YALOVA-ÇİFTLİKKÖY TAŞIT ARAÇLARI YAN SANAYİ İHTİSAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ (OSB)

Transkript

1 VE İŞ ADAMLARI DERNEĞİ YALOVA-ÇİFTLİKKÖY TAŞIT ARAÇLARI YAN SANAYİ İHTİSAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ (OSB) ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ BAŞVURU DOSYASI YALOVA İLİ, ÇİFTLİKKÖY İLÇESİ, LALEDERE KÖYÜ DERİNDERE, SARISU, İĞDELİBAĞ MEVKİLERİ ALMER Çevre Denetim Müş. Müh. İş Sağ. ve Güv. Proje Tic. Ltd. Şti. (a) ANKARA

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE PROJENİN TANIMI VE GAYESİ PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) Fatih Cd. Hürriyet Sk. No:22/1A Merkez/Yalova TEL : +90 (226) FAKS : +90 (216) TAŞIT ARAÇLARI İHTİSAS SANAYİCİ VE İŞ ADAMLARI DERNEĞİ YALOVA-ÇİFTLİKKÖY TAŞIT ARAÇLARI YAN SANAYİ İHTİSAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ (OSB) , TL Yalova İli, Çiftlikköy İlçesi, Laledere Köyü, Derindere, Sarısu, İğdelibağ Mevkileri Yalova-Çiftlikköy Taşıt Araçları Yan Sanayi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi koordinatları Sayfa (ii) ve (iii) de verilen tabloda sunulmuştur. Taşıt Araçları İhtisas Sanayici ve İş Adamları Derneği tarafından otomotiv üretimi yan sanayi ve yedek parça imalatı gerçekleştirmek amacıyla YALOVA-ÇİFTLİKKÖY Taşıt Araçları Yan Sanayi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (OSB) kurulması planlanmıştır Tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği ( tarih ve sayılı RG ile değişik.) Ek-I Listesi 36-İhtisas Sanayi Bölgeleri (EK-I ve EK-II Listelerinde yer alan faaliyetler). (Not: İhtisas OSB nin üretimi ÇED Yönetmeliği EK-II listesi Madde-3 kapsamında) RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI ALMER Çevre Denetim Müş. Müh.İş Sağ. ve Güv. Proje Tic. Ltd. Şti. RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI Gökkuşağı Mah Sok. No:12/14 Dikmen - Çankaya/ANKARA Tel : 0 (312) Faks : 0 (312) info@almerproje.com Rapor Sunum Tarihi HAZİRAN (i)

3 PROJE ALANINA AİT KOORDİNATLAR Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: 27 D.O.M.: - Zon: 35 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - NO SAĞA YUKARI ENLEM BOYLAM (ii)

4 Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: 27 D.O.M.: - Zon: 35 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - NO SAĞA YUKARI ENLEM BOYLAM (iii)

5 İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... iv TABLOLAR DİZİNİ... vi ŞEKİLLER DİZİNİ... vii EKLER DİZİNİ... vii BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ... 1 I.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği... 1 I.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması... 2 I.2.1. Projenin Fiziksel Özellikleri,... 2 I.2.2. İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması I.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon ve benzeri.) I.3.1. İnşaat ve İşletme Aşamasında Gerekli Olan Su İhtiyacının Nereden Temin Edileceği ve Oluşan Atıksuyun Bertaraf Sistemi I.3.2. Katı Atık ve Ambalaj Atığı I.3.3. Atık Yağlar I.3.4. Tehlikeli Atıklar I.3.5. Hafriyat I.3.6. Hava Kalitesine Etkiler I.3.7. Toprak Kirliliği I.3.8. Gürültü I.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler iv

6 BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ III.1. Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerden Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması III.1.1. Nüfus III.1.2. Flora ve Fauna III Flora III Fauna III.1.3. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler ile Doğal Afet Durumu III.1.4. Meteorolojik Durum ve İklimsel Özellikleri III.1.5. Arazi Kullanım Durumu ve Toprak Özellikleri III.1.6. Mülkiyet Durumu III.1.7. Mimari ve Arkeolojik Miras, Proje Alanının Hassasiyet Derecesi BÖLÜM IV: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER. 32 IV.1. Önerilen Projenin Aşağıda Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası Etkilerinin Tanıtımı. (Bu Tanım Kısa, Orta, Uzun Vadeli, Sürekli, Geçici ve Olumlu Olumsuz Etkileri İçermelidir.) a) Proje için Kullanılacak Alan b) Doğal Kaynakların Kullanımı c) Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar İle Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu c.1. Mevcut Durumun Tespitine Yönelik Çalışmalar c.2. Atıksu c.3. Katı Atık ve Ambalaj Atığı c.4. Atık Yağlar c.5. Tehlikeli Atıklar c.6. Hafriyat c.7. Hava Kalitesine Etkiler c.8. Gürültü c.9. Peyzaj Etkisi IV.2. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı (v)

7 IV.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkın Belirlenmesi ve Halkın Görüşlerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması için Önerilen Yöntemler V.2. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar V.3. Bu Konuda Verebileceği Diğer Bilgi ve Belgeler BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ EKLER: Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası Hazırlanmasında Kullanılan ve Çeşitli Kuruluşlardan Sağlanan Bilgi ve Belgeler ile Raporda Kullanılan Tekniklerden Rapor Metninde Sunulamayan Aşağıdaki Belgeler Proje için Belirlenen Yer ve Alternatiflerin Varsa; Çevre Düzeni, Nazım, Uygulama İmar Planı, Vaziyet Planı veya Plan Değişikliği Teklifleri Yatırımcı için Projesi ile İlgili Olarak Daha Önceden Alınmış İzin, Onay, Ruhsat veya İlgili Kurumlardan Alınmış Belgeler ve benzeri Proje İçin Seçilen Alana İlişkin Arazi Kullanım Durumu NOTLAR VE KAYNAKLAR NI HAZIRLAYAN UZMANLARIN LİSTESİ TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo II.1. Proje Alanının Yerleşim Yerlerine Olan Mesafeleri ve Yönleri...20 Tablo II.2. Proje Alanına Ait Koordinatlar,...21 Tablo III.1.1. Yalova İli, 2012 Yılı Nüfus Dağılımı,...23 (vi)

8 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil I.2.1. Örnek Torna Tezgahı,... 3 Şekil I.2.2. Plastik Elastomer Isıl İşlemi,... 6 Şekil I.2.3. Reaksiyonlu enjeksiyon işlemi,... 7 Şekil I.2.4. Enjeksiyon işlemi,... 8 Şekil I.2.5. Organize Sanayi Bölgesi Sektörler Bazında İş Akış Şeması... 9 Şekil II.1. İnceleme Alanı Pafta Anahtarı...22 Şekil III.1.1. MTA, Yalova İli 1/25000 Genel Jeoloji Haritasında inceleme alanının içinde bulunduğu kısım (ölçeksiz)...26 Şekil III.1.2. Proje Alanı Ve Çevresi Diri Fay Haritası...28 Şekil III.1.3. Yalova İli Depremsellik Haritası...29 Şekil III.1.4. Proje Alanı ve Çevresi Mevcut Su Kullanım Durumu, Planlanan ve Mevcut Sulama Tesisleri...30 EKLER DİZİNİ Ek-1 Ek-2 Ek-3 Ek-4 Ek-5 Ek-6 Ek-7 Yer Bulduru Haritası ve Proje Alanına Ait Uydu Görüntüleri, 1/ Ölçekli Topografik Harita Tarihli Yer Seçimi Komisyon Raporu Proje Alanını Gösterir Fotoğraflar Fosseptik Planı T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü nün tarih ve 749 sayılı yazısı Onaylı Toprak Koruma Projesi (vii)

9 BÖLÜM 1 PROJENİN TANIMI VE AMACI

10 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ I.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği Taşıt Araçları İhtisas Sanayici Ve İş Adamları Derneği tarafından Yalova ili, Çiftlikköy İlçesi, Laledere Köyü Derindere, Sarısu, İğdelibağ Mevkileri sınırları içerisinde yaklaşık 154,9 ha alan üzerinde Yalova-Çiftlikköy Taşıt Araçları Yan Sanayi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi nin kurulması planlanmaktadır. Kurulması planlanan İhtisas Organize Sanayi Bölgesi otomotiv sektörüne yedek parça üretimini gerçekleştirecek faaliyet kollarından oluşacaktır. Yalova Taşıt Araçları Yan Sanayi İhtisas OSB nin yer seçimi ile ilgili çalışmalar T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nezdinde gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar kapsamında; 19 adet kamu kurumu ile yer seçim çalışmaları gerçekleştirilmiş ve ilgili kurumların olumlu görüşleri ile bahse konu alanda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi olması uygun bulunmuştur. Yürütülen çalışmalar kapsamında tarihli Yer Seçimi Komisyon Raporu eklerde sunulmuştur (Bkz.Ek-3). İhtisas OSB yer seçimi komisyon üyelerinin görüşleri doğrultusunda T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü nün tarih ve 749 sayılı yazısı ile yer seçimi uygun görülmüş ve ilgili yer için ÇED Yönetmeliği kapsamında ÇED Kararının alınması istenmiştir. Söz konusu yazı Ek-6 da sunulmuştur. Otomotiv sanayi, motorlu karayolu taşıtlarının üretildiği ana sanayi ile bu ana sanayinin belirlediği teknik dokümanlara uygun orijinal ya da eşdeğer aksam, parça, modül ve sistem üreten yan sanayinin tümünü kapsayan büyük bir sanayi koludur. Bu yapısıyla otomotiv sanayi, tüm sanayileşmiş ülkelerde ekonominin lokomotif sanayilerinden biridir. Sanayinin ekonomideki lokomotif etkisinin nedeni, ekonominin diğer sanayileri ile olan çok yakın ilişkisidir. Otomotiv sanayi, demir-çelik, gibi temel sanayi dallarının başlıca alıcısı ve bu sanayilerdeki teknolojik gelişme ve derinleşmenin de sürükleyicisidir. Turizm, altyapı ve inşaat ile ulaştırma ve tarım sanayilerinin gereksinim duyduğu her çeşit motorlu araç, bu sanayinin ürünleri ile sağlanmaktadır. Ayrıca otomotiv sanayi, savunma sanayisinin de en başta gelen destekçisidir (Kaynak: T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Türkiye Otomotiv Sektörü Strateji Belgesi Ve Eylem Planı, 2011) Türk otomotiv sanayi 1963 yılında 11 bin adet motorlu taşıt üreterek faaliyete başlamış, 1976 yılına kadar üretimini sürekli artırarak 146 bin üretim rakamına ulaşmış ancak bir 10 yıllık düşüş sürecine girdikten sonra 1986 yılında 141 bin rakamına ulaşabilmiştir. Bu tarihten sonra sürekli bir artış gösteren üretim rakamları 1993 yılında 453 bin seviyesinde gerçekleşerek 2000 yılı öncesi en yüksek değerine ulaşmıştır. (Kaynak:T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Türkiye Otomotiv Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı, 2011) Ülkemiz dış ticaretinde önemli bir yere sahip olan otomotiv sektörü, son on yılda ihracatını sürekli olarak artırmış ve 2006 yılından itibaren sektörler bazında Türkiye nin en fazla ihracat yapan sektörü olma özelliğini de elde etmiştir. Gümrük tarife istatistik pozisyonu (GTİP) altında değerlendirilen motorlu kara taşıtları, traktör ve motosikletler bazında sektörün yılları arasında ulaştığı ihracat değerleri; 2008 yılında yaklaşık 18,3 Milyar Dolar ile önemli bir seviyeye ulaşan ihracatın 2009 krizi ile 12,3 Milyar Dolar seviyesine gerilediği, ancak 2010 yılı itibariyle tekrar artışa geçerek bu yılı 13,8 Milyar Dolar ile kapadığı görülmektedir. İthalat rakamlarına bakıldığında ise, ihracatın artış oranına nazaran daha az bir artış eğiliminin yaşandığı görülmektedir. 1

11 Özellikle 2007 yılından 2008 yılına geçildiğinde ithalat miktarı yaklaşık olarak aynı seviyede kalırken, sektörün ihracatının 2,4 Milyar Dolar artış gerçekleştirmesi, sektörün üretiminin ithalata olan bağımlığının azaldığını göstermektedir. Aynı zamanda, son beş yılda sürekli olarak dış ticaret fazlası veren otomotiv sektörü, ülkemiz ödemeler dengesinde ne kadar önemli bir yer tuttuğunu göstermiştir. (Kaynak:T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Türkiye Otomotiv Sektörü Strateji Belgesi Ve Eylem Planı, 2011) Yukarıda verilen bilgiler ve veriler ışığında ülkemiz için önemli ekonomik sektörlerin başında bulunan otomotiv sektörüne yerli üretimin desteklenmesi ve geliştirilmesine yönelik olarak planlanan Taşıt Araçları Yan Sanayi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi nin kurulması planlanmıştır. Kurulması planlanan proje ile; otomotiv sektöründe hem yedek parça üretimi ile yerli üretim desteklenmiş olacak hem de OSB bünyesinde kurulacak olan tesisler bünyesinde çalışacak personeller ile bölgede ciddi bir istihdam sağlanmış olacaktır. Proje Konusu Yatırımın Tanımı ve Kapasitesi Proje konusu faaliyet; Yalova ili, Çiftlikköy İlçesi, Laledere Köyü, Derindere, Sarısu, İğdelibağ Mevkileri sınırları içerisinde yaklaşık 154,9 ha alan üzerinde kurulacaktır. Kurulacak olan Organize Sanayi Bölgesi kapsamında toplam 60 adet parsel içerisine otomotiv sektörüne yedek parça imal edecek işletme olması planlanmaktadır. Kurulacak olan işletmelerin ana üretim konuları araç yedek parçaları üretimi olacak olup, bu kapsamda; - Metal araç yedek parça imalatları, - Plastik araç yedek parça imalatları, Faaliyet konularında imalatlar gerçekleştirilecektir. Çalışacak Personel Sayısı ve Yatırımın Ömrü Proje konusu Organize Sanayi Bölgesi nin işletme aşamasında toplamda 60 işletme üretim faaliyetleri gerçekleştirecektir. Bu kapsamda özellikle Yalova ilinde ve komşu illerde ciddi bir istihdam imkanı sağlanmış olacaktır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda planlanan OSB tam kapasite ile işletmeye geçtiğinde OSB bünyesinde yaklaşık kişinin istihdam edilmesi düşünülmektedir. Ayrıca tesislerin kurulması ile yardımcı sektörlerden; inşaat, nakliye, ambalaj gibi yan sektörlerde de istihdam arttırılmış veya yeni istihdamlar sağlanacaktır. I.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması I.2.1. Projenin Fiziksel Özellikleri, Planlanan Taşıt Araçları Yan Sanayi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi yaklaşık 154,9 ha alan üzerinde toplamda 60 işletme otomotiv sektörüne yedek parça imalatı yapacaktır. Planlanan proje kapsamında ayrıca idari sosyal tesis donatıları, park alanları, teknik altyapı alanı ve ağaçlandırılacak alanları da bulunacaktır. Yedek parça imalatları kapsamında; araç metal yedek parça imalatları, araç plastikelastomer yedek parça imalatları üretimleri gerçekleştirilecektir. Yapılacak olan üretimler kapsamında oluşacak ürün bilgileri aşağıda ve ana üretim iş akış şeması verilmiştir. 2

12 1. Araç Metal Yedek Parça İmalatları; Taşıt araçlarının metal özelliğindeki aksanlarının imalatı bu kapsamda üretilecektir. Üretimi gerçekleştirilecek olan metal parçalar genel olarak; hammadde temini, kalıp hazırlama, tornalama, çapak alma, taşlama, şekil verme ve montaj işlemlerinden geçerek imal edilecektir. Bu kapsamda üretilecek olan ürünler ise; rot başı, rotil, salıncak, fren disk aynası, z-rot, rotmil, rot kolu, fren diski, balata, aks ve aks kafası, bağlantı elemanları, fittings parçalar, miller, burçlar, borular, vidalı miller, silindirler, merdaneler, motor silindir kapağı, şanzıman, diferansiyel, aks kovanları vb. araç ekipmanları üretimi gerçekleştirilecektir. Metal yedek parça üretimi aşamasında yapılacak olan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir. Hammadde Temini ve Hammaddenin Üretim Sürecine Dahil Edilmesi; Araçların metal aksamlarının üretimi amacıyla, ürünün türüne bağlı olarak demir, çelik ve alüminyum malzemeler temin edilecektir. Söz konusu hammaddeler yakın civarda bulunacak firmalardan temin edilecek olup, bu kapsamda her bir tesiste bulunacak hammadde stok sahalarında depolanacaktır. Proje kapsamında kurulacak olan işletmelerde demir ve demir dışı metallerin üretimi gerçekleştirilmeyecek olup, bu kapsamda tüm hammaddeler dışarıdan temin edilecektir. Tasarım Modelleme İşlemi; Üretilecek olan araç yedek parçasının siparişi ve özellikleri alındıktan sonra, ilk olarak söz konusu parçanın tasarım ve modelleme çalışmaları gerçekleştirilecektir. Söz konusu çalışma sürecin dijital ortamda devamının sağlanması adına dijital ortamda tasarım çalışması yapılacak olup, torna işlemleri ve diğer çalışmalar bu tasarım üzerinden gerçekleştirilecektir. Tornalama ve Çapak Alma İşlemi; Tornalama işlemi; dairesel hareket yapan bir iş parçası üzerinden talaş kaldırarak, parçaya silindirik veya dönel bir şekil verme olarak tarif edilebilir. Söz konusu proje kapsamında üretilecek olan ürünün cins ve şekline göre, hammadde olarak kullanılacak olan demir veya demir dışı metale şekil verilmesi işleminde kullanılacaktır. Bu işlem torna tezgahlarında hammaddenin kesilmesi işlemine dayanmaktadır. Örnek torna tezgahının şematik gösterimi aşağıdaki şekilde verilmiştir. Şekil I.2.1. Örnek Torna Tezgahı, 3

13 Çapak alma işlemi; endüstride metaller belirli bir şekil ve boyutta parçalara ulaşmak için pek çok yöntemle işlenirler. Örnek olarak metal kaynak, döküm, torna, freze gibi değişik işlemlerden geçmiş olabilir. Bu işlemler genellikle parça kenarlarında kaba çıkıntılar oluşturur. Metal işlendiğinde oluşan bu çıkıntılı parçacıklar ve kesinlikler çapak olarak adlandırılır. Bu istenmeyen çapakların alınmasına da çapak alma denir. Proje kapsamında araç parçalarının üretimine yönelik uygulanacak tornalama işleminin ardından, metal malzeme üzerinde parça kenarlarında kalmış istenmeyen çıkıntıların giderilmesi amacıyla uygulanacaktır. Çapak oluşumu parça tasarımı ve işlemesi sırasında mühendislik çalışmalarıyla azaltılabilir veya elimine edilebilir. Çapak alma işlemi çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilir. Aşındırıcı madde tatbik edilebilir veya aşındırıcı bezler malzemeye sürülerek bu küçük çapaklar alınırken parçada parlaklık sağlanabilir. Diğer durumlarda kumlama, zımparalama gibi yöntemler manuel veya makinalarla uygulanmaktadır. Söz konusu proje kapsamında kurulacak olan tesisler bünyesinde üretimin türüne bağlı olarak çapak alma işlemleri ve yöntemleri uygulanacaktır. Diş Açma, Kesme, Delme ve Kaynak İşlemleri; Diş açma, kesme, delme ve kaynak işlemleri, torna ve kaynak işlemleri sonrasında, söz konusu parçaların montaj işlemlerinden önce montaja hazır hale getirilmesine yönelik olarak yapılacaktır. Diş açma işlemleri; kılavuz denilen aletler yardımıyla gerçekleştirilmektedir. İşlem vida dişi, kılavuz üzerinde bulunan kesici ağızların iş parçasına öncelikli olarak dalması, daha sonrada iş parçasından talaş kaldırması şeklinde oluşur. Kaynak işlemleri ise; üretim sürecinde birleştirilmesi gereken aynı veya benzer alaşımlı parçaları, erime sıcaklığı birbirine yakın parçaların kaynak makineleri yardımıyla kullanılan elektrotların birleştirilecek olan kısımda dolgu olarak uygulanması ile gerçekleştirilir. Kaynak işleminin ardında da gerektiği durumlarda çapak alma işlemi uygulanacaktır. Taşlama İşlemi; Taşlama işlemi; belirli bir formda imal edilmiş sert aşındırıcı taneler içeren kesici (zımpara taşı) ile iş parçası üzerinden çok noktadan talaş kaldırma işlemidir. Talaş kaldırma (taşlama) esnasında zımpara taşı kendi ekseni etrafında oldukça yüksek devirde dönme hareketi yapar. Kesme işlemi zımpara taşı ile iş parçası arasındaki sürtünmenin bir sonucu olarak meydana gelir. Proje kapsamında üretilecek olan ürünlerin cinsine göre, gerekli olan kısımlarda taşlama işlemi ile talaş kaldırma işlemi uygulanacaktır. Bu kapsamda ortaya çıkacak olan yan ürünler son olarak montaj bölümüne alınacaktır. Montaj ve Sevkiyat; Alınan siparişler doğrultusunda model tasarımlar üzerinden tornalama, diş açma, kesme, kaynak, çapak alma ve taşlama işlemlerinden geçecek olan yan ürünler, nihai ürüne montaj işlemlerinin ardından gelecektir. Montaj işlemleri dahilinde ürünlerin son kontrolleri de gerçekleştirilecek ve ambalajlanarak sevkiyat birimine gönderilecektir. 4

14 2. Araç Plastik-Elastomer yedek parça imalatları; Plastik araç yedek parçaları imalat işlemleri; araç parçası model tasarımı, tasarım kalıbın hazırlanması, hammadde temini, plastik veya elastomer ısılı işlemi, güçlendirme, plastik-elastomer enjeksiyonu, ve hazırlanması dökme ve presleme işlemlerinden oluşmaktadır. Bu kapsamda imalat işlemleri sonucunda kara taşıtı araçların motor ve iç gövdelerinde bulunan plastik tüm akşamların üretimleri gerçekleştirilecektir. Hammadde Temini ve Hammaddenin Üretim Sürecine Dahil Edilmesi; Araçların plastik aksamlarının üretimi amacıyla, ürünün türüne bağlı olarak plastik ve plastik türevleri malzemelerin temini gerçekleştirilecektir. Söz konusu hammaddeler yakın civarda bulunacak firmalardan temin edilecek olup, bu kapsamda her bir tesiste bulunacak hammadde stok sahalarında depolanacaktır. Proje kapsamında kurulacak olan işletmelerde plastik ve türevlerinin üretimi gerçekleştirilmeyecek olup, bu kapsamda tüm hammaddeler dışarıdan temin edilecektir. Tasarım Modelleme ve Kalıp Hazırlama İşlemi; Üretilecek olan araç yedek parçasının siparişi ve özellikleri alındıktan sonra, ilk olarak söz konusu parçanın tasarım ve modelleme çalışmaları gerçekleştirilecektir. Söz konusu çalışma sürecin dijital ortamda devamının sağlanması adına dijital ortamda tasarım çalışması yapılacak olup, kalıp hazırlama ve enjeksiyon işlemleri ve diğer çalışmalar bu tasarım üzerinden gerçekleştirilecektir. Üretilecek olan ürünün türüne bağlı olarak enjeksiyon işlemi uygulanmadan önce, uygun kalıplar hazırlanacaktır. Kalıp hazırlama işleminin ardından enjeksiyon işlemi ile kalıplara dökümü yapılacak plastik malzeme ile ürünün oluşturulması sağlanacaktır. Plastik Elastomer Isıl İşlemi ve Güçlendirme Üretimi yapılacak olan malzemenin türüne ve özelliklerine bağlı olarak kullanılacak olan plastik veya elastomerin türü de değişkenlik arz eder. Plastik veya elastomer maddelerin kalıplara enjeksiyonundan önce uygulanan ısılı işlem ile eriyik hale gelmeleri sağlanır. Söz konusu maddelerin işleme sıcaklıkları 400 o C nin altında olmakla birlikte bu sıcaklık aralığı 120 o C ile 320 o C arasında değişmektedir. Bu kapsamda plastik veya elastomer malzemelerin ısıl işlem ile eriyik hale getirilmesindeki amaç; hem plastik malzemenin sertliğinin arttırılması hem de dayanırlığının arttırılması amacıyla ilave edilecek olan maddelerin bir dizi reaksiyon ile bağlanmalarının sağlanmasıdır. Temel kavramlar kapsamında plastiklerin davranışlarının belirlenmesinde önemli olan iki önemli sıcaklıktan söz etmek gerekmektedir. Bütün plastik malzemelerde aşağı değerlerine inildiğinde, polimer zincirinde hareketliliğin hemen hemen kaybolduğu ve polimer zincirinin neredeyse hareketsiz hale geldiği bir sıcaklık bulunur. Bu sıcaklığa camsı geçiş sıcaklığı(tg, glass transition temperature) adı verilir. Bu sıcaklığın üstüne çıkıldığında polimer zincirlerinin hareketlerine olanak sağlayacak yeterli termal enerjiye ulaşılır ve böylelikle polimer zincirlerinin hareketliliği sağlanmış olur. Genellikle plastikler C sıcaklık aralığında uzun süreli kullanım için tavsiye edilebilirler. PTFE (Teflon) ve polifenilen sülfid gibi başka plastikler 250 C a kadar servis ömrüne sahiptirler. Verilen sıcaklı aralığı her ne kadar belirli olsa da plastikler oldukça 5

15 geniş bir sıcaklık aralığında yumuşama gösterirler. Yüksek sıcaklıklarda plastiklerin kullanılabilmesini tayin eden yöntem yumuşama ve eğilme sıcaklığıdır. Plastik veya elastomer malzemenin ısıl işlemi ve sonrasında eriyik hale gelmesi adına yapılan işleme ait şematik gösterim aşağıdaki şekilde verilmiştir. ISI Şekil I.2.2. Plastik Elastomer Isıl İşlemi, ISI Eriyik Plastik Yukarıda verilen gösterimde kullanılacak olan hammaddenin (plastik türevi veya elastomer) besleme ünitesine verilerek silindir şeklinde dönen vida içerisinde uygulanan ısı ile eriyik hale gelmesi sağlanır. Bu kapsamda sıcaklık 120 o C ile 320 o C arasında değişkenlik arz eder. Buna ilave olarak söz konusu üretilecek olan malzemenin güçlendirilmesi adına iki veya daha fazla ürün besleme ünitesine alınarak ısıl işlem uygulanır. Bu kapsamda yapılan işleme Reaksiyonlu Enjeksiyon İşlemi denir. Reaksiyonlu enjeksiyon kalıplama yöntemi, iki maddenin kimyasal reaksiyonunun gerçekleştirilmesi temeline dayanır. Kimyasal reaksiyon gösterecek bir karışım ( genellikle izosiyanat ve poliol), reaksiyonun gerçekleşeceği bir kalıba ayrı ayrı depolardan yaklaşık psi arasında bir basınçla enjekte edilir ya da dökülür. Ekzotermik (ısı veren) bir reaksiyon gerçekleştikten sonra bitmiş parça kalıptan alınır. Bazen bileşenlerden birine güçlendirici dolgu maddesi eklenir. Bu proses güçlendirilmiş reaksiyonlu enjeksiyon kalıplama olarak adlandırılır. Kimyasal formülasyona bağlı olarak son ürün köpük ya da katı, yüksek derecede rijit ya da çok esnek bir hal alabilir. Bu yöntem sonucunda çıkan ürünlerin yoğunlukları 0,2 ile 1,6 arasında değişir. Günlük yaşamımızda sürekli kullandığımız ve gördüğümüz direksiyon, pencere pervazı, araçların ön/arka tamponları hatta ayakkabılarımızın tabanları bile reaksiyonlu enjeksiyon kalıplama yöntemi ile üretilmiştir. Söz konusu işlemin uygulanmasını gösterir şematik gösterim aşağıdaki şekilde verilmiştir. 6

16 Şekil I.2.3. Reaksiyonlu enjeksiyon işlemi, Plastik veya Elastomer malzemelere ilave edilen katkı malzemeleriyle nihai ürünün kimyasal özellikleri değiştirilebilir. Bu katkı malzemeleri; 1. Malzemenin özelliklerini değiştirmeyen, ekonomik nedenlerle kullanılan mineral ve kalsit gibi dolgu maddeleri 2. Malzemenin elastisite modülü ve çekme dayanımı gibi mekanik özelliklerini geliştiren cam elyaf ve karbon elyaf gibi takviye edici dolgu malzemeleri 3. Malzemenin rengini değiştirmeye yarayan renk pigmentleri 4. Malzemeye, bazı çalışma özelliklerini ve mekanik özelliklerini değiştirmek üzere katılan yumuşatıcı maddeler 5. Malzemenin alev direncini arttırıp yanıcılığının azaltılması doğrultusunda ilave edilen alev geciktiriciler 6. Malzemenin bozulmasını engellemek için kullanılan malzemeler olabilir. Plastik Elastomer Enjeksiyonu; Çok yüksek üretim miktarlarında çok büyük hacimli karmaşık geometrili parçalar üretmek için tekli veya çok parçalı kalıplar kullanılarak plastik granüllerin ergitilerek yüksek basınç altında işlenmesi ve sonunda ürün elde edilmesi yöntemidir. Farklı termoplastik malzemelerle çok değişik mekanik, kimyasal, ısısal, elektriksel özellikler elde edilebilir. Enjeksiyon üretim yöntemiyle elyaf takviyeli plastik matrisli kompozit malzemeler elde edilebilir. Plasitklerin enjeksiyon metoduyla kalıplanması sanayide ençok kullanılan yöntemdir. Plastik enjeksiyon makinaları çok sayıda sistemin bir arada olduğu makinalardır. Partikül halindeki plastiğin eritilmesi ve kalıp yolluk burcundan basınçlı bir şekilde enjekte edilmesi için bir dizi işlemden geçmesi gerekir. Huni bir yapıdan konulan plastik partikülleri enjeksiyon ünitesine girer burada bir Arşimet vidası tarafından karıştırma işlemi gerçekleşir. Enjeksiyon ünitesinin etrafına monte edilmiş rezistanslarla plastik ısıtılarak 7