Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz."

Aysun Karadeniz
7 yıl önce
İzleme sayısı:

2 Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz.

3 Doç. Dr. Orhan YILMAZ 1962 doğumlu yılında Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü nü bitirdi yılında University of Aberdeen de yüksek lisans, 2007 yılında Ankara Üniversitesi nde doktora çalışmasını tamamladı. Halen öğretim üyesi olarak üniversitede görevine devam etmektedir. Yayımlanmış Kitapları 1. Kangal Köpeği (2003, 2004, 2005, 2008) 2. Her Yönüyle Tokat Zile Küçüközlü Köyü (2004) 3. Zile İsyanı (2005, 2014) 4. Şair Esi Köylü Ürfet Pehlivan (2005) 5. Turkish Kangal (Karabash) Shepherd Dog (2007) 6. Zileli Halil Yalçınkaya (2008) 7. Le Chien Karabash (2008) 8. Sıraçlar (Beydili Alevi Türkmenleri) (2009) 9. Sünni Gözüyle Alevilik-Kızılbaşlık-Bektaşilik (2009) 10. Kelleci Efo (2009) 11. Sezar ile Farnake nin Zile Savaşı (2010) 12. Çakır (Bir Hain! Çerkez Ethem Analizi) (2010) 13. TürkischerKangal (Karabasch) Hirtenhund (2010) 14. Kangal (Karabash) Cane Da Pastore Turco (2011) 15. At, Eşek, Katır Terimleri Sözlüğü (2011) Soruda Köpek Yetiştiriciliği (2011) 17. Domesticated Donkey (2012) 18. Güvercin Yetiştiriciliği (2012) 19. Atçılık (Irk, Don, Nişane ve Yürüyüş Çeşitleri) (2012) 20. Güvercin Terimleri Sözlüğü (2012) 21. Zileliyiz Dediler (2013) 22. Kafesteki Çocuk (2013) 3

4 Köyüm ve Köylülerim-1 Her Yönüyle Küçüközlü (İsa) Köyü Zile-Tokat Doç. Dr. Orhan YILMAZ, ANAHTAR KAVRAMLAR - key consepts - 1. Sıraç, 2. Alevî, 3. Halkbilim - Sirac, Alaouite, folklore - Bu kitabın yayın hakkı VENI VIDI VICI Yayınevi ne aittir. İzinsiz kopya edilemez ve kullanılamaz. Kaynak göstermek şartıyla, alıntı yapılabilir. 1. Baskı Mart-2009 ISBN : Kapak Fotoğrafı: Doç. Dr. Orhan YILMAZ (Tokat, Zile, Çayır Köyü nden üç Sıraç Kadını) Baskı: Kalkan Matbaacılık Ltd. Şti. Tel: Ankara VENI VIDI VICI Yayınevi ZİLE 4

5 Her Yönüyle Küçüközlü (İsa) Köyü Zile-Tokat Doç. Dr. Orhan YILMAZ VENI VIDI VICI Yayınevi ZİLE 5

6 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ GİRİŞ GENEL BİLGİLER Tokat Zile FİZİKİ ve COĞRAFİ DURUM Konumu ve sınırları İklim Ulaşım Arazi durumu Mevki isimleri Meskenler TARİHİ Köyün adı Kökeni Köydeki eski yerleşim yerleri Antik çağlarda Küçüközlü Selçuklu döneminde Küçüközlü Osmanlı döneminden Küçüközlü Cumhuriyet döneminde Küçüközlü NÜFUS ve İDARİ DURUM Köy dışındaki nüfus Yurt dışında çalışanlar Cumhuriyet döneminde görev yapan muhtarlar EKONOMİK DURUM Geçim şartları Eski yokluk günleri Köye yapılan devlet hizmetleri Köyümüzün dışarıdaki kolları EĞİTİM ve ÖĞRENİM DURUMU Eğitimin tarihçesi Eğitim durumu Köyün okumuşları 6 6

7 SAĞLIK ve TEMİZLİK DURUMU Genel durum Kocakarı ilaçları ve ilkel tedaviler DİNİ ve ETNİK DURUM SOSYAL HAYAT Örf ve adetler Giyim, kuşam Doğum öncesi ve sonrası adetleri Askere gönderme Evlenme ve düğün adetleri Dışardan gelen gelinler Cenaze Şehitler Gaziler Sanatkârlar Şairler Güreşçiler Yağmur duasına çıkma Bağ bozumu Ekmek etme Erişte kesme Pelver (Salça) yapma Yarma yapma Kezek yapma Ormandan zati ihtiyaç kesme KÜLTÜR Sülaleler Soyadları Kullanılan isimler Harflerin değişik söylenişi İsimlerin değişik söylenişi Lakaplar Büyüklere hitap şekilleri Mahalli şivesi Nazar ve batıl inanışlar 7 7

8 Dualar Beddualar Atasözleri Deyimler Bazı şakalar Dernekler Eskilerden anılar Oynanan oyunlar ve halaylar Ekmek ve yemek çeşitleri Hamur işleri Çorbalar Pilavlar Yemekler Tatlılar Kompostular Ziyaret ve adak yerleri TARIM VE HAYVANCILIK Genel bitki örtüsü Orman Tarla ziraatı Kullanılan tarım aletleri Ekim Orak Harman Saman atma Şeker pancarı Bahçe ziraatı Bağ, bahçe ziraatı Sebze ziraatı (Yeşillik) Hayvancılık Yaylaya çıkma Yabani hayvan türleri KÖYÜN GELECEĞİ Kaynaklar 8 8

9 ÖNSÖZ Köyüm ve Köylülerim; Bu iki kelime bana çok sıcak gelen ve benim alıp geçmişe götüren kelimelerdir. Bu iki kelime, beni doğduğum, büyüdüğüm, ekmeğini yediğim, suyunu içtiğim, bahçelerinde meyve yediğim, Ada da koştuğum, at otlattığım yerlere götürür. Çayırlara, üzüm bağlarına, yaylaya, ormana, daha doğrusu beni Baba Ocağına götürür. Çok geniş araştırma ve inceleme yaparak, uzun ve zahmetli bir çalışma ortaya koyan arkadaşım, köylüm Orhan Yılmaz a çok teşekkür ediyorum. Böyle bir bilimsel çalışma yapması, şahsen beni çok mutlu etmiştir. Köyüm ve köylüm için bir şey yapanlara sahip çıkmak da çok hayırlı bir iştir diye düşünüyorum. Yazarın diğer eserlerini sabırsızlıkla bekliyor, başarılar diliyorum. Ekim-2003 Kadir CEYLAN Müteahhit İş Adamı 9 9

10 BU KİTABI NEDEN YAZDIM? Köyümüzde iki kişiyi tanırım. Köyümüzün kalıplara sığmayan, ve insanlarından en az 50 yıl ileride kişilerdi bunlar. Eğer imkan bulup okusalardı veya para sahibi olsalardı, kıvrak zekaları, girişimcilikleri ile, ya Türkiye de çok önemli bürokratik mevkilere gelirlerdi, ya da çok büyük holding sahibi olurlardı. Bunlardan birincisi Tevfik Dayıdır. 60 lı yılların başında, daha Zile de doğru dürüst bir fabrika yok idi. Ama Tevfik Dayı, Küçüközlü gibi bir köye Oluk Kiremit ve Yığma Tuğla Ocağı kurdu. Zile- Ankara arasından doğru dürüst otobüs seferi yok idi. Tevfik Dayı, otobüs alarak köy ile Zile arasında otobüs servisi başlattı. Maalesef 2003 yılında, Tevfik Dayı nın gerisindeyiz. Günümüzde, köyde ne fabrika çalışıyor, ne de Zile ye otobüs. Bana göre; köyümüzden çıkmış ikinci büyük insan Tokat Dayıdır. Toprağı bol olsun, Tokat Dayı 2003 baharında rahmetli oldu. Epeydir kendi kendime, Tokat Dayı bizim köyün en yaşlısı, hafızası da eyi. Bi gamera ayarlayım, şu Tokat Dayı yı bir gonuşduruyum, gamerıya çekiyim. Hatıra galır diye niyetlendim. Nasip değilmiş. 2 ay önce Tokat Dayı rahmetli olunca, çok üzüldüm. Kütüphane gibi bir tarih geçti, gitti. Yine bir iki yıldır, Yav, şu bizim köyün bi kitabını yazıyım. Ekmeeni yediimiz, suyunu içdiimiz topraklara bi hizmetimiz ossun diye niyetleniyorum. Bendeki bu ihmalkarlığa bakınca, Vakdi sağati gelinci, ben de rahmetli olacaam. Bu, bizim köyün kitap işi de, Tokat Dayı nın işi gibi galacak. İki gözüm açık gedecek. Orhan, şu işe tezden yapış dedim ve hemen bizim köyün kitabına başladım. Atalarımız, Söz gider, yazı kalır demişler. Elbette doğru söylemişler. Kökeni eskilere dayanan köyümüzün tanıtılmasına 10

11 büyük katkı sağlayacağına inandığım bu kitabı hazırlarken, geçmişimizi, bugüne bağlayarak, gelecek nesillere aktarmak istedim. Geçmişi bilenler birer birer azalıyor. Rivayetler, anılar kulaktan kulağa aktarılırken değişiyor. Devir hızla geçiyor. İnşallah bu kitap, gelecek nesillere faydalı bir belge olur. Herhangi bir kar amacı gütmeden hazırlayıp, sizlere sunduğum bu kitabı okuduktan sonra, takdirini siz hemşerilerime bırakıyorum. Bundan yaklaşık 10 yıl önce; arkadaşım, değerli insan Kadir Ceylan, köye bir Kültür Evi yaptırdı. Zile yi bırakın, Tokat İlinde böyle bir kültür evi yok idi. Gayet samimi ve temiz duygularla, doğup büyüdüğü köye bir hizmeti olsun istemişti. Fakat kurduğu Kültür Evi yanlış kullanıldı, üstelik Cem Evi dendi. Benim yazdığım bu kitapla ilgili de, çeşitli dedikodular üretileceğini iyi biliyorum. Sadece şunu söyleyeyim, yaptığım masraflar benim yanıma kalsın. Benim bu işten kazancım, ekmeğini yeyip, suyunu içtiğim, babamın, dedemin yaşadığı bu topraklara karşı bir hizmet etmenin verdiği manevi hazdır. Takdiri siz hemşerilerimize bırakıyorum. İbişaanın Meemedin Oolu Orhan YILMAZ Ekim 2003, Ankara 11

12 GENEL BİLGİLER FİZİKİ ve COĞRAFİ DURUM Konumu ve sınırları Köyümüz, 36. Doğu Boylamının (Meridyen) 15 km batısında, 40. Kuzey Enleminin (Paralel) 20 km kuzeyindedir. Rakımı 988 metredir. Küçüközlü köyü, Türkiye göz önüne alındığında, konum olarak Karadeniz ile İç Anadolu Bölgeleri arasında ki geçit bölgesinde kalır. Zile göz önüne alındığında, Zile nin hafif Güneybatısına düşer. 10 km güneyinde, Tokat-Yozgat sınırı ve bu sınırı çizen Deveci Dağları vardır. Küçüközlü köyü Maşat ın 2 km. doğusunda verimli topraklar üzerinde kurulmuş bir köydür. Köy yerleşim yeri olarak, kuzeyde Boğaz Tepe ile, güneyde Gıran Tepeleri arasında, Gıran Tepe nin hemen dibinden geçen, küçük bir derenin (özün) aktığı vadide kurulmuştur. Köy dereye hemen sınırdır ama derenin güney tarafında ev bulunmaz, Gıran Tepe başlar. Evler derenin kuzey tarafında sıralanmıştır. Dere boyundaki vadide, ağaçlar ve bilhassa Kavak Ağacı bol olduğundan, köyün içinde bulunduğu ağaçlık alana girilmedikçe, evler görülmez. Mesela köye gelinirken, kuzeyden Boğaz tepeden geçilerek gelinir. Köye 2 km mesafede ve yaklaşık 200 m yüksekliğinde olan tepenin üstünden bile hiç ev gözükmez. Ağaçlar köye tam bir kamuflaj sağlamaktadır. Komşu köyler, kuzeyden başlayarak; Taşkıran (Hıcıp), Hatippınarı (Aşşaa Papaklı), Çiçekpınarı (Yukarı Papaklı), Üçkaya, Hanözü (Yozgat-Kadışehri İlçesi ne bağlı), Alıçözü (Kasın), Yalınyazı (Maşat) ve Karşıyaka (El Arap) köyleri ile çevrilidir. Mevki isimleri olarak sınırları, kuzeyden başlayarak; İğdeli Dere, Buvelek Tepesi, Gulaca, Sivricek, Gıran Arkası, Değirmen Yamacı, Aşaalar ve Çorak tır. İklim İklim şekli olarak, İç Anadolu Tipi Yayla İklimi karakteri gösterir. Yıllık ortalama mm yağış yağar. Yağışlı gün sayısı 12

13 Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz. 13

Benzer belgeler

Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz.

1 2 Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz. Doç. Dr. Orhan YILMAZ 1962 doğumlu. 1984 yılında Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü nü bitirdi. 1997 yılında University of Aberdeen