Ekonomide ve bankacılık sektöründe gelişmeler. Ocak-Eylül 2012 dönemi değerlendirmesi

Transkript

1 Ekonomide ve bankacılık sektöründe gelişmeler Ocak-Eylül 2012 dönemi değerlendirmesi

2 Sunum Uluslararası piyasalardaki gelişmeler Türkiye ekonomisine ilişkin temel göstergeler Bankacılık sektöründe gelişmeler Gündemdeki konular ve beklentiler 2

3 Uluslararası gelişmeler Uluslararası piyasalarda risk iştahı hala düşük düzeyde Euro alanındaki risklerin azaltılması amacıyla daha somut adımlar atılsa da güven tesisi orta vadeye taşınamadı ABD ve Japonya daki düşük büyüme ve Ortadoğu daki siyasi gelişmelerin de etkisiyle küresel büyüme beklenenden daha yavaş oldu; daha iyi performansa sahip olan GOÜ de de büyüme yavaşladı. Emtia ve enerji fiyatları dalgalı; son dönemde düşüş oldu 3

4 Politika tercihleri:büyüme ve istihdam artışı ABD: Düşük faiz, parasal genişleme, yeni yılda uygulamaya girecek yeni mali program; vergi artışı ve harcama sınırlaması AB: Sorunlu ülkelerde tansiyonun düşürülmesi, düşük faiz, AMB desteği, Euro bölgesinden çıkışların önlenmesi, ortak bankacılık denetimi, ortak bütçe ve denetimi Gelişmekte olan ülkeler: Dış şoklardan ve sermaye hareketlerinde iki yönlü etkilerden korunma çabası, büyümenin iç kaynaklara dayandırılması Küresel ekonomi: Büyüme hızının ve ticaretin artırılması çabaları devam ediyor. 4

5 Küresel büyüme, beklenenden daha yavaş Gsyh (yıllık % değ) thm 13 thm -4-6 Dünya GÜ GOÜ Kaynak: Uluslararası Para Fonu, DEK (WEO), Ekim

6 Türkiye deki gelişmeler Büyüme beklenenden daha yavaş, hedefin altında. Tasarruf oranı yaklaşık aynı kaldı, yatırım oranı düştü; tasarruf açığı küçüldü; küçülme özel sektörden Sermaye girişi devam etti; portföy yatırımları ve banka borçlanmasından Bütçe açığı hedefin üzerinde ancak makul düzeyde Enflasyon düştü, hedefin üzerinde. Kamu borç stokunun gsyh ya oranı düşüyor İşsizlik oranı kriz öncesi düzeyinde Merkez Bankası nın rezervleri de borçları da aynı miktarda arttı, rezerv/kısa vadeli borç oranı yükseldi 6

7 Bankacılık sektöründeki gelişmeler Ağustos ayından itibaren MB likiditeyi artırdı; faiz bandını daralttı; faiz oranları düştü Zorunlu karşılıkların daha fazla bölümünün yabancı para olarak tutulması TL üzerindeki baskıyı hafifletti Aracılık maliyeti yüksek kaldı Bankacılık sektöründe aktif büyümesi yavaşladı Kredi büyümesi yavaşlamaya devam etti Tahsili gecikmiş alacaklarda artış var Karşılıksız çek ve protestolu senet miktarı arttı 7

8 Bankacılık sektöründeki gelişmeler TL mevduat artışı üçüncü çeyrekte hızlandı Mevduatın vadesi hala çok kısa Tahvil ve bono ihracı hızlandı, vadelerde daha yüksek Kar hacmindeki artış sermaye yeterliliği rasyosunu destekliyor Basel II uygulamaya girdi, sermaye yeterliliğine etkisi sınırlı oldu 8

9 Büyüme hızı, hedefin ve uzun dönem ortalamanın altında ,1 8,9 Gsyh (sabit fiyatlarla, 12 aylık dönemler, bir önceki yıla göre değişme, %) 9,7 8,6 6,6 Uzun dönem ortalaması ,1 3,5 3, çeyrek tahmim Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, TÜİK 9

10 Tasarruf oranı özelde arttı, kamuda düştü ,9 Tasarruf düzeyi (Gsyh'nın yüzdesi) ,1 13,9 14,4 14,3 15, prg 18 Tasarruf düzeyi (Gsyh'nın yüzdesi) 14 15,1 14,0 12,3,7 11,9 12, ,7 1,7 2,4 1,6 2,1-0, prg Toplam Kamu Özel Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

11 Özel sektörde yatırım oranı düştü ,1 Yatırım düzeyi (Gsyh'nın yüzdesi) 20,2 24,1 21,4 21, , prg ,3 17,9 4,3 11,3 Yatırım düzeyi (Gsyh'nın yüzdesi) 16,2 4,0 20,0 4,1 4,4 4,4 17,0 17, prg Toplam Özel Kamu (sağ eksen) 4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı 11

12 Tasarruf-yatırım dengesi; özel sektörde hızla daraldı, kamuda büyüdü 2 Tasarruf-yatırım dengesi (Gsyh'nın yüzdesi) prg -2,5-6 -5,3-6,3-7,1-6,8 - -9, Tasarruf-yatırım dengesi (Gsyh'nın yüzdesi) 2, prg -2,7-3,9-5,1-4,5-9,3 Tasarruf-yatırım dengesi Kamu Özel 12

13 Finansmanın önemli bölümü portföy yatırımlarından ve bankaların borçlanmalarından Ödemeler dengesi finansmanı (12 aylık, Milyon dolar) Aralık Ağustos Değişme I. Cari işlemler dengesi II. Sermaye hareketi Finans hesabı Rezerv hareketi MB rezervleri Banka rezervleri Net hata noksan III. Toplam kaynak girişi Portföy hareketleri Varlık ve yükümlülükler (net) Yükümlülükler Ticari kredi Kredi MB Hükümet Bankalar Diğer sektörler Mevduat MB Bankalar Diğer Doğrudan yatırımlar Yurtiçinde Gayrimenkul Yurtdışında Net hata ve noksan Kaynak: TC Merkez Bankası 13

14 Para talebi aynı, kamu borç stoku azalıyor Kamu borç stoku ve para talebi (%) Eylül M2RF/Gsyh M2YRF/Gsyh İç borç stoku/gsyh Toplam kamu borç stoku/gsyh İç borç stoku/banka aktifleri Gsyh ve banka aktifleri Eylül itibariyle tahmin 14

15 MB Temmuzdan sonra likiditeyi arttırdı 120 MB bilançosu, seçilmiş kalemler (milyar TL) Eyl 12 Haz 12 Tem 12 Ağu 12 Eyl Para tabanı Net dış varlık (sağ eksen) Net iç varlık APİ (milyar TL) Tem 12 Ağu 12 Eyl 15

16 ...fonlama faizinde düşüş üçüncü çeyrekte hızlandı İMKB, o/n repo faizi (aylık ortalama, %) 11 E 12 M Ha E 16

17 Reel faiz oranı (geçmiş enflasyona ve kur artışına göre) ; TL de sıfıra yakın; yabancı paraya göre yükseldi Reel faiz oranı (DİBS ve TUFE'ye göre, %) 11 Mar Haz Eyl Ara 12 Mar 12 Haz 12 Eylül Reel faiz oranı (DİBS ve Tartılı kura göre, %) 11 Mar Haz Eyl Ara 12 Mar 12 Haz 12 Eylül 17

18 Kredi ve mevduat faiz oranları düşüyor Kredi faiz oranı (ağırlıklı ortalama %) Eyl 12 Eyl TL ticari kredi Konut İhtiyaç kredileri Kredi ve mevduat faiz oranı (ağırlıklı ortalama %) 11 Eyl 12 Eyl Ağırlıklı ortalama, TL ticari kredi Ağırlıklı ortalama, 3 aya kadar vadeli TL mevduat 18

19 TL değer kazancı son çeyrekte yavaşladı 135 Reel efektif döviz kuru endeksi (Tufe bazlı, 03=0) Reel efektif döviz kuru (Tufe bazlı, 03=0, 12 aylık % değişme)

20 Bankacılıkta gelişmeler 20

21 Bankacılık bilançosunda büyüme yavaşladı 20 Toplam aktif ve gsyh (Sabit fiyatlarla, yıllık % değ) Eyl - T.aktifler Gsyh Eylül tahmin 21

22 Kredi büyümesinde para politikası etkisi Para tabanı ve Kredi (reel, yıllık % değişme) Mrt Haz Eyl Ara 12 Mrt Haz Eyl Para tabanı Kredi (sağ eksen) 0 22

23 Daha fazla yabancı para kaynak, daha fazla TL aktif Sseçilmiş bilanço kalemleri 2012 Ağustos Değişme Değişme TL YP TL YP Milyon TL Milyon dolar Milyon TL Milyon dolar Likit değerler Menkul kıymetler Krediler Duran aktifler Diğer aktifler Topla aktifler Mevduat Mevduat dışı kaynaklar Diğer pasifler Sermaye benzeri krediler Özkaynaklar Net kar Toplam pasifler Aktif-pasif farkı

24 Net döviz pozisyonu düşük düzeyde Net döviz pozisyonu (Milyon dolar) Eyl Net döviz pozisyonu Bilanço içi pozisyon Bilanço dışı pozisyon 24

25 Likiditede YP tercihi Bankaların likidite tercihi Eylül 2012 Oran (%) Milyon dolar Bankaların MB'dan YP alacağı YP mevduat Yurtdışı bankalardan borçlanma YP krediler TL likit varlık/tl yükümlülük 6 YP likit varlık/yp yükümlülük 28 25

26 Kredilerin ve mevduat dışı kaynakların payı artıyor Bilançonun dağılımı Sektör, % Ağu Likit değerler Menkul kıymetler Krediler Duran aktifler Diğer aktifler Toplam Mevduat Mevduat dışı kaynak Diğer pasifler Sermaye benzeri krediler Özkaynaklar Toplam

27 Bilançonun üçte ikisi, mevduatın tamamı kredilere Krediler % Eyl Krediler/Gsyh Kurumsal krediler/gsyh Bireysel krediler/gsyh Krediler/toplam aktifler Krediler/mevduat

28 Tasarruf ve bireysel krediler Tasarruf mevduatı ve bireysel krediler (%) Oranlar Eyl Bireysel krediler/tasarruf mevduatı Bireysel krediler/tl tasarruf mevduatı Tasarruf mevduatının dağılımı (%) Tasarruf mevduatı TL YP Gsyh'ya oranı (%) Tasarruf mevduatı TL YP 17 Bireysel krediler Gsyh Eylül 2012 tahmin 28

29 Kredi dağılımında değişiklik yok Türkiye'de yerleşik bankaların Kredilerinin dağılımı (%) Eyl Kurumsal TL YP KOBİ* (bilgi için) TL YP Bireysel kredi KOBİ 2012 Ağustos itibariyle Kaynak: BDDK 29

30 Mevduat ve kredi büyümesi arasındaki fark azalıyor H Toplam krediler ve mevduat (20 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değişme) 11 H 12 Eyl Krediler Mevduat 30

31 Yıllık kredi büyümesi yüzde 15 e yaklaşıyor Toplam krediler (20 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değişme) H 11 H 12 Eyl Toplam kredi TL YP MB beklentisi Toplam krediler (20 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değişme) 15 H 11 H 12 Eyl Toplam kredi Kurumsal Bireysel 31

32 Son çeyrekte TL mevduat artışı hızlandı H Toplam mevduat (20 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değişme) 11 H 12 Eyl Toplam TL YP Mevduat ve ihraç edilen MD (20 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değişme) 11 H 12 H Eyl Toplam TL YP 32

33 Menkul kıymet ihracı artıyor Bankaların MD ihracı (Milyar TL) Ağu Toplam TL YP 33

34 TGA artıyor TGA/kredi (%) 3,4 3,2 3,0 2,8 2, Mrt H Eyl A 12 Mrt H Eyl TGA (Reel, 12 aylık % değişme) 11 Mrt H Eyl A 12 Mrt H Eyl Kredi riski (%) Eyl TGA/krediler 3,7 2,7 3,0 TGA/krediler (kurumsal) 3,4 2,6 2,9 TGA/krediler (bireysel) 4,3 3,0 3,2 Tüketici krediler 2,7 1,9 2,2 Kredi kartları 8,8 6,3 5,9 TGA/krediler (KOBİ) 4,7 3,2 3,3 KOBİ ler için 2012 Ağustos itibariyle 34

35 Borcunu ödemeyenlerin sayısında artış 900 Borcunu ödememiş kişi sayısı (yıllık bin) Ağu Tüketici kredileri Kredi kartı 150 Borcunu ödememiş kişi sayısı (yıllık, bir önceki üç aya göre değişme, bin kişi) Ağu Tüketici kredileri Kredi kartı 35

36 KOBİ kredileri Nakdi KOBİ kredileri (işletme sayısı, bin) Nakdi KOBİ kredileri (TL, reel yıllık % değ) KOBİ'lerde TGA (işletme sayısı, bin) KOBİ'lerde TGA (TL, reel yıllık % değ)

37 Karşılıksız çek ve protestolu senet Karşılıksız çek adedi ve protestolu senet sayısı (yıllık bin adet) Karşılıksız çek adedi ve protestolu senet sayısı (yıllık, 12 aylık % değişme) Eyl Eyl Karşılıksız çek adedi Protestolu senet adedi Karşılıksız çek adedi Protestolu senet adedi İbrazında karşılıksız çek ve protestolu senet miktarı (yıllık milyar TL) İbrazında karşılıksız çek ve protestolu senet miktarı (reel, yıllık 12 aylık % değişme) Eyl Eyl Çek miktarı Senet miktarı

38 ...büyük ölçüde yavaşlamadan Gsyh, karşılıksız çek sayısı ve protestolu senet miktarı (yıllık % değ) Gsyh P. Senet (reel) K. çek Karşılıksız çek sayısı ve protestolu senet miktarı, TGA (yıllık % değ) P. Senet (reel) K. çek TGA (reel) 38

39 Özkaynak ve sermaye yeterliliği Özkaynaklar (Milyar TL) Ağu Özkaynaklar Serbest özkaynaklar Özaynaklar ve sermaye yeterliliği 20,8 19,4 18,1 16,6 16, Ağ Özkaynaklar (milyar dolar) Sermaye yeterliliği (%, sağ eksen) 39

40 Özkaynak karlılığında yavaş da olsa düşüş var Özkaynak karlılığı ve DİBS getirisi (yıllık, %) Ağ ÖKK DİBS ortalama faizi (%) 40

41 Kar hacminin seyri Net kar (yıllık, milyar TL) 11 Ara 12 Ock Ağu Net kar (Yıllık, reel, 12 aylık % değişme) Ock Ağu

42 Gelir/gider dengesi Gelir-gider analizi (Kümülatif, Ağustos, milyon TL) % chg % chg 11/ 12/11 Faiz gelirleri Faiz giderleri Net faiz geliri (gideri) Takipteki alacaklar özel provizyonu Prov.sonrası net faiz geliri Faiz dışı gelirler Faiz dışı gider Faiz dışı gelir-faiz dışı gider Faiz dışı gelir-faiz dışı gider (gk hariç) Vergi öncesi kar (zarar) Vergi provizyonu Dönem net karı (zararı) Dönem net karı (zararı) (gk hariç)

43 Piyasa değerine yansıma Finansal kurumların piyasa değeri (milyar dolar) Eyl Ara 11 Ara 12 Mrt 12 Haz 12 Eyl Piyasa değeri (sol) Toplam içindeki payı (%) Kaynak: İMKB 43

44 İstihdam ve şube sayısı artıyor (1) Çalışan sayısı (bin kişi) Çalışan sayısı (12 aylık değişme, bin kişi) Mrt 11 Haz 11 Eyl 11 Ara 12 Mrt 12 Haz 12 Eyl 0 11 Mrt 11 Haz 11 Eyl 11 Ara 12 Mrt 12 Haz 12 Eyl,2 Şube sayısı (bin) 7 Şube sayısı (12 aylık değişme), ,9 4 9,8 3 9,7 2 9,6 1 9,5 11 Mrt 11 Haz 11 Eyl 11 Ara 12 Mrt 12 Haz 12 Eyl 11 Mrt 11 Haz 11 Eyl 11 Ara 12 Mrt 12 Haz 12 Eyl (1) Mevduat, kalkınma ve yatırım bankaları Kaynak: TBB 44

45 Yakın dönemde beklentiler 45

46 Kredi notunda artış Küresel gelişmelerden kaynaklanan negatif şoklardan korunma ve risklerin doğru yönetilmesi Para politikası ve bankacılık düzenlemeleri ekonominin hız ayarında etkin olarak kullanılıyor Büyüme hızını hedefe doğru hızlandıracak, enflasyonun hedefe yavaşlatacak, kamu kesimi açığını büyütmeyecek bir beklenti var Tasarruf artışı ve vadenin uzatılması: özendirici yaklaşımlar Kredi derecelendirme notunun yükselmesi 46

47 Özkaynaklar güçlü olmalıdır Mevcut koşullarda kredi büyümesinin yüzde olması bekleniyor Kredi riskinin yönetimi Kar hacminin yıllık bazda yüzde 12 düzeyinde artması bekleniyor. Karın artması tek başına performans ölçüsü değildir, özkaynak karlılığı ve aktif karlılığına da bakmak gerekir. Karlılık riskler karşısında özkaynak yeterliliğini desteklemelidir. Özkaynak karlılığının yüzde 13,5-13,8 civarında olması bekleniyor Özkaynakların güçlü olması büyüyen Türkiye açısından çok önemlidir. Kredi/mevduat oranının düzeyi mevduata dayalı kredi büyümesini sınırlıyor 47

48 Gündemdeki konular Uzun vadeli borçlanma araçlarına (mevduat dışında) daha düşük rezerv oranı uygulaması Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu nda uygulama: tereddütler ve sorunlar izleniyor Tüketiciyi Koruma Kanunu taslağı; ücret ve komisyonlar; müşteriye şeffaf olunmalı, hizmet seçiminde tercih müşterinin olmalı, sınırlama getirilmemeli, aksi durumda hizmet kalitesi, yaratıcılık ve rekabet sınırlanır. FATF kararları ve yansımaları: İlgili kurumlara ve Hükümetimize bilgi veriliyor FATCA uygulaması: Maliye Bakanlığı öncülüğünde çalışmalar başladı Risk Merkezi çalışmaları: Sözleşme aşamasına gelindi Uluslararası bankacılık düzenlemeleri: İzleniyor ve etkileri değerlendiriliyor 48

49 Teşekkür ederiz. 49