TUNUSLU HAYREDD N PAfiA

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TUNUSLU HAYREDD N PAfiA"

Transkript

1 TUNUSLU HAYREDD N PAfiA Prof. Dr. Atilla Çetin 1942 stanbul Beykoz do umlu olan Çetin, s ras yla Bursa Erkek Lisesi (1961), stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü ve Çapa Yüksek Ö retmen Okulu nu bitirdi (1966). Bir süre Kars Alparslan Lisesi nde Tarih Ö retmenli i ( ) yapan Çetin, vatani hizmetinden Baflbakanl k Arfliv Genel Müdürlü ü nde; Genel Müdür Vekilli i görevlerinde bulundu ( ) y llar aras nda devlet taraf ndan Fransa ya (Paris) arflivcilik ihtisas için gönderildi. Dünya ve Tercüman gazetelerinde çal flt de stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi nde "Tarih Doktoru" unvan n alan Çetin, 1988 de Yak nça Tarihi Doçenti, 1996 da Temmuz ay nda ayn ana bilim dal nda profesör oldu da Tunus ta araflt rmalar yapt. Halen Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesinde ö retim üyesidir. Yay nlanm fl birçok kitab bulunan Çetin in çeflitli yerli ve yabanc ilmi dergilerde tarih, arflivcilik, kütüphanecilik ve kültür konular nda birçok makaleleri, çevirileri yay nland. Baz gazetelerde yaz lar neflredildi. Ansiklopedilere maddeler yazd. 128

2 29 Ocak 1890 günü stanbul da vefat eden Tunuslu Hayreddin Pafla XIX. yüzy l Türk ve slâm dünyas n n önemli flahsiyetlerinden birisidir. Tunus un ve Osmanl Devleti nin birinci derecede yüksek devlet görevlisi, Tunus ta vezir-i ekberlik, stanbul da sadrazaml k yapm fl bir flahsiyettir. Ayn zamanda de erli bir mütefekkir ve düflünce adam olup, XIX. yüzy lda slâm dünyas n n ça dafllaflmas, ilerlemesi, modernleflmesi için kafa yoran ve eser yazan bir kiflidir. Düflünce ve fikirlerini, icra adam olarak uygulam fl bir reformcudur. Tunus ta "reformcu nâz r" olarak flöhret bulmufltur. Sultan II. Abdülhamid, saltanat n n ikinci y l nda 1878 de Hayreddin Pafla y Tunus tan stanbul a getirterek onu sadrazam yapm fl, düflünce ve önerilerinden daima istifade etmifltir. Ömrünün son 12 y - l ( ) Türkiye de geçmifltir. XIX. yüzy l " slâm meflhurlar " aras nda an lan bu flahsiyet maalesef ülkemizde yeterince tan nmam flt r. Vefat n n 112. y ldönümü münasebetiyle kendisini rahmet ve hay rla an yoruz. HAYATI VE H ZMETLER Tunuslu Hayreddin Pafla n n hayat t pk bir roman gibidir. "Tunuslu" olarak an lmas na ra men aslen Tunuslu de ildir. Kafkasyal d r. Çerkez veya Abaza oldu u hakk nda rivayetler mevcuttur. Muhtemelen Çerkez as ll d r. Kendi ifadesi de bu yoldad r. Çerkezlerin "Lafl" kabilesindendir. Do umu y llar aras nda olmal d r. Tahminimiz 1825 y l d r. Bir Rus taarruzu esnas nda ailesini kaybetmifl ve bugün için bilmedi imiz bir hâminin sayesinde bu bir akraba veya hemflehri olabilir küçük Hayreddin kendisini stanbul da bulmufltur. Nakibüleflrâf ve Anadolu Kazaskeri K br sl Tahsin Bey taraf ndan sat n al n p Kanl ca daki yal s nda yetifltirildi. Çocukluk an lar aras nda di er çocuklarla birlikte Çubuklu yu hat rlamaktad r. Kardeflinin veya kendisi gibi bir baflka çocu un M - s rl bir yüksek flahsiyete sat ld rivayet olunmaktad r. Tahsin Bey in kona nda ilk slâmî bilgileri ve Türkçe yi ö renmeye bafllad da Tunus Valisi Ahmet Pafla n n stanbul a gelen bir görevlisine sat ld veya devredildi. Tahsin Bey in neden küçük Hayreddin den vazgeçti ini de kesin olarak bilmiyoruz. Bir rivayet, Tahsin Bey in Hayreddin e benzeyen bir o lu oldu u, onun vefat üzerine Hayreddin i gördükçe dayanamad ve elinden ç kard yolundad r. Gerçek hangi tarzda olursa olsun, küçük Hayreddin Tunus valilik saray nda "memlük-köle" olarak yetifltirilme e baflland. Tunus, o s rada Osmanl Devleti ne ba l bir eyaletti. Eyaletin bafl nda babadan o ula geçen ve 1705 ten beri Tunus u yöneten "Hüseynî" ailesi bulunuyordu. Ahmet Pafla bu ailedendi de Tunus valisi olmufltu. Memlükler, genellikle Kafkasya ve Akdeniz adalar ndan getirilen küçük yafltaki köleler olup, sarayda e itim ve ö retimden geçirilerek yetifltirilir, Tunus saray geleneklerini ö renir, sad k birer bende olarak sivil ve askeri hizmetlerde kullan l rd. Hayreddin in 13 yafl nda Tunus a götürüldü ü kimi kaynak ve belgelerde yaz l d r. Küçük Hayreddin Tunus saray nda bir memlük olarak, benzerleri gibi yetifltirildi. Arapça, slâmî ilimler, Kuran- Kerim vs. ö rendi. Ahmet Pafla dan ve Baflvezir Mustafa Haznedar dan (Pafla) ilgi ve teflvik gördü, güvenlerini kazand. Hayreddin in Kafkasyal endam, boyu bosu ve gösterifli ile askerlik mesle inde ilerlemesi uygun görüldü ünden, küçük yaflta Tunus asker oca na kaydedildi. Maafl ve tayinat verildi. Süvari s n f nda istihdam olundu. Askeri rütbelerde süratle yükselen asker Hayreddin 1846 da miralay (albay), 1850 de mirliva (tu general) ve Süvari Askerleri Kumandan tayin olundu. Böylece Hayreddin Pafla olarak Tunus yönetiminin en üst görevlilerinden birisi haline geldi. Asker olarak Ahmet Pafla n n 1840 da modern bir Tunus ordusu kurmak için teflkil etti i "Bardo Harp Okulu"nda görevlendirilmifl, Frans z subaylar ve müflavirlerle temaslar olmufl, ilk olarak Avrupal lar görmüfl ve Frans zca y ö renmiflti. Süvari Askerleri Kumandan olunca kendisine bir Frans z hoca tutuldu. lk yenilikçi fikirlerini Tunuslu ulemadan ve harp okulu hocalar ndan Mahmud Kabadu ve brahim er-riyâhî gibi flahsiyetlerden kazand. Avrupa y ilk görüflü ve ilk temaslar, 1846 y l nda Ahmet Pafla n n, Frans z mparator u Louis Philippe in resmi davetlisi olarak Fransa y ziyareti esnas ndad r. Ahmet Pafla n n yaveri unvan yla özel harcamalar n da yapm flt r. Frans z kültür ve uygarl ile daha yak n tema- Resim 1; Sadrazam Hayrettin Pafla (1879) (Tunuslu Hayrettin Pafla, Atilla Çetin, Kültür Bak. Yay. s 546) 129

3 Resim 2; Hayreddin Pafla Bahriye Naz r ( ) (Tunuslu Hayrettin Pafla, Atilla Çetin, Kültür Bak. Yay. s 548) 130 s y llar aras nda sürekli olarak görevle gönderildi i Paris te oldu. Eski bir Tunuslu görevli olan ve Frans z tabiiyetine geçmifl bulunan Tunuslu Mahmud bin Ayyâd Pafla n n Tunus hükümeti aleyhine açt davada Tunus un haklar n savunmak için seçildi. Frans zcas n ilerletti, kültürünü artt rd. Davay bir Frans z avukat n yard m yla Tunus un menfaatleri do rultusunda çözmeye çal flt. Âli Pafla gibi baz Osmanl üst yöneticileriyle de Paris te tan flt ve ahbap oldu. Bu arada Ahmet Pafla n n ölümü üzerine yeni Tunus Valisi Muhammed Pafla y tebrik için 1855 te Tunus a geldi i gibi ayn y l kendisine Feriklik (Generallik) rütbesi tevcih olundu. Paris teki baflar s na mükâfat olarak Ocak 1857 de Bahriye Nâz r (Osmanl kaynaklar nda Bahriye Müdürü) tayin olundu. Bu göreve Tunus a dönünce 8 May s 1857 de bafllayabildi. TUNUS TA REFORMLAR DÖNE- M VE HAYREDD N PAfiA Tunus ta 10 Eylül 1857 de neflredilen "ahdü l-emân" (pacte fondamental) adl tarihi belge ile, t pk Osmanl Tanzimat ve Islahat fermanlar gibi, yeni bir reformlar devri bafllad. Bu akdin ilan nda yabanc konsoloslar n bask s mevcuttu. Bu belgeyle Tunus halk na dil, din, kanun, vergi eflitli i veriliyordu. Vadedilen reformlar n gerçekleflmesi için bir anayasa haz rl - na giriflildi ve birçok reform komisyonlar kuruldu. Tunus un ve slâm dünyas n n ilk anayasas (Kanun el-davla) 20 Ocak 1861 de Tunus ta yürürlü e girdi. Ayr ca askerlik kanunlar, maliye, adalet vs. alanlar nda komisyonlar çal flmalar n sürdürdüler. Yeni mahkemeler kuruldu. flte bu dönemde Hayreddin Pafla hem Bahriye Nâz r olarak çal flt, hem de bu komisyonlarda üye veya baflkan olarak hizmetler yapt. Fransa dan dönüflünden beri, en Bat c, aç k fikirli ve yenilikçi nâz r olarak tan n yordu. Güzel ö rendi i Frans zca ile de yabanc lar da etkiliyordu. Tunus beylerinin ve paflalar n n resmi ikametgah olan "Bardo Saray "nda itibarl bir flahsiyetti. Hatta 1837 den beri Vezir-i Ekber (Baflvezir) olan Mustafa Haznedar (Hazinedar Mustafa Pafla) bu de erli paflaya k z Cenina (Lellâ Kebira) y vererek, kendisine damat edinmiflti. (Haziran 1862) da biraderinin ölümü üzerine valili e geçen Muhammed Sad k Pafla n n da güvenini kazand. Hayreddin Pafla Bahriye Nâz r olarak baz yenilikler ve slahatlar yapt. Tunus ta uygulanmaya bafllayan bütçede bahriyeye de tahsisat ayr ld. Gemilerin bak m, onar m, limanlar, karantinahane konular nda metin ve cesur ad mlar att. Bürokrasiyi modernlefltirdi. 13 Kas m 1862 ye kadar alt y la yak n bu görevde kald. Ayn zamanda anayasan n haz rlanmas komisyonunda üye, askerlik kanunu haz rlama komisyonunda baflkan idi. Tunus meclisi gibi çal - flan "Meclis-i Ekber"in önce üyesi, sonra baflkan oldu. Ayr ca Tunus valisinin emrindeki istiflari 40 üyelik "Meclis-i Has"s n üyesi bulunuyordu. Bütün bu yo un ifllerde baflar yla çal flt. Bütçenin kabulü ve tatbiki için Meclis-i Ekber in çal flmalar nda etkili oldu. Özellikle hukuki reformlarda ve mahkemeler konusunda etkin faydalar oldu. Bu dönemde Tunus reformcular n n sanki baflkan gibiydi. Fakat zamanla, reformlar n arzu etti i düzeyde olmad n anlad. Kay npederi ve Vezir-i Ekber Hazinedar Mustafa Pafla n n ve Vali Muhammed Sad k Pafla n n siyasetini be enmedi inden, onlarla aç ktan bir çat flmaya girmeden, istifa etmeyi ve geriye çekilmeyi daha faydal mütalaa etti. stifas nda d fl istikraz konusu da etkili olmal d r. 23 Kas m 1862 de Bahriye Nâz - r ve Meclis-i Ekber Baflkanl görevlerinden ayr ld. Yaln z Meclis-i Has üyesi olarak kald. GÖREVDEN KISM ÇEK LME Ancak bu istifa ile Hayreddin Pafla büsbütün resmi görevlerden çekilmifl de ildi. Kendisine itimat edilen bir flahsiyet olarak, stanbul a ve de iflik Avrupa baflkentlerine geçici misyonlarla vazifelendirildi da ilk defa olarak stanbul a gönderildi ve Tunus valili inin Muhammed Sad k Pafla ya tevcih ferman n getirdi de "Te kid-i müvâlat ve memuriyetiyle" baz bat ve kuzey Avrupa ülkelerine yolland. Fransa, sveç, Hollanda, Belçika gibi ülkeler baflkentlerinde kral ve yöneticilere Tunus niflan n takdim etti, dostlu u güçlendirmeye çal flt. Benzer bir görevi 1863 te Prusya ve Avusturya baflkentlerine yani Viyana ve Berlin e yapt, ayr ca Fransa ya da dönüflte u rad den beri Tunus ta yap lan reformlar, halka a r vergiler ve yükler getirdi inden, sos-

4 yal bir patlama ile sonuçland. Tunus halk 1864 te Ali bin Gadahum un (G zahum) önderli inde ayakland. Tunus beylik hükümeti güç anlar yaflad. Anayasa ve Meclis-i Ekber kald - r ld. Baz mahkemeler ilga edildi. syana yol açan a r vergi kald r ld. syan olay na Fransa, ngiltere ve talya donanmalar ve konsoloslar ile kar flt klar ndan, Osmanl Devleti de Haydar Efendi yi fevkalade bir komiser olarak bir heyetle Tunus a yollad. Sükun ve düzen tesis edildikten sonra, Tunus hem Osmanl Sultan na teflekkür etmek ve hem de Osmanl -Tunus iliflkilerini bir statüye ba lamak için Hayreddin Pafla y ikinci defa 1864 te stanbul a gönderdi. Bâb âli yetkilileri ile uzun görüflmeler yapan Hayreddin Pafla hüsn-ü kabul gördü. Sonunda bir "Emr-i sami" (Sadrazam buyru u) haz rland. Tunus un Osmanl idaresinde muhtariyeti, Hüseynî ailesinin veraset hukuku, ülkenin Tanzimat Ferman esaslar na göre yönetilece i, Osmanl Padiflah n n hükümranl k haklar belirtildi. Hayreddin Pafla ya ve di er Tunus idarecilerine Osmanl niflanlar verildi. " SLAM DEVLETLER Ç N LÜ- ZUMLU REFORMLAR" Hayreddin Pafla, y llar aras ndaki zaman n, yukar da zikredilen baz geçici d fl görevleri haricinde okuma, düflünme ve tefekkür ile geçirdi. Düflüncesinin temeli Avrupa n n ilerlemesi, zenginleflmesi, modernleflmesi ve slâm dünyas n n gerili i, ilim ve teknolojiden yoksunlu u idi. Halbuki slâm dünyas geçmiflte Avrupa ya örnek olmufltu. Hilafeti elinde bulunduran Osmanl Sultan na ve devletine sonsuz ba l yd. Okuma, düflünce, tefekkür ve Tunus un yenilik taraftar ayd n din ulemas, asker ve bürokratlar yla mübahese ve münakaflalar sonucunda ana düflünce ve görüflleri tebellür etme e bafllad. Bunlar kaleme dökerek, Tunus reformculuk hareketinin sanki ilk bildirgesi mahiyetindeki eserini herkesin gözleri önüne serdi: Akvemü l-mesâlik fi Ma rifet-i Ahvâl-i l-memâlik (Ülkelerin Durumunu Tan mak çin En Emin Yol) de Tunus Devlet Matbaas nda bas lan bu kitab n, Frans zca özeti ayn y l Paris te daha çarp c bir bafll kla Avrupa kamuoyuna ve ayd nlar na sunuldu: Réformes nécessaires aux Etats Musulmans ( slâm Devletleri çin Lüzumlu Reformlar) te Frans zca ikinci bask s yap lm flt r. Bu eser 1876 y l nda stanbul da, de skenderiye de, 1974 te Tunus ta (girifl ve notlarla) ve 1985 te Beyrut ta bas lm flt r. Türkçe tercümesi Abdurrahman Süreyya Efendi taraf ndan yap lm fl ve stanbul da 1879 da bas lm flt r. ngilizce si ise önce Atina da 1874 te, daha sonra da Cambridge te yay mlanm flt r. Akvemü l-mesâlik, Arapça yaz lm fl, oldukça hacimli bir kitapt. 90 sayfa kadar önemli bir "Mukaddime" (Girifl), sonra birinci kitapta, say lar 20 civar nda Avrupa devletlerinin karfl - laflt r lmas, ikinci kitapta, dünyan n co rafi bölgeleri, hicri ve miladi tarihler ve kitap hakk nda 20 kadar flahsiyetin takrizleri yer almaktad r. Kitap sayfad r. Hayreddin Pafla hakiki bir müslümand. slâm iyi biliyordu. slâm halifesine ba l yd. Avrupa y bir müslüman olarak iyi tan yordu. Eseri, ruh ve flekil bak m ndan tamamen slâmî bir nitelikte idi. Kitab nda slâm ümmetinin çöküfl sebeplerini araflt rd. slâm ümmeti Avrupa y yükselten nedenleri ö renir ve benimserse, yeniden eski kuvvetine kavuflabilirdi. Maddi kudret e itime, e itim de siyasi müesseselere dayan rd. Avrupa n n kudret ve refah n n esas, adalet ve hürriyete dayanan siyasi kurumlard r. Halka güven ve itimat telkin eden iyi bir hükümetin esas amac, halk n refah ve saadeti olmal d r. Modern Avrupa n n karakteristik müesseseleri; sorumlulu u olan nâz rlar, parlamento ve bas n hürriyetidir. Bunlar olmadan maddi refah mümkün de ildir. Parlamento ve bas n, slâm n "meflveret" fikrine benzemektedir. Parlamento sistemi, slâm devletlerinde "ehl-i hal ve l akd" denilen ve dan flma niteli indeki ulema ve âyân n yerini tutmaktad r. Bugünkü Avrupa y modernlefltiren müesseselerin benzerleri eskiden slâm ümmetinde mevcuttu. Avrupa dan müesseseler almak slâm a ayk r de ildi. Yeter ki fleriata ayk r olmas n. Hayreddin Pafla ya göre, Avrupa devletlerinin bugünkü kudretli durumlar topraklar, iklimleri veya dinleri sayesinde olmam flt r. Resim 3; Hayreddin Pafla Tunus Valisi Yaveri (1846) (Tunuslu Hayrettin Pafla, Atilla Çetin, Kültür Bak. Yay. s 545) 131

5 Resim 4; Hayreddin Pafla Süvari Askerleri Kumandan (Tunuslu Hayrettin Pafla, Atilla Çetin, Kültür Bak. Yay. s 549) 132 Avru pa n n servet ve terakkisinin temelini kurumlar nda aramal d r. slâm dünyas - n n, Bat n n teknik bulufllar ve siyasi müesseselerini almas nda ve benimsemesinde bir sak nca yoktur. Hz. Muhammed devrinde bile Selman- Farisi nin teklifinden istifade edilmiflti. Meflrutiyet nizam takdire flayand r. Ancak, mesuliyeti belirlenmifl nâz rlar n varl elzemdir. Siyasi otoriteyi tek kifli iradesine vermenin türlü sak ncalar oldu u örneklerle görülmüfltür. slâm ümmeti için elzem olan reformlar, politik, idari, sosyal ve ekonomik bak mdan olmal d r. "Mukaddime" de Pafla, bunlar n nas l gerçekleflebilece inin Avrupa örne i ile karfl laflt rmas n yaparak bir program n tesbit eder. Hükümdar n yetkilerinin bir k sm n devretti i, mesuliyeti belirlenmifl vekillerin bulundu u bir hükümet kurulmal d r. Hürriyet ve adaletin tatbiki flartt r. fieriat n menflei ilahi olup, de iflmez ve sabit de ildir. De iflen flartlar ve sosyal zaruretlere uygun olarak, kesin yasak edilmeyen her fleye müsaade edilmifltir. slâm tarihinde bunun örnekleri vard r. S hhatli bir reformun ilk flart, ulema ve devlet adamlar aras ndaki uzlaflma olmal d r. Ulema yaflad ça tan mal, politikac lara yol göstermelidir. slâm dünyas için yeknesak bir slâm hukukuna ihtiyaç vard r. Ulema-devlet adam iflbirli i konusunda Pafla srarl d r. Bunda y llar aras nda Tunus un reformlar devrinde uleman n tak nd çekingen politikay yerici bir tezahür vard r. Pafla, e itim ve kültür kurumlar na büyük önem atfeder. Her seviyede e itim ve ö retim müesseselerini, kütüphaneleri anlat r. Fransa örne ini misal olarak verir. ktisadi yönden devletin temel görevi, tebaan n can güvenli ini sa lamak, adalet ve hürriyeti temin etmektir. Bundan sonra iktisadi refah kendili inden gelir. Halk hür teflebbüs sahibi olmal d r. Serbest iktisadi kurulufllar önemli bir rol oynar. Devletin iktisadi hayata müdahalesine lüzum yoktur. slâm ülkeleri Avrupa için hammadde ihracatç s durumundad r, bu ise kendileri için zararl d r. Verdikleri hammaddeyi mamul madde olarak çok daha pahal ya almaktad rlar. Anonim flirketler, bankalar, ucuz kredi müesseseleri kurulmal, yollar, demiryollar yap lmal d r. Devlet, iktisadi faaliyetleri köstekleyen engelleri ortadan kald rmal d r. Yerli sanayiyi korumak için tarife usulüne geçilmelidir. Hayreddin Pafla, reform program n bütün slâm ümmeti için yapar. Belli bir slâm ülkesinin müflahhas olarak ad n vermez. Fakat Osmanl Devleti ne özel olarak önem atfeder. nceledi i Avrupa devletler tablosunun birinci devleti Osmanl mparatorlu u'dur. Osmanl Devleti'ni, slâm hilafetinin merkezi olmas ve o devirde en güçlü slâm hükümeti olmas bak m ndan över. slâm'a yapt hizmetleri uzun sayfalar içinde anlat r. Osmanl mparatorlu u'nun bütün tebaaya siyasi haklar ve hürriyetler vermesine bünyesinin engel oldu u fikrindedir. Müslüman olmayan tebaa ayr lmak arzusundad r. Zamans z aç lacak bir millet meclisinin O s rada Jön Türklerin Avrupa'da meflruti bir rejim için faaliyetleri vard tehlikeleri düflünülmelidir. Sorumlulu u iyi belirlenmifl nâz rlardan hükümet kurulmal, vilayet idari düzenlemeleri yap lmal, idari reformlar gerçeklefltirilmelidir. Hayreddin Pafla'n n kitab nda as l amac, XIX. yüzy l n di er baz slâm reformcular gibi, "müslüman kalarak modernleflmek"ti. Avrupa'n n yay lmac ve emperyalist ilerlemelerine karfl, her zaman flüpheci ve ürkek idi. Fakat Avrupa uygarl n n müessese, teknik ve ilmi ile gelmesini ve slâm dünyas n n eski gücünü kazanmas n arzu ediyordu. Böylece fikirleri ve 1869'dan sonra uygulamalar ile modern Tunus'un kurucular ndan birisi oldu. Bilhassa reform çal flmalar ve slahatlar ile Tunus milliyetçilerinin ve rönesans n n önderlerinden addedildi. TEKRAR S YAS GÖREVLER ALMASI 1869 y l ndan itibaren Hayreddin Pafla n n Tunus un siyasi ifllerinde tekrar aktif olarak rol oynad n görüyoruz ve 1865 y llar nda yap lan istikrazlar, Vali Muhammed Sad k Pafla n n afl r harcamalar ile tükenmifl ve ülke maliyesi iflasa sürüklenmiflti. Tunus borçlar n birlefltirmek ve düzenlemek için 6 Temmuz

6 1869 da kurulan "Milletleraras Maliye Komisyonu" baflkanl na 7 Eylül 1869 da atand. Komisyonda Frans zlar, ngilizler ve talyanlar vard. Bu komisyonda bilhassa baflkan yard mc s Frans z maliyeci Villet ile önemli çal flmalar yapt. Sad k Pafla n n güvenini daha çok kazanarak "Vezir-i Mübaflir" unvan kendisine 18 Ocak 1870 de verildi. Onore edildi. 7 Eylül 1871 de üçüncü defa olarak stanbul a misyonla gönderildi. Tunus eyaletinin irsen Muhammed Sad k Pafla ya tevcihini ve Osmanl -Tunus iliflkilerini düzenleyen 22 Ekim 1871 (9 fiaban 1288) tarihli ferman getirdi. Bilhassa Fransa ve talya n n hiç ifline gelmeyen bu ferman n Tunus a ulaflmas sevinci mucib oldu. Di er taraftan, Hayreddin Pafla n n eski kay npederi çünkü efli Lellâ Kebira 1870 de, birkaç çocu u olduktan sonra vefat etmiflti Vezir-i Ekber Hazinedar Mustafa Pafla ile siyasi rekabet ve çat flmalar giderek artmakta idi. Tunus idaresinin ve maliyesinin kötü durumundan tek sorumlu olarak onu görmekteydi. 36 y ldan beri aral ks z Veziri Ekber olan, Rum as ll, zeki, kurnaz ve beylerin iradesini her fleyin üstünde tutan Hazinedar Mustafa Pafla y devirmek pek de kolay de ildi. Hayreddin Pafla n n Tunus valisinin gözdesi Mustafa bin smail (Osmanl kaynaklar nda Genç Mustafa Pafla) ile iflbirli i ve Bey nezdindeki giriflimleri sonuç verdi. Mustafa Haznedar n bir h rs zl n delilleriyle ortaya koydu- undan, art k iflbafl nda kalamazd. Mustafa Haznedar n azli üzerine Hayreddin Pafla, validen sonra en yüksek makam olan ve bir anlamda Tunus sadrazam mahiyetindeki Vezir-i Ekberli e (Osmanl kaynaklar nda Reis-i Müdirân) 21 Ekim 1873 tarihinde tayin olundu. "Vezir-i Mübaflir" unvan kald r l p, Maliye Komisyonu Baflkanl ve Hariciye Naz rl da uhdesinde topland. Hayreddin Pafla ve Tunus tarihi için yeni bir dönem bafllam fl oldu. Mustafa bin smail ise, mükâfat olarak Bahriye Nâz r tayin edildi. Ancak Hayreddin Pafla hükümetinde daima tehlikeli ve kaypak bir unsur olarak kald. VEZ R- EKBERL VE REFORMLARI 21 Ekim 1873 ten, azil tarihi olan 21 Temmuz 1877 ye kadar olan dönem Tunus tarihi için tam bir reformlar ve yenilikler dönemi oldu. Tunuslu meflhur tarihçi Mongi Smida n n, Khéréddine, Ministre Réformateur (Hayreddin Reformcu Nâz r) isimli pek mükemmel doktora tezi 1970 de Tunus ta bas lm fl olup, bu dönemde yap lm fl yenilikleri pek güzel ve veciz tarzda sunmaktad r. Pafla, sanki Akvemü'l-Mesâlik te ortaya koydu u görüfllerinin büyük bölümünü uygulama f rsat n elde etmifltir. Say lar az, fakat reformlara inanm fl ve birleflmifl bir ayd nlar ve reformcu ulema sayesinde Hayreddin Pafla, Tunus idaresinin slah, merkezi yönetimin yeniden teflkilatlanmas, mahalli idarelerin yeniden tanzimi, flehirlerin slah, ekonomik ve mali tedbirler, Zeytûne Medresesi nde e itimin slah, devlet bas mevinin slah, genel kütüphanenin kurulmas, ihracat n artt r lmas, loncalar n düzenlenmesi, evkaf n tanzimi, mahkemelerin reformu, tar m reformu, modern anlamda Galatasaray gibi ö retim yapan Sad ki Koleji nin aç l fl (1875) vs. gibi hemen her alanda birçok çal flma ve yenilikleri gerçeklefltirdi. Yabanc ülkelerin Tunus üzerindeki ihtiras ve rekabetlerini dengeli bir tarzda dikkatle yürüttü. Ancak mali durumun yaratt güçlükler, kafas nda olan köklü reform program n uygulamas na engel oldu. Afl r vergilerden b kan halk sükûna ve adil bir idareye muhtaçt. Anayasay tekrar yürürlü e koyma ve bir meclis açma düflüncesi Tunus Bey i nezdinde ra bet görmedi. Ancak, yine de yapt klar büyük ifllerdi. Pafla n n de erli çal flma arkadafllar aras nda Hüseyin Pafla, Rüstem Pafla gibi memlük menfleliler, Muhammed Bayram Hâmis, Larbi Zarruk, Muhammed fierif vs. gibi ulema ve bürokratlar bulunuyordu. Hayreddin Pafla, Avrupa devletlerinin bask lar na karfl Osmanl Devleti ile s k iflbirli i ve ba l l k siyasetine taraftard. Zira ancak Osmanl Devleti var oldu u sürece Tunus Emâreti muhtariyetini, özel statüsünü koruyabilirdi. Avrupa n n yay lma politikas karfl s nda Osmanl Devleti ile yak nlaflman n hayati önem tafl d - na inanan Pafla, 93 Harbi esnas nda Osmanl Devleti ne önemli yard mlarda bulundu. Hazinedar Pafla ve baz düflmanlar Bat bas n nda aleyhinde birçok menfi propagandalar yapt rd - lar. Bunlar aras nda, bir Osmanl ajan oldu u iftiras bile vard. Ancak Hayreddin Pafla n n emeli Tunus halk - n n güvenli ini, re- Resim 5; Verizri Azam Hayreddin Pafla mühülü bir vesika 133

7 yordu veya yazd r yordu. Mabeyn de iki medreseli Arapça mütercim istihdam edildi. Çocuklar n ve ailesini de k sa zaman sonra stanbul a getirtti. SADARET NDE H ZMETLER Resim 6; Hayrddin Paflan n el yaz örnekleri 134 fah n ve saadetini sa lamakt. ç ve d fl bask lar ve bilhassa Bey nezdinde çok etkili Mustafa bin smail ve Frans z konsolosunun faaliyetleri sonucu 21 Temmuz 1877 de görevinden istifa etti. stifa sebepleri aras nda; son iki y lda iyi ürün al namamas, hazinenin borçlanmas, borçlar n ödenmesinde karfl lafl - lan güçlükler, Bâb âli ye yard m n n konsoloslar taraf ndan iyi karfl lanmamas, konsoloslar n entrikalar, Jenduba-Tunus demiryolu hatt imtiyaz n Fransa ya vermemesi yüzünden bu ülkenin deste ini kaybetmesi gibi hususlar mevcuttu. Gözden düfltü ve mülklerinin müsadere edilece inden korkmaya bafllad. Adeta toplumdan tecrit edildi. Bir süre Fransa ya gitti. Baflka bir slâm ülkesine, M s r a veya stanbul a gitmek düflüncesi kafas nda yer etme e bafllad. OSMANLI BAfiKENT NE DO RU... Bu s k nt l ve umutsuz durumdan Hayreddin Pafla y Sultan II. Abdülhamid in stanbul a daveti kurtard. Daha önceden tan d Medeniyye tarikat fleyhi olup, Sultan II. Abdülhamid in yak nlar ndan olan Muhammed Zâfir Efendi, Hayreddin Pafla n n kitab n, slâm anlay fl n, slâm hilafetine ve Osmanl Sultan na ba l l n anlatt. Saltanat n n ikinci y l nda olan ve mevcut vekillerden, meclis uygulamalar ndan memnun kalmayan Abdülhamid için, bu yeni isim ve flöhret, yap lan iyi tan t m bir ümit oldu. Hayreddin Pafla, A ustos 1878 de stanbul a davet edildi. K sa süre sonra stanbul a getirildi. Vezaret rütbesi verildi. Âyân üyesi yap ld. Daha sonra yeni kurulan Maliye Komisyonu Baflkanl na tayin edildi. ki ay kadar zaman içinde Osmanl bürokrasisini ö renmesi istendi. 9 Zilhicce 1295 / 4 Aral k 1878 de sadrazam tayin olundu. stanbul daki yabanc büyükelçiler üzerinde Hayreddin Pafla bildi i mükemmel Frans zca ve siyasi k yâseti ile oldukça olumlu etkiler yaratt. Ancak Türkçe si yoktu ve yaz diline de hakim de ildi. Yaz lar n Arapça yaz - Hayreddin Pafla arzu etmemesine ve birçok defa özürler dilemesine ra men, kendisini çok k sa zamanda imparatorlu un en yüksek makam nda bulmufltu. fllere büyük bir vecd ile giriflti. Çok yo un çal flt. Devletin bafl nda büyük gaileler vard Osmanl -Rus Savafl n n ve Berlin Antlaflmas n n ask da kalm fl baz konular n çözümlemeye çal flt. Yunan, Karada hudut sorunlar, M s r Hidivi nin azli, mali problemler, Kotur un ran a terki, Rusya ile hususi muahede akdi, K br s ta emlâk-i hümâyuna dair ngiltere ile itilâfnâme, Ermeni Katolik cemaatinin eski bir ihtilaf n n halledilmesi, idarede, adliyede ve maliyede yenilikler vs. Bunlardan daha önemlisi ve acili, Mabeyn ileri gelenleri ve vükelan n tak nd tav rlard. Bu dürüst, sözü özü bir ve namuslu devlet adam aleyhinde hemen bir menfi kampanya bafllat ld. Arzlar yeterince etkili olam yordu. Bürokrasi ve Mabeyn erkân n n da di er memurlar gibi bir sisteme girmesi teklifleri ortada kald. Cevdet Pafla gibi bir âlim bile, Padiflah n neden böyle Arap diyar ndan getirtilmifl bir zat iflbafl nda tuttu unu k zarak dile getiriyordu. Nam k Kemal de Pafla y ve kitab n hafife al yordu. Hayreddin Pafla n n Kanun-i Esasi nin tekrar yürürlü e konulmas, Meclis-i Mebusan n tekrar toplant ya ça r lmas, nâz rlar n salâhiyet ve sorumlulu a ba lanmas, sadrazama karfl sorumlu olmalar hususundaki teklifleri hofl karfl lanmad. Saltanat hukukuna tecavüz edildi ini iddia eden fieyhülislâm Üryânîzâde Ahmet Esat Efendi, nâz rlar toplant s nda kendisine afl r hücumlarda bulundu. Pafla, yal s na çekildi ve istifas n verdi. K sa süre sonra 9 fiaban 1296 / 29 Temmuz 1879 da azledildi. 8 ay süren sadaretinde, çok s k nt l bir zaman geçirdi. Baz devlet ve Mabeyn ricali kendisini anlamam fllard. Padiflah yeni bir meclis denemesine tekrar bafllamak istemiyordu. Osmanl Devlet düzenine ve diline egemen de ildi. Onun varl menfaatçi baz çevrelerin ifline de gelmemiflti. SADARET NDEN SONRA Sultan II. Abdülhamid in kendisine teveccüh ve güveni sadaretinden sonra da devam et-

8 ti. Baz mazûl sadrazamlar gibi taflraya veya d fl ülkelere elçi olarak gönderilmedi. Sultan, yaratabilece i baz mahzurlar düflündü. lk stanbul a geldi inde Kuruçeflme de Hazine-i Hassa dan sat n al p hediye etti i yal dan sonra, Niflantafl nda da bir konak ihsan etti. Niflanlar ba- fllad, maafl n artt rd. Kendisine baz slahat layihalar haz rlatt. Kimi önemli komisyonlarda "Devlet Ricali"nden olarak bulundurdu y l nda yazd önemli bir slahat layihas hofla gitti inden, tekrar sadaret teklif edildi, ancak kabul etmedi. Zira Padiflah n siyasi mesle i ile kendi görüfllerinin zor ba daflaca na inanm flt. Prensiplerinden, birçok ihsanlar n görmesine ra men, Sultan karfl s nda taviz vermek istemeyecek kadar da ideal sahibiydi. Denilebilir ki, Hayreddin Pafla n n Osmanl Devleti ne en büyük hizmetleri sadaretinden sonra Sultan II. Abdülhamid e sundu u " slahat layihalar " ile olmufltur. Bilhassa y llar aras nda haz rlam fl oldu u layihalar çok say dad r. Hayreddin Pafla, azlinden sonra Sultan II. Abdülhamid e sundu u slahat layiha ve arîzalar nda ortaya koydu u görüfllerini bir program haline getirdi. Bu programdaki düflünceleri aç k, kesin ve samimi, fikirlerinde srarl idi. Pafla, Osmanl idare sisteminde köklü bir de iflikli e taraftard. En çok önem verdi i husus devlet, millet ve fert hayat için temel unsur sayd adalet ve hukukun üstünlü ü idi. Kanun hükümlerinin istisnas z herkese eflit uygulanmas - n savunan Hayreddin Pafla ya göre adalet bütün slahatlar n temelidir. Anayasan n uygulanmaya konulmas n slahatlar n birinci flart say - yordu. Mebuslar ve âyân meclislerinin toplanmas n, fikir birli i olan, yetkisi ve sorumlulu u belirlenmifl bir nâz rlar heyetinin kurulmas n, tam yetkili nâz rlar n görevlerinde sadrazama karfl sorumlu olmalar n istiyordu. Devlet yönetiminde icra vas tas olan memurlar n iyi seçilmesini, kabiliyet ve liyakatlerine göre tayin edilmelerini, azil endiflesi tafl madan güvenlik içinde görev yapmalar n n sa lanmas n, ceza ve mükâfat sisteminin gelifltirilmesini gerekli görüyordu. Osmanl tebaas gayri müslimlerin, e itim ve servet bak m ndan ileri olduklar n, imparatorluktan ayr l p istiklallerini kazanmak istediklerini belirterek onlara mutlak hürriyet yerine s n rl bir hürriyet verilmesinin uygun olaca n, aksi takdirde devletin parçalanmas - n n kaç n lmaz oldu unu söylüyordu. Avrupa y iyi tan yan Hayreddin Pafla, bütün güçlü devletlerin kuvvetli bir bürokratik sisteme dayand klar n bildi inden bürokratik reformlarda srarl idi. Adalet sistemi, mahkemeler, meflihat mahkemeleri için yeni bir idari yap lanman n ve meflihatte ilmi bir meclis teflkil edilmesinin lüzumlu oldu unu savunuyordu. Taflra idaresinin yeni düzenlemelerle slah, vilayet meclislerinin kurulmas ve bunlar n millet meclisi için temel olmas da Pafla n n program nda genifl yer tutuyordu. Ona göre genel emniyetin sa lanmas için zab ta ve jandarma kuvvetlerinin slah kaç n lmazd. Yabanc müdahale ve bask lar na karfl Berlin Antlaflmas n n çözülmemifl meselelerinin halledilmesi, d fl borçlar n düzenli flekilde ödenmesi, Avrupa devletlerinin tebaalar n n hukuklar n n korunmas, memurlar n denetlenmesi, yabanc elçiliklerle menfaatleri icab münasebetlerinin önlenmesi gerekiyordu. Prensip olarak yabanc bir devletle ittifak yap lmas n faydal bulan Hayreddin Pafla, Araplar n devlet hizmetlerinde daha fazla çal flt r lmas n da önerdi. Islahat layihalar n önce Arapça kaleme alm fl, sonra da Türkçe ye tercüme ettirmifltir. Bu slahat tekliflerinden baz lar n Sultan II. Abdülhamid, Said Pafla n n sadaretlerinde uygulatm flt r. Tunus un 1881 de Fransa taraf ndan iflgalinden sonra, Osmanl Devleti nin Tunus ve Kuzey Afrika siyasetinde Hayreddin Pafla bir uzman olarak etkin bir unsur olmufltur. Tunus hakk nda da ilginç layihalar yazm fl ve sunmufltur. 29 Ocak 1890 da stanbul da Niflantafl nda- Resim 7; Tunuslu Hayrettin Pafla Tunus Valisi ad na geldi i stanbul da Sultan Abdulmecit Han n huzuranda (1859) (Tunuslu Hayrettin Pafla, Atilla Çetin, Kültür Bak. Yay. s 547) 135

9 Resim 8; Tunuslu Hayrettin Pafla n n arflivlerde yer alan biyografisinin orjinal metni 136 ki kona nda ölen Hayreddin Pafla, Eyüp te Bostan skelesinde fiah Sultan imareti bahçesinde ailesi için yap lan yüksek mezarl a gömüldü. Kemikleri 1968 de Tunus a götürüldü. Ayn mezarl kta efli Kamer Han m n, k z Hennani nin ve o lu Salih Pafla n n kabirleri bulunmaktad r. Mezarl k yüksekçe olup, birkaç basamak merdivenle ç k l r ve etraf demir parmakl kl d r. EVLATLARI Hayreddin Pafla ilk evlili ini y llar aras nda Cenina Han m ile yapt. Bir o lu, iki k z oldu. O lu küçük yaflta öldü. K zlar Mahbube (do. 1864), Hennani (do. 1866) idiler. K zlar n küçük yaflta Tunus ileri gelenlerine nikahlayarak akrabal k tesis etti de üç cariye ile tekrar evlendi: Bedr-i Cihan, Hüsn-i Melek, Kamer. lk ikisini birer çocuk sahibi olduktan sonra boflad (1873). Vefat na kadar Kamer Han mla yaflad. Bedr-i Cihan dan o lu Mahmud Nuri (do. 1872), Hüsn-i Melek ten o lu Muhammed Hadi (do. 1872) dünyaya geldiler. Kamer Han m dan birisi k z, ikisi erkek üç evlad oldu: K z Behiye, o ullar Muhammed (Mehmet) Tahir (Pafla) (do. 1876) ve Muhammed (Mehmet) Salih (Pafla) (do. 1876) d r. stanbul a gelirken alt çocu unu da getirmiflti. K z Behiye, Keçeci-zade Fuat Pafla ailesinden, diplomat, fiûray- Devlet üyesi, antikalar ile ün yapm fl Reflat Fuat Bey ile evlendi. Mehmet Tahir, "Tahir Hayreddin" ad yla II. Meflrutiyette meflhur gazeteci, mebus ve mütarekede nâz r oldu y llar aras nda Tunus Adliye Bakan Muhammed Tahir Pafla yd. Salih Pafla, Sultan Abdülmecid in o lu fiehzade Kemaleddin Efendi nin k z Münire Sultan la evlendi te idam edildi. Mahmut fievket Pafla n n katli olay nda suçlu bulundu veya hanedana gözda verilmek için kurban gitti. Tek o lu Kemaleddin Keredin (do. 1908) 1987 y l nda vefat etmifltir. K fi L VE ÖZELL KLER Tunuslu Hayreddin Pafla, menfle itibar yla kölelikten yetiflmekle beraber, mizaç ve terbiyesi bak m ndan, yüksek karakter sahibi, faziletli, dürüst, namuslu, haysiyetli, yüksek ideallere sahip bir kimseydi. Do ru sözlü, kimseden korkmaz, sözünü esirgemez, riyakârl k ve iki yüzlülükten nefret eden bir adamd. Biraz gururlu tav rlar na ra men, herkes taraf ndan namuslu olarak tan n rd. Devlet ve millet menfaatlerini her fleyin üstünde tutard. stibdat ve istibdad n kölelefltirdi i memur zihniyetinden nefret eder, buna alet olmufl menfaatçi insanlara zavall gözüyle bakard. Haysiyetinden ve fikirlerinden fedakarl k yapmaz, taviz vermezdi. Düflmanlar na, kötülük gördü ü kimselere bile, düflkün zamanlar nda yard m elini uzatmaktan kaç nmazd. Yüksek insanl k idealleri gönlünde yer etmiflti. Mevki ve makam h rs da yoktu. Prensiplerinden vazgeçmezdi. Hakiki bir müslümand. Vefat ndan birkaç y l önce tamamen slâmî esaslar içinde adak, nezir ve sadakalar n da tm flt. Kimsesiz ve yoksullar korurdu. Eyüp te çeflme yapt rm flt. slâm halifesi olan Osmanl sultanlar na gönülden ba l yd. Hayreddin Pafla n n karakterini ve kiflili ini daha iyi anlayabilmek için, onun baz sözlerini ve olaylar karfl s nda davran fllar n belirtmenin daha müflahhas olaca na inan yoruz: y llar aras nda Tunus ta parça parça yay nlanan ve 1888 de haz rlanm fl an lar n n (me moires) bafllang c nda ilk zamanlar hakk nda flunlar yaz yordu; "Çerkez oldu umu kesin olarak bilmeme ra men, memleketim ve ebeveynlerim hakk nda hiçbir fley hat rlam yorum. Birkaç savafl veya göç sonucunda, izini ebediyen kaybetti im ailemden çok küçük yaflta kopar lm fl olmal y m. O zamandan beri, ailemi tekrar bulmak için birçok defalar yapm fl oldu um araflt rmalar daima sonuçsuz kalm flt..." stanbul a ilk geldi i zamanlarda Safvet Pafla n n sadaretinde Bakanlar Kurulu na davet edilir. Mevcut bozukluklar uzun uzad ya tenkit edilir. Hayreddin Pafla sadece dinlemeyi ye ler. Niçin sustu u soruldu unda verdi i cevap pek vecizdir; " stanbul a geldi im çok olmad ndan söylenilen görüflleri dinlemekle yetinece im. Mademki konuflmam isteniyor, flöyle diyece- im: Avrupa da çok dolaflt m. Devletlerin idare flekillerini inceledim. Hükümet idaresinde bulunan vükelâ yapm fl olduklar iflin iyi oldu unu daima savunurlar. Vükelâ d fl ndakiler parti muhalifleri olup, bunlar da yap lan iflleri tenkit ederler. Bas n da ba l oldu u partinin fikirlerine göre, halka makaleler neflriyle kendi f rkas - n takviyeye çal fl r. Hal böyle iken, flimdi bu

10 mecliste iflitti im sözler, sanki hükümeti baflkalar idare ediyormufl gibi tenkit yolunda söylendi inden hayretler içinde kald m için susuyorum. Benim fikrime göre, heyet-i vükelâ e ri iflleri do ru yola getirmeli veya çekilmelidir." stanbul da iken bir ara kendisine Abaza denildi ini iflitmifl ve buna karfl l k: "Benim kabilem bir cihangîrâne hicret sonunda fethedilen bir diyara gelmifltir. Esir olarak elden ele geçmem ise, cemiyet-i befleriyenin bir tecellisidir. Milliyeti ve dini ile müftehir bir Osmanl y m" demifltir. Kimsesiz çocuklar tahsil ve terbiye ettirmeyi, "insan- kâmil olman n ilk flart " olarak de- erlendirirdi. Sadrazam Said Pafla gibi bir flahsiyet kendisini "müstakim ve namuslu bir zat" olarak vas fland rm flt r. Azli için srar etti i R za Bey in "Ben Efendimizin kulu köpe iyim. ster nasp, ister azl buyururlar. Ba l l ma asla halel gelmez" demesi üzerine: "Kendini köpek derecesine kadar m indiriyorsun? Bir insan için ne büyük tenezzül" sözlerini söylemifltir. "Ben Allah tan ve tarihten korkar m" deyip, millet ve memleket sorumlulu unun a rl n anlatm flt r y l nda kendisine yap lan sadaret teklifini kabul etmemifl ve: "Hizmet-i Padiflâhî bâ is-i mefharettir. Ancak dilhâh- tâcdârî ile benim mesle imde mukârenet kabil olamayaca takdirde bir ihtilafa mahal kalmamak üzere sadareti der-uhte etmeye çekinirim" mazeretini söylemifltir. Padiflah n program n n muhtevas n tedricen icra edece i vaadine karfl l k ise: "Va âdin icras n görebilmek için ömr-i Nuh sabr- Eyyüb laz md r. Ben de ise her ikisi de yoktur" demifltir. Hayreddin Pafla k z ve erkek çocuklar n iyi yetifltirmifl, devlet ve millete faydal olmufllard r. Sultan II. Abdülhamid, Hayreddin Pafla dan bir konuda bahsederken, "hatta Tunuslu Hayreddin Pafla gibi sözünü esirgemez bir vezir bile..." demifltir. " slâm dünyas büyük adamlar ndan birisini kaybetti. Tunuslu Hayreddin Pafla dün akflam Niflantafl ndaki kona nda vefat etti. " slâm Ülkeleri çin Gerekli Reformlar" adl kitab Frans zca, ngilizce ve Türkçe ye tercüme edilmiflti." B BL YOGRAFYA: BA, Mülga Dahiliye Nezareti Sicill-i Umûmi (Ahvâl) Defteri, nr. 2, 396; BA, YEE, nr. 11/1276/120/5, 24/150-7/126/VIII, 31/1480/97/80, 31/1519, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28/97/80, 31/1752/97/80, 33/1169/7390, 33/1241/73/91; BA, rade- Meclis-i Mahsûs, nr. 1288, 1717, 1969; BA, rade-dahiliye, nr. 1288, 14482, 44511, 44653, 44863, 45313, 63024, 63038, 63095, 63131, 64448; BA, Hariciye Hazine Evrak, siyasi k - s m, nr. 43, 44, 526; Muhammed Bayram, Safvetü l-i_tibâr, Kahire , II, 49-94; Sicill-i Osmânî, II, ; bnülemin, Son Sadrazamlar, II, ; Mehmed Zeki Pakal n, Son Sadrazamlar ve Baflvekiller, stanbul 1944, IV, ; Ahmed Emîn, Zü_amâ ü l- fllâh fi _aflri lhadîs, Kahire 1949, s ; Daniflmend, Kronoloji, IV, 316, 638; Muhammed Fâz l bn Aflûr, el-hareketü l-âdâbiyye ve lfikriyye fi Tûnis, Kahire 1956, s. 5-60; a.mlf., Terâcimü l-a_lâm, Tunus 1970, s ; J. Ganiage, Les origines du protectorat français en Tunisie: , Paris 1959, s ; M. Sadouk Zmerli, Les précurseurs, Tunis 1964, s ; a.mlf., A_lâmu Tûnisiyyûn, Beyrut 1986, s ; M. Smida, Khéréddine, ministre réformateur: , Tunis 1970; Reflid ez-zevâdî, Revâdü l- slâh, Tunus 1973, s ; brahim Abu-Lughod, "The Islamic Influence on Khayr al-din of Tunis", Essays on Islamic Civilization (ed. D. Little), Leiden 1976, s. 9-24; G. S. Van Krieken, Khayr al-din et la Tunisie: , Leiden 1976; a.mlf., "Khayr al-din Pahsa", El2 (Fr.), IV, ; Cemil Meriç, Ma aradakiler, stanbul 1978, s ; Muhammed Mahfûz, Terâcimü l-mü ellifine t-tûnisiyyîn, Beyrut 1982, II, ; K. J. Perkins, Tunisia, Colorado 1986, s ; Atillâ Çetin, Tunuslu Hayreddin Pafla, Ankara 1988, 2. bsm. Ankara 1999, a.mlf., "Un mportant mémoire de 1873 sur la Tunisie", Studies on Otoman Diplomatic History, I, stanbul 1987, s ; a.mlf., "Relations ottomanes-tunisiennes", Studies on Turkish-Arab Relations, sy. 4, stanbul 1989, s ; Centenaire Khéréddine colloque internationale communications, Tunus 6-9 Décembre 1990 (Ministére de la Culture et de l Information de Tunis Comité Culturel National); Bekir Karl a, Islahatç Bir Düflünür Tunuslu Hayrettin Pafla ve Tanzimat, stanbul 1995; Ercüment Kuran "Tunuslu Hayreddin Pafla ve Türkiye nin Ça dafllaflmas ", Töre, sy. 158, Ankara 1984, s. Resim 9; Prof. Dr. Atilla Çetin in Tunuslu Hayrettin Pafla isimli kitab n n kapa Resim 10-11; Tunuslu Hayrettin Pafla n n Aile Haziresi ve Kabri (Eyüp Belediye Arflivinden) SONSÖZ Musevi as ll bir Osmanl ayd n olan Robert Mizrahi, günlü ünün 30 Ocak 1890 tarihli sayfas nda flunlar yazm flt : 137

3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR

3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR 3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR 423 424 3. Salon Paralel Oturum XII - Sorular ve Cevaplar OTURUM BAfiKANI (Ali Metin POLAT) OTURUM BAfiKANI - Gördü ünüz gibi son derece demokratik bir yönetim

Detaylı

Duhanc Hac Mehmet Sok. No: 35 Küçükçaml ca Üsküdar - stanbul

Duhanc Hac Mehmet Sok. No: 35 Küçükçaml ca Üsküdar - stanbul Yay n no: 07 Sohbet : 01 stanbul 2008, 1. Bask ISBN 978-975-8757-08-4 Editör: Necdet Y lmaz Hadis Tahriçleri Süleyman Sar Kitap konsept ve tasar m : GNG TANITIM Kitap iç uygulama: TN LET fi M Bask : Acar

Detaylı

EYÜP SULTAN HAKKINDA B R B BL YOGRAFYA DENEMES -ARAPÇA VE OSMANLICA-

EYÜP SULTAN HAKKINDA B R B BL YOGRAFYA DENEMES -ARAPÇA VE OSMANLICA- EYÜP SULTAN HAKKINDA B R B BL YOGRAFYA DENEMES -ARAPÇA VE OSMANLICA- Prof. Dr. Ahmet Turan ARSLAN 1949 Y l nda S vas ta do du. 1971 de stanbul mam-hatap Okulu ndan, 1975 te stanbul Yüksek slam Enstitüsü

Detaylı

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman Ö RETMEN ÖZ DE ERLEND RME FORMU K fi L K ÖZELL KLER flimi seviyorum. Sab rl y m. Uyumluyum. fl birli ine aç m. Güler yüzlüyüm. yi bir gözlemciyim. yi bir planlamac y m. Çocuklara, ailelere, meslektafllar

Detaylı

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ 12 NİSAN 2013-KKTC DR. VAHDETTIN ERTAŞ SERMAYE PIYASASI KURULU BAŞKANI KONUŞMA METNİ Sayın

Detaylı

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI 4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli

Detaylı

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i I DR. NA L YILMAZ HEMfiEHR K ML Kastamonulular Örne i II Yay n No : 2039 Sosyoloji : 1 1. Bas - Ekim 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-936 - 1 Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

Mustafa Kemal in Bursa da Ö retmenlere Konuflmas

Mustafa Kemal in Bursa da Ö retmenlere Konuflmas Atatürk ün Dünyas Cengiz Önal 64 Mustafa Kemal in Bursa da Ö retmenlere Konuflmas Han mlar, Beyler! stanbul dan geliyorsunuz. Hofl geldiniz. stanbul un fl k ocaklar n temsil eden yüce heyetiniz karfl s

Detaylı

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye

Detaylı

ÇOCUKLARLA BAfiBAfiA. M. Esad Coflan

ÇOCUKLARLA BAfiBAfiA. M. Esad Coflan ÇOCUKLARLA BAfiBAfiA M. Esad Coflan çindekiler Sunufl... 7 Dünyan n En Güçlü nsanlar... 11 En Büyük Amaç... 15 Cennetin Anahtarları... 19 Süslü Köflkler ve Bahçeler... 23 Vefalı Bir Kızın Hikâyesi... 25

Detaylı

2.000 SOSYOLOG İLE YAPILAN ANKET SONUÇLARINA DAİR DEĞERLENDİRMEMİZ. Anayasa nın 49. Maddesi :

2.000 SOSYOLOG İLE YAPILAN ANKET SONUÇLARINA DAİR DEĞERLENDİRMEMİZ. Anayasa nın 49. Maddesi : 2.000 SOSYOLOG İLE YAPILAN ANKET SONUÇLARINA DAİR DEĞERLENDİRMEMİZ Anayasa nın 49. Maddesi : A. Çalışma Hakkı ve Ödevi Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek,

Detaylı

ALANYA BELEDİYE BAŞKANLIĞI İNSAN KAYNAKLARI VE EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar

ALANYA BELEDİYE BAŞKANLIĞI İNSAN KAYNAKLARI VE EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar ALANYA BELEDİYE BAŞKANLIĞI İNSAN KAYNAKLARI VE EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu yönetmeliğin amacı, Alanya Belediyesi

Detaylı

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari 4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm

Detaylı

Türkiye Büyük Millet Meclisinin Dış İlişkilerinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun

Türkiye Büyük Millet Meclisinin Dış İlişkilerinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 141 Türkiye Büyük Millet Meclisinin Dış İlişkilerinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (Resmî Gazele ile yayımı : 6.4.1990 Sayı : 20484) Kanun No. Kabul Tarihi Dış ilişkiler - MADDE 1. Türkiye Büyük Millet

Detaylı

ç kar lmas için çal flt klar n ifade eden Türk, Her geliflinizde Baflkent OSB nin sürekli de iflti ini göreceksiniz dedi.

ç kar lmas için çal flt klar n ifade eden Türk, Her geliflinizde Baflkent OSB nin sürekli de iflti ini göreceksiniz dedi. 4 Ankara- Baflkent OSB, bir ilk i daha gerçeklefltirdi. Kooperatif olarak örgütlenip, daha sonra organize sanayi bölgesine dönüflen OSB ler aras nda genel kurulunu yapan ilk kurulufl oldu. Sanayi ve Ticaret

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

umhurbaflkan iken, Kendi ste iyle Kimya Ö rencisi Oldu

umhurbaflkan iken, Kendi ste iyle Kimya Ö rencisi Oldu C umhurbaflkan iken, Kendi ste iyle Kimya Ö rencisi Oldu Çankaya Köflkü nde Cumhurbaflkan smet nönü, 1942 y l nda hergün sabah akflam büyük bir dikkat ve merakla Hitler in Rusya topraklar ndaki ilerlemesini

Detaylı

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER I MURAT YÜKSEL FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER III DR. MURAT YÜKSEL Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Görevlisi FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER IV Yay

Detaylı

Devleti Yönetecek Güç Sandıktan Çıkan İradedir

Devleti Yönetecek Güç Sandıktan Çıkan İradedir Devleti Yönetecek Güç Sandıktan Çıkan İradedir Devleti Yönetecek Güç Sandıktan Çıkan İradedir Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Karaküçük: Devleti Yönetecek Güç

Detaylı

TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE

TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE Prof. Haberal dan Yeni Bir Uluslararas At l m: TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE Dünyan n dört bir yan ndan yüzlerce biliminsan Prof. Dr. Mehmet Haberal taraf ndan kurulan Türk Dünyas Transplantasyon

Detaylı

ZEKAT FITIR SADAKASI SADAKA FARZ VACİP SÜNNET HÜKMÜ ŞARTI NİSAP MİKTARI MALA SAHİP OLMAK VE ÜZERİNDEN BİR YIL GEÇMİŞ OLMASILAZIM HERKEZ

ZEKAT FITIR SADAKASI SADAKA FARZ VACİP SÜNNET HÜKMÜ ŞARTI NİSAP MİKTARI MALA SAHİP OLMAK VE ÜZERİNDEN BİR YIL GEÇMİŞ OLMASILAZIM HERKEZ HÜKMÜ ŞARTI ZEKAT FITIR SADAKASI SADAKA FARZ VACİP SÜNNET NİSAP MİKTARI MALA SAHİP OLMAK VE ÜZERİNDEN BİR YIL GEÇMİŞ OLMASILAZIM NİSAP MİKTARI MALA SAHİP OLMAK VE ÜZERİNDEN BİR YIL GEÇMİŞ OLMASILAZIM HERKEZ

Detaylı

1 Ekim 2008 sabah tüm sabah kamuoyunda ad na Sosyal Güvenlik Reformu

1 Ekim 2008 sabah tüm sabah kamuoyunda ad na Sosyal Güvenlik Reformu mali ÇÖZÜM 177 GENEL SA LIK S GORTASI LE HAYATIMIZDA NELER DE fiecek? Ali TEZEL* 1-G R fi 1 Ekim 2008 sabah tüm sabah kamuoyunda ad na Sosyal Güvenlik Reformu ad verilen 5510 say l Sosyal Sigortalar ve

Detaylı

YATIRIM ND R M HAKKINDAK ANAYASA MAHKEMES KARARININ DE ERLEND R LMES

YATIRIM ND R M HAKKINDAK ANAYASA MAHKEMES KARARININ DE ERLEND R LMES YATIRIM ND R M HAKKINDAK ANAYASA MAHKEMES KARARININ DE ERLEND R LMES mral DURAN* I- G R fi Anayasa Mahkemesi taraf ndan verilen bir Karar ile 5479 say l Gelir Vergisi Kanunu, Amme Alacaklar n n Tahsil

Detaylı

EVOK Güvenlik in hedefi daima bu kalite ve standartlarda hizmet sunmakt r. Hasan ERDEM R. Mustafa AL KOÇ. Yönetim Kurulu Baflkan.

EVOK Güvenlik in hedefi daima bu kalite ve standartlarda hizmet sunmakt r. Hasan ERDEM R. Mustafa AL KOÇ. Yönetim Kurulu Baflkan. EVOK Güvenlik, ülkemizde büyük ihtiyaç duyulan güvenlik hizmetlerine kalite getirmek amac yla Mustafa Alikoç yönetiminde profesyonel bir ekip taraf ndan kurulmufltur. Güvenlik sektöründeki 10 y ll k bilgi,

Detaylı

Almanya n n Ermeni Politikalar

Almanya n n Ermeni Politikalar Evrensel Bak fl Aç s Gürbüz Evren Almanya n n Ermeni Politikalar Birinci Dünya Savafl s ras nda, Osmanl Devleti vatandafl Ermeniler, do uda ilerleyen Çarl k Rusya s ordusuna kat lm fl, Mart 1915 te ise

Detaylı

OSMAN HAMDİ BEY ÜLKEMİZE MÜZECİLİK

OSMAN HAMDİ BEY ÜLKEMİZE MÜZECİLİK OSMAN HAMDİ BEY ÜLKEMİZE MÜZECİLİK 2009 8.SINIF SBS SINAV SORUSU 6. Yukarıdaki tablo 1906 yılında Osman Hamdi Bey tarafından yapılmıştır. Tablonun adı Kaplumbağa Terbiyecisi dir. Bu tabloyla ilgili aşağıdaki

Detaylı

.. 95. Çeviren: Dr. Almagül sina

.. 95. Çeviren: Dr. Almagül sina .. 95 Türkiye ile Kazakistan: Karfl l kl Kazan mlara Dayal Bir flbirli i Bektas Mukhamejanov * Çeviren: Dr. Almagül sina Kazakistan ba ms zl n kazand ndan itibaren, d fl politika stratejisinde çok yönlü

Detaylı

Umman Tarihinin Dönüm Noktalar

Umman Tarihinin Dönüm Noktalar Umman Ülke ad : Umman Sultanl Eski ad : Maskat ve Umman Yüzölçümü: 212.460 km. Sahil fleridi: 2.092 km. Resmî Dili: Arapça ( ngilizce, Baluchi, Urdu) Din: Müslümanl k, Hinduizm Nüfus: 2.622.198 (Temmuz

Detaylı

TETAŞ TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TETAŞ TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TETAŞ TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÖNERGE 10 BÜTÇE YÖNERGESİ T E T A Ş TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT ANONİM ŞİRKETİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BÜTÇE YÖNERGESİ TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar ATILIM ÜNİVERSİTESİ KALİTE GÜVENCESİ YÖNERGESİ Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Madde 1 Bu Yönergenin amacı Atılım Üniversitesinin eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ile idarî

Detaylı

Türk Bas n ve Gazetecilik Tarihi

Türk Bas n ve Gazetecilik Tarihi Belgeselcinin Gözüyle Çetin mir Türk Bas n ve Gazetecilik Tarihi 1 10 Ocak Çal flan Gazeteciler Günü Bas n, milletin müflterek sesidir. Bir milleti ayd nlatma ve irflatta, bir millete muhtaç oldu u fikrî

Detaylı

ELAZIĞ - TUNCELİ ZİYARETİ

ELAZIĞ - TUNCELİ ZİYARETİ SAYI : BİR 7-11 MAYIS 2009 ELAZIĞ - TUNCELİ ZİYARETİ Ben siyasi hayatım ve ülke sevdamla ilgili olarak tüm Türkiye yi memleketim bilirim ancak Çemişgezek benim doğup, büyüdüğüm yer. Elazığ Valisi Muammer

Detaylı

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba

Detaylı

Ekip Yönetimi çin Araçlar 85. Ekip olarak karfl laflt m z en büyük meydan okuma: Ekip olarak en büyük gücümüz:

Ekip Yönetimi çin Araçlar 85. Ekip olarak karfl laflt m z en büyük meydan okuma: Ekip olarak en büyük gücümüz: Yorumlar: Ekip olarak karfl laflt m z en büyük meydan okuma: Ekip olarak en büyük gücümüz: Ekibin yapt n görmekten en çok hoflland m fley: Ekip Yönetimi çin Araçlar 85 EK P K ML DE ERLEND RMES Ekibinizin

Detaylı

YAZARLAR HAKKINDA Alfabetik S rayla Yüksel Baykara ACAR Minhaç ÇEL K Bülent Ç ÇEKL Muharrem EKfi

YAZARLAR HAKKINDA Alfabetik S rayla Yüksel Baykara ACAR Minhaç ÇEL K Bülent Ç ÇEKL Muharrem EKfi Yüksel Baykara ACAR YAZARLAR HAKKINDA Alfabetik S rayla Yrd. Doç. Dr. Yüksel Baykara Acar Hacettepe Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü nde Ö retim Üyesi olarak görev

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI MİDİLLİ İŞ VE İNCELEME GEZİSİ 14-15 HAZİRAN 2013 DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER VE ULUSLARARASI ORGANİZASYONLAR MÜDÜRLÜĞÜ

İZMİR TİCARET ODASI MİDİLLİ İŞ VE İNCELEME GEZİSİ 14-15 HAZİRAN 2013 DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER VE ULUSLARARASI ORGANİZASYONLAR MÜDÜRLÜĞÜ İZMİR TİCARET ODASI MİDİLLİ İŞ VE İNCELEME GEZİSİ 14-15 HAZİRAN 2013 DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER VE ULUSLARARASI ORGANİZASYONLAR MÜDÜRLÜĞÜ Hazırlayanlar: Gündem Kont, Mine Güneş, Ahmet Toprak Dış İlişkiler

Detaylı

Türk Üniversite Mezunlar Birli i, Makedonya

Türk Üniversite Mezunlar Birli i, Makedonya 287 MAKEDONYA E T M S STEM NDE TÜRKLER N KADRO SORUNU VE GET R LEN ÖNER LER Bayramali LUfi Türk Üniversite Mezunlar Birli i, Makedonya Genel olarak Makedonya ve Nüfus Da l m Güneybat Avrupa da Balkan yar

Detaylı

Fevzi Pafla Cad. Dr. Bar fl Ayd n. Virgül (,) 2. Baz k saltmalar n sonuna konur.

Fevzi Pafla Cad. Dr. Bar fl Ayd n. Virgül (,) 2. Baz k saltmalar n sonuna konur. 2. Baz k saltmalar n sonuna konur. Dr. Bar fl Ayd n Fevzi Pafla Cad. 3. Say lardan sonra s ra bildirmek için konur. Sonucu ilân ediyorum: 1. Ali, 2. Kemal, 3. Can oldu. Hepsini tebrik ederim. Virgül (,)

Detaylı

Baflkanl n, Merkez : Türkiye Bilimsel ve Teknik Araflt rma Kurumu Baflkanl na ba l Marmara Araflt rma Merkezi ni (MAM),

Baflkanl n, Merkez : Türkiye Bilimsel ve Teknik Araflt rma Kurumu Baflkanl na ba l Marmara Araflt rma Merkezi ni (MAM), TÜRK YE B L MSEL VE TEKN K ARAfiTIRMA KURUMU YAYIN YÖNETMEL (*) B R NC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tan mlar Amaç ve Kapsam Madde 1. Bu Yönetmelik ile; Baflkanl k, Merkez ve Enstitülere ait tüm yay nlar

Detaylı

GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl)

GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl) I Dr. Leyla ÇAKICI GERÇEK Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Alapl MYO Ö retim Üyesi GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl) II Yay n No : 2323 Hukuk Dizisi : 1151 1. Bas - Eylül 2007 - STANBUL 2. Bas - Ekim

Detaylı

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi Adana Eriflkin Kemik li i Nakil ve Hücresel Tedavi Merkezi, Türkiye

Detaylı

Kan tl yoruz: Dersim de Zehirli Gaz Kullan lmad

Kan tl yoruz: Dersim de Zehirli Gaz Kullan lmad OTOPS Cengiz Özak nc 1965 ten Günümüze DÜNYA DA VE TÜRK YE DE LK KEZ! İngiliz Devlet Arşivlerinden Gizli Belgelerle Kan tl yoruz: Dersim de Zehirli Gaz Kullan lmad Türkiye ye yöneltilen suçlama; özetle

Detaylı

213 SAYILI VERG USUL KANUNU VERGİ USUL KANUNU

213 SAYILI VERG USUL KANUNU VERGİ USUL KANUNU 213 SAYILI VERG USUL KANUNU 93 VERGİ USUL KANUNU KANUN N N ESK fiekl KANUN N N YEN fiekl 1 lan n fiekli Madde 104: lan afla da yaz l flekilde yap l r: lan n fiekli (5035 Say l Kanun ile de iflen madde.

Detaylı

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri United Technologies Corporation Tedarikçilerden fl Hediyeleri Girifl UTC, malzeme ve hizmetleri bunlar n de erine bakarak sat n al r ve bu süreç içinde hem en iyi de er sa layan fiyat, hem de tedarikçilerle

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti ne YAHUD SOYKIRIMI SUÇLAMASI

Türkiye Cumhuriyeti ne YAHUD SOYKIRIMI SUÇLAMASI Otopsi Cengiz Özak nc 8 Türkiye Cumhuriyeti ne YAHUD SOYKIRIMI SUÇLAMASI 71 Y l Sonra Dünyada ve Türkiye de lk Kez T pk Bas m ve Tam Metin 24 fiubat 1942 Struma Facias nda Türkiyenin Suçsuzlu unu Kan tlayan

Detaylı

SOSYAL GÜVENL K REHBER. SSK BAfiKANLI I

SOSYAL GÜVENL K REHBER. SSK BAfiKANLI I SOSYAL GÜVENL K REHBER Resul KURT SSK BAfiKANLI I Sigorta Müfettifli Hüseyin FIRAT SMMM SMMMO Baflkan Yard mc s MAYIS 2005 1 Yönetim Merkezi ve Yaz flma Adresi: SMMMO Kurtulufl Caddesi No: 152 Kurtulufl

Detaylı

Prof. Dr. Mehmet Haberal, Uluslararas Bilimsel Çal flma S n rlar n Geniflletiyor

Prof. Dr. Mehmet Haberal, Uluslararas Bilimsel Çal flma S n rlar n Geniflletiyor Prof. Dr. Mehmet Haberal, Uluslararas Bilimsel Çal flma S n rlar n Geniflletiyor Prof. Dr. Mehmet Haberal, geçen ay yapt görüflmeler ve anlaflmalar sonunda Baflkent Üniversitesi nin uluslararas çal flma

Detaylı

ÖNSÖZ Bu kitap, muhtelif dinlere mensup baz insanlar n, slam dini hakk ndaki eksik ve yanl fl düflünceleri nedeniyle kaleme al nm flt r. Muhtelif zama

ÖNSÖZ Bu kitap, muhtelif dinlere mensup baz insanlar n, slam dini hakk ndaki eksik ve yanl fl düflünceleri nedeniyle kaleme al nm flt r. Muhtelif zama ÖNSÖZ Bu kitap, muhtelif dinlere mensup baz insanlar n, slam dini hakk ndaki eksik ve yanl fl düflünceleri nedeniyle kaleme al nm flt r. Muhtelif zamanlarda muhatap oldu um baz bilim adamlar bana, slam

Detaylı

ÜN TE I. EDEB YATLA DÜfiÜNCE, SOSYAL VE S YAS HAYATIN L fik S. 1. Edebiyat, Sosyal ve Siyasi Hayat liflkisi. 2. Yenileflme Dönemi. Özet.

ÜN TE I. EDEB YATLA DÜfiÜNCE, SOSYAL VE S YAS HAYATIN L fik S. 1. Edebiyat, Sosyal ve Siyasi Hayat liflkisi. 2. Yenileflme Dönemi. Özet. ÜN TE I EDEB YATLA DÜfiÜNCE, SOSYAL VE S YAS HAYATIN L fik S 1. Edebiyat, Sosyal ve Siyasi Hayat liflkisi 2. Yenileflme Dönemi Özet Test I 1 + BU BÖLÜMÜN AMAÇLARI Bu üniteyi çal fl p bitirdi inizde; *

Detaylı

Ak ld fl AMA Öngörülebilir

Ak ld fl AMA Öngörülebilir Ak ld fl AMA Öngörülebilir Ak ld fl AMA Öngörülebilir Kararlar m z Biçimlendiren Gizli Kuvvetler Dan Ariely Çevirenler Asiye Hekimo lu Gül Filiz fiar ISBN 978-605-5655-39-6 2008, Dan Ariely Orijinal ad

Detaylı

ULUSAL VE RESMİ BAYRAMLAR İLE MAHALLİ KURTULUŞ GÜNLERİ, ATATÜRK GÜNLERİ VE TARİHİ GÜNLERDE YAPILACAK TÖREN VE KUTLAMALAR YÖNETMELİĞİ

ULUSAL VE RESMİ BAYRAMLAR İLE MAHALLİ KURTULUŞ GÜNLERİ, ATATÜRK GÜNLERİ VE TARİHİ GÜNLERDE YAPILACAK TÖREN VE KUTLAMALAR YÖNETMELİĞİ 5899 ULUSAL VE RESMİ BAYRAMLAR İLE MAHALLİ KURTULUŞ GÜNLERİ, ATATÜRK GÜNLERİ VE TARİHİ GÜNLERDE YAPILACAK TÖREN VE KUTLAMALAR YÖNETMELİĞİ Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 16/4/2012 No : 2012/3073 Yayımlandığı

Detaylı

Ordu Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Staj Yönergesi Aralık 2007 T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU STAJ YÖNERGESİ

Ordu Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Staj Yönergesi Aralık 2007 T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU STAJ YÖNERGESİ T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU STAJ YÖNERGESİ AMAÇ Madde 1- Bu yönergenin amacı; Ordu Üniversitesi Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin eğitim-öğretim döneminde kazanmış oldukları bilgi, beceri

Detaylı

YASAL FA Z UYGULAMASI VE B R YARGITAY KARARI

YASAL FA Z UYGULAMASI VE B R YARGITAY KARARI KARAR ELEfiT R S YASAL FA Z UYGULAMASI VE B R YARGITAY KARARI KARAR ELEfiT R S Av. MEHMET BAYRAKTAR* I- G R fi 2003, 2004 ve 2005 Mali Y l Bütçe Kanunlar ile; 3095 say l Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine

Detaylı

Matematikte sonsuz bir s fatt r, bir ad de ildir. Nas l sonlu bir s fatsa, matematikte kullan lan sonsuz da bir s fatt r. Sonsuz, sonlunun karfl t d

Matematikte sonsuz bir s fatt r, bir ad de ildir. Nas l sonlu bir s fatsa, matematikte kullan lan sonsuz da bir s fatt r. Sonsuz, sonlunun karfl t d Matematik ve Sonsuz G erek konuflma vermeye gitti im okullarda, gerek bana gelen okur mektuplar nda, ö renci ve ö retmenlerin matematikteki sonsuzluk kavram n pek iyi bilmediklerini gözlemledim. Örne in,

Detaylı

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir.

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir. TÜB TAK BAfiKANLIK, MERKEZ VE ENST TÜLERDE ÇALIfiIRKEN YÜKSEK L SANS VE DOKTORA Ö REN M YAPANLARA UYGULANACAK ESASLAR (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Esaslar n amac ; Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt

Detaylı

Kuruluşumuz. Ocak 2011

Kuruluşumuz. Ocak 2011 Kuruluşumuz Ocak 2011 Hürriyet Yönetim Kurulu Başkanı Vuslat Doğan Sabancı nın çağrısıyla bir araya geldik. Kısa bir süre sonra, toplam üye sayılarıyla 100.000 e yakın kadını temsil eden 40 tan fazla sivil

Detaylı

TOPLUMSAL ETK NL KLER

TOPLUMSAL ETK NL KLER 10 KASIM ATATÜRK Ü ANMA ETK NL 8 MART DÜNYA EMEKÇ KADINLAR GÜNÜ 1 MAYIS SAVAfiA HAYIR M T NG 398 10 KASIM ATATÜRK Ü ANMA ETK NL 400 STANBUL SERBEST MUHASEBEC MAL MÜfiAV RLER ODASI ISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED

Detaylı

Yay n No : 1610 Hukuk Dizisi : Bas - Ekim 2005

Yay n No : 1610 Hukuk Dizisi : Bas - Ekim 2005 I B&M Prof. Dr. Erdener YURTCAN KABAHATLER KANUNU VE YORUMU stanbul 2005 Yay n No : 1610 Hukuk Dizisi : 718 1. Bas - Ekim 2005 ISBN 975-295 - 494-4 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n

Detaylı

YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ

YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA ÇİFTLİĞİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu yönergenin amacı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) ne ait tarla arazisi,

Detaylı

YARGITAY 2. HUKUK DA RES

YARGITAY 2. HUKUK DA RES YARGITAY 2. HUKUK DA RES 2674 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 YARGITAY 2. HUKUK DA RES E: 2005/20742 K: 2006/5715 T: 18.04.2006 M RASÇILIK SIFATI M RASIN NT KAL ZAMAN YÖNÜNDEN UYGULANACAK

Detaylı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i 3. Ödemeler Dengesi 2003 y l nda 8.037 milyon dolar olan cari ifllemler aç, 2004 y l nda % 91,7 artarak 15.410 milyon dolara yükselmifltir. Cari ifllemler aç ndaki bu

Detaylı

YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ?

YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ? YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ? Yahya ARIKAN* Günümüzde; finansal anlamda ülkeleraras s n r n ortadan kalkmas, teknolojinin geliflimi ve bilgi toplumunun s n rs z imkânlar ile zaman ve mekân

Detaylı

BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol

BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol 1. Giriş Bu yazıda, Bursa daki (ciro açısından) en büyük 250 firmanın finansal profilini ortaya koymak amacındayız.

Detaylı

Çanakkale. Hava Savafllar 1915-1918. Belgeselcinin Gözüyle Çetin mir

Çanakkale. Hava Savafllar 1915-1918. Belgeselcinin Gözüyle Çetin mir Belgeselcinin Gözüyle Çetin mir 1915-1918 Çanakkale Hava Savafllar Bilindi i gibi Osmanl savafla girdi inde birkaç cephesi vard r. Ancak en önemlisi buradaki Çanakkale Cephesidir. Adeta savafl n can damar

Detaylı

KOOPERAT F GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA VE OY HAKKI BULUNAN K MSELER

KOOPERAT F GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA VE OY HAKKI BULUNAN K MSELER KOOPERAT F GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA VE OY HAKKI BULUNAN K MSELER Merdan ÇALIfiKAN* I. G R fi 1163 say l Kooperatifler Kanunu na göre kooperatiflerin zaruri 3 organ bulunmaktad r. Bunlardan en yetkili

Detaylı

DR. RIFAT OSMAN BEY DEN ED RNE MERKEZ ASKER HASTANES NE A T ÖNEML K BELGE

DR. RIFAT OSMAN BEY DEN ED RNE MERKEZ ASKER HASTANES NE A T ÖNEML K BELGE 03. Ratıp Kazancıgil- E.#989E16 25/1/12 14:36 Page 23 DR. RIFAT OSMAN BEY DEN ED RNE MERKEZ ASKER HASTANES NE A T ÖNEML K BELGE Dr. Ratip KAZANCIG L* SUMMARY Two Important Documents for the Edirne Central

Detaylı

"Atatürk ngiliz Valisi Olmak stiyordu" Yalan na Yan t

Atatürk ngiliz Valisi Olmak stiyordu Yalan na Yan t Sakl Tarih Sinan Meydan "Atatürk ngiliz Valisi Olmak stiyordu" Yalan na Yan t A Atatürk ün kurdu u 1 ba ms z Türkiye Cumhuriyeti nin yerine kurulmas planlan Yeni Osmanl ya uygun yeni bir tarih kurgulamakla

Detaylı

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel

Detaylı

Mesle imizin ve hukuk devletinin teminat olan genç avukatlara arma and r. stanbul Barosu SEM Yürütme Kurulu

Mesle imizin ve hukuk devletinin teminat olan genç avukatlara arma and r. stanbul Barosu SEM Yürütme Kurulu Mesle imizin ve hukuk devletinin teminat olan genç avukatlara arma and r. stanbul Barosu SEM Yürütme Kurulu Cumhuriyeti ve onun gereklerini yüksek sesle anlat n z. Bunu yüreklere yerlefltirmek için elveriflli

Detaylı

ENST TÜ SAVAfi VE GREV KLOZLARI (Yard mc tercüme metin) YAT 1/11/85. Bu sigorta ngiliz Yasa ve Uygulamas na ba l d r.

ENST TÜ SAVAfi VE GREV KLOZLARI (Yard mc tercüme metin) YAT 1/11/85. Bu sigorta ngiliz Yasa ve Uygulamas na ba l d r. ENST TÜ SAVAfi VE GREV KLOZLARI (Yard mc tercüme metin) 1/11/85 YAT Bu sigorta ngiliz Yasa ve Uygulamas na ba l d r. 1. TEHL KELER Bu sigorta, her zaman burada gönderme yap lan istisnalara ba l olarak,

Detaylı

RAN SLÂM CUMHUR YET ANKARA KÜLTÜR MÜSTEfiARLI I WEB S TES H ZMETE AÇILDI www.irankulturevi.com

RAN SLÂM CUMHUR YET ANKARA KÜLTÜR MÜSTEfiARLI I WEB S TES H ZMETE AÇILDI www.irankulturevi.com NTERNET S TES TANITIMI RAN SLÂM CUMHUR YET ANKARA KÜLTÜR MÜSTEfiARLI I WEB S TES H ZMETE AÇILDI www.irankulturevi.com ran slâm nk lâb n n 25. y ldönümü münasebetiyle hizmete aç lan ran slâm Cumhuriyeti

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas 1 Prof. Dr. Yunus Kishal Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi Tekdüzen Hesap Sistemi ve Çözümlü Muhasebe Problemleri 4. Bas Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Tebli leri

Detaylı

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER:

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER: YASAL TEMERRÜT FA Z ORHAN YILMAZ (*) A- G R fi: Bilindi i üzere, gerek yasal kapital faizi ve gerekse yasal temerrüt faizi yönünden uygulanmas gereken hükümler, 19.12.1984 gün ve 18610 say l Resmi Gazete

Detaylı

- Genel bütçe kapsam ndaki kamu idareleri taraf ndan, ayr nt l harcama program haz rlan r ve vize edilmek üzere Maliye Bakanl na (BÜMKO) gönderilir.

- Genel bütçe kapsam ndaki kamu idareleri taraf ndan, ayr nt l harcama program haz rlan r ve vize edilmek üzere Maliye Bakanl na (BÜMKO) gönderilir. OCAK - Maliye Bakanl nca (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlü ü/bümko) merkezi yönetim bütçesiyle ilgili ayr nt l harcama ve finansman programlar n n haz rlanmas na ili kin usul ve esaslar n belirlendi

Detaylı

MESLEK ÖRGÜTLÜLÜ ÜMÜZDE 20 YILI GER DE BIRAKIRKEN

MESLEK ÖRGÜTLÜLÜ ÜMÜZDE 20 YILI GER DE BIRAKIRKEN MESLEK ÖRGÜTLÜLÜ ÜMÜZDE 20 YILI GER DE BIRAKIRKEN Yahya ARIKAN* Meslek yasam z n 20. y l n geride b rak rken,yeniliklerle dolu bir süreci yaflamaktay z. Toplumsal yaflamda ve meslek yaflam m zda sosyal

Detaylı

3. SALON - PARALEL OTURUM VI

3. SALON - PARALEL OTURUM VI 3. SALON - PARALEL OTURUM VI Türk Denetim Uygulamalar n n Özel Konular Oturum Baflkan Musa P fik N / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi Osman D NÇBAfi / Güney Ba ms z Denetim ve SMMM A.fi. Denetimde Haks z Rekabet

Detaylı

SOSYAL GÜVENL K REFORMUNDA ASKERL K BORÇLANMASI

SOSYAL GÜVENL K REFORMUNDA ASKERL K BORÇLANMASI SOSYAL GÜVENL K REFORMUNDA ASKERL K BORÇLANMASI Resul KURT* I. G R fi 5510 say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu 16.06.2006 tarih ve 26200 say l Resmi Gazetede yay nlanm flt r. 5510 say

Detaylı

ALBARAKA TÜRK. Faizsiz Kazanç

ALBARAKA TÜRK. Faizsiz Kazanç OSMANLI DEM RYOLLARI ' takvimi, Albaraka Türk ün kültürümüze kazand rd Hicaz Demiryolu Foto raf Albümü nden derlenen foto raflardan oluflturulmufltur. Osmanl Devleti 19. yüzy l n ikinci yar s ndan itibaren,

Detaylı

YÖNET M KURULU RAPORU

YÖNET M KURULU RAPORU YÖNET M KURULU RAPORU De erli Ortaklar m z, fiirketimizin 37. Ortaklar Genel Kurulu na hofl geldiniz. Hepinizi sayg ve sevgi ile selaml yorum. Yaflad m z geliflmeler ile, ülkemiz 2004 y l nda s k s k dünyan

Detaylı

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri 2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim

Detaylı

3. İnşaat Mühendisliği eğitimi : İnşaat mühendisliği veya genelde mühendislik eğitimi için başlangıç noktası olarak 1747 yılı kabul edilmektedir.

3. İnşaat Mühendisliği eğitimi : İnşaat mühendisliği veya genelde mühendislik eğitimi için başlangıç noktası olarak 1747 yılı kabul edilmektedir. 3. İnşaat Mühendisliği eğitimi : İnşaat mühendisliği veya genelde mühendislik eğitimi için başlangıç noktası olarak 1747 yılı kabul edilmektedir. Bu tarihte Fransa da mühendis Jean Rodolphe Perronet e

Detaylı

Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL

Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL D ü n y a Ü n i v e r s i t e l e r S e r v i s i Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL BAfiLANGIÇ nsan Haklar Evrensel Beyannamesinin 40. y ldönümünde 6-10 Eylül tarihleri

Detaylı

Sanat Dan flman : Teknik Dan flman: Editör: Grafik: Dia Çekim: Renk Ayr m: Bask :

Sanat Dan flman : Teknik Dan flman: Editör: Grafik: Dia Çekim: Renk Ayr m: Bask : HAT SAN ATINA DÂ R Hat san at ; kam fl, kalem ve is mürekkebinin iflbirli i ile insan elinin vücûde getirdi i bir çizgiler saltanat d r. Basit çizgilerin böylesine fliirleflmesi, slâm n devam edegelen

Detaylı

İşte Eşitlik Platformu tanıtıldı

İşte Eşitlik Platformu tanıtıldı İşte Eşitlik Platformu tanıtıldı Ocak 15, 2013-3:55:02 Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın himayesinde kurulan ''İşte Eşitlik Platformu'' tanıtıldı. Toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizlikle mücadele

Detaylı

Yeni Adana Gazetesi Ça n n Tan

Yeni Adana Gazetesi Ça n n Tan Yaflamdan Kesitler Sema Erdo an Yeni Adana Gazetesi Ça n n Tan Türk bas n tarihinin dimdik ayakta durmaya çal flan bir ç nar Yeni Adana Gazetesi 96 yafl nda. 1918 y l nda Ahmet Remzi Yüregir taraf ndan

Detaylı

AMME ALACAKLARI TAHS L USULÜ HAKKINDA KANUNU (6183) NUNDA YAPILAN DE fi KL KLER 6183 SAYILI A.A.T.U

AMME ALACAKLARI TAHS L USULÜ HAKKINDA KANUNU (6183) NUNDA YAPILAN DE fi KL KLER 6183 SAYILI A.A.T.U AMME ALACAKLARI TAHS L USULÜ HAKKINDA KANUNU (6183) NUNDA YAPILAN DE fi KL KLER 6183 SAYILI A.A.T.U 173 174 Hususi Ödeme fiekilleri: Madde 41- Maliye vekaletinin tayin edece i yerlerde, nev'ileri mezkur

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n

Detaylı

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası 2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde

Detaylı

T.C. VAN ĐL ÖZEL ĐDARESĐ Đl Genel Meclisi

T.C. VAN ĐL ÖZEL ĐDARESĐ Đl Genel Meclisi T.C. VAN ĐL ÖZEL ĐDARESĐ Đl Genel Meclisi Dönem : 2008 Konu : Öneri Toplantı : Nisan Karar Sayısı : 45 Birleşim : 04/04/2008 Karar Tarihi : 04/04/2008 Đl Genel Meclisinin Ocak 2008 tarihli toplantısında

Detaylı

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bu formu, müflterilerinizden birinin yaflam boyu de erini hesaplamak için kullan n. Müflterinin ad : Temel formül: Yaflam boyunca müflterinin öngörülen

Detaylı

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45)

Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45) SMMMO MEVZUAT SER S 5 Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45) Dr. A. Bumin DO RUSÖZ Marmara Üniversitesi Mali Hukuk Ö retim Üyesi stanbul, Nisan 2006 1

Detaylı

Türkiye - Özbekistan Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu I. Dönem Toplantısı Protokolunun Onaylanması Hakkında Karar Karar Sayısı: 2001/2585

Türkiye - Özbekistan Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu I. Dönem Toplantısı Protokolunun Onaylanması Hakkında Karar Karar Sayısı: 2001/2585 13.07.2001 Cuma Sayı: 24461 (Asıl) YÜRÜTME VE İDARE BÖLÜMÜ Milletlerarası Andlaşmalar Türkiye - Özbekistan Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu I. Dönem Toplantısı Protokolunun Onaylanması Hakkında

Detaylı

Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV. Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun. Kapak Can Eren

Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV. Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun. Kapak Can Eren Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV ISBN No: 978-99-44-234-22-1 Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun Kapak Can Eren Tasar m / Uygulama Referans Ajans Tel: +90.212 347 32 47

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/201203... 1 of 5 6 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28225 Atatürk Üniversitesinden: YÖNETMELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ASTROFİZİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Detaylı

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır. SAYI: 2013/03 KONU: ADİ ORTAKLIK, İŞ ORTAKLIĞI, KONSORSİYUM ANKARA,01.02.2013 SİRKÜLER Gelişen ve büyüyen ekonomilerde şirketler arasındaki ilişkiler de çok boyutlu hale gelmektedir. Bir işin yapılması

Detaylı

ÜNİTE:1. Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri ÜNİTE:2. Anayasaların Yapılması ve 1982 Anayasası ÜNİTE:3. Anayasaların Değiştirilmesi ve 1982 Anayasası

ÜNİTE:1. Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri ÜNİTE:2. Anayasaların Yapılması ve 1982 Anayasası ÜNİTE:3. Anayasaların Değiştirilmesi ve 1982 Anayasası ÜNİTE:1 Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri ÜNİTE:2 Anayasaların Yapılması ve 1982 Anayasası ÜNİTE:3 Anayasaların Değiştirilmesi ve 1982 Anayasası ÜNİTE:4 1982 Anayasası na Göre Devletin Temel Nitelikleri

Detaylı

GÖKTAŞ İNŞAAT TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ 2012 YILI FAALİYET RAPORU

GÖKTAŞ İNŞAAT TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ 2012 YILI FAALİYET RAPORU GÖKTAŞ İNŞAAT TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ 2012 YILI FAALİYET RAPORU I-) GENEL BİLGİLER A-) Raporun İlgili Olduğu Hesap Dönemi: 01.01.2012-31.12.2012 B-) Şirkete Ait Bilgiler: a-) Şirketin ticaret unvanı: GÖKTAŞ

Detaylı