Tarla Bitkileri Merkez Ara şt ı rma Enstitüsü İ kizce Araşt ı rma Çiftli ğ inin Arazi De ğerlendirmesi

Transkript

1 TARIM B İ L İ MLER İ DERG İS İ 2001,7 (4) Tarla Bitkileri Merkez Ara şt ı rma Enstitüsü İ kizce Araşt ı rma Çiftli ğ inin Arazi De ğerlendirmesi Mahmut YÜKSEL' Orhan DENG İZ 1 Geli ş Tarihi: Özet: Bu çal ışman ı n amac ı Tarla Bitkileri Merkez Ara şt ı rma Enstitüsü İkizce Ara şt ı rma Çiftli ğinin arazi kullan ı m planlamas ı n ı n yap ılmas ı d ır. Bu amaçla İlk önce çal ışma alan ı na ait daha önce yap ılm ış 1:5.000 ölçekli temel toprak haritas ı ndan arazi karakteristikleri ve kaliteleri ile haritalama üniteleri tan ımlanm ışt ır. Daha sonra de ğerlendirmeye al ı nacak arazi kullan ı m türleri ve onlar ın arazi istekleri belirlenmi ştir. Arazi kullan ım türlerinin arazi istekleri ile arazi haritalama birimlerinin arazi karakteristik ve nitelikleri kar şı laşt ır ılm ışt ır. Arazi haritalama birimlerinin arazi kullan ı m türleri ile karşı laşt ı r ılmas ıyla elde edilen sonuçlar ekonomik, sosyal ve ekolojik verilerle birle ştirilerek her bir arazi haritalama birimi için uygun olan arazi kullan ı m türleri ve uygunluk s ı n ıflar ı belirlenmiştir. Son olarak da arazi uygunluk haritas ı haz ırlanm ışt ır. Anahtar Kelimeler: Arazi de ğerlendirmesi, arazi kullan ı m türü, arazi karakteristikleri ve kaliteleri, arazi uygunluk s ınıflamas ı Land Assessment of the Field Plants Central Research Institute İkizce Research Farm Abstract: The aim of this research was carried out a land assessment of the Field Plants Central Research Institute İ kizce Research Farm. First of all land mapping units were described, land characteristics and qualities were determined, from 1:5.000 base soil map of working area. Land use types to be considered were described and their land requirement were determined. Land requirement of. land use types were compared with the land characteristics and land qualities of land mapping units. The result of the matching process combined with those of assessment, environmental impact, economic and social analysis, produced a classification, showed the suitability of each land mapping unit for each relevant land use type. Finally land suitability map was prepared. Key Words: Land evaluation, land use type, land characteristics and land qualities, land suitability classif ıcation Giriş İ nsanlar ın, en önemli ya şamsal gereksinmeleri olan tar ımsal ürünlerin miktar ı n ı n ve kalitesinin art ı r ı lmas ı, doğal kaynaklar ı m ız olan topraklar ım ız ın ayr ı nt ı l ı bir şekilde tan ımlanmalar ı ve temel özelliklerine göre kullan ı lmas ı ile mümkün olmaktad ı r. Türkiye'de do ğal kaynaklar ı n kullan ımı nda önemli yanl ış l ıklar yap ılmakta ve bunun sonucun da kaynaklar ımız ı n geriye dönü şü mümkün olamayacak şekilde kaybedilmektedir (Özbek ve ark. 1979). Bu olumsuzluklar ın en önemli nedenlerinden birisi ayr ı nt ı l ı toprak etüdlerine dayanan arazi kullan ım planlamas ı çal ışmalar ı n ın bulunmamas ıd ır. Günümüzde arazi kullan ım ı na ilişkin kararlar ı n, iklim, bitki örtüsü, toprak ve di ğer karakteristiklerin yorumlanarak en uygun kullan ımlar ı n saptanmas ı ve farkl ı araziler aras ında k ıyaslamalar yaparak doğru kullan ımlar ın belirlenmesi amac ıyla yap ılan arazi değerlendirme ve arazi kullan ım planlamas ı çal ışmalar ı sonuçlar ı na göre al ı nmas ı art ı k zorunlu hale gelmi ştir. Arazi kullan ı m haritalar ı, bir bölgede mevcut durumu gösteren önemli veri kaynaklar ından birisidir. Özellikle yanl ış kullan ı mlar ı n belirlenmesinde ve zamanla arazi kullan ı m ında meydana gelen de ğ i şikliklerin izlenmesinde arazi kullan ım haritalar ı na öncelikle ihtiyaç duyulmaktad ı r ( FAO 1989). FAO 1984 de, do ğ al kaynaklar ı n, özellikle topraklar ı n karakteristiklerine uygun olarak dengeli ve planl ı bir şekilde kullan ı m ı n ı, yönetimini ve çevre sorunlar ı n ı çözmeye yönelik rehberi Framework haz ı rlatm ışt ır. Daha sonra yine FAO te şkilat ı arazi kullan ım planlamas ı yap ı l- mas ı nda sadece toprak özelliklerinin de ğerlendirilmesinin yeterli olmad ığı n ı anlayarak sosyal, ekonomik, hukuki, ve çevresel yönlerinde ele al ınmas ı gerekti ği kan ısı ile daha ayr ı nt ı l ı bir rehber geli ştirmi ştir ( FAO 1989). Bu çal ışma Ankara'n ın 45 km güneyinde Ankara- Haymana karayolu üzerinde Topakl ı ve İkizce köyü hudutlan içinde bulunan Tarla Bitkileri Merkez Ara şt ırma Enstitüsü İ kizce Ara şt ı rma Çiftli ğinde yap ı lm ışt ır. Dengiz ve Yüksel (1998) taraf ı ndan yürütülen detayl ı toprak etüd 5140 da l ı k bir alan kaplayan çal ışmalar ı na ilaveten, toprak, iklim ve bitki özellikleri dikkate al ınarak topraklar ın en iyi şekilde değ erlendirilmesi amac ıyla bölgenin arazi kullan ım planlamas ı yap ı lm ışt ı r. 1 Ankara Üniv. Ziraat Fak. Toprak Bölümü -Ankara

2 130 TARIM B İ L İ MLER İ DERG İSİ 2001, Cilt 7, Say ı 4 Materyal ve Yöntem Çal ışma Ankara Haymana karayolunun 45. km'sinde, ikizce ve Topakl ı köyü hudutlar ı içinde bulunan Tarla Bitkileri Merkez Ara şt ırma Enstitüsü İkizce Ara şt ı rma Çiftliğinde yürütülmü ştür. Dengiz ve Yüksel (1998) taraf ından haz ı rlanm ış olan 1:5.000 ölçekli çal ışma alan ı n ın Temel Toprak Haritas ı materyal olarak kullan ı lm ışt ır ( Şekil 1). Buna göre 5 farkl ı toprak serisi Çay ı rl ı, Meteoroloji, lkizce ve Gölet serileri (Aridisol) ile Nizamiye serisi (Vertisol) ve bunlar ın fazlar ı materyal olarak kullan ılm ışt ı r. Arazi kullan ım planlamas ı çal ışmas ı için öncelikle tar ım ve tar ım d ışı arazi kullan ım türleri (AKT) belirlenmi ştir (FAO 1977). Belirlenen arazi kullan ı m türlerinin tan ı mlanmas ı ve arazi istekleri ile ilgili bilgiler FAO (1977), Özbek (1978), Günay (1984), (1992) ve (1993)' den yararlan ı lm ışt ır. 1:5.000 ölçekli toprak haritas ından, tan ımlanan haritalama birimlerinin (HB) sahip oldu ğu arazi karakteristik ve nitelikleri ve bunlar ı n farkl ı düzeyleri ç ı kart ı lm ışt ır. Ayr ıca her bir arazi karakteristi ğinin değ i şen düzeyleri için arazi kullan ı m türlerinin arazi istekleri göz önünde bulundurularak aras ı nda değ işen oransal beklenen ürün de ğerleri (OBÜ) belirlenmi ştir. Bunlar ı n yan ı s ıra çal ışma alan ı için belirlenen arazi kullan ım türlerinin ekonomik analizi yap ılarak aras ında de ğ i şen karl ı l ık endeksi (KE) de ğerleri olu şturulmu ştur. Haritalama birimlerinin arazi karakteristikleri, AKT'lerinin farkl ı arazi karakteristiklerinin her bir düzeyi için belirlenmi ş olan OBÜ de ğerleri ve arazi kullan ım türlerinin KE de ğ erleri İ LSEN paket program ı ile ( Şenol ve Teke ş 1995) arazi kullan ım türlerinin arazi istekleri ile arazi karakteristik ve niteliklerinin kar şı la şt ı r ı lmas ı yap ılarak her bir haritalama biriminin de ğerlendirmeye al ınan arazi kullan ım türlerine uygunlu ğunu yans ıtan fiziksel haritalama birimi endeksi (FHBE) de ğ erleri hesaplanm ışt ı r. Fiziksel haritalama birimi endeks de ğerleri Çizelge fde belirtildi ğ i şekilde grupland ı r ılarak arazi kullan ım türlerine göre serilerin uygunluk s ı n ıflamas ı yap ı lm ışt ı r (FAO 1977). 1:5.000 ölçekli temel toprak haritas ı nda ay ırdedilmi ş HB'lerinin her biri için en ideal kullan ı mlar ı n belirlenmesi ve potansiyel arazi kullan ı m ı n ı n ortaya konmas ı için arazi kullan ım türleri Kuru Tar ım, Sulu Tar ım ve Tar ım D ışı kullan ımlar şeklinde üç s ı n ıfa ayr ı lm ışt ır. Her bir s ı n ıf için uygun ve orta uygun arazi kullan ı m türleri kullan ı m gruplar ı halinde verilmi ş ve her bir haritalama birimi için uygun olan kullan ım s ı n ı flar ı ayr ı ayr ı belirlenerek çal ışma alan ı n ı n 1:5.000 ölçekli potansiyel arazi kullan ım haritas ı olu ş- turulmu ştur ( Şekil 2). Son olarak tar ımsal amaçl ı AKT'leri için hesaplanm ış olan HBE de ğerlerinin toplam ı al ı narak HB'lerinin herbiri için toplam haritalama birim endeksi (THBE) bulunup, bu de ğerler çal ışma alan ı ndaki en yüksek THBE değerlerine oranlanarak oransal haritalama birim endeksi (OHBE) de ğerleri bulunmu ştur. OHBE değerlerine göre araziler Çizelge 2'de belirtildi ğ i şekilde grupland ı r ılarak tar ımsal kullan ıma uygunluk yönünden s ı n ıfiand ı nlmas ı yap ılm ışt ı r. Bulgular ve Tart ışma Arazi kullan ım türlerinin (AKT) tan ımlanmas ı Çal ışma alan ı topraklar ının değerlendirilmesi ve potansiyel arazi kullan ım planlamas ı n ı olu şturmak için bölgeye ait 27 farkl ı arazi kullan ım türü belirlenerek ekolojik ko şullar ve toprak istekleri ile birlikte tan ı mlar ı yap ı lm ışt ı r. Bunlardan 24 tanesi tar ımsal amaçl ı arazi kullan ım türü olup geri kalan 3 tanesi tar ım d ışı kullan ı mlar ı amaçlayan arazi kullan ım türleridir (T.D.K). Tar ımsal amaçl ı arazi kullan ım türlerinden 6 tanesi kuru tar ım koşullar ı nda (K.T.AT) ve 18 tanesi sulu ko şullarda uygulanabilecek arazi kullan ım türleridir (S.A.K.T) (Çizelge 3). Haritalama birimlerinin ve arazi karakteristiklerinin belirlenmesi Çal ışma alan ına ait temel toprak haritas ı nda toplam 18 adet HB belirlenmi ştir. Bu HB'lerini olu şturan toprak serilerinin fiziksel, kimyasal ve morfolojik özellikleri ile birlikte eğim, derinlik, ta ş l ı l ık ve kayal ı l ı k gibi fazlar incelendi ğinde tan ımlanm ış olan AKT'lerinin uygulanabilirli ği ve verim üzerinde etkili olabilecek arazi karakteristikleri (E ğim, Derinlik, Yüzey ta ş l ı l ığı, Tekstür, Organik madde, Kireç, Drenaj ve Kayal ı l ı k) ve bunlar ı n de ğerlendirmeye esas al ı nan farkl ı düzeyleri belirlenmi ştir. AKT'lerinin OBÜ değerleri ve KE'leri Arazi karakteristiklerinin farkla düzeylerine göre de ğerlendirmeye al ı nan her bir AKT'ü için aras ı nda belirlenen OBÜ de ğerleri verilmi ştir. Bunlar, AKT'lerinin arazi istekleri esas al ı narak belirlenmi ştir. Arazi karakteristi ği veya bunun belli bir düzeyi AKT'ünün uygulanmas ı n ı s ı n ı rlam ıyorsa OBÜ de ğeri 1.00, imkans ız k ı l ıyorsa OBÜ de ğeri 0.00 ve s ı n ırlama düzeyine ba ğ l ı olarak 1.00 ile0.00 aras ı nda değerler al ı nm ışt ır. Her bir AKT'ünün kabaca oransal karl ı l ığın ı yans ıtan KE de ğerleri verilmi ştir. AKT'lerinin çal ışma alan ına uyumu ve karl ı l ığı na göre aras ı nda değ erler al ı nm ışt ı r. Çizelge 1. Fiziksel haritalama birim endeksi (FHBE) de ğerlerine göre oluşturulan arazi kullan ı m türlerinin uygunluk s ı n ıflar ı Çizelge 2. Oransal haritalama birim endeksi s ı n ır değerlerine göre haritalama birimlerinin tar ı msal kullan ı ma uygunluk s ı n ıflamas ı Fiziksel haritalama OHBE SINIF birim endeksi Sembol Uygunluk s ı n ıf ı S1 Uygun Seçkin tar ı m arazileri S2 Orta uygun Oldukça iyi tar ı m arazileri S3 Az uygun Sorunlu tar ım arazileri N1 Uygun değ il (geçici) Tar ımda kullan ı m ı s ı n ırl ı araziler N2 Uygun değ il ( devaml ı) Tar ı m d ışı araziler

3 ı.rı M2.0312d2 3 ni ni ni al iı Ç d3 /./7 ARA ŞTIRMA ALAN TEMEL TOPRAK LEJAND HARITASI -A- 74, O (1) (0. N <D clı CO <D : M2. C 21,d3 Ol. E3131<2di O1:E 3 N3.A1Vc14. ' Toorak Sirilerj Ç-Çay ı rl ı Serisi - M-Meterolop Serisi NvNizarnlye Serisi. IzAkizce Serisi G-Ddlet Serisi DRENA,1 drenaj T-Yetersiz drenaj F-Feria drenaj ÜST TOPRAK TEKSTÜRÜ 1- T ı n (L) 2 -Killi bn (Ç 1) 3- RII (C). 1QPHAILSIEBIMIÜL - di : Çok s ığ (0-20c 93) dr:s ığ eM) - -c13-orta derin(50-90çrn) d, Derin ( ) T2 ŞLIffik Ii -Haf il tasl ı ( 6/.0-1) t2-orta tasli(9.2-15) t3-tasl ı (Y.15-50) RAYAI ILIK hayali ( ), KrKayal ı.1045) Haymana-Ankara Karayolu list To a4 Tekstürit ozion DerInIlk Sirk. rena l OIM A"-Duz düze yak ın (1.0-2) B-Halit e ğirnif (7. 2-6). C-Orta eğimli (T. 6-12) D-Dik eğlmil ( ). E-Çok dik e ğim)i ( ) FRD7YOKI K veya çok az erozyon 2-Orta erozyon 3-Şiddetli erozyon ÇEŞITLI ARAZI TIPLERI 1319atakl ık"" - - )11,. ı k Ka-Kayal Ölçek :Il ffiC:711111:A km Pi

4 K 2S7D0 KO SOD2 Ş ekil 2. Çal ı şma al an ı n ı n potansi yel kull an ı m haritas ı j Toprak s ı n ı r ı Yollar I ş l etme tesislen -taymana- Ankara Karayolu Olcek 1/5000t 0 1 km TA RIM B İ L İ MLER İ D E RG İ S İ 2001, Ci lt 7, Say ı 4

5 YÜKSEL, M. ve O. DENG İZ, "Tarla Bitkileri Merkez Ara şt ırma Enstitüsü İ kizce Ara şt ırma Çiftli ğinin arazi değerlendirmesi" 133 Çizelge 3. Arazi kullan ı m türleri K.A.K.T (K) S.A.K.T (S) T.D.K (D) K01: Bu ğday K07: M ıs ı r K25: Ağaçland ı rma K02: Buğday - Arpa K08: Ayçiçe ğ i K26: Rekreasyon K03: Buğday Nadas K09: Yonca K27: İşletme binalar ı K04: Mercimek K10: Şeftali K05: Nohut K11: Kays ı K06: Korunga K12: Elma K13: Armut K14: Erik K15: Vişne K16: Ayva K17: Kavak K18: Domates K19: Kabak-h ıyar K20: Marul-k ıv ı rc ık K21:Turp-şalgam K22:Soğan,sar ımsak K23:Bakia,fasulye K24:Biber,patl ıcan HB'!erinin AKT lerine uygunlu ğ u Çal ışma alan ı temel toprak haritas ı nda ay ı rdedilmi ş olan 18 farkl ı Haritalama Biriminin (HB) de ğ erlendirmeye al ınan 27 farkl ı kullan ı ma uygunlu ğ unu yans ıtan FHBE değerleri ve buna göre belirlenen uygunluk s ı n ıflar ı olu şturulmu ştur (Çizelge 4). Uygunluk s ı n ıfı S1 olan kullan ımlar o haritalama birimi için fiziksel olarak çok uygun, S2 olan kullan ımlar orta uygun, S3 olan kullan ımlar az uygun, N1 olan kullan ı mlar uygun değ il ( geçici olarak ), ve N2 olan kullan ı mlar hiç uygun olamayan arazi kullan ı m türleridir. Potansiyel arazi kullan ım planlamas ı Çal ışma alan ı n ı n Potansiyel Arazi Kullan ım Haritas ı n ın olu şturulmas ı amac ıyla değerlendirmeye al ınan AKT'leri Kuru, Sulu Tar ım ve Tar ım d ışı olmak üzere 3 gruba ayr ı larak, HB'lerinin FHBE de ğerlerine göre her grup kendi içinde s ı n ıfland ı r ı lm ışt ı r. Kullan ı m gruplar ı ve alt ı ns ıflar ı a şa ğıda verilmi ştir. Potansiyel Arazi Kullan ım Haritas ı haz ırlamak amac ıyla bilgisayarda olu şturulan a ş a ğıdaki guruplamalara her haritalama birimi için çok uygun ve orta uygun s ı n ıf ı na giren kullan ımlar al ınarak 1:5.000 ölçekli potansiyel kullan ım haritas ı olu şturulmu ş ve potansiyel uygunluk s ı n ıflar ı Çizelge 5'de verilmi ştir. Çal ışma alan ı n ı n kullan ı m gruplar ı ve alt s ı n ıflar ı 1. Kuru arazi kullan ım gruplar ı (K01, K02, K03, K04, K05, K06 Nolu kullan ı mlar) KO : Bu grup için değerlendirmeye al ı nan kullan ı m türlerinin hiçbirine uygun de ğ il K1 : Korunga K2 : Bu ğday, bu ğ day arpa, bu ğday nadas, mercimek, nohut, korunga 2. Sulu arazi kullan ım grupları (K07, K08, K09, KIO, K11, K12, K13, K14, K15, K16, K17, K18, K19, K20, K21, K22, K23, K24 Nolu kullan ımlar) So : Bu grup için de ğ erlendirmeye al ı nan kullan ı m türlerinin hiçbirine uygun de ğ il S1 : Ayva, domates, kabak-h ıyar, marul-k ıvı rcı k, turpşalgam, so ğan-sar ı msak, bakla-bezelye, biber-patl ı can S2 : Erik, ayva S3 : Yonca, kavak, kabak-h ıyar, turp- şalgam, soğansar ı msak, bakla-bezelye S4 : Ayçiçeği, armut, erik, vi şne, ayva, marul-k ıvırc ı k, soğan-sar ı msak, bakla-bezelye, biber-patl ı can S5 :Ayçiçe ğ i, yonca, elma, armut, erik, vi şne, ayva, kavak, domates, kabak-h ı yar, marul-k ıvırc ık, turp-şalgam, soğansar ımsak, bakla-bezelye, biber-patl ı can S6 : Ayçiçe ğ i, yonca, şeftali, elma, armut, erik, vi şne, ayva, domates, domates, kabak-h ıyar, marul-kıvırcık, turpşalgam, so ğan-sar ımsak, bakla-bezelye, biber-patl ı can S7 : M ı s ır, ayçiçeği, yonca, şeftali, kays ı, elma, armut, erik, vi şne, ayva, kavak, domates, domates, kabak-h ı yar, marul-k ıvırc ık, turp-şalgam, soğan-sar ımsak, baklabezelye, biber-patl ı can 3. Tar ım d ışı arazi kullan ım gruplar ı (K25, K26, K27 nollu kullan ımlar) DO : Rekreasyon D1 : Ağaçland ı rma D2 : Ağaçland ı rma, binalar D3 : Ağaçland ı rma, binalar, rekreasyon Tar ımsal kullan ıma uygunluk s ı n ıflamas ı FHBE'lerinin AKT'lerinin KE'leri ile çarp ı ld ı ktan sonra elde edilen değerlerin toplam ı n ı n değ erlendirmeye al ı nan tar ımsal amaçl ı AKT'lerinin tümüne uygun oldu ğ u varsay ılan arazi için elde edilen toplama bölünmesi sonucu hesaplanan oransal haritalama birim endeksleri (OHBE) ve Çizelge 2'ye göre olu şturulan tar ımsal kullan ıma uygunluk s ı n ıflar ı (TKUS) Çizelge 6'da verilmi ştir. Sonuç ve Öneriler Çal ışma alan ı n ın toplam alan ı 5140 da olup bunun 4770 da' l ı k k ı sm ı tar ımsal faaliyetler, i şletme binalar ı ve yollar ı içermektedir, geri alan 370 da '11k k ı s ım ise göl, sazl ı k ve batakl ı k arazilerdir. Tar ımsal kullan ıma uygunluk yönünden bak ı ld ığı nda çal ışma alan ında seçkin tar ım arazilerinin çok az (%13,4) oldu ğ u ve bunlar ı nda çay ı rl ı serisi topraklar ı üzerinde yay ı l ı m gösterdiği görülmektedir (Çizelge 7). Bunun yan ı s ıra Gölet serisi hariç di ğ er serilerde 2. s ı n ıf olan oldukça iyi tar ım araziler %50,9 ile en fazla yay ı l ım alan ı na sahip bulunmaktad ı r. Drenaj yetersizli ği nedeniyle 3. s ı n ıf sorunlu tar ım arazileri görülen Nizamiye serisindeki topraklar gerekli drenaj tedbirlerinin al ı nmas ı durumunda bu araziler 1 veya 2. s ı n ıf arazi olarak geri kazan ı labilir. Ta şl ı l ı k, eğim ve erozyon nedeniyle yine 3. s ı n ıf olarak görülen Meteoroloji ve Çay ı rl ı serilerinin baz ı alanlar ı nda gerekli koruma tedbirlerinin al ı nmas ından sonra tar ım yap ılmas ı gerekmektedir. Çal ışma alan ı ndaki yüksek araziler (Gölet serisi) e ğim, erozyon, ta ş l ı l ı k, kayal ı l ık ve toprak derinli ğindeki s ı n ı rlamalardan dolay ı 5. s ı n ıf olan tar ı m d ışı araziler grubunda yer almaktad ı r. Potansiyel kullan ı m yönünden incelendi ğ inde Gölet serisi (G) arazileri tar ım d ışı kullan ı mlarda özellikle a ğaçland ırma alan ı olarak değerlendirilmesi uygun

6 134 TARIM B İ L İ MLER İ DERG İ S İ 2001, Cilt 7, Say ı 4 Çizelge 4. Çal ı ma alan ı nda yer alan HB'lerinin de ğerlendirmeye al ı nan AKT'lerine uygunluğunu yans ıtan FHBE değerleri HB KO1 K02 K03 K04 K05 K06 K07 K08 K09 G1.B2t2d2 S3 0,60 S3 0,61 S3 0,60 N1 0,49 S3 0,54 S2 0,80 N1 0,38 S3 0,50 N1 0,46 G d1 N2 0,15 N2 0,17 N2 0,15 N1 0,28 N2 0,22 N1 0,48 N2 0,14 N2 0,17 N2 0,10 G1.C3t2d2 N2 0,11 N2 0,12 N2 0,11 N2 0,13 N2 0,15 S3 0,60 N2 0,08 N2 0,17 N2 0,09 G1.E3t2d 1 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,02 N2 0,01 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 G1.E3t3K2d1 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 M2.B1 İt2d3 S1 0,90 S1 0,95 S1 0,90 S1 1,00 S1 1,00 S1 0,95 S2 0,80 S2 0,76 S3 0,72 M2.C2 İt1d3 S2 0,82 S2 0,85 S2 0,82 S2 0,85 S2 0,85 S1 0,90 S3 0,53 S3 0,72 S3 0,60 M2.D3t2d2 N2 0,07 N2 0,07 l N2 0,07 N2 0,09 N2 0,10 S3 0,54 N2 0,03 N2 0,10 N2 0,70 N3.A1Ft1d4 S3 0,60 S3 0,65 S3 0,60 N1 0,40 N1 0,45 S1 0,95 N1 0,34 N1 0,30 S1 1,00 N3.A1Yt1d4 S2 0,80 S1 0,90 S2 0,80 S2 0,85 S2 0,85 S1 1,00 S3 0,63 S1 0,90 S1 1,00,_92.B1Yt1d4 S2 0,80 S1 0,90 S2 0,80 S2 0,85 S2 0,85 S1 1,00 S2 0,75 S3 0,72 S2 0,85 Ç2.A1 İt1d4 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 Ç2.B1 İt1d4 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S2 0,80 S2 0,85 Ç2.C2t2d2 S3 0,64 S3 0,58 S3 0,64 N1 0,46 S3 0,51 S2 0,76 N1 0,30 S3 0,53 N1 0,40 92.C2t3K 1d 1 N2 0,16 N2 0,16 N2 0,16 N1 0,25 N2 0,20 N1 0,45 N2 0,11 N2 0,18 N2 0,09 1z3.B1Yt1d4 S2 0,80 S1 0,90 S2 0,80 S2 0,85 S2 0,85 S1 1,00 S3 0,63 S3 0,72 S2 0,85 İz3.}32t1d4 S1 0,97 S1 0,95 S1 0,97 S1 0,95 S1 0,95 S1 1,00 S3 0,59 S3 0,72 S2 0,76 İz3.C3it2d3 N2 0,17 N2 0,18 N2 0,17 N1 0,27 N1 0,27 S3 0,72 N2 0,10 N2 0,23 N2 0,12 Çizelge 4,(Devam) HB K10 K11 K12 K13 K14 K15 K16 K17 K18 G1.B2t2d2 S3 0,51 N1 0,42 N1 0,40 S3 0,65 S3 0,63 S3 0,65 S3 0,66 N1 0,30 S3 0,72 G1.B2t3d1 N2 0,15 N2 0,21 N2 0,00 N2 0,19 N2 0,17 N2 0,20 N2 0,19 N2 0,15 N2 0,22 G1.C3t2d2 N2 0,12 N2 0,20 N2 0,14 N2 0,12 N2 0,17 N2 0,12 N2 0,18 N2 0,17 N2 0,15 G1.E3t2d 1 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,01 N2 0,00 N2 0,03 N2 0,03 N2 0,00 G1.E3t3K2d1 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,01 N2 0,00 N2 0,00 M2.B1 İt2d3 S1 0,90 S3 0,68 S3 0,70 S2 0,85 S1 0,90 S1 0,90 S1 0,95 S3 0, ,95 M2.C2 İt1d3 S3 0,53 S3 0,64 S3 0,63 S2 0,81 S2 0,85 S2 0,85 S1 0,90 N1 0,41 S3 0,64 M2.D3t2d2 N2 0,10 N2 0,12 N2 0,12 N2 0,09 N2 0,15 N2 0,09 N2 0,15 N2 0,09 N2 0,00 N3.A1Ft1d4 N2 0,24 N2 0,18 N2 0,00 S3 0,55 S3 0,65 S3 0,65 S3 0,65 S1 1,00 S3 0,50 N3.A1Yt1d4 S3 0,64 S3 0,51 S3 0,70 S2 0,85 S1 0,95 S1 1,00 S1 1,00 S1 0,90 S1 1,00 Ç2.131Yt1d4 S2 0,80 S3 0,72 S3 0,70 S1 0,95 S1 0,95 S1 1,00 S1 1,00 S2 0,81 S1 0,95 Ç2.A1 İt1d4 S1 1,00 S2 0,85 S1 1,00 S1 0,95 Si 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S2 0,80 S1 1,00 Ç2.B1 İt1d4 S1 1,00 S2 0,85 S1 1,00 S1 0,95 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S3 0,72 S1 0,95 Ç2.C2t2d2 N1 0,35 N1 0,28 N1 0,36 S3 0,58 S3 0,66 S3 0,61 S3 0,66 N2 0,24 S3 0,60 92.C2t3K1d1 N2 0,10 N2 0,14 N2 0,00 N2 0,17 N2 0,18 N2 0,19 N2 0,19 N2 0,12 N2 0,19 1z3.B1Y11d4 S3 0,64 S3 0,51 S3 0,70 S2 0,85 S1 0,95 S1 1,00 S1 1,00 S2 0,81 S1 0,95 İz3.B211d4 S3 0,68 S3 0,60 S1 1,00 S2 0,85 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S3 0,50 S2 0,76 1z3.C3 İt2d3 N2 0,14 N2 0,21 N1 0,25 N2 0,14 N1 0,25 N2 0,17 N1 0,26 N1 0,29 N2 0,16 Çizelge 4. (Devam) HB K19 K20 K21 K22 K23 K24 K25 K26 K27 G1.B2t2d2 S2 0,76 S2 0,80 S3 0,68 S2 0,81 S2 0,85 S3 0,72 S2 0,85 N2 0,00 S3 0,57 G1.B2t3d1 N2 0,24 N1 0,29 N2 0,00 N2 0,24 N2 0,13 N1 0,25 S2 0,85 N2 0,00 N1 0,36 G1.C3t2d2 N2 0,14 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,13 N2 0,12 N2 0,14 S1 0,90 N2 0,00 S3 0,71 G1.E3t2d1 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,01 N2 0,00 N2 0,02 S1 1,00 N2 0,00 N1 0,48 G1.E3t3K2d1 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,00 S1 0,90 N2 0,00 N1 0,48 M2.B1 İt2d3 S2 0,85 S1 0,95 S1 0,90 S1 0,95 S1 0,95 S1 0,95 S3 0,64 S3 0,70 S3 0,60 M2.C2 İt1d3 S3 0,64 S3 0,67 S3 0,63 S3 0,71 S3 0,70 S2 0,76 S2 0,76 S3 0,70 S2 0,75 M2.D3t2d2 N2 0,07 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,07 N2 0,07 N2 0,08 S1 1,00 N2 0,00 S1 0,95 N3.A1Ft1d4 S2 0,80 Ni 0,40 S1 1,00 S2 0,85 S3 0,70 N1 0,48 N1 0,36 S3 1,00 N1 0,30 N3.A1Yt1d4 S2 0,85 S2 0,80 S1 1,00 S1 1,00 S2 0,80 S2 0,80 N1 0,40 S1 1,00 S3 0,50 Ç2.B1Yt1d4 S2 0,81 S1 0,95 S1 1,00 S1 0,95 S2 0,76 S1 0,95 N1 0,43 S1 1,00 S3 0,60 _92.A1 İt1d4 S1 0,90 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 S1 1,00 N1 0,40 S1 1,00 S3 0,50 Ç2.B1 İt1d4 S2 0,85 S1 0,95 S1 1,00 S1 0,95 S1 0,95 S1 0,95 N1 0,43 S1 1,00 S3 0,60 Ç2.C2t2d2 S3 0,60 S3 0,63 N1 0,47 S3 0,63 S3 0,63 S3 0,64 S2 0,85 N2 0,00 S3 0,71 Ç2.C2t3K1d1 N2 0,19 N2 0,23 N2 0,06 N2 0,18 N2 0,09 N2 0,22 S2 0,85 N2 0,00 N1 0,45 lz3.b1yt1d4 S2 0,81 S2 0,76 Si 1,00 S2 0,95 S2 0,76 S2 0,76 N1 0,43 S1 1,00 S3 0,60 1z3.B2t1d4 S2 0,76 S3 0,68 S1 0,90 S1 0,90 S1 0,95 S3 0,68 S3 0,51 S1 1,00 S3 0,60 lz3.c3 İt2d3 N2 0,14 N2 0,00 N2 0,00 N2 0,15 N2 0,14 N2 0,13 S2 0,81 S3 0,70 S3 0,75

7 YÜKSEL, M. ve O. DENG İZ, "Tarla Bitkileri Merkez Ara şt ı rma Enstitüsü İ kizce Ara şt ı rma Çiftli ğinin arazi değerlendirmesi" 135 Çizelge 5. Çal ışma alan ında yer alan HB' lerinin potansiyel Çizelge 7. Tar ımsal kullan ıma uygunluk s ı n ıflar ı n ı n kaplad ı klar ı kullan ı m gruplar ı alan ve yüzde da ğı l ı mlar ı Haritalama birimleri Potansiyel kullan ı m guruplar ı (HB) G1.B2t2d2 K1 S1 D1 G1.B2t3K2d1 KO SO D1 G1.C3t2d2 KO SO D2 G1.E3t2d1 KO SO D1 G1.E3t3K2d1 KO SO D1 M2.B1 İt1d3 K2 S7 DO M2.C2 İt1 d3 K2 S4 D3 M2.D3t2d2 KO SO D2 N3.A1Fd4 K1 S3 DO N3.A1Yd4 K2 S5 DO Ç2.B1Yt1d4 K2 S7 DO Ç2.A1 İt1d4 K2 S7 DO Ç2.B1 İt1d4 K2 S7 DO Ç2.C2t2d2 K1 S2 D2 Ç2.C2t3K1d1 KO SO D1 lz3.b1yt1d4 K2 S5 DO İz3.B2it1d4 K2 S6 DO İz3.C3t2d3 K1 SO D3 TKUS Alan (da) % , , , , ,5 Toplam Kaynaklar Dengiz, O. ve M. Yüksel, Tarla Bitkileri Merkez Ara şt ırma Enstitüsü ikizce Ara şt ırma Çiftli ği topraklar ı n ı n detayl ı etüd ve haritalanmas ı. M. Şefık Yeşilsoy International Symposium on Arid Region Soil Menemen- İzmir. FAO, A Framework for Land Evaluation. Publication 22 Wageningen, The Nederlands FAO, Land evaluation for forestry. FAO Forestry paper 48, Rome. görülmektedir. Ara şt ırma alan ı n ın en geni ş yay ı l ı m ı n ı gösteren Meteoroloji serisi (M) kuru ve sulu tar ı m için uygun olmas ı n ı n yan ı s ıra, baz ı k ı s ımlar tar ım d ışı kullan ımlar içinde uygunluk göstermektedir. Çal ışma alan ı n ı n taban arazisini olu şturan Nizamiye serisi (N) kuru ve sulu tar ı m yönünden uygundur. Ayr ı ca bu arazilerin bir k ı sm ı n ı n rekreasyon alan ı olarak ta kullan ı lmas ı uygun görülmektedir. Çay ı rl ı serisinin (Ç) önemli' bir k ı sm ı ile İ kizce serisi ( İz) araziler tar ı msal kullan ı ma uygunluk yönünden uygun arazilerdir. Çizelge 6. Çal ışma alan ı ndaki HB' lerinin OHBE de ğerleri ve tar ı msal kullan ı ma uygunluk s ı n ıflar ı - TKUS Haritalama OHBE TKUS Birimleri (HB) G1.B2t2d2 0,589 3 G1.B2t3K2d1 0,215 4 G1.C3t2d2 0,192 5 G1.E3t2d1 0,062 5 G1.E3t3K2d1 0,054 5 M2.B1 İt1d3 0,851 2 M2.C2t1d3 0,725 3 M2.D3t2d2 0,165 5 N3.A1Fd4 0,577 3 N3.A1Yd4 0,830 2 Ç2.B1t1d3 0,843 2 Ç2.A1 İt1d4 0,938 1 Ç2.B1 İ d4 0,916 1 Ç2.C2t2d2 0,531 3 Ç2.C2t3K1d1 0, z3.81Yt1d4 0,810 2 İz3.B21t1d4 0, z3.C3t2d FAO, Gidelines for land use planning. Interdepartmental Working Group on Land Planning, FAO, Rome. Günay, A. 1984, 1992, Özel Sebze Yeti ştiricili ği. Cilt Il, III, IV,V. A.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, s, 1-312, Ankara. K ı l ıç, S. ve M. Sar ı, Farkl ı arazi kullan ım planlamas ı yöntemlerinin aksu pamuk üretim istasyonu tar ı m arazilerinde karşı laşt ı r ı lmas ı. İlhan Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu, Cilt 1 Yay ı n No: 7, Ankara. Özbek, H., U. Dinç, A. Berkman, S. Şenol ve S. Kapur, Tar ı m topraklar ı ve endüstri ilişkileri. I. Çukurova da endüstrinin kaplad ığı tar ı m topraklar ı ve sorunlar ı üzerine bir araşt ı rma. Toprak İlmi Derne ği 7. ve 8. Bilimsel Toplant ı Tebli ğleri, Yay ı n no :3, Ankara. Özbek, S Özel Meyvecilik. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yay ı nlar ı, 128, Ders Kitab ı, Adana. Şenol, S. ve Y. Teke ş, Arazi de ğerlendirme ve arazi kullan ı m planlamas ı amac ıyla geliştirilmi ş bir bilgisayar modeli. I. Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu, Ankara.