SİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ"

Transkript

1 SİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ 1

2 TEMEL FONKSIYONLAR Vücut içi koşulların kontrol edilmesi İstemli hareketlerin kontrolü Omurilik reflekslerinin programlanması Hafıza ve öğrenme için gerekli olan deneyimlerin özümsenmesi 2

3 SINIR SISTEMININ ORGANIZASYONU Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi Periferik Sinir Sistemi Beyin Omurilik Duyusal Motor Otonom Somatik Sempatik Parasempatik 3

4 SINIR SISTEMININ ANATOMIK YAPıSı Nöron Nöroglia sinir hücresi nöronları destekleyici hücreler Sinir sisteminin temel ünitesi nöron veya sinir hücresidir Birkaç milyar sinir hücresi birbirleriyle farklı bağlantılar kurarak MSS yi oluştururlar 4

5 Sinir Sisteminin Anatomik Yapısı Hücre gövdesi: soma Dendritler: Sinir uyarılarını hücre gövdesine doğru iletirler Akson Elektriksel uyarıları hücre gövdesinden uzaklaştırırlar Schwan hücreleri ile kaplanmış olabilirler Akson boyunca kesintili myelin kılıfı oluşturur 5

6 SıNIR HÜCRESININ YAPıSı 6

7 Sinir Sisteminin Anatomik Yapısı İskelet kaslarının uyaran sinir lifleri gibi büyük sinir liflerinde akson miyelin kılıfı ile çevrilidir Miyelin kılıfı büyük oranda lipid ve proteinden oluşur Bu doku Schwann hücreleri adı verilen nöroglia hücrelerinden yapılmıştır Miyelin sinir hücreleri boyunca devamlı değildir, kesintilere uğrar Ranvier Boğumu 7

8 8

9 SINIR SISTEMININ TEMEL FONKSIYONU Periferik sinir sisteminden afferent sinirler yoluyla MSS ye gönderilen bilgi, çeşitli duyular şeklinde algılanır: ısı, ışık, dokunma, koku, basınç vb Motor sinirler yoluyla da gerekli cevap sağlanır 9

10 Motor ve Duyuşsal Sinirlerin Çevresel Sinirlerle İlişkisi 10

11 SINIR UYARıSı Duyu ve motor sinirler tarafından iletilen bilgiler Sinir uyarısı olarak adlandırılan elektrik enerjisi şeklindedir Sinir uyarısı: sinirin uyarıldığı noktadan oluşan Aksonun uzunluğu boyunca kendi kendine yayılan elektriksel değişim 11

12 SINIR UYARıSı OLUŞTURULMASıNı VE ILETILMESINI SAĞLAYAN YOLLAR: İstirahat (dinlenik) Membran Potansiyeli Sinir lifi istirahat halindeyken, Na + iyonları büyük oranda sinir hücre membranının dışında konsantre olur K+ iyonları ise hücrenin içerisindedir Hücre K+ iyonlarına daha geçirgendir bu yüzden K+ iyonları daha rahat hücre içi ve dışına geçer Hücre dışının elektriksel olarak pozitif yüklenmesini sağlar Sinir hücrelerinin iç kısmı ise negatif yüklüdür Böylece sinirin iç ve dış kısmı arasında potansiyel bir fark oluşur 12

13 TIPIK BIR SINIRIN HÜCRE MEMBRANıNDAKI IYON KONSANTRASYONLARı Konsantrasyon (milimol/litre) İyon Hücredışı Hücreiçi Sodyum (Na + ) Klor (Cl - ) Potasyum (K + ) Hücre tipine göre DMP Nöronlarda DMP : -100 ile -40 mv : -40 ile -75 mv 13

14 DINLENIK MEMBRAN POTANSIYELININ BÜYÜKLÜĞÜNÜ ETKILEYEN FAKTÖRLER 1. Plazma membranının farklı iyonlara karşı geçirgenlik düzeyi 2. Hücreiçi ve hücredışı iyon konsantrasyonları arasındaki fark 14

15 SINIR HÜCRESINDE DINLENIK MEMBRAN POTANSIYELININ NEGATIF OLMASıNıN NEDENI Potasyum iyonunun hücre dışına sızmasıdır 1. Plazma membranının geçirgenlik düzeyi sodyum iyonu ile karşılaştırıldığında potasyum iyonuna karşı daha yüksektir 2. Potasyum iyonu, konsantrasyonu nedeniyle hücre içinden dışına doğru hareket etme eğilimi gösterir 15

16 SINIR HÜCRESINDE DINLENIK MEMBRAN POTANSIYELI NASıL KORUNUR? Sodyum-Potasyum Pompası Hücre membranında lokalizedir Enerji kaynağı ATP dir Sodyumu hücre dışına, potasyumu ise hücre içine pompalar İki potasyum iyonuna karşılık üç sodyum iyonu pompalar : 2 K + / 3 Na + 16

17 Aksiyon potansiyeli Sinir uyarıldığı zaman Sinir membranı Na + iyonlarına karşı geçirgen hale gelir Na + iyonları sinirin içine doğru geçerler Sinirin dışı negatif, içi pozitif yüklü olur Yeteri kadar uyarı sinir polaritesinin tam tersi yönde değişmesine neden olur Elektrik akımıdır, sinir uyarısı olarak görev yapar 17

18 Aksiyon potansiyeli Yeterince kuvvetli bir uyarı nöron membranına ulaştığında membran geçirgenliğinde değişikliğe yol açar Hücre membranı Na + nın hücre içine girmesine izin verir Sodyum iyonları hücre içine girer ve hücreiçi ortamı pozitif yükler (hücre depolarize olur) Depolarizasyon eşik noktasına ulaştığında aksiyon potansiyeli gerçekleşir 18

19 Aksiyon potansiyeli Aksiyon potansiyeline ek olarak membranda uyaranın uygulandığı noktada Lokal elektrik akımı oluşur Kendi kendini yenileyebilir ve sinirin bağlı olduğu alanlara yayılır Her alanın polaritesinde aynı değişikliğe neden olur ve böylece yeni bir aksiyon potansiyeli ve bölgesel elektrik akımı meydana gelir Bu süreç aksiyon potansiyeli sinir lifinin tamamına yayılıncaya kadar tekrar eder 19

20 Aksiyon Potansiyeli 20

21 Aksiyon Potansiyeli 21

22 22

23 Sinirin miyelinle çevrili olan kısmında sinir uyarısı oluşturulamaz ve iletilemez, Sinir uyarısı sadece Ranvier boğumlardan sinir lifi boyunca boğumdan boğuma atlayarak iletilir Sıçrayıcı Tarzda İleti Büyük miyelinli sinirlerde sinir iletim hızı m/sn dir Miyelinsiz liflerde 6-10 m/sn dir 23

24 SINAPS Bir sinir hücresinin aksonunun, diğer bir sinirin gövdesi veya dendritleriyle veya başka bir hücre membranı ile birleştiği noktaya Sinaps denir Aksonun sonlandığı yerde sinaptik düğümler vardır Sinirle ilgili bilginin bir nörondan diğer nörona taşınmasında önemli rol oynarlar 24

25 SINAPTIK İLETI 25

26 SINAPS 26

27 Pre-sinaptik nöron Post-sinaptik nöron SİNAPTİK İLETI Pre-sinaptik nöronun aksonu post-sinaptik nöronun somasına yaklaşır akso-somatik sinaps Sinirle ilgili bilgi nörotransmitter madde aracılığı ile sinaptik aralıktan iletilir Nörotransmitter madde sinaptik düğümlerdeki keseciklerde (veziküllerde) depolanır 27

28 SINAPTIK İLETI Yeni nörotransmitter maddelerin sentezlenmesi için aerobik sistem tarafında üretilen ATP ye ihtiyaç duyulur Siniaptik düğümlerde mitokodri bulunur 28

29 SINAPTIK İLETI Sinaptik aralığa bir uyarı ulaştığında Nörotransmitter madde aktive olur Serbest bırakılan nörotransmitter maddenin tipine bağlı olarak post-sinaptik nöronun membranı uyarılır ve elektriksel potansiyel oluşturulur veya post-sinaptik membran inhibe edilir Bir nöronun ateşlenmesi için gerekli olan elektrik düzeyine uyarı eşiği denir 29

30 Sinaptik İleti 30

31 SINAPTIK İLETI Uyarıcı Transmitter Maddeler: Asetilkolin (Ach) Norepinefrin Dopamin Serotonin 31

32 SINAPTIK İLETI İnhibe edici transmitter maddeler Gamma-aminobutrik asit (GABA): beynin temel inhibe edici maddesi Glycine : omurilikteki temel inhibe edici madde 32

33 SPATIAL VE TEMPORAL SUMASYON Birçok pre-sinaptik terminalden (akson) aynı anda veya kısa bir süre içinde alınan uyarılar birikir Post-sinaptik nöronda eksitasyon veya inhibisyona neden olur Birçok stimulusun bu toplu etkisine spatial (çok sayıda uyarı) sumasyon denir 33

34 Temporal (dalga) sumasyonu Pre-sinaptik terminalden 15 sn aralıklarla deşarj oluşturmaya yeterli uyarılar gelirse ve bunlar çok sayıda yeteri kadar kuvvetliyse yine aksiyon potansiyeli oluşur 34

35 KAS-SINIR KAVŞAĞı 35

36 KAS-SINIR KAVŞAĞı Sinir uyarılarının sinir-kas kavşağında sinaptik aralıktan iletilmesi Asetilkolinin (Ach) salgılanmasıyla gerçekleşir 36

37 Ach Kas-Sinir Kavşağı Kas hücre membranı üzerindeki reseptörlerine ulaştığında Hücre memrbanı depolarize olur ve kas uyarılır, kasılma gerçekleşir 37

38 Uyarı kas lifine ulaştığında Kas-Sinir Kavşağı Kolinesteraz enzimi de salgılanır Ach yi parçalayarak inhibe eder Kas lifinin daha fazla uyarılmasını engeller 38

39 KAS-SINIR KAVŞAĞı Uyarının kas-sinir kavşağı ile sinirden sinire işletilme mekanizması aynı Temel fark Kas-sinir kavşağında inhibisyon yok Sadece uyarıcı nörotransiter maddeler görev yapıyor 39

40 KASıN DUYU ORGANLARı Kas, ligament ve eklemlerdeki özelleşmiş duyu reseptörleri Uzama, gerilme ve basınca karşı duyarlıdırlar Proprioseptör olarak bilinen bu duyu organları Kas dinamiği ve ektremite hareketleri hakkındaki bilgileri hızlı bir biçimde MSS ye gönderir Böylece MSS vücut kısımlarının çevremize göre pozisyonunu algılamamızı sağlar 40

41 KASıN DUYU ORGANLARı 3 önemli kas duyu organı Kas iğcikleri Golgi tendon organı Eklem reseptörleri 41

42 KAS İĞCIĞI Kas iğciğinin yapısı Etrafında bir duyu siniri spiral şekilde sarılıyor Çevresinde bir kapsül olan değişikliğe uğramış birkaç kas lifidir İntrafuzal lifler: adapte olmuş kas lifleri Ektrafuzal lifler: düzenli kas lifleri İğciğin orta kısmı kasılma becerisine sahip değildir İki ucu kasılma becerisi olan lifleri içerir 42

43 KAS IĞCIĞI (a) A muscle belly, (b) a muscle spindle, and (c) a Golgi tendon organ 43

44 Kas İğciği Gamma motor nöron (fusimotor sinir): Kas iğciğinin her iki ucunu uyaran ince motor sinirler Bu sinirler uyarıldığında kas iğciğinin uçları kasılır ve iğciği merkezinin aksi yönünde çeker Alfa motor nöron: düzenli veya ekstrafuzal lifleri uyaran daha büyük motor sinirler Bu sinirler stimule edildiğinde kas normalde olduğu gibi kasılır 44

45 Kas İğciği Kas İğciğinin Fonksiyonu: Kasın boyundaki uzamaya veya gerilmeye karşı duyarlıdır Kas iğciği lifleri ekstrafuzal liflere paralel olarak uzanırlar Kasın tamamı gerildiğinde kas iğciğinin merkezi de gerilir Bu gerilme merkezde bulunan duyu sinirini aktive eder ve uyarılar MSS ye iletilir Bu uyarılar düzenli kasları uyaran alfa motor nöronu aktive eder ve kas kasılır Kas kasılırken kısalıyorsa, kas iğciği de kısalarak duyusal sinir akışını durdurur ve daha sonra kas gevşer 45

46 Kas İğciği Kas iğciği hem uzunluktaki değişme hızına hem de kas liflerinin ulaştığı uzunluğa karşı duyarlıdır Tonik gerilme (kas fibrillerinin son uzunluğuyla ilgilidir) Pasif gerilme (örn gerim refleksi, iğcik kas fibril boyundaki değişim oranı ya da hızına duyarlıdır, kasın kendisini var olan uzunluğuyla değil) Gama sistemi (iğciğin gama motor sinir tarafından uyarılması) 46

47 Kas İğciği 47

48 Gerim Refleksi 48

49 GOLGI TENDON ORGANı Tendon lifleri içinde kas ve tendon liflerinin birleştiği noktada bulunur Gerilmeye duyarlıdır ancak aktive olabilmesi için daha kuvvetli bir gerilme gereklidir Tendonun ait olduğu kastaki gerilim tarafından aktive edilir Duyusal bilgi MSS ye gönderilir ve kasılan kas gevşer Kas iğciğinin tersine golgi tendon organın uyarılması bulunduğu kasın inhibisyonu ile sonuçlanır Kasın gevşemesini sağlar Koruyucu bir fonksiyon 49

50 GOLGI TENDON ORGANI (a) A muscle belly, (b) a muscle spindle, and (c) a Golgi tendon organ 50

51 Golgi Tendon Organı 51

52 Kas İğciği ve Golgi Tendon Organı Kas iğciği ile golgi tendon organı birlikte çalışır Kas iğciği yumuşak bir hareket sağlamak için gerekli olan doğru kas gerilimi derecesini sağlar Golgi tendon organı ise aşırı yük olduğunda ve kasla ilgili yapılara potansiyel olarak zararlı olabileceği durumlarda kas gevşemesini oluşturarak hareketlerin yumuşak, koordineli ve zararsız olmasını sağlar 52

53 EKLEM RESEPTÖRLERI Tendonlarda, ligamentlerde, kemikte, kasta ve eklem kapsülünde bulunur Eklem açısı, ivmelenmesi ve basınç sonucu meydana gelen değişiklerle ilgili bilgileri MSS ye gönderirler Krause yumrusu Pasinian korpus Ruffini organı 53

54 KAS AKTIVITELERININ SINIRSEL KONTROLÜ Duyu sinirleri dorsal (arka) kök yoluyla omuriliğe girer ve birkaç nöronlar sinaps yaparlar Bu ara nöronlara internöron denir Motor sinirler omuriliği ventral (ön) kök yoluyla terk eder ve uygun kasa ulaşır Omuriliğe giren afferent sinirlerin büyük bir kısmı, bir efferent sinirle sinaps yapar ve aynı seviyede kalır 54

55 MOTOR ÜNİTE 55

56 Kas Aktivitelerinin Sinirsel Kontrolü Basit hareketler, omuriliğin refleks merkezleri tarafından kontrol edilir Daha karmaşık hareketler omuriliğin üst seviyeleri ve beyin tarafından kontrol edilir Omurilikteki motor nöronlar kasların kasılma şekillerini, daha yüksek merkezler ise kasılmanın sıralamasını etkiler 56

57 MOTOR FONKSIYONLARıN İSTEMLI KONTROLÜ İstemli hareketlerin kontrol edilmesinde omurilik önemli rol oynar Motor aktiviteler subkortikal alanlardan gelen uyarılar yardımı ile motor korteks tarafından kontrol edilir 57

58 MOTOR BECERILERIN ÖĞRENILMESI Motor bir becerinin öğrenilmesi son derece karmaşıktır ve henüz tam olarak anlaşılamamıştır Belli bir beceri ile ilgili uyarı motor kortekste başlar ve kaslara iletilir Kaslara iletilen bu bilginin bir kopyası aynı zamanda serebelluma iletilir Kasların hareketi başladığında proprioseptörler bu durumu tekrar serebelluma iletirler Serebellum gerekliyse düzeltilmiş olan uyarıyı serebruma gönderir Daha sonra hareket tamamlanır 58

59 59

60 60

61 SEREBELLUM (BEYINCIK) Büyük kas gruplarını içeren hareketlerin koordinasyonundan sorumludur Motor uyarı ile ilgili bilgileri alır Proprioseptörlerden gelen bilgileri alır Hızlı, ani ve salınım gerektiren hareketlerde hareketi kontrol eder Dengenin sağlanmasına yardım eder 61

62 62

SİNİR R S İSTEMİ EGZE Z RS R İZ

SİNİR R S İSTEMİ EGZE Z RS R İZ SİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ Sinir sistemi; hareket etme, konuşma ve vücudumuzdaki milyonlarca hücrenin koordineli bir şekilde çalışmasını sağlayan iç haberleşme yoludur. Bu nedenle, sinir sistemi hemostasizin

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ. Dicle Aras. Sinir, sinir sistemi, yapısı ve fizyolojik sınıflaması

SİNİR SİSTEMİ. Dicle Aras. Sinir, sinir sistemi, yapısı ve fizyolojik sınıflaması SİNİR SİSTEMİ Dicle Aras Sinir, sinir sistemi, yapısı ve fizyolojik sınıflaması Sinir Sinir sistemi fonksiyonları Sinir sistemi vücudun tüm aktivitelerini koordine eder. Organizmanın içinde bulunduğu duruma

Detaylı

Sinir Sistemi. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.

Sinir Sistemi. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Sinir Sistemi Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. İnsan Vücudu Üro-genital sistem Sindirim sistemi Solunum sistemi Kardiyovasküler sistemi Endokrin sistem Sinir sistemi

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 6 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 6 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 6 Sinir Sisteminin Hücreleri Astrosit Oligodendrosit (MSS) Sinir Sistemi Hücreleri Glia Nöron Schwan (PSS) Mikroglia Ependimal Glia Tutkal Bölünebilir Nöronlara fiziksel ve metabolik

Detaylı

SİNİR HÜCRELERİ. taşınması çevresel sinir sistemi tarafından meydana getirilen sinir hücreleri tarafından gerçekleştirilir.

SİNİR HÜCRELERİ. taşınması çevresel sinir sistemi tarafından meydana getirilen sinir hücreleri tarafından gerçekleştirilir. SİNİR HÜCRELERİ Sinir hücreleri nöron adını alır.hayvanlarda değişik görevler üstlenen nöronlar örneğin deniz anemonunda bir sinirsel ağ oluşturmuştur.tentaküllerin hareketi bu sinir ağı tarafından kontrol

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder

SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder. Çeşitli duyu organlarından milyonlarca

Detaylı

DİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.

DİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. DİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Hücre içi kompartıman ve hücre dışı kompartımanın büyük bölümü elektriksel açıdan nötrdür. Hücre içinde

Detaylı

BİYOSİNYAL İLETİMİ 1

BİYOSİNYAL İLETİMİ 1 BİYOSİNYAL İLETİMİ 1 Uyarılabilen Doku???? Uyarılabilen dokular, bir uyarıyı karşı hücre zarının elektriksel özelliğini değiştirip, aksiyon potansiyeli oluşturarak iletebilme özelliği gösteren dokulardır.

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ ve EGZERSİZ

SİNİR SİSTEMİ ve EGZERSİZ SİNİR SİSTEMİ ve EGZERSİZ Sinir sistemi organizmanın kontrol ve işbirliği mekanizmasıdır. Canlılar, iç ve diş ortamda meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişmelere karşı tepki gösterirler. Tepkiye neden

Detaylı

Fizyoloji ve Davranış

Fizyoloji ve Davranış Fizyoloji ve Davranış sorular sorular - sorular Farketmeden sıcak sobaya dokunduğunuzda hemen elinizi çekersiniz. Bu kısa sürede vücudunuzda neler olur? Kafein, esrar, alkol v.b.nin vücudunuzda ne tür

Detaylı

HÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ. Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU

HÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ. Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU HÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU Hücre ve Organelleri Hücre ve Organelleri Hücrede ekzositoz ve endositoz Hücre Organelleri Çekirdek ve Endoplazmik Retikulum MİTOKONDRİ Dış Membran İç

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ. Duyusal olarak elde edilen bilgiler beyne (yada tam tersi) nasıl gider?

SİNİR SİSTEMİ. Duyusal olarak elde edilen bilgiler beyne (yada tam tersi) nasıl gider? SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Descartes- İnsan vücudu bilimsel olarak (doğal yasalarla) açıklanabilecek bir hayvan makinesidir Bu makineyi araştıran, beyin ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim

Detaylı

17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri

17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri 17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemini SİNİR DOKU oluşturur. Bu dokuda NÖRON (SİNİR HÜCRESİ) ve GLİA (NÖROGLİA) hücreleri bulunur. Sinir doku, uyarıların

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ. Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER

SİNİR SİSTEMİ. Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER SİNİR SİSTEMİ Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER 1. Sinir Sistemi Organizasyonu Omurgalılarda sinir sistemi iki kısımda incelenir; bunlar merkezi sinir sistemi [central nervous system, (CNS)] bu bilgiyi

Detaylı

Elektrokimyasal İleti II

Elektrokimyasal İleti II Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektrokimyasal İleti II Prof. Dr. Cem Şeref Bediz DEUTF Fizyoloji Anabilim Dalı Bu saate neler öğreneceğiz? İmpuls, uyartı, sinyal nedir Hücre zarının elektrokimyasal

Detaylı

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinir Lifleri ve Periferik Sinirler yrd.doç.dr.emin ulaş erdem

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinir Lifleri ve Periferik Sinirler yrd.doç.dr.emin ulaş erdem FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Sinir Lifleri ve Periferik Sinirler yrd.doç.dr.emin ulaş erdem GİRİŞ Sinir lifi, bir sinir hücresinin aksonuna ya da dendritine verilen isimdir. MSS içindeki sinir liflerinin

Detaylı

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı REFLEKSLER. Dr. Sinan CANAN

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı REFLEKSLER. Dr. Sinan CANAN Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı REFLEKSLER Dr. Sinan CANAN scanan@baskent.edu.tr Bu Bölümde: Sinirsel refleksler: Tipleri ve yolları Otonom refleks yolları ve işlevleri İskelet

Detaylı

HAYVANLARDA SİNİR SİSTEMLERİ ASLI SADE MEMİŞOĞLU

HAYVANLARDA SİNİR SİSTEMLERİ ASLI SADE MEMİŞOĞLU HAYVANLARDA SİNİR SİSTEMLERİ ASLI SADE MEMİŞOĞLU HOMEOSTAZİ Canlılar iç ve dış çevrelerinde oluşan bir çok değişikliğe karşı tepki gösterirler. Bu tepkiler ve cevaplar özelleşmiş bir takım hücre ve organların

Detaylı

Nöron uyarı gönderdiğinde nörotransmitterleri barındıran keseciklerin sinaptik terminale göçü başlar.

Nöron uyarı gönderdiğinde nörotransmitterleri barındıran keseciklerin sinaptik terminale göçü başlar. SİNAPS Bir nöronu diğerinden ayıran bir boşluk olduğu, Nöronların fiziksel olarak birleşmediği gözlenmiştir. Sinir uçlarında bulunan bu boşluklarda haberleşme vardır. Nöronlar arası bu iletişim noktasına

Detaylı

MEMBRAN POTANSİYELLERİ HÜCRELERİN ELEKTRİKSEL AKTİVİTESİ

MEMBRAN POTANSİYELLERİ HÜCRELERİN ELEKTRİKSEL AKTİVİTESİ MEMBRAN POTANSİYELLERİ HÜCRELERİN ELEKTRİKSEL AKTİVİTESİ MEMBRAN POTANSİYELİ Vücuttaki tüm hücrelerin membranları, üzerlerinde elektrik yükü depolayacak özelliktedir Hücrelerin normal işlevlerini yerine

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ DERS NOTU TÜM DERS NOTLARI: UNIVERSITEHAZIRLIK. ORG DA

SİNİR SİSTEMİ DERS NOTU TÜM DERS NOTLARI: UNIVERSITEHAZIRLIK. ORG DA SİNİR SİSTEMİ DERS NOTU TÜM DERS NOTLARI: UNIVERSITEHAZIRLIK. ORG DA ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Detaylı

KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ

KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ KAS DOKUSU TİPLERİ İSKELET KASI İskelet Kasının Yapısı Kas Proteinleri Kas Kontraksiyonu KASILMA TİPLERİ KASIN ENERJİ METABOLİZMASI İskelet Kası Çizgili kastır. İstemli çalışır.

Detaylı

KAS FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

KAS FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN KAS FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Uyarılabilen dokular herhangi bir uyarıya karşı hücre zarlarının elektriksel özelliğini değiştirerek aksiyon potansiyeli oluşturup, iletebilme özelliği göstermektedir.

Detaylı

Ağrı. Ağrı hissinin oluşması Ağrı hissinin iletilmesi Ağrı hissinin yorumlanması

Ağrı. Ağrı hissinin oluşması Ağrı hissinin iletilmesi Ağrı hissinin yorumlanması Ağrı Ağrı hissinin oluşması Ağrı hissinin iletilmesi Ağrı hissinin yorumlanması Periferik Sinirde İletim Nöron yapısı Sinir lifi tipleri Sinir membranı nın yapısı Sinirde elektriksel iletim Saltatorik

Detaylı

*Periferik sinirlerde kayıt yöntemleri ve ileti hızı ölçümleri. *periferik sinir-kas patolojileri

*Periferik sinirlerde kayıt yöntemleri ve ileti hızı ölçümleri. *periferik sinir-kas patolojileri PERİFERİK SİNİRLER *Periferik sinirlerde kayıt yöntemleri ve ileti hızı ölçümleri. *Kronaksi, reobaz *periferik sinir-kas patolojileri KAFA SİNİRLERİ I. N.olfactarius II. N.opticus III. N.oculomotorius

Detaylı

MOTOR ÖĞRENMENİN FİZYOLOJİK BOYUTLARI

MOTOR ÖĞRENMENİN FİZYOLOJİK BOYUTLARI MOTOR ÖĞRENMENİN FİZYOLOJİK BOYUTLARI - Canlıların performans bütünlüğü motorik kavramı altında incelenir. -Bilindiği gibi biyolojik ve mekanik faktörlerin etkisiyle iç süreçlerle gelişen eylemler motorik

Detaylı

Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi

Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi - Ana Hatlarıyla Merkezi Sinir Sistemi - Sinir Hücrelerinin (Nöronlar) Temel İşleyişi - Hücre Gövdesi, Dendrit, Aksonlar, Sinaptik Ağlar

Detaylı

Tüm canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için, iç ve dış ortamdaki değişiklikleri fark edip bunlara karşı tepki göstermesi, aynı zamanda iç ortamını

Tüm canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için, iç ve dış ortamdaki değişiklikleri fark edip bunlara karşı tepki göstermesi, aynı zamanda iç ortamını Tüm canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için, iç ve dış ortamdaki değişiklikleri fark edip bunlara karşı tepki göstermesi, aynı zamanda iç ortamını da değişmeyecek şekilde tutmaları gerekmektedir. Ancak

Detaylı

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Sinapslar yrd.doç.dr. emin ulaş erdem TANIM Sinaps, nöronların (sinir hücrelerinin) diğer nöronlara ya da kas veya salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesine

Detaylı

7. Yarıyıl Farmasötik Kimya Prof. Dr. İlkay YILDIZ

7. Yarıyıl Farmasötik Kimya Prof. Dr. İlkay YILDIZ 7. Yarıyıl Farmasötik Kimya Prof. Dr. İlkay YILDIZ 2017-2018 Güz Dönemi PERİFER SİNİR SİSTEMİNE ETKİLİ İLAÇLAR Periferdeki organlara yönelik sinirsel iletişimin sağlandığı sisteme, PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ,

Detaylı

SİNİRLERİN UYARILMASI VE İMPULS İLETİMİ

SİNİRLERİN UYARILMASI VE İMPULS İLETİMİ SİNİRLERİN UYARILMASI VE İMPULS İLETİMİ Bütün hücrelerde membran boyunca potansiyel farkı (iç tarafta negatif,dışta pozitif) bulunmaktadır. Sinir ve kas gibi uyarılabilen dokuların istirahatten, uyarılmış

Detaylı

KAS SİNİR KAVŞAĞI. Oğuz Gözen

KAS SİNİR KAVŞAĞI. Oğuz Gözen KAS SİNİR KAVŞAĞI Oğuz Gözen Kas sinir kavşağı İskelet kası hücresinde aksiyon potansiyeli oluşumunun fizyolojik tek mekanizması, kası innerve eden sinir hücresinde aksiyon potansiyeli oluşmasıdır. İskelet

Detaylı

Duysal Sistemlerin Genel Özellikleri, Duysal Reseptörler. Dr. Ersin O. Koylu E. Ü. Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı

Duysal Sistemlerin Genel Özellikleri, Duysal Reseptörler. Dr. Ersin O. Koylu E. Ü. Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Duysal Sistemlerin Genel Özellikleri, Duysal Reseptörler Dr. Ersin O. Koylu E. Ü. Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Bir Hint Hikayesi: Altı Kör Adam ve Fil DUYSAL UYARAN DUYSAL UYARANIN SİNİR SİNYALLERİNE

Detaylı

SİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ. Prof Dr. Faruk ALKAN

SİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ. Prof Dr. Faruk ALKAN SİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ Prof Dr. Faruk ALKAN SİNİR DOKUSU SİNİR DOKUSU Fonksiyonu Özellikleri irritabilite konduktivite korelasyon reaksiyon S.S. SINIFLANDIRMA Somatik (Sistema Nervosum Cerebrospinale)

Detaylı

Duyu Fizyolojisi ve Deri Duyuları

Duyu Fizyolojisi ve Deri Duyuları Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Duyu Fizyolojisi ve Deri Duyuları Doç. Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com Somatik Duyular Mekanik değişim ile uyarılan Dokunma Dokunma

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 9 Serebrum Bazal Çekirdekler Orta Beyin (Mezensefalon) Beyin sapının üzerinde, beyincik ve ara beyin arasında kalan bölüm Farklı duyu bilgilerini alarak bütünleştirir ve kortekse

Detaylı

Makroglialar SİNİR SİSTEMİNİN YAP, GÖREV VE İŞLEYİŞİ 11. SNF ÜNİTE, KONU, KAZANM VE AÇKLAMALAR 11.1. İnsan Fizyolojisi 11.1.1. Denetleyici ve Düzenleyici Sistem, Organları 11.1.1.1. Sinir sisteminin yapı,

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

SĐNAPTĐK POTANSĐYELLER

SĐNAPTĐK POTANSĐYELLER 498 ĐÇĐNDEKĐLER I. Sinaptik Potansiyeller 1.1. Eksitatör Postsinaptik Potansiyel (EPSP) 1.2. Đnhibitör Postsinaptik Potansiyel (IPSP): II. Sinaptik Đletim ve Postsinaptik Potansiyellerin Entegrasyonu SĐNAPTĐK

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ. Santral Sinir Sistemi. Periferik Sinir Sistemi

SİNİR SİSTEMİ. Santral Sinir Sistemi. Periferik Sinir Sistemi SİNİR SİSTEMİ Santral Sinir Sistemi Periferik Sinir Sistemi Santral sinir sistemi beyin Spinal kord Periferik sinir sistemi Kranyal sinirler Sipinal sinirler Duysal lifler Motor lifler Somatik sistem (iskelet

Detaylı

İnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas

İnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas Kas Fizyolojisi İnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas Vücudun yaklaşık,%40 ı çizgili kas, %10 u düz kas kastan oluşmaktadır. Kas hücreleri kasılma (kontraksiyon) yeteneğine

Detaylı

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş

Detaylı

Propriyosepsiyon ve Reflekslere giriş

Propriyosepsiyon ve Reflekslere giriş Propriyosepsiyon ve Reflekslere giriş Propriyosepsiyon Görsel bilgi olmaksızın gövde ve ekstremitelerin durumu ve hareketleri hakkında bilgi sahibi olma Ekstremitelerin durumsal (statik) pozisyon duyusu

Detaylı

PROPRİOSEPTİF NÖROMÜSKÜLER FASİLİTASYON (PNF)

PROPRİOSEPTİF NÖROMÜSKÜLER FASİLİTASYON (PNF) PROPRİOSEPTİF NÖROMÜSKÜLER FASİLİTASYON (PNF) TEMEL PRENSİPLER Proprioseptörlerin uyarılması ile nöromüsküler mekanizmanın cevaplarını kolaylaştırmak Amaç: el temasları, görsel ve sözel uyarılar yoluyla

Detaylı

KAS FĐZYOLOJĐSĐ. Doç.Dr.Nesrin Zeynep Ertan

KAS FĐZYOLOJĐSĐ. Doç.Dr.Nesrin Zeynep Ertan KAS FĐZYOLOJĐSĐ Doç.Dr.Nesrin Zeynep Ertan < Temel özellikleri Đskelet kası: Đstemli kontrol edilir Çizgili görünümdedir. Çok çekirdekli hücrelerdir. Kalp kası: Đstemsiz kontrol edilir. Çizgili görünümdedir.

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Sinir sistemi ve endokrin sistem (hormonal sistem), organların karşılıklı işbirliği içinde ve gereksinim duyulan değişkenlikte çalışmasını sağlayan ve

Detaylı

Kas Dokusu Çeşitleri. 3 tip kas dokusu. Düz kaslar Kalp kası Çizgili iskelet kası

Kas Dokusu Çeşitleri. 3 tip kas dokusu. Düz kaslar Kalp kası Çizgili iskelet kası 1 Kas Dokusu Çeşitleri 3 tip kas dokusu Düz kaslar Kalp kası Çizgili iskelet kası 2 Düz Kaslar İç organların ve damarların duvarlarında bulunur Otonom sinir sistemi tarafından innerve edilir, istem dışı

Detaylı

SİNAPTİK İLETİM: SON PLAK POTANSİYELİ OLUŞUMUNDA MODELLEME VE SİMÜLASYON ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

SİNAPTİK İLETİM: SON PLAK POTANSİYELİ OLUŞUMUNDA MODELLEME VE SİMÜLASYON ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA SİNAPTİK İLETİM: SON PLAK POTANSİYELİ OLUŞUMUNDA MODELLEME VE SİMÜLASYON ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi İstatistik Bölümü Sistem Modelleme ve Simülasyon Laboratuarı Nörolojik Bilimler

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ

SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ Nöron İnsan vücudu trilyonlarca hücreden meydana gelmiştir. Bu hücrelerden bir kısmı da nöron denilen sinir hücreleridir. Nöronlar elektro kimyasal bir işlemle

Detaylı

İnsan beyni, birbiri ile karmaşık ilişkiler içinde bulunan nöron hücreleri kitlesidir. Tüm aktivitelerimizi kontrol eder, yaradılışın en görkemli ve

İnsan beyni, birbiri ile karmaşık ilişkiler içinde bulunan nöron hücreleri kitlesidir. Tüm aktivitelerimizi kontrol eder, yaradılışın en görkemli ve YAPAY SİNİRAĞLARI İnsan beyni, birbiri ile karmaşık ilişkiler içinde bulunan nöron hücreleri kitlesidir. Tüm aktivitelerimizi kontrol eder, yaradılışın en görkemli ve gizemli harikalarından biridir. İnsan

Detaylı

PSİKOFARMAKOLOJİ 1. Nöroanatomi ve Nörotransmitterler Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.

PSİKOFARMAKOLOJİ 1. Nöroanatomi ve Nörotransmitterler Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar. PSİKOFARMAKOLOJİ 1 Nöroanatomi ve Nörotransmitterler Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar www.gunescocuk.com Her davranış birçok sinir hücresinin etkinliğini gerektirir. Sinir sistemi

Detaylı

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR Duyu Algılama, Tepki Verme ve Beyin Algılama beyinsel analiz tepki Sıcaklık, ışık, ses, koku duyu reseptörleri: elektriksel uyarılara dönüşür Uyarı beyin korteksindeki talamus

Detaylı

Konu 2 Sinir sistemi yapısı ve işlevi

Konu 2 Sinir sistemi yapısı ve işlevi 1 Konu 2 Sinir sistemi yapısı ve işlevi Aslı Sade Memişoğlu kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu asli.memisoglu@deu.edu.tr 2 Konular A. Sinir sistemi bölümleri B. Sinir dokusu C. Nöron çeşitleri D. Sinir sistemi

Detaylı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı Hücrenin fiziksel yapısı HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücreyi oluşturan yapılar Hücre membranı yapısı ve özellikleri Hücre içi ve dışı bileşenler Hücre membranından madde iletimi Vücut sıvılar Ozmoz-ozmmotik basınç

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ. Doç.Dr.Mitat KOZ

SİNİR SİSTEMİ. Doç.Dr.Mitat KOZ SİNİR SİSTEMİ Doç.Dr.Mitat KOZ SİNİR SİSTEMİ Amip gibi tek hücreli bir organizmanın yapılanması esas olarak kimyasaldır. Beyni nükleusudur ve nükleus hücrenin diğer organelleriyle birlikte hareket eder.

Detaylı

2 tip düz kas vardır: 1. Viseral düz kaslar. (mide, barsak, üreter, damarlar) 2. Çok üniteli düz kaslar (iris kasları, piloerektör kaslar)

2 tip düz kas vardır: 1. Viseral düz kaslar. (mide, barsak, üreter, damarlar) 2. Çok üniteli düz kaslar (iris kasları, piloerektör kaslar) Düz kaslar 2 tip düz kas vardır: 1. Viseral düz kaslar. (mide, barsak, üreter, damarlar) 2. Çok üniteli düz kaslar (iris kasları, piloerektör kaslar) UYARILMALARI: Düz kaslar tiplerine göre farklı uyarılır

Detaylı

skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça

skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça fazla bulunur. Sadece iskelet kasları toplam a ırlı ın

Detaylı

4- Aksiyon Potansiyeli

4- Aksiyon Potansiyeli 4- Aksiyon Potansiyeli Madde 1. Giriş Nöronlar sinir impulsu veya aksiyon potansiyeli adı verilen bir elektriksel sinyal yaratarak ve naklederek uzak mesafeler boyunca haberleşirler. Madde 2. Amaçlar Nöronal

Detaylı

Bu dersi tamamlayan öğrenci,fizyolojinin temel prensipleri, işleyiş mekanizmaları ve vücudun kontrol sistemini açıklayabilir.

Bu dersi tamamlayan öğrenci,fizyolojinin temel prensipleri, işleyiş mekanizmaları ve vücudun kontrol sistemini açıklayabilir. FİZYOLOJİ I Dersin Adı Kodu Yarıyıl Teori Laboratuar AKTS (saat/hafta) (saat/hafta) (saat/hafta) Fizyoloji I FTR 1.YIL/ 4 - - 5 1.yarıyıl 113 Güz Önkoşullar Yok Dersin dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin

Detaylı

Sinir hücrelerine nöron ya da nörosit adı verilir. Çekirdek gövde kısmında ve ortadadır. çekirdek etrafını saran sitoplazmaya da perikaryon denir.

Sinir hücrelerine nöron ya da nörosit adı verilir. Çekirdek gövde kısmında ve ortadadır. çekirdek etrafını saran sitoplazmaya da perikaryon denir. SİNİR DOKUSU https://www.google.com.tr/search?q=sarcoplasmic+reticulum&espv=2&biw=1280&bih=9 18&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiy3KwqrDSAhXkJJoKHaiWDfoQ_AUIBigB#tbm=isch&q=nervous+system&*&imgrc=Pa0OiUxMr

Detaylı

İskelet kasının fonksiyonel özellikleri, kas lif tipleri. Kas duyu organları ve hareketin kontrolü. Doç.Dr. Mitat KOZ

İskelet kasının fonksiyonel özellikleri, kas lif tipleri. Kas duyu organları ve hareketin kontrolü. Doç.Dr. Mitat KOZ İskelet kasının fonksiyonel özellikleri, kas lif tipleri. Kas duyu organları ve hareketin kontrolü. Doç.Dr. Mitat KOZ Kas Tipleri Düz kas Kalp kası İskelet kası-istemli kas-çizgili kas İskelet Kası İskelete

Detaylı

Kas Doku UYARILABİLİR DOKULAR. İskelet Kası. Kalp Kası. Düz Kas. Sinir Dokusu 19/11/2015. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire

Kas Doku UYARILABİLİR DOKULAR. İskelet Kası. Kalp Kası. Düz Kas. Sinir Dokusu 19/11/2015. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Kas Doku UYARILABİLİR DOKULAR Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Kasılmak için özelleşmiş bir dokudur. Üç farklı kas dokusu bulunmaktadır. İskelet kası, kalp kası ve düz kas Kasılma durumunun bilinçli olarak

Detaylı

OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi)

OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi) OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi) Otonom sinir sitemi iki alt kısma ayrılır: 1. Sempatik sinir sistemi 2. Parasempatik sinir sistemi Sempatik ve parasempatik sistemin terminal nöronları gangliyonlarda

Detaylı

Sinir Sisteminin Gelişimi ve Nöro-gelişimsel Bozukluklar

Sinir Sisteminin Gelişimi ve Nöro-gelişimsel Bozukluklar Sinir Sisteminin Gelişimi ve Nöro-gelişimsel Bozukluklar Beyin oluşumu döllenmeden hemen sonra başlar, Bu uzun ve karmaşık bir süreçtir; 1- Hücre bölünmesi ve çoğalması: henüz uzmanlaşmamış nöroblast

Detaylı

OTONOM SİNİR SİSTEMİ. Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com

OTONOM SİNİR SİSTEMİ. Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com OTONOM SİNİR SİSTEMİ Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com Otonom Sinir Sistemi: Homeostatik Dengeleme Kontrol ettiği bileşenler: Düz kas ve kalp kası Bezler ve yağ doku Zıt çalışan dallar Parasempatik

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 8 Sinir Sisteminin Organizasyonu Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi Beyin Omurilik Periferik Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi (MSS) Oluşturan Hücreler Ara nöronlar ve motor

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ 3(İNSANDA SİNİR SİSTEMİ) SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ

SİNİR SİSTEMİ 3(İNSANDA SİNİR SİSTEMİ) SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ SİNİR SİSTEMİ 3(İNSANDA SİNİR SİSTEMİ) SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ İNSANDA SİNİR SİSTEMİ İnsanda sinir sistemi merkezi sinir sitemi (MSS) ve çevresel sinir sistemi (ÇSS) olmak üzere ikiye ayrılır.

Detaylı

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Otonom Sinir Sistemi. emin ulaş erdem

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Otonom Sinir Sistemi. emin ulaş erdem FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Otonom Sinir Sistemi emin ulaş erdem Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi -Beyin -Omurilik Periferik Sinir Sistemi Somatik somatik duyu, özel duyular iskelet kaslarının istemli

Detaylı

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK BMM307-H02 Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK ziynetpamuk@gmail.com 1 BİYOELEKTRİK NEDİR? Biyoelektrik, canlıların üretmiş olduğu elektriktir. Ancak bu derste anlatılacak olan insan vücudundan elektrotlar vasıtasıyla

Detaylı

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar Prof.Dr.Mitat KOZ 1 İskelet Kasının Egzersize Yanıtı Kas kan akımındaki değişim Kas kuvveti ve dayanıklılığındaki

Detaylı

SANTRAL SİNİR SİSTEMİ. Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül

SANTRAL SİNİR SİSTEMİ. Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül SANTRAL SİNİR SİSTEMİ Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji Bölümü Lisans 1. sınıf (Dr. Muhammed Ayaz ın katkılarıyla) SİNİR SİSTEMİNİN GÖREVİ Çevreden duyusal bilginin alınması

Detaylı

BÖLÜM 2: BEYİN ve ÖĞRENME -1

BÖLÜM 2: BEYİN ve ÖĞRENME -1 BÖLÜM 2: BEYİN ve ÖĞRENME -1 BEYNİMİZ SİNİR HÜCRELERİ ve NÖROGLIA NÖRON (NEURON) (1) astrocytes (2) oligodendrocytes, (3) microglia, (4) ependymal cells Beyindeki myelin kaplı hürelerin uzunluğu= 150,000-180,000

Detaylı

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 Hareketi sağlayan effektör organ kastır. Kaslar 3 ana grupta incelenir: 1)Çizgili kaslar (iskelet kası): Vücut ağırlığının yaklaşık %40-45 ini oluşturur. 2)Düz kaslar:

Detaylı

EMG nin Kullanım Alanları ve Uyarılmış Potansiyeller. Uzm Dr Pınar Gelener

EMG nin Kullanım Alanları ve Uyarılmış Potansiyeller. Uzm Dr Pınar Gelener EMG nin Kullanım Alanları ve Uyarılmış Potansiyeller Uzm Dr Pınar Gelener Genel Bilgiler Sinir ve kas hücreleri elektrik üretebilen, dışarıdan elektrik ile uyarılabilen ve elektriği iletebilen dokulardır

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI B) ÇEVRESEL (PERİFERAL) SİNİR SİSTEMİ Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir

Detaylı

Santral (merkezi) sinir sistemi

Santral (merkezi) sinir sistemi Santral (merkezi) sinir sistemi 1 2 Beyin birçok dokunun kontrollerini üstlenmiştir. Çalışması hakkında hala yeterli veri edinemediğimiz beyin, hafıza ve karar verme organı olarak kabul edilir. Sadece

Detaylı

BÖCEKLERDE SİNİR YAPILARI

BÖCEKLERDE SİNİR YAPILARI BÖCEKLERDE SİNİR YAPILARI Merkezi sinir sistemi (Central Nervous System): Başın dorsalinde beyin, ventralinde ise subesophageal ganglionlardan, toraks ve abdomende ise ventralde vücut boyunca uzanan her

Detaylı

SİNİR SİSTEMİNİN GENEL VE YAPISAL ÖZELLİKLERİ

SİNİR SİSTEMİNİN GENEL VE YAPISAL ÖZELLİKLERİ Sinir Sistemi SİNİR SİSTEMİNİN GENEL VE YAPISAL ÖZELLİKLERİ Sinir sisteminde başlıca iki tür hücre bulunur:" Nöronlar" Glia hücreleri" Nöronlar Sinir sisteminin temel işlevsel hücreleridir" Vücudun diğer

Detaylı

T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM &ÖĞRETİM YILI DÖNEM II

T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM &ÖĞRETİM YILI DÖNEM II T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ 2017 2018 EĞİTİM &ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. DERS KURULU (5 HAFTA) 1901201 KAS VE PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ DERS KURULU DEKAN DEKAN YRD. BAŞKORDİNATÖR

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ (GİRİŞ) Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU

SİNİR SİSTEMİ (GİRİŞ) Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU SİNİR SİSTEMİ (GİRİŞ) Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU UYARILAR (Kimyasal,Fiziksel, görsel veya işitsel) ALMA (Reseptörler) İLETME DEĞERLENDİRME YANIT VERME (Effektör organlar) SİNİR SİSTEMİ ETKİLEDİĞİ ORGAN

Detaylı

Konu 3. Duyu sistemleri. Yrd. Doç. Dr. Aslı Sade Memişoğlu. Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or display.

Konu 3. Duyu sistemleri. Yrd. Doç. Dr. Aslı Sade Memişoğlu. Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or display. Konu 3 Duyu sistemleri Yrd. Doç. Dr. Aslı Sade Memişoğlu Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or display. 1 1 Duysal Almaçlar (Reseptörler) Duysal almaçlar bir

Detaylı

T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM &ÖĞRETİM YILI DÖNEM II

T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM &ÖĞRETİM YILI DÖNEM II T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ 2018 2019 EĞİTİM &ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. DERS KURULU (5 HAFTA) 1901201 KAS VE PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ DERS KURULU DEKAN DEKAN YRD. BAŞKORDİNATÖR

Detaylı

GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ

GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ MEKANİK DUYULAR İnsanlarda dokunma, basınç, sıcaklık ve ağrı gibi bir çok duyu bulunmaktadır. Bu duyulara mekanik duyular denir. Mekanik duyuların alınmasını sağlayan farklı

Detaylı

SİNİR KAS İLETİSİ - ÇİZGİLİ KASDA KASILMA

SİNİR KAS İLETİSİ - ÇİZGİLİ KASDA KASILMA SİNİR KAS İLETİSİ - ÇİZGİLİ KASDA KASILMA Doç.Dr.Fadıl ÖZYENER Fizyoloji AD Tartışma konuları: Sinirden kasa iletide yer alan yapılar hangileridir? İletimin sinir ucunda neler gerçekleşir? Kas zarının

Detaylı

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ Sinir sistemi; hareket etme, konuşma ve vücudumuzdaki milyonlarca hücrenin koordineli bir şekilde çalışmasını sağlayan iç haberleşme yoludur. Bu nedenle, sinir sistemi

Detaylı

İSTİRAHAT MEMBRAN POTANSİYELİ & AKSİYON POTANSİYELİ. Prof.Dr. Mitat KOZ

İSTİRAHAT MEMBRAN POTANSİYELİ & AKSİYON POTANSİYELİ. Prof.Dr. Mitat KOZ İSTİRAHAT MEMBRAN POTANSİYELİ & AKSİYON POTANSİYELİ Prof.Dr. Mitat KOZ İstirahat Membran Potansiyeli Bütün hücreler istirahat halindeyken hücre zarıyla ayrılmış bir potansiyel farkına sahiptirler. Hücre

Detaylı

Dolaşım Sistemi Fizyolojisi - 2. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.

Dolaşım Sistemi Fizyolojisi - 2. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Dolaşım Sistemi Fizyolojisi - 2 Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Kalbin Çalışması ve İşlevleri Kalbin Anatomisi Kalbin Anatomisi Kalp Kapakları (Sağ) (Sol) Kalbin

Detaylı

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Boşaltım Sistemi

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Boşaltım Sistemi Fen Bilimleri 7. Sınıf. Ünite Aşağıda, boşaltım sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (), yanlış olanlarının yanına () koyunuz. Aşağıda verilen resimde sinir hücresinin kısımları

Detaylı

Sinir sistemi organizmayı çevresinden haberdar eder ve uygun tepkileri vermesini sağlar.

Sinir sistemi organizmayı çevresinden haberdar eder ve uygun tepkileri vermesini sağlar. SİNİR SİSTEMİ VE BEYİN ANATOMİSİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi organizmayı çevresinden haberdar eder ve uygun tepkileri vermesini sağlar. Çevresel ve Merkezi olmak üzere, sinir sistemi ikiye ayrılr, ÇEVRESEL

Detaylı

Biyoloji. İnsan Fizyolojisi FASİKÜL 11

Biyoloji. İnsan Fizyolojisi FASİKÜL 11 Biyoloji 1. FASİKÜL 11 İnsan Fizyolojisi - 1 836 soru Kavram Yanılgıları Müfredat Dışı Konu Uyarıları Bilgi Teknolojileri Uyarlamaları PISA Tarzı Sorular ÖSYM Çıkmış Sınav Soruları Yazılı Soruları Video

Detaylı

Santral Sinir Sistemi Farmakolojisinin Temelleri. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

Santral Sinir Sistemi Farmakolojisinin Temelleri. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Santral Sinir Sistemi Farmakolojisinin Temelleri Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Her nöron, dentritleri aracılığı ile diğer nöronlardan gelen uyarıları alır ve nöron gövdesine iletir. Bu uyarılar ya inhibitör

Detaylı

KAS Klinik Önem. Doç.Dr.Vatan KAVAK

KAS Klinik Önem. Doç.Dr.Vatan KAVAK KAS Klinik Önem Doç.Dr.Vatan KAVAK Hareket sisteminin temelini kaslar oluşturur. İnsan vücudunda 650 civarında kas bulunur. Kasların toplam ağırlığı bireyden bireye değişmekle birlikte, tüm vücut ağırlığının

Detaylı

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ. Düz Kas. Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan.

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ. Düz Kas. Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan. Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ İ İ İ Düz Kas Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan.net net Düz Kas Kalp kası İskelet kl kası Düz kas Düz Kas Düz

Detaylı

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri

Detaylı

Kas ve Beden Hareketlerinin Denetimi

Kas ve Beden Hareketlerinin Denetimi Konu 4 Kas ve Beden Hareketlerinin Denetimi Aslı Sade Memişoğlu Konular 1. Yapı 2. Kas kasılma moleküler mekanizması 3. Tek lif kasılması 4. İskelet kası enerji metabolizması 5. İskelet kas lifleri 6.

Detaylı

KAS FİZYOLOJİSİ-1. Doç.Dr. Mitat KOZ

KAS FİZYOLOJİSİ-1. Doç.Dr. Mitat KOZ KAS FİZYOLOJİSİ-1 Doç.Dr. Mitat KOZ Kas dokusunun genel özellikleri Hareket Postürün sağlanması Isı üretimi Kasların ortak özellikleri... Kontraktilite-kasılabilme Eksitabilite-uyarılabilme Estensibilite-uzayabilme-gerilebilme

Detaylı

TFD Nörolojik Fizyoterapi Grubu Bülteni

TFD Nörolojik Fizyoterapi Grubu Bülteni TFD Nörolojik Fizyoterapi Grubu Bülteni Cilt/Vol:3 Sayı/Issue:2 Şubat/February 2016 www.norofzt.org VİBRASYON UYGULAMALARININ FİZYOTERAPİDE KULLANIMI Vibrasyon, salınım şeklindeki hareketlerle karakterize

Detaylı

Refleksler refleks ark

Refleksler refleks ark Refleksler Bir reflekse aracılık eden yollara refleks ark adı verilir. Bileşenleri: Uyaran, reseptör, afferent yol, entegrasyon merkezi, efferent yol, ve effektör. Uyaran: İç veya dış ortamda reseptör

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ TOKSİSİTESİ

SİNİR SİSTEMİ TOKSİSİTESİ SİNİR SİSTEMİ TOKSİSİTESİ SİNİR SİSTEMİ Çok hücreli, gelişmiş yapılı canlıların (insanlar, omurgalı ve bazı omurgasız hayvanlar) vücudu özel görevler yapan organ ve sistemlerden oluşur. Vücudu oluşturan

Detaylı

Sinir Sistemi. Merkezi sinir sistemi(mss): Beyin, Beyincik, Omurilik. Periferik sinir sistemi(pss) : Gangliyonlar, sinirler ve sinapslar

Sinir Sistemi. Merkezi sinir sistemi(mss): Beyin, Beyincik, Omurilik. Periferik sinir sistemi(pss) : Gangliyonlar, sinirler ve sinapslar SİNİR DOKU Sinir Sistemi Anatomik yönden iki bölüme ayrılır: Merkezi sinir sistemi(mss): Beyin, Beyincik, Omurilik Periferik sinir sistemi(pss) : Gangliyonlar, sinirler ve sinapslar Sinir Doku Hücreleri

Detaylı