Aile, toplumun en küçük, birincil derecede iletişim ve etkileşimin olduğu en temel birimidir.

Transkript

1 ÇCUKLA İLETİŞİM-1

2 Aile, toplumun en küçük, birincil derecede iletişim ve etkileşimin olduğu en temel birimidir. İletişim ise, hem iletilerin karşılıklı olarak aktarılması hem de anlamların üretimi, paylaşımı ve değişimi sürecidir.

3 İletişimin var olabilmesi için iletişimde bulunan en az iki kişinin birbirlerine yönelik davranmaları, aynı zamanda iletinin anlam içeriklerinin de karşılıklı olarak paylaşılması gerekir ve bu gerçekleşince iletişim kurulmuş olur. Ancak istenmiş ve amaçlanmış olan anlamların paylaşılması gerçekleşmemiş ise iletişim engellenmiş ya da başarısızlığa uğramış demektir.

4 Bireyler arasındaki iletişim, diğer birey ya da bireylerce algılanan sözel ve sözel olmayan davranışlar olarak açıklanabilir. İki insan birbirinin farkına varınca iletişim başlar.

5 Günümüzde hızlı endüstrileşme ve teknolojik gelişme, bireylerin yaşamını ekonomik, siyasal, sosyal, psikolojik açıdan çok yönlü biçimde etkilemektedir. Kişiler arası iletişim bozulmakta, insanlar birbirlerine ve hatta kendilerine yabancılaşmaktadırlar.

6 Çatışma bireyin kendi içinde, tutum, değer ve tercihleri arasında olabileceği gibi, dış dünya ile ilişkili olarak, bireyler arasında ikili çatışma şeklinde de olabilir.

7 İletişimin Öğeleri İLETİŞİM İŞARET BİLGİ KAYNAĞI GÖNDERİCİ KANAL ALICI HEDEF GÜRÜLTÜ

8 İletişim Türleri Birey - Birey Arasındaki İletişim - Psikolojik İletişim: Bireyin kendisiyle iletişimi ve bu iletişimin çevreye yansıması Birey iç çatışmalarını diğerleriyle iletişime geçerek çözüme kavuşturur. -Sosyal İletişim İki ya da daha çok birey arasında olan iletişim. Sosyal iletişimde gönderici ve alıcı arasında zaman ve mekân birliği bulunması şart değildir. Örneğin bir televizyon programı izlemek, bir konferansı dinlemek ya da yıllar önce yazılmış bir kitabı okumak sosyal iletişimdir.

9 İletişim Türleri Birey-grup İletişimi Grup üyelerinin bireyin varlığına değer vermesi çok önemlidir. Sen yoksun, umursanmaya değmezsin. mesajını bolca alan birey gerçekten umursanmayacak bir kişi olduğuna inanmaya başlar. Böyle bir birey, eline fırsat geçince örneğin trafikte, okulda ya da bir mevki sahibi olduğunda Siz benim kim olduğumu biliyor musunuz? demek ihtiyacı hisseder. Kitle İletişimi Kitle iletişiminde ise kaynak ve alıcı birimler karşı karşıya gelmez. Radyo ve televizyon, gazeteler, dergiler kitle iletişiminin kanallarını oluşturur. Kitle iletişimi; geri bildirim, iletişim ortamı, ulaşım sınırlaması ve etki yönlerinden bireyler arası iletişimden farklıdır.

10 İletişim Yöntemleri KİŞİLERARASI İLETİŞİM SÖZLÜ SÖZSÜZ DİL DİL ÖTESİ YÜZ BEDEN MEKAN ARAÇLAR VE BEDEN TEMASI KULLANIMI

11 İletişim Yöntemleri KİŞİLERARASI İLETİŞİM SÖZLÜ İLETİŞİM SÖZSÜZ İLETİŞİM DURAKSAMALAR SESİN TNU SESİN YÜKSEKLİĞİ EEE, IHM SÖZCÜKLERİ DUYGU TNU TEKRARLAR SÖZE YANLIŞ BAŞLAMA GEREKSİZ SÖZCÜKLER AKICILIK DĞALLIK SEÇİLEN SÖZCÜK GÖZ İLİŞKİSİ YÜZ İFADELERİ VÜCUT DURUŞU KİŞİSEL ALAN KIYAFET AKSESUAR MEKAN KULLANMA DKUNMA KAFA İŞARETLERİ EL VE KL DURUŞU BACAKLARIN DURUŞU BEDEN YÖNELİMİ TURMA BİÇİMLERİ

12 İletişim Engelleri -Emir Cümleleri Kurmak; Kalk, yüzünü yıka, Sütünü bitir Dişlerini fırçala Ağzın doluyken konuşma Ödevini bitir Televizyonu kapa Büyüklerinle konuşurken sesini yükseltme

13 İletişim Engelleri -Gözdağı Vererek Konuşmak kulunu bitirmezsen sana para mara yok Ödevini bitiremezsen televizyonu unut Sütünü içmezsen cüce kalırsın Terliksiz dolaşırsan hastalanırsın

14 İletişim Engelleri - Sürekli Öğüt Vermek, Çözüm Önerileri Getirmek Senin yerinde olsam plan yaparak çalışırdım Sütünü bitirdiğinde boyun uzayacak Bak sana bir öneri vereyim

15 İletişim Engelleri -Sıklıkla Yargılamak, Eleştirmek Sen zaten korkağın tekisin Zaten başarsaydın şaşardım Yine mi bitiremedin Amma beceriksizsin

16 İletişim Engelleri -Çocuğu Sürekli Övmek Benim oğlum/kızım bunu çok iyi yapar teyzesi Harikasın! Çok iyi olmuş! Yerli yersiz her ortamda çocuğun övülmesi Çocuk ailesinin beklentilerinin çok yüksek olduğunu düşünebilir ya da kaygı hissedebilir. Övgü başkalarının yanında yapılıyorsa çocuğu utandırabilir ya da aşırı övgü sonucunda çocuk buna alışır ve övülmeye gereksinim duymaya başlar.

17 İletişim Engelleri -Ad takmak, alay etmek Koca bebek... Hadi bakalım Süpermen Geri zekalı Hadi oradan sen de sulu göz Aşkım, Sevgilim gibi sevgiliye söylenecek sözlerin söylenmesi

18 İletişim Engelleri -Güven vermek, Teselli etmek Aldırma Boş ver düzelir Hadi biraz neşelen Kendini anlaşılmamış hissetmesine neden olur. Kızgınlık duyguları uyandırır.(size göre kolay tabi!) Genellikle mesajı Kendini kötü hissetmen doğru değil biçiminde algılar.

19 İletişim Engelleri -Sınamak, Sorgulamak Neden?...Kim?... Sen ne yaptın?... Nasıl...? Soruları cevaplama genellikle çocuğu kaçamak cevaba veya yalana yöneltir. Soranın niyetini anlamadığından, çocuk korkuya, endişeye ve kendi başına sorununu çözemeyeceği hissine kapılabilir.

20 İletişim Engelleri -Yorumlama, Analiz etme Aslında sen öyle demek istemiyorsun değil mi evladım? Senin esas sorunun ne biliyor musun? Çocuğu tehdit edici, tedirgin edici olabilir ve onda başarısızlık duygusu uyandırabilir. Kendisini korumasız hissedebilir. Kendisine inanılmadığı kanısına varabilir. Yanlış anlaşılma endişesi ile iletişimi kesebilir.

21 ETKİN DİNLEME SESSİZCE DİNLEME (SÖZ KESMEDEN) ANLATILMAK İSTENENİ ANLAMAYA ÇALIŞMA ANLATILANIN ALTINDAKİ DUYGUYU ANLAMA KŞULSUZ KABUL İÇTEN VE DÜRÜST DİNLEME

22 ETKİN DİNLEME FİZİKSEL KŞULLARI KNUŞANIN YÜZÜNE DĞRU BAKMA BEDEN LARAK NA YÖNELME GÖZLE İYİ BİR İLİŞKİ KURMA KNUŞANA DĞRU EĞİK DURMA RAHAT LMA

23 ETKİN DİNLEME ANLATILANLARIN BASİT TEKRARI ANLATILANIN DUYULDUĞUNA İLİŞKİN MESAJ ANLATILANLARIN ÖZETİ DUYGULARINI DİLE GETİRME BİÇİMİNDEDİR

24 ETKİN DİNLEME ETKİN DİNLEMENİN FAYDALARI ÇCUK KENDİNİ GERÇEKTEN DİNLEYEN KİŞİYE YAKIN HİSSEDER SRUNU İLK BAŞTAKİ KADAR ÖNEMLİ GÖRMEYEBİLİR SRUNUNU DİLE GETİRDİĞİ İÇİN, ÇÖZÜM YLLARINI DA DAHA RAHAT DÜŞÜNEBİLİR

25 EMPATİ Karşımızdaki kişinin ne yaşadığını kendimizi onun yerine koyarak anlamamız ve bunu ona iletmemizdir. Hımm seni anlıyorum demek empatik bir yaklaşım mıdır?

26 EMPATİK TEPKİ ÖRNEĞİ 1. adım: Karşımızdaki kişinin anlattıklarını ilgiyle dinleme ve beden dilini gözleme 2.adım:Duyguya odaklanma duyguyu keşfetme 3. adım: Duygusu ile somut olay veya durumla bağlantı kurarak ve nedensellik bağı kurarak bunu karşımızdaki kişiye aktarma

27 EMPATİK TEPKİ KALIPLARI 1..(durum/olay) -nden dolayı kişinin yaşadığı duygu) yaşıyorsun/hissediyorsun. 2. (Duygu) yaşıyorsun/hissediyorsun ÇÜNKÜ.(durum/olay) ÖZETLE: LAY + nedensellik bağı + DUYGU

28 BEN DİLİ Kişinin karşısındaki bireyi suçlamadan kendi yaşadıklarından bahsetmesidir. Ben dilinde vurgu olumsuz olarak ortaya konan davranışadır. Eğitimci karşısındaki bireyi savunmaya itmeyecek bir biçimde, bu davranış karşısında yaşadığı duyguyu paylaşır. Kalıp:.n dolayı.yaşıyorum/hissediyorum.

29 SEN DİLİ Sen dilinde vurgu karşımızdaki kişiyedir. Eğitimci öğrenciyi suçlar ve öğrenci de savunmaya geçer. Örnek: Beni sinirlendiriyorsun? Ben dili midir sen dili midir?

30 EG GELİŞTİRİCİ DİL Karşımızdaki kişiye ilişkin bir özelliği anlatırken onun egosunu aşağılayacak ifadeler yerine aynı durumun onu rahatsız etmeyecek ifadeler kullanılarak aktarılmasıdır. Sen tembelsin! yerine Bu aralar biraz az çalışıyorsun gibi ne dersin? demek veya Sen ne kadar beceriksizsin böyle yerine bana sanki bu işin üstesinden gelmekte zorluk yaşıyorsun gibi geliyor ne dersin? demek

31 EG ZEDELEYİCİ DİL Karşımızdaki kişiye ilişkin bir özelliği anlatırken onun egosunu aşağılayacak ifadelerin kullanılmasıdır. Lakap takılması şişman sıska bodur sırık gibi

32 ÇCUĞUN SRUNUNU ÇÖZME

33 ÇCUĞUN SRUNUNU ÇÖZME Problem Çözme Çocukların karşılaştığı problemleri anne-baba çözmeye çalıştığında şu sorunlar yaşanabilir: Çocukların problemlere yeni çözümler bulmasını sağlayacak yaratıcılık potansiyelleri bastırılır. lumsuz duyguların bastırılması gibi duygusal olarak sağlıksız bir alışkanlık edinirler. Sonunda bir kriz ortaya çıkana kadar problem çözmeyi erteleyerek hem çocuğun hem de anne-babanın sorunu artık çözülemeyecek bir duruma gelir. Çocuklar problemle karşılaştıklarında korku duyar ve şüpheci davranırlar. Problemleri anne-baba çözdüğünde çocuğun güven duygusunu kazanması zor olur.

34 ÇCUĞUN SRUNUNU ÇÖZME D Zurilla ve Goldfried a göre problem çözme sürecinin basamaklarını şu şekildedir: Genel yaklaşım Problemin tanımlanması Seçeneklerin yaratılması Karar verme Değerlendirme

35 ÇCUĞUN SRUNUNU ÇÖZME Genel yaklaşım: Bu ilk aşama, bireyin belirli bir çözümü benimsemesi ya da reddetmesini sağlayan, destekleyici ya da engelleyici nitelikte olabilen ve belirli bir biçimde davranmaya yönelten zihinsel eğilimlerdir. Bireyin problemli durumlara genel yaklaşımı, yaklaşma ya da kaçınma tarzı, kontrol edip edememesi ve yeteneklerine güvenip güvenememesi, sorunları başarı ile çözme ve başa çıkma stratejisini etkiler.

36 ÇCUĞUN SRUNUNU ÇÖZME Problemin tanımlanması: Problemin başarı ile sonuçlanması, problemin tanımlanmasına bağlıdır. Özellikle ergenlik çağındaki gençler, karmaşık duygularını problemlerine de yansıtırlar. nlar için bir problem vardır fakat bazı zamanlar problemin ne olduğunu bilmezler, böylece problemin çözülebilmesi de gecikir. Problemin tanımlanması, bireyin kendisini, davranışlarını, bilgisini, heyecanlarını ve probleme ilişkin duygularını değerlendirmesi gibi beceriler gerektirir.

37 ÇCUĞUN SRUNUNU ÇÖZME Seçeneklerin oluşturulması: luşturulan seçeneklerin sayısı, bireysel sorunların duygusal öğeler taşıması nedeniyle az olabilir. ysa seçenek sayısının çok olması çözümü hızlandırır. Bazen anne-baba da çocuğa farklı seçenekler önererek çözüme yardımcı olabilirler. Seçenek sayısını arttırmak için seçenekler oluşturulurken değerlendirme yapmaktan kaçınmak (Hayır, o olmaz. Bunu daha önce de denemiştin vb.). Kısıtlanmadan, özgür zihinsel aktiviteye önem vermek (İstediğini düşünebilir, farklı çözüm yolları bulabilirsin vb.). luşturulan fikirlerin sayısının fazla olması ( Çabuk karar ver artık ne yapmak istediğine; Şunu mu yapsam, bunu mu yapsam demeyi bırak artık. demek yerine fikirlerin sayısının artmasına yardımcı olunmalıdır.). Önerilen seçeneklerden birleşimler oluşturmak ya da bunları geliştirmeye çalışmak gerekir. Birey, çözüm bulamadığı problemlerini, bir süre bir kenara bırakıp ona tekrar geri dönerse duygusal ve diğer engelleyici uyarıcıların etkilerini kaybetmelerinden dolayı daha kolay çözebilir.

38 ÇCUĞUN SRUNUNU ÇÖZME Karar verme: Belirlenen seçenekler arasından birini seçmektir. Problem çözme sürecinin en önemli aşamasıdır. Başarılı karar verme, bazı becerileri gerektirir. Bunlar bilgi, olasılıkları doğru değerlendirme, kararların yararlarını değerlendirme, değişik seçeneklerin sonuçlarını değerlendirme. Değerlendirme: Tüm aşamaları uyguladıktan sonra sonucu değerlendirmek de çok önemlidir. Başarılı sonuçlar bireyde öz güven geliştirir. Örneğin, arkadaşı ile aralarındaki problemi olumlu bir şekilde çözen çocuğun insan ilişkileri konusunda kendine güveni daha çok artacaktır.

39 ÇCUĞUN SRUNUNU ÇÖZME Çocuklarla problem çözülürken şu hususlara dikkat edilmelidir: Problemi konuşmak için rahatsız edilmeyecek sakin bir zaman seçilmelidir. Çocuğun problemi, ebeveyn tarafından duygularını katmadan tanımlamaya çalışılmalıdır. Çocuk sessizce dinlenmeli, problemi kendi açısından anlatmasına izin verilmelidir. Mümkün olan bütün çözümler çocukla birlikte tartışılmalıdır. Hangi çözümün seçileceğine ve uygulanacağına birlikte karar verilmelidir.

40 ÇCUĞUN SRUNUNU ÇÖZME Çocuğun Sorununa Çözüm Bulma Sorununu kendi çözebiliyorsa ilk önce ona fırsat verme Yetkisini aşıyorsa öğretmenine iletme Sorunun çözülüp çözülmediğini takip etme Sorunun çözümünü neticelendirme

41 KAYNAK 1. Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki Ve Teknik Eğitim Bireysel Öğrenme Materyali Ankara 2013 Resimler: Google görsellerden alınmıştır.