Makroekonomik Gelişmeler Türkiye

Transkript

1 Makroekonomik Gelişmeler Türkiye 11 Mayıs 211 Ekonomik Araştırmalar Burada belirtilen bilgiler, Türkiye Bankası A.Ş. tarafından, güvenilirliğine ve doğruluğuna inanılan kaynaklardan, okuyucuyu bilgilendirmek amacıyla derlenmiştir. Resmi kaynaklardan alınan bilgilere dayalı yapılan yorumlar ve tahminler, o tarihteki kanımızı yansıtmaktadır. Söz konusu kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve bu bilgilerin kullanılmasından doğabilecek zararlardan dolayı, T. Bankası A.Ş. hiç bir sorumluluk kabul etmez.

2 İçerik Makro Yorum: Ayın En PopülerSoruları Enflasyon: Çekirdek Enflasyon Yükselişte... Kur & Faizler: Beş Ay Sonra TL Tekrar Değer Kazanmaya Başladı Büyüme: İç vedış Talep Arasındaki Ayrışma Sürüyor... Sektörel Gelişmeler:İç Tüketimde Sınırlı Düşüş (Mevsimsel Arındırılmış)... İşgücü: Mevsimsel Arındırılmış İşsizlik Oranında Düşüş Ocak 11 İtibarıyla Devam etti... Kamu Finansmanı: Mart ta Faiz Dışı Harcamalarda Sınırlı Hızlanma Borç:Hazine OcakNisan da Tahminlerinin Üzerinde Borçlandı Dış Ticaret:İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Ocak 21 den Sonra En Düşükte Ödemeler Dengesi: Cari Açık Mart itibarıyla 6 milyar USD yi Aştı... MB Bilançosu:Repo ile Fonlama En Yüksek Seviyesinde... Bankacılık:Mevduatın VadeYapısında İyileşme Gelişmekte Olan Ekonomiler:Para Politikasında Sıkılaştırma Devam Ediyor Ayın Grafikleri Makroekonomik Göstergeler Rating

3 Makro Yorum Ayın En Popüler Soruları Son dönemde açıklanan veriler, Merkez Bankası politikaları açısında çok memnun edici olarak yorumlanamaz. 1) Çekirdek enflasyon yükseliyor: Nisan ayı enflasyonu beklentiler dahilinde gelmesine rağmen, enflasyonun alt detayları, özellikle çekirdek enflasyon artış trendine girdi. Yıllık enflasyon %4.3 seviyesinde ve halen yılsonu enflasyon hedefi olan %5.52in altında; fakat en geç Haziran sonu itibarıyla enflasyon hedefin üstüne çıkacak ve sene sonu kadar daha yüksek seviyelerde kalmaya devam edecek. 2) Cari işlemler açığı çirkinleşiyor: Bu hafta içinde açıklanan Mart ayı verileri, cari işlemler açığının aylık olarak 9.8 milyar dolara yükseldiğini gösterdi. 12 aylık toplam açık ise 6 milyar dolar seviyesine çıktı. Merkez Bankası nın daha önceki raporlarında durağanlaşmaya başladığını belirttiği enerjihariç cari işlemler açığı da Mart ayında yükseldi. 3. çeyrek sonu itibarıyle, cari işlemler açığının 7 milyar dolar seviyesine yaklaştığını göreceğiz. 3) Finansman tarafında iyileşme yok: Cari işlemler açığının 5.2 milyar dolarlık kısmı, sıcak para olarak adlandırılan portföy yatırımları ile finanse edildi. Bankalar 3.1 milyar dolarlık kısa vadeli borçlanma yaparken, özel sektör 1.6 milyar dolarlık uzun vadeli borçlanma yaptı. 2.8 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırımları dışında, cari işlemler açığının finansmanında bir iyileşme olmadığı gözüküyor. 4) Krediler yüksek bir hızda stabilize oluyor: Haftalık kredi verileri, Nisan sonu itibarıyle kredilerin artışının %3536 civarı bir hızda olduğunu gösteriyor. Artış hızının yükselmesinin durduğu ama hızın halen yüksek olduğu görülüyor. Bizim hesaplarımıza göre, bu hızda kredi artış hızı, cari işlemler açığını sene sonunda 7 milyar dolar civarında tutabilir. Merkez Bankası nın bu verileri nasıl tepki vereceği konusunda bazı ipuçları var. Nisan sonunda yayınlanan enflasyon raporunda, Merkez Bankası 211 sonu için enflasyon tahminini emtia fiyatlarındaki artışları gözönüne alarak %5.9 dan %6.9 a yükseltmişti. Ayrıca, emtia fiyatlarındaki artışların enflasyon üzerindeki birincil etkilerine tepki vermeyeceğini de belirtmişti. Kendi tahminini piyasa tahminine yaklaştırırken, Merkez Bankası enflasyondaki yükselişe para politikasında daha fazla sıkılaştırıcı politika ile cevap vermeyeceği mesajını da vermiş oluyor. Fakat aynı çıkarsama, kredi ve cari işlemler açığı büyümesi için de yapılabilinir mi? Merkez Bankası alınan politika bileşiminin etkilerinin yılın ikinci çeyreğinde belirginleşeceği tahminini yapıyor. Kasım dan beri alınan kararlardan, Mart 211 da yapılan zorunlu karşılık artışlarının işe yarama ihtimali daha yüksek; fakat Aralık ve Ocak ta yapılan politika faiz indirimlerinin de, aynı dönemde alının diğer kararlarının etkisini de (en iyi ihtimalle) zayıflattığı da söylenebilir. Bu yüzden gerçek sıkılaştırma, Nisan ortasından itibaren, yeni zorunlu karşılık oranları işlemeye başladıktan sonra gerçekleşti. Bu yüzden bu döneme kadar, Merkez Bankası nın politikalarının anlamlı bir sonucunu göremedik. Cari işlemler açığının 6 milyar dolara ulaşmasıyla, piyasalar para politikasındaki sıkılaştırmanın yeterli olup olmadığını daha fazla sorgulayacaklardır. Şu andaki politikalarla, istenilen yavaşlamaya ulaşılamadığı görülürse, bazı sorular ön plana çıkabilir: Merkez in daha alışıldık politika olan faiz artırımına ne zaman geçeceği ve maliye politikalarının para politikasına ne zaman destek vermeye başlayacağı. 1

4 Enflasyon Çekirdek Enflasyon Yükselişte... Tüketici fyatları, Nisan da aylık bazda beklentilere paralel %.87 artarken yıllık enflasyon %3.99 dan %4.26 ya arttı. Ayrıca, üretici fiyatları, beklentilerin altında, %.61 arttı. Böylece, yıllık üretici enflasyonu %1.1 den %8.2 ye geriledi. Grafik 1: Yıllık Enflasyon İşlenmemiş gıda fiyatları Nisan da yıllık değişim bazında %1.2 den %.2 ye gerilerken işlenmiş gıda fiyatları %6 ya sınırlı geriledi. Grafik 2: TÜFE & Gıda Enflasyonu (Yıllık Değ) Nisan da, gıda ve haberleşme fiyatlarında düşüş toplam enflasyonu aşağıya çekerken giyim, ev eşyası ve ulaşım fiyatlarında artış var. Grafik 3: Nisan TÜFE Enflasyonu 2 16% 8% 4% 4% Kaynak: TUIK TÜFE ÜFE 8.2% 4.3% Nisan da, mal fiyatlarında, diğer bazı kalemlerde yüksek artış olsa da gıda fiyatlarındaki düşüşten dolayı %4.3 e sınırlı artış var, diğer yandan hizmet sektöründe fiyatlar %3.6 dan %4.13 e arttı. (Yıllık değişim) Grafik 4: Hizmet & Mal Enflasyonu (Yıllık Değişim) 3 25% 2 5% 5% TÜFE İşlenmemiş gıda İşlenmiş Gıda Kaynak : TUIK, Bankası Hesaplamaları Çekirdek enflasyon olarak bilinen I endekste mevsimsel arınıdırılmış bazda, %3.8 den %4.4 e artış var (3AO, Yıllık Değ). Grafik 5: Çekirdek Enflasyon (M.A., 3AO, Yıllık Değ) Haberleşme Gıda Alkollü içk.&tüt. Eğlence ve kültür Sağlık Eğitim Çeşitli mal ve hiz. Konut Lokanta ve oteller TÜFE Ulaştırma Ev eşyası Giyim ve ayak. 2 1 % % % 1 % 2 % 3 % 4 % 5 % Kaynak: TUIK, Bankası Hesaplamaları 6 % 7 % 8 % 9 % 3 aylık ortalama ve mevsimsel arındırılmış bazda, enflasyon yayılma endeksi Nisan da Ağustos 8 den beri en yüksek seviyesinde. Grafik 6: Enflasyon Yayılma Endeksi (3AO, M.A) 1 11 % % 14% 8% 6% 4% 2% 1.6 Hizmetler Mallar % 14% 8% 6% 4% 2% 2% 4% % 3 8% 6% 4% enflasyon yayılma endeksi enflasyon sağ Kaynak: TUIK Kaynak: TUIK * Çekirdek Enflasyon : Gıda, enerji, alkollü içecekler, tütün ve altın hariç TÜFE. Kaynak: TUIK, MB * TÜFE içinde fiyatı artan maddelerin oranı ile fiyatı azalan madddelerin oranı arasındaki fark 2

5 Kur & Faizler Beş Ay Sonra TL Tekrar Değer Kazanmaya Başladı Nisan ayında TL kur sepetine göre (.5Euro+.5USD) %2 değer kazandı. Kur, Mayıs ayının ilk haftasında bir miktar değer kaybetti. Grafik 7: Nominal Döviz Kurları Kasım 1Mart 11 döneminde reel olarak %11 değer kaybettikten sonra TL yükselen piyasa ekonomileri para birimlerine göre %3, gelişmiş ülke para birimlerine göre %2 değer kazandı. Grafik 8: TÜFE Bazında Reel Kurlar (23=1) Değişik vadelerde swap oranları Mart ayına göre Nisan ayında önemli bir değişim göstermedi. Ancak Mayıs ın ilk haftasında oranlar sınırlı aşağı geldi. Grafik 9: Döviz Cinsi Swap Faiz Oranları Sepet (.5 Dolar +.5 Euro) Dolar/TL Euro/TL Sepet Gelişmekte olan ülkeler Gelişmiş ülkeler % % % % % 4. Aralık 9 Şubat 1 1 Aylık 6 Aylık 12 Aylık Nisan 1 Haziran 1 Ağustos 1 Ekim 1 Aralık 1 Şubat 11 Nisan 11 Kaynak: TCMB, Bankası Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB Gösterge faiz oranı getirisi (2Şub13) Mayıs başında %8.3%8.4 seviyesine düştü. Oranlar Nisan başında %9 civarındaydı. 1 Mayıs itibariyle; getiri eğrisi uzun vadelerde aşağı gelirken; kısa vadede yükseldi. Expost reel faizler gösterge faiz oranlarındaki gevşeme ve TÜFE deki sınırlı yükselişle Nisan da %4.2 ye düştü. Grafik 1: Gösterge Tahvil & 1 Hafta Vadeli Repo Faizleri (Bileşik) Grafik 11: Getiri Eğrisi Grafik 12: Reel Faizler 18% 14% 6% Repo (1 Hafta Vadeli) Gösterge bono (Bileşik) Getiri (%) Vadeya kalan gün % 17% 13% 9% 5% 1% 3% Exante (Beklenti Anketi) Exante ( Bankası) Expost Kaynak: TCMB, İMKB Kaynak: Reuters Kaynak: TCMB, İMKB, Bankası Hesaplamaları 4

6 Büyüme İç ve Dış Talep Arasındaki Ayrışma Sürüyor... Sanayi üretimi iki aydır yavaşlıyor. Mart ta yatırım malı üretimindeki çift haneli artışların sürmesi, toplam sanayi üretimi %1 arttı... Grafik 13: Sanayi Üretiminin Bileşenleri (Yıllık Değ.) Toplam sanayi üretimi Tüketim malı üretimi Sermaye malı Ara malı Enerji Sınırlı yavaşlamaya rağmen, takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ilk çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %2,3 ile ılımlı artış gösterdi. Grafik 14: Takvim ve Mevsim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi Ancak üretimde iç ve dış talebe yönelik ayrışma devam ediyor. Mart ayı itibarıyla kriz öncesine kıyasla, dış talebe yönelik üretim %7 düşerken, iç talebe yönelik üretim %12 arttı... Grafik 15: İç ve Dış Piyasaya Yönelik Üretim Endeksi (Mevs. Arındırılmış, 3 Aylık Ortalama) Dış piyasaya yönelik 14 İç piyasaya yönelik 13 Kaynak: TÜİK, Bankası hesaplamaları Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK, Bankası hesaplamaları Öncü göstergelere göre, üretimdeki yavaşlama Nisan da da devam edecek. Nisan da dört ayın ardından ilk defa tek haneli artış görülebilir... Grafik 16: Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Yıllık Değişimler) 2 5% 5% 2 25% Güven endeksleri ılımlı artışını sürdürüyor. Nisan da aylık bazda reel sektör güven endeksi %6, tüketici güven endeksi %2 arttı... Grafik 17: Güven Endeksleri (3 Aylık Ortalamalar) 13 Reel Kesim Güven Endeksi Tüketici Güven Endeksi 25% % 7 5% Sanayi üretimi Kapasite kullanım oranı % Büyümenin ilk çeyrekte %91 aralığında olacağını tahmin ediyoruz... Grafik 18: GSYH ve Sanayi Üretimi (3 Aylık Ortalamaların Yıllık Değişimi) 1Ç '7 GSYH içinde imalat sanayi sektörü Sanayi üretimi (3 aylık ortalama) GSYH 3Ç '7 1Ç '8 3Ç '8 1Ç '9 3Ç '9 1Ç '1 3Ç '1 1Ç '11 Kaynak: TÜİK, Merkez Bankası Kaynak: TÜİK, Merkez Bankası ve CNBCe Kaynak: TÜİK, Bankası hesaplamaları 4

7 Sektörel Gelişmeler İç Tüketimde Sınırlı Düşüş (Mevsimsel Arındırılmış)... Otomobil satışlarında mevsimsel arındırılmış bazda sınırlı düşüş var ancak satış seviyesi yüksek ve 5 bin adetin üzerinde... Grafik 19: Binek Araç İç Satışlar (M.A) Son iki ayda oto satışlarında mevsimsel arınıdırlmış bazda sınırlı gerilemeye rağmen bu dönemde oto kredilerinde aylık değişim bazında yaklaşık %3 artış var. Grafik 2: Oto Satış ve Krediler Türkiye nin AB ülkelerine oto ihracatında Almanya ya ihracattan dolayı toparlanma var. Almanya Ocak Nisan 211 döneminde oto ihracatında en yüksek paya sahp. Grafik 21: AB ye Türkiye Oto İhracatı (OcaNis 11) , 6, 5, 4, 3, 2, 1, oto satış (M.A.) oto kredi aylık değ % 11% 9% 7% 5% 3% 1% 1% 3% 5% Yıllık değ oto ihracatında pay 13% 14% 7% 5% 4% Fransa Almanya İtalya İngiltere İspanya Belçika Kaynak : ODD, Bankası Hesaplamaları Mevsimsel arındırılmış bazda, beyaz eşya iç satışlar Mart 11 de sınırlı geriledi, ancak satış seviyesi yüksek. Kaynak: ODD, BDDK, Bankası Hesaplamaları 211 yılı 1. çeyrekte düşüşe rağmen beyaz eşya ihracatı, yılı ikinci yarısından itibaren itibaren kriz öncesi seviyenin üzerinde. Kaynak: TIM, Bankası Hesaplamaları Mevsimsel arındırılmış bazda, elektrik tüketimi, Nisan ayında Mart ayı ile karşılaştırıldığında yatay kaldı, yıllık değişim bazında ise hızı yavaşladı. Grafik 22: Beyaz Eşya İç Satışlar (M.A.) Grafik 23: Beyaz Eşya İhracatı (M.A.) Grafik 24: Elektrik Tüketimi (Yıllık Değ) 6, 55, 5, 45, 4, 35, 3, , 18,5 18, 17,5 17, 16,5 16, 15,5 15, 14,5 14, 13, Kaynak: TURBESD, Bankası Hesaplamaları Kaynak: TURKBESD, Bankası Hesaplamaları Kaynak: TEIAŞ, Bankası Hesaplamaları 5

8 İşgücü Mevsimsel Arındırılmış İşsizlik Oranında Düşüş Ocak 11 İtibarıyla Devam etti... Son iki aydır işsizlik oranı ve mevsimsel arındırılmış işsizlik oranı arasında ayrışma var. Ocak 11 itibarıyla, işsizlik oranı %11.9 a artarken mevsimsel arındırılmış işsizlik oranı %1.6 ya geriledi. Mevsimsel arındırılmış bazda, Ocak 11 itibarıyla, işsizlik oranı, Ocak ve seviyelerinin altında ancak Ocak 8 seviyesinin üstünde. Mevsimsel arındırılmış bazda, tarım dışı işsizlik düşmeye devam etti, Ocak itibarıyla %13.6 dan %13.2 ye geriledi. Grafik 25: İşsizlik Oranı Grafik 26: İşsizlik Oranı (M.A.) Grafik 27: Toplam ve tarımdışı İşsizlik (M.A) 17% 16% 14% 13% 11% 9% İşsizlik oranı (S.A.) İşsizlik oranı % 13% 11% 9% 14.8% 13.3% 1.6% 1.1% Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık % 16% 14% 8% Tarım dışı işsizlik (S.A) İşsizlik (S.A) Kaynak: TUIK Kaynak : TUIK Kaynak : TUIK Mevsimsel arındırılmış bazda, işsiz sayısı, Ocak itibarıyla 2,8 mln kişi olarak kaydedilirken Eylül ayından beri 3, mln kişinin altında. Grafik 28: İşsiz Sayısı (M.A) İşgücü piyasası için öncü olan gelecek 6 ayda iş bulma olanakları endeksi Nisan ayında bir önceki aya göre yatay kaldı. Grafik 29: Reel Sektör Güven Endeksi İşsizlik sigortasına başvuran kişi sayısı Nisan itibarıyla geriledi. Öncü olan bu gösterge Mart verisi haricinde yılın başından beri geriliyor. Grafik 3: İşsizlik Sigortası () işsiz sağ işsizlik sigortası Kaynak: TUIK Kaynak: TUIK Kaynak: TUIK & ISKUR 6

9 Kamu Finansmanı Mart ta Faiz Dışı Harcamalarda Sınırlı Hızlanma hedeflerine göre, bütçe açığı/gsyh oranı kriz öncesi seviyelere (%2 nin altına) ancak 213 te düşecek; ancak faiz dışı fazla seviyesi hala kriz öncesi seviyenin altında olacak. Grafik 31: Bütçe Performansı 6% 4% 2% 2% 4% 6% 1.6% 4.1% 3.5% 1.8%.1% 5.5% Kaynak: Maliye Bakanlığı, TÜİK Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi/GSYH Toplam Kamu Faiz Dışı Denge/GSYH.8% 1.2% 3.6% 2.8% 211GF 1.5% 2.4% 212GF Güçlü iç talebin katkısıyla, tüketim üzerindeki dolaylı vergiler bütçe performansını desteklemeye devam etti. 1.7% 1.6% 213GF Devam eden güçlü iç talep nedeniyle,dolaylı vergilerin toplam vergiler içindeki payı hala çok yüksek, Mart 211 itibariyle yaklaşık %4. Grafik 32: Vergi Gelirleri KDV/ Toplam vergi gelirleri (12 aylık toplam) ÖTV/Toplam vergi gelirleri (12 aylık toplam) Kaynak: Maliye Bakanlığı 1/7 5/7 9/7 1/8 5/8 9/8 1/9 5/9 9/9 1/1 5/1 9/1 1/11 Mart 211 de harcamaların tüm alt grupları sınırlı hızlanmaya işaret etti. 27.5% 26.5% 25.5% 24.5% Harcamaların artışı, Mart 211 de hızlanırken; gelirler bütçe hedeflerinin üzerinde artmaya devam etti. 12 aylık toplamlar bazında, bütçe açığı Mart 211 itibariyle 32 milyar TL de neredeyse değişmeden kaldı. Grafik 33:Bütçe Performansı (12 Aylık Toplam) 3/7 (mlr TL) 9/7 Harcamalar Gelirler 3/8 9/8 Kaynak: Maliye Bakanlığı 3/9 9/9 3/1 9/1 Nakit bütçe rakamlarına göre, faiz dışı harcamalar Mart ayına göre yavaşladı ancak 211 in ilk iki ayına göre yüksek kaldı. 3/11 Grafik 34: Gelirler (12Ay Ort. Yıllık Dğşm) Grafik 35: Harcamalar (12Ay Ort. Yıllık Dğşm) Grafik 36: Faiz Dışı Denge (12 Aylık Toplam) Toplam Vergi Geliri Beyana Dayanan KDV Gelir Vergisi Özel Tüketim Vergisi 35% 25% Personel Cari Transferler Mal ve Hizmet Alımları Faiz Dışı Harcamalar (TL mlr) Kaynak: Maliye Bakanlığı % 5% 12/6 3/7 6/7 9/7 12/7 3/8 6/8 9/8 12/8 3/9 6/9 9/9 12/9 3/1 6/1 9/1 12/1 3/11 Kaynak: Maliye Bakanlığı Nakit Bazlı Maliye Tanımlı Kaynak: Maliye Bakanlığı

10 Borç Hazine OcakNisan da Tahminlerinin Üzerinde Borçlandı yılı sonuna göre, AB tanımlı kamu borç stokunun GSYH ya oranı 212 sonunda %4 ın altına düşecek. Grafik 37: AB Tanımlı Kamu Borç Stoku/GSYH İç borçlanmanın ortalama vadesi Mart ayında bir önceki aylara göre kısalarak 19 aya düştü. İç borcun ortalama vadesi 1 ay azalarak Mart 211 itibariyle 34 aya indi. Grafik 38: İç Borcun Vade Yapısı Cari iç borç stoku üzerinden yaptığımız hesaplamaya göre; 212 yılında ilk çeyrekte yapılacak iç borç ödemesi en yüksek ödeme olurken; 213 te en yüksek ödeme son çeyrekte yapılacak. Grafik 39: İç Borçİtfa Takvimi % 46% 45% 39% 39% 42% 41% 39% 37% F 212F 213F Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, Bankası hesaplamaları Özel sektörün dış borç itfası 211 in son ayında yüksek olacak. (Ay) İç Borç Stokunun Ortalama Vadesi 64 İç Borçlanmanın Ortalama Vadesi in ilk iki ayında finansal sektörün ve finansal olmayan sektörün dış borcu sırasıyla 1.5 milyar dolar ve 1.2 milyar dolar arttı. OcakNisan 211 döneminde iç borç çevirme oranı (%91.9) Hazine tahminlerinin üzerinde gerçekleşti. Hazine nin 211 programının gerçekleşmesi için yılın kalan döneminde iç borç çevirme oranının %85 e düşmesi gerekiyor. Grafik 4: Özel Sektör Dış Borç Ödeme Takvimi Grafik 41: Özel Sektör Dış Borcu Tablo 1: Finansman Tablosu (TL mlr) 2Ç11 3Ç Ç11 1Ç12 2Ç12 3Ç12 4Ç12 1Ç13 2Ç13 3Ç13 4Ç (USD mlr) Finansal F inansal O lmay an /11 6/11 7/11 8/11 9/11 1/11 11/11 12/11 1/12 2/ (USD mlr) Finansal Finansal Olmayan TL Milyar Finansman Açığı İç Borçİtfası Dış Borç İtfası Finansman İç Borçlanma Dış Borçlanma Faiz Dışı Fazla Özelleştirme Borç Dönüşü Kasa İç Borçlanma/İç Borç İtfası Gerçekleşme % 211 Ocak Nisan % 211 Hazine Programı % Kaynak: TCMB Kaynak:TCMB Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, Bankası 8

11 Dış Ticaret İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Ocak 21 den Sonra En Düşükte Mart ta hem ihracat hem de ithalat büyüme oranları yavaşlayrak, sırasıyla %2 ve %44 oranında arttı. Öncü TİM verilerine göre, ihracat Nisan da %25 yükseldi... Grafik 42: İhracat ve İthalat (Yıllık Değişimler) 7 İhracat 5 İthalat Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, ithalat Mart ta rekor seviyeye ulaşırken, ihracat halen kriz öncesi seviyenin altında seyrediyor... Grafik 43: İhracat ve İthalat (Mevs. Arınd., Mio $) 21, 19, İhracat İthalat Bu yüzden ihracatın ithalatı karşılama oranındaki kötüleşme dış ticaret açığının genişlemesine yol açıyor. 3 aylık ortalamalara göre, ortan Mart ta %54 ile Ocak 21 den sonraki en düşük seviyede... Grafik 44: İhracat/İthalat (Mev.Arındırılmış, 3AO) 85% , 75% 15, 13, 11, 7 65% 6 3 9, 55% , Kaynak: TÜİK, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK AB ülkelerindeki taleple reel ihracatın son aylarda canlanmasına rağmen, reel ithalat %3 civarında yüksek artışını koruyor Grafik 45: Reel İhracat ve Reel İthalat (3AO, Yıl. Değ.) Petrol ve doğalgaz ithalatı, fiyatlardaki hızlı yükselişin de etkisiyle, ilk çeyrekte %51 arttı. Fiyatlardaki artışın sürmesi, petrol faturasının da artmaya devam edeceğine işaret ediyor... Grafik 46: Petrol İthalatı ve Fiyatlar İlk çeyrekte AB25 ülkelerine yapılan ihracat %23 arttı. Bu dönemde ihracat Rusya ya %57, İran a %53, Birleşik Arap Emirlikleri ve Irak a da %4 oranında artış kaydetti Grafik 47: İhracatın Bölgesel Dağılımı (3AO, Y.D.) Reel ihracat Reel ithalat Milyon US$ 1,8 1,5 1, Petrol İthalatı (3AO) Petrol (Varil/$, 3AO, Sağ eksen) Varil başına US$ Diğer ülkeler Kuzey Amerika AB25 Toplam Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK, Reuters, Bankası hesaplamaları Kaynak: TÜİK 9

12 Ödemeler Dengesi Cari Açık Mart itibarıyla 6 milyar USD yi Aştı... Mart 11 itibarıyla, 9,7 milyar dolar ile 12 aylık cari açık 6,5 milyar dolara ulaştı. Ayrıca, 12 aylık kümülatif enerji dışı cari açık yeni rekor seviyesi olan 24,7 milyar dolara ulaştı. Grafik 48: Cari Denge (mlr USD) Mevsimsel arındırılmış enerji dışı cari açık da Mart itibarıyla artmaya devam etti. Grafik 49: Enerji Dışı Cari Denge (M.A mlr USD) Mart itibarıyla, 12 aylıkkümülatif ve aylık değişim bazında, kredilerde 5.8 mlr USD artış, mevduatlarda 5.3 mlr USD düşüş var. Net DYY 2,4 mlr USD arttı. Tablo 2: Finansman (12aylık, mln USD) Cari Açık Net Enerji Faturası , 2, 1, 1, 2, 3, 4, 5, 6, Cari Denge Sermaye ve Finans Hesapları Doğrudan Yatırımlar Yurtdışında Yurtiçinde Gayrimenkul (net) Portföy Yatırımları Varlıklar Yükümlülükler Hisse Senetleri ,345 46,62 6,688 2,414 9,12 2,485 16,45 1,821 18,271 2, ,28 48,78 6,828 2,431 9,259 2,476 2,658 1,936 22,594 2, ,513 52,17 9,197 2,273 11,47 2,449 23,5 1,619 24,624 1,69 Kaynak: MB Yılın ilk çeyreğinde, hem net turizm geliri hem de turist sayısı geçen yılın aynı dönemine göre arttı. Kaynak: MB Mart itibarıyla, (12 aylık kümülatif ve aylık değ bazında) yerleşik olmayanların portföyünde 4,5 mlr USD düşüş, yerleşiklerin portföyünde 2,3 mlr USD artış var. Ayrıca, net hata ve noksan 1,5 mlr USD arttı. Hazine Bono & Tahvilleri Eurobond Bankaların Tahvil İhracı Diğer Yatırımlar Varlıklar 12,56 2,78 1,5 35,94 7,76 15,296 3,446 1,567 35,248 11,662 15,993 4,721 2,92 35,792 12,147 Grafik 5: Turizm İstatistikleri (Yıllık Değ) 45% 35% 25% 5% 5% 25% 3.9 çıkış yapan turist sayısı net turizm geliri Tablo 3: Sıcak Para (12 ay mn USD) Yerleşik Olmayan DİBS Hisse Senedi Mevduat (TL+YP+Repo) Yerleşik Banka ydışı KV kredi Banka KV dış borç Özel sektör KV dış borç Net Hata & Noksan TOPLAM Cari İşlemlere Oran ,882 13,556 2,428 13,898 14, ,39 1,521 5,373 49,611 48,63 96% ,997 16,863 2,76 9,58 13, ,935 1,479 6,95 88% ,52 18,85 1,69 3,88 15, ,31 1,543 8,46 47,877 79% Efektif & Mevduat Yükümlülükler Bankalar Uzun vade (net) Kısa vade (net) Diğer Sektörler Uzun vade (net) Kısa vade (net) Mevduatlar Yurtdışı Bankalar Rezerv Varlıklar Net Hata ve Noksan 9,818 28,198 15,8 1,771 13,39 3,943 5,464 1,521 13,285 13,989 12,928 5,373 14,17 23,586 15,36 2,11 12,935 3,137 4,616 1,479 8,44 1,122 14,64 6,95 14,825 23,645 17,198 2,68 15, ,731 1,543 3,76 4,596 15,84 8,46 Kaynak: TUIK, Kültür & Turizm Bakanlığı Kaynak: MB, Bankası Kaynak: MB, Bankası 1

13 MB Bilançosu Repo ile Fonlama En Yüksek Seviyesinde... TCMB 2 Nisan da 1 aya kadar vadeli mevduatlar için zorunlu karşılık oranlarını 1 baz puan artırdı. Ayrıca döviz yükümlülükleri için de ZK değişen vadelere göre yükseltildi. Grafik 51: TL Zorunlu Karşılık Oranları 18% 16% 14% 8% 6% 4% Eyl1 Kaynak: TCMB APİ hacmindeki artışa rağmen, İMKB repo piyasalarındaki oynaklık son bir ayda artış gösterdi. Grafik 54: İMKB ON Repo Piyasası ve MB ON Borçlanma Faizleri Eki1 Kaynak: TCMB Kas1 Eki1 Kas1 Ara1 Oca11 Şub11 Mar11 Nis11 IMKB ON Repo Oranı Ara1 Oca11 Şub11 Mar11 Vadesiz ve 1 aya kadar 16% 3 aya kadar 13% 36 ay arası 9% 612 ay arası 6% 1 yıldan uzun 5% MB ON Nis TCMB zorunlu karşılıklardaki artışa paralel olarak 1 haftalık repo ihaleleri miktarını artırmaya devam etti. Eylül dan itibaren ZK daki artış 42 milyon TL nin piyasan çekilmesine neden olurken; APİ yaklaşık 4 miluyar TL arttı. Grafik 52: Fazla Likidite (Milyar TL 1 Günlük Ortalamalar) 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, Sep1 Kaynak: TCMB, Bankası Hesaplamaları TCMB deki uluslararası rezervler Nisan ayında yaklaşık 4 milyar dolar artarak 9 milyar dolara yükseldi. TCMB nin 5 milyon dolarlık günlük döviz alımının yanısıra Euro dolar paritesindeki artışın da rezervler üzerinde pozitif etkisi oldu... Grafik 55: MB Döviz Rezervleri Kaynak: TCMB Oct1 APİ Serbest Mevduat Nov Dec Jan Feb11 Mar Apr11 May haftalık repo ile fonlama miktarındaki son artışla birlikte, APİ nin rezerv paraya oranı en yüksek seviyesine ulaştı. Grafik 53: Merkez Bankası nın fonlamaları (Milyar TL) Kaynak: TCMB, İMKB Grafik 56: Parasal Büyüklüklerin Yıllık Değişimi 4 35% 3 25% 2 5% Eylül 1 Ekim 1 M1 M2 M2Y M3 M3Y TÜFE CPI Kasım 1 Aralık 1 Ocak 11 Şubat 11 Mart 11 Nisan 11 un ikinci yarısından itibaren, parasal göstergelerdeki yıllık artış oranları TÜFE nin üzerinde. Mayıs 11 M 9 H 9 E 9 A 9 M 1 H 1 E 1 A 1 M 11 13

14 Bankacılık Mevduatın Vade Yapısında İyileşme Nisan sonu itibariyle kredilerde bir yavaşlama olduğuna dair kesin bir işaret bulunmuyor. Grafik 57: Yıllık Kredi Büyüme Oranı Mart 211 itibariyle işletme, tüketici, ihracat ve ihtisas kredilerinin yıllık artış oranı toplam kredi büyüme hızının üzerinde. Grafik 58: Kredi Büyüme Oranı (Yıllık) Gösterge bono faiz oranının Nisan ayında düşmesine rağmen, borçlanma oranları bir ay öncesine göre arttı. En yüksek artış %9.9 dan %1.3 e çıkarılan konut kredi faizlerinde oldu. Grafik 59: Faiz Oranları 37% 32% 27% 22% 17% 7% 2% 3% 1/9 Kaynak: BDDK Tüketici kredisi kredi kartlarını da içerir Kaynak: BDDK Kaynak: TCMB Toplam mevduat Nisan ayında döviz cinsinden artmaya devam etti. TL mevduatlar.9 milyar TL azalırken; YP mevduatlar Nisan da 2.8 milyar dolar artış gösterdi. Grafik 6: Mevduatlar Ticari Krediler Tüketici Kredileri 4/9 7/9 1/9 1/1 4/1 7/1 1/1 1/11 4/ % 35.9% İşletme Kredileri Tüketici Kredileri Toplam Krediler İhracat Kredileri İhtisas Kredileri aya kadar olan mevduatların oranı Mart ayında Kasım a göre azalmaya (%3 dan %21 e) devam etti. 13 ay vadeli mevduatın payı ise %5 den %55 e çıktı. Toplam mevduatın %91 inin vadesi 3 ayın altında. Grafik 61: Toplam Mevduatlar İçindeki Pay 19% 17% 13% 11% 9% 7% Taşıt Kredileri Konut Kredileri Ticari Krediler Gösterge Tahvil 6/9 8/9 1/9 12/9 2/1 4/1 6/1 8/1 1/1 12/1 2/11 4/11 36 ay vadeli mevduatın payı Mart 211 de %5 in üzerine çıktı. 1 yılın üzerindeki mevduatların payı artmaya devam etti. 3 ayın üzerinde vadeli mevduatın oranı Mart 211 de sadece %9 olurken; bu oran Haziran 26 sonrası en yüksek paya işaret ediyor. Grafik 62: Toplam Mevduatlar İçindeki Pay TL mevduatlar (Milyar TL, sol) Döviz mevduatlar (Milyar USD, sağ) 12/7 7/8 2/9 9/9 11/9 1/1 2/1 4/1 5/1 7/1 9/1 1/1 12/1 1/11 3/ TLVadesiz TL13 A y A rası TL1 Aya Kadar 55% % 14% % 5% 4% 3% 2% 1% TL1 Yıl Ü zeri TL36 A y A rası TL612 A y A rası 5.4% % 1.5% 1.1%.8% Kaynak: BDDK Kaynak: BDDK Kaynak:BDDK 12

15 Gelişmekte Olan Ekonomiler Para Politikasında Sıkılaştırma Devam Ediyor Birçok yükselen piyasa ekonomisinde politika faizleri Nisan da ve Mayıs başında yükseltildi. Son bir ayda politika faizlerini artıran ülkeler: Brezilya, Şili, Tayland, Hindistan, Kolombiya, Peru, Çin, Polonya, Tayvan, Malezya, Rusya. Grafik 63: Ortalama Politika Faizi* 8.5% % % % % 11/7 2/8 5/8 8/8 11/8 2/9 5/9 8/9 11/9 2/1 5/1 8/1 11/1 2/11 Kaynak: Bloomberg, Bankası Hesaplamaları *Çek Cumhuriyeti, Güney Afrika, Macaristan, Meksika, Polonya, Romanya, Rusya, Ukrayna, Türkiye, Endonezya, Kolombiya, Çin, Güney Kore, Tayvan, Tayland, Malezya, Hindistan, Peru, Brezilya, Şili Enflasyon seviyesindeki hızlanma, birçok gelişmekte olan ülke ekonomisinde devam etti. Romanya ve Rusya da yıllık enflasyon politika faizlerinden daha yüksek. Yıllık enflasyon ile politika faizi arasındaki fark Brezilya da en yüksek. Grafik 64:Politika Faizi&Yıllık Enflasyon 3% Kaynak: IIF, Bloomberg, Bankası Seçilmiş yükselen piyasa ekonomisi ülkeleri içinde işsizlik oranındaki en hızlı düşüşler Brezilya ve Türkiye de gerçekleşti % 8.3% 5.5% %6.3%6.3% 6% 4.3%4.5% Polonya Meksika Politika Faizi Yıllık Enflasyon Güney Afrika Macaristan Türkiye Romanya Çin Rusya Brezilya sonuna göre seçilmiş ülkeler içinde sadece Türkiye de yerel para kur sepetine karşı değer kaybetti. Grafik 65: Sepete Karşı Kur (.5 +.5$) (1.1.7=1) Değer Kaybı Değerlenme Kaynak: Reuters, Bankası TRY RUB BRL ZAR HUF Çin de cari işlemler dengesi/gsyh oranı deki %1.6 dan da %5.2 ye düşerken, aynı dönemde Brezilya cari işlemler fazlası yerine cari işlemler açığı vermeye başladı. Grafik 66: Tüketici Yıllık Enflasyonu 16. Çin Rusya Türkiye Brezilya Kaynak: IIF Grafik 67: İşsizlik Oranı 16% Çin Rusya 14% 14% Brezilya Türkiye 11% 9% 8% 8% 8% 8% 8% 6% 6% 7% 6% 4% 4% 4% 4% 4% 2% Kaynak: IMF Grafik 68: Cari İşlemler Dengesi/GSYH 1.6% 9.6% Çin Rusya Brezilya Türkiye 8% 5.9% 6.2% 6. 6% 4% 4.1% 5.2% 4.9% 2%.1% 2% 4% 1.7% 1.5% 2.3% 2.3% 6% 5.9% 5.7% 8% 6.5% Kaynak: IMF 13

16 Ayın Grafikleri Nisan da reel sektör güven endeksi anketine göre; ekonomide yavaşlama işareti yok. Üretimde yetersiz talep faktörü en düşük, gelecek 12 ayda yatırım harcaması beklentisi endeksi en yüksek seviyesinde. Grafik 69 : Reel Sektör Güveni (2Ç= ŞubMarNis) Turizm geliri/gsyh oranı tahminlerimize göre, tekrar turizm performansındaki hızlanma ile %3 ün üzerine çıkacak. Grafik 7 : Turizm Geliri / GSYH Nisan itibarıyla, mevsimsel arındırılmış bazda, imalat sanayi tüm alt gruplarında KKO, ortalama %8 olan ortalamasının altında. Grafik 71 : Ana Sektör Gruplarında KKO (M.A.) Ç'8 2Ç'8 3Ç'8 4Ç'8 1Ç'9 2Ç'9 3Ç'9 4Ç'9 1Ç'1 2Ç'1 3Ç'1 4Ç'1 1Ç'11 2Ç'11 Talep yetersizliği yatırım harcaması beklentisi sağ 4.5% 4.3% 4.1% 3.9% 3.7% 3.5% 3.3% 3.1% 2.9% 2.7% 2.5% 3.4% 2.8% ort KKO KKO Ara malı Day Tüketim Sermaye malı Kaynak: MB, Bankası Hesaplamaları Bankalar kısa vadeli likidite kısıtlarını TCMB nin 1 hafta vadeli repo ihaleleri ve İMKB repo piyasasından sağlıyor. Bu iki kaynağın ağırlıklı ortalaması Mart sonu itibariyle politika faizinin üzerine çıktı. Graph 72: Banks Funding Cost Kaynak : MB, Bankası Hesaplamaları Yunanistan, Portekiz ve İrlanda da 5 yıllık CDS ler Nisan sonunda yeni rekor seviyelerine ulaştılar. CDS ler Yunanistan da 1.4, Portekiz ve İrlanda da 66, İspanya da 24, İtalya ve Türkiye de ise 15 seviyesinde... Grafik 73: Türkiye ve PIIGS de 5 yıllık CDS ler Kaynak: TUIK, Bankası Hesaplamaları Banka Kredi E ğilim Anketi ne göre işletmelerin kredi talebi yılın ilk çeyreğinde banka beklentileri ile uyumlu oldu. Bankalar yılın ikinci çeyreğinde kredi talebinde azalan bir eğilim olmasını bekliyor. Graph 74: İşletmelerin Kredi Talebi 7.2% % 6.6% 6.4% 6.2% 6. N1 D1 J11 F11 Banks' cost of funding liquidity shortage Policy Rate M11 A11 M Türkiye İrlanda Yunanistan Portekiz İtalya Spain //4 6//5 12//5 6//6 12//6 6//7 12//7 Gerçekleşme Beklenti 6//8 12//8 6//9 12//9 6//1 12//1 6//11 Source:Ministry of Finance Kaynak: Bloomberg Kaynak:TCMB 14

17 Makroekonomik Göstergeler I Gerçekleşmeler 211 Tahmin Son Dört Gerçekleşme Büyüme 1Ç 1 2Ç 1 3Ç 1 4Ç 1 GSYH (Milyar TL, cari fiyatlarla) ,15 1,234 1, GSYH (Milyar USD) GSYH (12 aylık, Milyar TL, cari fiyatlarla) GSYH (12 aylık, Milyar USD) Kişi Başına GSYH (USD) 9,24 1,438 8,559 1,79 1,856 1,624 GSYH Yıllık Büyüme Oranı 4.7%.7% 4.8% 8.9% 5.6% 4.5% % 5.2% 9.2% Sanayi Üretimi Sanayi Üretimi (Yıllık Değişim) 7..6% 9.9% 13.1% 7.1% % 1.4% Kapasite Kullanım Oranı 8.2% 76.7% 65.2% 72.6% 74.6% % 74.9% İşgücü 1Ç 1 2Ç 1 3Ç 1 4Ç 1 Sanayide Reel Ücret Endeksi (Çalışılan Saat Başına, 25=1) Yıllık Değişim 5.5%.2% 7.7% 6.7% 2.4% 6.2% 8.1% 9.7% Sanayide Kısmi Verimlilik Endeksi (Çalışılan Saat Başına, 25=1) Yıllık Değişim 2.4%.3% 1.1% 8.2% 14.3% 7.9% 5.2% 6.4% İşsizlik Oranı 9.9% % 11.3% % % 11.9% Enflasyon TÜFE (Aylık Değişim).4%.7%.4%.9% TÜFE (Yıllık Değişim) 8.4% 1.1% 6.5% 6.4% 7.3% 5.3% 4.9% 4.2% % TÜFE (Yıllık Ortalama Değişim) 8.8% 1.4% 6.3% 8.6% 5.7% ÜFE (Aylık Değişim) 2.4% 1.7% 1.2%.6% ÜFE (Yıllık Değişim) 5.9% 8.1% 5.9% 8.9% 1.1% 1.8% 1.9% 1.1% 8.2% ÜFE (Yıllık Ortalama Değişim) 6.3% 12.7% 1.2% 8.5% 1.8% Deflatör 6.2% % 6.5% 5.7% 5.8% Kaynak: TÜİK, DPT, Merkez Bankası ve Bankası 15

18 Makroekonomik Göstergeler II Gerçekleşmeler 211 Tahmin Son Dört Gerçekleşme Faiz Oranları Gösterge Bono Faizi (Ortalama) 17.2% % 8.5% 9.1% 7.4% 8.4% 8.9% 8.6% İskontolu İhalelerde Oluşan Faiz (Ortalama) 18.3% 19.1% 11.4% 8.2% 7.1% 8.1% 8.9% 8.9% Nakit İç Borçlanmanın Vadesi(Ay) Merkez Bankası Gecelik Borç Alma Faizi (Ortalama) 18.3% 19.3% 9.2% 5.8% 1.5% 1.5% 1.5% 1.5% 1.5% Eurobond (23, Getiri) 6.8% 7.7% 6.4% 5.7% 6.1% 6.3% % Döviz Kuru Sepet (,5*USD+,5*EURO, Dönem sonu) EURO/US$ (Dönem sonu) USD/TL (Ortalama, Alış kuru) USD/TL (Dönem sonu, Alış kuru) EURO/TL (Dönem sonu, Alış kuru) Ödemeler Dengesi (Milyon USD) İhracat (f.o.b.) 17, ,28 12, , ,2 127, 11,86 9,558 1,19 11,836 İthalat (c.i.f.) 17,63 21,964 14, , ,2 199,5 2,557 16,91 17,516 21,647 Cari İşlemler Dengesi 38,434 41,959 13,991 48,424 64, 42,2 7,594 6,61 6,291 9,766 Cari İşlemler Dengesi (12 aylık kümülatif) 38,434 41,959 13,991 48,424 64, 42,2 48,424 51,435 55,28 6,513 Cari İşlemler Dengesi/GSYH 5.9% 5.7% 2.3% 6.5% % Net Enerji İthalatı Hariç Cari Denge (12 aylık) 8,651 1,217 11,495 15,775 15,775 17,966 2,3 24,654 Turizm Gelirleri 18,487 21,951 21,25 2,87 23,8 1, ,258 Doğrudan Yabancı Yatırımlar (Net) 19,941 16,955 6,858 7,291 1, ,647 Sermaye Hesabı Dengesi 36,677 37,256 8,925 42,832 7,52 4,54 4,49 8,817 Eurobond İhracı 4,627 4, 3,75 6,698 1, 2,275 Kaynak: Hazine, Merkez Bankası, TÜİK, DPT ve Bankası 16

19 Makroekonomik Göstergeler III Gerçekleşmeler 211 Tahmin Son Dört Gerçekleşme Toplam Dış Borç Stoku 1Ç 1 2Ç 1 3Ç 1 4Ç 1 Toplam Dış Borç Stoku (Milyar US$) Kamu Özel Kısa Vadeli Uzun Vadeli Toplam Dış Borç Stoku/GSYH 38.4% 37.4% 43.6% 39.5% % 4.3% 39.5% Kamu Dış Borç Stoku/GSYH 13.8% 12.4% 15.7% 13.7% % 14.8% 13.7% Özel Sektör Dış Borç Stoku/GSYH 24.7% % 25.8% % 25.5% 25.8% Kısa Vadeli Dış Borç Stoku/GSYH 6.6% 6.8% % 8.4% % 1.7% Uzun Vadeli Dış Borç Stoku/GSYH 31.8% 3.6% 35.5% 28.8% 32.7% 3.1% 3.5% 28.8% AB Tanımlı Borç Stoku/GSYH 39.4% 39.5% 45.5% 41.6% 4.6% 4.6% 45.1% 43.4% 42.1% 41.6% Rezervler (Milyon US$) Toplam Rezervler 74,27 73,346 74,81 85,96 87,599 88,636 92,149 95,578 Merkez Bankası Rezervleri 71,263 7,75 7,689 8,696 82,335 83,372 86,792 9,221 Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 32,827 36,213 37,182 5,156 52,74 52,955 53,83 54,876 Parasal Büyüklükler (Milyar US$) M M M2Y M3Y Para Tabanı APİ (Dönem Sonu) Kaynak: Hazine, Merkez Bankası, Bankası 17

20 Makroekonomik Göstergeler IV Bankacılık Sektörü(MilyarTL) Aktifler Aktifler/GSYH Gerçekleşmeler % 87.6% 1, % 211 Tahmin 1Ç % Son Dört Gerçekleşme 2Ç 1 3Ç % 87.4% 4Ç 1 1, % Krediler Krediler/GSYH Ticari Krediler/GSYH Tüketici Kredileri/GSYH Konut % 22.6% 11.3% % 26.3% 12.3% % 27.6% 13.6% % 31.5% 15.4% % 28.4% 13.8% % 29.9% 14.4% % 29.9% 14.9% % 31.5% 15.4% 6.8 Taşıt İhtiyaç Kredi Kartları Mevduatlar Döviz Mevduatları (Milyar Dolar) Mevduatlar/GSYH Öz sermaye Öz sermaye/gsyh % % % % % % % % Merkezi Yönetim Bütçesi (Milyar TL) Gelirler Harcamalar Faiz Ödemeleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Merkezi Yönetim İç BorçStoku Faiz Harcamaları/GSYH Bütçe Dengesi/GSYH % 1.6% % 1.8% % 5.5% % 3.6% % 2.8% % 2.8% Faiz Dışı Fazla/GSYH Merkezi Yönetim Borç Stoku Merkezi Yönetim İç BorçStoku/GSYH Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku/GSYH 4.2% 3.3% 1.3% 3.5% 28.9% 9.4%.1% 34.6% 12..8% 31.9% 1.6% 1.2% 1.2% 1Ç % 11.4% 2Ç % 1.8% 3Ç % 11.1% 4Ç % 1.6% Toplam Kamu Brüt Borç Stoku/GSYH 42.2% % Toplam Kamu Net Borç Stoku/GSYH 29.5% 28.2% 32.5% Kaynak: BDDK, TÜİK, Maliye Bakanlığı, Hazine, DPT ve Bankası % 48.2% % 3.5% 45.4% 29.2% % 18

21 Rating Türkiye Türkiye Türkiye Diğer Yükselen Piyasalar (EM) Rusya Macaristan Brezilya Polonya S&P Moody's Fitch S&P Ba3 Ba2 Ba2 Pozitif Yab. P. U.V. Görünüm/Gözetim B Negatif B Pozitif B Pozitif B+ B+ Pozitif BB BB Pozitif BB BB BB+ BB+ Pozitif Yab. P. U.V. Görünüm/Gözetim BBB BBB Negatif BBB A Yabancı Para Uzun Vadeli Görünüm/Gözetim B+ B+ Pozitif BB Pozitif BB BB Negatif BB BB Negatif BB BB Pozitif Yab. P. U.V. Görünüm/Gözetim B3 B2 B1 Pozitif Ba3 Yerli Para Uzun Vadeli B+ BB BB BB BB BB BB BB BB+ Yer. P. U.V. B3 B2 B1 Ba3 Ba3 Ba2 Ba2 Yer. P. U.V. B B B B+ B+ BB BB BB BB BB+ BB+ Yer. P. U.V. BBB+ BBB BBB+ A Son Değişimin Yönü Son Değişimin Yönü 19