T.C. ADALET BAKANLIĞI YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ. İnsan Kaynakları. Fiziki ve Teknolojik Alt Yapı. Yapısal Değişiklikler ve Mevzuat

Transkript

1 T.C. ADALET BAKANLIĞI YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ İnsan Kaynakları Fiziki ve Teknolojik Alt Yapı Yapısal Değişiklikler ve Mevzuat Ceza İnfaz Sistemi

2

3 SUNUŞ Adalet Bakanlığı, adalet hizmetlerinin etkinlik ve verimliliğinin artırılması için çalışma alanlarını günlük bakış açısıyla değil, uzun vadeli ve stratejik bir anlayışla belirlemektedir. Yılların biriken sorunlarının çözülmesinden öte, dünyadaki en iyi örnekler arasında yer almak için öncelikle yargı alanında temel politika belgesi olan ve Avrupa Birliği ne üyelik müzakereleri kapsamında, önemli bir işlev gören Yargı Reformu Stratejisi hazırlanmıştır. Çalışmaların eksenini belirleyen diğer politika belgesi ise Adalet Bakanlığı Stratejik Planı dır. Bakanlığın kurumsal düzeyde yürüteceği faaliyetleri kapsayan bu plan, yargıya ilişkin tüm alanları kapsayacak niteliktedir. Bu çalışma, yukarıda belirtilen iki politika belgesinde yer alan düzenlemeleri ana hatlarıyla açıklamak ve yürütülen faaliyetlerle alınan neticeleri özet olarak ifade etmek üzere hazırlanmıştır.

4 I- ÜLKEMİZDE YARGI REFORMU SÜRECİ 7 1- YARGI REFORMU STRATEJİSİ 10 A- Avrupa Konseyi ve Diğer Uluslararası Kuruluşların Belgeleri Dikkate Alınmıştır 10 B- Geniş Bir Katılımcılık İle Hazırlanmıştır 11 C- Temel Politika Belgesinin Kapsamı 12 D- Belgenin Avrupa Birliğine Üyelik Müzakerelerinde İşlevi 12 E- Yargı Reformu Stratejisi nin Avrupa Birliğindeki Yankıları STRATEJİK PLAN 14 A- Hazırlanış Sürecinde Katılımcılık 15 B- Politika Belgesinin Kapsamı 16 C- Politika Belgesinin İşlevi 17

5 II- YARGIDA REFORM ALANLARI İNSAN KAYNAKLARI 22 A- Sayısal Yeterlilik 22 B- Mesleki Yetkinlik FİZİKİ VE TEKNOLOJİK ALT YAPI 24 A- Adalet Sarayları 24 B- UYAP 25 C- Mali İmkanlarının Geliştirilmesi 26 D- Adli Tıp Kurumu 27 E- Yüksek Mahkemelerin Binalarının Yenilenmesi YAPISAL DEĞİŞİKLİKLER VE MEVZUAT ALT YAPISI 29 A- Demokratikleşme ve Hukuk Devleti 29 B- Anayasa Reformu 30 C- Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığının Geliştirilmesi Bağlamında HSYK ya İlişkin Reform 31 D- Güncelliğini Kaybeden Temel Kanunların Yenilenmesi 33 E- İstinaf Mahkemeleri 31 F- Yargılamanın Hızlandırılmasına Yöneli k Yapılması Planlanan Di ğer Çalışmalar CEZA İNFAZ SİSTEMİ REFORM ÇALIŞMALARI KAPSAMINDA GÜNDEMİZDEKİ BAŞLICA KONULAR 36

6

7 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 7 ı YARGI ÜLKEMİZDE REFORMU SÜRECİ

8

9 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 9 I- ÜLKEMİZDE YARGI REFORMU SÜRECİ Bakanlığımız, adalet sistemine yönelik beklentileri reformist bir anlayış ile, bütüncül, katılımcı ve sistematik bir yaklaşım içerisinde ele almaktadır. Yargı sistemimizde sorun alanları titiz ve ayrıntılı bir çalışma ile önem ve öncelik sırasına tabi tutularak kısa, orta ve uzun vadeli çözümlerin gösterildiği politika belgelerine bağlanmıştır. Bu çalışmaların ilki Yargı Reformu Stratejisi ikincisi ise bu çalışmayı da kapsayan Stratejik Plandır. YARGI REFORMU POLİTİKA BELGELERİ Yargı Reformu Stratejisi (Avrupa Birliği Müzakereleri) Stratejik Plan (Bakanlığın Kurumsal Planı)

10 10 T.C. ADALET BAKANLIĞI 1- YARGI REFORMU STRATEJİSİ Avrupa Birliğine tam üyelik müzakerelerine tarama süreci ile başlanmış ve ilk olarak mevzuatımızın AB ye uyum derecesi tespit edilmeye çalışılmıştır. Müzakere çalışmaları doğrultusunda sürecin önemli bir bölümünü oluşturan ve AB nin sıklıkla vurguladığı, Kopenhag Siyasi Kriterleri nin yerine getirilmesinde dikkate alınan Yargı ve Temel Haklar başlıklı 23 üncü Fasıl ile ilgili tarama süreci gerçekleştirilerek çalışmaların sonucunda 2007 yılı Ekim ayında Taslak Tarama Sonu Raporu hazırlanmıştır. 23 üncü Fasıl ile ilgili olarak hazırlanan, Tarama Sonu Raporu na göre ülkemizin, yargının tarafsızlığı, bağımsızlığı ve etkililiğinin güçlendirilmesine yönelik bir Yargı Reformu Stratejisi ni Komisyona sunması gereği belirtilmiştir. A- Avrupa Konseyi ve Diğer Uluslararası Kuruluşların Belgeleri Dikkate Alınmıştır Üyelik yolunda kararlı adımlarla yürüdüğümüz Avrupa Birliğinin de adalet reformu çalışmalarında dikkate alınması zorunlu olan metinleri bulunmaktadır. Bunlar: Katılım Ortaklığı Belgesi, 23. Fasıl Tarama toplantılarına ilişkin belgeler, AB Komisyonu tarafından Türkiye hakkında hazırlanan ilerleme raporları, AB Komisyonu uzmanları tarafından Türk Yargısı hakkında hazırlanan istişari ziyaret raporları Olarak sıralanabilir. Öte yandan çalışmalar gerçekleştirilirken uluslararası ve uluslarüstü kuruluşların benimsedikleri ilkeler dikkatle incelenmiş ve göz önünde bulundurulmuştur. Bu metinler arasında yer alan: Avrupa Konseyi Tavsiye Kararları, Birleşmiş Milletler Bangalore Yargı Etiği İlkeleri, Birleşmiş Milletler Yargı Bağımsızlığının Temel İlkeleri, Hâkimlerin Rolü, Etkinliği ve Bağımsızlığı Konusunda Avrupa Konseyi Üye Devlet Bakanlar Komitesi Tavsiye Kararı özellikle belirtilmelidir.

11 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 11 B- Geniş Bir Katılımcılık İle Hazırlanmıştır Yargı Reformu Stratejisi hazırlanırken katılımcılığın, üst düzeyde sağlanması hedeflenmiştir. Öncelikle Yargı Reformu Stratejisi Taslağının hazırlanması için Bakanlığımız tarafından bir Komisyon oluşturulmuştur. Komisyon tarafından hazırlanan Ön Taslak, internette yayımlanarak kamuoyunun bilgisine sunulmuş ve gelen görüşler incelenmiştir. Bu aşamadan sonra Ülke genelinde görev yapan Cumhuriyet başsavcıları, adalet komisyonu başkanları, bölge idare mahkemesi başkanları ve Adalet Bakanlığı üst düzey yöneticilerinin katılımı ile Taslağın amaç ve hedef bazında çalıştay yöntemiyle tartışılması sağlanmıştır. Bu tartışmalar sonucu olgunlaşan metin görüş ve önerilerin alınması için Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Milli Savunma Bakanlığı, Türkiye Barolar Birliği, Türkiye Noterler Birliği, barolar ve hukuk fakültelerine gönderilmiştir. Tüm görüş ve öneriler şeffaflık ilkesi doğrultusunda internet ortamında yayımlanarak tartışmaya açılmıştır. Tüm bunların yanında, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Milli Savunma Bakanlığı, Türkiye Barolar Birliği, Türkiye Noterler Birliği ve Yüksek Öğretim Kurumu temsilcilerinin katılımıyla bir çalıştay düzenlenerek Taslak tartışılmış ve ilkeler üzerinde mutabakata varılmıştır. Varılan mutabakat neticesi gerekli revize işlemleri yapılmıştır. Bu çalışmalarla oluşturulan Taslak ve uygulama adımlarını içeren Eylem Planı, Bakanlar Kuruluna sunularak Yargı Reformu Stratejisine son hali verilmiştir.

12 12 T.C. ADALET BAKANLIĞI C- Temel Politika Belgesinin Kapsamı Yargı Reformu Stratejisi adalet sisteminin tüm yönlerini kapsayacak bir bakış açısıyla oluşturulmuştur. Adalet sistemine ilişkin sorunlu alanlar belirlenerek öncelikle çözüme yönelik amaçlar tespit edilmiştir. Bu amaçlara ulaşılabilmesi için yürütülecek faaliyetler belirlenerek atılacak adımlardan sorumlu kurumlar, süre ve bütçeyi içeren eylem planı hazırlanmıştır. Yargı Reformu Stratejisi kapsamında 10 amaç bulunmaktadır: Yargı bağımsızlığının güçlendirilmesi, Yargının tarafsızlığının geliştirilmesi, Yargının verimlilik ve etkililiğinin artırılması, Yargıda mesleki yetkinliğin artırılması, Yargı örgütü yönetim sisteminin geliştirilmesi, Yargıya güvenin artırılması, Adalete erişimin kolaylaştırılması, Uyuşmazlıkları önleyici nitelikteki tedbirlerin etkin hale getirilmesi ve alternatif çözüm yolları geliştirilmesi, Ceza infaz sisteminin geliştirilmesi, Ülkemizin ihtiyaçları ve Avrupa Birliği müktesebatına uyum sürecinin gerektirdiği mevzuat çalışmalarına devam edilmesi. D- Belgenin Avrupa Birliğine Üyelik Müzakerelerinde İşlevi Bugün itibariyle Yargı Reformu Stratejisi Avrupa Birliği tarafından temel bir belge olarak kabul edilmekte olup Birliğin müktesebatı arasında sayılmaktadır. Belge müzakere sürecinin lokomotifi işlevi görmektedir.

13 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 13 E- Yargı Reformu Stratejisi nin Avrupa Birliğindeki Yankıları 2008 İlerleme Raporu: Kapsamlı bir şekilde hazırlanmış olan bu belge; yargının bağımsızlığına, tarafsızlığına, verimliliği ve etkililiğine, profesyonelliğin artırılmasına, idare sistemine, yargıya güvenin artırılmasına, yargıya erişimin kolaylaştırılmasına ve cezaevleri sisteminin geliştirilmesine yönelik önlemlere ilişkin konuları ele almaktadır. Bugüne kadar bu strateji planı hakkında yapılan çalışmalar olumlu bir gelişme olarak görülmüştür İlerleme Raporu: Yargı Reformu Stratejisi onaylanması öncesindeki istişare süreci açısından olduğu kadar, içerdiği reformlar konusunda izlenmesi gereken doğru yolu açıkça gösterdiği için de olumlu bir adımdır. Strateji, geniş kapsamlıdır ve yargının bağımsızlığına, tarafsızlığına, verimliliği ve etkililiğine, yönetim sistemine ve yargı mensuplarının mesleki yetkinliğinin artırılmasına ilişkin konuların yanı sıra, yargıya duyulan güveni artırmak, yargıya erişimi kolaylaştırmak ve ceza infaz sistemini geliştirmek için alınması gereken tedbirleri içermektedir. Ayrıca, stratejinin uygulanmasına yönelik bir Eylem Planı da kabul edilmiştir. Yargı Reformu Stratejisinin tüm paydaşlarla birlikte yürütülen istişare sürecinin ardından Hükümet tarafından kabul edilmesi olumlu bir adımdır İlerleme Raporu: 2009 yılında Yargı Reformu Stratejisinin uygulanmasına devam edilmiştir. Stratejinin bazı temel unsurları, Anayasa değişiklikleri ile uygulanmıştır.

14 14 T.C. ADALET BAKANLIĞI 2- STRATEJİK PLAN Ülkemizde yargı alanında yapılan, salt yasal düzenlemelere dayanan ve geçici çözümleri öngören iyileştirmeler başarıya ulaşamamıştır. Bakanlığımız, adalet sisteminin işleyişinden siyaseten sorumlu kurum olarak planlı bir yaklaşım içinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Yargıya ilişkin tartışmalı konuların tümü, orta ve uzun vadeli bir perspektifle hazırlanan Stratejik Planda yer almaktadır.

15 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 15 A- Hazırlanış Sürecinde Katılımcılık Adalet Bakanlığı Stratejik Planı, 30 ayı aşkın sürede hazırlanan ortak akıl ürünü bir belgedir. İyi bir Planın hazırlanması için mevcut durumun yeterince analizi çok önemlidir. Bunun sağlanması için kapsamlı bir çalışma yapılmıştır. Tüm yargı kurumları, hukuk fakülteleri, yargı mensupları, adalet personeli ile ilgili kurumların görüşleri, yapılan toplantılar ve anket çalışmaları yoluyla alınmıştır. Plan çalışmaları kapsamında; adalet komisyonu başkanları, Cumhuriyet başsavcıları, hakimler ve savcılar, şube müdürleri, ceza infaz kurumu müdürleri ve yargı çalışanları ile çalıştaylar yapılmıştır. Adalet hizmetleri ile ilgisi bulunan kurumlar ve hukuk fakültelerine anketler gönderilmiştir. Yüksek Yargı Organlarının Başkanları ile mülakatlar yapılmıştır. Yargının sorunlarına ilişkin ulusal ve uluslararası literatür, ilk defa eksiksiz bir analiz edilmiştir. Yüksek Yargı Organları Başkanlarının geçmişten günümüze yaptıkları konuşmalar incelenmiştir. Yargıya ilişkin görüş ifade eden yargı mensupları ve akademisyenler Planı incelediklerinde beklentilerini Planda bulabileceklerdir.

16 16 T.C. ADALET BAKANLIĞI B- Politika Belgesinin Kapsamı Plan, mevcut durumun analiz edilerek tüm çıplaklığı ile ortaya konulduğu, önce sorunların belirlendiği, sonra uzun vadede ulaşılması hedeflenen vizyonun ortaya konulduğu ve buna ulaşmak için atılacak adımların ayrıntılı biçimde belirlenip takvimlendirildiği bir belgedir. STRATEJİK AMAÇLAR 1 2 Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığının güçlendirilmesi çalışmalarına katkı sağlamak ve bu konuda adalet aktörleriyle işbirliğini geliştirmek Yargının etkinlik ve verimliliğinin artırılması ile yargılamaların makul sürede sonuçlandırılması amacıyla düzenlemeler yapmak 3 Mesleki yetkinliğin geliştirilmesini sağlamak Uyuşmazlıkları önleyici nitelikteki tedbirlerin etkin hale getirilmesini ve alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının geliştirilmesini sağlamak Ceza infaz sistemini ve denetimli serbestlik hizmetlerini uluslararası standartlar çerçevesinde geliştirmek Adalet hizmetlerinde güncel teknolojik imkânlar ile bilişim sistemlerinin kullanılmasını ve geliştirilmesini sağlamak Adli mimarinin özellikleri gözetilerek adalet hizmet binaları yapımına devam etmek ve teknik alt yapı hizmetlerini yeterli düzeyde sunmak 8 Adalete erişim imkânlarının artırılmasını ve etkin kullanımını sağlamak 9 Adli tıp kurumunun, adli bilimler alanında kapasitesini geliştirmek ve hizmeti yaygınlaştırmak 10 Uluslararası işbirliğini geliştirmek ve Avrupa Birliği müktesebatına uyumu sağlamak 11 Adalet teşkilatı yönetim sistemini geliştirmek 12 Medya ve halkla ilişkilerin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak

17 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 17 C- Politika Belgesinin İşlevi Bu kadar kapsamlı bir çalışma Cumhuriyet tarihinde ilk defa yapılmıştır. Yapılan tüm çalışmalarda sadece sorunların giderilmesi değil, aynı zamanda yargı sistemimizin hızla değişen topluma ayak uydurması da amaçlanmaktadır. İyi işleyen bir adalet sistemi küresel bir aktör olan Türkiye için zorunluluktur. Ülkemizde yargı alanında hiç dile getirilmeyen ya da çok az gündeme gelen (Yargı-medya ilişkileri, yargının halkla ilişkilerinin geliştirilmesi, koruyucu hukuk uygulamaları, adalet sisteminin uluslararası ilişkilerinin geliştirilmesi gibi) birçok konu ilk defa bu belgelerde geniş biçimde ele alınmıştır. Plan kapsamında bütün faaliyetler takvime bağlanmış ve öngörülenlerin rafta kalmaması için uygulamanın izlenmesi için sağlam bir sistem kurulmuştur. Planın uygulaması konusunda her yıl ayrıntılı faaliyet raporları hazırlanacaktır. Bu faaliyet raporları vasıtası ile kamuoyunun denetimi sağlanacaktır.

18

19 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 19 YARGIDA ııreform ALANLARI

20 üçlü sayfa yeri

21 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 21 II- YARGIDA REFORM ALANLARI Yargıda reform alanlarını dört ana başlık altında toplamak mümkündür. İnsan kaynakları Fiziki ve teknolojik alt yapı Yapısal değişiklikler ve mevzuat Ceza infaz sistemi Yürüttüğümüz çalışmalarla çözüm yolunda önemli mesafe katettiğimiz sorunlar ana hatlarıyla şunlardır: İlk derece mahkemeleri ile Yüksek Mahkemelerin iş yükünün aşırı derecede artması, Yargılama sürelerinin makul süreyi aşması, Hâkim ve Cumhuriyet savcısı ile diğer personel sayısının yetersiz kalması, Adalet hizmet binalarının yetersizliği ve hizmetin saygınlığına uygun olmaması, Çağın gerektirdiği bilgi, haberleşme ve diğer teknolojik imkanlardan mahrum kalınması. Meslekî yetkinlik ve yabancı dil eğitiminin ihtiyaçları karşılayacak düzeyde olmaması, Hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile diğer personelin malî ve sosyal haklarının yetersiz olması. YARGIDA REFORM ALANLARI İnsan Kaynakları Fiziki ve Teknolojik Alt Yapı Yapısal Değişiklikler ve Mevzuat Ceza İnfaz Sistemi

22 22 T.C. ADALET BAKANLIĞI 1- İNSAN KAYNAKLARI A-SAYISAL YETERLİLİK 2002 Hakim, savcı ve adalet personeli sayısında büyük sıkıntı yaşanmaktaydı. Yargı organları personel bulamamakta hatta kimi zaman diğer devlet kurumlarından personel istemekteydi. Mahkemelerde psikolog, pedagog, sosyal çalışmacı gibi uzman personel ya hiç bulunmuyor ya da oldukça az sayıda idi yılında yurt genelinde 4164 mahkeme faaliyet göstermekteydi Hakim ve savcı sayısı %26 oranında artırılmıştır yılında ilk defa sözleşmeli personel istihdamı sağlanmıştır. Personel sayısı 2011 yılında yapılacak alımlarla %75 oranda atrılmıştır olacaktır. Bu gün itibariyle adalet hizmetlerinde görev yapan toplam uzman (psikolog-pedagog-sosyal çalışmacı) personel bulunmaktadır. Faaliyet gösteren mahkeme sayısı %35 oranda artırılmıştır. YAPILMASI PLANLANANLAR Yargı Reformu Stratejisi ve Stratejik Plan kapsamında hakim, savcı sayısının Avrupa ülkelerindeki standartlara ulaştırılması için planlamalar yapılmıştır. Her kişiye düşen hakim sayısı, Avusturya 19.9, İtalya 10.3, İspanya 10.7, Portekiz 18.0, Rusya 24.2 iken, Yunanistan 33.3, Türkiye 10.1 dir. (Profesyonel olmayan hakimler hariç), (CEPEJ 2010 Raporu) Hakimlerin iş yükünün Avrupa standartlarına getirilmesi için gerekli adımlar atılmaktadır. Avrupa ülkelerinde bir hâkim 200 dosyaya bakarken, Ülkemizde bir hakim yılda ortalama 1078 dosyaya, bir Cumhuriyet savcısı ise 1417 hazırlık ve 447 ilâmat dosyasına bakmaktadır. Personel ihtiyacı büyük oranda giderilmiş olmakla birlikte bu sayının daha da artırılması sağlanmaktadır. Mahkemelerde görev yapan uzman personel sayısı artırılmaktadır.

23 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 23 B- MESLEKİ YETKİNLİK 2002 Yargı alanındaki eğitim çalışmaları oldukça sınırlı ve az idi. Türkiye Adalet Akademisi henüz kurulmamıştı. Hakim ve savcı adayları Eğitim Merkezinde sınırlı imkanlarla eğitim alabilmekte idiler. Hizmet içi eğitim çalışmaları oldukça sınırlı idi. Hakim ve savcılar için yabancı dil, yüksek lisans ve doktora çalışmaları yok denecek seviyede idi Türkiye Adalet Akademisi kurulmuştur. Akademi özerk yapısıyla hizmet öncesi ve hizmet içi eğitime getirdiği ivmenin yanında, gittikçe artan biçimde hukuk alanında bilimsel aktör olma yönünde ilerlemektedir. Yurt içindeki çeşitli üniversitelerde çok sayıda yargı mensubunun yabancı dil eğitimi alması sağlanmıştır. Daha önce hiç gündeme gelmemiş bir proje geliştirilmiş ve 2005 yılından itibaren her yıl yargı mensuplarının yurt dışında (Amerika, Almanya, Fransa ve İngiltere) yabancı dil eğitimi alması sağlanmıştır. Hakim ve Cumhuriyet savcılarının mesai sonrası yabancı dil eğitimlerine katılmaları sağlanmıştır. Bu çabaların sonucunda yabancı dil bilen hakim-savcı sayısının % 265 oranında arttığı görülmektedir. Yargı mensuplarının akademik çalışma yapmaları kolaylaştırılmıştır. YAPILMASI PLANLANANLAR Türkiye Adalet Akademisinin kapasitesinin daha da artırılması hedeflenmiştir. Buna ilişkin çalışmalar sürdürülmektedir. Hakim ve savcı adaylarının eğitimlerinde kalitenin daha da artırılması için önemli çalışmalar sürdürülmektedir. Hakim ve savcılar için hizmet içi eğitim çalışmaları çeşitlendirilerek artırılmaktadır. Gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında yabancı dil eğitimine yönelik çabalar artırılarak sürdürülmektedir. Her yıl yabancı dil eğitimi alan yargı mensubu sayısı artırılmaktadır.

24 24 T.C. ADALET BAKANLIĞI 2- FİZİKİ VE TEKNOLOJİK ALT YAPI A- ADALET SARAYLARI 2002 Adliyelerde hizmetler hükümet konaklarının bodrum katlarında ve kiralık binalarda sürdürülmekteydi. Adliyelerin toplam kapalı alanı m 2 idi 2011 Modern adliye binaları inşa edilmiştir yılından itibaren 130 adliye binası tamamlanmıştır. 32 adalet binası inşaat, 67 adalet binası ise ihale ve proje aşamasında bulunmaktadır. Adliyelerin toplam kapalı alanı 2002 yılında m 2 iken, son sekiz yılda yapılan m 2 kapalı alanla birlikte bu gün bu miktar yaklaşık 2 milyon m 2 ye ulaşmıştır. Bu gün devam eden inşaatlarla birlikte kapalı alan toplamı yaklaşık 3 milyon m 2 olacaktır. Ülkemiz nüfusunun yaklaşık beşte birinin yaşadığı İstanbul a dünyada emsali bulunmayan, yargı teşkilatına övünç kaynağı olabilecek donanımda ve mimaride adalet sarayları yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir. Yüz akımız olan bu adalet sarayları adeta yargının simgesi olacak ve yargının saygınlığını artıracaktır. Anadolu Yakasında m 2 kapalı alana sahip tek bir adalet hizmet binasının inşaatı tamamlanmıştır. Aynı şekilde İstanbul ilinin Avrupa Yakasında inşa edilen iki adliyeden biri olan m 2 kapalı alana sahip Bakırköy Adalet Sarayı hizmete açılmış, Çağlayan da yapılmakta olan m 2 kapalı alana sahip ikinci adalet sarayının ise 2011 yılında hizmete açılması öngörülmektedir. YAPILMASI PLANLANANLAR Stratejik Plan kapsamında yürütülecek çalışmalarla tüm adliyelerin modern ve yeterli binalarda hizmet vermesi planlanmıştır. Her yıl inşa edilen yeni binalarla hedefe yaklaşılmaktadır.

25 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 25 B- UYAP 2002 Adliyelerde hizmetler daktilolarla yerine getirilmekteydi Bazı kararlar, seçim evraklarının arka sayfalarına yazılıyordu. Diğer devlet kurumlarında bilgisayarlar bulunuyorken, adliyelerde çok az sayıda bilgisayar bulunuyordu Tüm adliyelerimiz adet bilgisayar ve onbinlerce ekipmanla donatılmıştır. Bu bilgisayarların tümü birbirine entegre hale getirilmiştir. UYAP bilişim sistemi tüm mahkemelerde kullanılmaya başlanmıştır. Mahkemelerde kullanılan bilgisayar sayısı 2002 yılına oranla % 859 oranında artırılmıştır. Adalet sistemimiz UYAP ile Dünyaya örnek olmaktadır. Bu gün UYAP ile; Yargıda tüm iş ve işlemler bilgisayar üzerinden yapılmaktadır. Avukatlar bürosundan ve Türkiye nin her yerinden dava açıp takip edebilmektedir. Vatandaşlarımız internette dosyalarını online takip edebilmektedirler. Avrupa Etkin Yargı Komisyonu nun (CEPEJ) 2008 ve 2010 Yılı Raporlarında ülkemiz Avrupa Konseyi ülkeleri içerisinde mahkemelerde bilişim teknolojilerini çok yüksek düzeyde kullanan ülkeler arasında sayılmıştır. YAPILMASI PLANLANANLAR UYAP bilişim sisteminin daha geniş kurumlarla entegrasyonu konusunda çalışmalara devam edilmektedir. Entegrasyonun sağlandığı kurum sayısı sürekli artmaktadır. Bilgisayar ve diğer ekipmanlar gelişen teknolojiye göre sürekli yenilenmektedir.

26 26 T.C. ADALET BAKANLIĞI C- MALİ İMKANLARININ GELİŞTİRİLMESİ 2002 Adliyelerde her alanda ödenek sıkıntısı çekiliyordu. Genel bütçeden adalet hizmetlerine ayrılan pay oldukça düşüktü. Adliyelerin hizmet araçları ve mefruşatı son derece yetersiz ve sunulan hizmetin itibarına uygun değildi. Pul parası bulunamadığından dosyalar postaya verilemiyordu Adalet hizmetlerine ayrılan bütçe 2002 yılı öncesine göre 2 katına yakın artırılmıştır. Adliyelerin araç, mefruşat ve diğer donanım eksiklikleri tamamlanmıştır. CEPEJ in (ADALETİN ETKİLİLİĞİ İÇİN AVRUPA KOMİSYONU) 2008 yılı verilerine dayanarak hazırladığı 2010 yılı Raporuna göre; Ekonomik krizden dolayı birçok ülke adalet alanındaki bütçesini azaltma yoluna giderken, ülkemiz adalet bütçesinin bu durumdan etkilenmeyen 10 ülkeden biri olduğu ve gelecek dönemlerdeki bütçede adalet alanında bir kısılmaya gidilmeyeceğini belirten az sayıda ülkelerden biridir. Son beş yıl boyunca adalet sistemine ayrılan bütçe yönünden bazı ülkelerin diğer Avrupa Konseyi üyelerine göre adalet bütçelerini artırdıkları görülmektedir. Türkiye bu alanda bütçeyi artıran beşinci ülkedir. YAPILMASI PLANLANANLAR Genel bütçeden adalet hizmetlerine ayrılan payın her yıl artırılması sağlanmaktadır. Adliyelerin araç, gereç, malzeme ve diğer donanımlarının düzenli aralıklarla yenilenmektedir.

27 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 27 D- ADLİ TIP KURUMU 2002 Adli tıp hizmetleri ülke genelinde yaygın değildi. Hizmetler yetersiz binalarda yerine getirilmeye çalışılıyordu. Personel sayısı ve çeşitliliği yetersizdi. Laboratuar imkanları yetersizdi. Uluslararası kuruluşlar tarafından akredite edilmiş laboratuarları bulunmuyordu Suçludan delile değil, delilden suçluya ulaşılması esası kabul edilmiştir yılından bu yana, Kurumun güçlendirilmesi, fiziki alt yapı imkanlarının arttırılması ve insan kaynaklarının güçlendirilmesi için önemli çalışmalar gerçekleştirmiştir. Kurum un çalışmalarını modern çalışma ortamlarında yürütmesi sağlanmıştır. Uluslararası akredite olmuş laboratuarlar oluşturulmuştur Kurum un teknolojik olarak yenilenmesi sağlanmıştır Kurum un Uluslararası Adlî Bilimler Ağı na (ENFSI) üye olması sağlanmıştır. Böylece kurumun verdiği raporlar uluslararası alanda kabul görmektedir. Daha hızlı hizmet sunulmasını sağlamak için Kurum un ülke genelinde yaygınlaşması sağlanmıştır. Kurumda görev yapan personel sayısı yaklaşık % 31 oranda artırılmıştır. Kurum çalışanlarının mali durumları iyileştirilmiştir. YAPILMASI PLANLANANLAR Adli Tıp Kurumunun ülke çapında yaygınlaşması sağlanmaktadır. Personel ve uzman sayısının artırılmasına devam edilecektir. Fiziki alt yapı eksikliklerinin giderilmesine devam edilecektir. Teknolojik yatırımlar hızlandırılmaktadır. Devlet Denetleme Kurulu Raporunda yer verilen tespitler göz önüne bulundurulmak suretiyle yapısal sorunların giderilmesi ve mevzuat değişikliklerinin hazırlanması amacıyla kurulan komisyon çalışmalarına devam edecektir.

28 28 T.C. ADALET BAKANLIĞI E- YÜKSEK MAHKEMELERİN BİNALARININ YENİLENMESİ 2002 Yüksek mahkemeler yetersiz binalarda hizmetlerini sürdürmekteydi Yüksek Mahkemelerimizin hizmetin niteliğine yakışacak altyapıda hizmet vermeleri için gerekli imkanlar sunulmuştur. Bu kapsamda, Anayasa Mahkemesi ne gerekli imkan sağlanmış ve hizmet binası tamamlanmıştır Danıştay ın hizmet binası inşaatı devam etmektedir. Yargıtay ın hizmet binası ihtiyacının giderilmesi için gerekli destek sağlanmaktadır. YAPILMASI PLANLANANLAR Hizmet binaları konusundaki çalışmalar neticelendirilecektir.

29 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ YAPISAL DEĞİŞİKLİKLER VE MEVZUAT ALT YAPISI A- DEMOKRATİKLEŞME VE HUKUK DEVLETİ 2002 Demokrasi standartları düşüktü Devlet güvenlik mahkemeleri yargılama yapmaya devam ediyordu AİHM ihlal kararları oldukça yoğundu İşkence iddiaları sıklıkla kamuoyu gündemine geliyordu İdam cezaları anayasa ve yasalarımızda mevcuttu Siviller askeri mahkemelerde yargılanıyordu Çocuk adalet sistemi oluşturulmamıştı Sanıktan delile gidilmesi esası uygulanıyordu Gelişen dünyanın kabul ettiği koruma tedbirleri, denetimli serbestlik gibi müesseseler bulunmuyordu. Temel hak ve özgürlükler dar yorumlanıyor ve kısıtlanıyordu Tüm mevzuat değişikliklerinde insan odaklı bir anlayış benimsenmiş ve demokrasi standartlarının yükseltilmesi amaçlanmıştır. Bu dönemde yürürlüğe giren başta Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu olmak üzere infaz mevzuatı ve diğer alanlarda insan hak ve özgürlüklerinin genişletilmesi hedeflenmiştir. İşkenceye karşı sıfır tolerans anlayışı uygulanmış ve bunun sonuçları alınmaya başlanmıştır. Sivillerin askeri mahkemelerde yargılanması uygulamasına son verilmiştir. Çocuk adaleti sisteminde demokrasi anlayışı ve insan haklarına uygun yönde değişiklikler yapılmıştır yılında yapılan değişiklikle idam cezası kaldırılmıştır. Çapraz sorgu gibi birçok yenilik getirilmiş, mağdurları da kapsayacak şekilde zorunlu avukat tayininin kapsamı genişletilmiş ve bu suretle savunma etkinleştirilmiştir. Yeni ceza adaleti sisteminde bilimsel delillere önem verilmesi esas alınmış ve bu suretle sanıktan delile değil delilden sanığa gitme anlayışı benimsenmiştir. Yargının tarafsızlığı ve bağımsızlığının geliştirilmesine yönelik önlemler alınmıştır. Temel hak ve özgürlüklere ilişkin güvenceler arttırılmış ve düşünce ve ifade özgürlüğünün alanı genişletilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ihtilafların çözümlenmesinde bağlayıcı norm haline getirilmiştir. Mağdur hakları ve tanığın korunması ön plana çıkartılmıştır. Adalet hizmetlerinin hızlandırılması konusunda gerekli önlemler alınmış ve yargılamanın makul sürede sonuçlandırılması amacıyla yasal düzenlemeler yapılmıştır. YAPILMASI PLANLANANLAR Temel hak ve özgürlüklerin genişletilmesine yönelik çalışmalara devam edilmektedir. Mevzuat çağın gereklerine göre yenilenecektir.

30 30 T.C. ADALET BAKANLIĞI B- ANAYASA REFORMU 2002 Olağanüstü koşullar altında kabul edilen 1982 Anayasasında günlük ihtiyaçlara dayanan değişiklikler yapılabilmişti. Demokratik standartları geliştirecek, hukuk devletini güçlendirecek kapsamlı değişiklikler yapılamamıştı. Hemen her kesim anayasanın yetersizliğinden bahsetmekte ve tümünün değiştirilmesi gerektiği ifade etmekteydi. 2011» Toplam 9 kez Anayasa değişikliği yapılmıştır. Her değişiklikte ülkemizin demokrasi ve hukuk devleti standartları yükseltilmiştir. Bu alanda yapılan en büyük reform ise, 12 eylül 2010 tarihinde halkımız tarafından onaylanan değişikliktir. Bu değişiklikle ana hatlarıyla aşağıdaki konularda reformlar yapılmıştır. I- TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER BAKIMINDAN Pozitif Ayrımcılık Kişisel verilerin Korunması Seyahat Hürriyeti Çocuk Haklarının Güçlendirilmesi Uyarma ve Kınama Cezalarına Karşı Hak Arama Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçiliğine Başvurma Hakkı Bireysel Başvuru Hakkı II- SİYASAL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN GENİŞLETİLMESİ BAKIMINDAN Milletvekilliğinin Düşürülmesine son verilmesi Siyaset yasağı süresinin kısaltılması III- ÇALIŞMA HAYATI BAKIMINDAN Aynı İş Kolunda Birden Fazla Sendikaya Üyelik Memurlar İçin Toplu Sözleşme Hakkı Grev Hakkının Güçlendirilmesi Uyarma ve Kınama Cezalarına Yargı Yolu Ekonomik ve Sosyal Konsey IV- YARGI REFORMU BAKIMINDAN Hakim ve Savcıların Denetiminin HSYK ya devredilmesi Meslekten çıkarma kararlarına karşı yargı yolu İlk Derece Hakimlerinin HSYK da Temsili HSYK ya Cumhurbaşkanın Üye Seçmesi HSYK da Öğretim Üyelerinin ve Avukatların Temsili Anayasa Mahkemesinin Üye Sayısının Artırılması TBMM nin Anayasa Mahkemesine Üye Seçmesi Bireysel Başvuru Hakkı Anayasa Mahkemenin Daha Verimli Çalışması Yüce Divanda Yargılama Yüksek Askeri Şura Kararlarına Yargı Denetimi Yargının Yerindelik Denetimi Yapamaması Askeri Yargının Görev Alanının Daraltılması Sivillerin Askeri Mahkemelerde Yargılanmasının Yasaklanması YAPILMASI PLANLANANLAR Katılımcı yöntemlerle ve geniş bir uzlaşı ile yeni bir Anayasa hazırlanması sağlanacaktır.

31 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 31 C- YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞININ GELİŞTİRİLMESİ BAĞLAMINDA HSYK YA İLİŞKİN REFORM ESKİ HSYK ESKİ VE YENİ HSYK KARŞILAŞTIRMA TABLOSU YENİ HSYK 7 asıl ve 5 yedek üyeden oluşur. 22 asıl 12 yedek üyeden oluşur. Bütçesi yoktur. Müstakil binası yoktur. Müşteşar dışındaki üyeler sadece Yüksek Yargıdan gelir. Teftiş Kurulu, Bakana bağlıdır. Teftiş Kurulu Başkanı, Başkan yardımcıları ve müfettişler Bakan tarafından atanır. Denetim ve soruşturma Bakanın izniyle / oluruyla gerçekleşir. Sekreterya Bakanlık tarafından yürütülür. Bakan her toplantıya katılabilir. Müsteşar katılmazsa toplantılar yapılamaz. Tek kurul şeklinde çalışır. Genelge düzenleme yetkisi Adalet Bakanlığına aittir. Kurul kararları yayınlanmaz. Kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır. Etkin iç itiraz sistemi yoktur. Genel bütçe içinde kendi bütçesiyle yönetilir. Müstakil binası olacaktır. Yüksek Yargının yanında, ilk derece mahkemelerinde görev yapan hakim ve savcılar ile Türkiye Adalet Akademisinden, hukukçu öğretim üyelerinden ve avukatlardan da üye gelmektedir. Teftiş Kurulu, Kurula bağlıdır. Teftiş Kurulu Başkanı, başkan yardımcıları ve müfettişler Genel Kurul tarafından atanır. Denetim ve soruşturma Üçüncü Dairenin teklifi ve Başkanın olur uyla gerçekleşir. Sekreterya, Kurula bağlı Genel Sekreterlik tarafından yürütülür. Genel Sekreter, Genel Kurulun teklif ettiği 3 aday içinden Başkan tarafından atanır. Bakan daire toplantılarına katılamaz. Sadece Genel Kurul toplantılarına katılabilir. Hakimlerin disiplin işleriyle ilgili Genel Kurul toplantılara katılamaz ve oy kullanamaz. Üyelerin suç ve disiplin işleriyle ilgili Genel Kurul toplantılarına katılamaz ve oy kullanamaz. Müsteşar katılmasa da toplantılar yapılabilir. Üç daire ve Genel Kurul şeklinde çalışır. Dairelerde görev yapacak üyeler Genel Kurul tarafından seçilir. Genelge düzenleme yetkisi Kurula aittir. Kurul kararları, kişisel veriler korunmak kaydıyla, yayınlanır. Meslekten çıkarma cezalarına karşı yargı yolu açık, diğer kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır. Etkin iç itiraz sistemi getirilmektedir.

32 32 T.C. ADALET BAKANLIĞI D- GÜNCELLİĞİNİ KAYBEDEN TEMEL KANUNLARIN YENİLENMESİ 2002 Güncelliğini kaybeden temel kanunlar yürürlükteydi Güncelliğini kaybeden, toplumun gerisinde kalan temel kanunlar, geleceğe dönük bakış açısıyla yenilenmiştir. Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu ile başlayan süreç; Türk Ticaret Kanunu, Türk Borçlar Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanununun yakın bir tarihte TBMM de kabul edilmesi ile sürdürülmüştür. Diğer önemli bazı Kanunlar ise şunlardır; Kabahatler Kanunu, Çocuk Koruma Kanunu, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu, Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun, Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kaldırılmasına Dair Kanun, Türkiye Adalet Akademisi Kanunu, Tebligat Kanunu YAPILMASI PLANLANANLAR Mevzuat eksikliğinin hissedildiği alanlarda hazırlıklara devam edilmektedir.

33 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ 33 E- İSTİNAF MAHKEMELERİ 2002 İstinaf mahkemelerinin kurulmasının gerektiği hemen hemen bütün kesimlerce dile getiriliyordu. Ancak istinaf mahkemelerinin kurulması yönünde herhangi bir çalışma söz konusu değildi. Kanun tasarısı taslağı hazırlanmış ama kanunlaştırılamamıştı Yargı alanında sürekli olarak ihtiyaç olarak belirtilen istinaf mahkemelerinin mevzuat alt yapısı tamamlanmıştır. HSYK 17/05/2007 tarihinde 9 yerde istinaf mahkemesi kurulmasına karar vermiştir. (İstanbul, Bursa, İzmir, Konya, Adana, Ankara, Samsun, Erzurum, Diyarbakır) Mahkemelerin faaliyete geçebilmesi için insan kaynakları ihtiyacı planlanmıştır. Mahkeme binaları büyük oranda tamamlanmıştır. YAPILMASI PLANLANANLAR Diğer reformlara bağlı olarak mahkemelerin faaliyete geçirilmesi planlanmıştır.

34 34 T.C. ADALET BAKANLIĞI F- YARGILAMANIN HIZLANDIRILMASINA YÖNELİK YAPILMASI PLANLANAN DİĞER ÇALIŞMALAR SORUN Yıllardır yargı kamuoyunda yargının sorunları ele alındığında dile getirilen en önemli husus; yargılamaların makul sürede tamamlanamaması ve bu duruma bağlı olarak ceza davalarında, özellikle zamanaşımı kısa olan suçlarda çok sayıda davanın zamanaşımı nedeniyle düşmesi olarak ortaya çıkmaktadır. Yargıtay a, gelen dosyaların 2010 yılı itibariyle ancak % 36 sı karara çıkmış, % 64 ü ise bir sonraki yıla devretmiştir. Sayısal veriler göstermektedir ki, Yargıtay ın iş yükü yıldan yıla daha vahim bir hal almaktadır. Yargıtay Başkanlığı nın verilerine göre; 2006 yılında 7.618, 2007 yılında 9.111, 2008 yılında , 2009 yılında , 2010 yılında dava zamanaşımından dolayı düşmüştür. Yargıtay Ceza Dairelerinde bir dosyanın ortalama bekleme süresi; 2000 yılında 53, 2001 yılında 77, 2002 yılında 138, 2003 yılında 283, 2004 yılında 348, 2005 yılında 339, 2006 yılında 345, 2007 yılında 390, 2008 yılında 359, 2009 yılında 399 gün olarak hesaplanmıştır. Yargılama sürelerinin kısalması için ilk derece mahkemelerinde alınacak önlemlerin başarılı olabilmesi yüksek mahkemelerin de iş yükünün azaltılmasına bağlı bulunmaktadır. Bu nedenle bu alandaki reform başta yüksek yargı olmak üzere tüm yargı sistemini kapsayacak nitelikte olmalıdır. ÇÖZÜM Yüksek Mahkemelerin kapasitesinin artırılması için yeni daireler kurulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda hazırlanan Tasarı TBMM gündeminde bulunmaktadır. Cezada uzlaşma kurumunun etkinleştirilip geliştirilmesi amaçlanmakta ve bu doğrultuda çalışmalar sürdürülmektedir. Hukuki uyuşmazlıklarda arabuluculuk ve uyuşmazlıkların alternatif çözüm yollarının geliştirilmesi hedeflenmektedir. Buna ilişkin kanun tasarısı TBMM Adalet Komisyonunda bulunmaktadır. İdari yargıda uyuşmazlıkların yargı öncesi çözüm usullerinin geliştirilmesi ve etkin hale getirilmesi çalışmaları sürdürülmektedir. Tebligat Kanununda değişiklik yapılmasına ilişkin Tasarı yakın bir tarihte TBMM den geçmiş bulunmaktadır. Kanunun uygulanması gözlemlenecek ve gerekli değişiklikler hazırlanacaktır. Hakim-savcı ve yardımcı personel sayısının artırılmasına devam edilecektir. Yargılamanın hızlanmasına büyük öneme sahip olan UYAP konusundaki yatırımlar devam ettirilecektir. Yargı mensuplarının idari görevleri azaltılacaktır. Adli Tıp Kurumu birimlerinin ülke genelinde yaygınlaştırılması çalışmalarına devam edilecektir.

35 YARGIDA REFORMUN NERESİNDEYİZ CEZA İNFAZ SİSTEMİ 2002 Ceza infaz mevzuatımız çağın gereklerine uygun değildi. Denetimli serbestlik gibi müesseseler bulunmuyordu. Ceza infaz kurumlarının bina ve diğer fiziki koşulları yeterli değildi. Personel sayısı yetersizdi İnfaz personeline ilişkin eğitim çalışmaları yetersizdi yılında ceza İnfaz mevzuatı tümüyle yenilenmiştir. Ceza infaz kurumlarında meydana gelen asayiş olayları asgariye indirilmiştir. Son 8 yılda uluslararası normlara uymayan 191 ceza infaz kurumu kapatılmıştır. Modern ve güvenlikli ceza infaz kurumları inşa edilmiştir. Son 8 yılda toplam 45 ceza infaz kurumu, 4 personel eğitim merkezi, 1 adet rehabilitasyon merkezi hizmete açılmıştır. Halen 14 adet ceza infaz kurumunun yapımı devam etmektedir. 134 ağır ceza merkezinde Denetimli Serbestlik Şube Müdürlükleri kurulmuştur. Ceza infaz kurumlarında görev yapan personelin mesleki yeterliliğinin artırılması için dünya standartlarında 4 eğitim merkezinin faaliyet göstermesi sağlanmıştır. Merkezlerde birçok ülke personeline eğitim verilmektedir. Birçok gelişmiş ülkede uygulanan elektronik izleme teknolojisinin ülkemizde de uygulanması için yürütülen çalışmalar yakında neticesini verecektir. Sistemin kurulması ile birlikte konuttan dışarı çıkmama, belirli yerlere gitmeme gibi yükümlülük veya tedbirlerin etkin denetimi sağlanacaktır. YAPILMASI PLANLANANLAR Ceza infaz kurumlarının kapasite sorunlarının çözülmesi için planlamalar yapılmıştır. 58 adet ceza infaz kurumu ve 13 adet ek bina proje aşamasında olup ihalesi yakın zamanda yapılacaktır yatırım programında etüt proje kapsamında yer alan ve 2014 yılı sonuna kadar tamamlanması hedeflenen 11 adet ceza infaz kurumunun inşaatı tamamlanacaktır. Denetimli serbestlik hizmetlerinin daha da etkinleştirilip yaygınlaştırılması için faaliyetler sürdürülmektedir.

36 36 T.C. ADALET BAKANLIĞI 5-REFORM ÇALIŞMALARI KAPSAMINDA GÜNDEMİZDEKİ BAŞLICA KONULAR ADALETE DAHA İYİ ERİŞİM UYAP bilişim teknolojisi ile her türlü yönetsel ve yargısal süreç elektronik ortamda etkili bir şekilde yürütülmektedir. Yararlanıcıların ihtiyaçlarına uygun modern adliye binaları ile vatandaşın adalete erişimi kolaylaştırılmaktadır. Dava harçları kabul edilebilir düzeyde tutularak Avrupa ülkelerine göre adalete daha kolay ulaşılabilmektedir. Yargılama usulleri basitleştirilmektedir. Vatandaşların hak arama yöntemlerini anlaşılabilir bir dille öğrenmesi amacıyla bilgilendirme faaliyetleri yapılarak, broşürler, dava rehberleri ve internet siteleri hazırlanmaktadır. Özellikle dezavantajlı (çocuklar, engelliler, yaşlılar, yoksullar vb.) kesimlere yönelik bilgilendirme faaliyetleri yapılmaktadır. KORUYUCU HUKUK Koruyucu hukuk uygulamaları ile toplumda hak ve hukuk bilinci geliştirilecek, uzlaşma ve müzakere kültürü yaygınlaştırılacaktır.»» İlköğretim çağından itibaren öğrencilere hukuk bilinci verilecek ve gençler toplumsal hayata daha bilinçli atılacaktır. Koruyucu hukuk kapsamında geliştirilen müfredat ile hak ve sorumluluk bilincine sahip bireyler, etkin birer vatandaş olarak hukukun gerçek sahipleri olacaktır. GÜVEN VE MEMNUNİYET ANKETLERİ Yargı hizmetlerinin esas amacı vatandaşın memnuniyetini sağlamaktır. Bu durumun farkında olan birçok gelişmiş ülke düzenli olarak güven ve memnuniyet araştırmaları yapmaktadır. Memnuniyet anketleri, adalet hizmetlerine ilişkin şikayetlerin tespit edilmesi ve buna dayalı olarak politikalar geliştirilmesini sağlamaktadır. İlki 2011 yılında olmak üzere düzenli olarak her yıl toplumumuzun adalet hizmetleri konusundaki algısının tespiti için anketler düzenlenecektir.