SOSYAL GELİŞME KAVRAMI VE SOSYAL GELİŞME ENDEKSİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Transkript

1 SOSYAL GELİŞME KAVRAMI VE SOSYAL GELİŞME ENDEKSİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME Araş.Gör. Mustafa Mert Alabaş Kocaeli Üniversitesi İİBF İktisat Bölümü 11 Haziran 2015 Relative Strength Neutral Relative Weakness

2 AMAÇ -Bu çalışmanın amacı sosyal gelişme kavramını açıklayarak, Harvard Üniversitesi İşletme Profesörü Michael Porter önderliğinde hazırlanan Sosyal Gelişme Endeksi ni Dünya ülkeleri ve Türkiye açısından değerlendirmektir. YÖNTEM -Çalışmada karşılaştırılmalı tablolar analizi yapılarak yılları gelişme endeksi sonuçlarındaki değişim incelenmiştir. sosyal Relative Strength Neutral Relative Weakness

3 İÇERİK 1.Sosyal Gelişme Kavramı 2.Sosyal Gelişmenin Unsurları 2.1.İktisadi Büyüme 2.2.Orta Sınıflaşma 2.3.Sosyal Bütünleşme 3.Sosyal Gelişme Endeksi 3.1.Sosyal Gelişme Endeksi nin Ülkeler Bazında Değerlendirilmesi 3.2.Sosyal Gelişme Endeksi nde Türkiye Relative Strength Neutral Relative Weakness

4 Sosyal Gelişme Kavramı Sosyal gelişme, bilgide, akılda ve yaşam tarzında kalitenin yükselmesidir.bazı görüşlere göre ise; sosyal gelişme, modernleşme olarak da anlaşılabilmektedir. Sosyal gelişme, bir toplumda iktisadi göstergelere göre olumlu bir farklılaşmayı kapsadığı gibi; iktisadi büyüme ile birlikte nüfusun sosyal ve kültürel seviyesinde ve zihniyetindeki olumlu bir değişikliği de ifade eder. Böylece sosyal gelişme hem iktisadi gelişmeyi, hem de iktisadi büyümeyi kapsadığı gibi bunlardan daha geniş alan ve konuları da içine almaktadır. Örneğin Bir ülkenin tarım ağırlıklı bir yapıdan sanayi veya hizmetler sektörünün ağırlıkta olduğu bir yapıya geçmesi ekonomik gelişmedir. Relative Strength Neutral Relative Weakness

5 Sosyal Gelişme Kavramı Nüfusun eğitim seviyesi, bilgi birikimi, insan gücü kaynaklarının farklı mesleklerde farklı nitelik ve sayıda artışı,daha kaliteli ulaştırma ve sağlık imkânlarından faydalanma, 0-1 yaş bebek ölümlerinde azalma, herkes için eğitim ve sağlık hizmetlerinin sağlanması, alt yapının yeterli olması, konut ve barınma şartlarının iyileştirilmesi, modern ulaştırma ve haberleşme ağından faydalanma, teknoloji üretebilmek, sınai ve ticari faaliyetlere uygun bir zihniyet değişikliği de nüfusun sosyal ve kültürel seviyesindeki bir iyileşmedir. Bir ülkede fert başına düşen milli gelir ve iktisadi büyüme oranı hangi seviyeye ulaşırsa ulaşsın; bir başka ifadeyle iktisadi göstergeler ne kadar yeterli olursa olsun; eğer o ülkede sosyal gelişme sağlanamamışsa; bu ülke sosyal bakımdan gelişmiştir diyemeyiz. Toplumdaki vatandaşların ve sosyal sınıfların değer yargılarında ve tutumların da pozitif anlamda gelişmeler olmalıdır. Bir başka ifadeyle sosyal gelişmede toplumun ekonomik gelişme ve büyümenin yanı sıra, sosyal ve kültürel seviyesinin de nitelikli olarak yükselmesi gerekir. Relative Strength Neutral Relative Weakness

6 Sosyal Gelişmenin Unsurları İktisadi Büyüme --Ülke ekonomileri de büyüyen, genişleyen bir varlık gibidir. Bir ülkedeki sermaye stoku, nüfus miktarı, işgücü, doğal kaynaklar bazen birbiri ile uyumlu bazen de uyumsuz bir biçimde büyürler. --Ana amaç, üretimi sağlayan bu faktörlerin ahenk içinde gelişmeleri, birbirini frenlemeden kişi başına milli geliri en yüksek düzeye çıkaracak bir sirkülasyon sağlamalarıdır. --Büyüme ve gelişmeyi sağlayan dinamik güçlerin belirlenmesi, izlenmesi ve denetim altına alınması sosyal gelişme açısından da hayati önem taşır. Relative Strength Neutral Relative Weakness

7 Sosyal Gelişmenin Unsurları Orta Sınıflaşma Toplumlar gelir gruplarına göre alt, orta ve üst olmak üzere üç tabakadan oluşmaktadırlar. Tabakalar içinde aynı özellikleri sergileyen bireyler yer alacağı gibi, birbirinin tersi davranışlar sergileyen ve tamamen farklı özellikler gösteren gruplar da yer almaktadır. Toplumların kalkınma düzeyine göre, sınıf faktörünün ortaya çıkması farklı biçimlerdedir. Azgelişmiş toplumlarda sınıf bilinci yeterince gelişmemekle birlikte, gelişmiş toplumlarda orta sınıf diğer sınıflara oranla daha kalabalıktır. Orta sınıfın güçlenmesi sosyal gelişmenin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Relative Strength Neutral Relative Weakness

8 Sosyal Gelişmenin Unsurları Sosyal Bütünleşme Toplumun ahenkli işleyen bir bütün olarak kalabilmesi, toplumsal düzenin korunması ve çözülmenin engellenmesi, sosyo-ekonomik gelişmenin sağlanması onun bütünlük halinin korunmasıyla mümkündür. Dolayısıyla toplumdaki değişme ve farklılaşma kadar bütünleşme de bir o kadar önemlidir. Sosyal bütünleşme, dar anlamdaki biz duygusunun toplum seviyesindeki biz duygusuna taşınmasıdır. Bir başka tanımla, sosyal bütünleşme, toplumdaki sosyal grupların kendi birliği hakkındaki varlık şuurunun toplumdaki bütünleşmeyi bozmayacak düzeyde olmasıdır. Relative Strength Neutral Relative Weakness

9 Simon Kuznets Sosyal Gelişme Endeksi - 4 Ocak 1934-Millî Gelir; raporu -GSYİH;yardımcı bir araç, refahımızın ölçüsü değil.bütün kararları almada da bir rehber olmamalı. - GSYİH eksiktir. GSMH da çocuklarımızın sağlığı, eğitimlerinin kalitesi veya oyunlarından aldıkları keyfi yer almıyor. Şiirlerimizin güzelliğini, evliliklerimizin gücünü, kamusal tartışmalarımızın zekasını veya kamu görevlilerimizin dürüstlüklerini de içermiyor. Robert Kennedy Relative Strength Neutral Relative Weakness

10 Sosyal Gelişme Endeksi -Toplumun refahının bir ölçüsü -Dünyaya tamamen yeni bir bakış açısı Michael Porter -Daha fazla birey merkezli bir gelişmişlik ölçütünü baz alarak dünyada kalkınma ile ilgili tartışmaya yön vermek ve politika yapıcıların vatandaşlarının hayat kalitesini ilgilendiren kararları daha bilgili ve sağlıklı bir şekilde almalarına katkı vermeyi hedeflemektedir. Refahın Temelleri Temel İnsani İhtiyaçlar Relative Strength Neutral Relative Weakness Fırsatlar GSYİH

11 SOSYAL GELIŞME ENDEKSI MODELI Sosyal Gelişme Endeksi Temel İnsani İhtiyaçlar Beslenme ve Temel Tıbbi Tedavi Su ve Temizlik Barınma Kişisel Güvenlik Refahın Temelleri Temel Bilgiye Erişim İletişim ve Haberleşmeye Erişim Sağlık Ekosistemin Sürdürülebilirliği Kişisel Haklar Fırsatlar Kişisel Özgürlükler ve Seçim Hakkı Tolerans ve Katılım Yüksek Öğretime Erişim Ülke vatandaşlarının hayatta kalabilmesi için gerekli temel ihtiyaçlar sağlanabiliyor mu? Ülke vatandaşları yaşamını iyileştirebilmek için gerekli olan dinamiklere ulaşabiliyor mu? Ülke vatandaşları herhangi bir engel olmadan hedeflerini, hayallerini ve tutkularını gerçekleştirebilecekleri imkânlara sahip mi? Relative Strength Neutral Relative Weakness

12 Temel İnsani İhtiyaçlar Sosyal Gelişme Endeksi Refahın Temelleri Fırsatlar Beslenme ve Temel Tıbbi Tedavi Yetersiz Beslenme Gıda Eksikliği Doğumda Ölüm Oranı Ölü Doğum Oranı Çocuk Ölüm Oranı Bulaşıcı Hastalık Sebepli Ölümler Su ve Temizlik İçme Suyuna Erişim Temiz Suya Ulaşımda Kırsal-Kentsel Farklar Sanitasyon İmkanlarına Erişim Barınma Düşük Maliyetli Konut Elektrik Erişimi Elektrik Arzı Kalitesi Kapalı Alan Hava Kirliliği Sebepli Ölümler Kişisel Güvenlik Cinayet Oranı Şiddet Suçları Düzeyi Algılanan Suç Oranı Politik Terör Trafik Kazası Ölümleri Temel Bilgiye Erişim Yetişkin Okuma Oranı İlkokul Katılım Oranı Alt Ortaöğretim Katılım Oranı Üst Ortaöğretim Katılım Oranı Ortaöğretime Katılımda Cinsiyet Oranı İletişim ve Haberleşmeye Erişim Mobil Telefon Aboneliği İnternet Kullanıcıları Basın Özgürlüğü Endeksi Sağlık Beklenen Yaşam Süresi Bulaşıcı Olmayan Hastalık Ölümleri Obezite Oranı Dış Mekan Hava Kirliliğinden Dolaylı Ölüm İntihar Oranı Ekosistemin Sürdürülebilirliği Sera Gazı Emisyonları Yüzde Olarak Kaynaklardan Su Çekimi Biyo Çeşitlilik ve Habitat Kişisel Haklar Siyasi Haklar İfade Özgürlüğü Gösteri Hakkı Hareket Özgürlüğü Kişisel Mülkiyet Hakkı Kişisel Özgürlükler ve Seçim Hakkı Bireysel Seçimlerde Özgürlük İbadet Özgürlüğü Çocuk Evlilikleri Doğum Kontrol Talebinin Karşılanması Yolsuzluk Tolerans ve Katılım Göçmenlere Karşı Hoşgörü Eşcinsellere Karşı Hoşgörü Azınlıklara Yönelik Ayrımcılık Dini Hoşgörü Toplumsal Güvenlik Ağları Yüksek Öğretime Erişim Toplumun Ortalama Yükseköğretim Süresi Bayanların Ortalama Okul Süresi Eğitimde Fırsat Eşitsizliği Uluslar arası Sıralamaya Giren Üniversite Relative Strength Neutral Relative Weakness 12 12

13 Sosyal Gelişme Endeksi nin Ülkeler Bazında Değerlendirilmesi Relative Strength Neutral Relative Weakness

14 2013 (50 ÜLKE) İSVEÇ Temel İnsani İhtiyaçlar 63,61 5 Refahın Temelleri 61,73 3 Fırsatlar 69,09 2 Sosyal Gelişme Endeksi 64,81 1 GSYİH 4 En İyi Olduğu Başlıklar İletişim ve Haberleşmeye Erişim Kişisel Güvenlik Kişisel Özgürlükler ve Seçim Hakkı Relative Strength Neutral Relative Weakness

15 2013 İNGİLTERE Temel İnsani İhtiyaçlar 62,76 6 Refahın Temelleri 62,57 2 Fırsatlar 64,91 5 Sosyal Gelişme Endeksi 63,41 2 GSYİH 8 En İyi Olduğu Başlıklar Su ve Temizlik Sağlık Kişisel Haklar Relative Strength Neutral Relative Weakness 15

16 2013 İSVIÇRE Temel İnsani İhtiyaçlar 63,83 4 Refahın Temelleri 62,58 1 Fırsatlar 63,43 7 Sosyal Gelişme Endeksi 63,28 3 GSYİH 1 En İyi Olduğu Başlıklar Kişisel Güvenlik İletişim ve Haberleşmeye Erişim Kişisel Haklar Relative Strength Neutral Relative Weakness 16

17 2013 UGANDA Temel İnsani İhtiyaçlar 30,63 46 Refahın Temelleri 30,63 46 Fırsatlar 40,72 46 Sosyal Gelişme Endeksi 35,91 48 GSYİH 47 En İyi Olduğu Başlıklar Kişisel Güvenlik Ekosistemin Sürdürülebilirliği Tolerans ve Katılım Relative Strength Neutral Relative Weakness 17

18 2013 NİJERYA Temel İnsani İhtiyaçlar 27,96 49 Refahın Temelleri 37,04 48 Fırsatlar 35,19 48 Sosyal Gelişme Endeksi 33,39 49 GSYİH 42 En İyi Olduğu Başlıklar Barınma Ekosistemin Sürdürülebilirliği Tolerans ve Katılım Relative Strength Neutral Relative Weakness 18

19 2013 ETIYOPYA Temel İnsani İhtiyaçlar 26,69 50 Refahın Temelleri 34,66 50 Fırsatlar 35,04 50 Sosyal Gelişme Endeksi 32,13 50 GSYİH 49 En İyi Olduğu Başlıklar Kişisel Güvenlik Ekosistemin Sürdürülebilirliği Tolerans ve Katılım Relative Strength Neutral Relative Weakness 19

20 2014 (132 ÜLKE) SOSYAL GELİŞME ENDEKSİ Hangi ülke daha başarılı? Nasıl ölçerim? Relative Strength Neutral Relative Weakness 20

21 2014 YENİ ZELANDA GSYİH 25 En İyi Olduğu Başlıklar Su ve Temizlik Temel Bilgiye Erişim Kişisel Haklar Relative Strength Neutral Relative Weakness 21

22 2014 İSVİÇRE GSYİH 4 En İyi Olduğu Başlıklar Su ve Temizlik Beslenme ve Temel Tıbbi Tedavi İletişim ve Haberleşmeye Erişim Relative Strength Neutral Relative Weakness 22

23 2014 İZLANDA GSYİH 13 En İyi Olduğu Başlıklar Su ve Temizlik Beslenme ve Temel Tıbbi Tedavi İletişim ve Haberleşmeye Erişim Relative Strength Neutral Relative Weakness 23

24 2014 BURUNDI GSYİH 131 En İyi Olduğu Başlıklar Temel Bilgiye Erişim Sağlık Su ve Temizlik Relative Strength Neutral Relative Weakness 24

25 2014 ORTA AFRIKA C. GSYİH 123 En İyi Olduğu Başlıklar Ekosistemin Sürdürülebilirliği Sağlık Kişisel Özgürlükler ve Seçim Relative Strength Neutral Relative Weakness 25

26 2014 ÇAD GSYİH 109 En İyi Olduğu Başlıklar Ekosistemin Sürdürülebilirliği Sağlık Beslenme ve Temel Tıbbi Tedavi Relative Strength Neutral Relative Weakness 26

27 Sosyal Gelişme Endeks inde Türkiye Relative Strength Neutral Relative Weakness 27

28 TÜRKİYE Temel İnsani İhtiyaçlar Puan Sıralama Puan Sıralama Beslenme ve Temel Tıbbi Tedavi Su ve Temizlik Barınma Kişisel Güvenlik ,18 75 Relative Strength Neutral Relative Weakness 28

29 TÜRKİYE Refahın Temelleri Puan Sıralama Puan Sıralama Temel Bilgiye Erişim 53, İletişim ve Haberleşme 45, ,61 79 Sağlık 55, , Ekosistemin Sürdürülebilirliği 52, , Relative Strength Neutral Relative Weakness 29

30 TÜRKİYE Fırsatlar Puan Sıralama Puan Sıralama Kişisel Haklar 41, ,02 67 Kişisel Özgürlükler ve Seçim Hakkı Tolerans ve Katılım 55, , , , Yüksek Öğretime Erişim 40, ,62 79 Relative Strength Neutral Relative Weakness 30

31 TÜRKİYE Sosyal Gelişme Endeksi Temel İnsani İhtiyaçlar Refahın Temelleri Fırsatlar , , , , , , , , Relative Strength Neutral Relative Weakness

32 Sonuç Relative Strength Neutral Relative Weakness 32