TURİZMİN ROTASI DEĞİŞİYOR EKONOMİK FORUM

Transkript

1 TURİZMİN ROTASI DEĞİŞİYOR

2 KAPAK Turizm sektörüne dinamizm kazandırmak ve uluslararası krizlerden en düşük seviyede etkilenmesini sağlamak için turizmde yeni oluşumlara ihtiyaç duyuluyor. Gelişen teknolojiyle birlikte, insan kaynaklı bir sektör olan turizmin geleceği üzerine çeşitli öngörüler dünya turizminin rotasının Asya ya doğru kaydığı noktasında birleşiyor. T eknolojinin baş döndürücü hızla geliştiği günümüzde özellikle iletişim teknolojisindeki gelişmeler her sektörü olduğu gibi turizm sektörünü de etkiliyor ve bir dizi değişikliğe neden oluyor. Turizmde yeni dönemin belirleyici unsurları, sadece iletişim sektöründeki gelişmelerle de sınırlı değil. Başta Birleşmiş Milletler Turizm Örgütü (UNWTO) olmak üzere aralarında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Avrupa Birliği (AB), Uluslararası Para Fonu ( IMF) ve Dünya Bankası nın da olduğu uluslararası kurum ve kuruluşlar turizmin geleceğine ilişkin önemli saptamalar yapıyor ve öngörülerde bulunuyor. Birleşmiş Milletler (BM), AB nin ilgili birimiyle birlikte yaptığı araştırmada, sektörün sürdürülebilirliğinin önemine dikkat çekiyor. Öte yandan turizmin geleceğiyle ilgili öngörüde bulunan çeşitli kurum ve kuruluşlar da yaptıkları araştırmalarda olası gelişmeleri ele alırken demografik alandaki değişmelerden, değişen müşteri profiline kadar her alanda yaşanan değişimlerin turizm sektöründeki ya da seyahat endüstrisindeki insan unsuruna nasıl yansıyacağına değiniyor. Bu kapsamda gelecekte seyahat endüstrisinde öne çıkacak yeni ürünlerin insan sağlığı ve mutlu yaşamını esas alan konulara odaklı olduğu görülüyor. ABD de ortaya çıkıp Avrupa ya da yayılan Sağlıklı ve Sürdürülebilirlik Temelli Yaşam Tarzı (Lifestyle of Health&Sustainablitiy) kısaca LOHAS buna bir örnek oluşturuyor. LOHAS, yeşil ve sürdürülebilir düşün, yeşil ve sağlıklı yaşa, dünyayı koru felsefesine dayanıyor. Önemli olan daha fazla değil sürdürülebilir tüketim. LOHAS lar bu tüketim tarzını beslenme, sağlık, ulaşım, teknoloji, ekonomi, giyim, kozmetik, tatil, spor gibi tüm diğer yaşam alanlarında da uyguluyor. Geleceğin turizminde üzerinde durulan ve yeni ürün olarak hızla yükselen konulardan biri de doğayı ve yerel değerleri koruyup, gürültü kirliliğiyle mücadele eden yerleşimleri bir araya getiren Uluslararası Yavaş Şehir Hareketi (Cittaslow). Bütün bunların yanı sıra geleceğin turizmi için kıyıların yanında şehir veya kent turizminin öne çıkarılmasını önerenler de var. TURİZMDE YENİ TRENDLER VE SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM Dünyada yaşanan ekonomik ve siyasi gelişmelerin turizm üzerindeki etkileri de unutulmuyor. Kuşkusuz yeni bir dünya düzeni kurulurken bu süreçten turizm de etkilenecek. Nitekim bugünün dünya turizm merkezi Avrupa iken, önümüzdeki dönemde dünya seyahat endüstrisi merkezinin Asya ya kayacağı belirtiliyor. Bu arada dünya 11i

3 turizmde de tek kutupluluktan çıkıp çok kutupluluğa gidiyor. Bu çerçevede de peş peşe yeni bloklar oluşuyor. Dünyanın yükselen ekonomilerinin başında gelen Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti nin oluşturduğu BRICS in gösterdiği başarı üzerine benzer türde iki yeni blok daha oluştu. Bunlardan biri kısaca SLIMMA olarak tanımlanan beş ülke; baş harfleri Sri Lanka nın SL si, Endonezya nın I sı, Malezya nın M si, Meksika nın M si ve Arjantin in A sından oluşan blok. Bu blok çok yeni ortaya çıkmasına rağmen çeşitli alanlarda ortak hareketler sergilemeye başladı. Buna şimdi yeni bir blok daha eklendi. O da Meksika, Malezya, Endonezya, Nijerya ve Tayvan ın oluşturduğu MMENT olarak turizm pastasındaki yerini aldı. UNWTO, 2020 de seyahat harcamalarının %32 sinin Asya tarafından gerçekleştirileceğini öngörüyor. Çin ve Hindistan ın nüfusu 2,5 milyara yaklaşıyor. Bu ülkelerde nüfusun bir Avrupalıdan daha yüksek gelire sahip olan kısmının 125 milyon kişi olduğu dikkate alındığında bu pazarın önemi ortaya çıkıyor. UNWTO nun öngörülerinde Asya bölgesindeki gelişmelere dikkat çekilirken turizmin yeni pazarıyla ilgili olarak şöyle deniyor: Halen dünyanın en fazla turist gönderen bölgesi olan Avrupa nın 20 da %50, olan payı 2050 de %23 e gerileyecek. Aynı dönemde Hindistan ve Çin in başını çektiği Asya ülkelerinin payı ise %21, den %50,3 e yükselecek. Turizmde geniş bir ürün yelpazesine sahip olan Türkiye, kıyı turizminin yanı sıra alternatif turizm konusunda da (sağlık ve termal turizm, kış sporları dağ ve doğa tu- rizmi, yayla turizmi, kırsal ve eko turizm, kongre ve fuar turizmi, kruvaziyer ve yat turizmi, golf turizmi) eşsiz imkânlar sunuyor. Ancak bu alanlar verimli bir şekilde kullanılamıyor. Turizmde uygulanan yanlış politikalar sonucu Akdeniz ve Ege kıyı kesiminde aşırı yığılma, kıyı gerisi ve çevresi alanlarda çarpık kentleşme ve yapılaşma, altyapı yetersizliği ve çevre sorunları ciddi sorunlar yaratıyor. Türkiye nin yeni dünya düzeninde sürdürülebilir turizmi hedeflemesi gerekiyor. Seyahat Endüstrisi Rekabet Edilebilirlik Gücünde Türkiye nin Dünya, Avrupa ve Akdeniz deki Yeri Dünyadaki yeri Avrupa'daki yeri İsviçre 1 1 İspanya Almanya 2 2 Fransa Avusturya 3 3 Portekiz 20 İspanya Malta 2 İngiltere 5 5 İtalya 26 Fransa 6 Kıbrıs Rum Kesimi Ülkeler İsveç Akdeniz'deki yeri 9 Yunanistan Hollanda 13 8 Hırvatistan 35 İzlanda 16 9 TÜRKİYE 6 Finlandiya 1 İsrail 53 Belçika 11 Ürdün 60 İrlanda Lübnan 69 Portekiz Fas 1 Danimarka 21 1 Mısır Norveç Cezayir Lüksemburg Malta 2 1 İtalya Kıbrıs Rum Kesimi TÜRKİYE Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu (WEF )

4 KAPAK SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ZORUNLULUK UNWTO, sürdürülebilir turizmi ziyaretçilerin, sektörün, çevrenin ve ev sahibi toplumun ihtiyaçlarına yönelik mevcut ve gelecek ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerini en iyi şekilde kullanan turizm diye tanımlıyor. T urizm dünyanın en büyük ve en hızlı büyüyen ekonomik sektörlerinden biri haline geldi. Dünyadaki GSH nın %9 una denk gelen bölümü turizmden sağlanıyor. Turizm dünyada 200 milyondan fazla insana iş olanağı sağlıyor. Uluslararası turist sayısının ve bu yoldan elde edilen gelirin arttığı Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü nün (UNWTO) verilerinde görülüyor. UNWTO dünya turizminde büyüme eğilimlerinin devam edeceğini ve ziyaretçi sayısının 2030 yılında 1,8 milyara ulaşacağını tahmin ediyor. Turizm dünya ticaretinin de önemli bir bölümünü oluşturuyor. Gelişmekte olan ülkelerde %52, dünya genelinde %29 oranında hizmet ihracatını oluşturuyor yılında yabancı turistlerin harcamalarının, gelişmekte olan piyasa ve gelişmekte olan ülkelerde bu ülkelere giden resmi kalkınma desteğinin beş katından daha fazlaya (386 milyar dolara) ulaştığı UNWTO tarafından belirtiliyor. Bütün bu veriler ışığında UNWTO, turizm sektörü için temel gerekliliklerin sürdürülebilir turizm ilkelerinin benimsenmesi ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine odaklanmak olduğuna dikkat çekiyor. Peki, çokça bahsedilen sürdürülebilirlik nedir? Sürdürülebilirlik; gelecek nesillerin ihtiyaçlarına zarar vermeksizin bugünkü nesillerin ihtiyacını karşılamak anlamına geliyor. Sürdürülebilirlik, herhangi bir çevre kirliliği ve zararına neden olmamak için yenileme, çevre giriş çıkışları arasındaki dengenin sağlanması anlamına geliyor. Yani sürdürülebilirliğin sağlanması için bir insan topluluğunun biyolojik çeşitliliği yok etmemesi, kaynakların yenilenmesi için gereken süreden daha hızlı bir şekilde tüketim yapmaması, geri dönüşüm yapması, hemen hemen tüm malzemeleri yeniden kullanması ve öncelikle kendi bölgesinde bulunan kaynaklara yönelmesi gerekiyor. UNWTO, sürdürülebilir turizmi ziyaretçilerin, sektörün, çevrenin ve ev sahibi toplumun ihtiyaçlarına yönelik olarak mevcut ve gelecek ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerini en iyi şekilde kullanan turizm diye tanımlıyor. SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZMİN İLKELERİ Bir kaynak geliştirme ve yönetim felsefesi olarak sürdürülebilirlik kavramı, yerelden küresele politika ve turizmle ilgili bütün uygulamalara dâhil oluyor. Doğal 13i

5 Sürdürülebilir Turizmin 12 Hedefi UNWTO ve UNEP tarafından yapılan araştırmada sürdürülebilir turizme ilişkin 12 hedef öngörülüyor. EKONOMİK SÜREKLİLİK Turizm destinasyonlarının nasy ve işletmelerinin uzun un vadede fayda sağlamaya ve büyümeye devam üy etmesi için süre sürekliliklerini ve rekabetçiliklerini kl i sağlamak. fiziksel çevrenin sürdürülebilir turizm yönetimi, yerleşik ulusların ekonomik, sosyokültürel, sağlık ve güvenlik hedefleriyle her zamankinden daha çok bir arada olmayı gerektiriyor. Sürdürülebilir turizmin gelişimi kültürel bütünlüğü ve ekolojik süreçleri korurken, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçları da yerine getirebiliyor. Gelecekteki fırsatları korumanın yanı sıra aynı fırsatları bugün ev sahibi ve misafirleri için sağlamayı hedefliyor. Sürdürülebilir turizmin gelişimi aynı zamanda karmaşık sosyal, ekonomik ve çevresel dengelere dayalı zor siyasi seçimler yapılmasını da kapsıyor. Bu da bir topluluk için planlama ve karar vermeyi gerektiriyor. UNWTO, bu noktada yerel bir planlamacının, geniş vizyonunu yerel politikalara ve uygulamalara dâhil etmek için çalışırken, temel kurallar olarak aşağıdaki ilkeleri kullanabileceğini belirtiyor: Bir bölge, bir devlet veya millet için turizm planlaması geliştirilmesi ve işletilmesi sürdürülebilir kalkınma stratejilerinin bir parçası olmalı. Turizm planlama, geliştirme ve operasyonu, farklı devlet kurumlarını, özel şirketleri, yurttaş gruplarını ve bireyleri içeren ve böylece de mümkün olan en geniş faydaları sağlayacak şekilde sektörler arası ve entegre edilebilir nitelikte olmalı. Kurumlar, şirketler, gruplar ve bireyler ev sahibi alanın kültürel ve çevresine, ekonomisine, geleneksel yaşam şekline, toplumuna, geleneksel davranışına, liderliklerine, siyasi şekillenmelerine saygılı olmalı ve diğer ilkelere uyum sağlanmalı. Turizm planlanmış ve sürdürülebilir bir şekilde, ev sahibi alanlardaki doğal ve insan çevresinin korunması, uygun ekonomik kullanımlara göre yönetilmeli. Turizm, turizm rehberleri, ev sahibi halklar ve alan ZİYARETÇİ MEMNUNİYETİ Irk, cinsiyet,, enge engellilik gibi konularda ayrımcılık ımcılık yapmadan, bütün ziyaretçilere ilere güvenli ve tatmin edici bir dene deneyim sunmak. SOSYAL EŞİTLİK İSTİHDAM KALİTESİ Yoksullara sunulan fırsatların, çeşitlerin vee hizmetlerin hiz iyileştirilmesi de dâhil dâ olmak üzere ed turizmden elde edilen ekonomik ve sosyal faydaların ydaların genele adil bir şekilde dağıtımını gözetmek. Irk, cinsiyet, engellilik gibi konularda ayrımcılığa yrımcıl mahal vermeden,, ücret ve hizmet kalitesinin artırılma artırılması da dâhil olmak üzere re turizm tarafından yaratılan yerell iistihdamın ti sayısını ve kalitesini artırmak YEREL REFAH Ziyaretçilerin yerel ha harcamalarını artırmak da dâhil olmak ol üzere ev sahibi destinasyona nasyo katkısını azamiye iye çıka çıkarmak. YEREL KONTROL Turizmin diğer paydaşlarıyla istişare içinde planlama, anla yönetim ve bölge turizminin rizmin gelişimi konusundaa yerel yö yönetimleri süreçlere e dâhil etmek e ve yetkilerini i i artırmak. KÜLTÜREL ZENGİNLİK FİZİKİ BÜTÜNLÜK BİYOLOJİK ÇÇEŞİTLİLİK Ş Ev sahibi topluluklara uluklara özgü kültür, hi mirasa m gelenek ve tarihi saygı duymak ve gü güçlendirmek. Kentsel ve kırsal al alan alanların kalitesini ek ve g muhafaza etmek güçlendirmek, ki ve gör çevrenin fiziki görsel bakımdan asını en bozulmasını engellemek. Doğal alanların, arın, habitatın hab ve tının kor yaban hayatının korunmasını ek ve o desteklemek olası zararı e indirmek. in asgariye TOPLUMSAL REFAH KAYNAK VERİMLİLİĞİ Sosyal bozulma ve istismara yol açmadan madan sosyal yapı y ve kaynaklara, ra, imkânlara, imkânlara yaşam destek sistemlerine stemlerine eerişim de dâhil olmak mak üzere yerel ye halkın yaşam kalitesini muhafaza etmek, iyileştirmek. Turizm firma ve hizmetlerinin gelişim ve e işletmesi işletmesinde sınırlı ve yenilenemeyen meyen kkaynakların kullanımını asgariy asgariye indirmek. ÇEVRESEL SAFLIK Turizm işletmelerinden ve ziyaretçilerden rden kaynakla kaynaklanan hava, su, kara kirliliğini liğini ve atık üretimini asgariye ariye indirm indirmek. lar arasındaki adil fayda dağılımı sağlamak amacıyla göz önünde eşit bir şekilde yönetilmeli. Turizm, niteliğine ilişkin iyi bilginin, araştırmanın, iletişimin, insan ve kültürel çevre üzerindeki etkilerinin özellikle de yerel halk için kalkınma sırasında veya öncesinde sürekli ulaşılabilir olması gerekir. Böylece bireysel ve toplu olarak kalkınmaya, kalkınmanın etkilerine katkıda bulunabilmesi mümkün olur. Bunun için de yerel halk teşvik edilmeli, hükümet, iş, mali ve diğer kesimlerin yardımıyla planlama ve geliştirmeye yönelik liderlik rolleri üstlenmeleri için davet edilmeli. Yerel halkın ve diğerlerinin fırsatlardan yararlanmasını veya değişikliklere tepki vermesini sağlamak için turizm gelişiminin ve işletiminin bütün aşamalarında dikkatli bir değerlendirme, görüntüleme ve inceleme programı uygulanmalı.

6 KAPAK DÜNYA SEYAHAT ENDÜSTRİSİ REKABET GÜCÜ ENDEKSİ Dünya Ekonomik Forumu (WEF), ülkenin seyahat endüstrisindeki rekabet edilebilirlik durumlarını 1 başlık altında inceledi. Ülkelerin rekabet edilebilirlik gücünün ölçüldüğü Seyahat Endüstrisi Rekabet Gücü Endeksi nde Türkiye dünyada ülke içinde 6 ncı, Avrupa da 2 ülke arasında 28 inci, Akdeniz de 15 ülke arasında 9 uncu sırada yer alıyor. D ünya Ekonomik Forumu (WEF), yedi yıl önce seyahat endüstrisini geliştirmeyi cazip kılan faktörler ve politikaları incelemek üzere, sektör uzmanlarıyla beraber uzun süreli bir araştırma başlattı. Bu kapsamda Seyahat Endüstrisi Rekabet Gücü Endeksi (SERGE) oluşturuldu. Bu endeks kullanılarak Seyahat Endüstrisi Rekabet Gücü Raporu ortaya çıktı. İki yılda bir yapılan araştırma, Seyahat Endüstrisi Rekabet Gücü Raporu adıyla yayımlanıyor. Günümüzde artık seyahat endüstrisi olarak tanımlanan turizm sektörü ve ilişkili olduğu sektörlerin ülkedeki duru- munun 1 ayrı başlık altında incelendiği araştırma, 5. Seyahat ve Turizm Rekabet Raporu (Travel&Tourism Competitiveress Report) adıyla yayımlandı. 50 sayfalık raporda, daha önce ülkelerin turizmde rekabette öne çıkabilmek için sahip oldukları 3- göstergenin yeterli olduğu, günümüzde ise rekabet edilebilirlik için çok daha fazla unsura bakıldığı dikkat çekiyor. Ülkelerin turizmdeki rekabet edilebilir 15i