URFS Bülten. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Bülteni Kasım Hasılat Standardı değişti ve uygulama için sadece 13 ay kaldı.

Transkript

1 URFS Bülten Yeni Hasılat Standardı Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Bülteni Kasım 2014 Hasılat Standardı değişti ve uygulama için sadece 13 ay kaldı.

2 Belki içinizden «Ne olmuş yani dünya mı değişiyor» diye soruyorsunuzdur ama Şirket büyüklüklerini değerlendirirken karlılık, büyüme, istihdam, ihracat bir yana, ciro bir yana demiyor muyuz? Fortune 500 listeleri net satış büyüklüklerine göre hazırlanırken biz de değişen Hasılat Standardına ve getirdiği değişikliklere uzak duramazdık. Kısaca neler değişiyor Standard değişen adıyla bize ipuçlarını veriyor: «Hasılat» yerine «Müşterilerle yapılan sözleşmelerden doğan hasılat». Şirket hasılat yazabilmek için 5 aşamalı bir analizle sözleşmeden doğan performans yükümlülüklerini (hizmet ve/veya mal sunumu) belirlemeli, bunları ayrıştırmalı, ne zaman yerine getireceğini ve her biri için işlem fiyatının ne olduğunu tespit etmelidir. Yeni standardın özellikle sözleşmeyle müşterilerine birden fazla ürün ve/veya hizmet seçeneklerini aynı anda sunan, fiyat veya performansa bağlı olarak sözleşmelerini sıkça değiştirebilen, satış bedelinin değişken olduğu sektörleri etkilemesi beklenmektedir. Yeni standardın bir diğer özelliği de farklı sektörel uygulamalara geçit vermemesi. İnşaat sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesi ve müşteri memnuniyet programlarından tutunda, daha önce ele alınmayan sözleşme değişikliklerinin hasılatı nasıl etkileyeceği, sözleşmelerde sunulan opsiyonların nasıl muhasebeleştirileceği, sözleşme maliyetlerinin aktifleştirilip aktifleştirilmeyeceği gibi daha önce değinilmemiş konuları detaylı olarak ele almakta. PwC Yeni standard lisans ve fikri mülkiyet haklarına çok ayrıntılı örneklerle değinmekte ve eski standartla karşılaştırılamayacak kadar daha detaylı analiz ve dipnot açıklamaları istemekte. Detaylara girmeden önce son söz Daha karmaşık sözleşmelere sahip sektörlerin yeni standarttandaha çok etkilenmesi beklenme birlikte, sözleşmelerin detaylarına inmeden «biz de bir şey değişmez» demek yanıltıcı olabilir. Yeni Hasılat Standardı 1 Ocak 2017 tarihinden geçerli olmakla birlikte geçmişe yönelik etkilerini tespit etmek ve yeni hasılat modeli oluşturmak zaman alacaktır. Detayları merak edenler sayfayı çevirsin! 2

3 Hasılat yazmak için 5 Adıma 5 Kontra Soru. Kontrat yazılı da olabilir sözlü de Sözleşmenin kapsamı fiyat, ürün miktarı veya verilecek hizmetteki değişiklik nedeniyle değişirse bu değişiklikler hasılat tutarını veya muhasebeleştirilmesini değiştirecek mi? Şirketin taahütleri yerine getirilmesi gereken zorunlu performans mıdır? Her performans ayrıştırılmalı mı yoksa bir arada düşünebilinir mi (portfolyo yaklaşımı)? İşlem fiyatı baştan sabit bir tutar olmayabilir. Ciro primi, iskonto, performans, cezai yaptırımlar gibi fiyatı etkileyecek değişkenler varsa ne yapılacak? Ya fiyat finansman da içeriyorsa? Standard işlem fiyatını ayrıştırılmış performanslara göre pay et diyor. Bunun bir yöntemi var mı? Ne zaman hasılat yazabileceğim, belirli bir anda mı yoksa belirli süre içinde mi? PwC 3

4 Kontrol Kontrol Bu zamana kadar hasılat kaydetmek için yaptığımız risk ve fayda analizi diğer standartlarla uyumlu olarak yerini «kontrol» e bırakıyor. Hasılat ancak kontrolün müşteriye geçtiği an yazılabiliyor; bu da müşterinin hizmet veya üründen yararlanma hakkını elde ettiğinde veya kullanmaya başladığı zaman. Satış bedelinin değişken olduğu durumda da hasılat yazmak Satış bedeli veya satış bedelinin bir kısmı iade hakkı, performans primi, iskontolar, royality gibi ilerde gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belirli olmayan olaylara bağlı olarak değişiyor olabilir. Mevcut standartta Şirketler çoğu zaman bu belirsizlik nedeniyle hasılat kaydetmiyordu. Yeni standart ileride yüksek ihtimalle önemli bir iptal riski olmadığı sürece değişken tutarın hasılat olarak muhasebeleştirilmesine imkan tanıyor. Bu da mevcut standarda göre hasılatın daha erken bir safhada finansal tablolara yazılmasına olanak veriyor. Lisanlar - Fikri Mülkiyet Fikri mülkiyet ile ilgili müşterilerine lisans veren şirketler bu lisansın müşteriye zaman içerisinde mi yoksa belirli bir anda mı devredildiğini tespit etmelidir. Yeni standart fikri mülkiyet ile ilgili lisansın ne zaman müşteriye devredildiğini ve ne zaman hasılat yazılabileceğine dair bir çok örnek vermekte. PwC Sözleşme yapabilmek için harcanan paralar ne olacak? Diyebilirsiniz ki bir sözleşme yapabilmek için onca masrafa katlanıyoruz. Bunun satış komisyonu var, mobilizasyon aktivite ücreti var, o var bu var Yeni standart sözleşmeyi yapabilmek için katlanılması zorunlu maliyetlerin aktifleştirilmesine ve hasılat süreci boyunca itfa edilmesine olanak tanıyor. Her masraf mı? Tabi ki hayır, kriterleri karşıladığı sürece Satış fiyatı finansman içeriyor mu? Aslına bakılırsanız mevcut ekonomik şatlar gözönüne alındığında özünde finansal tablolarda dikkate aldığımız bu konu, standartta artık açıkça belirtilmiş. Şirketin mal veya hizmeti sunduğu tarih ile müşterinin buna karşılık ödediği bedel arasında önemli bir zaman farkından kaynaklı finansman varsa, hasılat tutarında bu dikkate alınmalı ve gerekli ayrıştırma yapılmalıdır. Yönetim raporu misali detaylı dipnot açıklamaları Eski standartla karşılaştırıldığında yeni standard birçok niteliksel ve niceliksel dipnot açıklamaları istiyor. Örneğin mevcut sözleşmelerden ne kadar hasılat kaydedildiği, gelecekte ne kadar hasılat kaydedilmesi beklendiği; yapılan önemli tahminler ve varsayımlar. 4

5 Sorularınız için bize danışabilirsiniz PwC Türkiye UFRS Danışmanlık Hizmetleri Ekibi 2014 PwC Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede PwC ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited in bir üye şirketi olan PwC Türkiye yi ifade etmektedir. PwC Türkiye, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye'de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan PwC Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir. PwC 5