Eğitim Yönetimi Teftişi Ve Planlaması Tezsiz Yüksek Lisans Programı. EĞİTİM DENETİMİ Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ASLAN

Transkript

1 Ders Denetimi Ünite 11 Eğitim Yönetimi Teftişi Ve Planlaması Tezsiz Yüksek Lisans Programı EĞİTİM DENETİMİ Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ASLAN 1

2 Ünite 11 DERS DENETİMİ Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ASLAN İçindekiler DERS DENETIMININ TANIMI VE KAPSAMI DERS DENETIMI NIÇIN YAPILIR? DERS DENETIMININ AMAÇLARI SINIF ZIYARETLERI VE GÖZLENECEK HUSUSULAR DERS DENETIMINDE DIKKAT EDILECEK HUSUSLAR DERS DENETIMINDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR DERS DENETIMI GÖZLEM FORMLARI KAYNAKÇA

3 Ders Denetimi Ünite 11 Öğretme-öğrenme sürecinde hedeflere ulaşılması, planlanan çalışmalar ile gerçekleştirilen faaliyetlerin birbirleriyle uyumluluğunu ve sapmalarını tespit ederek, giderilmesine ışık tutulması, öğretmenlerin karşılaştıkları meslekî problemlerde yardım ve rehberlikte bulunulması amacıyla yönetime görüş sunmak denetimin asıl görevi olup, bu görevin yerine getirilmesinde en önemli sorumluluk da denetçilere düşmektedir. İçinde çalıştığı eğitim ortamının denetimi yanında, öğretmenin bireysel denetiminin de ayrı ve son derece önemli bir yeri vardır. Eğitim faaliyetlerinin temel öğesi olan öğretmenin her gün hızlı bir şekilde gelişmekte olan teknoloji, çoğalan sosyoekonomik sorunlar, çağın getirdiği yenilikler karşısında başarısını sürdürülebilmesi için sürekli olarak geliştirilmesi ve eğitim etkinliklerinin desteklenmesi gerekmektedir. Bu desteğin sağlanmasında asıl görevlilerin başında ise denetçiler gelmektedir (Taymaz, 2013). Bundan dolayıdır ki öğretmenlere denetim sırasına gerekli ve yeterli rehberliğin yapılması da aynı derecede önem arz etmektedir. Rehberlik sonucu yapılan değerlendirme en az rehberlik kadar önemlidir. Denetçi değerlendirmesinin güvenilir, nesnel ve geçerli olabilmesi için izleme ve değerlendirmeye ayrı bir önem vermesi gerekmektedir. Eğitimde başarı göstergeleri; kazanım ve başarı, okulun katma değeri, beceri, tutum ve yeterlikler ile memnuniyettir. Öğretme-öğrenme işleminde; müfredat, strateji, değerlendirme, kaynak gelişimi, farklılıkların ortaya çıkarılması, verimlilik, pedagojik iklim ve sınıf yönetimi oldukça önemlidir Öğretmen denetimi ise eğitimin amaç ve ilkelerinin gerçekleştirilmesi, öğrencilere iyi insan, iyi vatandaş ve meslek adamı olarak geleceğin ülke ve toplumunda yerini alabilmesi bağlamında son derece özgün ve özellikli bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır (MEB, 2011). Denetim, yönetim sürecinin önemli ve ayrılmaz bir parçasıdır. Eğitim sisteminde denetimin amacı, okulun etkililiğini sağlamaktır. Gelişen ve değişen dünyada, emsalleriyle rekabet edebilecek insan gücünün yetiştirilmesinde baş mimar olarak kabul edilen öğretmenlerin, bu görevlerini tam olarak yerine getirebilmeleri, genel kültür, özel alan ve pedagojik formasyon bilgilerinin hizmet süresince geliştirilmesi ve yenilenmesi ile mümkündür sayılı Kanun un 43. maddesinde öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler bu görevlerini Türk Millî Eğitiminin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlüdürler. Öğretmenlik mesleğine hazırlık, genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon (biçimlenme) ile sağlanır şeklinde tanımlanmaktadır sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu nda yer alan genel amaçlar ve temel ilkeleri doğrultusunda; Türkiye Cumhuriyeti ne karşı görev ve sorumluluklarını bilen, rekabet gücü yüksek, bilgi çağı insanını yetiştirmek eğitim-öğretimin asıl hedefi olup bu hedefin gerçekleştirilmesindeki en önemli unsur yine öğretmendir. Öğretmenlerin kendilerine yüklenen bu misyonu gerçekleştirip gerçekleştiremediklerini, süreç içerisinde varsa hedeflerden sapmaları ve zorlukları belirleyerek, bunların giderilmesini sağlamak ancak bilimsel ölçme yöntemleri ve denetimi ile mümkündür. Öğretme-öğrenme sürecinde hedeflere ulaşılması, planlanan çalışmalar ile gerçekleştirilen faaliyetlerin birbirleriyle uyumluluğunu ve sapmalarını tespit ederek, giderilmesine ışık tutulması, öğretmenlerin karşılaştıkları mesleki problemlerde yardım ve rehberlikte bulunulması amacıyla yönetime görüş sunmak denetimin asıl görevi olup bu görevin yerine getirilmesinde en önemli sorumluluk da denetçilere düşmektedir. Denetçiler tarafından yürütülecek öğretmen denetimlerinin belirli bir disiplin altında gerçekleştirebilmesi için uygulanacak ortak anlayış, tutum ve davranışlar yanında dene- 3

4 Eğitim Denetimi tim yöntem ve şekilleri ile raporlama iş ve işlemlerini belirli bir düzene koymak, hizmetin daha hızlı etkin ve verimli olması açısından oldukça önemlidir (MEB, 2011) DERS DENETIMININ TANIMI VE KAPSAMI Ders denetimi, öğretmenlerin kendi aralarındaki yeterliğini, çalışmasını, uyguladıkları yöntemleri, bunları uygulamadaki yeterliğini ve öğrencilerin yetişme düzeylerini inceleyip değerlendirmeyi amaçlayan denetim türüdür. Ders denetimi kurum denetimine göre daha kapsamı dar olan bir denetim türüdür. Bu denetim amaç, süreç ve yapılma biçimi olarak da kurum denetiminden ayrılır. Ders denetimi yalnızca var olan durumun tespit edilmesini değil, varsa eksiklerin giderilmesinde veya mevcut durumun geliştirilmesinde öğretmenlere rehberlik edilmesini de kapsar. Ayrıca, öğretmenin değerlendirilmesi yalnızca girilen dersteki performansına göre değil aynı zamanda yıllık programla günlük planların örtüşüp örtüşmediği, bu programları ne kadar uygulamış olduğu, sorduğu soruların düzeyi, verdiği ödevler, yanlışları düzeltmede dikkati ve buna benzer birçok ders içi ve ders dışı faaliyetlere göre de yapılır (Taymaz, 2013). Ders denetimi, öğretmenlerin kendi alanında yetkinliği ve işine bağlılığı, çalışması, öğretim yöntemlerini kullanma başarısı, öğrenci yetiştirme biçimi ve bu sonuçların okul ile bir karşılaştırılması yapılır. Planları uygulama, yapılan sınavlar, ödev çalışmaları, laboratuar çalışması, öğrenciyi bireysel çalışmalara yöneltme başarısı, ders dışı faaliyetler incelenir. Bu denetim türü öğretim faaliyetleriyle sınırlıdır. Ders denetimi bir öğretim kurumunda, öğretmenin öğrenciyle karşı karşıya bulunduğu ve öğretim yaptığı sırada davranışların izlenmesi, ders öncesi ve sonrası etkinliklerin incelenmesi ve değerlendirilmesi içilen denetimdir. Teknik denetim olarak da nitelendirilen ders denetimi, öğretmenin öğretim yapma ve ders vermedeki başarısını değerlendirenin yansıra, yeteneklerinin geliştirilmesi, mesleğe ve çevreye uyumunun sağlanması, yenilik ve gelişmelerin tanıtılması, mesleki yardımda bulunulması, eksiklik ve hataların giderilmesi ve geliştirilmesi için de yapılan bir denetimdir DERS DENETIMI NIÇIN YAPILIR? Öğretmenin öğretim yapma ve dersi işlemedeki başarısını değerlendirmenin yanı sıra öğretmenlerin eksikliklerini giderme, yeteneklerini geliştirme, mesleğe ve çevreye uyumunu sağlama, yenilik ve değişmeleri tanıtma, mesleki yardımda bulunma etkinliklerini kapsar. Bir başka deyişle öğretmeni geliştirme amacına yöneliktir. Böylece dersin ve eğitim-öğretim etkinliklerinin daha verimli olmasının yolu açılır. Ders denetiminin yapılması, göreve yeni başlayan öğretmenler için daha çok gereklidir. Bu öğretmenlerin daha çok gözlenmeye ve yardıma ihtiyaçları vardır. 4

5 Ders Denetimi Ünite DERS DENETIMININ AMAÇLARI Ders denetimi, eğitimin hedeflerine ulaşmak üzere öğretim ve öğretim etkinliklerinin oluşumunu gözlemlemek üzere dersliklerde, atölye ve laboratuvarlarda yapılabilir. Ders denetimin amaçları denetimin genel amaçları içinde yer alır ve şu şekilde sıralanabilir; Öğretmenin öğretimdeki başarı derecesini belirleme Öğretmenin ümit verici özelliklerini belirleme Öğretimdeki eksik yönlerini belirleyip, gidermek için önerilerde bulunma Öğretmenleri görevlerini en etkili olarak yapmalarını özendirme ve teşvik etme Öğretimde birliktelik sağlamaya çalışma Öğretmenlerin yapılan denetime olan güvenlerini artırma Okulda öğretmenlerin uygulamakta oldukları öğretim tekniklerini geliştirme Öğretim araçlarının sağlanması ve kullanılmasına yardımcı olma Öğrenci başarısının ölçülmesinde öğretmene yardımcı olma Öğretmene sorunlarını çözmede yardımcı olma Ders denetimi öğretmenin öğretim başarısını ölçmeye yöneliktir. Öğretmenin farklı olarak neler yaptığı, işine olan tutumları gözlemlenir. Öğretmenin eksiklikleri nelerdir? Bu eksikliklerin giderilmesi için neler yapılabilir, bunları gözlemleme fırsatı doğar. Öğretmenin yapmış olduğu görevi severek yapması bir başka deyişle özendirme öğretmene yapılabilecek en büyük yardımdır. Öğretimde birlik ve beraberliğin sağlanmasında da ders denetiminden yararlanılır. Öğretmenlerin denetime karşı olumlu tutum takınmaları sağlanır. Denetmen ders denetiminde yeni bir yöntem etkili bir metodun nasıl uygulanacağını gösterebilir. Araç ve gereçlerin etkili kullanımı konusunda da öğretmene yardımda bulunulabilir. Öğretmenin öğretimsel problemlerinin çözümünde ders denetiminden yararlanılır SINIF ZIYARETLERI VE GÖZLENECEK HUSUSULAR Denetimin yapacak kişi, ders denetimine fiziksel mekânın kullanımı ve bakımı ile başlamalıdır. Ancak fiziksel durum abartılmamalıdır. Başka deyişle, denetmen fiziksel mekâna takılıp kalmamalıdır. Bundan başka, sınıfın örgütlenişi ve oturma biçimleri ele alınmalı, bunun etkili kullanılıp kullanılmadığı denetlenmelidir. Öğretmenin yapmış olduğu planların programlara uygunluğu ve planların uygulanıp uygulanamayacağı kontrol edilmelidir. Öğretmenin derste yapmış olduğu uygulamalar izlenebilir. Bu izleme sırasında öğretmenin araç kullanımı, derse hakimiyeti, sınıfta motivasyon, iletişim becerilerini kullanma gibi durumlar gözlemlenir. Sınıfta disiplinin nasıl sağlandığı önemli konulardan birisidir. Çoğu zaman öğretmenleri en çok meşgul eden durumlardan birisidir. Disiplini sağlama yöntemlerinin izlenmesi önemli bir gözlemdir. Öğretmen bireysel farklılıkları dikkate alıyor mu? Zekâ kuramlarından nasıl bir şekilde çocukların dikkatini çekerken ne tür bir yöntemler kullanıyor ve bunu uzun süre devam ettirebiliyor mu? Bunların hepsi gözlemlenmeye çalışılır. Öğretmenin dersin gerekli yerlerinde değerlendirme yapması da önemlidir. Bunun hangi yollarla yapıldığı denetimde gözlenmesi gereken durumlar arasında yer alır. 5

6 Eğitim Denetimi Özet olarak sınıf ziyaretlerinde denetmenler şu hususları göz önünde bulundurmalıdır (Taymaz, 2013); 1. Fiziksel durum 2. Organizasyon 3. Planlama 4. Uygulama 5. Ders araçları 6. Disiplin 7. Bireysel farklılıklar 8. İlgi çekme 9. Etkileme 10. Değerlendirme Ders denetiminin yapılması sürecinde ders denetiminde dikkat edilecek hususlar dikkate alınarak ders denetimi yapılır. Bu hususlar şunlardır; DERS DENETIMINDE DIKKAT EDILECEK HUSUSLAR Denetçi, okuldaki eğitim öğretimi aksatmadan ders denetimi yapabilmek amacıyla, derse girmeden önce, okul idaresinden ya da okulun denetim grubundan aldığı el programlarına göre, alan öğretmenleri ile görüşeceği yeri, zamanı ve isteyeceği bilgi ve belgeleri yönetime bildirir. Denetçi; Derslere girmeden önce belirlenen yer ve zamanda alan (dal) öğretmeni/öğretmenleri ile bir araya gelir. Öğretmenlerden isteyeceği bilgi ve belgeleri duyurur. İzleyeceği dersin gün ve saatini öğretmenin talebini de gözeterek kendileri ile birlikte planlar. Öğretmenin birden fazla dersini denetlemesi gerektiğinde, farklı sınıf, şube, alan ve bölümlerdeki dersleri izleyecek şekilde planlama yapar. Özet olarak ders denetiminde dikkat edilecek hususlar şöyle sıralanabilir: Ders denetimi önceden planlanmalıdır. Gözlem sonuçlarını değerlendirmek için ölçütler geliştirilmelidir. Okul müdürünü ziyaret etmeden denetime başlanmamalıdır. Ders denetiminden önce denetmen öğretmen ile görüşmelidir. Ders denetiminden önce öğretmen hakkında bilgi alınmalıdır. Derslere ne zaman girileceği önceden duyurulmalıdır Denetmen dershaneye öğretmenle birlikte girmelidir. Öğretmen denetmeni sınıfa tanıtmalı, daha sonra denetmen sınıfta kendine uygun bir seçmelidir. Denetmen en ön, en arka veya öğretmen kürsüsüne oturmamalı, tüm sınıfı ve öğretmeni görebilecek şekilde sınıfın ortalarında oturmalıdır. Olumlu bir hava yaratılır. Dersin amaç ve özelliğine göre gerekli formlar kullanılmalıdır. Denetmen denetim esnasında sınıfın bir üyesi gibi davranmalıdır. Yapılan öğretim izlenmeli. Planlı gözlem yapılmalı. Öğretim etkinliğine katılınır. Ders araçlarının kullanılması gözlemlenmeli. 6

7 Ders Denetimi Ünite 11 Ders veya uygulama sonucu beklenmelidir. Dershaneden öğretmenle birlikte çıkılmalıdır. Ödev ve sınav belgelerine bakılmalıdır. Öğretmenin birden fazla dersi var ise en az ikisindeki öğretimi gözlenmelidir. Çevre koşulları ve olanakları dikkate alınmalıdır. Ders içi ve dışı etkinlikler birlikte gözlenmelidir. Denetlenen öğretmenin tepkileri normal karşılanmalı, eksiklikleri varsa nedenleriyle birlikte işbirliği içinde öneriler getirilmelidir. Öğretmenle yalnız görüşülmelidir. Ders denetimi sonunda yapılan değerlendirme sonuçları kesin olarak belirlenmelidir. Ders denetimi sonunda hemen gözlem formu doldurulmalıdır. Denetim sonunda zümre toplantıları düzenlenmelidir. Bu toplantılara okul müdürü de katılabilir. Konuyla ilgili tartışmalar yapılabilir. Ders denetiminin nasıl yapılacağı ve nelere dikkat edileceği, MEB Öğretmen denetimi ve İlköğretim Müfettişleri Teftiş Yönergesinde aşağıdaki şekilde açıklanmıştır. Kurumlarda görevli öğretmenlerin başarı durumları, teftiş yapılarak belirlenir. Öğretmenlerin teftişinde kurumun özelliğine göre Öğretmen Teftiş Formu kullanılır. Öğretmen teftişi, Millî Eğitimin amaçlarını gerçekleştirmek için düzenledikleri etkinliklerin süresini ve niteliğini gözlemlemek üzere; dershane, salon, laboratuar, atölye ve işliklerde; Eğitim öğretimindeki başarı derecesi hakkında bilgi edinmek, Olumlu davranışlarını belirlemek, Görevini en iyi biçimde yapmaya özendirmek, Eğitim ve öğretimde birliği sağlamak üzere rehberlik ve yardımda bulunmak, Kurumda uyguladıkları öğretim yöntem ve tekniklerini geliştirmek, Öğretim araç ve gereçlerinin sağlanmasında ve kullanmasında yardımcı olmak, Öğrenci başarısının bilimsel yöntemler ile ölçülmesi ve değerlendirilmesinde yardım etmek, Karşılaştığı sorunların çözümünde yol göstermek. Özel eğitim gerektiren öğrenciler için aldığı önlemleri geliştirmek ve yönlendirmek, Sınıf içi ve çevredeki eğitimsel liderliğini belirlemek, için yapılacağını belirtmektedir. Ayrıca eğitim öğretimde rehberlik ve teftişin yapılırken uyulması gereken usul ve esasları ise şu şekilde açıklamıştır; Öğrencilerin, Türk Millî Eğitiminin genel amaç ve temel ilkeleri doğrultusunda yetiştirilmeleri değerlendirilir. Ana sınıfı öğretmenleri, sınıf öğretmenleri ve özel eğitim sınıfı öğretmenlerinin çalışmaları sınıfın genel durumuna bakılarak bütün derslerde öğrencilere kazandırdığı bilgi, beceri ve davranışlara göre değerlendirilir. Branş öğretmenlerinin rehberlik ve teftişinde, okuttukları derslerde öğrencilerine kazandırdığı bilgi, beceri ve davranışları değerlendirilir. Birden fazla ders okutan branş öğretmenlerinin ana branşları esas alınmak üzere okuttukları en az iki dersin rehberlik ve teftişleri yapılarak değerlendirilir. Rehber öğretmenlerinin rehberlik ve teftişleri Rehber Öğretmen Teftiş Formu ndaki davranışlar değerlendirilerek yapılır. Rehberlik Araştırma Merkezlerinde görev yapan rehber öğretmenlerin çalışmaları ise kurum teftişi ile birlikte değerlendirilir. 7

8 Eğitim Denetimi Rehberlik ve teftiş, grupça yapılan plânlamaya uygun olarak yürütülür. Rehberlik ve teftişten önce ve sonra öğretmenle görüşülür. Öğretmenin rehberlik ve teftişinde gerekli görülürse yöneticiden bilgi alınır. Müfettiş veya yetkili kılınmış müfettiş yardımcısı sınıfa öğretmenle birlikte girer ve birlikte çıkar. Müfettiş veya yetkili kılınmış müfettiş yardımcısı teftiş sırasında sınıfın bir üyesi gibi davranır. Rehberlik ve teftişte çevre koşulları ve olanakları dikkate alınır. Teftiş sonunda yapılan değerlendirmeler kesin olarak belirlenir. Rehberlik ve teftiş sonunda zümre ve şube öğretmenleri ile ayrı ayrı görüşülür gerekirse birlikte toplantılar düzenlenir. Gözlenen davranışlarla ilgili olarak gerektiğinde öğretmen ve öğrencilere soru sorulabilir, açıklama yapılabilir, bilgi ve belge istenebilir. Öğretmenler ile aday öğretmenlerin teftişi en az iki ders saati içinde yapılır. MEB (2011) Öğretmen denetim rehberinde ders denetimindeki usul ve esasları şu şekilde açıklamıştır; Branş denetçi, öğretmenin durumunu değerlendirmek ve gerektiğinde ihtiyaç duyduğu gelişim alanlarını ortaya koymak amacıyla dikkatli ders gözlemi yapar. Bu amaçla denetçi; Önceden belirlenmiş olan ders saatinde gözlemin yapılacağı sınıfa, öğretmen ile birlikte gider. Öğrencilerin tümünü görebileceği uygun bir yerde oturur. Eğitim-öğretim sürecinde öğretmen ve öğrencilerin dikkatini bozacak davranışlardan kaçınır, dersin akışına müdahale etmez. Ders gözlemini kolaylaştırmak amacı ile hazırlanan Öğretmen Değerlendirme Forumu ndan yararlanarak ders denetimini yapar. Öğretmen Değerlendirme Formu nda belirtilen değerlendirme alanlarına ilişkin tespitlerine Açıklamalar bölümünde yer verir. Öğretmen Denetim Rapor unun düzenlenmesinde (Ek: 2) ve/veya kurum raportörlerine teslim edilecek föylerin hazırlanmasında bu formun açıklamalar bölümünde tutulan notlardan yararlanır. Gerek gördüğünde; dersin sonuna doğru öğrencilerin bilgi düzeyini ölçücü sorular sorar ve gecikmeye meydan vermeden öğretmenle birlikte sınıftan ayrılır. Ek 1 ve 2 ve 3 girilecek DERS DENETIMINDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR Ders denetimi öğretimin etkililik derecesini, öğrencilerin yetiştirilmesinde yararlanılan kaynakları gözlemek geliştirmeyi sağlamak amacıyla yapılırken, denetim sırasında bazı sorunlarla karşılaşılabilir. Bu sorunlar da denetimin genel sorunlarından soyutlanamaz. Öğretmenin ders denetimi yoluyla değerlendirilmesinde yaşanan sorunlar şu şekilde özetlenebilir. Öğretmen ders denetiminin hangi ölçütlere göre yapıldığını ve değerlendirme formlarında ne gibi sorunlar olduğunu açıkça bilmemektedir. Değerlendirilmelerde açıklık ilkesine uyulmadığından öğretmen ders denetim sonuçlarının olumlu ve olumsuz bulunan yönlerini öğrenememektedir Ders denetimi, öğretmenlerin geliştirilip yetiştirilmesinde fazla etkili değildir. Öğretmen başarısını objektif olarak ölçmekten uzaktır. Denetim için ayrılan süre öğretmenlerin bütün yönleri ile tanınıp değerlendirilmesi için yeterli değildir. 8

9 Ders Denetimi Ünite 11 Ders denetimini yapan denetmenler öğretmenleri yeteri kadar güdüleyememektedir. Öğretmenler, denetmenlerin davranışlarından pek hoşnut değildirler. Denetmenlerin, öğretmenleri değerlendirirken okul müdürünün etkisi altında kaldıklarına ait genel bir kanı olduğu. Öğretmenler, siyasi görüşlerinin denetmenlerce bilinmesinin değerlendirmede olumsuz olacağını savunmaktadırlar. Dengeli dağılımın olmaması ve denetmen yetersizliği nedenleriyle yıllarca denetim görmeyen öğretmenlerin çoğunlukta olduğu DERS DENETIMI GÖZLEM FORMLARI Ders denetimi gözlem formları çeşitli şekilde hazırlanmıştır. Uzun yıllar ortaöğretim ve ilköğretimde aşağıda belirtilen ders gözlem formları kullanılmış ve not ile değerlendirilmiştir. Aşağıdaki öğretmen ders teftiş formu incelendiğinde bu formun anasınıfı, sınıf öğretmeni ve branş öğretmenleri için ortak kullanılmıştır. Oysaki her seviyedeki eğitim kurumlarındaki öğretmenlerin ders denetiminde incelenecek durumlar farklı olduğundan bu form da ihtiyacı karşılamada yetersiz kalmıştır. Bu form sonucu verilen notların neye göre verildiği ve nasıl tespit edildiğine ait denetmenlere karşı sürekli bir eleştiri yapılmıştır. Bu değerlendirme sonucunda aşağıdaki sıralama ölçütleri kullanılmıştır. Bu ölçütler aynı zamanda devlet memurları sicillerinde kullanılan ölçütlerdir Yetersiz Orta İyi Çok iyi NOT: Şu an gerek ders denetimi gerekse devlet memurları sicil notu uygulamadan kaldırılmıştır. Gerek denetmenler gerek ise okul yöneticileri ders denetimi sırasında farklı denetim modellerini kullanabilir. Bu modeller öğretimsel denetim, kliniksel denetim vb. Bu denetim modelleri önceki ünitelerde ayrıntılı olarak açıklandığından tekrar burada yer verilmemiştir. Ders denetiminde sınıf içi gözlemler oldukça önemlidir. Bu gözlemlerin amaçları, gözlemin ilkeleri ve çeşitleri ile sınıf içi gözlemlerinin kaydedilmesi ve yorumlanması bir sonraki ünitede ayrıntıları ile açıklanacaktır. Sonuç olarak ders denetimi, öğretmenin öğretim yapma ve ders vermedeki başarısını değerlendirmenin yansıra öğretmenin eksikliklerini giderme, yeteneklerini geliştirme, mesleğe ve çevreye uyumunu sağlama, yenilikleri ve değişiklikleri izleme konusunda geliştirilmesi için vazgeçilmez bir süreçtir. Ders denetimini ister okul müdürü, isterse denetmen yapsın bir planlama yaparak denetime başlamalıdır. Bu planlamanın en önemli basamakları ise; gözlem öncesi öğretmen ile görüşme, gözlem, gözlem sonrası görüşme ve değerlendirmedir. EKLER; Öğretmen denetim/teftiş formları 9

10 10 Eğitim Denetimi

11 Ders Denetimi Ünite KAYNAKÇA AYDIN, İ. (2014). Öğretimde Denetim Durum Saptama Değerlendirme ve Geliştirme, Pegem Akademi, Ankara AYDIN, M. (1993). Çağdaş Eğitim Denetimi, Pegem Personel Eğitim Merkezi Yayın No:4 Ankara. BAŞAR, H. (2000). Eğitim Denetçisi, Pegem Yayıncılık, Ankara ERDEM, A. R. ve EROĞLU, M. H. (2012 ). Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Eğitim Müfettişlerinin Ders Denetim Yeterlikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı 12, GÜNDÜZ, Y. (2012). Eğitim Örgütlerinde Denetimin Gerekliliği: Kuramsal Bir Çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 34,1-6. GÜNDÜZ, Y. (2008). Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Sisteminin Yenilenme İhtiyacı.(Doktora Tezi), İstanbul, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. MEB (2001). Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik Ve Teftiş Yönergesi MEB (2011). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği MEB (2014). Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği Resmi Gazete Sayı: MEB (2014). Kurumların Rehberlik ve Denetim Rehberleri MEB (2015). Maarif Müfettişleri Görev Standartları. SAĞLAMER, E.(1975).Eğitimde Teftiş ve Teknikler, Millî Eğitim Basımevi, Ankara. TAYMAZ, H. (2013). Teftiş, Kavramlar İlkeler Yöntemler, Pegem Akademi, Ankara NOT: Ana kaynakça Prof. Dr. Haydar TAYMAZ (Teftiş, Kavramlar İlkeler Yöntemler) 11

12 Eğitim Denetimi 12