ÇEVRE BÜLTENİ İ Ç İ N D E K İ L E R. Kalemaden A.Ş. Çevre Politikası Sayfa: Yılı Çevre Programları Sayfa: 3. Acil Durum Telefonları Sayfa: 4

Transkript

1 ÇEVRE BÜLTENİ OCAK-ŞUBAT-MART 08 İ Ç İ N D E K İ L E R Kalemaden A.Ş. Çevre Politikası Sayfa: Yılı Çevre Programları Sayfa: 3 Acil Durum Telefonları Sayfa: 4 Acil Durum Ekipleri ve Görevleri Sayfa: 5 Çevre Etkilerimiz Sayfa: Mevzuat Değişiklikleri Sayfa:10 Çevre Hakkında Kısa Kısa Sayfa: 11

2 ŞİRKETİMİZİN TEMEL İLKESİ; ENDÜSTRİYEL HAMMADDELER SEKTÖRÜNDE İÇ VE DIŞ PİYASAYA GELİŞEN TEKNOLOJİYE VE MÜŞTERİ İSTEK VE BEKLENTİLERİNE UYGUN, ÇEVREYE DUYARLI OLARAK HAMMADDE VE HİZMET SUNMAKTIR. BU İLKELER IŞIĞINDA; 1- ENDÜSTRİYEL HAMMADDELERİN TÜKENEBİLİR KAYNAKLAR OLDUĞUNUN BİLİNCİNDE OLARAK, TÜM TEKNİK VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER, ÇEVRESEL FAKTÖRLER ÖNCELİK GÖZETİLEREK UYGULAMAYA YÖNELİK OLARAK TAKİP EDİLECEKTİR. 2- MADENCİLİK, ÇEVRE, ORMAN, İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI KONUSUNDAKİ KANUN VE YÖNETMELİKLER DİKKATLE İZLENECEK VE UYGULAMAYA KONULACAKTIR. 3- KALİTE VE ÇEVRE YÖNETİM SİSTEM ŞARTLARINA UYMA, SİSTEMİN GELİŞTİRİLMESİ VE ETKİNLİĞİNİN SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLMESİ ÖNCELİKLİ HEDEFİMİZ OLACAKTIR. 4- BİZDEN SONRAKİ GELECEK NESİLLERE DAHA İYİ BİR ÇEVRE BIRAKMAK İÇİN, FAALİYETLERİMİZDE, ÜRÜNLERİMİZDE VE HİZMETLERİMİZDE ÇEVRESEL ETKİLER AZA İNDİRİLECEK, KAYNAK KULLANIMLARINDA TASARRUFLAR GERÇEKLEŞTİRİLECEKTİR. 5- EKONOMİK VE VERİMLİ ÜRETİM, YENİ ÜRÜNLERİN GELİŞTİRİLMESİ, YENİ MADEN SAHALARININ ELDE EDİLMESİ İÇİN ARAŞTIRMA-GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI DESTEKLENECEKTİR. 6- MALİYETLERİ, KALİTEDEN ÖDÜN VERMEDEN ASGARİ DÜZEYDE TUTMAK VE İHRACATTA KATMA DEĞERİ YÜKSEK HAMMADDELERİ DEĞERLENDİRMEK ÖNCELİKLİ HEDEFİMİZ OLACAKTIR. 7- BU İLKELERİN UYGULANABİLMESİ İÇİN ŞİRKET YÖNETİMİ, ÇALIŞANLARINA GEREKLİ EĞİTİM, DONANIM, GÜVEN VE YETKİ KONUSUNDA DESTEK SAĞLAYACAKTIR. ÇEVRE KONUSUNDAKİ FAALİYETLERİMİZLE İLGİLİ KAMUOYU BİLGİLENDİRİLECEKTİR. 8- KAPSAMI, SEMEDELİ MİKRONİZE ÖĞÜTME TESİSLERİ, KİL KAOLEN ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ, KIRMA YIKAMA TESİSİ VE PROSES ATIK SU ARITMA TESİSİ OLAN ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ KAPSAMININ GENİŞLETİLMESİ SAĞLANACAKTIR. GENEL MÜDÜR MUSTAFA BAL

3 2008 YILI ÇEVRE PROGRAMLARI AMAÇ 1: ÇEVRE KONUSUNDA YAYINLANAN YASAL ŞARTLARA UYUM SAĞLANMASI, HEDEF 1.1: MADENCİLİK FAALİYETLERİ İLE BOZULAN ARAZİLERİN DOĞAYA YENİDEN KAZANDIRILMASI YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ OCAKLARIN DOĞAYA YENİDEN KAZANDIRMA PLANI FORMATININ HAZIRLANMASI ÇALIŞMALARINI PLANLAMAK. VE GERÇEKLEŞTİRMEK. (UZUN VADELİ HEDEF) HEDEF 1.2: MADEN VE DOĞAL TAŞ OCAKLARININ E.T.K.H.K.K.Y.'NE GÖRE DURUMLARINI TESPİT ETMEK İŞ TERMİN PLANI YAPMAK VE KAPSAM DAHİLİNDE OLANLARIN BAŞVURULARINI YAPMAK. (UZUN VADELİ HEDEF) AMAÇ 2: ÇEVRE BİLİNCİNİN ÖNEMİNİN KAVRANMASI İÇİN ŞİRKET İÇİ VE ŞİRKET DIŞI FAALİYETLERDE BULUNMAK, HEDEF-2.1 : ŞİRKET DIŞI ORGANİZASYONLARA KATILARAK ÇEVRE KONUSUNDA KAMUOYUNU BİLGİLENDİRME FAALİYETLERİNDE BULUNMAK. (UZUN VADELİ HEDEF) AMAÇ 3: ATIKLARIN ÇEVRE MEVZUATINA VE KALEMADEN ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİNE UYGUN BERTARAFI İÇİN ÇALIŞMALAR YAPMAK, HEDEF-3.1 : MALZEME GÜVENLİK FORMLARININ KAPSAMDA OLAN TÜM HAMMADDE GRUPLARI İÇİN HAZIRLANMASINI SAĞLAMAK. (UZUN VADELİ HEDEF) HEDEF-3.2 : ATIK TOPLAMA SİSTEMİNİ BÖLGE MÜDÜRLÜK VE ŞEFLİKLERİNE YAYMAK. (UZUN VADELİ HEDEF) AMAÇ 4: SEMEDELİ TESİSLERİNDE UYGULANMAYA HAZIR OLAN ACİL EYLEM PLANLARINI GELİŞTİRMEK, HEDEF-4.1 : ACİL EYLEM PLANININ SEMEDELİ TESİSLERİNDE UYGULANABİLİRLİĞİNİ ARTTIRMAK. (UZUN VADELİ HEDEF) AMAÇ 5: KAYNAK TASARRUFUNUN ARTTIRILMASI İÇİN ÇALIŞMALAR YAPMAK, HEDEF-5.1 : ORTA SERT MİKRONİZE ÖĞÜTME TESİSİNDE TON BAŞINA DÜŞEN ELEKTRİK KULLANIMINI % 20 AZALTMAK. (UZUN VADELİ HEDEF) HEDEF-5.2 SEMEDELİ İDARİ BİNADA ELEKTRİK KULLANIMINI 2007 YILINA ORANLA %2 AZALTMAK. (UZUN VADELİ HEDEF) AMAÇ 6: ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİNİN ETKİNLİĞİNİ ARTTIRMAK, HEDEF-6.1 : ATIKLARIN ÇEVREYE VEREBİLECEKLERİ ZARARLARIN ŞİRKET ÇALIŞANLARI TARAFINDAN ANLAŞILMASINI % 10 ARTTIRMAK. (UZUN VADELİ HEDEF)

4 HEDEF-6.2 : ÇEVRE İÇ TETKİKLERİNDE BULUNAN UYGUNSUZLUK SAYISINI %1 AZALTMAK. (UZUN VADELİ HEDEF) AMAÇ 7: ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİNİN KAPSAMININ GENİŞLETİLMESİ, HEDEF-7.1 : TS OHSAS OHSAS İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİNİN SEMEDELİ TESİSLERİNDE PİLOT TESİS SEÇİLEREK KURULMASI VE ÇEVRE YÖNETİMİ SİSTEMİ VE KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ İLE ENTEGRASYONUNUN SAĞLANMASI ÇALIŞMALAINI GERÇEKLEŞTİRMEK. (UZUN VADELİ HEDEF) ACİL DURUM TELEFONLARI - ACİL SERVİS : İTFAİYE : JANDARMA : SEMEDELİ İTFAİYE : ORMAN YANGIN İHBAR : İDARİ İŞLER :

5 ACİL DURUM MÜDAHALE EKİPLERİ VE GÖREVLERİ Söndürme ekibi; Bina ve tesislerde çıkabilecek yangınlara, mevcut araç ve gereçlerle anında müdahale eden, yangının yayılmasını önleyen, söndüren bir ekip başı yönetiminde yeterli sayıda personelden meydana gelen ekiptir. -Sorumlu bulunduğu bina ve tesiste çıkacak yangına derhal müdahale etmeli, yangını söndürmeli ve yayılmasına engel olur. -Mevcut yangın söndürme araç ve gereçlerinin periyodik kontrollerini yapmalı meydana gelen aksaklıkları yangından korunma amirine bildirir. -Yangın esnasında ve sonrasında yangından korunma amirinin vereceği emirleri yerine getirir. -Yangın tedbirleri ile ilgili eğitim ve tatbikatlara katılmalıdır. Kurtarma ekibi; Acil durum anında bina veya tesislerin en kısa zamanda tahliyesini sağlayan, afete maruz kalanlar ile kıymetli evrak ve malzemeyi öncelik sırasına göre kurtaran, bir ekip başı yönetiminde yeterli sayıda personelden meydana gelen ekiptir. - Acil durum esnasında afete maruz kalan can ve malı kurtarır. - Acil durumun etkileyebileceği yerlerdeki çalışan personel ve malzemenin tahliyesini yapar. - Tahliye ve kaçış yollarını denetleyerek sürekli kullanılabilir durumda olmasını sağlar. - Acil durum Esnasında kurtarılan malzemeyi koruma ekibine teslim eder. - Acil durumda koruma amirinin vereceği emirleri yerine getirir. -Acil Durum tedbirleri konusunda yapılan eğitim ve tatbikatlara katılmalıdır. Koruma ekibi; Acil durum anında meydana gelebilecek panik ve düzensizlikleri önleyen, kurtarılan malzemelerin korunmasını sağlayan, afetten sonra kurtarılan malzemeyi ilgili birimlere tutanakla teslim eden bir ekip başı yönetiminde yeterli sayıda personelden meydana gelen ekiptir. - Acil durum anında meydana gelen panik ve karışıklığı önler. - Acil durumdan kurtarılan malzemeyi teslim almalı, bu malzemeyi muhafaza eder. - Acil durumdan sonra teslim alınan malzemenin ilgililere iadesini yapar. - Acil durumdan korunma amirinin vereceği emirleri yerine getirir. - Acil durumdan tedbirleri konusunda yapılan eğitim ve tatbikatlara katılmalıdır. İlk yardım ekibi; Yangın süresince yanarak yada diğer etkilerle yaralanan dumandan boğulma tehlikesi geçiren kimselere gerekli ilk yardımı yapan, bir ekip başı yönetiminde yeterli sayıda personelden meydana gelen ekiptir. - Acil durum esnasında ve malzeme kurtarma sırasında yaralanan ve hastalanan şahıslara ilk yardımı yapar. -Gerektiğinde diğer ekiplere yardım eder. - Acil durumdan korunma amirinin vereceği emirleri yerine getirir. - Acil durum tedbirleri ile ilk yardım konusunda yapılan eğitimlere katılmalıdır. KORUMA EKİBİ: Görevi : Adı ve Soyadı : Laboratuvar ve İdari Bina Tesisler Gökhan GÜNER Tuncay YÜKSEL Mehmet KÜÇÜKEFE İrem KURCAN Nihat ÖZTÜRK

6 SÖNDÜRME EKİBİ : Görevi : Adı ve Soyadı : İdari Bina Laboratuvar Tesisler Ayhan YILMAZ Mehmet KAYA Engin AKAY Cengiz YAVUZ Halim KARADAL Mesut YALÇIN İsmail KAVAK Hasan KAYA İlhan CAN Murat MUÇİN Resul İlyas İLAL KURTARMA EKİBİ: Görevi : Adı ve Soyadı : İdari Bina Labratuvar Tesisler Ürfettin ÇAKIR Ramazan GÜNDÜZ Mehmet SEZER Mehmet TOPÇU Fatih YALÇIN Mehmet Ali OYNAR Murat BİLGE İLKYARDIM EKİBİ: Görevi : Adı ve Soyadı : İdari Bina Adnan BAĞCI Cengiz YAVUZ Labratuvar Mustafa İZMİRLİ Elif DEMİR BAYKAL Tesisler Mehmet ÇALIŞKAN Önder HARBİLİ Halil ÖZEN

7 ÇEVRESEL ETKİLERİMİZ 1- Su Kirliliğine Etkilerimiz ; Kırma Yıkama Tesisi ve Kil-Kaolen Zenginleştirme tesisinden kaynaklanan atık sular Arıtma tesisinde arıtılarak tekrar tesislerimizde kullanılmaktadır. Bu sayede su kullanımı azaltılmaktadır. Deşarj izni bulunan arıtma tesisimizden çıkan sularda yapılan ölçüm sonuçları yönetmelikte belirtilen sınır değerleri sağlamaktadır. 2- Hava Kirliliğine Etkilerimiz : Çevre Yönetim Sistemi kapsamındaki tesislerde, idari binada ve laboratuarlarda ısınmadan kaynaklı hava emisyonlarımız ve proseslerden kaynaklanan toz imisyonları mevcuttur. Isınmada ve proseste kullanılan motorin ve doğalgaz yakıtlı kazanlarda yapılan ölçümler yasal limitlerin altında kalmaktadır. Proseslerden kaynaklanan toz imisyonları da yasal limitlerin altında kaldığı yapılan ölçümler sonucuyla kanıtlanmaktadır. Tesislerde bulunan toz kaynakları kapalı sistemlerle çevrilerek ve sulanarak toz çıkışı kontrol altına alınmaktadır. 3- Gürültü Kirliliğine Etkilerimiz : Çevre Yönetim Sistemi kapsamındaki tesislerde, idari binada ve laboratuarlarda gürültü ölçümleri periyodik yapılmaktadır. Değerlerin yüksek çıktığı noktalarda yönetmelikte belirtilen çalışma saatlerine uyulmaktadır. Kişisel koruyucular kullanılmaktadır. 4- Toprak Kirliliğine Etkilerimiz : Arıtma tesisimizden çıkan arıtma çamuru atıkları T.K.İ dekapaj sahasına verilmektedir. Çöp döküm sahalarına verilecek arıtma çamurları Tehlikeli Atıklar Yönetmeliği Ek-11 A da bulunan parametreleri sağlamak zorundadır. Kalemaden A.Ş. arıtma çamuru analiz sonuçları Tehlikeli Atıklar Yönetmeliği Ek- 11 A da bulunan parametreleri sağlamaktadır. 5- Katı Atıklarımız : İşletmemizde katı tıklar (evsel katı atıklar, geri dönüşebilen atıklar) ayrı ayrı toplanmakta ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde bertaraf edilmektedir. Geri dönüşebilen atıklar uygun şekilde toplanıp geri dönüşüm firmalarına verilmektedir.

8 HAVA KİRLİLİĞİ Hava, insan ve canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. Yerküreyi saran gaz kütleye atmosfer adı verilmektedir. Atmosferdeki hava tabakasının kalınlığı 150 km'dir. Bunun sadece 5 km'si canlıların yaşamasına elverişlidir. Yeryüzünden uzaklaştıkça hava tabakasının yoğunluğu azalır. Atmosfer, yerkürenin etrafında adeta düzenleyici ve koruyucu bir örtü şeklindedir. Havada yaklaşık olarak; azot %78, oksijen %21, karbondioksit ve asal gazlar %1 oranında bulunur. Havada bulunan gazları üç grupta toplayabiliriz: 1. Havada devamlı bulunan ve çoğunlukla miktarları değişmeyen gazlar (azot, oksijen ve diğer asal gazlar) 2. Havada devamlı bulunan ve miktarları azalıp çoğalan gazlar (karbondioksit, su buharı, ozon) 3. Havada her zaman bulunmayan gazlar (kirleticiler) Hava kirliliğini kaynaklarına göre 3'e ayırabiliriz; 1 - Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği: Ülkemizde özellikle ısınma amaçlı, düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek kömürlerin yaygın olarak kullanılması ve yanlış yakma tekniklerinin uygulanması hava kirliliğine yol açmaktadır. 2 - Motorlu Taşıtlardan Kaynaklanan Hava Kirliliği: Nüfus artışı ve gelir düzeyinin yükselmesine paralel olarak, sayısı hızla artan motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları, hava kirliliğinde önemli bir faktör oluşturmaktadır. 3 - Sanayiden Kaynaklanan Hava Kirliliği: Sanayi tesislerinin kuruluşunda yanlış yer seçimi, çevre korunması açısından gerekli tedbirlerin alınmaması (baca filtresi, arıtma tesisi olmaması vb.), uygun teknolojilerin kullanılmaması, enerji üreten yakma ünitelerinde vasıfsız ve yüksek kükürtlü yakıtların kullanılması, hava kirliliğine sebep olan etkenlerin başında gelmektedir.

9 Hava Kirliliğinin Etkileri Kirli hava, insanlarda solunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır. Örneğin; kurşunun kan hücrelerinin gelişmesini ve olgunlaşmasını engellediği, kanda ve idrarda birikerek sağlığı olumsuz yönde etkilediği, karbonmonoksit (CO)'in ise, kandaki hemoglobin ile birleşerek oksijen taşınmasını aksattığı bilinmektedir. Bununla birlikte kükürtdioksit (SO 2 )'in, üst solunum yollarında keskin, boğucu ve tahriş edici etkileri vardır. Özellikle duman akciğerden alveollere kadar girerek olumsuz etki yapmaktadır. Ayrıca kükürtdioksit ve ozon bitkile r için zararlı olup; özellikle ozon, ürün kayıplarına sebep olmakta ve ormanlara zarar vermektedir. Sanayi, endüstri ve ısınmada kullanılan fosil yakıtlar ile ormanların tahribi ve arazi değişmesi sonucu, atmosferdeki karbondioksit miktarının %5 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bunun ise küresel ısınmaya yol açabileceği öngörülmektedir. Hava Kirliliğini Önlemek İçin Alınabilecek Tedbirler: Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalı, Evleri ısıtmak için yüksek kalorili kömürler kullanılmalı, her yıl bacalar ve soba boruları temizlenmeli, Pencere, kapı ve çatıların izolasyonuna önem verilmeli, Kullanılan sobaların TSE belgeli olmasına dikkat edilmeli, Doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak, özendirilmeli, Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli, Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının periyodik olarak bakımı yapılmalı, Kalorifercilerin ateşçi kurslarına katılımı sağlanmalı, Yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma sistemleri kullanılmalı, Yeşil alanlar arttırılmalı, imar planlarındaki hava kirliliğini azaltıcı tedbirler uygulamaya konulmalı, Toplu taşım araçları yaygınlaştırılmalı, Bütün bu etkenlerin yanında; atıkların uygun olmayan tesislerde yakılarak bertaraf edilmesinin önlenmesi, sanayi tesisi yer seçiminin yerleşim alanları dışında ve hakim rüzgarlar dikkate alınarak yapılması, imar planlarında bu alanların çevresinde yapılaşmaların önlenmesi ve araçların egzoz emisyon ölçümlerinin periyodik olarak yapılması sağlanmalı, bununla birlikte; alternatif enerji kullanan motorlu taşıtlar geliştirilmeli ve özendirilmelidir. (LPG vb.)

10 6- Toprak Kirliliğine Etkilerimiz Arıtma tesisimizden çıkan arıtma çamuru atıkları T.K.İ.dekapaj sahasına verilmektedir. Arıtma çamurları Tehlikeli Atıklar Yönetmeliği Ek 11 A da bulunan parametreleri sağlamak zorundadır. Arıtma tesisimizden çıkan arıtma çamurunun bu limitleri sağladığı yapılan analizle kanıtlanmaktadır. PARAMETRELER Kalemaden A.Ş. Değerler (mg/lt) Tehlikesiz Atık olarak muamele görecek atıklar (mg/lt) Tehlikeli Atık olarak muamele görecek atıklar (mg/lt) 1.01 As (Arsenik) < ,05 0,2 < 0,2 2, Ba (Baryum) < < Cd (Kadmiyum) < ,004 0,1 < 0,1 0, Cr toplam (Krom Toplam) < ,05 1 < Cu (Bakır) < ,2 5 < Hg (Civa) < ,001 0,02 < 0,02 0, Mo (molibden) < ,05-1 < Ni (Nikel) < ,04 1 < Pb(Kurşun) < ,05 1 < Sb (Antimon) < ,006-0,07 < 0,07-0, Se(Selenyum) < ,01 0,05 < 0,05 0, Zn (Çinko) < ,4-5 < Klorür < Florür < < Sülfat < DOC (Çözünmüş Organik 1.16 karbon) (1) < TDS ( Toplam çözünen 1.17 katı) < Fenol İndeksi Orijinal atıkta bakılacak kriterler (mg/kg) (mg/kg) (mg/kg) 2.1 TOC(toplam organik karbon) (% 5)- ph 6 (2) ( %6) 2.2 BTEX(benzen, toluen, etilbenzen ve xylenes) <1 2.3 PCBs <<0,1 2.4 Mineral yağ < LOI ( Kızdırma Kaybı) (550 0 C) % (%10) MEVZUAT DEĞİŞİKLİKLERİ: MEVZUAT ADI TARİH AÇIKLAMA Madencilik Faaliyetleri İzin Yön. Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Madde Değişikliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Yeni Yönetmelik Isınmadan Kaynaklanan hava Kirliliği Kont Yön Madde Değişikliği İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yön Yeni Yönetmelik Binaların Yangından Korunması Hk. Yön Yeni Yönetmelik Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği Yeni Yönetmelik Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Madde Değişikliği Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yön Yeni Yönetmelik

11 ÇEVRE HAKKINDA KISA... KISA... Bir büro elemanının yılda 81 kilo yüksek vasıflı kağıdı çöpe attığını Ülkemizde yılda yaklaşık bir milyon ton kağıtla gereksiz yazışma yapıldığını 70 kg. atık kağıdın 1 ağaç kurtardığını 1 kağıdın 5 kez yeniden kullanılabileceğini İnsanların birbirine gönderdiği kağıtların %44 ünün okunmadığını, ve bir insanın ömrünün 8 ayını gereksiz yazışma zarflarını açarak geçirdiğini Bir büyük kayın ağacının, 72 kişinin günlük oksijen ihtiyacını karşıladığını Atık kağıdın ağaç yerine kullanılmasıyla, %25-70 Enerji Tasarrufu %60 Hava Kirliliğinde Azalma %40 Su Kirliliğinde Azalma %60 Su Tasarrufu %40 Çöp Hacminde Azalma Sağlanabileceğini.. Bir cam şişenin doğada 4000 yıl, plastiğin 1000 yıl, bir teneke kutunun yıl, cikletin 5 yıl, sigara filtresinin 2 yıl süreyle yok olmadığını BİLİYOR MUYDUNUZ?