili maddeler 2003 yılında yapılan değişikliklerde ise 4. bölüm- 21.maddesinde (Yabancıların su ürünleri istihsali yasağı) yeniden madde 3 de belirtilen serbestliğe bazı yasaklar konulmuştur. Burada yabancı ifadesi gibi çok genel olan açıklama açıklığa kavuşturulmuştur. Turist ve yabancı araştırıcılar dışında yabancılara yasaklama getirilmiştir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 11

12 Günümüzde Balıkçılıktan sorumlu olan kurumumuz ve teşkilat yapısı HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 12

13 Bakanlık Teşkilat yapısı HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 13

14 HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 14

15 Günümüzde Su ürünleri ile ilgili birçok yönetmelik, genelge, tebliğ ve sirküler bulunmaktadır. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 15

16 HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 16

17 HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 17

18 İlgili birimlerin görev tanımları HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 18

19 HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 19

20 Bakanlık İl Müdürlüğünün Görevleri Madde 6. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 20

21 Hizmet Birimlerinin Görevleri Hayvan Sağlığı, Yetiştiriciliği ve Su Ürünleri Şube Müdürlüğünün Görevleri HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 21

22 Amatör avcılık kavramı sadece «Avcılık ve Kontrol Daire Başkanlığı» görev tanımında geçmektedir. Bu tanımın bütün alt birimlerin görev tanımı içinde de bulunması gerekmektedir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 22

23 Su Ürünleri ile ilgili mevcut Yönetmelik ve Tebliğ 10/3/1995 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Su Ürünleri Yönetmeliği 3/2 numaralı amatör amaçlı su ürünleri avcılığını düzenleyen tebliğ (Tebliğ no: 2012/66) 1995 de 29 numaralı sirkülerde Amatör amaçlı avcılığı düzenleyen sirküler (29/2), Ticari amaçlı avcılığı düzenleyen sirkülerden (29/1) ayrılmıştır. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 23

24 Su Ürünleri Yönetmeliği Bölüm1, Madde 1 Yönetmelik amaç ve kapsamının açıklamasında profesyonel aktiviteleri yanında sportif amaçla yapılacak avcılıktan bahsedilmiştir. Madde 3 Sportif Avcılık: Ticari amaç dışı ve spor amacıyla amatör olarak yapılan su ürünleri avcılığı olarak tanımlanmıştır. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 24

25 Bölüm 3-Sportif avcılık bölümü Madde 6 Sportif Avcılığın Esasları ortaya konmuştur. Sportif Avcılığın Esasları Denizlerde ve içsularda yapılacak sportif avcılığın esasları Bakanlıkça belirlenir. Kiralanan istihsal sahalarında yapılacak sportif avcılığın esasları Bakanlıkça belirlenir. Deniz ve içsularda avcılıkla ilgili her türlü sportif faaliyetler Bakanlığın iznine tabidir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 25

26 Yasa veya Yönetmelikte yer almasa da, Amatör balıkçılık Amatör balıkçı Sportif balıkçılık tanımları 3/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ içinde yapılmaktadır. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 26

27 Tebliğdeki tanımlar a) Amatör balıkçı: Amatör balıkçılık etkinliğinde bulunan gerçek kişi, b) Amatör balıkçılık: Sadece rekreasyon, spor veya dinlence amacıyla yapılan, maddi ve ticari kazanç gayesi gütmeyen, avlanılan ürünün satılmadığı balıkçılık etkinliği, m) Sportif balıkçılık: Sportif balık avcılığı federasyonlarınca konulan kurallara dayalı olarak, yakalanan balığa zarar vermeme, sağlıklı ve canlı olarak suya iade edilmesi gibi temel prensipler içeren bireysel balık avcılığı etkinliği, HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 27

28 Ticari ve amatör avcılığı düzenleyen tebliğler HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 28

29 Amatör balıkçılık yapılmasını düzenleyen 2. bölümde, Madde 4 (Türk vatandaşlarının amatör balıkçılık yapmaları): amatör balıkçılık aktivitesi esnasında belge bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu belgenin bulundurulma zorunluluğu olmalıdır. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 29

30 Amatör balıkçılık yapılmasını düzenleyen 2. bölümde, Madde 6 (Amatör balıkçılık turizm izni): Amatör balıkçılık turizmi faaliyetinde bulunacak kişilere il müdürlüklerince Amatör Balıkçılık Turizm İzni verilir. Bu izin yeterlilik belgesine sahip Su Ürünleri Mühendisleri gözetiminde yapılması şartıyla verilmelidir. Bu belge bakanlık veya bakanlığın yetkilendirdiği kurumlar aracılığıyla olmalıdır. Turizm faaliyetlerinin olacağı avlak sahaları bakanlıkça belirlenmelidir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 30

31 Turizm dahilinde olta balıkçılığı için Yeterlilik belgesi neyi kapsamalıdır? 1-Türleri tanıma 2-İstatistik bilgi tutabilme 3-Amatör balıkçılık aktivite güvenliği 4-Ekosistem yaklaşımı 5-Sorumlu Amatör Balıkçılık ilkelerini bilme (Örneğin; Sorumlu Balıkçılığa Geçiş Kitapçığı, Ünal ve Kıraç, 2013) HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 31

32 Türlere ilişkin yasak ve sınırlamaları düzenleyen 3. bölümde, Türlerin Latince yazılımları daha özenli yapılmalıdır. Tebliğde bahsedilen türlerin çoğunun fotoğrafı bulunmasına karşın bazıları net değildir. Örneğin; Çakıl balığı, İzmarit, Ot balığı vs. Bilim insanlarımızdan bu türlerin fotoğrafı için destek istenmelidir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 32

33 Amatör balıkçılıkta örgütlenme HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 33

34 2 federasyon ve uluslararası 1 temsilcilik bulunmaktadır. OLTA BALIKÇILIĞI FEDERASYONU Merkezi: Uşak Kuruluşu: 2011 AMATÖR SPORTİF VE OLTA BALIKÇILIĞI FEDERASYONU Merkezi: Ankara Kuruluşu: 2014 IGFA temsilciliği (Uluslararası düzeyde) The International Game Fish Association (Uluslararası Sportif Balıkçılık Birliği) HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 34

35 OLTA BALIKÇILIĞI FEDERASYONU Dernek sayısı: 13 Üye sayısı: 2350 civarı (OBAF) Örgütlendiği il sayısı: 10 (Afyonkarahisar 2, Eskişehir 1, Gaziantep 1, Isparta 1, İzmir 1, Konya 1, Muğla 1, Manisa 1, Sakarya 1, Uşak 3) HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 35

36 AMATÖR SPORTİF VE OLTA BALIKÇILIKĞI FEDERASYONU (ASOF) Dernek sayısı: 7 Üye sayısı: 1300 civarı Örgütlendiği il sayısı: 5 (Ankara 3, Bolu 1, Eskişehir 1, Kayseri 1, Kocaeli 1) HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 36

37 Türkiye de örgütlenme Türkiye genelinde belirlenen dernek sayısı: 82 Genelde illerde 1 er dernek bulunmaktadır. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 37

38 Denize kıyısı olmamasına rağmen, en fazla derneğe sahip bölge, 8 dernekle İç Anadolu Bölgesi dir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 38

39 Ancak bölgelerdeki il sayıları dikkate alındığında en fazla dernek Ege ve Akdeniz bölgelerinde bulunmaktadır. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 39

40 Görüşülen dernek sayısı: 26 Dikey örgütlenmeye giden dernek sayısı: 20 Amatör ve sportif balıkçılık derneği bulunan il sayısı: 34 Derneklerin toplam üye sayısı: Üye sayıları: arası Ortalama üye sayısı: 163 Mevcut 82 derneğe üye amatör balıkçısı sayısı: HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 40

41 Ulaşılan 26 dernek üyeleri içinde Amatör Balıkçı Belgesine sahip üye sayısı: 2750 civarı (Ortalama 115 üye) 26 dernek içinde Amatör Balıkçı Belgesine sahip üye oranı: %65 HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 41

42 Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sayın Dr. Mehdi Eker in 31 Ağustos 2012 de «Balık Avı Sezonunun açılış töreninde» Poyrazköy deki demecinde kişinin Amatör Balıkçılık Belgesine sahip olduğunu belirtmiştir yaş aralığındaki nüfus: (TUİK, 2012). Bu rakamın en iyi ihtimalle %10 unun amatör balıkçılık yapabileceğinden hareketle şunu söyleyebiliriz: Türkiye de amatör balıkçı sayısı: Olası ruhsatlı amatör balıkçı oranı: %1,3 HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 42

43 Aktif amatör balıkçının bulunduğu varsayımından hareketle örgütlenme oranı: %21,22 HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 43

44 Sonuç olarak; Amatör balıkçılık 1882 yılından bu yana mevzuatımızda geçmektedir (Zabıta-i Saydiye Nizamnamesi) Amatör balıkçılık kavramının bütün üst ve alt birimlerin görev tanımı içinde olması gerekir. Amatör balıkçılık turizmi içinde amatör balıkçılığın kontrolü daha iyi yapılmalıdır. Karaya çıkarılan av miktarının (tür düzeyinde) belirlenmesi gerekir. Bu aktivitenin mutlaka yeterlilik belgesi almış Su Ürünleri Mühendisleri gözetiminde yapılması mevzuata eklenmelidir. Amatör balıkçılıkla ilgili dernek ve kulüplerin tebliğ hazırlık aşamasında görüşleri alınmalıdır. Dernek ve kulüplerin kayıt tutmaları özendirilmeli ve bir an HMSARI-VÜNAL önce izleme Kasım2014 çalışmaları 1.Amatör başlatılmalıdır. Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 44

45 Amatör balıkçılık belgesi almak zorunlu olmalıdır. Amatör Balıkçılık Belgesinin bir eğitimle verilmesi ve belgenin geçerlilik süresinin kısıtlanması gereklidir. Ticari balıkçılığın olduğu göl, gölet ve rezervuarlarda, amatör balıkçılığın yapılabileceği alan(lar) belirlenmeli ve tebliğde gösterilmelidir. Bu amatör balıkçının güvenliği ve kontrolü için çok önemlidir. Balıkçılık İstatistiklerinin tutulmasında bu konuda yeterlilik belgesi almış Su Ürünleri Mühendisleri görevlendirilmelidir. TUİK tarafından yayımlanan balıkçılık istatistiklerine Amatör Balıkçılık ile ilgili istatistikler de eklenmelidir. HMSARI-VÜNAL Kasım Amatör Balıkçılık Çalıştayı- Antalya 45