CĐSMANĐ ZARAR VE ÖLÜM HALLERĐNDE MANEVĐ ZARAR VE MANEVĐ TAZMĐNAT

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "CĐSMANĐ ZARAR VE ÖLÜM HALLERĐNDE MANEVĐ ZARAR VE MANEVĐ TAZMĐNAT"

Transkript

1 CĐSMANĐ ZARAR VE ÖLÜM HALLERĐNDE MANEVĐ ZARAR VE MANEVĐ TAZMĐNAT Dr. Mustafa KILIÇOĞLU Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Üyesi 1- ÖN BĐLGĐLER A. Manevi Zararın Hukuki Niteliği ve Manevi Tazminatın Đşlevi Manevi tazminat manevi zararın giderim biçimidir. Herkese karşı korunan kişilik hakkının kapsamına giren değerlerden birinin ihmali halinde doğan mutlak bir haktır (Hatemi, Sözleşme Dışı Sorumluluk, s. 102). Zarar görenin kişilik değerlerinde iradesi dışında meydana gelen bir eksilmedir. Tazminat bu eksilmeyi giderir (Eren, Genel, I, s. 772). O halde tazminatın hareket noktası manevi zarar ve gerçekleşmesi koşuludur (Becker, Çev. Olcay ve ark. S. 285). Malvarlığında bir azalma meydana getirmediği için gerçek anlamda bir zarardan da söz edemeyiz (Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 655). Bu nedenledir ki manevi tazminatı bedeni ve ruhi ızdıraplar için verilen taviz olarak değerlendiren yazarlar vardır (Funk, s. 83). O halde zarar, kişinin iç huzuru ve manevi bütünlüğüne yapılan saldırının mecazi ifadesidir (Hatemi, Sözleşme Dışı Sorumluluk, s. 102). Bu tanıma yaşama zevkindeki azalmayı da ilave edebiliriz (Oğuzman, Borçlar Hukuku Dersleri, s. 281); örneğin: Dosya içindeki kanıtlara göre davalının bir yılı aşkın süreden bu yana evinde işçiler vasıtasıyla onarım yaptığı, işçilerin çıkardığı aşırı gürültü ve toz nedeniyle özellikle bu dairenin altında oturan davacının aşırı ve uzun süre devam eden onarım nedeniyle rahatsızlık ve sıkıntı duyduğu anlaşılmaktadır. Onarımın normal sürenin çok üstünde devam ettiği ve adeta hakkın kötüye kullanıldığı görülmüştür. Böylece davacının oturduğu evdeki, huzur ve sükununun bozulduğu, sinir sistemindeki dengenin sarsıldığı kabul edilmelidir. Bunun sonucu olarak da davacının kişilik değerleri içinde yer alması gereken ruh bütünlüğü de bozulmuş olacağı için, kişilik haklarına saldırının varlığı kabul edilmeli ve karar gösterilen ve açıklanan nedenlerle onanmalıdır (Y. 4. H. D T, 2000/10596 E, 2001/1501 K). 1

2 Doğaldır ki, manevi tazminat için üzülme/elemin yoğunluk arz etmesi gerekir. Aksi halde manevi tazminat kavramı işlevinden uzaklaşır: Dava, davalının aynı binada oturduğunu, bacasını temizletirken bacanın tıkandığını, bu yüzden davalı soba dumanının kendi dairesine sızarak dava dilekçesine ekli eşyalara zarar verdiğini, evin boyasını da yenilemek mecburiyetinde kaldığını ileri süren davacının maddi ve manevi istemlerine ilişkindir. Yerel mahkeme davayı kısmen kabul etmiş karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. Davacı, eşyalara verilen duman zararı nedeniyle maddi tazminatın yanı sıra üzüldüğünü belirterek manevi tazminat da istemiş; mahkemece buna da karar verilmiştir. Eşya zararından dolayı ya da başka yerde birkaç gün kalmak zorunluluğu nedeniyle salt üzülmeye dayanılarak manevi tazminata hükmedilmesi de MK.nun 24, 24/a ve BK.nun 49 maddesine aykırıdır. Bu nedenle de karar bozulmalıdır (Y. 4. H. D T, 2000/9548 E, 2001/450 K). Manevi tazminatın hukuki niteliği konusunda öğretide farklı görüşler bulunmaktadır. Genelde ceza görüşü, tatmin görüşü, telafi görüşü olmak üzere üç temel görüş bulunmaktadır (Eren, Genel, I, s. 776). Oftınger, Von Buren ve Gilliard manevi tazminatın cezai nitelikte olduğu görüşündedir (Deschenaux/ Tercier, Çev. Özdemir, s. 61). Kusur olmadan kişi sorumlu tutulabilmektedir. Bu durum ceza görüşünce karşılanamamaktadır. Çünkü manevi tazminat cezai nitelikte olsaydı sorumlu kusurlu olması gerekirdi (Eren, Genel, I, s. 778). Manevi tazminatı tatmin görüşüne dayandıran Oser/Schönenberger; bozulmuş ruhi ve bedeni huzurun tam olarak değilse dahi, baltalanmış iyi bir durumun yerine haz duygusunu kısmen ve olanak dahilinde para ile tatmin edilmesinin uygun olduğunu ifade etmişlerdir (Oser/Schönenberger, Çev. Seçkin, s. 428). Becker, tazminatın zarara uğrayanda huzur hissi verme gereği üzerinde durmuştur (Becker, Çev. Olcay ve ark. s. 284). Tandoğan, cezai faktörün önemini ihmal etmemekle birlikte zarar görenin malvarlığında çoğalma sağlayarak tatmin işlevi üzerinde durmuştur (Tandoğan,Mesuliyet, s.330, 331). Tatmin görüşü, subjektif manevi zarar teorisi kabul edildiği zaman savunulabileceği yani parayı alanda tatmin olma yeteneği olması gerekeceği, tazmin gücünden yoksun olanların ve tüzel kişilerin bu konuma uymadıkları düşüncesiyle eleştirilmiştir. Öte yandan kusursuz sorumlulukta kusur olmadan da zarar ödenmektedir. Sigortacı, sorumlu kişi değildir. Kusurlu da değildir. Ancak manevi tazminat sözleşme bağlamında ödenmektedir (Eren, Genel, I, s. 777). Manevi tazminatın telafi edici niteliği üzerinde duran Deschenaux/Tercier; manevi tazminatı; yardım etmek amacı güden, daha iyisi bulunmadığı için başvurulan beşeri adaletin sınır çizgisinde yer alan bir kurum olarak nitelemiştir (Deschenaux/Tercier, Çev. Özdemir, s. 61). Hatemi, maddi tazminatın az tutulması durumunda manevi tazminatın bu eksikliği telafi 2

3 edeceği gereğine işaret etmiştir (Hatemi, Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, s. 11). Eren, telafi edici niteliğini savunurken özellikle manevi tazminatın amacının uğranılan manevi zararın aynen veya nakten tazmini noktasından hareket etmiştir. Objektif bir görüş olduğu; zarar görenin zararı acı ve elem şeklinde hissedip hissetmemesine bakılmaksızın para ödenmesinin gerekeceğini vurgulamıştır (Eren, Genel, I, s. 779). Yargıtayın sözleşmeye aykırılığın ilişkin bir kararı: Davacı vekili, davalı bankanın yürüttüğü yurt dışına seyahat konusunda kampanya ve ilanlar neticesinde müvekkilinin hesap açmak suretiyle bu kampanyaya iştirak ettiğini, yapılan çekilişte de, çift kişilik bir haftalık Fransa tatil seyahatine hak kazandığını, davacının istenilen tüm belge ve işlemleri yaptığını, ancak davalı bankanın seyahate bir gün kala vize almaya kalkışması ve bunun da sağlanamaması üzerine seyahatin gerçekleşmediğini, esasen davacının kötüniyetli olup, Fransa da dahi gerekli rezervasyonları yapmadığını, masraf yapan, tatil programı bozulan müvekkilinin maddi ve manevi zarara uğradığını ileri sürerek, şimdilik TL. maddi TL. manevi olmak üzere TL nın faizi ile tahsilini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, müvekkilinin seyahat konusunda kendine düşen edimleri yerine getirdiğini, ancak davacıya vize verilmemesi nedeniyle seyahatin gerçekleştirilemediğini, müvekkilinin kusurlu ve sorumlu olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, iddia ve savunmaya, toplanan delillere nazaran, ilan yoluyla vaatte bulunan davalının bu taahhüdü ile bağlı olduğu, ancak taahhüdünü yerine getirmeyen davalının kampanya bedelinden sorumlu olduğu, kişilik haklarına tecavüz kanıtlanamadığından, manevi tazminat koşullarının bulunmadığı gerekçesi ile, davanın kısmen kabulüne, TL. maddi tazminatın yasal faizi ile davalıdan tahsiline, manevi tazminat isteminin ise reddine karar verilmiştir. Karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir. 1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve davalı banka ile davacı mudisi arasında seyahat-taşıma ilişkisi bakımından akdi ilişki teşekkül etmiş olup, sözleşmenin ifası davalının kusuru nedeniyle gerçekleşmemiş olmasına nazaran, dava konusu olayda BK: nun 8. Maddesinin uygulanma imkanı bulunmamasına ve kaldı ki davalının başlangıçtaki ücretsiz seyahat ödülünün dahi mameleki bir değer içermesine göre, davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm, davacı vekilinin ise aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir. 3

4 2- Ancak, dava bankaya hesap açacak müşteriler arasından kur a ile belirlenecek müşterilere yurt dışında belli ülke ve sürede tatil taahhüdünün yerine getirilmediği iddiasına dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Davalı tarafından tarihli yazı ile Ağustos 1997 tarihleri arasında çift kişilik Fransa tatili kazandığı müjdelenen davacının eşi ve belgeleri de teslim ederek beklentiye girdiği anlaşılmaktadır. Çalıştığı işyerinden buna göre izin talep eden ve yıllık izin ve tatil programı alt-üst olan davacının tatile gönderilmemesi ve dolayısı ile sözleşmeye aykırılık nedeniyle manen acı ve üzüntü duyacağı muhakkaktır. Mahkemece de esasen, olayda davalının kusurlu olduğu kabul olunarak maddi tazminata hükmolunmuştur. Bu durumda mahkemece, tarafların durumuna, olayın özelliğine nazaran üzüntüsünü kısmen hafifletecek, ancak, sebepsiz zenginleşmeye de yer vermeyecek ılımlı bir manevi tazminatın da taktir ve hüküm altına alınması gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır (Y.11.HD., T., 2001/6520 E., 2001/8212 K). Kanaatimizce tatmin görüşü esas olarak manevi tazminatın amacı ve özüne en yakın görüştür. Ancak yetersizdir. Manevi tazminatın hukuki niteliği tek bir görüşle sınırlamamak daha uygundur. Çünkü tazminat isteminde bulunan kişinin subjektif düşüncesi olaya göre değişebilir. Örneğin cismani zararlarda telafi görüşü, kişilik hakkına yapılan saldırılarda tatmin görüşü, özellikle kasten adam öldürme vs durumlarda ise ceza görüşü ağır basar. Sonuç olarak manevi tazminata neden olan olaya ve istekte bulunanın iç dünyasına ve eğitimine koşul bir nitelik taşır. Yargıtay; nesneye/eşyaya verilen zararlarda manevi tazminat istemlerine ölçülü yaklaşmaktadır. Uygulamadan bir örnek: Davacılar, yangın olayı nedeniyle maddi zararlarının yanında manevi zarara da uğradıklarını belirterek talepte bulunmuşlardır. Mahkemece maddi tazminat isteği kısmen kabul edilirken, manevi tazminat talebi tümden reddedilmiştir. Davacılar yanan evin maliki olup, aynı zamanda burada oturmaktadırlar. Yangın nedeniyle büyük bir şok ve panik yaşamışlardır. Olay karşısında davacıların yaşadıkları bu korku, panik ve şok davacılara acı ve üzüntü veren, onların gerek ruh gerekse vücut sağlığını etkileyen unsurlardır. Kaldı ki davacı, manevi tazminat istemini bazı özel bir yeri olan eşyaların yanması nedeniyle de istediği anlaşılmaktadır. Hukukumuzun yazılı kurallarına göre manevi tazminatın, kişilik haklarının, kişinin kişilik değerlerinin saldırıya uğraması durumunda hükmedileceği genel bir 4

5 kural olarak yer almıştır. Yasal dayanağı Medeni Kanunun 24, 24/a ve Borçlar Kanununun 49.maddesidir. Anılan yasa maddelerine göre, manevi tazminat istemi için, öncelikle kişinin vücut ve ruh bütünlüğünün saldırıya uğraması, toplum içindeki yerini belirliyen kişilik değerlerinin bozulmasıdır. Sorun bu ilkelerin somut olaya nasıl ve hangi durumlarda uygulanacağı noktasında toplanmaktadır. Öncelikle sorunun çözümü için, kişilik hakkının sınırlarının da belirlenmesi gerekir. Yasalarda kişilik hakkının bir tanımı yapılmadığına göre, bu hakların kişiye varolmak, gelişmek, özgür olmak, saygı ve hürmet görmek, gibi kişinin ruh bütünlüğünü koruyan, yaşama bağlayan üretici bir kimse olmasını sağlayan haklar olduğu söylenebilir. Açıklanan şu duruma göre kişilik haklarını fiziki, duygusal ve sosyal kişilik değerleri koruyan haklar olarak gruplandırmak olasıdır. Yine bu haklar, mali bir değer taşımamaları nedeniyle, saldırıya uğramaları durumunda, tazminatı gerektirmeyeceği sonucu çıkarılamaz. Hükmolunan tazminat, saldırıya uğrayan kişilik hakkının karşılanması, eski hale getirilmesi amacını değil, saldırı ile kişinin kişilik değerlerinde meydana gelen zararı gidermeye yönelik bulunmaktadır. Somut olayda, davalının hukuka aykırı eylemi ile, davacıların oturduğu evin ve içindeki eşyanın yandığı tartışmasızdır. Tartışmalı olan yön, bu halde de zarar gören yararına manevi tazminata da karar verilip-verilemiyeceği noktasında toplanmaktadır. Yanan eşyalar arasında davacının kişisel ve özel eşyaları olduğu gibi, kendisi ve ailesi gibi sosyal çevresi için manevi değer taşıyan ve özellik arz eden eşyalarda bulunmaktadır. Bu bağlamda eşyalar arasında, çeyiz olan işlentili yastık, dantel, iç çamaşırlar, vazo takımı, el örgüsü gümüşlük, el örgüsü sehpa takımı gibi özelliği ve hatıra değeri olan eşyalar yer almaktadır. Bundan dolayıdır ki kişinin bu ölçüde özel ve özellik arz eden eşyaların gözünün önünde yanarak yok olması, onun eşya ile onun gönül bağlılığının oluşturduğu ruh bütünlüğü ve rahatlığının sonucundaki mutluluğunun olumsuz yönde etkilenmemesi düşünülemez. Açıklanan şu duruma ve somut olaydaki olgulara göre, olayda hukukun genel ilkeleri ve bunun yanında Borçlar Kanununun 49.maddesinde öngörülen koşulların gerçekleştiğinin kabulü gerekir. Bu nedenle, yerel mahkemesinin davacıların kişilik değerlerinin zarar görmediği gerekçesi ile, manevi tazminat isteminin reddine ilişkin bulunan gerekçe, yukarıda yazılan nedenlerle, yerinde görülmediğinden kararın bu yönden de bozulması gerekmiştir (Y. 4. HD, T, 1998/7259 E, 1998/10232 K), B. Normatif Dayanakları Manevi tazminat Türk Medeni Kanununda 25, 26(eMK 25), 174/II(eMK 143/II), 158/II(eMK 126/II) maddelerinde düzenlenmiştir. Medeni Kanun 25(eMK 24/a)da manevi tazminat davası açma hakkı saklı tutulmuştur. Borçlar Kanununda 47. madde ile cismani zararlar, 49 madde ile kişilik hakkına yapılan saldırılara ilişkin genel bir hukuk normu düzenlenmiştir. Ayrıca Anayasanın 5, 12, 17, 20 ve 5

6 26. maddeleriyle kişilik değerlerine yapılan saldırılara karşı garanti altına alınmıştır. 2- MUKAYESELĐ HUKUKTA MANEVĐ TAZMĐNAT Ekonomik olmayan kayıpların tazmininde A.B. üye ülkelerinde büyük farklılaşmalar görülür. Özel ve genel hasarlar belirleyici değildir. Duygular alanında olmayan kayıplar olarak düşünülebilir. Anlayış gereği parasal ifadelerle ölçülemez (Pfennıgstorf, Werner: s.199).đngiliz Hukuku nda kişiye verilen zararlar (personnal injury), ekonomik olmayan yani zararın manevi öğesine non pecuniarylass a önem verilir. Böylece zorda olsa farklı zarar tiplerinin belirlenmesine önem verilmiştir (Comportı, M.: s. 213). Yapılan düzenlemeler ayrıntılı olarak kanun ve mevzuatlarla yapılmaktadır (Mcintosh/Holmes, s. 5). Đngiliz Hukuku nda sinirsel şoklar ve psikolojik sendromlar acı ve elem (pain and suffering), duyularda, cinsel yaşamda, ilişkisel yaşamda uğranılan olumsuz durumlar ise yaşam zevkinin kaybı (loss of amenities) olarak nitelendirilmektedir (Comportı, M. s. 213). Ölenin geride kalanlarına ilişkin tazminat türü (damages for bereavement) dir. 1 Nisan 1991 tarihinde çıkarılan kanunla bu tazminat 7500 Paund a yükseltildi. Bu konuda talep hakkı olanlar ölenin karısı ya da kocasıdır. Ölen 18 yaşının altındaki bekar bir çocuk ise tazminat çocuğun ana ve babasına verilir (Cannar, Kenneth S./Collıns, Frederick W.: United Kingdom, Personal Đnjury Compensation, A Comparative Analysis Of The Major European Juristictions, Lloyd s Of London Press LTD. London, New York, Hamburg, Hong Kong, s. 16). Diğer bir zarar türü de kişinin kendisine verilen zararlardır (damages for the injury itself). Bu tür zararlardan zevk kaybını içermeyen fakat sadece acı ve elem zararının tazmini ile de giderilemeyen küçük çaptaki fiziksel(bedensel) zararlardır. Örneğin küçük çapta ve kişisel bedeni (cismanî) zararlar çehre bozuklukları vs (Comportı, M.: a.g.r., s. 213., Naklen, Markesınıs, V.: Tort Law, 2. Ed., Oxford, 1989). Fransız Hukuku nda ekonomik olmayan zarar başlığı altında adlandırılabilecek Fransız kanunlarında Préjudice moral başlığı ile adlandırılan beş kategoride belirtilecek zarar türü vardır. i) Acı ve elem parası (Souffrances physiques et morales = pain and suffering past and future). ii) Estetik kayıplar (Préjudice esttiétique= sadness and humiliation caused by disfigurement) 6

7 iii) Yaşam zevkinin kaybından doğan zararlar (Préjudice d agrément= Loss of amenity) iv) Seksüel kayıp(préjudice sexuel= claimed separately). v) Ölümden doğan manevi zararlar (Préjudice d affection= including bereavement) (D Aıgremont, Giles Louis: France Personal Injury Awards In Ec Countries, An Industry Report, Prepared by Mcıntosh, Davıd/Holmes, Marjorie, Llyord s Of London Press, LTD. Davies Arnold Cooper, 1990, s. 78.). Acı ve elem parası cismanî zararlarda psikolojik ve ruhi kayıpları kapsar. Ağırlığının yoğunluğu ve süresi scale halinde (0) dan (7) ye kadar derecelendirilmiştir. Buna göre: 0- Sıfır, hiç, 1-Çok hafif, 2-Hafif, 3-Etkisi azalmış, 4-Orta, 5-Biraz önemli, 6-Önemli, 7-Çok önemli olarak derecelendirilir. Bu derecelendirme tıbbi olarak yapılır ve tazminat ona göre verilir (Delpoux/Tomadını: s. 41). Ancak gelecekteki tıbbi masraflar genel zarar başlığı altında düzenlenir (D Aıgremont, Giles Louis, s. 78). Estetik kayıplar insan fizyonomisinde meydana gelen hasarlardan (bozulmaların) doğan sonuçlardır. Kişisel niteliği itibariyle tazminat global bir temeldir. Değerlendirme yaparken yaş, cins, sex medeni hal ve sosyal durum dikkate alınır. Estetik kayıpların azaltılmasına yönelik cerrahi müdahalelerin tıbbi masrafları toplam zarara göre makul ise karşılanır (Delpoux/Tomadını, s. 42). Yaşam zevkinin kaybı (préjudice d agrément), yaşamını eğlendirici, hoş tutucu özelliğinin kaybı şekliyle ele alınır (D Aıgremont: Giles Louiss, 79). Tıbbi değerlendirmelere gerek yoktur. Tazminat globaldir. Fransız Hukuku nda bu tür zararın tam malüliyet halinde uygulanmasını isterler (Delpoux/ Tomadını, s. 79). Cismanî zararlarda diğer bir zarar kalemi ise seksüel kayıptır (préjudice sexuel).zarara uğrayanlarda sex gücünün azalması şeklinde görülür (D Aıgremont, Giles Louis: s. 79). (ĐPP) tazminatından bağımsızdır. Hakkaniyete uygun toplam bir rakama hükmedilir. Tıbbi bir araştırma yapılır. Psikolojik bir araştırma yapılmaz (Delpoux/ Tomadını, s. 79). 7

8 Ölüm halinde hukuki bağdan ziyade özellikle eş ya da metres açısından yaşamın birlikte paylaşılması önemsenmektedir (Le Roy/Joet, s. 124). Bu konudaki tazminat, sevilen kişinin kaybından doğan tazminattır (Delpoux/Tomadını, s. 43). Alman Hukuku nda ekonomik nitelikte olmayan kayıplar sadece ihmal durumunda tazmin edilir. Tazmin şekli hakkaniyete dayanır. Ağrı, estetik kayıplar, yaşam zevkinin telafisinde cezalandırıcı amaç taşımaz. Sorumlu kişinin ekonomik durumu dikkate alınarak hakkaniyet ölçüsünde bir değerlendirme yapılır. Tek bir muhtevası vardır (Pfennıgstorf, Werner, Germany s. 71). Yani pek çok ülkede olduğu gibi yaralanma, sakatlık, ızdırap, elem gibi unsurlar birlikte değerlendirilir. Kazadan önceki ve sonraki şartlar dikkate alınır. Alman Hukuku nda, fakir bir mağdurun duyduğu acı karşılığı verilen tazminat zenginden çok fazla olmadığı gibi tersi de olmaz. Ancak olay sorumlunun umursamaz tavrı sonucunda olursa daha fazla tazminata hükmedilir (Pfennıgstorf, Werner, General Report s. 199). Đsveç Hukuku nda manevi tazminatlarla ilgili hukuki düzenlemeler özellik arz eder. Buna göre kişisel durumlarda acı ve elem paraları tek şekilde ödenmesi kuraldır. Ve tazminat yalnızca hastahane tedavisi gerektirmeyen olaylarda reddedilir. Mahkeme kararlarına göre sigorta şirketleri farklı durumlarda farklı faktörlerin relatif ağırlıkları değerlendirilerek bir model geliştirmiştir. Ve bunlar tablo haline getirilmiştir. Haksız fiil hukukuna göre acı ve ağrı için zararlar tazmin edildiği durumlarda rutin olarak bu tablolar uygulanır. Buna göre öncelikle cismanî zarar türleri belirlenir bunun hastanede kalma sürelerine göre tazminat miktarları belirlenir. Ayrıca yargıca yine zarar türüne göre %10 dan %50 ye varan arttırım hakkı tanınır (Olderz, Carl, Sweden, Personal Injury Compesation, A Comparative Analysis Of The Major European Juristictions, Ed. Pfennıgstorf, Werner: Published Under The Auspices Of The Genova Association. Llyod s Of London Press LTD). Zira belirlemeler asgaridir (Pfennıgstorf, Werner, General Report, s. 200). A.B. üye ülkelerinin kimi uygulamalarında ekonomik olmayan kayıplar ile kişisel yaralanmalarla arasında ilinti kurulmaktadır. Örnek olarak şoka girme bazı durumlarda kişisel yaralanma gibi kabul edilmektedir (Pfennıgstorf, Werner, General Report, s. 200). Bu konuda yoğun çaba göstermektedirler (Şok zararlar hakkında bkz. Pearland, Simon/Head, Tracy, The Future Of Damages Ilitigation Damages For Personal Injuries, A European Perspective, Edited by Holding, Frederick j./kaye, Peter Sons. Ltd., London, New York, Chichester, Brisbiane, Toronto, Singapore, 8

9 1993, s. 46, Ayrıca bkz. Keller, Alfred: Haftpflicht im Privatrecht, Bd. II, s. 43, 44 ve orada gösterilen BGE , Federal Mahkeme Đçtihadı). Yine aynı ülkeler manevi tazminatın ortak bir kanun ile düzenlemenin yollarını araştırmışlar ancak iç hukuktaki farklı düzenlemeler nedeniyle bunun zorluğuna dikkat çekmişlerdir (Napıer, Michael: European Perspectives For Practitioners, Demages For Personal Injuries, a European Perspective, Edited by Holding, Frederick J./Kaye, Peter, Sons, Ltd., London. New York, Chichster, Brisbone, Toronto, Singapore, s. 17). Bir kısım yazarlarca da manevi tazminatın belirlenmesinin bir hüner olduğu ifade edilmiştir (Pearland, Simon/Head, Tracy: s. 47). 3- CĐSMANĐ ZARAR HALLERĐNDE MANEVĐ TAZMĐNAT A. Cismani Zarara Uğrayanın Manevi Tazminat Hakkı Borçlar Kanunu m. 47 Hakim hususi hallerde nazara alarak cismanî zarara duçar olan kimseye yahut adam öldürdüğü takdirde ölümün ailesine manevi zarar namıyla adalete muvafık tazminat verilmesine karar verebilir ifadesiyle cismanî zarar ve ölüm halini birlikte tek bir madde düzenlemiştir. Cismanî zarara uğrayanın, istihdam eden/işveren manevi tazminat alabilmesi için özellikle olayın haksız eylem, iş kazası veya meslek hastalığı gibi hukuki nitelik taşıması şarttır. Temel farklılık daha önce izah edilen manevi tazminatın hukuki mahiyetinde ve dolayısıyla da zararın kapsamındadır. Zarar maddi tazminata bedende görülecek iş göremezliğe bir anlamda maluliyete endekslenmiştir. Maluliyet sıfır ise maddi tazminat talep edilemez. Ancak maluliyetin sıfır olması halinde manevi tazminata hükmedilebilir. Zira manevi zararın kapsamında iç bütünlüğünün bozulması esastır. Manevi tazminata hükmedebilmek için duyulan manevi açının büyük/yoğun olması gerekir (Scyboz/Gilleron, C II). Cismanî zarardan doğacak manevi tazminat için daha önceden de söz edildiği gibi kusur aranmaz. Ancak kusursuz sorumluluğun şartları aranır (Oğuzman/Öz, s. 183). Federal Mahkeme, kusursuz sorumluluk durumlarında kusur tazminatın koşulu bulunmadığını (ATF 113 II 323), zarar görenin kusuru baskın olsa dahi illiyet bağı kesilmedikçe manevi tazminat verilmesini engellenmiyeceğini fakat indirim etmeni (BK m 44) olabileceğini (ATF 116 II 733; ATF 123 II 110) kararlarına yansıtmıştır (Scyboz/Gilleron, C. II). Cismanî zarar hallerinde yansıma zarar söz konusu değildir (Hatemi, Hüseyin: Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, s. 107). Đlke olarak kişiye bağlı olup cismanî zarara uğrayandan başkası talepte bulunamaz. Hatemi nin bu konudaki düşüncesi şudur: 9

10 cismanî zarara uğrayan kimse ile manevi bütünlüğü, iç huzuru ağır şekilde zarara uğramış olan kimse arasındaki özel yakınlık, bu kişinin de iş bu eylem dolayısı ile iç huzurunun manevi bütünlük değerinin ağır şekilde ihlal edildiğini varit gösteriyorsa, bu takdirde de bu tedavi masrafları dolayısıyla maddi giderim isteyebilmelidir. Çünkü, onun da kişilik hakkının ihlal edildiğini söyleyebiliyorsak, bu doğrudan ihlalin yol açtığı tedavi masrafları da dolayısı ile zarar olarak tazmin edilebilir (Hatemi, Hüseyin: Sözleşme Dışı Sorumluluk, hukuku s. 108). Federal Mahkemeye göre; manevi tazminat hakkının ileri sürülebilmesi için ölümden önce dava hakkı şu veya bu şekilde ileri sürülmüş olsun (ATF 81 II 385); keza hak devredilebilir (ATF 63 II 157) (Her iki karar için bknz. Scyboz/Gilleron, C.II). Yargıtay HGK. bir kararında; manevi tazminatı isteyebilme koşullarını her olayın özelliği itibariyle belirlenmesi gereği vurgulamış; BK. m. 47 nin buna göre uygulanabilirliğinin araştırılması, illiyetinin varlığı halinde doğrudan zarar görme şartının aranmayacağı düşüncesiyle sözü edilen hükme genişlik kazandırmıştır (Bu karara göre...burada 47. maddedeki hukuki esaslar açısından cismani zarar kavramı üzerinde de olayın özelliği itibariyle durulması gerekir. Cismani zarar vücut bütünlüğü denilince de kuşkusuz ruhsal bütünlüğü bu kavramın içerisinde mütala edilmelidir. O halde olay nedeniyle doğrudan doğruya cismani zarara maruz kalan çocuğun babası ruhsal sağlığını ağır şekilde bozularak şok geçirip tedavi zorunda kalmışsa illiyet bağı gerçekleşmiş sayılacağından BK. m. 47 maddesine dayanarak manevi tazminat isteyebilir (Yarg. HGKK E /K. 894). Federal Mahkeme, başta bedensel bütünlüğünün ihlalinin ağırlığı ve bazı görünümleri; sürekli özürlülük (maluliyeti), yaşama sevinci üzerinde etkiler, yaşam tarzının sınırlanması, güç kaybı (ATF 112 II 131); erken yaşlanma, özellikle uzun süreli ve eziyet verici olduğunda hastahanede yatmayı (ATF 89 II 49); mesleki yaşamın bozulması/allak bullak olmasını (ATF 102 II 33) manevi tazminat sebebi saymıştır (Kararlar için bknz. Scyboz/Gilleron, C.II). Yargıtayın yaklaşımına bir örnek: 1- Dava, trafik kazasından doğan yaralanma nedeniyle manevi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece, yaralanma çocuğun anne ve babasının manevi tazminat isteklerini reddetmiştir. Dosyadaki delillere göre, davacıların kız çocuğu kamyon altında kalışı bunun sonucu olarak göbek altından pubis hizasına kadar uzanan kalıcı yara izi, pupiste doku kaybı, toraksta yaralanma olduğu, belden aşağı kısmının estetiğinin bozulduğu ve olay nedeniyle uzun süre tedavi gördüğü anlaşılmıştır. 10

11 Kişilik hakları, kişinin yaşamı, sağlığı, vücut ve ruh bütünlüğü ile toplum içindeki yerini koruyan haklar olduğu ve bunların fizik, duygusal ve sosyal kişilik değerleri içerdiği gözetildiğinde, somut olaydaki duruma göre, davacıların kız çocuğunun yaralanmasının, sosyal ve duygusal kişilik değerler kapsamında olupolmadığı konusu üzerinde durulmak gerekir. Sosyal ve duygusal kişilik değerleri, kişinin toplum içindeki yeri, birlikte yaşadığı ailesi ve yakınlarının değer alanı içine giren haklardır. Bu haklar kişinin bizzat kişiliğine bağlı olmayıp özellikle aile hukuku içinde yer alan değerlerdir. Bu bağlamda da Borçlar Kanunu nun 49. maddesindeki düzenleme itibariyle, kişinin bizzat değilde yakınlarının (karı-koca, ana-baba ve çocukları) ağır yaralanması gibi somut olayın kendine özgü ağırlığının ve özelliğinin zorunlu kıldığı olguların kanıtlanması halinde sosyal ve duygusal değerlerin ihlal edildiği ve bozulduğu, böylece aile birliği içinde korunması gereken bağlılığın zarar gördüğünün kabulü gerekir. Somut olayda, verilen raporlara göre, çocuğun yaşamsal tehlike olasılığına dikkat çekilmiş, çeşitli ameliyatlar geçiren çocuk uzun süre tedavi altında tutulmuştur. Ayrıca vücudunun belden aşağı kısmındaki deformasyon ve kalıcı yara izleri nedeniyle çocuğun ileride evlenme şansını ve cinsel yaşantısını etkileyecek boyutlarda olduğu anlaşılmaktadır. Böyle bir sonucun varlığı halinde, neslin devamınında önlenmiş olacağı doğaldır. Böylece davacıların da geleceğe yönelik istem ve beklentilerinin gerçekleşmemesi nedeniyle sosyal kişilik değerlerinin bu yönden de saldırıya uğradığı kabul edilmek gerekir. Mahkemece açıklanan bu yönler gözetilmeden yazılı gerekçe ile anne ve babanın manevi tazminat isteklerinin red edilmiş olması yukarıda anlatılan ilkelere aykırı olup bozmayı gerektirmiştir (Y. 4. HD, T. 2000/416 E, 2000/2187 K). Diğer bir eski kararda: Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: Borçlar Kanununu 47. maddesinde aynen Hâkim, hususi halleri nazara alarak cismani zarara düçar olan kimseye yahut adam öldüğü takdirde ölünün ailesine manevi zarar nedeniyle adalete muvafık tazminat verilmesine karar verebilir denilmiştir. Bu madde ile getirilen hukuki esaslara göre cismani zarar halinde manevi tazminatı ancak doğrudan doğruya cismani zarara maruz kalan kimse isteyebilecektir. Bunun sonucu olarak yansıma suretiyle bir zarardan söz edilerek cismani zarara maruz kalan kişi dışındakiler yararına yasanın 47. maddesine dayanılarak manevi tazminata hükmedilemiyeceğinin kabulü gerekir. Burada 47. maddedeki hukuki esaslar açısından cismani zarar kavramı üzerinde de olayın özelliği itibariyle durulması gerekir. Cismani zarar vücut bütünlüğüne karşı ika edilen zararları ifade eder; vücut bütünlüğü denilince de kuşkusuz ruhsal 11

12 bütünlükte bu kavramın içerisinde mütalaa edilmelidir. O halde olay nedeniyle doğrudan doğruya cismani zarara maruz kalan çocuğun babası ruhsal sağlığı ağır şekilde bozularak şok geçirip tedavi olmak zorunda kalmışsa illiyet bağı gerçekleşmiş sayılacağından B.K.nun 47. maddesine dayanarak manevi tazminat isteyebilir. Olayda davacı, çocuğunun geçirdiği kaza dolayısıyle böyle bir zarara maruz kaldığı iddia ve isbat etmiş değildir. Bu nedenlerle mahkemece Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır (HGKK, T, 1987/4-214 E, 1987/894 K) B. Cismani Zarara Uğrayanın Yakınlarının Manevi Tazminat Hakkı Yargıtay, Türk ve Yabancı öğretiye paralel ağır yaralanma gibi durumlarda zarar görenin yakınlarına manevi tazminat davası açma hakkı vermiştir: Davacı (X) nin temyizine gelince; dava, trafik kazasından kaynaklanan manevi tazminat istemine ilişkindir. Davalıya ait araç davacı (X) nin 7 yaşındaki çocuğuna çarparak onu %100 malül bırakmıştır. Çocukta beyin hasarı ve felç oluşmuş, sürekli bakıma muhtaç hale gelmiştir. Kişilik hakları, kişinin yaşamı, sağlığı, vücut ve ruh bütünlüğü ile toplum içindeki yerini koruyan haklar olduğu ve bunların fiziki, duygusal ve sosyal kişilik değerleri içerdiği gözetildiğinde, somut olaydaki duruma göre, davacının çocuğunun yaralanmasının, duygusal değerlere saldırı kapsamı içine girip girmediği konusu üzerinde durulmak gerekir. Duygusal kişilik değerler, kişinin toplum içindeki yeri, birlikte yaşadığı ailesi ve yakınlarının değer alanı içine giren haklardır. Bu haklar, kişinin bizzat şahsına bağlı olmayıp özellikle aile hukuku içinde yer alan değerlerdir. Bu bağlamda BK.nun 49.maddesindeki düzenleme itibariyle kişinin bizzat değilde yakınlarının (karı-koca, ana-baba ve çocukları) ağır yaralanması gibi somut olayın kendisine özgü ağırlığının ve özelliğinin zorunlu kıldığı olguların ortaya çıkıp kanıtlanması halinde duygusal değerlerin ihlal edildiği ve bozulduğu, böylece aile birliği içinde korunması gereken gönül bağlılığının zarar gördüğünün kabulü gerekir. Somut olayda, yukarıda açıklanan koşulların gerçekleştiği, davacı annenin, ağır surette yaralanan çocuğu nedeniyle BK.nun 49.maddesi uyarınca manevi zarara uğradığının kabulü gerekirken isteğin tümden reddedilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, kararın bozulmasını gerektirmiştir (Y.4.HD, T, 1998/6744 E, 1998/6945 K). Cismani zararın ağır olması halinde anne, baba, çocuk ya da birlikte kalanlar manevi tazminat isteyebilir. Normatif dayanağı BK m 49 dur. Federal Mah- 12

13 keme; bu hakkı ağır bedensel zararlarda, zarara uğrayan kişilerin yakınlarını da kapsar biçimde genişletmiştir (ATF II 50; Scyboz/Gilleron, C.II). Yargıtayın, çocukları yaralanan anne ve babanın manevi tazminat isteme kriterini şu şekilde koymuştur: (...1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davacılardan (X) yönelen tüm temyiz itirazları ile (Y) ve (Z) a yönelik aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan öteki temyiz itirazları reddedilmelidir. 2- Davacılar (Y) ve (Z) kalıcı sakatlık bırakmayan çocukları (X) in elinden yaralanması dolayısıyla manevi tazminat istemişler ve mahkemece o yolda hüküm kurulmuştur. Borçlar Kanununun 47. Maddesi uyarınca ona olanak bulunmadığı gibi somut olayda 49. Maddesinin koşulları da gerçekleşmiş değildir. Yansıma yoluyla manevi tazminat verilmesine de yasal olanak bulunmadığından onların bu isteklerinin reddedilmesi gerekirken gerekçesiz olarak manevi tazminata karar verilmiş olması bozma nedenidir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Temyiz eden: Davalı vekili Hukuk Genel Kurulu nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle, davacıların çocuğunun avuç içlerinde (7) gün iş ve gücünden kalacak derecede yaralandığı, hayati tehlike geçirmediği, kalıcı bir izde bırakmadığı anlaşılmaktadır. BK.nun 47.maddesinin anlatım ve amacı itibariyle zarar görenin ancak ölümü halinde yakınlarına manevi tazminat ödenmesi öngörüldüğüne göre, anılan maddenin bu olayda uygulama alanı bulunmadığı açıktır. Şu durumda sorunun, çözümünde başkaca bir yasal dayanağın olup-olmadığı araştırılmak gerekir. Genel bir nitelik taşıyan BK.nun 49.maddesi kişilik haklarına saldırı halinde manevi tazminat hükmedilmesini hüküm altına almıştır. Kişilik hakları, kişinin yaşamı, sağlığı, vücut ve ruh bütünlüğü ile toplum içindeki yerini koruyan haklar olduğu ve bunların fiziki, duygusal ve sosyal kişilik değerleri içerdiği gözetildiğinde, somut olaydaki duruma göre, davacıların çocuğunun yaralanmasının, duygusal değerlere saldırı kapsamı içine girip girmediği konu- 13

14 su üzerinde durulmak gerekir. Duygusal kişilik değerler, kişinin toplum içindeki yeri, birlikte yaşadığı ailesi ve yakınlarının değer alanı içine giren haklardır. Bu haklar, kişinin bizzat şahsına bağlı olmayıp özellikle aile hukuku içinde yer alan değerlerdir. Bu bağlamda BK.nun 49.maddesindeki düzenleme itibariyle, kişinin bizzat değilde, yakınlarının (karı-koca, ana-baba ve çocukları) ağır yaralanması gibi somut olayın kendisine özgü ağırlığının ve özelliğinin zorunlu kıldığı olguların ortaya çıkıp kanıtlanması halinde duygusal değerlerin ihlal edildiği ve bozulduğu böylece Aile Birliği içinde korunması gereken gönül bağlılığının zarar gördüğünün kabulü gerekir. Somut olayda, az yukarıda açıklanan koşullar kanıtlanmadığı ile davacıların çocuklarının ağır biçimde yaralanmadığı, anlık bir heyecan ve üzüntününde, BK. 49.maddesinin koruduğu değerler bakımından kişilik haklarına saldırı teşkil edecek düzeye ulaşmadığı, böylece manevi tazminatın gerekmediği sonucuna varılmıştır. O nedenle Hukuk, Genel Kurulu nca benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır (Y. HGKK, T, 1998/4-251 E, 1998/265 K). Bu karar başka bir anlatımla da BK m 47 ve 49 arasında ilişkiyi de vermektedir. 4- ÖLÜM HALLERĐNDE MANEVĐ TAZMĐNAT Ölüm hallerinde manevi tazminatın normatif dayanağı BK. m. 47 dir. Hukuka aykırı eylem veya eylemsizlik mağdurun ölümüne sebep olmuşsa ölenin ailesi (yakınları, taallûkatı) (familie, Angehörigen) dava açma hakkına sahiptir. Burada yansıma zararı söz konusudur (Hatemi, Hüseyin: Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, s. 108). Öğreti ailesi deyimini yakınları olarak yorumlamaktadır (JdT 1979 I, 459, JdT 1977 I 126; JdT 1964 I 451 Oğuzman/Öz: s. 184). Federal Mahkemeye göre, ölüm hallerinde ölen ile birlikte yaşıyor veya aralarında istisnai yoğunlukta duygusal bağ var ise erkek ve kız kardeş (ATF 89 II 396); aynı şekilde kayın babakaynana (ATF 88 II 455); nisanlı (ATF 114 II 144) hak sahibidir. Birlikte yaşayanları ise çözümsüz bırakmıştır (Kararlar için bkz. Scyboz/Gilleron, C. II). Yargıtay kararları öğretiye paralellik arz eder (Nitekim yargıtay bir kararında...ölenin arkasından maksat davacılar ile ölen arasında eylemli, gerçek bağlılık ile ilişkisi bulunan kişilerdir diyerek BK m. 47 deki aile kavramından ne anlaşılacağını ifade etmiştir. Yarg. 4. HD E 10916/K. 3254, Uygur, Turgut: C.I, S Diğer kararında; bir meslek hastalığından ölüm tesbit edildiği takdirde kardeşlere manevi tazminat takdiri için mirascı sıfatının aranmaması icap eder. 14

15 Aradaki akrabalık ve duygusal ilişki yeterlidir ifadesiyle mirasçılık sıfatının gerekmeyeceği vurgulanmıştır. Yarg. 9. HD , E. 99/87/10842 (Öz- Kartotex). Đşçinin ölümü halinde manevi tazminat talebi için, işverenin ölümden sorumlu olması gerekir. Burada ki sorumluluk akdi sorumluluktur. Ölüm sebebi iş kazası veya meslek hastalığı olmalıdır. Ayrıca işverenin sorumluluğunu gerektirir özellikleri taşıması gerekir. Bu nedenler içerisinde uygun sebep, sonuç ilişkisi yani illiyet olmalıdır. Kısaca destekten yoksun kalma tazminatının talep koşulları manevi tazminatta da aranır (Oğuzman a göre manevi zararın ölüm ile uygun illiyet bağı, hayatın normal akış şartları altında vardır. Ancak davalı, davacının ölenin aile ferdi(yakını) olmadığını veya gerçekte ölümden üzüntü duymadığını ispat ederse birinci halde hukuka aykırılık bağının ikinci halde manevi zararın bulunmadığı sonucuna varılır, Oğuzman/Öz, s. 185). Ölene yakın olanlar. Ölümünden acı duyanlar manevi tazminat isteyebilir. Buna nikahsız eş ya da metres dahildir. Ölünün ailesi kavramı (BK m 47) duygusal bağı da içerecek genişliktedir. Federal Mahkeme, sağ kalan eş, ana-baba; çocuklar, erkek ve kızkardeş, ölen ile birlikte yaşayan istisnai yoğunlukta duygusal bağ var ise erkek ve kız kardeş, kayın baba-kaynana ve son olarak nişanlı ölüm halinde manevi tazminatı hak ederler (ATF 89 II 396; ATF 88 II 455; ATF 114 II 144; Scyboz/Gilleron). Yargıtayın yaklaşımı aynı yöndedir; örnekler: Davacı kardeşlerinin temyizine gelince; Davacılar trafik kazası sonucu ölen kardeşleri (X) ın ölümü sonucu duydukları acı ve elem nedeni ile kendilerine de manevi tazminat verilmesini istemişlerdir. Mahkemece bu davacıların kardeşlerinin ölümü nedeni ile üzülmelerinin hayatın olağan akışına uygun olduğunu, ancak bunun davalılara tazminat olarak yansıtılmasının hakkaniyete ve hukuk vicdanına uygun olmadığı gerekçesi ile reddedilmiştir. Borçlar Kanununun 47.maddesi ölenin ailesine dahil kişilerin manevi tazminat isteyebileceğini kabul etmiştir. Ölenin ailesinden maksat davacılar ile ölen arasında eylemli gerçek bir bağlılık ve ilişki bulunan kişilerdir. Mahkemece tarafların sosyal ve ekonomik durumları ve ölenle ilişkileri göz önünde tutularak manevi tazminatın amacı ve niteliğine uygun miktarlara hükme- 15

16 dilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile isteklerin reddedilmiş olması bozma nedenidir (Y. 4. HD, T, 1998/3241 E, 1998/6753 K). Davacı eş (X) yönünden; Borçlar Kanununun 47.maddesi hükmüne göre hakimin özel halleri göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği bir para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktarı mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay Đçtihadı Birleştirme Kararının gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkca gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir. Davaya konu olan işte trafik kazası sonucu ölen (Y) davacı (X) nin eşidir. Yukarıda gösterilen ilkeler gözetildiğinde mahkemece takdir edilen tazminat miktarı uygun değildir. Kaldı ki istek de ılımlıdır. Anılan bu ilkeler gözetilerek hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir. Diğer davacıların ölenin oğlu (Z) in ve kızı (T)in temyiz itirazlarına gelince; olayda desteğin çocukları olan davacılar babalarının ölümü nedeni ile manevi tazminat isteminde bulunmuşlardır. Karar yerinde desteğin 80 yaşında ve felçli durumda olup bakıma muhtaç olduğu, Anadolu da ki yaygın anlayışı ve inanış bu tür yaşlı insanların ölümünün onların düğünü bayramı şeklinde değerlendirilmektedir gerekçesiyle istem reddedilmiştir. Medeni Kanunun madde 1 e göre uyuşmazlıklarda öncelikle kanun uygulanır. Kanunda uygulanabilir bir kural yok ise yargıç örf ve adete göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir. Öte yandan yargıç karar verirken mahkeme içtihatlarından ve bilimsel görüşlerden yararlanır. Örf ve adet hukukunun hukukun kaynaklarından biri olduğu kuşkusuzdur. Ancak örf ve adetlerin öncelikle akla uygun olması gerekir. Süreklilik ve olması gereken bir düşünceyi taşıması diğer aranan koşullardandır. Rastlantısal ve alelade düşünceler hukukun kaynağı olamaz. 16

17 Somut olayda öncelikle Borçlar Kanununun 47.maddesinin uygulanması gerekir. Anılan maddede ölenin yakınlarının manevi giderim isteyebileceği belirtilmiştir. Bilimsel içtihatlar ve öğretideki görüşler de aynı doğrultudadır. Davacılar ile ölen arasındaki yakınlık derecesi ve aralarındaki ilişki ancak tazminatın miktarında etkili olabilir. Yoksa bu durum davanın reddini gerektirmez. Belirtilen nedenlerle mahkemenin kararı normatif düzenlemeye ve çağdaş hukuka açıkca aykırı olduğundan bozmayı gerektirmiştir (Y.4.HD, T,1998/4687 E,1998/8278 K). 5- CENĐNĐN MANEVĐ TAZMĐNAT HAKKI Cenin, sağ doğmak koşuluyla ölüm olaylarında manevi tazminat hakkına sahiptir. Çünkü ödenecek tazminat olay anının değil gelecekte duyulacak acı ve elemin karşılığıdır. Dava, trafik kazası sonucu ölüm nedeniyle oluşan maddi ve manevi zararın giderimine ilişkindir. Mahkemece istekler kısmen hüküm altına alınmış, karar, davacı tarafça temyiz edilmiştir. Ölüm hallerinde manevi tazminatın normatif dayanağı BK nun 47. maddesidir. Hukuka aykırı eylem ve eylemsizlik kişinin ölümüne yol açmış ise; ailesi ve bu kavram içinde yer alacak olan yakınları dava açma hakkına sahiptirler. Manevi tazminatın bu türü terekeye intikal etmez. Maddenin Almanya metnindeki yakınlar, müteallikat anlamını veren die Angehörigen terimi, Fransızca metnindeki Aile (famille)den daha geniştir (Bkz. Hatemi, Hüseyin: Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku) Đstanbul 1998, s BK m. 47 deki ölümün ailesi kavramını dar anlamda ele almamak gerekir. Zira Aile Hukuku nda dahi normlar arasında hukuki örgüyü sağlamak için sosyolojik ve biyolojik anlayışa saplanmaktan kaçınılmıştır. Bu nedenle ölen ile hak sahipleri arasında eylemli ve gerçek bağlılığı dikkate almak gerekir. Hatta aradaki akrabalık ve duygusal ilişki yeterlidir. Ölümün acısını derinden hissedecek bir yaşta olan her çocuğun manevi tazminat isteme hakkı vardır. Somut olayda, ölen büyükanne için torunların manevi tazminat istekleri mahkemece mirascılık ilişkisi bulunmadığı gerekçe gösterilerek red edilmiştir. Varılan bu sonuç, yukarıda sözü edilen gerek öğretide ve gerekse yargısal inançlarda vurgulanan ilkelere aykırı olduğundan karar bozulmalıdır (Y. 4. HD, T, 1998/5648 E, 1998/8925 K). 17

18 6- MANEVĐ TAZMĐNATIN BELĐRLENMESĐ A. Ön Bilgiler Maddi zararın hesabı genelde ölçümlenebilir. Dayanakları somuttur. Sadece cismani zararlara ilişkin tazminat hesaplamalarında işleyecek(bilinmeyen) dönem varsayımsaldır. Ancak bu döneme dahi hesaplama belirli formüllerle objektiflik sağlanmaya çalışılmıştır. Manevi tazminatta somut verilere dayanılamaz. Tazminat miktarını belirlerken titiz davranmak gerekir. Tazminatı belirleme yetkisi en geni şekilde yargıcın takdirine bırakılmıştır (MK m 4). Đkinci aşamada da gerekli indirim faktörlerini dikkate alır. Bu şekilde sonuca ulaşılır (Deschenaux/Tercier, Çev. Özdemir, s ). Yargıç takdir yetkisini kullanırken aşırılığa düşmemelidir. Keyfiliğe düşmemelidir. Kişisel karakterine, inancına göre karar vermemelidir (Akyol, Medeni Hukuka Giriş, s. 344). Manevi tazminatın belirlenmesi onun mahiyeti ile yakından ilgilidir. Öğretide bu konuya özenle yaklaşan Hatemi şu düşüncededir: Kanaatimce bu alanda eşitlik ilkesi (eşitlik adaleti) gözden uzak tutulmamalı, maddi giderim, geleceğe yönelik kazanç kaybı hesapları dolayısı ile az tutulmuş ise, manevi giderim bu eksikliği telafi etmelidir. Yoksa, mesela asgari ücret alan bir işçiye yirmi milyon lira maddi giderim, bir piyaniste bir milyon maddi giderim belirlendikten sonra, manevi giderim alanında da mağdurun içtima durumu hesapları yapılarak işçiye beş milyon piyaniste yine bir milyon lira manevi giderim belirlenirse, burada manevi giderim eşitsizliğinin büsbütün belirginleşmesine yol açacaktır. Oysa Tabiî Hukuk a göre insan uzvu giderim bakımından insan uzvuna eşdeğer sayılmalıdır (Hatemi, Hüseyin, Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, s Hatemi nin bu görüşü konuya ilişkin normatif düzenlemeler ve tatbikata aykırıdır. Ancak farklı bir bakış açışı gerektirdiği, için önemli ve tartışılması gereklidir). Manevi tazminatın normatif düzenleme kaynağı olan BK. m. 47 de Hakim hususi halleri nazara alarak cismanî zarara duçar olan kimseye ölünün ailesine manevi zarar adalete muvafık tazminat... tan söz edilmiştir. Dava, trafik kazası nedeniyle tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece dava kısmen kabul edilmiş olup, kararı davacılar temyiz etmiştir. 1- Davacılar olayda desteklerinin olduğunu belirterek destekten yoksun kalma tazminatı istemişlerdir. Mahkemece, ölen kadının davacılara, destek olduğunun ve bir işte çalıştığının ispatlanamadığını benimseyen bilirkişi görüşü doğrul- 18

19 tusunda bu istek reddedilmiştir. Oysa destekten yoksun kalma tazminatına hükmolunması için, ölenin bir işi ve gelirinin bulunması veya bulunduğunun ispatlanması şart değildi. Ölen kişi işsiz olsa veya yaşı küçük olsa bile bu durumun tüm yaşamı boyunca devam edeceği anlamına gelmez. Böyle bir sonuç hayatın olağan akışına da uygun düşmez. Kaldı ki, olayımızda ölen kadının ev hanımı olduğu anlaşılmaktadır. Herhangi bir gelir ve kazancı bulunmasa bile, ev hanımı olarak ailesine birçok yönden desteği bulunduğu, davacıların mahrum kaldıkları bir zararlarının olduğu hayatın olağan akışının doğal gereği olarak kabul edilmelidir. Bu itibarla davacı eş ve çocukların, kadının ölümü nedeniyle uğradığı maddi zararları uzman olan bilirkişiye hesaplattırılarak hüküm altına alınması gerekirken sorumluluk hukuku ilkelerine aykırı düşen bilirkişi görüşünün benimsenerek bu kalem isteğin reddedilmesi bozmayı gerektirmiştir. 2- Manevi tazminata ilişkin temyiz itirazlarına gelince; Borçlar Kanunu nun 47. maddesi hükmüne göre hakimin özel halleri gözönünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği bir para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayandan manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde bu tazminatın sınırı amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktarı mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay Đçtihadı Birleştirme kararının gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleride karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir. Davaya konu olan bu işte yukarıdaki ilkeler ve somut olayın özellikleri gözetildiğinde hükmolunan manevi tazminat miktarları azdır. Daha üst düzeyde manevi tazminat takdir olunması için kararın bozulması gerekmiştir (Y.4.H.D T, 1999/11287 E, 2000/204 K) Maddenin bu düzenlemesinde hususi haller adalete muvafık ibareleri öne çıkmaktadır. Bu ibarelerin yorumu niteliğinin ele alışına göre biçim alır. Oser/Schenenberger; Manevi tazminat olarak paranın tutarı sadece zararlandırmaya bakılarak değil, her isteği (her davadaki= tatmin edilme) ihtiyacına bakılarak tayin edilir... adam öldürmede acının ağırlığına rağmen yerine göre ufak bir para ile yetinildiği olur, çünkü bu durumda ileri derecede bir tatmin edilme ihtiyacı yoktur.. zaman geçmesi ve diğer şekilde tatmin) zararlandırılan kimsenin uslandırılması da manevi tazminatı azatabilir veya büsbütün ortadan kaldırılabilir diyerek bir anlamda tazminatın miktarını... belirlemede yol göstermektedir (Oser/Schönenberger, s. 431). 19

20 Becker, kişisel durumun olayın kendisinden fazla rol oynadığını ifade ediyorsa da yine bu kişisel durumdan dolayı ileri gitmemek gerektiğini vurgulamaktadır (Becker, Herman, (çev. Bülent Olcay ve ark.) s. 286). Federal Mahkemeye göre, ölüm halinde, hak sahibi ölenin ölüm anında ne kadar yanında (yanıbaşında) ise manevi acı o ölçüde büyük olur (ATF 93 I 586); yine ölen ne kadar ileri yaşta ise hissedilen manevi acı o kadar azdır (ATF 95 II 306). (Her iki karar için bkz. Scyboz/Gilleron, C II). Değişmez payda yargıcın takdir yetkisidir. Yargıtay: Hakimin manevi tazminat miktarını tayin ederken, Borçlar kanununun 43 ve 44 ncü maddelerindeki kurallar özel hal ve şartları takdir ederken kıyasen uygulanması kusursuz sorumluluk hallerinde ve olayda kusur bulunmadığı takdirde, kusurun dışında kalan amilleri,...kusurun mevcudiyeti halinde ise kusurda dahil bütün faktörleri takdirine mesnet yapması gerekir ifadesiyle sorumluluk ve takdirine yönelik ilkeleri belirlemiştir (Yarg. ĐBKK E 6/K. 7. Uygur, Turgut: s Yargıtay 9. HD. çoğu kararlarında ayrıca hakkaniyete uygun bir miktarı olay tarihi, maluliyet karşı kusur ve manevi tazminatın amacı ve niteliği dikkate alınarak uygun bir miktara hükmedilmesi gerekliliğini vurgulamaktadır. Yarg. 9. HD , E /K , , E /K (Öz-Kartotex)). Buna göre, bir kusursuz sorumluluk hali olan tehlike sorumluluğunda kusur aranmayacaktır. Esasen cismanî zarara uğrayan ya da ölen işçi için talep halinde kusuru olmasa dahi işveren manevi tazminat ile sorumlu kılınabilecektir. Ancak kusur ve karşı kusur manevi tazminatın yüksekliği için bir kriter olarak ele alınmaktadır. Mağdurun tam kusurlu olması halinde manevi tazminat illiyetin ortadan kalkması nedeniyle reddolmalıdır (Öser/Schönenberger, s. 430). Görüleceği üzere maddi tazminata ilişkin hükümler kıyas yolu ile manevi tazminata da uygulanır (Oser/Schönenberger, s. 430). Manevi tazminatın maddi tazminatı tamamlayıcı olduğu öğretide bir kısım yazarlarca ifade edilmektedir (Nitekim BK. m 42 Zararın hakiki miktarını ispat etmek mümkün olmadığı takdirde, hakim, halin mutad cereyanını ve mutazarrın olan tarafın yaptığı tedbirleri; nazara alarak onu adalete tevfikan tayin eder düzenlemesiyle denkleştirme işlevinin hareket noktasını oluşturur. Bu konuda fazla bilgi için bkz. Hatemi, Hüseyin: Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, s. 110). Bu yaklaşımın temel gerekçesi maddi tazminatın tahmine dayanan hesap yöntemidir. Varsayımlara dayanan tazminat hesapları çokça denkleştirici özellik gösteremez. Bu eksiklik manevi tazminat yoluyla giderilebilir. Borçlar Kanununun manevi tazminata yönelik diğer hükümlerinde bu özellik daha da açık görülür (Hatemi, Hüseyin: Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, s. 110). 20

YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİ T. 17.9.2001 E. 2001/4012 K. 2001/8028 MANEVİ TAZMİNAT - YANSIMA ZARAR

YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİ T. 17.9.2001 E. 2001/4012 K. 2001/8028 MANEVİ TAZMİNAT - YANSIMA ZARAR YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİ T. 17.9.2001 E. 2001/4012 K. 2001/8028 MANEVİ TAZMİNAT - YANSIMA ZARAR ÖZET : Manevi tazminatı ancak cismani zarara uğrayan kimse isteyebilir. Yansıma suretiyle bir zarardan sözedilerek

Detaylı

İŞ KAZASINA MARUZ KALAN İŞÇİ ( Maluliyet Oranı %0 Olsa Dahi Kusur Durumu Saptanarak Sonuca Göre Manevi Tazminata Karar Verilebileceği )

İŞ KAZASINA MARUZ KALAN İŞÇİ ( Maluliyet Oranı %0 Olsa Dahi Kusur Durumu Saptanarak Sonuca Göre Manevi Tazminata Karar Verilebileceği ) YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ T. 3.7.2006 E. 2006/4815 K. 2006/7231 İŞ KAZASINA MARUZ KALAN İŞÇİ ( Maluliyet Oranı %0 Olsa Dahi Kusur Durumu Saptanarak Sonuca Göre Manevi Tazminata Karar Verilebileceği )

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 818 S.BK /125 İŞ KAZASI ZAMAN AŞIMININ BAŞLANGICININ MALULİYET ORANIN KESİN OLARAK TESPİT EDİLDİĞİ TARİH OLDUĞU

İlgili Kanun / Madde 818 S.BK /125 İŞ KAZASI ZAMAN AŞIMININ BAŞLANGICININ MALULİYET ORANIN KESİN OLARAK TESPİT EDİLDİĞİ TARİH OLDUĞU T.C YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2013/21-2216 Karar No. 2015/1349 Tarihi: 15.05.2015 İlgili Kanun / Madde 818 S.BK /125 İŞ KAZASI ZAMAN AŞIMININ BAŞLANGICININ MALULİYET ORANIN KESİN OLARAK TESPİT

Detaylı

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2014/3-686 K. 2016/18 T

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2014/3-686 K. 2016/18 T T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2014/3-686 K. 2016/18 T. 20.1.2016 TEDBİR NAFAKASI İSTEMİ (Tarafların Gerçekleşen Ekonomik ve Sosyal Durumları İle Günün Ekonomik Koşullarına Göre Takdir Edilen Nafaka

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 5510 SGK/19

İlgili Kanun / Madde 5510 SGK/19 T.C YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2009/15860 Karar No. 2011/67 Tarihi: 17.01.2001 Yargıtay Kararları İlgili Kanun / Madde 5510 SGK/19 SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİNİN ARTMASI HALİNDE HER ZAMAN FARK

Detaylı

DAVACILARIN VARLIKLI OLMALARI DESTEK TAZMİNATI İSTEMELERİNE ENGEL DEĞİLDİR.

DAVACILARIN VARLIKLI OLMALARI DESTEK TAZMİNATI İSTEMELERİNE ENGEL DEĞİLDİR. DAVACILARIN VARLIKLI OLMALARI DESTEK TAZMİNATI İSTEMELERİNE ENGEL DEĞİLDİR. (1) Ana babanın parasal durumları iyi olsa bile, ilerde birgün yardıma muhtaç olmayacaklarını önceden kestirmek olanaksız bulunmasına

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 2821 S. SK/45

İlgili Kanun / Madde 2821 S. SK/45 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2014/841 Karar No. 2014/834 Tarihi: 24.01.2014 İlgili Kanun / Madde 2821 S. SK/45 PROFOSYONEL SENDİKA YÖNETİCİSİNİN HİZMET ÖDENEĞİ HUKUKA AYKIRI BULUNARAK İPTAL

Detaylı

* TAZMİNATIN YABANCI PARANIN FİİLİ ÖDEME GÜNÜNDEKİ KUR ÜZERİNDEN TAHSİLİNE KARAR VERİLMESİ GEREKTİĞİ

* TAZMİNATIN YABANCI PARANIN FİİLİ ÖDEME GÜNÜNDEKİ KUR ÜZERİNDEN TAHSİLİNE KARAR VERİLMESİ GEREKTİĞİ Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Esas : 2006/4-238 Karar : 2009/493 Tarih : 11.11.2009 * HAKSIZ FİİLDEN KAYNAKLANAN MADDİ-MANEVİ TAZMİNAT DAVASI * ZARARIN YABANCI PARA ÜZERİNDEN GERÇEKLEŞMESİ * TAZMİNATIN YABANCI

Detaylı

DAVACI : Nesrin Orhan Şahin vekilleri Av.Serap Yerlikaya ve Av.İlter Yılmaz

DAVACI : Nesrin Orhan Şahin vekilleri Av.Serap Yerlikaya ve Av.İlter Yılmaz ZİYNET (ALTIN) EŞYASI İSPAT YÜKÜ. T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU ESAS NO : 2012/6-1849 KARAR NO : 2013/1006 KARAR TARİHİ:03.07.2013 Y A R G I T A Y İ L A M I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : Gölcük 1. Asliye

Detaylı

İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ DERSİ

İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ DERSİ KTÜ Harita Mühendisliği Bölümü İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ DERSİ DERS NO#5 KONU: - İşveren sorumlulukları ve Adli süreç - Cezai Sorumluluklar ve Hükümler - Hukuki sorumluluklar ve Sonuçları Yrd. Doç.Dr.

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 818 S.BK/ S.İşK/78. T.C YARGITAY Hukuk Genel Kurulu. Esas No. 2008/21-53 Karar No. 2008/107 Tarihi:

İlgili Kanun / Madde 818 S.BK/ S.İşK/78. T.C YARGITAY Hukuk Genel Kurulu. Esas No. 2008/21-53 Karar No. 2008/107 Tarihi: T.C YARGITAY Hukuk Genel Kurulu Esas No. 2008/21-53 Karar No. 2008/107 Tarihi: 06.02.2008 İlgili Kanun / Madde 818 S.BK/41 4857 S.İşK/78 İŞ KAZASI SONUCU SÜREKLİ İŞ GÖREMEZ HALE GELEN İŞÇİ MADDİ MANEVİ

Detaylı

TAZMİNAT HESAPLARINDA ASGARİ ÜCRETLERİN UYGULANMASI

TAZMİNAT HESAPLARINDA ASGARİ ÜCRETLERİN UYGULANMASI TAZMİNAT HESAPLARINDA ASGARİ ÜCRETLERİN UYGULANMASI I- TEMEL İLKELER Yasa hükümleri çerçevesinde oluşturulan Yargıtay kararlarıyla, asgari ücretlerin uygulanma koşulları belirlenmiş ve bazı ilkeler ortaya

Detaylı

ÇOCUKLARIN DESTEKTEN YARARLANMA SÜRELERİ

ÇOCUKLARIN DESTEKTEN YARARLANMA SÜRELERİ ÇOCUKLARIN DESTEKTEN YARARLANMA SÜRELERİ Haksahibi kız çocukların destekten yararlanma süreleri, evlenmelerinin üstün olasılık içinde bulunduğu yaşa göre belirlenir ki, bu yaş kural olarak köylerde 18,

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 İŞYERİ DEVRİ İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİ ALACAKLARINA ETKİSİ

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 İŞYERİ DEVRİ İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİ ALACAKLARINA ETKİSİ T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/5438 Karar No. 2016/20280 Tarihi: 17.11.2016 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 İŞYERİ DEVRİ İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİ ALACAKLARINA ETKİSİ ÖZETİ İşyeri devri halinde

Detaylı

Trabzon üçüncü noteri olan davalı ise, süresinde zamanaşımı itirazında bulunmuştur.

Trabzon üçüncü noteri olan davalı ise, süresinde zamanaşımı itirazında bulunmuştur. MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI - DAVANIN CEZA ZAMANAŞIMI SÜRESİ DOLMADAN AÇILDIĞI - TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARI ÇERÇEVESİNDE HUKUKEN GEÇERLİ TÜM DELİLLERİ SORULUP TOPLANARAK KARAR VERİLMESİ GEREĞİ

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2, S. TSK/25

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2, S. TSK/25 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/37925 Karar No. 2014/7 Tarihi: 13.01.2014 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2,18-21 6356 S. TSK/25 GEÇERSİZ FESİH ALT İŞVEREN ASIL İŞVEREN İLİŞKİSİNİN MUVAZAAYA

Detaylı

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU T. 11.11.2009 E. 2009/4-238 K. 2009/493 YABANCI PARA ÜZERİNDEN TAZMİNAT ÖDEMESİ

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU T. 11.11.2009 E. 2009/4-238 K. 2009/493 YABANCI PARA ÜZERİNDEN TAZMİNAT ÖDEMESİ YARGITAY HUKUK GENEL KURULU T. 11.11.2009 E. 2009/4-238 K. 2009/493 YABANCI PARA ÜZERİNDEN TAZMİNAT ÖDEMESİ ÖZET : Davacılar, trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmuşlardır.

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK /41

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK /41 T.C YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2015/9-2698 Karar No. 2017/1557 Tarihi: 06.12.2017 İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK /41 BELGELERE DAYALI OLARAK HESAP- LANMAYAN FAZLA ÇALIŞMA HAFTA TATİLİ VE GENEL

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /2

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /2 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/24463 Karar No. 2017/11027 Tarihi: 15.05.2017 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /2 İŞÇİNİN DEĞİŞİK ALT İŞVERENLERDE ASIL İŞTE ÇALIŞARAK GEÇEN SÜRELERDEN ASIL

Detaylı

EVLİLİK BİRLİĞİ DEVAM EDERKEN EŞLERİN GENEL HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE AÇTIĞI MANEVİ TAZMİNAT DAVASI. Av. Nur Işın KÖROĞLU ERYİĞİT HUKUK BÜROSU / ANKARA

EVLİLİK BİRLİĞİ DEVAM EDERKEN EŞLERİN GENEL HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE AÇTIĞI MANEVİ TAZMİNAT DAVASI. Av. Nur Işın KÖROĞLU ERYİĞİT HUKUK BÜROSU / ANKARA EVLİLİK BİRLİĞİ DEVAM EDERKEN EŞLERİN GENEL HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE AÇTIĞI MANEVİ TAZMİNAT DAVASI Av. Nur Işın KÖROĞLU ERYİĞİT HUKUK BÜROSU / ANKARA 01.03.2017 isin@eryigithukuk.com Eşlerden birinin sadakat

Detaylı

3- ÖLÜM VE YARALANMALARDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

3- ÖLÜM VE YARALANMALARDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ TRAFİK SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI 1- YASADA ZAMANAŞIMI ÇELİK AHMET ÇELİK 2918 sayılı KTK nun Ortak Hükümler başlıklı Beşinci Bölümünde yer alan 109. maddesinde zamanaşımının uygulanması yönünden dayanışmalı

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/41

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/41 488 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2010/4805 Karar No. 2012/12361 Tarihi: 11.04.2012 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2013/1 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/41 FAZLA ÇALIŞMA ÜST DÜZEY YÖNETİCİNİN

Detaylı

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2013/10-2281 K. 2015/1727 T. 19.6.2015

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2013/10-2281 K. 2015/1727 T. 19.6.2015 T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2013/10-2281 K. 2015/1727 T. 19.6.2015 818/m.50,51,141 ÖZET : Dava, meslek hastalığı sonucu sürekli işgöremezlik durumuna giren sigortalıya Kurumca yapılan sosyal sigorta

Detaylı

30.10.2014 5510 SAYILI KANUN

30.10.2014 5510 SAYILI KANUN 5510 SAYILI KANUN İş Kazası : İş kazası, aşağıdaki durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhsal olarak özre uğratan olaydır. 1 Sigortalının işyerinde bulunduğu

Detaylı

SİGORTACIYA KARŞI DAVALARDA FAİZ BAŞLANGICI

SİGORTACIYA KARŞI DAVALARDA FAİZ BAŞLANGICI SİGORTACIYA KARŞI DAVALARDA FAİZ BAŞLANGICI Sigortacıya, gerekli belgelerle başvurulmuş olup da, sekiz gün içinde ödeme yapılmamışsa, temerrüt gerçekleşeceğinden, faiz başlangıcı temerrüt tarihi olacaktır.

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK/115,120

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK/115,120 410 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2012/21152 Karar No. 2012/20477 Tarihi: 12.06.2012 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2013/1 İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK/115,120 DAVA ŞARTI GİDER AVANSININ

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 1475.S.İşK/14 4857 S.İşK/57 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ. Esas No. 2009/17310 Karar No. 2011/19792 Tarihi: 30.06.

İlgili Kanun / Madde 1475.S.İşK/14 4857 S.İşK/57 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ. Esas No. 2009/17310 Karar No. 2011/19792 Tarihi: 30.06. İlgili Kanun / Madde 1475.S.İşK/14 4857 S.İşK/57 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2009/17310 Karar No. 2011/19792 Tarihi: 30.06.2011 KIDEM TAZMİNATI HESABINA ESAS ÜCRET YILLIK İZİN ÜCRETİ HESABINDA

Detaylı

YARGITAY 11.HUKUK DAİRESİ E.2006/435 K.2007/7464 T.15.05.2007 YOLCU TAŞIMA. ZORUNLU KOLTUK SİGORTASI DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI

YARGITAY 11.HUKUK DAİRESİ E.2006/435 K.2007/7464 T.15.05.2007 YOLCU TAŞIMA. ZORUNLU KOLTUK SİGORTASI DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI YARGITAY 11.HUKUK DAİRESİ E.2006/435 K.2007/7464 T.15.05.2007 YOLCU TAŞIMA. ZORUNLU KOLTUK SİGORTASI DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI Özet : Yolcunun ölümü halinde, bir can ve meblâğ sigortası türü olan

Detaylı

KESİN SÜRE VERİLİRKEN GİDERLERİN KALEM KALEM AÇIKLANMASI GEREKTİĞİ

KESİN SÜRE VERİLİRKEN GİDERLERİN KALEM KALEM AÇIKLANMASI GEREKTİĞİ İDER AVANSI, GİDERLERİN KALEM KALEM AÇIKLANMASI GEREKTİĞİ YARGITAY 17. Hukuk Dairesi ESAS NO : 2012/13494 KARAR NO : 2013/12373 GİDER AVANSI VE DELİL AVANSI ARASINDAKİ FARKLAR KESİN SÜRE VERİLİRKEN GİDERLERİN

Detaylı

KIDEM ZAMMI ÜCRETE UYGULANAN AYRI ZAMDIR ÖNCE KIDEM ZAMMI UYGULANIR DAHA SONRA TOPLU SÖZLEŞMEDEKİ NISBİ ZAM UYGULANIR Y A R G I T A Y İ L A M I

KIDEM ZAMMI ÜCRETE UYGULANAN AYRI ZAMDIR ÖNCE KIDEM ZAMMI UYGULANIR DAHA SONRA TOPLU SÖZLEŞMEDEKİ NISBİ ZAM UYGULANIR Y A R G I T A Y İ L A M I KIDEM ZAMMI ÜCRETE UYGULANAN AYRI ZAMDIR ÖNCE KIDEM ZAMMI UYGULANIR DAHA SONRA TOPLU SÖZLEŞMEDEKİ NISBİ ZAM UYGULANIR T.C. YARGITAY 22. Hukuk Dairesi ESAS NO : 2013/13336 KARAR NO : 2013/13573 Y A R G

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /18-21,25

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /18-21,25 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/35044 Karar No. 2017/14049 Tarihi: 13.06.2017 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /18-21,25 İŞÇİNİN İŞYERİNDE SATILAN ÜRÜNÜN PARASINI İŞVERENE ÖDEMEMESİ MÜŞTERİ-

Detaylı

4.HD , E.1998/ K.1998/10906

4.HD , E.1998/ K.1998/10906 KİŞİLERİN GÜNLÜK YAŞAMLARINI SÜRDÜRÜRLERKEN VE YAŞLILIK YILLARINDA DA SAKATLIKLARI ORANINDA ZORLANACAK OLMALARI NEDENİYLE GÜÇ KAYBI TAZMİNATI İSTEYEBİLECEKLERİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI (1) Davacı yaşadığı

Detaylı

4.1. Tabii (Doğal) Aydınlatma oaydınlatma mümkün mertebe doğal olarak, güneş ışığı ile yapılması esastır. Bu sebeple İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu na göre işyeri taban yüzeyinin en az 1/10 u oranında

Detaylı

YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ T. 16.2.2006 E. 2005/10998 K. 2006/1271

YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ T. 16.2.2006 E. 2005/10998 K. 2006/1271 T. 16.2.2006 E. 2005/10998 K. 2006/1271 İŞ KAZASI SONUCU MALULİYETİNDEN DOĞAN TAZMİNAT DAVASI BEKLETİCİ SORUN - ÖNEL VERİLMESİ ÖZET: Davacıya işveren ve Sosyal Sigortalar Kurumunu hasım göstermek suretiyle

Detaylı

AVUKAT YASİN GİRGİN

AVUKAT YASİN GİRGİN YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Esas Numarası: 2009/352 Karar Numarası: 2009/348 Karar Tarihi: 15.07.2009 MAHKEMESİ : Ankara 4. Aile Mahkemesi TARİHİ : 13/02/2009 NUMARASI : 2008/1266-2009/138 Taraflar arasındaki

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 854 S. DİşK/1

İlgili Kanun / Madde 854 S. DİşK/1 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2009/31285 Karar No. 2012/3117 Tarihi: 13.02.2012 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2012/3 İlgili Kanun / Madde 854 S. DİşK/1 DENİZ İŞ YASASININ KAPSAMI ÖZETİ:

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /6, S. İşK/14 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/1888 Karar No. 2015/6201 Tarihi:

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /6, S. İşK/14 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/1888 Karar No. 2015/6201 Tarihi: İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /6,57 1475 S. İşK/14 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/1888 Karar No. 2015/6201 Tarihi: 19.02.2015 İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİLİK ALACAKLARINA ETKİLERİ KIDEM TAZMİNATINDAN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/ S. BK/100

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/ S. BK/100 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/25068 Karar No. 2018/17398 Tarihi: 03.10.2018 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/25 818 S. BK/100 İŞÇİLERİN İŞVERENİN GÖREVLENDİR- MESİYLE GİTTİKLERİ BİR BAŞKA

Detaylı

T.C. YARGITAY. Hukuk Genel Kurulu. Karar Tarihi: YARGITAY KARARI. Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı Sayfa 1 / 5 YARGITAY KARARI

T.C. YARGITAY. Hukuk Genel Kurulu. Karar Tarihi: YARGITAY KARARI. Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı Sayfa 1 / 5 YARGITAY KARARI KARARI MAHKEMESİ:Aile Mahkemesi T.C. KARARI Taraflar arasındaki boşanma davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Ankara 11. Aile Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 19.09.2012 gün ve 2011/1139

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6100 S.HMK. /176

İlgili Kanun / Madde 6100 S.HMK. /176 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/16110 Karar No. 2014/94 Tarihi: 13.01.2014 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2014/3 İlgili Kanun / Madde 6100 S.HMK. /176 ISLAHIN BİR HAFTALIK KESİN SÜREDE

Detaylı

ÜCRET GERÇEK ÜCRETİN TESPİTİ FAZLA ÇALIŞMA

ÜCRET GERÇEK ÜCRETİN TESPİTİ FAZLA ÇALIŞMA İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/32, 41 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/3519 Karar No. 2013/3974 Tarihi: 04.02.2013 ÜCRET GERÇEK ÜCRETİN TESPİTİ FAZLA ÇALIŞMA ÖZETİ 4857 sayılı İş Kanununda

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/8

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/8 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2010/7939 Karar No. 2012/15559 Tarihi: 03.05.2012 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2012/4 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/8 İŞ SÖZLEŞMESİ VEKALET VE ESER

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6356 S. TSK/41-43

İlgili Kanun / Madde 6356 S. TSK/41-43 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2014/1967 Karar No. 2014/1792 Tarihi: 10.02.2014 İlgili Kanun / Madde 6356 S. TSK/41-43 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİ TESPİTİNE İTİRAZ İŞYERİNE YENİ ALINAN İŞÇİLERİN

Detaylı

Davalılar : 1) Ad ( Araç sürücüsü )

Davalılar : 1) Ad ( Araç sürücüsü ) B i l i r k i ş i R a p o r u Ç o r l u H u k u k M a h k e m e s i H a k i m l i ğ i n e Dosya No : esas Davacılar : 1) E ( Kazalı ) 2) Y ( Kazalının babası ) 3) Ay ( Kazalının Annesi ) Davalılar : 1)

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2011/7529 Karar No. 2013/12802 Tarihi: 29.04.2013 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 İŞYERİ DEVRİ İŞYERİ DEVRİNİN HUKUKİ SONUÇLARI ÖZETİ İşyeri devrinin temel ölçütü,

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 506.S. SSK/ 79

İlgili Kanun / Madde 506.S. SSK/ 79 T.C YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2012/7417 Karar No. 2013/12193 Tarihi: 10.06.2013 İlgili Kanun / Madde 506.S. SSK/ 79 USTA ÖĞRETİCİLER KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA TAM SÜRELİ ÇALIŞMANIN KOŞULLARININ EYLEMLİ

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /32,46

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /32,46 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/34893 Karar No. 2017/14190 Tarihi: 15.06.2017 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /32,46 DERS SAATİ KARŞILIĞI ÇALIŞMA BİR AYDA ÇALIŞTIĞI TOPLAM DERS SAATİNİN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /112

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /112 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2016/15460 Karar No. 2016/19015 Tarihi: 23.06.2016 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /112 ALT İŞVERENLER DEĞİŞMESİNE KARŞIN İŞÇİNİN ÇALIŞMASINI SÜRDÜRMESİ KAMU İŞVERENLERİ

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 5521 S. İşMK. /1

İlgili Kanun / Madde 5521 S. İşMK. /1 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/1856 Karar No. 2014/215 Tarihi: 16.01.2014 İlgili Kanun / Madde 5521 S. İşMK. /1 REKABET YASAĞI SÖZLEŞMELERİNDE GÖREVLİ MAHKEMENİN TİCARET MAHKE- MESİ OLDUĞU

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/53,57

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/53,57 T.C YARGITAY 22.HUKUK DAİRESİ Esas No. 2012/13098 Karar No. 2013/6371 Tarihi: 26.03.2013 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/53,57 İŞÇİNİN TANIK OLDUĞU DOSYADA KENDİ DURUMUNA İLİŞKİN VERMİŞ OLDUĞU BEYANIN

Detaylı

KAMULAŞTIRMASIZ EL ATILAN TAŞINMAZ BEDELİNİN TAHSİLİ OBJEKTİF DEĞER ARTIŞ ORANI VEKALET ÜCRETİ

KAMULAŞTIRMASIZ EL ATILAN TAŞINMAZ BEDELİNİN TAHSİLİ OBJEKTİF DEĞER ARTIŞ ORANI VEKALET ÜCRETİ Hukuk Genel Kurulu 2015/2178 E., 2016/805 K. KAMULAŞTIRMASIZ EL ATILAN TAŞINMAZ BEDELİNİN TAHSİLİ OBJEKTİF DEĞER ARTIŞ ORANI VEKALET ÜCRETİ o KAMULAŞTIRMA KANUNU (2942) Geçici Madde 6 o KAMULAŞTIRMA KANUNU

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/18-21

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/18-21 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2011/5173 Karar No. 2012/485 Tarihi: 24.01.2012 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/18-21 MUVAZAALI ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ İŞE İADENİN ASIL İŞVERENE VERİLMESİ İŞE İADE

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/18-21

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/18-21 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2008/36528 Karar No. 2009/16179 Tarihi: 01.06.2009 İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/18-21 FESİH TARİHİNİ İŞÇİNİN KESİN OLARAK BELİRLEYECEK NİTELİKTE İŞLEM YAPMASI

Detaylı

İŞ KAZALARINDA DOĞAN HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUKLAR

İŞ KAZALARINDA DOĞAN HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUKLAR İŞ KAZALARINDA DOĞAN HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUKLAR 1 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KURALLARINA UYMAYAN İŞVERENLERİN KARŞILAŞABİLECEKLERİ YAPTIRIMLAR A- İŞ KAZASI MEYDANA GELMEDEN: (İş güvenliği kurallarını

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 818.S.BK/161

İlgili Kanun / Madde 818.S.BK/161 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2009/17402 Karar No. 2011/19618 Tarihi: 30.06.2011 İlgili Kanun / Madde 818.S.BK/161 CEZAİ ŞART KARŞILIKLIK İLKESİ BAKİYE ÜCRETİN YANINDA CEZAİ ŞARTINDA İSTENEBİLECEĞİ

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/25 1475 S. İşK/14

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/25 1475 S. İşK/14 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2011/9842 Karar No. 2013/13792 Tarihi: 08.05.2013 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2013/4 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/25 1475 S. İşK/14 DEVAMSIZLIK NEDENİYLE

Detaylı

MÜFETTİŞİN ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL ETMESİ NEDENİYLE TAZMİNAT

MÜFETTİŞİN ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL ETMESİ NEDENİYLE TAZMİNAT YARGITAY Hukuk Genel Kurulu ESAS: 2014/77 KARAR: 2015/1712 MÜFETTİŞİN ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL ETMESİ NEDENİYLE TAZMİNAT Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda;

Detaylı

YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ T. 19.12.1995 E. 1995/10669 K. 1995/10932 ANNE VE BABANIN DESTEK PAYLARI

YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ T. 19.12.1995 E. 1995/10669 K. 1995/10932 ANNE VE BABANIN DESTEK PAYLARI T. 19.12.1995 E. 1995/10669 K. 1995/10932 ANNE VE BABANIN DESTEK PAYLARI ÖZET : Baba destekten çıktıktan sonra, destek görmeye devam eden annenin destek payının artırılması gerekir. KARAR : Davacı iş kazası

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857.S. İşK/32, 41

İlgili Kanun / Madde 4857.S. İşK/32, 41 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2009/42452 Karar No. 2012/3132 Tarihi: 13.02.2012 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2012/3 İlgili Kanun / Madde 4857.S. İşK/32, 41 İŞYERİNDE İŞÇİNİN YABANCILAR

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /53,59

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /53,59 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/34997 Karar No. 2017/13786 Tarihi: 12.06.2017 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /53,59 MEVSİMLİK İŞ MEVSİMLİK İŞTE ÇALIŞANLARIN YILLIK İZİN HAKLARININ BULUNMADIĞI

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4847 S. İşK/22

İlgili Kanun / Madde 4847 S. İşK/22 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2014/6057 Karar No. 2015/19194 Tarihi: 26.05.2015 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2016/3 İlgili Kanun / Madde 4847 S. İşK/22 ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ESASLI DEĞİŞİKLİK

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 5510 S.SGK/21 RÜCÜ HAKKI HALEFİYET

İlgili Kanun / Madde 5510 S.SGK/21 RÜCÜ HAKKI HALEFİYET T.C YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2012/19635 Karar No. 2013/11653 Tarihi: 28.05.2013 İlgili Kanun / Madde 5510 S.SGK/21 RÜCÜ HAKKI HALEFİYET ÖZETİ: Sigortalı ya da hak sahibini tatmin eden kurumun

Detaylı

TANIĞIN AKRABA OLMASI TANIK BEYANINI DEĞERSİZ KILMAZ

TANIĞIN AKRABA OLMASI TANIK BEYANINI DEĞERSİZ KILMAZ TANIĞIN AKRABA OLMASI TANIK BEYANINI DEĞERSİZ KILMAZ YARGITAY Hukuk Genel Kurulu ESAS NO : 2012/2-387 KARAR NO : 2012/551 Taraflar arasındaki boşanma davasından dolayı yapılan yargılama sonunda;... 5.

Detaylı

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Esas Numarası: 2015/ Karar Numarası: 2016/769 Karar Tarihi:

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Esas Numarası: 2015/ Karar Numarası: 2016/769 Karar Tarihi: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Esas Numarası: 2015/18-2143 Karar Numarası: 2016/769 Karar Tarihi: 08.06.2016 Özeti: Kamulaştırma Kanununun Geçici 6. maddesinin onikinci ve onüçüncü fıkraları Anayasa Mahkemesi

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/ 2 ALT İŞVEREN MUVAZAA

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/ 2 ALT İŞVEREN MUVAZAA T.C YARGITAY 22.HUKUK DAİRESİ Esas No. 2012/28980 Karar No. 2013/435 Tarihi: 23.01.2013 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2013/2 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/ 2 ALT İŞVEREN MUVAZAA ÖZETİ 4857 sayılı

Detaylı

EŞLER ARASINDA MAL REJİMİNİN TASFİYESİ DAVASI ( Zamanaşımı Def`i Yönünden ) ZAMANAŞIMI DEF`İNİN İLERİ SÜRÜLMESİ ŞEKİL VE SÜRESİ

EŞLER ARASINDA MAL REJİMİNİN TASFİYESİ DAVASI ( Zamanaşımı Def`i Yönünden ) ZAMANAŞIMI DEF`İNİN İLERİ SÜRÜLMESİ ŞEKİL VE SÜRESİ YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Esas : 2013/8-132 Karar : 2013/1389 Tarih : 25.09.2013 EŞLER ARASINDA MAL REJİMİNİN TASFİYESİ DAVASI ( Zamanaşımı Def`i Yönünden ) ZAMANAŞIMI DEF`İNİN İLERİ SÜRÜLMESİ ŞEKİL

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2, S.İşK/14

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2, S.İşK/14 T.Ç YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/1032 Karar No. 2015/23731 Tarihi: 01.07.2015 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2,6 1475 S.İşK/14 ALT İŞVERENLERİN DEĞİŞMESİ YENİ İHALE ALAN ALT İŞVEREN YANINDA

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK. /Geç. 3.

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK. /Geç. 3. T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/22557 Karar No. 2014/3546 Tarihi: 11.02.2014 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2014/3 İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK. /Geç. 3. İŞ MAHKEMELERİNDEN VERİLEN

Detaylı

İCRA İNKAR TAZMİNATI LİKİT ALACAK KAVRAMI MAL İADESİ YIPRANMA PAYI

İCRA İNKAR TAZMİNATI LİKİT ALACAK KAVRAMI MAL İADESİ YIPRANMA PAYI İCRA İNKAR TAZMİNATI LİKİT ALACAK KAVRAMI MAL İADESİ YIPRANMA PAYI ÖZET: Likit bir alacaktan söz edilebilmesi için alacağın gerçek miktarının bedeli ve sabit olması veya borçlu tarafından alacağın tüm

Detaylı

İlgili Kanun/Madde 4857 S. İşK/32,41, 69

İlgili Kanun/Madde 4857 S. İşK/32,41, 69 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/23367 Karar No. 2014/7174 Tarihi: 01.04.2014 İlgili Kanun/Madde 4857 S. İşK/32,41, 69 TIR ŞOFÖRLERİNİN SEFER PRİMLERİNİN ÜCRET NİTELİĞİNDE OLDUĞU SEFER PRİMLERİNİN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/8

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/8 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/19244 Karar No. 2017/5337 Tarihi: 30.03.2017 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2018/1 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/8 İŞ SÖZLEŞMESİNE SADECE İŞÇİ ALEYHİNE

Detaylı

TRAFİK KAZASINDAN DOĞAN TAZMİNAT TALEPLERİNDE ZAMANAŞIMI

TRAFİK KAZASINDAN DOĞAN TAZMİNAT TALEPLERİNDE ZAMANAŞIMI TRAFİK KAZASINDAN DOĞAN TAZMİNAT TALEPLERİNDE ZAMANAŞIMI Hukuk kurallarına aykırı bir şekilde bir kişinin malvarlığı ya da şahısvarlığında zarara yol açan eyleme haksız fiil denir. Haksız fiil faili malvarlığı

Detaylı

Evli Olduğunu Bildiği Bir Kimse ile Evlilik Dışı Birliktelik Yaşayan Kişi Haksız Fiil Hükümleri Kapsamında Diğer Eşin Uğradığı Zarardan Sorumludur

Evli Olduğunu Bildiği Bir Kimse ile Evlilik Dışı Birliktelik Yaşayan Kişi Haksız Fiil Hükümleri Kapsamında Diğer Eşin Uğradığı Zarardan Sorumludur Evli Olduğunu Bildiği Bir Kimse ile Evlilik Dışı Birliktelik Yaşayan Kişi Haksız Fiil Hükümleri Kapsamında Diğer Eşin Uğradığı Zarardan Sorumludur YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Tarih: 24.3.2010 Esas: 2010/4-129

Detaylı

DESTEKTEN YOKSUNLUKTA PASİF DÖNEM

DESTEKTEN YOKSUNLUKTA PASİF DÖNEM DESTEKTEN YOKSUNLUKTA PASİF DÖNEM Ölenin desteğinden yoksun kalanların tazminatı hesaplanırken, Yargıtay kimi zaman pasif dönem zararının hesaplanmayacağı, kimi zaman da hesaplanacağı yönünde kararlar

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 506.S.SSK/61 YAŞLILIK AYLIĞININ HESAPLANMA YÖNTEMİ

İlgili Kanun / Madde 506.S.SSK/61 YAŞLILIK AYLIĞININ HESAPLANMA YÖNTEMİ T.C YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2009/8546 Karar No. 2012/8662 Tarihi: 14.05.2012 İlgili Kanun / Madde 506.S.SSK/61 YAŞLILIK AYLIĞININ HESAPLANMA YÖNTEMİ ÖZETİ: 506 sayılı Yasanın 61. maddesine

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KARAR BARIŞ DERİN BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası: 2014/13462)

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KARAR BARIŞ DERİN BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası: 2014/13462) TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KARAR BARIŞ DERİN BAŞVURUSU (Başvuru Numarası: 2014/13462) Karar Tarihi: 22/12/2016 BİRİNCİ BÖLÜM KARAR Başkan ler Raportör Yrd. Başvurucu : Burhan ÜSTÜN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 3201 S.YHBK./3

İlgili Kanun / Madde 3201 S.YHBK./3 T.C YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/18150 Karar No. 2014/5855 Tarihi: 14.03.2014 İlgili Kanun / Madde 3201 S.YHBK./3 YURT DIŞI HİZMET BORÇLANMASI YURT DIŞINDA BAŞLAYAN SİGORTALI- LIĞIN TÜRKİYE

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. / S. İTÖHK/1

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. / S. İTÖHK/1 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 11674 Karar No. 2014/19330 Tarihi: 23.10.2014 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2015/4 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /32 6772 S. İTÖHK/1 İLAVE TEDİYE ALACAĞI

Detaylı

TRAFİK KAZALARINDA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI

TRAFİK KAZALARINDA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI TRAFİK KAZALARINDA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI I- İŞLETEN HAKKINDA CEZA ZAMANAŞIMI UYGULANACAĞINA İLİŞKİN KARARLAR: Davanın cezayı gerektiren bir eylemden kaynaklanması halinde, hem işleten

Detaylı

YOLCU TAŞIMADA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI

YOLCU TAŞIMADA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI YOLCU TAŞIMADA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI Yolcuların ölümü veya bedensel zarara uğramaları durumunda, taşıyıcının sorumluluğu TTK.767/5. uyarınca on yıldır. Taraflar arasındaki uyuşmazlık

Detaylı

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2013/3-1598 K. 2015/1159 T. 8.4.2015

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2013/3-1598 K. 2015/1159 T. 8.4.2015 T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2013/3-1598 K. 2015/1159 T. 8.4.2015 * YEMİN TEKLİFİ HAKKININ HATIRLATILMASI (Ancak İspat Yükü Kendisine Düşen Tarafın Yemin Deliline Başvuru Hakkının Varlığı İle Mümkün

Detaylı

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Esas : 2014/2-813 Karar : 2016/157 Tarih : 24.02.2016 (4721 s. MK m. 166, 174) Taraflar arasındaki boşanma-tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Kocaeli 2. Aile

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. / S. İşK. /14

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. / S. İşK. /14 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/23898 Karar No. 2014/5725 Tarihi: 11.03.2014 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2015/2 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /6 1475 S. İşK. /14 İŞYERİ DEVRİ

Detaylı

UZUN SÜRELİ ARAÇ KİRALAMA - FİNANSAL KİRALAMA

UZUN SÜRELİ ARAÇ KİRALAMA - FİNANSAL KİRALAMA UZUN SÜRELİ ARAÇ KİRALAMA - Uzun süreli kiralama, ariyet ve rehin gibi hallerde aracı elinde bulunduran işleten sayılır. Aracı işleten ise, kusursuz sorumluluk kurallarına göre zarardan sorumludur. Finansal

Detaylı

BEDENSEL ZARARLARDA GÜÇ KAYBI TAZMİNATI YARGITAY KARARLARI

BEDENSEL ZARARLARDA GÜÇ KAYBI TAZMİNATI YARGITAY KARARLARI BEDENSEL ZARARLARDA GÜÇ KAYBI TAZMİNATI YARGITAY KARARLARI BEDEN GÜCÜ EKSİLEN KİŞİNİN KAZANÇLARINDA BİR AZALMA OLMASA BİLE GÜÇ KAYBI TAZMİNATI İSTEYEBİLECEĞİNE İLİŞKİN KARARLAR (1) Bugün uygulamada, kişinin

Detaylı

İlgili Kanun / Madde BK/66

İlgili Kanun / Madde BK/66 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/4826 Karar No. 2017/9393 Tarihi: 30.05.2017 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2018/1 İlgili Kanun / Madde BK/66 SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDE

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /26 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ. Esas No. 2014/14808 Karar No. 2015/131 Tarihi:

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /26 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ. Esas No. 2014/14808 Karar No. 2015/131 Tarihi: İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /26 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2014/14808 Karar No. 2015/131 Tarihi: 20.01.2015 İŞÇİNİN KİŞİLİK HAKLARININ KORUNMASI MOBBİNGİN VARLIĞI İÇİN İLERİ SÜRÜ- LEN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/32 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ. Esas No. 2008/14944 Karar No. 2010/2311 Tarihi:

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/32 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ. Esas No. 2008/14944 Karar No. 2010/2311 Tarihi: İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/32 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2008/14944 Karar No. 2010/2311 Tarihi: 05.02.2010 ÜCRET BORDROSUNUN GERÇEĞİ YANSITMAMASI ÜCRET ARAŞTIRMASININ GEREKMESİ ÖZETİ:

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /26, 53 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/11497 Karar No. 2015/15217 Tarihi:

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /26, 53 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/11497 Karar No. 2015/15217 Tarihi: İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /26, 53 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/11497 Karar No. 2015/15217 Tarihi: 28.04.2015 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLARIN İHLALİ DURUMUNDA ORTAYA ÇIKAN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/41. T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2008/923 Karar No. 2008/5603 Tarihi: 21.03.2008

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/41. T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2008/923 Karar No. 2008/5603 Tarihi: 21.03.2008 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2008/923 Karar No. 2008/5603 Tarihi: 21.03.2008 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/41 FAZLA ÇALIŞMANIN KANITLANMASI ÜCRET BORDROLARI FAZLA ÇALIŞMANIN HAFTALIK ÇALIŞMA

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/41,63

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/41,63 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/2900 Karar No. 2013/7458 Tarihi: 24.04.2013 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2013/3 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/41,63 FAZLA ÇALIŞMAYI İŞÇİNİN KANITLAMAK

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK/5, 41

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK/5, 41 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/26324 Karar No. 2015/14105 Tarihi: 07.09.2015 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2016/4 İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK/5, 41 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİ

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/41

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/41 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/15363 Karar No. 2017/17435 Tarihi: 06.11.2017 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2018/2 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/41 FAZLA ÇALIŞMA İŞÇİNİN BİR GÜNDE

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 5510 S. SGK. /81

İlgili Kanun / Madde 5510 S. SGK. /81 T.C YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/4295 Karar No. 2017/6697 Tarihi: 21.09.2017 İlgili Kanun / Madde 5510 S. SGK. /81 SGK PRİMLERİNDEN İŞVEREN HİSSESİNİN HAZİNECE KARŞILANMASININ KOŞULLARI ÖZETİ:

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2,6

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2,6 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/15611 Karar No. 2017/18787 Tarihi: 21.11.2017 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2018/2 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2,6 ALT İŞVERENLER DEĞİŞMESİNE KARŞIN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/46 HAFTA TATİLİ

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/46 HAFTA TATİLİ T.C YARGITAY 22.HUKUK DAİRESİ Esas No. 2012/7983 Karar No. 2012/27098 Tarihi: 03.12.2012 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/46 HAFTA TATİLİ ÖZETİ 4857 sayılı İş Kanunu'nun 46. maddesinde, işçinin tatil gününden

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/17, S. İşK/14

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/17, S. İşK/14 TC. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/5102 Karar No. 2017/10030 Tarihi: 08.06.2017 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2018/1 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/17,24 1475 S. İşK/14 İSTİFA İŞÇİNİN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /18-21

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /18-21 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/40952 Karar No. 2017/22871 Tarihi: 25.10.2017 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /18-21 SENDİKANIN ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN MUVAZAALI OLUP OLMADIĞININ

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/ 2, 18-21

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/ 2, 18-21 582 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2013/1 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2012/1966 Karar No. 2012/6464 Tarihi: 05.04.2012 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/ 2, 18-21 ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN

Detaylı

İş Kazası Nedeniyle Tazminat Davalarında Islah, Zamanaşımı, Maluliyetin Değişimi

İş Kazası Nedeniyle Tazminat Davalarında Islah, Zamanaşımı, Maluliyetin Değişimi www.mevzuattakip.com.tr İş Kazası Nedeniyle Tazminat Davalarında Islah, Zamanaşımı, Maluliyetin Değişimi YARGITAY Hukuk Genel Kurulu ESAS NO : 2014/21-2372 KARAR NO : 2017/379 Taraflar arasındaki maddi

Detaylı