Ceza Hukukuna Giriş. Ceza Hukukuna Giriş (Özgenç)

Transkript

1 İzzet Özgenç

2 Ceza Hukukuna Giriş 2

3 İnsan: Algılama yeteneği İrade yeteneği Kişiliğini serbestçe tekâmül ettirmek Kişilik Tekâmül İrade serbestisi 3

4 Davranış normları Muhatap İnsan Davranış normları Yükümlülük Yükümlülük Mecburiyet (Mükellefiyet) 4

5 Görev Yetki Sorumluluk Hukuka aykırılık Sorumluluk Hukuka aykırılık Mağduriyet Sorumluluk Yaptırım (Müeyyide) 5

6 Yaptırımlar: Mağduriyetin etkilerini gidermeye yönelik yaptırımlar Haksızlığı gerçekleştiren kişi üzerinde etkili olan yaptırımlar 6

7 Ahlâk Din Hukuk 7

8 Ceza Hukuku Hukuk Ahlâk 8

9 Ceza Hukuku: - Maddî Ceza Hukuku - Ceza Muhakemesi Hukuku 9

10 Maddî Ceza Hukuku: - Genel Hükümler - Özel Hükümler 10

11 Genel Hükümler: - Ceza Hukukuna Giriş - Suç Teorisi - Yaptırım Teorisi - Milletlerarası Ceza Hukuku 11

12 Özel Hükümler Ceza Muhakemesi Hukuku 12

13 Ceza Hukuku Anayasa Hukuku Ceza Hukuku Milletlerarası Hukuk Ceza Hukuku İdare Hukuku Ceza Hukuku Medenî Hukuk 13

14 Ceza Hukuku Kriminoloji Ceza Hukuku Adlî Bilimler (Kriminalistik) 14

15 Kaynaklar: Doğrudan Kaynaklar: Anayasa TCK ve diğer Kanunlar Milletlerarası anlaşmalar 15

16 t. ve 765 s. Türk Ceza Kanunu t. ve 5237 s. Türk Ceza Kanunu t. ve 5252 s. Türk Ceza Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun 16

17 t. ve 5271 s. Ceza Muhakemesi Kanunu t. ve 5320 s. Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun t. ve 5275 s. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun 17

18 t. ve 5326 s. Kabahatler Kanunu t. ve 5352 s. Adli Sicil Kanunu t. ve 5395 s. Çocuk Koruma Kanunu t. ve 5402 s. Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri İle Koruma Kurulları Kanunu 18

19 Dolayısıyla kaynaklar: Yüksek mahkeme içtihatları Doktrin 19

20 Genel kanun özel kanun ilişkisi: TCK, m. 5: Türk Ceza Kanununun genel hükümleri, diğer kanunlarda yer alan suç tanımları ile ilgili olarak da uygulanır. 20

21 765 s. (mülga) TCK, m. 10: Türk Ceza Kanununun diğer hükümleri, diğer kanunlarda yer alan suç tanımları bakımından, bu kanunlarda aksine hüküm bulunmadığı takdirde uygulanır. 21

22 Suçların Tasnifi Üçlü ayırıma yer veren kanunlar: Cürüm Cünha Kabahat Ağır hapis hapis hafif hapis cezası Ağır para hafif para cezası 22

23 1810 t. Fransız (Napolyon) CK 1879 t. Alman CK (1975 değişikliğinden önce) 1274 (1868) t. Osmanlı Ceza Kanunname-i Hümayunu t. İsviçre CK t. Fransız CK 23

24 İkili ayırıma yer veren kanunlar: Cürüm Kabahat Ağır hapis hapis hafif hapis cezası Ağır para hafif para cezası 24

25 1889 t. ve t. İtalyan CK ları t. ve 765 s. Türk CK 25

26 Kabahat türünden suç tanımına yer vermeyen kanunlar: 1879 t. Alman CK (1975 değişikliğinden sonra) t. Avusturya CK t. Polonya CK 5237 s. Türk CK 26

27 tarihinde kabul edilen ve tarihinde yenilenen Alman Düzene Aykırılıklar Kanunu ( Gesetz über Ordnungswidrigkeiten ) t. ve 5326 s. Kabahatler Kanunu 27

28 Kabahatler hukuku İdare hukuku Ceza hukuku 28

29 Ceza Hukukunun Güvence Fonksiyonu Suçta ve cezada kanunilik ilkesi Suçta kanunilik ilkesi (Any., m. 38, f. 1, 2, 3; TCK, m. 2, f. 1, 2) Cezada kanunilik ilkesi Suçta kanunilik ilkesi ve beyaz hüküm sorunu (TCK, m. 297, Bankacılık K., m. 152) 29

30 Belirlilik ilkesi Hileli iflas ve taksirli iflas suçları (TCK, m. 161, 162) İhaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma suçları TCK, m. 235, 236). 30

31 Ceza hukuku kurallarının yorumu Kanun koyucunun iradesini ne olduğunu anlamaya yönelik fikrî faaliyet Yorum araçları: Dil bilgisi kuralları (lafzî yorum) Madde başlığı ve madde gerekçesi 31

32 Kanunun hazırlık çalışmaları, Kanunun sistematiği, Kanunla düzenlenen hukuki müessesenin tarihçesi, Kanunla düzenlenen müesseseye ilişkin mukayeseli hukuktaki düzenlemeler, Hukukun genel ilkeleri (TCK, m. 1, 3). 32

33 Kıyas yasağı (TCK, m. 2, f. 3) Yorum kıyas Elektrik hırsızlığı Karşılıksız yararlanma suçu (TCK, m. 163) 33

34 Kabahatlerde kanunilik ilkesi (Kabahatler K., m. 4) 34

35 Zaman bakımından uygulama (Any., m. 38, f. 1; TCK, m. 7) Maddi ceza hukukuna ilişkin zaman bakımından uygulama kuralları Muhakeme hukukuna ilişkin zaman bakımından uygulama kuralları 35

36 Suçun işlendiği zaman fiilin işlendiği zaman ayırımı 36

37 Lehe kanunun belirlenmesi TCK Yürürlük K., m. 9, f. 3: Lehe olan hüküm, önceki ve sonraki kanunların ilgili bütün hükümleri olaya uygulanarak, ortaya çıkan sonuçların birbirleriyle karşılaştırılması suretiyle belirlenir. 37

38 Birinci aşama: Hüküm tesis edilinceye kadarki hükümler bakımından İkinci aşama: İnfaz aşamasında uygulanabilecek olan kanun hükümleri bakımından 38

39 İnfaz rejimine ilişkin zaman bakımından uygulama kuralları (TCK, m. 7, f. 3) Erteleme Koşullu salıverilme Tekerrür 39

40 Geçici ve süreli kanunlara ilişkin zaman bakımından uygulama: Uygulamaya devam (TCK, m. 7, f. 4) 40

41 Zamanaşımına ilişkin hükümlerin zaman bakımından uygulanması: 765 s. TCK ya ilişkin Yürürlük Kanunu, m. 22 Any., m. 38, f. 2 41

42 Lehe kanunun geçmişe etki alanı Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının geçmişe etkili olması sorunu Kabahatlere ilişkin zaman bakımından uygulama kuralları (Kabahatler K., m. 5) 42