HAFTAYA BAKIŞ 30 NİSAN 2014 ERDOĞAN TOPRAK CHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI TÜRKİYE VE DÜNYA GÜNDEMİ

Transkript

1 HAFTAYA BAKIŞ 30 NİSAN 2014 TÜRKİYE VE DÜNYA GÜNDEMİ

2 HAFTAYA BAKIŞ 30 NİSAN 2014 TÜRKİYE VE DÜNYA GÜNDEMİ ANA BAŞLIKLAR HÜKÜMETİN 19 NİSAN DA UYGULAMAYA KOYDUĞU HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI BORÇ ÜSTLENİMİ YÖNETMELİĞİ, DEVLETİN VE DOLAYISIYLA VATANDAŞLARIN ÜZERİNE ÇOK CİDDİ VE AĞIR BORÇ YÜKÜ GETİRECEKTİR. İLGİLİ YASADA YER ALMAYAN DÜZENLEMELERE, BU YÖNETMELİKTE YER VERİLEREK HUKUKİ SÜREÇ ÇİĞNENMİŞTİR. DÖVİZ, KUR, FAİZ, VERGİ KISKACI EKONOMİMİZİ ZORLAMAYA DEVAM EDİYOR. TÜİK İN İLAN ETTİĞİ VERİLERE GÖRE, İTHAL ÜRÜNLERDE FİYAT ARTIŞI YÜZDE 22 YE, İNŞAAT MALİYETLERİNDE YÜZDE 6 YA ILAŞTI! KONUT SATIŞLARINDA KESKİN BİR DÜŞÜŞ VAR! MERKEZ BANKASI BAŞKANININ MAYIS TA ENFLASYONUN ZİRVE YAPACAĞINI SÖYLEMESİ BUGÜNDEN MAZERET ARAMA AMAÇLIDIR. MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKALARI KURULU NUN BU AYKİ TOPLANTISINDA FAİZ ORANLARINDA DEĞİŞİKLİĞE GİTMEMESİ, BAŞBAKANA RAĞMEN YÜKSEK FAİZ POLİTİKASININ BİR SÜRE DAHA DEVAM EDECEĞİNİ GÖSTERMEKTEDİR. MERKEZ BANKASI FAİZ İNDİRİMİ İÇİN MEVCUT KOŞULLARDA EKONOMİK DURUMUN UYGUN OLMADIĞI DÜŞÜNCESİNDEDİR. EKONOMİMİZİN EN RİSKLİ ALANLARINDAN BİRİSİ OLAN ÖZEL SEKTÖR BORÇ YÜKÜNDEKİ BÜYÜME DEVAM EDİYOR. ÖZEL SEKTÖRÜN, BANKACILIK VE FİNANS KESİMİNİN BÜYÜK BORÇ YÜKÜ ALTINDA OLMASINA KARŞIN, BÜYÜMEK İÇİN BORÇLANMA DIŞINDA SEÇENEĞİNİN BULUNMADIĞI GÖZLENİYOR. SON VERİLERE GÖRE ÖZEL SEKTÖR BORÇ TOPLAMINDA 656 MİLYON DOLARLIK BİR ARTIŞ MEYDANA GELDİ! 30 NİSAN

3 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ ÖNCESİNDE, BAŞBAKANIN 1915 TAZİYESİNİN ANLAMINI SORGULAMAK GEREKİR! BU OLAYIN FARKLI BOYUTLARINI GÖRMEK DURUMUNDAYIZ. ERDOĞAN IN 2010 DA BAŞLATIP, SİYASİ NEMASINI YETERSİZ BULUNCA TERK ETTİĞİ ERMENİ AÇILIMI NE OLDU? İSVİÇRE DE O DÖNEMDE İMZA AŞAMASINA GELEN PROTOKOL NEREDE? İSRAİL-FİLİSTİN BARIŞ MÜZAKERELERİNİN AĞIR AKSAK YÜRÜTÜLMEYE ÇALIŞILDIĞI BİR DÖNEMDE, FİLİSTİNLİLERİN ARALARINDA ANLAŞTIKLARI, HAMAS VE EL FETİH İN ANLAŞMAYA VARDIKLARI AÇIKLANDI. ANCAK HAMAS I TERÖR ÖRGÜTÜ İLAN EDEN İSRAİL, EL FETİH-HAMAS ANLAŞMASI SONRASINDA BARIŞ GÖRÜŞMELERİNİ ASKIYA ALDIĞINI AÇIKLADI. ABD DE SÜRECİN BU AŞAMADA KESİNTİYE UĞRADIĞI GÖRÜŞÜNDE! UKRAYNA KRİZİ DERİNLEŞİRKEN, G-7 ÜLKELERİ RUSYA YA YAPTIRIMLARIN AĞIRLAŞTIRILMASINI KARARLAŞTIRDI. FRANSA VE ALMANYA DIŞİŞLERİ BAKANLARININ MOLDOVA VE GÜRCİSTAN A BİRLİKTE ZİYARETLERİ, GERİLİMİ TIRMANDIRMA YÖNÜNDE YENİ BİR ADIM. CENEVRE DE VARILAN MUTABAKATIN İŞLETİLEMEMESİ, SICAK ÇATIŞMALARIN BAŞLAMASI OLASILIĞINI GÜÇLENDİRİYOR. ALMANYA CUMHURBAŞKANI NIN GAUCK UN ZİYARETİ ÖNCESİNDE ALMANYA MEDYASINDA YAYGIN BİR ŞEKİLDE CUMHURBAŞKANINA, ERDOĞAN A TAVIR ALMASI, ANTİDEMOKRATİK TUTUMLARINI ELEŞTİRMESİ ÇAĞRILARI YAPILDI. ALMANYA CUMHURBAŞKANI NIN ANKARA DA YAPTIĞI KONUŞMADA TÜRKİYE DE DEMOKRASİ TEHLİKEDE SÖZLERİNİ ÖNEMLE DEĞERLENDİRMEK GEREKİYOR! BAŞBAKAN RTE, ALMAN CUMHURBAŞKANININ UYARILARINA, BİR DEVLET ADAMI İÇİN YAKIŞIK ALMAYAN YANITLAR VERDİ. GAUCK A HALA KENDİNİ RAHİP SANIYOR, DERKEN YURTDIŞINDAKİ ALEVİ YURTTAŞLARIMIZI DA İNCİTECEK NİTELEMELERDE BULUNARAK ALİ SİZ ALEVİLER YANİ BUNLAR ASLINDA ATAİST DEDİ. 30 NİSAN

4 DIŞİŞLERİ BAKANLIĞINDAKİ SURİYE YE OPERASYON SENARYOLARININ SIZMASINDAN SONRA BAŞLATILAN CASUS KİM? SORUŞTURMALARINDA HENÜZ SONUÇ YOK! ANLAŞILDIĞI KADARIYLA BU DA ÖRTBAS EDİLECEK. YA DA BU KAYITLAR YEREL SEÇİMLER ÖNCESİ HÜKÜMETİN MEYDANLARDA ELİNİ DAHA GÜÇLENDİRMEK İÇİN BİLHASSA SIZDIRILDI! TSK KONVOYUNUN IŞİD KONTROLÜNDE GÜVENLE SÜLEYMAN ŞAH SAYGI TÜRBESİNE GİTTİĞİ AÇIKLANIRKEN, UKRAYNA-SURİYE PARALEL SAVAŞLARININ GERİSİNDE ENERJİ HATLARININ OLDUĞU DA AÇIKLIK KAZANIYOR. 12 EYLÜL ANAYASA REFERANDUMUNDA KABUL EDİLEN DEĞİŞİKLİKLERLE İLERİ DEMOKRASİ DENİLİRKEN, TÜRKİYE DEMOKRASİSİ MEVZİ KAYBETMEYE BAŞLADI. ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN ÜZERİNDEN 4 YIL GEÇMESİNE KARŞIN KAZANILMIŞ ÖZGÜRLÜK ALANLARI BİLE PEŞ PEŞE ÇIKARTILAN YENİ YASA DEĞİŞİKLİKLERİYLE KAYBEDİLMEYE BAŞLANDI. CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİM TAKVİMİ BELLİ OLDU. SİYASİ OLARAK ESTİRİLEN HAVA, TÜRKİYE NİN 2 İSİMDEN BİRİSİNE MAHKUMİYETİ ŞEKLİNDE OLUŞTURULUYOR. HALK TARAFINDAN SEÇİLMİŞ BAŞBAKAN VE HALK TARAFINDAN SEÇİLMİŞ YETKİLİ AMA SORUMSUZ CUMHURBAŞKANI ÇELİŞKİSİ SİYASETTE YENİ KRİZLERİN ÖNCÜSÜ OLABİLİR. İMRALI, BAŞBAKAN VE AKP HÜKÜMETİNDEN 2 ACİL YASA İSTERKEN, KANDİL, AKP HÜKÜMETİNİ SAVAŞ HÜKÜMETİ OLARAK NİTELİYOR VE KUZEY SURİYE VE GÜNEYDOĞU DA SAVAŞA HAZIRLANDIĞINI İDDİA EDİYOR. BDP DEN HDP YE GEÇİŞLERLE DE HDP Yİ BİR ETNİK PARTİ, OLMANIN ÖTESİNDE, TÜRKİYE PARTİSİ OLMAYA HAZIRLIYOR. SAADET PARTİSİ NDEKİ FATİH ERBAKAN HAREKETİ DE MİLLİ GÖRÜŞ ÇİZGİSİNDE YENİ BİR KALKIŞMAYA ADAY. BU SÜREÇLER CHP OLARAK DİKKATLE İZLEMEMİZ GEREKEN SÜREÇLER. 30 NİSAN

5 HAFTAYA BAKIŞ 30 NİSAN 2014 TÜRKİYE VE DÜNYA GÜNDEMİ DETAYLAR HÜKÜMETİN 19 NİSAN DA UYGULAMAYA KOYDUĞU HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI BORÇ ÜSTLENİMİ YÖNETMELİĞİ, DEVLETİN VE DOLAYISIYLA VATANDAŞLARIN ÜZERİNE ÇOK CİDDİ VE AĞIR BORÇ YÜKÜ GETİRECEKTİR. İLGİLİ YASADA YER ALMAYAN DÜZENLEMELERE, BU YÖNETMELİKTE YER VERİLEREK HUKUKİ SÜREÇ ÇİĞNENMİŞTİR. Garantilerin 2012 yılına kadar geriye yürütülmesi, bütçedeki garanti sınırlamalarının aşılması, hepsinden öte, garanti kararlarının ve kapsamının Resmi Gazete de ilan edilmemesi hükmü idari yargıdan ve vatandaşlardan kararları ve bilgi edinilmesini kaçırma amaçlıdır. Burada bir suistimalin olduğu, olacağı, planlandığı çok açıktır! Hükümetin çok övündüğü çılgın projeleri, dev altyapı yatırımlarının, kamuözel sektör işbirliğiyle yap-işlet-devret ya da yap-işlet modelinin finansman sisteminin çöktüğü, 19 Nisan da Resmi Gazete de yayınlanan bir yönetmelikle itiraf edilmiştir. Büyük tutarlı yatırımlar için bulunacak kaynaklara devlet garantisi, hazine garantisi verilmesiyle ilgili yönetmelik, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi hakkındaki Kanun ile bu kanunda değişiklik yapan 6428 sayılı ÇOK TARAFLI YATIRIM GARANTİ KURULUŞU SÖZLEŞMESİNİN MADDELERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN çerçevesinde uygulamaya konulmuştur. 3 Kasım 2011 de kabul edilen 6428 sayılı kanunla ilgili yönetmeliğin, uygulamaya konulması için 3 yıldan uzun süre beklenmesi öncelikle sorgulanması gereken bir husustur. 30 NİSAN

6 Söz konusu kanunda 9 Mart 2013 tarihinde bir maddelik değişiklik daha yapılarak, 19 Nisan da yayınlanan Yönetmeliğe hukuki zemin oluşturulmaya çalışılmış, geriye dönük garantilerin de kapsamı genişletilmiştir. Asıl önemlisi ise yasa dayanak gösterilerek, hazırlanan yönetmelikte, yasada yer almayan, geriye dönük taahhütler, garantiler ile geçmişte yapılmış bazı büyük ihalelerin 2012 yılına kadar geriye gidilerek sınırsız hazine Garantisi altına alınmasıdır. Yönetmeliği derinlemesine irdelediğimiz zaman, yasada olmayan önemli bürokratik ve politik kayırmaların, Kamu İhale Kanununu delme yollarının, yönetmelik hükmü olarak düzenlendiğini görüyoruz. Ayrıca, daha önce yapılmış pek çok ihaleye katılan ve ihaleyi kaybedenler açısından, koşulları önemli ölçüde değiştiren, kazananlar açısından ise önemli ayrıcalık, kolaylık ve güvenceler getiren, idari, mali, teknik, bürokratik bazı taktik maddelerin yönetmeliğe yerleştirildiği görülmektedir. Öncelikle garanti-güvence dememek için yönetmeliğin adı dikkat çekmesin diye Hazine Müsteşarlığı Tarafından Gerçekleştirilecek Borç Üstlenimi Hakkında Yönetmelik olarak konulmuştur. Geçmişte de ülke yararı için, toplumsal kalkınma ve ekonomik refah için büyük projelere, yatırımlara devlet garantisi, hazine güvencesi verilen dönemler olmuştur. ANAP hükümetleri döneminde KİT ler ve Yerel Yönetimler açısından getirilen Hazine Garantili borçlanma imkânı olağanüstü boyutlarda suistimal edilmiş, Türkiye Hazinesi ağır dış borç taahhüdü ve yükümlülüğü altına sokulmuştur. Birikimli olarak süregelen bu Hazine Garantili borçların 2001 krizi üzerindeki etkisini de göz ardı edemeyiz. Nitekim, 2001 yılında devreye sokulan Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı ile hazine garantisi kaldırılmıştır. 30 NİSAN

7 Türkiye gibi, yatırımcı sermaye akışında sıkıntı yaşayan ülkeler ve ekonomiler için bu tür düzenlemeler zaman zaman proje bazında ve özel olarak uygulanmaktadır. Ancak garantinin kaldırılmasından 11 yıl sonra, AKP hükümetinin yeni bir modelmiş gibi ya da çılgın projelere mucize kaynak bulunmuş gibi devreye yeniden soktuğu garanti-borç üstlenim ve taahhüt sistemi, mevcut ekonomik koşullarda, ülkeyi derin bir darboğaza sürükleyebilecek niteliktedir. Özellikle yönetmelik maddeleri arasında yer alan belirsizlikler, istismara ve siyasi tercihe müsait düzenlemeler, ilgili yasanın yanı sıra, Anayasaya da aykırı hükümler, düzenlemenin içerdiği niyet konusunda ciddi kaygı unsurudur. AKP hükümetinin yürürlüğe koyduğu yönetmelik, bugüne kadarki uygulamaların dışında her türlü istismara açık, belirsizlikler, sınırsız garantiler, projeleri yüklenenler açısından siyasi ve ekonomik kayırmalara müsait hükümler içermektedir. Bu tür büyük projelere, projeleri yüklenen firmaların sadece kendi olanaklarıyla finansman bulmaları, ülkemiz gibi sıkça krizlere düşen bir ekonomi için, kimi zaman güç ve maliyeti yüksek olabilir. Bunu aşmanın, finansman bulmanın, maliyeti düşürmenin yollarından birisi bu tür garantilerdir. Şayet yöntem doğru uygulanırsa, Devlet Hazinesine herhangi bir yük yüklemeden projelerin daha ucuza yapılmasının yolu açılabilir. Ancak söz konusu yönetmeliğin, uzun süre bekletildikten sonra, yerel seçimler atlatılıp, havuz medyasında yer alan müteahhitlere dağıtılan 3. Köprü, 3. Havaalanı, Metro İnşaatları, Termik Santraller, Şehir Hastaneleri Kampusleri, Santraller, finansman aranan Kanal İstanbul gibi projelere, kaynak bulmada yaşanan sıkıntıların baş gösterdiği bir dönemde yayınlanmasına, dikkatinizi çekmek isterim! 30 NİSAN

8 Yönetmeliğin amacını, bu zamanlamadan anlamak mümkün olduğu gibi, kapsamı, geriye dönük uygulamalar, uygulama yöntemleri açısından da ciddi anlamda ekonomik değil, siyasi tercihlerin ön planda olduğu görülmektedir. Başbakan, meydanlarda sürekli olarak bu ve benzer projeleri, devletin cebinden beş kuruş çıkmadan yaptırmakla, ihale etmekle övünüyordu. Oysa şimdi bu projelerin tüm maliyet ve finans yükünü, kur riskinden, faizine varana kadar HAZİNE ÜSTLENMEKTEDİR. Adına Garanti yerine Borç üstlenimi denilse de ortadaki tek ekonomik gerçek budur. Yasada, yüklenici firmaların borçlarına garantinin Bakanlar Kurulu kararı ile verileceği hükmü yer alıyor. Borç üstlenme kararlarının Resmi Gazete de yayınlanmayacağı yönünde bir düzenleme yasada yok. Buna karşılık yönetmelikte, kararların yayınlanmayacağı hükmüne yer veriliyor. BU AÇIKÇA YÖNETMELİĞİN YASAYA AYKIRI OLDUĞUNUN KANITIDIR. Bu yolla, bütçede, hazine uygulamalarında, şeffaflık ilkesi zedelendiği gibi, kararların yayınlanmaması hüküm altına alınarak da, olası usulsüz kararlara karşı Danıştay a, idari yargıya, gidiş yolları kapatılmaktadır. Tüm yurttaşların vergilerinden oluşan kaynakların, üstlenilen borçların devlet sırrı gibi gösterilerek, kamuoyundan, toplumdan, yurttaşlardan gizlenmesinin ne gibi bir amacı olabilir? Bu gizlilik kisvesinin, Borçlara verilen garanti kararlarının, kamuoyunca bilinmesini tartışılmasını önlemek, İlgili meslek kuruluşları ve STK ların idari yargıya iptal davası açmasının önüne geçmek, Bu kararlara gizlilik unsuru verilerek, olası medyada haberleştirilmesi durumunda, gizli sırların, açığa vurulduğu gerekçesiyle, gazetelere-gazetecilere suç duyurusu, dava tehdidi gibi gizli amaçların, olduğunu düşünmekteyim. 30 NİSAN

9 İdarenin, Bakanlar Kurulu nun aldığı kararların gizlenmesi, idari yargı yollarının kapatılması Anayasaya da (Md. 125) açıkça aykırıdır ve idarenin eylem ve işlemlerinin yargı denetimine tabi olması yollarının kapatılması, anayasal suç oluşturmaktadır. Sadece bu madde bile yönetmeliğin iptalini gerektiren bir hükümdür. Bir başka vahim düzenleme, geçmişte yapılmış ihalelerin, Bakanlar Kurulunca garanti kapsamına alınmasıdır. Bu ihalelerin yapıldığı dönemde, böyle bir garantinin varlığı ya da verileceği bilinmiş olsaydı, doğal olarak o ihaledeki teklifler, fiyatlar çok farklı ve rekabete daha açık olacaktı. Bu düzenleme, geriye dönük olarak ihale şartlarının üstleniciler lehine bir anda değiştirilmesi, bu şirket ve kişilerin kayırılmasıdır. Geçmişte yapılan ve şimdi, 2-3 yıl sonra tümüyle Hazine garantisine alınan ya da alınacak olan, bu ihaleler için de, ihaleye katılan ancak kaybeden firmaların, ihalenin iptali, yeni şartlarda yenilenmesi talebinde bulunmalarının gündeme gelmesi gayet doğaldır. Hatta o ihalelerin iptali ve yeni hazine Garantisi koşullarında yenilenmesi için dava bile açılabilir. Çünkü bu ihalelerin hemen tamamı, yap-işlet-devret ya da yap-işlet modeli ile yapılan ihalelerdir. Şayet böyle bir garantinin varlığı, ihale yapıldığında bilinmiş olsaydı, firmaların verecekleri fiyat, kâr payı, işletme süresi vb. unsurlarda çok ciddi değişiklikler, indirimler, maliyet düşüşleri olacaktı. İhalenin açıldığı ve sonuçlandığı süreçte var olmayan, böyle bir garanti unsurunun geriye dönük olarak şimdi uygulanacağının ilan edilmesi, sonradan böyle bir avantajın sağlanması, ihaleleri şaibeli hale getireceği gibi, ihaleyi kazananların da kollandığı ve kayırıldığını ortaya koymaktadır. 30 NİSAN

10 Burada akla şöyle bir soru da gelmektedir: İçişler Bakanı Efkan Ala nın İstanbul Emniyet Müdürü ile yaptığı ve medyaya, soruşturma dosyalarına da yansıyan konuşma kayıtlarında, savcı ve emniyet personeline yönelik bazı uygulama talimatları söz konusudur. Burada Bakan, İstanbul Emniyet Müdürüne Sen savcı ve yargıçlara gerekeni yap, durdur. Gerekirse içeri at. Suç bile olsa, biz gerekirse yasa çıkartır, suç olmaktan çıkartırız korkma demektedir. Şimdi bu ihalelere girip kazanan firmalara da acaba, Siz girin teklifinizi verin, işi alın. Biz daha sonra kanun-yönetmelik çıkartıp sıkıntınızı çözeriz sözü mü verildi, sorusunun aklımıza gelmesi kaçınılmaz! Kanunun 8/A maddesi, bir bütçe yılı içinde, üstlenilecek borç limitinin her yıl bütçe kanunu ile belirleneceğini öngörmektedir. Kanuna uygun olarak, 2014 yılı Bütçe Kanunu nda bu limit 3 milyar dolar olarak belirlenmiştir. Temel ilke yasada böyle düzenlenmesine karşın, 9 Mart 2013 tarihinde yapılan değişiklikle yasanın borç üstlenim limitiyle ilgili maddesinin 1 Ocak 2014 te, diğer maddelerinin ise 1 Ocak 2012 den geçerli olması öngörülmüştür. Bu ek düzenlemenin hukuki sonucu, 1 Ocak 2014 itibarıyla daha önceden ilana çıkmış, ihale edilmiş olan projeler için verilecek garantide sınır yoktur ve bu projeler, yukarıda değindiğim gibi 2014 bütçesinde yer alan 3 milyar dolarlık limitle bağlı değildir. Üstelik geriye dönük olarak, Hazine Müsteşarlığının uygundur görüşünün alınması konusunda da, geçmişteki projeler ve ihaleler istisna tutulmuştur. Bunun anlamı, Bakanlar Kurulu, Hazine 1 Ocak 2014 ten önceki ihalelere dilediği kadar, istediği tutarda garanti ve taahhüt verebilecektir. Bu garantiler, taahhütler, borçlar Resmi Gazete de yayınlanmayacak, Hazine nin hesaplarında da gösterilmeyecektir. 30 NİSAN

11 Dikkat çeken bir başka yönetmelik maddesi, idarelerin çıktığı ihale ilanlarında ve şartnamede projeye borç üstlenimi verileceği yer alsa bile verilmeyebilir şeklindeki düzenlemedir. Yani burada şirketlere, firmalara, ihaleye girmek isteyenlere aynı zamanda siyasi bir mesaj da verilmek istenmektedir. Şayet ihaleyi kazanan şirket, iktidara yakın bir şirket değilse, ihale şartnamesinde borç üstlenimi yer alsa bile verilmeyebilecektir. Bu da hükümetin işadamlarını, şirketleri tümüyle kendisine itaat ve biat ettirmeyi planladığını, bunu yönetmelikte de üstü örtülü bir şekilde ifade ettiğini göstermektedir. Ne yasada ne de yönetmelikte, geriye dönük olarak verilecek garantilerde, denetimin nasıl yapılacağı, üstlenicinin gerçekten ve iyi niyetle çabaladığı halde, sorunu aşamadığı için mi garanti talep ettiğinin tespitini olanaklı kılacak mekanizmalar yoktur. Bu durumda, kötü niyetli şirketler ve işadamları gerektiğinde, sudan bahanelerle ihaleyi, kredi borcunu, devletin üzerine yıkıp, borçların maliyetini tüm milletin üzerine yıkıp kârlarını katlayabilecektir. Bunu önleyecek bir sistem, yöntem yönetmelikte yer almamaktadır. Tamamıyla işadamının ahlâkına ve vicdanına bırakılmaktadır. Kısaca özetlemek gerekirse; Yasada yer almayan düzenlemeleri de içeren Borç Üstlenim Garantisi Yönetmeliği, hükümetin yandaş işadamlarına yönelik bir siyasi kayırma, ekonomik avantaj sağlama düzenlemesidir. Geriye dönük olarak da, büyük ihaleleri kazanan, şimdi ise siyasi gerilim, küresel koşullar nedeniyle kırılganlığı artan Türkiye Ekonomisi nin kaynak bulma sıkıntısı nedeniyle, bu yandaş işadamlarının, havuz müteahhitlerinin darboğaza girmelerini önlemek, kurtarılmalarını sağlamak, hedeflenmektedir. 30 NİSAN

12 Diğer yanıyla da borç üstlenim garantisinde, siyasi iktidara ve onun emri altındaki Hazine ye sağlanan gerekirse şartnamede yer alsa bile garanti vermeme keyfiliği, yandaş olmayan işadamları ve şirketlere de bir ekonomik tehdittir başından itibaren, bütçe yasasına konulan 3 milyar dolarlık garanti üst sınırına karşılık, geriye dönük olarak herhangi bir limit olmaması, açıkça 3. Köprü, 3. Havaalanı, enerji dağıtım ihaleleri, metrolar, Marmaray, hızlı tren, termik santraller vb. ihaleleri geçen yıl ve önceki yıllarda alan, TOKİ nin dev projelerini üstlenen, Başbakanın talimatıyla, bu ihalelerde kazandıkları paraların bir bölümünü de havuz medyasına aktaran yandaş müteahhitleri kollama amaçlıdır. Hazine Müsteşarlığı nın söz konusu düzenleme ile başlayan tartışmalara ve eleştirilere yönelik olarak yaptığı açıklama ise bir takım şeylerin kamuoyundan gizlenmesi amaçlıdır. Müsteşarlık açıklamasında sadece yukarıda değindiğim 2014 yılı üst garanti limitinin 3 milyar dolar olduğu dile getirilmekte geriye dönük garantilerden, bu garantiler için bir limit olmamasından söz edilmemektedir. Garanti ya da borç üstlenim kararlarının Resmi Gazetede yayınlanmamasının gerekçesi ise ticari sır ve Türkiye nin sonraki kredi arayışlarında pazarlık gücünü kaybetmemesi gibi ifadelerle savunulmaktadır. Üstlenilen borç ve garantilerin hazine aktiflerinde, tablolarında gösterilmemesini ise Müsteşarlık Biz her türlü takibi kendimiz yapmaktayız diyerek savuşturmaktadır. Hazine Müsteşarlığı nın yönetmelik yürürlüğe girdikten ve kamuoyunda böylesine tartışılırken suskun kalıp, günler sonra böylesine yasak savma tarzı bir açıklamayla savunmaya geçmesi, gerçekte bir suçüstü halinin tedirginliğidir. Meslek kuruluşları başta olmak üzere, STK lar ve biz de parti olarak, bu yönetmeliğin iptali için Danıştay a başvurmamız gerekir, diye düşünmekteyim. 30 NİSAN

13 DÖVİZ, KUR, FAİZ, VERGİ KISKACI EKONOMİMİZİ ZORLAMAYA DEVAM EDİYOR. TÜİK İN İLAN ETTİĞİ VERİLERE GÖRE, İTHAL ÜRÜNLERDE FİYAT ARTIŞI YÜZDE 22 YE, İNŞAAT MALİYETLERİNDE YÜZDE 6 YA ILAŞTI! KONUT SATIŞLARINDA KESKİN BİR DÜŞÜŞ VAR! MERKEZ BANKASI BAŞKANININ MAYIS TA ENFLASYONUN ZİRVE YAPACAĞINI SÖYLEMESİ BUGÜNDEN MAZERET ARAMA AMAÇLIDIR. Döviz ve kurlardaki hareketliliğin bir şekilde enflasyona ve fiyatlara yansıması kaçınılmazdı. Merkez Bankası nın Başbakanın ısrarlı söylemine ve direktiflerine karşılık, faiz indirimine gitmemesi, faiz oranlarını değiştirmemesi, ekonomi yönetiminin kaygılarını yansıtmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu nun (TÜİK), 2014 Mart ayı Yurtdışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) verileri de bu kaygıları doğrular niteliktedir. Buna göre, Döviz kurları ve vergilerdeki artışlara bağlı olarak, yüzde 8 düzeyindeki yıllık enflasyona rağmen, ithal ürünlerdeki yıllık fiyat artışı yüzde 22'yi aşmış durumdadır. Sadece bu yılın Ocak-Mart dönemi ithal ürünler fiyat artışı ise üç ayda yüzde 6'ya yaklaştı! 2014 Mart ayı YD-ÜFE gelişmelerine göre, Mart ta, Şubat ayına göre yüzde 0,18, geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 5,99, geçen yılın Mart ayına göre ise yüzde 22,03 artış gerçekleşti. İnşaatlarda yılın ilk üç ayındaki maliyet artışı ise yüzde 5,8'e çıkmış durumda. İnşaat ve Otomotiv gibi ekonominin iki lokomotif sektöründeki durağanlığın, giderek gerilemeye dönüşmesinin, ekonomideki kötüleşmeyi daha da hızlandıracağını sürekli dile getiriyorum. TÜİK in Bina İnşaatı Maliyet Endeksi (BİME) verilerine göre, Ocak Şubat Mart aylarını kapsayan 2014 yılı birinci çeyreğinde, toplamda bir önceki çeyreğe göre yüzde 5,8, geçen yılın aynı çeyrek dönemine göre yüzde 11,3 artış söz konusu! 30 NİSAN

14 Acı olan bu maliyet artışında ağırlık malzemelerde. İşçilik maliyetinin toplam artışlar içinde, bir önceki döneme göre artışı yüzde 4,1, malzeme maliyeti artışının payı ise yüzde 6,3. Geçen yıla göre işçilik endeksi yüzde 8,8 ve malzeme endeksi yüzde 12,1 artmış durumda. Bu artışları değerlendirdiğimizde, konut satış fiyatlarının da süratle artacağını, dolayısıyla konut satışlarının ve konut talebinin hızla gerileyeceğini öngörmemiz yanıltıcı olmaz. Nitekim TÜİK in Ocak-Mart dönemi konut satışları endeks sonuçlarına baktığımızda da bu öngörümü teyit eden veriler söz konusu. Bu yılın ilk üç aylık döneminde, Türkiye çapında konut satışları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,8 gerilemiş durumda. Konut satışlarının dörtte birlik bölümü de ipotekli satış, yani banka ya da başka bir finansman-kredi temini yoluyla yapılan satışlar. TÜİK in Konut Satış İstatistikleri verilerine göre, geçen yılın ilk üç ayında 273 bin 826 olan toplam konut satışları, bu yılın aynı döneminde 16 bin konut birden düşerek, 257 bin 845 e geriledi. Konut satışlarında ilk sırada İstanbul ve Ankara yer alıyor. Bazı illerde ise (Ardahan, Bayburt, Bingöl vb.) Mart ayında satılan konut sayısı arasında. Bu illerin ekonomileri için bu tablonun ne kadar vahim olduğunu bu verilerden de anlayabiliriz. Daha önce de belirttiğim gibi üç aylık dönemde otomotiv sektöründeki ortalama satış gerilemesi ise yüzde 35 in üzerine doğru gidiyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine dayanarak açıkladığı istatistiklere göre sadece Şubat ayında trafiğe kayıt yaptıran araç sayısı, Ocak ayına göre yüzde 58 gibi çok yüksek bir oranda geriledi. 30 NİSAN

15 Ocak ayında 124 bin 291 araç trafiğe kayıt yaptırırken, Şubat ayında bu sayı 52 bin 240 adete düştü. En büyük düşüş otomobil ve kamyonette! Şubat ayında bir önceki aya oranla trafiğe kaydı yapılan otomobil sayısında düşüş yüzde 65,4, minibüste yüzde 54,6, otobüste yüzde 37,8, kamyonette yüzde 68,8, kamyonda yüzde 46,3 ve motosiklette yüzde 6,9 olarak gerçekleşti. Traktörde ise yüzde 56,3 artış oldu. Otomobildeki düşüş orta gelir grubunun araç alımlarını ertelediğini, talepte düşüş olduğunu göstermektedir. Otomobil kredilerinde de büyük düşüş olması bu durumda kaçınılmaz görünmektedir. Diğer yandan kamyonette yüzde 68,8 ile ilk sırada yer alan gerileme ise ticari araç alımlarındaki keskin düşüşü, ekonomik-ticari faaliyetlerin de buna bağlı olarak inişe geçeceğini bize göstermektedir. Bu tablo, hem üretimde, hem istihdamda, hem de otomotiv sektöründen alınan KDV, ÖTV, MTV gibi dolaylı vergilerin tutarında, büyük gerilemeyi beraberinde getirecektir. Bu konudaki öngörümü aylar öncesinden paylaşmıştım. Böyle bir durum ise bütçe açığının büyümesini, borçlanma ihtiyacının artmasını, enflasyon ve faizlerin yeniden yükselmesini beraberinde getirecektir. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Enflasyon Mayıs ayında tepe noktasına ulaşacak, zirve yapacak diyerek bugünden göstergelerdeki kötü gelişmelere kamuoyu hazırlanmakta, zemin oluşturularak, eleştiri ve tepkilerin önü kesilmeye çalışılmaktadır. 30 NİSAN

16 MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKALARI KURULU NUN BU AYKİ TOPLANTISINDA FAİZ ORANLARINDA DEĞİŞİKLİĞE GİTMEMESİ, BAŞBAKANA RAĞMEN YÜKSEK FAİZ POLİTİKASININ BİR SÜRE DAHA DEVAM EDECEĞİNİ GÖSTERMEKTEDİR. MERKEZ BANKASI FAİZ İNDİRİMİ İÇİN MEVCUT KOŞULLARDA EKONOMİK DURUMUN UYGUN OLMADIĞI DÜŞÜNCESİNDEDİR. Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), son toplantısında, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 10'da, marjinal fonlama faiz oranını yüzde 12'de, açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranını yüzde 11,5'ta ve borçlanma faiz oranını yüzde 8'de sabit tuttu. Başbakan hatırlarsanız geçen ay, faiz indirimi için Merkez Bankası na çağrıda bulunmuş, Başkan Erdem Başçı da bu çağrıya karşılık Kayseri Sanayi Odası nın toplantısında faiz ve dövizle ilgili kararların yeri ve zamanlamasının kendilerince belirleneceği yanıtını vermişti. Başbakan, PPK nun toplantısı öncesinde geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada Merkez Bankası faizi indirmeli çünkü ekonomik gidişat iyi demişti. MB Başkanı Erdem Başçı ise yine bir konferansta Erdoğan'a cevap vermiş ve Büyük bir indirim beklemeyin demişti. Bu durum uzun zamandır Hükümet-Merkez Bankası ilişkilerinde ilk kez üst üste ikidir yaşanıyor. Başbakan Faiz İndirin! diyor, Merkez Bankası Hayır! yanıtı veriyor ve faizleri aynı seviyede tutuyor, değiştirmiyor. Son olarak da Para Politikası Kurulu nu toplayan Merkez Bankası, alınan kararla faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. PPK, Ocak ayında aldığı parasal sıkılaştırma politikasına geçiş kararının nisbi olumlu etkilerinin görülmeye başlandığı açıklamasında bulundu. PPK nın toplantı tutanakları açıklandığında, bu kararların gerekçelerini daha somut bir şekilde öğreneceğiz. 30 NİSAN

17 Ancak yapılan özet açıklama ve faiz değişikliğine gitmeme, indirim yapmama kararından anladığımız kadarıyla, Merkez Bankası, enflasyonun ve kurların daha da tırmanmasını önlemek, cari açığı dizginleyebilmek, olabilirse inişe geçmesini sağlamak, talep ve tüketimde, kredi-borç talebinde düşüş sağlamak, sıcak para girişini temin etmek için, bu yüksek faiz politikasını bir süre daha, uygun konjonktürü yakalayana kadar, sürdürecek. Şu an itibarıyla da fazlaca bir seçenek ortada görünmüyor. EKONOMİMİZİN EN RİSKLİ ALANLARINDAN BİRİSİ OLAN ÖZEL SEKTÖR BORÇ YÜKÜNDEKİ BÜYÜME DEVAM EDİYOR. ÖZEL SEKTÖRÜN, BANKACILIK VE FİNANS KESİMİNİN BÜYÜK BORÇ YÜKÜ ALTINDA OLMASINA KARŞIN, BÜYÜMEK İÇİN BORÇLANMA DIŞINDA SEÇENEĞİNİN BULUNMADIĞI GÖZLENİYOR. SON VERİLERE GÖRE ÖZEL SEKTÖR BORÇ TOPLAMINDA 656 MİLYON DOLARLIK BİR ARTIŞ MEYDANA GELDİ! Başlangıçta belirttiğim Borç Üstlenim Yönetmeliği ile kamu borçlanmasının aşağı çekilmesi yaklaşımı terk edilerek, özel sektörün, projeleri üstlenen şirketlerin borçları, finansman ve kredilerinin Hazine üzerine yıkılmasının yolu açılıyor. Uzun süredir kamu borçlarındaki artış, özel sektör borçlarındaki artışın gerisindeydi. Şimdi bu tablonun değişeceği anlaşılıyor. Daha vahim olanı, özel sektörün olağanüstü boyutlarda olan borç yükümlülüğünün artmaya devam ediyor olması. Merkez Bankası nın açıkladığı Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Kredi Gelişmeleri yle ilgili tablo, durumun giderek daha da kötüleştiğini gösteriyor. Özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu Şubat ayında, 2013 yılı sonuna göre, 656 milyon dolar artışla 156,8 milyar dolara yükselmiş durumda. Kısa vadeli kredi borcunda ise 11 milyon dolar artış ortaya çıktı ve 41 milyar 606 milyon dolara yükseldi. 30 NİSAN

18 Özel sektörün kendi içinde sanayi, girişim, banka-finans kesimleri olarak ayrıştırılmasıyla ortaya çıkan verilerdeki duruma göre, bankaların kredi biçimindeki borçlanmalarının tutarı, geçen yıl sonuyla kıyaslandığında 515 milyon dolar artmış. Tahvil ihracı yoluyla yaptıkları borçlanma ise 24 milyon dolar gerilemiş. Özel sektörün yurtdışından sağladığı 156,8 milyar dolar tutarındaki uzun vadeli kredi borcunun yüzde 57,7 sinin dolar, yüzde 34,9 u ise euro cinsinden. Bu nedenle gerek özel sektör gerekse bankacılık-finans sektörü dolar kurundaki hareketlenmelere, dalgalanmalara karşı oldukça hassas pozisyonda. Bu tabloyu daha da ürkütücü hale getiren durum ise borçların vade yapısı ve geri ödenme takvimi. Özel sektörün yurtdışından sağladığı toplam kredi borcunun, Şubat sonu itibarıyla kalan vadelerine göre, 1 yıl içinde gerçekleştirilmesi gereken anapara geri ödemelerinin toplamı 72,8 milyar dolar! Diğer deyişle, 156 milyar dolarlık döviz borcu toplamının hemen hemen yarısına yakın bir tutar, faiz hariç bir yıl içinde geri ödenmek zorunda. Bu, döviz piyasalarını, bankacılık kesimini ve ekonominin genel tablosunu oldukça zorlayacak bir tablo. Sermaye girişinin yavaşladığı hatta durduğu, aksine sermaye çıkışının hızlandığı bugünkü süreçte, 73 milyar dolara varan bir borç ödemesini bir yıl gibi bir sürede gerçekleştirmek zorunda olmak, şirketleri, bankaları zorlayacaktır. Ayda ortalama 5-5,5 milyar dolarlık bir döviz borcunun ödenmesi, çarkların döndürülebilmesi için de yine en az bu tutarda bir dış kaynağında borçlar çevrilerek ekonomiye kazandırılması gerekmektedir. Peş peşe Türkiye nin kredi notlarının düşürüldüğü, ekonomik durum ile ilgili kötümser değerlendirme ve raporların arka arkaya açıklandığı bir küresel konjonktürde, hem bu düzeyde bir yüklü borç geri ödemesini gerçekleştirmek hem de taze döviz girişi sağlamak oldukça sıkıntılı bir dönemin yaşanacağını bize işaret etmektedir. 30 NİSAN

19 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ ÖNCESİNDE, BAŞBAKANIN 1915 TAZİYESİNİN ANLAMINI SORGULAMAK GEREKİR! BU OLAYIN FARKLI BOYUTLARINI GÖRMEK DURUMUNDAYIZ. ERDOĞAN IN 2010 DA BAŞLATIP, SİYASİ NEMASINI YETERSİZ BULUNCA TERK ETTİĞİ ERMENİ AÇILIMI NE OLDU? İSVİÇRE DE O DÖNEMDE İMZA AŞAMASINA GELEN PROTOKOL NEREDE? Başbakanın, 1915 olaylarında ölen Ermeniler için taziye mesajı yayınlaması, Ermeni soykırımı iddialarının 99. Yılına denk gelmesi ve gelecek yıl Ermeni Diaspora nın tüm dünyada 100. Yıl anmaları için bugünden hazırlıklarını hızlandırdığını düşündüğümüzde farklı bakış açıları geliştirmemizi gerektiriyor. Türkiye açısından böyle bir taziye açıklaması ilk kez yapılıyor. Yakın gelecekte bunun pratik bir siyasi ya da diplomatik sonucu olacağını sanmıyorum. Taziye mesajındaki ifadeler de bir özür ya da soykırımı tanımaktan ziyade insani olarak bir acıyı paylaşma, o dönemde yaşamını yitirmiş tüm Osmanlı tebaasını da gündeme getirerek bir toplu taziye mesajı içinde Ermenilere biraz daha özel bir yer ayırma şeklinde özetlenebilir. Resmi tezimiz olan tarihin araştırılması, arşivlerin açılması gibi unsurlar da taziye mesajına fazla bir farklılık katmıyor. Ancak Başbakanın 23 Nisan kutlamalarının hemen arkasında, yani yeni ve genç Türkiye Cumhuriyeti nin temellerini atan TBMM nin kuruluş yıldönümünde, soykırım iddialarının gerçekleştiği öne sürülen 24 Nisan ın bir gün öncesinde böyle bir mesaj yayınlamasındaki stratejiyi de çözümlememiz gerekiyor. Öncelikle Başbakanın 2007 Genel Seçimleri, 2009 Yerel Seçimleri, 2010 Anayasa Referandumu, 2011 Genel Seçimleri öncesinde benzer taktikleri izlediğini, Açılım stratejilerine yöneldiğini hatırlatmak isterim. 30 NİSAN

20 Bunlardan birisi de Ermeni Açılımı idi. Taziye mesajından daha ileri adımlar atıldı. Cumhurbaşkanı Milli Maç için Erivan a gitti. Ermenistan Cumhurbaşkanı rövanş maçı için Bursa ya geldi. Stada Azerbaycan Bayraklarının, Türk Bayraklarının sokulması bile yasaklandı. Türkiye ile Ermenistan arasında ABD, AB ve İsviçre nin arabuluculuğuyla Cenevre de müzakereler başlatıldı. O dönemdeki açıklamalar hatırlanacak olursa çok önemli de mesafe kat edilmişti. Protokol imza aşamasına kadar gelinmişti. Ne olduysa son anda Ermeni Açılımı rafa kalktı, Başbakan Türkiye deki 100 bin kaçak Ermeni işçiyi sınır dışı etmekle tehdit etti ve süreç durdu. Protokolün içeriği neydi. Nerelerde uzlaşılmıştı, nerelerde tıkanıklık yaşandı, bilinmiyor. Kamuoyuna hiçbir açıklama yapılmadı. TBMM ye hiçbir bilgi verilmedi. Açılım neden ve kimin isteğiyle başladı, neden ve kimin isteğiyle sonlandırıldı. Şimdi aradan 5 yıl geçtikten sonra yeni bir Ermeni açılımıyla karşı karşıyayız. Dış dünyada itibarı sıfırlanmış, diktatör olarak anılan, Cumhurbaşkanlığına aday olmayı planlayan bir Başbakan var. Yaklaşan bir Cumhurbaşkanlığı seçimi ve ardından 10 ay sonra da Genel Seçim var. Yukarıda saydığım seçim öncesi dönemleri ve açılım politikalarını anımsarsanız sanki benzer bir politika ile yine gayrı samimi bir açılım yaklaşımı ile karşı karşıyayız. Zaten gelen tepkiler, Ermenistan dan, Ermeni Diasporası ndan gelen açıklamalar da bu yönde. İçeride Ermeni Cemaati nin teşekkürleri dışında, Başbakanın bu siyasi amaçlı adımına samimi bir yaklaşım diyenler hemen hemen yok gibi. Başbakanın, Obama dan bir gün önce açıklama yapması, taziye mesajının 8 dilde yayınlanması ve metnin içeriğindeki bazı ifadeler, kaleme alınışı sırasında bazı yerlerle görüşmelerde, fikir alışverişlerinde bulunulduğunu, onay ve olur alındığını andırıyor. 30 NİSAN

21 Bu dönem (seçim dönemi) atlatıldıktan sonra bu mesajın bir kenara bırakılacağını, somut bir adım ya da gelişme beklenemeyeceğini düşünmekteyim. Nedenine gelince 99 yıldır süregelen bu konuda artık bir çözüm beklentisi hemen hemen yok gibi. Çünkü konu tümüyle siyasi bir niteliğe dönüşmüş durumda. Ermenilerin ikna olması için tek yol var, o da Türkiye nin soykırımı tanıması, soykırım yaptığını kabul etmesi, dünya önünde Ermenilerden özür dilemesi. Ayrıca Ermenilerin, Doğu Anadolu da iddia ettikleri toprak taleplerinin kabul edilmesi! Böyle bir şeyin tarihi ve maddi temelleri olmadığına göre, süreçte yeni bir açılım beklemek de akılcı görünmüyor. Sovyetler Birliği nin dağılması sonrasında 1991 de Ermenistan da diğer Sovyet Cumhuriyetleri gibi bağımsızlığını kazandı. Dönemin Devlet Başkanı Levon Ter-Petrosyan ın yaklaşımı Geçmişte yaşananlar, geçmişte kaldı, artık ileriye ve önümüze bakalım şeklindeydi. Türkiye ile ilişkileri düzenleme, ekonomik ilişkileri geliştirme yaklaşımı, milliyetçilerin ağır basmasıyla kabul görmedi, Petrosyan tasfiye oldu. Yukarıda sıraladığım talepler dışında Ermeniler gerçekte ne istiyor? 24 Nisan da Deutsche Welle de yayınlanan bir analizde, dünyadaki sayıları toplam 7 milyonu bulan Ermeniler açısından, soykırım iddiasının bir tutkal, Ermenileri bir arada tutma aracı olarak kullanıldığı değerlendirmesine yer veriliyor. 3,5 milyonu Ermenistan da, kalanı başta ABD ve Fransa olmak Uruguay dan, Şili ye kadar dünyanın dört bir yanına dağılmış Ermeniler açısından, gerçekten de soykırım iddiası, onları bir arada tutan, varlıklarını korumalarını, birbirlerine bağlılıklarını yitirmemelerini sağlayan siyasi ve tarihi bir argüman. 30 NİSAN

22 Nesilden nesile aktarılan, soykırım, kin, nefret, intikam duyguları belki de dünyadaki 7 milyon Ermeni yi 99 yıldır ayakta ve bir arada tutmuş. Özellikle de yurtlarından uzakta olanlar açısından bu bağlılık duygusunu pekiştirmek daha da anlam ve önem kazanmış. Ermenistan dışında yaşayan Ermeni Diasporasının durumu ise kanımca daha farklı! Başta Fransa ve ABD olmak üzere, bu ülkelerdeki Ermeni Diasporası konuyu bulundukları ülkede siyasi ve ekonomik etkinliklerini pekiştirme amacıyla kullanıyorlar ve soykırımı bu yüzden gerek bu ülkelerde gerekse Ermeni toplumu içinde canlı tutmayı amaçlıyorlar. Fransa da Ermeni Lobisi yıllardır partiler üzerinde her seçim döneminde bunu bir koz olarak gündeme getiriyor. ABD de de benzer durum söz konusu. ABD de farklı olan bir boyut daha var o da konunun ekonomik boyutu. Türkiye nin soykırımı tanıması ya da kabul etmesi durumunda ABD deki sigorta şirketleri açısından büyük bir kazanç kapısının, dev tazminat taleplerinin yolunun açılacağı belirtiliyor e kadar bu gerçekleşmediği takdirde, 24 Nisan 1915 in 100. yılında bu süreç zaman aşımına uğrayacak ve Ermenilerin sigorta şirketlerinden tazminat talep etmelerinin hukuki dayanağı kalmayacak te Ermeni Soykırımı nı ilk kabul eden Uruguay Türkiye yi, Osmanlı tarihini, Birinci dünya savaşını ne bilebilir? Ermenileri ve Türkleri ne kadar tanıyabilir? Aynı şekilde soykırımı arka arkaya tanıyan diğer Latin Amerika ülkeleri, Türkiye ye bir düşmanlık için bunu kabul etmiş olabilirler mi? İsviçre deki protokol müzakerelerinde Hükümet Komşularla sıfır sorun politikasını ilan etmiş, Başbakan da 100 yıllık Ermeni sorununu çözme iddiasıyla ortaya çıkmıştı. Sınırlar açılacak, hava sahası açılacak, ekonomik ve siyasi ilişkiler geliştirilecekti. Protokol öylece kaldı, hep belirttiğim gibi sıfır sorundan sıfır komşu noktasına geldik. 30 NİSAN

23 Başlangıçta ifade ettiğim gibi Cumhurbaşkanlığı seçimleri yaklaşırken, Başbakan adaylık için imaj yenileme çalışmaları yaparken itibar kazanmaya çalışıyor. Gezi olayları, HSYK, MİT, İnternet yasalarıyla uğradığı itibar erozyonunu gidermeye, imaj düzeltmeye çalışıyor Taziye Mesajı nı da içeriden çok dışarıya yönelik verilmiş bir imaj tazeleme mesajı olarak görüyorum. Arkasının geleceğini, altının doldurulabileceğini de sanmıyorum. Özellikle de İsviçre Müzakerelerini yürüten Dışişleri Bakanı Davutoğlu nun politikaları, diplomasisi böylesine iflas etmiş bir noktada iken Bu adım da tıpkı, Ermeni Açılımı, Alevi Açılımı, Roman Açılımı vb. seçim öncesi açılıp, sonrasında kapatılacak bir sayfadır. İSRAİL-FİLİSTİN BARIŞ MÜZAKERELERİNİN YÜRÜTÜLMEYE ÇALIŞILDIĞI BİR DÖNEMDE, FİLİSTİNLİLERİN ARALARINDA ANLAŞTIKLARI, HAMAS VE EL FETİH İN ANLAŞMAYA VARDIKLARI AÇIKLANDI. ANCAK HAMAS I TERÖR ÖRGÜTÜ İLAN EDEN İSRAİL, EL FETİH-HAMAS ANLAŞMASI SONRASINDA BARIŞ GÖRÜŞMELERİNİ ASKIYA ALDIĞINI AÇIKLADI. ABD DE SÜRECİN BU AŞAMADA KESİNTİYE UĞRADIĞI GÖRÜŞÜNDE! Üç yıl önce de benzer bir süreç yaşanmış ardından anlaşma bozulmuştu. Şimdiki anlaşmanın kalıcı olmasını umuyorum. Filistin de 2007 den bu yana Hamas ile El Fetih arasındaki gerilim zaman zaman iç çatışmalara kadar varan sonuçlar yarattı. Son yedi yılda Gazze Şeridi'yle, Doğu Küdüs ve Batı Şeria arasındaki coğrafi ayrılık ve çatışmalar, Hamas-El Fetih gerilimiyle iyice pekişmişti. 2011'de Kahire'de Mısır ın arabuluculuğuyla, 2012'de de Katar ın girişimleriyle Doha'da gerçekleştirilen Filistinli rakip siyasi gruplar arasındaki bu anlaşmalar hayata geçirilemedi. Geçen hafta varıldığı açıklanan yeni birliktelik anlaşmasına da bu çerçevede fazla kalıcı olarak bakılmıyor. 30 NİSAN

24 Kanımca Filistinli siyasi grupların kendi aralarındaki bu birlikteliğin kalıcı ve uzun süreli olmasını desteklemek konusunda Türkiye önemli bir rol üstlenebilir. Başbakan ve AKP hükümeti Filistinli gruplar arasında HAMAS ı destekleme yönünde politikalar izlediler. Bu da El Fetih in tepkisini çekti ve Türkiye Filistin den dışlandı. Başbakan geçen yılın Mayıs ından bu yana Gazze ye gitme planları yapıyordu bir türlü gerçekleştiremedi. Hamas, İsrail tarafından terör örgütü olarak nitelendiriliyor. Son olarak Mısır ve Suudi Arabistan da Hamas ı benzer kategoriye, terör örgütleri arasına dahil etti. Hamas ı ve Müslüman Kardeşler i destekleyen Katar ile Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn, diplomatik ilişkilerini kesti, Büyükelçilerini geri çekti. Türkiye de de hükümet Hamas ın yanı sıra Mısır da da Müslüman kardeşler yanlısı politikada ısrar edince Büyükelçimiz istenmeyen adam ilan edildi ve Mısır ile diplomatik ilişkilerimiz kesildi. Şimdi Filistin deki bu anlaşma Türkiye nin yeniden bölgedeki saygınlığı ve etkinliği açısından yeni bir fırsat olabilir. Hamas bahsettiğim gibi Mısır, Suudi Arabistan, ve diğer bir çok Arap ülkesi tarafından dışlandı. Bölgede iyice yalnızlaştı. Hamas ın Lideri İsmail Haniye nin neredeyse bölgedeki tek dostu, Başbakan kaldı. Bu anlaşmayla Hamas, bir anlamda yalnızlıktan, tecrit edilmekten kurtulmak istiyor. Barış sürecinde yer almak istiyor. Eski etkinliğine kavuşmak istiyor. Ancak stratejisini değiştirmezse El Fetih ve Mahmut Abbas yine anlaşmayı bozabilir, Hamas ı yalnızlaştırabilir. El Fetih ile Hamas ın anlaşmasına İsrail den de tepki geldi. Terör örgütü olarak nitelendirdiği Hamas ile El Fetih in yanında barış masasına oturmayacağını açıklayan İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, müzakereleri askıya aldığını açıkladı. ABD de İsrail paralelinde tavra girince Filistin-İsrail barış görüşmeleri şu anda kesilmiş durumda. 30 NİSAN

25 Filistinli rakip siyasi gruplar arasındaki bu yeni anlaşma, beş hafta içinde ulusal birlik hükümeti kurulmasını ve sonrasındaki altı ay içinde de genel seçimler yapılmasını öngörüyor. El Fetih ve Mahmut Abbas, ABD'nin arabuluculuğunda İsrail'le yürütülen görüşmelerde, uzlaşma için öngörülen tarih yaklaşırken, elini güçlendirmek istiyor. Barış görüşmeleri sürecinde 29 Nisan'da anlaşmaya varılması hedeflenmişti. Hatırlayacağınız gibi, Hamas, 2007'deki parlamento seçimlerinden bir yıl sonra, Mahmud Abbas'ın liderliğindeki El Fetih'le yaşanan çatışmaların ardından Gazze'nin denetimini ele geçirmişti. Hamas, daha sonra Gazze de, kendi hükümetini kurdu. Böylece El Fetih'in hakimiyetindeki Filistin Yönetimi'nin egemenlik alanı, işgal altındaki Batı Şeria'nın bazı bölümleriyle sınırlı kaldı. İsrail ise Gazze ye tecrit uygulamaya başladı, insani ihtiyaçlar dışında mal sevkini denetim altına aldı. Mursi nin iktidara gelmesiyle Hamas, güç kazanırken, Mursi devrilince siyasi,askeri ve ekonomik anlamda ciddi sıkıntıya girdi. Bu anlaşma kanımca biraz da bu sıkıntıları aşabilmek için. Ancak İsrail başbakanlığından yapılan açıklamada, Abbas barışı değil Hamas'ı tercih etti denildi ve İsrail-Filistin görüşmeleri iptal edildi. İsrail, ABD ve Avrupa Birliği, Hamas'ı terör örgütü olarak görüyor. Birçok Batılı hükümet, Hamas'a dolayısıyla Gazze ye yardım yapılmasını yasaklamış durumda. Uluslararası bağışlarla ayakta duran, ve büyük borç içindeki Mahmut Abbas Başkanlığındaki Filistin Yönetiminin bu fonları ve yardımları tehlikeye atmak istemeyeceğini düşünüyorum. 30 NİSAN

26 UKRAYNA KRİZİ DERİNLEŞİRKEN, G-7 ÜLKELERİ RUSYA YA YAPTIRIMLARIN AĞIRLAŞTIRILMASINI KARARLAŞTIRDI. FRANSA VE ALMANYA DIŞİŞLERİ BAKANLARININ MOLDOVA VE GÜRCİSTAN A BİRLİKTE ZİYARETLERİ, GERİLİMİ TIRMANDIRMA YÖNÜNDE YENİ BİR ADIM. CENEVRE DE VARILAN MUTABAKATIN İŞLETİLEMEMESİ, SICAK ÇATIŞMALARIN BAŞLAMASI OLASILIĞINI GÜÇLENDİRİYOR. Rusya ile ABD ve AB ülkelerinin Cenevre de bir hafta önce vardıkları mutabakat uyarınca, Doğu Ukrayna da çatışmaları durdurma, Rusya yanlısı isyancı grupları silahsızlandırma ve kamu binalarının işgalinin önlenmesini sağlama sorumluluğunu Rusya taahhüt etmişti. Ancak aradan geçen sürede bu yönde somut adımlar atılamadı. Rusya yanlısı silahlı gruplarla Ukrayna ordusuna bağlı özel birlikler arasındaki çatışmalarda 5 Rusya yanlısı ayrılıkçının öldürülmesi gerilimi tırmandırdı. Rusya yanlısı gruplar, silah bırakmayacaklarını, önce Kiev de darbeyle işbaşına gelenlerin yönetimi bırakmasını söylerken, bir yandan da referandum taleplerini gündeme getiriyorlar. CIA başkanının Kiev ziyareti Rusya nın tepkisiniz çekmiş durumda. Rusya, Doğu Ukrayna da Ukrayna gizli servisi ile işbirliği yapan CIA ajanlarının kışkırtma ve provokasyonlar gerçekleştirdiğini, ortamın sakinleşmesini önlediğini savunuyor. Rusya yanlısı gruplar önceki gün Ukrayna Gizli Servisi elemanları olduklarını iddia ettikleri 3 subayı yakaladılar ve dünya medyasının önüne çıkartarak teşhir ettiler. Ukraynalı özel istihbarat subayları kameralar karşısında, Kiev yönetiminin talimatıyla bölgeye geldiklerini ve bölgedeki ayrılıkçıların liderlerini kaçırıp, Kiev e götürmekle görevlendirildiklerini itiraf ettiler. Bu da Kiev hükümetinin ajanlar aracılığıyla bölgeyi karıştırma ve buradan yola çıkarak da ABD-AB-NATO yu doğu Ukrayna ya müdahale etmeye ikna etme planlarını açığa çıkarttı. Doğu Ukrayna ya gönderilen Ukrayna ordusu ise tüm dünyada tam anlamıyla şaşkınlık yarattı. 30 NİSAN

27 Eski model Sovyetler döneminden kalma silahları, tanklarıyla kentlere giren Ukrayna birlikleri, bir anda etraflarını saran binlerce kadın, çocuk, Rusya yanlısı topluluklar karşısında, aciz durumda kaldılar ve bir şey yapamadan mevzilerine çekilmek zorunda kaldılar. Ukrayna yönetimi Rusya yı 3. Dünya Savaşı çıkartmaya çalışmakla suçluyor. Rusya Devlet Başkanı Putin ise Kiev yönetimin darbeci ve çete olduğunu yönetimi gasp ettiğini, batılı ülkelerin ajanı ve kuklası olduğunu öne sürüyor. Bölgede gerilim giderek tırmanırken, yaklaşan 25 Mayıs Devlet Başkanlığı seçimlerinin mevcut koşullarda nasıl gerçekleştirileceği, seçim sandık güvenliğinin nasıl sağlanacağı, adayların propaganda çalışmalarını nasıl gerçekleştireceği de ayrıca tartışma konusu. Seçim hazırlıklarını ve ülkedeki durumu gözlemek üzere Ukrayna ya gönderilen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği teşkilatı (AGİT) gözlemcileri kaçırıldı. Gözlemcilerden birisi daha sonra serbest bırakıldı. Diğer gözlemcilerinde bulunmasına çalışılıyor. Ukrayna da bu gelişmeler yaşanırken, Almanya Dışişleri Bakanı Frank- Walter Steinmeier, ile Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, birlikte Moldova, Gürcistan ve Tunus'u kapsayan bir geziye çıktılar. Bakanların ilk durağı Moldova AB'li Bakanlar, başkent Kişinev'de Moldova Başbakanı Lurie Leanca'nın yanı sıra muhalefet lideri Vladimir Voronin ile de biraraya gelecek. Moldova'nın Rusya yanlısı ayrılıkçı bölgesi Transdinyester geçen hafta bağımsızlığını ilan etmiş, ayrılıkçılar, görüşmelerde bulunmak üzere Moskova'ya bir heyet göndermişti. AB'li bakanlar daha sonra ikinci durakları Gürcistan'a geçtiler. Steinmeier ve Fabius ikilisi, başkent Tiflis'te Gürcistan Devlet Başkanı Giorgi Margvelashvili tarafından kabul edildi. 30 NİSAN

28 Zamanlama ve güzergah açısından oldukça dikkat çekici bu ziyaret, özellikle Moldova ve Gürcistan ın NATO üyeliğine alınması girişimlerinin başladığı, iki ülke ile AB arasındaki ekonomik ve siyasi ortaklık anlaşmasının erkene çekildiği bir döneme rastlıyor. Moldova ve Gürcistan ın NATO ya üye olması Rusya nın Kafkaslarda da kuşatılması anlamına geliyor. Almanya, 2008 de ABD nin gündeme getirdiği Gürcistan ın NATO üyeliğine karşı çıkmış veto etmişti. Şimdi değişen bölgesel şartlarda Almanya nın da bu üyeliğe yeşil ışık yakması durumunda, Rusya-Almanya ve AB ilişkilerindeki gerginlik zirve noktasına ulaşabilecek. ABD Başkanı Barack Obama, Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere Başbakanlarını arayarak Rusya ya yaptırımların ağırlaştırılması konusunda daha sıkı inisiyatif almalarını, ekonomik ve siyasi yaptırımları ağırlaştırmalarını istedi. Japonya ve Kanada Başbakanlarının da katılımıyla bir araya gelen G-7 zirvesi, (Rusya ile birlikte G-8 di, Ukrayna krizinden sonra Rusya çıkarıldı, yeniden G-7 oldu) Rusya ya yaptırımların ağırlaştırılması konusunu ele aldı. ABD yönetimi daha önce 16 Rus üstü düzey bürokrat, diplomat ve işadamına getirdiği ABD ye giriş yasağının kapsamını genişletti. 17 Rus şirketine daha faaliyet yasağı getirildi, ABD bankalarındaki hesapları da donduruldu. ABD ayrıca ileri teknoloji üreten Amerikan şirketlerine, Rusya ya askeri ileri teknoloji satışları konusunda ağır yaptırımlar getirdi. AB de 28 Nisan dan itibaren 15 Rus üst düzey yönetici, siyasetçi ve şirkete AB ye giriş ve faaliyet yasağı getirildiğini, bankalardaki hesaplarının dondurulduğunu açıkladı. Rusya Dışişleri Bakanlığı bu kararlar ardından yaptığı açıklamada yaptırımlara karşılık verileceğini, ABD ve batılı ülkelerin gerçekliklerini yitirdiklerini dile getirdi. 30 NİSAN

29 Almanya Başbakanı Merkel yaptırımlara onay verirken, Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier ise Rusya nın yaptırımlarla tehdit edilmesine tepki gösteriyor. Barışçıl bir sona ulaşmak için çok fazla şansımız olmayacak ifadesini kullanan Steinmeier, Bazen yaptırım tartışmasında gösterilen çabanın, yeni gerginliklerin ortaya çıkmasını önlemek için de gösterilmesini arzu ediyorum değerlendirmesinde bulundu. ALMANYA CUMHURBAŞKANI NIN GAUCK UN ZİYARETİ ÖNCESİNDE ALMANYA MEDYASINDA YAYGIN BİR ŞEKİLDE CUMHURBAŞKANINA, ERDOĞAN A TAVIR ALMASI, ANTİDEMOKRATİK TUTUMLARINI ELEŞTİRMESİ ÇAĞRILARI YAPILDI. ALMANYA CUMHURBAŞKANI NIN ANKARA DA YAPTIĞI KONUŞMADA TÜRKİYE DE DEMOKRASİ TEHLİKEDE SÖZLERİNİ ÖNEMLE DEĞERLENDİRMEK GEREKİYOR! 4 günlük bir resmi ziyaret için ülkemize gelen Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck un Türkiye de demokrasinin tehlikede olduğunu söylemesi, AKP iktidarı ve Başbakan adına utanç vericidir. Kendisi eski Demokratik Almanya Cumhuriyeti (Doğu Almanya) kökenli olan ve baskının, diktatörlüğün, özgürlüklerin kısıtlanmasının acısını yıllarca derinden yaşayan Cumhurbaşkanı Gauck, yargıya yönelik müdahaleleri, Anayasa Mahkemesi Başkanının açıklamalarını gündeme getirerek, hükümetin neden böyle bir yol seçtiğini sordu. Almanya Cumhurbaşkanının ODTÜ deki konuşmasında şu sözleri söylemiş olması bile AKP iktidarı ve Başbakan tarafından kaygıyla karşılanmalıdır ve tuttukları yolu bir kez daha sorgulamadırlar: NATO üyesi Türkiye'de demokrasi ve hukuk devleti prensibi tehlikededir. Türkiye'de hukuk devleti ve güçler ayrılığı ilkelerini kısıtlamaya yönelik eğilimleri endişe ile izlemekteyim. İtiraf ediyorum. 30 NİSAN

30 Bu gelişmeler beni ürkütüyor, özellikle de düşünce ve basın özgürlüğü kısıtlandığı zaman. Bugün, burada eğer hükümet çok sayıda sevilmeyen savcı ve polisin görev yerini değiştiriyorsa ve böylece yanlışlıkların ortaya çıkarılmasını engelliyorsa, o zaman yargı bağımsızlığının hâlâ güvence altında olup olmadığını kendime soruyorum. Türkiye'nin iç işlerine karışmak istemiyorum. Kendi ülkem söz konusu olmasa da, eğer hukuk devletinin tehlikede olduğunu görüyorsam, o zaman Doğu Almanya'da totaliter bir devlette yaşadığım deneyimlerle bir demokrat olarak sesimi yükselteceğim." Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck daha önce de belirttiğim gibi eski Doğu Almanya da doğup büyümüş ve sonrasında, Berlin Duvarı nın yıkılmasında önemli rol oynamış muhalif bir isim. Almanya nın birleşmesinden sonra da eski Doğu Alman Gizli Servisi Stasi nin kurbanlarına destek olmak için sivil toplum örgütlenmeleri gerçekleştirerek mücadelesini sürdürmüş deneyimli bir siyasetçi. En karanlık despotizmleri, baskıları yaşamış birisi. Ülkemize gelmeden önce de yaptığı açıklamalarda, Türkiye de görmek istemediği şeyleri eleştireceğini. Çünkü Türkiye, AB yolunda ilerlemeyi gerçekten istiyorsa, çağdaş medeniyetlerdeki çağdaş yaşamın vazgeçilmez değerlerini de benimsemek zorunda olduğunu vurguladı. Son bir yılı aşkın süreden bu yana Türkiye Almanya başta olmak üzere AB ülkeleri ve başbakanları tarafından despotik ülkelerle, Başbakan da diktatörlerle kıyaslanıyor. TBMM den geçirilen MİT yasası ile Cumhurbaşkanı Gauck un yıllarca kaçmaya çalıştığı Doğu Alman Gizli Servisi Stasi den daha ağır yetkilerle donatılmış bir istihbarat örgütü ortaya çıkıyor ve istihbarat devleti hayata geçiriliyor. 30 NİSAN

31 DIŞİŞLERİ BAKANLIĞINDAKİ SURİYE YE OPERASYON SENARYOLARININ SIZMASINDAN SONRA BAŞLATILAN CASUS KİM? SORUŞTURMALARINDA HENÜZ SONUÇ YOK! ANLAŞILDIĞI KADARIYLA BU DA ÖRTBAS EDİLECEK. YA DA BU KAYITLAR YEREL SEÇİMLER ÖNCESİ HÜKÜMETİN MEYDANLARDA ELİNİ DAHA GÜÇLENDİRMEK İÇİN BİLHASSA SIZDIRILDI. TSK konvoyunun IŞİD kontrolünde güvenle Süleyman Şah Saygı türbesine gittiği açıklanırken, Ukrayna-Suriye paralel savaşlarının gerisinde enerji hatlarının olduğu da açıklık kazanıyor. Kuzey Suriye de Rojava Bölgesinde PYD tarafından ilan edilen özerk kanton yapılanmalarının parasal gereksinmelerinin ABD tarafından karşılandığı açıklandı. Bu bir anlamda Suriye nin Kuzeyinde Kürt federal devletleşmesine ABD nin de desteği anlamına geliyor. Eş zamanlı olarak benzer model taleplerinin Türkiye nin Güneydoğusu için de gündeme getirilmeye başlanması, Bölgesel özerklik, özerk polis gücü, bölgesel parlamento taleplerinin sıralanmasını bu çerçevede değerlendirmek gerekir düşüncesindeyim. İmralı ya yapılan son ziyaret ardından kamuoyuna açıklanan taleplere bakıldığında Abdullah Öcalan ın acil olarak 2 yeni yasa çıkartılmasını istediği ifade edildi. Bir tanesi yerel yönetimler özerklik yasası, diğer demokratik toplum yasası. Bu yasaların amaçları ise Bölgesel özerkliğin tanınması ve Merkezi yönetimin kuralları dışına çıkılması, ikincisiyle de demokratik toplum yapılanmasının kurumsallaştırılmasıyla çözüm sürecinde diyalog aşamasından doğrudan müzakere seçilmesinin yasal zemininin oluşturulması. Kuzey Suriye deki kantonal özerk yönetim yapılanması modelinin benzeri için İmralı hükümetten acilen 2 yasa çıkartmasını istemektedir. 30 NİSAN