BAŞAR BAŞARIR HAVAALANINDA SATILMAYAN KİTAPLAR

Transkript

1 1

2 2

3 BAŞAR BAŞARIR HAVAALANINDA SATILMAYAN KİTAPLAR 3

4 2015, Can Sanat Yayınları A.Ş. Tüm hakları saklıdır. Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. 1. basım: basım: Mart 2015, İstanbul Bu kitabın 2. baskısı adet yapılmıştır. Yayına hazırlayan: Faruk Duman Düzelti: Ebru Aydın Mizanpaj: Atahan Sıralar Ka pak ta sarımı: Utku Lomlu / Lom Tasarım ( Kapak fotoğrafı: Başar Başarır Ka pak baskı: Azra Matbaası Litros Yolu 2. Matbaacılar Sitesi D Blok 3. Kat No: 3-2 Topkapı-Zeytinburnu, İstanbul Sertifika No: İç baskı ve cilt: Özal Matbaası Davutpaşa Cad. Emintaş Kâzım Dinçol San. Sit. No: 81/39, Topkapı, İstanbul Sertifika No: ISBN CAN SANAT YAYINLARI YA PIM VE DA ĞI TIM TİCA RET VE SA NAYİ A.Ş. Hay ri ye Cad de si No: 2, Ga la ta sa ray, İstan bul Te le fon: (0212) / / Faks: (0212) c a n y a y i n l a r i. c o m y a y i n e v c a n y a y i n l a r i. c o m Sertifika No:

5 BAŞAR BAŞARIR HAVAALANINDA SATILMAYAN KİTAPLAR ÖYKÜ 5

6 Başar Başarır ın Can Yayınları ndaki diğer kitapları: Teklifinizle İlgilenmiyorum, 2013 Bize Umut Gerek,

7 BAŞAR BAŞARIR, 1970 te İstanbul da doğdu. İstanbul Erkek Lisesi ni ve Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nü bitirdi. Londra da City University Sosyoloji Bölümü nde yüksek lisans yaptı yılından itibaren televizyon yayıncılığı alanında çalışıyor yılında Sait Faik Hikâye Armağanı nı, 2014 yılında ise Yunus Nadi Öykü Ödülü nü kazandı. Yayımlanmış öykü kitapları: Kent Kitabı (1992), Eski Şehrin Ayazı (1996), Nedir Hayat (2000), Getirin O Günleri Yakalım Bu Öyküleri (2003), Çıktığınız Hevesle İniniz (2004), Düzenboz (2012), Teklifinizle İlgilenmiyorum (2013). 7

8 8

9 İçindekiler NEDİR HAYAT? (2000) Herkes Kızsın...15 Üç Şehrin Hikâyesi...41 İsfendiyar Dark...53 Sabahat Açıkelim İhtisas Kitaplığı...63 Dilekçe...83 Bilanço Fal, Daha Çok El Tokası...95 Kazı Defteri Kayıtları Dünya Tabiri Demiş Söyleni ESKİ ŞEHRİN AYAZI (1996) Yakın Talih Müzayede Hayal Edilmiş Topraklar Yalan Kent Kötü Köy Empresyonist Ay Sanıp Güneşe Çizgi

10 Tanrınınküçükoğlu Biz KENT KİTABI (1992) Bir Sarmaşıktır Kent Bıg Ben İlk Gerçek Çoğul Şahıs Ateş Kan Ve Deli Kedi Balerin Prenses Hep Aynı Başlangıç Hep Aynı Bitiş Yedi İklim, Her İklime Bir Cüce Yağmurlu Yazın Okulu Cümleyi Dişi Düş Kurar

11 NEDİR HAYAT? (2000) 11

12 12

13 Nedir hayât, uzayan ıztırâbdan başka YAHYA KEMAL 13

14 14

15 HERKES KIZSIN Eğer burada kalmak, benimle yaşamak istiyorsan benim şartlarıma uymak zorundasın. Benim adıma karar veremezsin. Bana sormadan kendi adına da karar veremezsin. Benim hayatımı değiştirecek, beni istemediğim şeylere zorlayacak işler yapamazsın. Bu evde kurallar var, benim kurallarım var, anlıyor musun, evet var ve herkes onlara uyar. İstisnasız uyar. Yok, uymayacağım diyorsan, lütfen beni ve evimi işgal etme. Derhal çek git! 40 ve sekiz saat. İki dünya günü. Tanımadığınız bir bacaksıza, merhaba dedikten sonra sıra ne zaman yukarıdaki lakırdılara gelir? Ya şu yanıtı duymaya nasıl ve hangi şartlar altında tahammül edilir: İşte mülkiyetin gücü! Evet ev senin, hayat da senin. Bunlardan gelen gücünü sonuna kadar kullan. Mallarına yaslan ve öt. Konuş Şerif, konuş. Memleketin sana ihtiyacı var! Hayata çekidüzen ver sayın akademisyen. Standartların hâkim olsun her yana. Hatta üşenme, otur bir de elkitabı yaz: Hayat nasıl yaşanmalı? Gençleri ve çocukları kötü esprilerden ve pis niyetlerden koruma kılavuzu! Düzen, tutarlılık, ilkelere bağlılık... Ama hepsi yalan. Ama hepsi sahte. Yaşadığın hiçbir şey gerçek değil. 15

16 Sen yoksun sayın doçent doktor Şerif Korgüder, var bile değilsin. Kendi kendine kurgusun. Yalansın. Hemen belirteyim, benim hayatta en hazzetmediğim şeylerden biri de şüphesiz ki çocuklardır. Onların o uçsuz bucaksız kaprislerine, şımarıklıklarına, cıyaklamalarına tahammül etmekten, anlayış göstermektense, Çin Halk Cumhuriyeti ne taşınırım daha iyi. Ama yukarıdaki hakaretlerin mucidi için çocuk diyorsam bu tamamen lafın gelişidir, söz konusu olan tam bir herif. Evlilik çağına gelmiş, hatta çoktan aşmış bir teres. İnanamıyorum, inanamıyorum. Böyle çocukları kim nereden, nasıl yetiştiriyor? Hangi ev, aile düzeni böyle patavatsız, saygısız, hiçbir şeyin önünde eğilmeyen, hiçbir üst ilke ya da prensibe bağlı olmayan insanlar yapar. Nasıl, nasıl, nasıl? Artık orta yaşı aştığını kabul etmeyi öğrenmiş olan benim kuşağım, gerçi tamamı koca bir alık sürüsüdür, toprağın altındakilerin bir yahut ikisiyle gurur duyup memnun olacak kadar geçmiş bilgisiyle donanmıştır. Benim de şuursuz bir fanatizmle sarıldığım, yani son derece işe yarar, dokunulmaz larım vardır elbet. Ama işte bu kadar. Bazı şeyleri beğenirsiniz, sonra kalan hiçbir şeyi beğenmezsiniz, daima muhalefet edersiniz de, ona kimse bir şey demez. Fakat bu çocuk, bu hal. Açık söylemek gerekirse, bugün yapılan ve yazılan hiçbir şeyi beğenmiyorum. Beğenmemin de bir sebebi var elbet: Hepsini pek inceliksiz, beceriksiz buluyorum. İşlenmemiş, üzerinde yeterince mesai harcanmamış, lüzumu kadar acısı çekilmemiş... ham, çiğ, toy. Başlı başına bir örnek teşkil etmez ama, örneğin şu genç adam. Adam diyorsam, lafın gelişi, yine başka bir şey aklıma gelmediğinden... Hayır, yoksa sokakta bulduğunuz kör, tüysüz, öksüz bir kedi yavrusuna daha kulak- 16

17 larındaki yağmur suyu kurumadan, Git evimden, der misiniz? Bana dedirttiler. Hem de avaz avaz. Allahım, ben ne yaptım da bunca saçmalığa maruz kaldım, kimlerin gadrine uğradım da bu işkence bana reva görüldü? Neydi suçum, neydi, neydi, neydi? Aslında hadisenin iskeletini gayet iyi hatırlıyorum. Hayatımı kendi elimle kararttığım o meşum gece anbean gözümün önümde. Her zamanki saatimde her zamanki meyhanemden çıkmış, otoparka para kaptırmamak için arabamı, gözüm arkada kalarak park ettiğim zifirî karanlık sokağa geri dönüyorum. Aniden az ötemde bir debelenmeler peyda oluyor. İçimdeki huzursuz, rahatsız adam birden kontrolü ele geçiriyor. Seyircilikten oyunculuğa terfi ederek hadiseye el koymaya başlıyorum. Karaltıların girdiği sokağın üst ucuna beni hepsinden önce götürecek kestirmeyi seçip tam gaz yarım debriyaj kalkıyorum. Dört yolu birleştiren kavşaktayım şimdi, gölgeler bana doğru yaklaşıyor. En önde çelimsiz velet koşup geliyor, uzanıp açtığım kapıdan hiç tereddütsüz arabaya dalıveriyor. Gören de bizi ortak sanır. Ama değiliz, katiyen değiliz. Ondaki can havli, bendeki sıkıntısı. Vınlıyoruz. Adın ne? Sana ne? Ne diye sesleneceğim sana? Kan. Kan... Baban mı koydu bu adı sana? Hayır. Kim koydu? Ben. Aferin.... Gerçek adı bu değildir elbette. İlk geceden başlayarak hiç durmadan maruz kaldığım yalanlarından biriydi. En 17

18 vahimi değil kuşkusuz, ama ilki. Ne fark eder, diye düşünmüştüm. Nasılsa direksiyon benim elimde. İstediğim yerde durur, indiririm keratayı. Bir yandan da üstüne başına bakıyor, yarası beresi var mı diye incelemeye çalışıyordum. Ölüp kalırsa bir de arabada, ondan sonra uğraş dur. Adı Kan değildir, aslında bu bir özel isim bile değildir. Ama sakın koltuklarımı kana bulamasın. Yine böyle sarhoş bir gecede, sarhoş bir dostumun ön koltuğa açmış olduğu kocaman sigara yanığı, arabama her binişte içimi sızlatmaya yetiyor zaten. Yıllardır o yanığı içimde bir delik gibi taşıyorum. Bir de kan lekesi hiç çekemem, çekmem, çekmek zorunda da değilim! Pis herif. Ama söyleyin, karanlık bir sokakta kendinden epey iri ızbandutlar sürüsünce kovalanan genç ve çelimsiz bir delikanlıyı kurtarmak gerekir, değil mi? Bu bir insanlık görevidir, değil mi? Kurtarmış olmak bayağı iyidir ama kurtulmak zorunda kalmak da bayağı kötüdür değil mi? Üstelik böyle bir gencin anlatacağı hikâyeden öğrenilebilecek şeyler, alınacak notlar ve sonra kurulacak kurgular dahi vardır. İnsanların hikâyelerini dinlemek, benim gibi kapalı kutularda yaşayan sosyal bilimciler için zihin açıcı bir egzersizdir... Yoksa değil mi? Aynen işte böyle düşünmüştüm o gece. Halt etmişim. Ne işime gelir oyun-moyun, çengi mi olacaktım bu yaştan sonra... Dönülmezden dönüp girilmezden giriyor, dar sokağı iyice daraltacak şekilde iki sıra park edilmiş arabaların arasından hızla sıyrılıyorum. Vites üç. Öyle korkmuş ve yediği esaslı sopanın etkisiyle o derece kasılmış ki, koltuğa bile doğru düzgün oturamıyor, çelimsiz vücudunun yarısı torpido ile paspas arasındaki karanlıkta kayboluyor. Ama ukalalık diz boyu. Vites beş. Kurtulduğumuzun resmi. Doğru eve yöneliyorum; kendi, yalnız ve biricik evime. 18

19 Ne cesaret... Şehrin arka sokaklarında başlayıp çalışma odamın orta yerine dek uzanan, bütün varoluşumu, hayat şeklimi kökünden tehdit eden avantür, bir macera. Ne büyük ihtiyatsızlık!.. Ah! Babasının üvey olduğu söylemişti. Yalan. İyi bir adammış ama üveymiş. Kuyruklu yalan. Bu da her şeyi kolaylaştırıyormuş. Okul işlerine falan bakarmış. Yalan kere yalan. O kadar yalan ki, sonuç olarak hepsini yan yana koyunca ortaya çıkan şey yalan değil de sanki bir şakaya dönüşüyordu. Zaten Kan ın ağzında her şey bir şaka gibidir. Önemsemeyen, küçülten bir sesi, bir tınısı vardır. Hayat bi şaka gibi, kötü bi şaka gibi. Hayır, diyordum. Hayat şakaya gelmez. Hem sen ne biliyorsun ki, hiç içinde hissettin mi o büyük cilveyi... İşte vahim bir yanlış daha. Akıl öğretmeye gayret ettiğim delikanlı (sanırım doğru tabiri buldum) benden, senden, hepimizden çok daha karışık ve tuhaf âlemlere bin kere girip çıkmış, mahir bir dalaverecidir. Mabadına parmak atmadığı en ufak bir çemberi kalmamıştır feleğin. Ben de oturmuş mısralar okuyorum unutulmuş şairlerin, parçalanmış kitaplarından. Yeni dünyada doktorayı bitirip memlekete dönüşümün üzerinden neredeyse on yıl geçmişti. Majörüm sosyoloji! Araştırmalarım başlangıçta benim için bir yaşama sebebiydi. Düşünmek ve düşündüklerimi yazmak dışında hiçbir şey anlamlı gelmiyordu bana. Hatta hayatın başka koridorlarına saptığım zaman içimde kötü bir ihanet duygusu uyanıyor, hedefimden uzaklaşmanın vicdani rahatsızlığını duyuyordum. Örneğin dışarı çıkmak, kadınlara vakit ayırmak, sinemaya gitmek... Bunlar hep vakte yapılan eziyetlerdi ve insanın öncelikli ve ivedi vazife- 19

20 sini ihmal etmesine neden oluyorlardı. Zaten yazmak başlı başına bir merasimdi. Bu yüzden çok, hatta bütün zamanımı alıyor, hiç başka şeylere fırsat bırakmıyordu. Ama sonra sonra ortaya çıktı ki, sadece zamana değil, bir çeşit ruha, bir ilhama ihtiyacım var. İlham denen şey de öyle kolay gelmiyor, uzun süren not almalar, çengel aramalar, kafa patlatmalardan sonra hafif hafif beliriyor, en ufak bir dikkatsizlikte de hemen daima kaybolup gidiyordu. Zordu. Uğraş ve direnç gerektiren bir haldi. Konsantrasyon ve meşakkat meselesiydi. Bu arada anladım ki, üniversitede ders verirken aynı çatı altında kendi meselelerime çalışmak için ortam yaratmak mümkün olmuyor, bunun için neredeyse araştırmanın kendisinden daha büyük sayılabilecek bir gayret gerekiyordu. O da yazık ki, bende yoktu. Öğretmenlik bir memuriyettir ve memuriyet tümüyle başka bir faslıdır hayatın. Rutin işler, sınavlar, sınav kâğıtları... Basit şeyler belki ama onlarla uğraşırken kendime ve kendi gizli hedeflerime bir türlü konsantre olamıyordum. Öğrenci denen musibetle meşgulken akademiye katkıda bulunmak, manası ve değeri olan bir çalışma üretmek neredeyse imkânsızdır. Bunu yapabildiğini iddia eden meslektaşlarıma asla gıpta etmem. Gıpta etmek şöyle dursun, eserlerine burun kıvırmayı doğrusu çok daha yerinde bir tavır olarak görüyor ve hâlâ benimsiyorum. Burun kıvırmak... Kendimden yaşça ve namca büyük üstatlardan öğrendiğim en mühim meziyet herhalde budur. Ve ev, evim. Evim bir apartmanda. Apartmanım bir bahçe, bahçem ise bir site içinde. Göz göze gelmek istemeyen, korunaklı insanların sığındıkları son derece sıhhi bir alan burası. Ne kadar olunabilirse o kadar rahatım içeride. Kapımı kapatırım, kendi buhranlarımla bir uzar 20

21 bir kısalırım. Kapıda bekçiler, kameralar ve ışıklı ziller, karar vermek çok zor ki, hangisi daha az işe yarar. Kapıdaki zilden dikkatle adımı okuyor. Bundan eminim. O beni yakalıyor, ben onu. Nasıl bu kadar çabuk toparlanıp dikkatini böyle şeylere verebiliyor, şaşıyorum. Dayaktan cinliğe iki adımda geçiverdi. İşte yeni çağın tam otomatik, mekanik gençliği. Derhal sorguya başlıyor. Sen ne iş yaparsın? Üniversitedeyim. Ne iş? Sosyal bilimlerde... Sosyal bilimlerde ne? Doçent Vay, doç şerif ha? İşte adımı koyuveriyor. Işıklı zilde insanın adının yazması ne salakça. Yıldızın nerede doç şerif? Küstahlık, bol miktarda küstahlık, bana öyle geliyor en azından. Sorulsa rahatlık, samimiyet, açıklık diyecektir muhtemelen. Oh ne âlâ memleket! Doçentim evet. Yazamadıkça kızan, git gide daha da aksi bir adam. Bu halime sinirlendikçe, basit işlerin doğru ve zamanında yapılmasına verdiğim önem arttı. Artık rutin vazifelere büyük dikkat gösteriyor, bunları önemsemeyen öğrencilerin gözünün yaşına bakmıyordum. Denebilirdi ki hayatımda şekil, özün önüne geçmiş, bununla beraber eğitimcilik kariyerim bütün özlemlerimi adeta örtmüştü. Gerçi bu hale de, tıpkı daha önce olduğu gibi, kimsenin bir şey söylediği yoktu. Ama benim canım müthiş sıkılıyor, kendimi kapana kısılmış bir kaplan gibi hissediyordum. Kişisel disiplinim, büyük burnum ve her sınavdan iftiharla geçen öğrenci ruhum, içine bırakıldığım bu felaketi kabullenmek istemiyordu. 21

22 22

23 23