Kadınlarda Cinsel Fonksiyon Bozukluklarının Sınıflaması ve Tedavisi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kadınlarda Cinsel Fonksiyon Bozukluklarının Sınıflaması ve Tedavisi"

Transkript

1 DERLEME Kadınlarda Cinsel Fonksiyon Bozukluklarının Sınıflaması ve Tedavisi Mehmet Fatih AKBULUT, a Muhammet Burak ÜÇPINAR, a Zafer Gökhan GÜRBÜZ a a Üroloji Kliniği, Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Yazışma Adresi/Correspondence: Mehmet Fatih AKBULUT Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Üroloji Kliniği, İstanbul, TÜRKİYE drfakbulut@hotmail.com ÖZET Kadın cinsel disfonksiyonu (KCD); kadın hayat kalitesini bozan, %44 ünde cinsel istek, uyarılma, orgazm ve cinsel ağrı gibi problemlerin tamamını bir arada bulunduran psikoseksüel hastalıklar topluluğudur. KCD toplumda sık görülen hastalıklardan biri olup, Amerika Birleşik Devletlerinde (ABD), 18 yaş üstünde kadında yapılan çalışmada, kadınların %44 ünde cinsel problemin bulunduğu saptanmıştır. Geleneksel olarak KCD, DSM-IV-TR ye göre dört ana sınıfa ayrılmıştır. DSM-IV-TR, arzu, uyarılma, orgazm veya cinsel ağrı bozukluklarının sonucu olarak gelişen cinsel şikayet veya problemlere göre tanımlanmıştır. Hastanın değerlendirilmesini takiben KCD nin nedenleri ortaya konulup nedene yönelik tedavi yapılır. Anahtar Kelimeler: Kadın; cinsel fonksiyon bozuklukları ABSTRACT Female sexual dysfunction (FSD) is composed of a group of disorders which affects women s quality of life and includes problems like desire, arousal, orgasm and sexual pain. FSD is a very common problem amongst society and 44% of women were identified to have this problem in a study which included women, which were all above the age of 18. Traditionally FSD divided into 4 subgroups according to the DSM-4-TR. DSM-4-TR criterias were defined according to the sexual complaints and problems, which are all due to desire, arousal, orgasm and sexual pain dysfunctions. The reason of FSD is identified by evaluating the patient and reason-oriented treatments are applied. Key Words: Female; sexual dysfunctions :10-5 adın cinsel disfonksiyonu (KCD); kadın hayat kalitesini bozan, cinsel istek bozukluğunun merkezinde olduğu uyarılma, orgazm ve cinsel ağrı gibi problemlerin tamamını bir arada bulunduran psikoseksüel hastalıklar topluluğudur. 1 KCD, yaştan bağımsız yaşamın bütün safhalarında görülebilmekle beraber etkisi ilerleyen yaşla beraber endokrinolojik değişikliklerle artmaktadır. Fakat, etkisi genellikle ilk safhalarda göze çarpmayabilir. Kadınların güncel yaşamlarında cinselliğin önemli bir yeri olmasına rağmen, doktorların hastayı değerlendirirken cinsellikle alakalı konuları değerlendirmede ve sorgulamada isteksiz davranmaları da tanıyı geciktirmektedir. Son zamanlarda bilimsel açıdan ilgili doktorların sayısının artmasıyla KCD atlanmayıp araştırılmaya başlandı. Hatta ICD-9 kodları oluşturularak resmi olarak tanı gruplarına dahil edildi. 2 Copyright 2015 by Türkiye Klinikleri KCD toplumda sık görülen hastalıklardan biri olup, Amerika Birleşik Devletlerinde (ABD), 18 yaş üstünde kadında yapılan çalışmada, kadınların 10

2 %44 ünde cinsel problemin bulunduğu saptanmıştır. Bu hastaların %38.7 sinde hipoaktif cinsel arzu bozukluğu olduğu bulunmuştur. 3 ABD ve İngiltere kaynaklı geniş serili epidemiyolojik çalışmalarda cinsel fonksiyon bozukluklarının kadınlarda erkeklerden yaklaşık olarak 1.5 kat fazla saptandığını ortaya koymuşlardır. 4,5 KCD nin ülkeler arasında saptanma oranları farklılık göstermektedir. Yapılan epidemiyolojik çalışmalarda ABD de %43 oranında görülürken, İngiltere de %33, İzlanda da ise %22 oranında saptanmıştır. 4-6 KCD, uluslararası bir problem olup etnik köken, ırk, din ve yaşanılan bölgeye göre de prevelansı değişmektedir. Asya, Afrika, Ortadoğu, ve Güney Amerika da yaşayan insanlarda KCD prevelansı ABD ye benzer veya yüksek çıkmıştır. 2,7-11 Bu toplumların bazılarında KCD için sağlık hizmeti verilmemektedir. Bazılarında da sağlık hizmeti verilmesine rağmen, kültürel tabular kadın cinsel sorunlarının aile dışında konuşulmasının önüne geçmektedir. KADINLARDA CİNSEL YANIT MODELLERİ Masters ve Johnson, 1966 yılında insan cinsel yanıtının fizyolojisini erkek ve kadında ilk olarak ortaya koyan çalışmayı yaptılar. Bu çalışmalarında kadın cinsel yanıtını; heyecanlanma, uyarılma, plato ve çözülme(orgazm) fazı olarak çizgisel bir model şeklinde tariflediler yılında Kaplan, bu modele arzu kısmını ekleyerek arzu, uyarılma ve orgazm fazlarını içeren 3 fazlı çizgisel modeli tarifledi. 13 Kaplan modeli, cinsel düşünceler ve fanteziler gibi cinsel arzuların uyarılma ve orgazm gibi takip eden fazların tetiklenmesinde gerekli olduğunu ortaya koydu. Bu model, hipoaktif arzu bozukluğunun tariflenmesinde ve bugüne kadar bu alanda yapılan çalışmaların ortaya çıkmasında öncü olmuştur. Kadınlarda cinsel ilişkinin başlaması, kadının içsel arzusuyla başlayabileceği gibi, eşinin fiziksel uyarısı, duygusal yakınlığı ya da bilişsel motivasyonu sonrası arzunun tetiklenmesi ile da başlayabilir. Cinsel olarak sağlıklı kadınların çoğunda cinsel arzuyla ilgili spontan cinsel düşüncelerin varlığı saptanmamıştır. 14 Burada, eşin duygusal yakınlığı ile fiziksel uyarıları, cevapsal arzunun gelişmesinde etkili olmaktadır. 15 Bu sonuçlar, kadının cinsel yanıt fazlarının ayrık değil birbiriyle iç içe olması gerektiğini göstermektedir. Bu bağlamda, 2000 yılında Basson döngüsel bir cinsel yanıt modeli ortaya koymuştur. 16 Basson un modelinde, cinsel arzu cinsel yanıtın başlamasında ön şart değildir. Cinsel arzu, nadiren doğuştan var olabilse de çoğunlukla cinsel uyarıya sekonder olarak elde edilmektedir. Kadının istekliliğindeki ana nokta alınan cinsel uyarıdır. KADIN CİNSEL DİSFONKSİYONUNUN SINIFLANMASI VE TEDAVİSİ Geleneksel olarak KCD, DSM-IV-TR ye göre dört ana sınıfa ayrılmıştır. DSM-IV-TR; arzu, uyarılma, orgazm veya cinsel ağrı bozukluklarının sonucu olarak gelişen cinsel şikayet veya problemlere göre tanımlanmıştır yılında yayımlanan DSM-V de, erkek ve kadın cinsel disfonksiyonu tamamen ayrılmış olup, Masters ve Johnson un lineer modeline dayanan sınıflama değiştirilmiştir. Cinsel tiksinme hastalığı, çok nadir görülmesi nedeniyle cinsel arzu bozukluğu grubundan çıkarılmıştır. Cinsel arzu ve uyarılma bozuklukları birleştirilerek kadın cinsel ilgi ve uyarı bozukluğu şeklinde tanımlanmıştır. DSM-IV-TR de orgazm bozukluğu tarifinde bulunan normal cinsel heyecan fazı sonrasında silinmiştir. Ayrıca, DSM-IV-TR de bulunan vajinismus ve disparani Genitopelvik Ağrı/Penetrasyon Bozukluğu başlığı altında birleştirilmiştir. 18 I. CİNSEL İSTEK BOZUKLUKLARI A) Hipoaktif Cinsel Arzu Bozuklukları Hipoaktif cinsel arzu bozuklukları (HSAB) DSM-IV- TR ye göre tariflenen cinsel arzu bozukluklarından birincisi ve en sık görülenidir. DSM-IV-TR ye göre tanımı: Devamlı ya da tekrarlayan şekilde, cinsel aktivite için cinsel fantezi ve arzuların azalmış ya da hiç olmama halidir. Bu tanım, cinsel yanıtın lineer modelle tariflenen tanımından faydalanarak hazırlanmış olup Basson un modelinde, cinsel arzu cinsel yanıtın başlamasında ön şart değildir. Cinsel arzu, nadiren doğuştan var olabilse de çoğunlukla cinsel uyarıya sekonder olarak elde edilmektedir. Yani DSM-IV-TR de bulunan tanımda, doğuştan ya da spontan cinsel arzu ve fantezilerin hiç olmama hali hastalık olarak değerlendirilmesi nedeniyle 2. Uluslararası Cinsel Disfonksiyon Toplantısında HSAB yeniden tariflenmiştir. 19 Cinsel ilgi ve arzunun azalmış olması ya da hiç olmaması hali, cinsel düşünceler veya fantezilerin olmaması ve yanıtsal arzunun yokluğudur. Cinsel olarak uyarılmak için gereken motivasyonlar yetersiz veya yoktur. Hayat döngüsü içerisinde veya uzamış ilişki süresi nedeniyle beklenen bir şekilde cinsel ilginin azalması ile kıyaslandığında çok daha fazla bir ilgi kaybı olduğu kabul edilmektedir. Cinsel disfonksiyonun epidemiyolojik çalışmalarda HSAB yi tanımlamada ve prevelansını hesaplamada farklı yöntemler kullandığından sonuçlar sıklıkla karşı- 11

3 laştırılamamaktadır. ABD de yapılan çalışmada HSAB sadece tek soru sorularak değerlendirilmiştir. Bu çalışmaya göre, yaş arasında %32 hastada cinsel arzu azlığı saptanmıştır. 4 Geçerli sorgulama formları kullanılan Avrupa ve ABD kaynaklı iki çalışma değerlendirildiğinde; avrupalı kadınlarda, yaş grubu arasında cinsel arzu azlığı %11 hastada görülürken, yaş grubunda %53 oranında görülmektedir. 20,21 Amerikalı kadınlarda cinsel arzu azlığı yaşla artmış fakat istatistiksel olarak anlamlı değildir. Ayrıca, hastalarda üzüntü ve stres yaşlanma ile azalmıştır. Her iki çalışmada üzüntü ve stresin neden olduğu cinsel arzu azlığı yaşlanma ile azalmıştır. HSAB de genel prevelans, Avrupa da %6-13 iken, ABD de %12-19 dur. Etiyoloji HSAB nin etiyolojisinde çeşitli nedenler bulunmaktadır. Yaşa bağımlı, özellikle menopoz ve sonrasında meydana gelen hormonal mekanizmalar HSAB nin etiyolojisinde ön sıraları almaktadır. Ek olarak, mutsuz yaşam, psikososyal disfonksiyonlar. depresyon, ilaç kullanımı, kronik hastalıklar, jinekolojik rahatsızlıklar ve androjen üretiminde doğal veya iyatrojenik azalmalar gibi durumların tek başına veya beraber görülmeleri HSAB gelişimini hızlandırır. 1 Psikolojik Kadının cinsel ilişki hakkındaki motivasyonunu bozacak her türlü düşünce ve olay, HSAB nin psikolojik nedenleri arasındadır. Cinsel taciz, travmatik ve onur kırıcı bir cinsel deneyim, stres ve yorgunluk, dikkat dağınıklığı, cinselliğe odaklanamama, depresyon, kırılgan kişilik yapısı, obsesif kompulsif bozukluk ve panik atak gibi anksiyete rahatsızlıkları HSAB nin etiyolojisinde bulunmaktadır. İlaçlar Çeşitli ilaçlar HSAB nin etiyolojisinde bulunmaktadır. Antidepresanlar, özellikle serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI), HSAB ile ilişkili olup ayrıca orgazmı da inhibe etmektedir. Etkileri doz bağımlıdır. Menopoz tedavisinde kullanılan oral östrojenler, seks hormon bağlayıcı globulin (SHBG) seviyesini arttırarak serum testosteron seviyesini düşürerek HSAB ye neden olur. Transdermal kullanılan östrojen, SHBG yi etkilemediğinden HSAB üzerine etkisi yoktur. 22,23 Glukokortikoidler, adrenal androjen üretimini baskılayacağından HSAB ye neden olabilir. Özellikle uzun dönem glukokortikoid kullananlarda, zona retikulariste atrofiyi tetiklediği için kalıcı androjen baskılanması gelişir. Kronik hastalıklar Diyabet, hipertansiyon, obezite, hipofiz yetmezliği, hipotiroidizm ve meme kanseri gibi kronik hastalıklarda ve süren tedavilerinde cinsel arzu azalmaktadır. Androjenlerin azalması Yaşlanma ile kadın endojen androjen üretimi azalmaktadır. Buna paralel olarak da yaş ile cinsel arzu azalmaktadır. Bazı endokrinolojik rahatsızlıklar da yaşa bağlı androjen üretiminin azalmasını tetiklemektedir: Ooferektomi, oral östrojen tedavisi, adrenal yetmezlik ve hipofiz yetmezliği vb. Bilateral ooferektomi sonrası serum testosteronun %40-50 si azalır. 24 Özellikle histerektomi yapılacak hastalarda herhangi bir kontrendikasyon yoksa overler korunmalıdır. Üreme çağındaki kadınlarda, ovulasyon döneminde gelişen testosteron pikine bağlı cinsel arzuda artış prematür ovaryen yetmezliği olan kadınlarda azalır. Genç kadınlarda ise, adrenallerde androjen üretimi devam ettiği için prematür ovaryen yetmezlik, cinsel arzuda azalmaya neden olmaz. Pelvik radyoterapi, prematür ovaryen yetmezliği tetikleyebilir. Meme kanseri, medikal ve cerrahi tedavisi HSAB e neden olabilir. Medikal tedavide kullanılan antiöstrojenler ve tamoksifen, cerrahi tedavi sonrası gelişen şekil bozukluğu HSAB ye neden olur. 25 Eşi ile ilişkisi Aile ilişkisinde memnuniyetsizlik, eşin erektil disfonksiyonu, cinsel ilişki ile ilgili ihtiyaçlar, korkular ve istekleri ifade etmede ve seks konusunda zayıf iletişim içinde bulunma HSAB ye neden olmaktadır. 26 HSAB tedavisi Hastanın değerlendirilmesini takiben HSAB nin nedenleri ortaya konulup nedene yönelik tedavi yapılır. Psikolojik nedenler Yaşamı etkileyen olaylardan etkilenme, özellikle genç kadınlarda HSAB yi tetiklemektedir. Bu kişilerde; kendine öz güvenini sağlama, evlilik danışmanlığı ve psikoterapi tedavide etkilidir. Bu durumda olan hastalar kişiye özel değerlendirilmeli, psikolojik desteğin hızlı biçimde yardımcı olduğu fakat objektif değerlendirmelerde psikoterapinin uzun dönem başarı sonuçlarının sınırlı olduğu bildirilmiştir. 27 İlaçlar Antidepresanlardan özellikle SSRI lar, HSAB a neden olmakla beraber, bu ilaçların kesilmesi ya da dozların azal- 12

4 tılması gerekmektedir. Özellikle majör depresyonu olan hastalarda, psikiyatrist ile işbirliği içinde olarak doz ayarlaması veya kesilmesi dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Ayrıca, SSRI ya sekonder gelişen cinsel disfonksiyonu olan hastalarda, Bupropion eklenenlerde cinsel arzu ve aktivitede anlamlı olarak artma görülürken, cinsel düşüncelere etkisi olmadığı görülmüştür. 28 HSAB a neden olan diğer ilaçlar da gözden geçirilmeli, mümkünse kesilmeli veya değiştirilmelidir. Kronik hastalıklar Hipertansiyon, diyabet, hipofiz yetmezliği, hipotiroidizm ve meme kanseri gibi hastalıkların başarılı tedavisi azalmış cinsel arzuyu normale getirir. 29,30 Östrojen seviyesinin azalması Östrojen preparatları, östrojen seviyelerinin düşük olduğu durumlarda kullanılır. Transdermal E 2, serum testosteron seviyesini düşürmeden etki eder. Ayrıca, oral preparatlardaki tromboemboli gelişme riski transdermal E 2 de daha düşüktür. Transdermal E 2 ; jel, yama ve sprey olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, intravajinal östrojenler veya dihidroepiandrosteron (DHEA), vajinal atrofi tedavisinde mekanik dilatasyon ile birlikte kullanılmaktadır. 31 Androjen seviyesinin azalması Testosteron tedavisi transdermal olarak kullanılmakta olup, HSAB için FDA onayı alamamış olmasına rağmen, endikasyon dışı olarak kullanılmaktadır. Avrupa da ise sadece cerrahi olarak menopoza girmiş kadınlarda kullanımı için onayı bulunmaktadır. Birçok çalışmada, transdermal testosteron tedavisinin HSAB de etkili olduğu ortaya konmuştur. HSAB tedavisi ile ilgili çalışmalarda fizyolojikten (300 mg/gün) hafif süperfizyolojik doz kullanımına kadar düşük yan etki ile yüksek başarı elde edilmiştir. 32,33 Testosteron tedavisinin, uzun dönemde meme tümörü, insüline dirençli diyabet ve metabolik sendrom gelişimi açısından riskleri bilinmemektedir. Testosteron replasman tedavisi alan ve testosteron/östrojen oranı yüksek olan hastalarda kardiyovasküler hastalık ve insülin direnci gelişme riski fazla olduğundan beraberinde östrojen replasmanı gerekmektedir. Androjenik, progestojenik ve östrojenik etkisi olan 19 nor-testosteron türevi olan Tibolon un, cinsel arzu ve fantezileri arttırdığı gösterilmiştir. 34 Flibanserin, HSAB si olan premenopozal hastalarda antidepresan olarak başlanan nonhormonal 5-HT1A reseptör agonisti ve 5-HT2A reseptör antagonistidir. Flibanserin kullananlarda dopamin ve nörepinefrin seviyesi artarken serotonin seviyesi düşer. Yapılan çalışmalarda, cinsel arzu ve deneyimde anlamlı artış görülürken cinsel streste azalma görülmüştür. 35,36 B) Cinsel Tiksinme Bozuklukları Cinsel tiksinme bozuklukları, cinsel arzu bozukluklarından olup çok nadir görüldüğünden ve yapılan çalışma sayılarının az olması sebebiyle DSM-V de bu gruptan çıkarılmıştır. 18 CİNSEL UYARILMA BOZUKLUKLARI Cinsel uyarılma bozuklukları ile ilgili son zamanlara kadar yapılan tanımlar, sadece genital uyarılmaya (genital vazokojesyon ve ıslanma) odaklanmaktadır. Fakat cinsel uyarılma bozukluğu olan kadınların bir kısmında genital vazokonjesyon ve ıslanma normal saptanmasına rağmen uyarılmanın olmadığı saptanmıştır. Bu durum olayın sadece fiziki değil aynı zamanda psikolojik boyutunun olduğunu göstermektedir. 37 DSM-IV-TR ye göre cinsel uyarılma bozukluğu: Cinsel heyecanlanma ile yeterli genital ıslanma ve kabarmanın cinsel aktivitenin sonuna kadar devamlı veya aralıklı olarak sağlanamaması veya sürdürülememesi halidir. 17 Subjektif Uyarılma Bozukluğu Cinsel uyarılma hislerinde (cinsel heyecanlanma ve zevk) herhangi bir cinsel dürtüye rağmen önemli ölçüde azalma ya da hiç olmama halidir. Bu gruptaki hastalarda vajinal ıslanma gibi fiziksel cevaplar mevcuttur. Genital Cinsel Uyarılma Bozukluğu Bozulmuş ya da hiç olmayan genital cinsel uyarılma halidir. Hastalar, herhangi bir cinsel stimülasyon ile minimal vulvar kabarma veya vajinal ıslanma olduğunu, genital bölgenin fiziksel uyarılmasıyla azalmış cinsel hisleri olduğunu ifade edebilirler. Kombine Genital ve Subjektif Uyarılma Bozukluğu Cinsel uyarılma hislerinde (cinsel heyecanlanma ve zevk) herhangi bir cinsel dürtüye rağmen önemli ölçüde azalma ya da hiç olmama ve bozulmuş ya da hiç olmayan genital cinsel uyarılma halinin beraber görülme halidir. Devamlı Genital Uyarılma Bozukluğu Bilinçli bir cinsel arzu olmadan, istemsiz bir şekilde devamlı genital uyarı halidir. Cinsel uyarı hali uzun bir süreçte (saatler ve günler) devam edebilir ve tamamen 13

5 azalmayabilir. Bir veya daha fazla orgazma rağmen tamamen çözülmeyebilir. Devamlı genital uyarılma sadece cinsel ilişki ile değil, aynı zamanda cinsellik dışı bir stimülasyonla da (arabanın titreşimi) olabilir. Etiyolojisi tam olarak bilinmemekle beraber çalışmalar sadece vaka takdimi şeklinde olup randomize kontrollü çalışmalar bulunmamaktadır. 38 Psikolojik destek, semptomları tetikleyen nedenlerin ortadan kaldırılması, anestezik ajanlar ya da buz ile bölgenin hissizleştirilmesi, pelvik bölge gerginliğini azaltmak için pelvik masaj ya da germe egzersizleri yapılması önerilmektedir. Etiyoloji Mutsuz yaşam, psikososyal problemler, depresyon, kullanılan ilaçlar, otonom sinir sistemini etkileyen nörolojik hastalıklar, diyabetik nöropati, jinekolojik hastalıklar, doku, damar ve otonom sinirleri etkileyen radyoterapi hasarı gibi nedenler, cinsel uyarılma bozukluğuna tek başına ya da birlikte zemin hazırlamaktadır. Tedavi Cinsel uyarılma bozukluklarının tedavisi nedene yöneliktir. Psikolojik nedenlere bağlı olanlarda psikoterapi başarılı görünse de uzun dönem etkinliği sınırlıdır. Bazı vakalarda ise bilişsel davranışçı terapinin uyarılma ve cinsel tatmini düzeltmede etkin olduğu görülmüştür. 39 Atrofik vajinite sekonder uyarılma bozukluklarında lokal östrojen ve DHEA tedavisini başarılı olduğu görülmüştür. Araştırma aşamasında olan melanokortin türevi Bremelanotide, cinsel uyarı bozuklukları tedavisinde kullanılmaktadır. 40 Suprafizyolojik doz testosteron replasmanının, yapılan çalışmalarda uyarılma üzerine pozitif etkisi saptanmış olup, uzun dönem sonuçları bilinmemektedir. Ayrıca, subjektif uyarılma bozukluğu ile ilgili etkinliği için bir kanıt yoktur. Tibolon un, postmenopozal kadınlarda cinsel arzu, uyarılma ve vajinal ıslanmayı arttırdığı saptanmıştır. ABD de bu kullanım için FDA onayı yoktur. Hormon dışı medikal tedaviler de cinsel uyarılma bozukluklarında kullanılmaktadır. Bunların çoğunu erkek cinsel disfonksiyonunda kullanılan ilaçlar oluşturmaktadır. Fakat son literatür bilgileri, bu ilaçların cinsel uyarılma bozukluklarında kullanım için henüz onay alamadığını göstermektedir. Bu ilaçlardan en sık kullanılanlardan biri olan sildenafil sitrat için pelvik bölge, vajina ve klitoral kan akımını arttırarak etkisinin olabileceği düşünülmüştür. Randomize kontrollü klinik çalışmaların sonucu çelişkili bulunmuştur. 41 Son zamanlarda üretilen medikal cihazların, genital bölgenin kan akımını arttırarak etki edebildiği gösterilmiştir. EROS-CTD TM klitoral tedavi cihazı, doğrudan klitoris üzerine uygulanıp klitoriste vakum etkisi yapıp kan akımını ve kabarmayı arttırarak etkisini gösteren FDA onaylı cihazdır. 42 ORGAZM BOZUKLUKLARI Kadında orgazm, bilinç halinde geçici değişiklikler yaratan, ani, geçici ve yoğun zevk hissi olup, genelde istemsiz olarak pelvik çizgili kasların ritmik kontraksi- yonları ve bunlar ile beraber uterin ve anal kontraksiyonlar ve cinsel olarak indüklenmiş vazokonjesyonu çözen myotoni ile seyreden kendini iyi hissetme ve rahatlama halidir. Kadın orgazmı, çeşitli genital ya da genital olmayan bölgelerin erotik stimülasyonu ile indüklenebilir. Orgazm için bilinçli olmak şart değildir, uykuda da olabilir. Orgazm bozuklukları KCD nin en sık görülen ikinci nedenidir ve kadınların %20 sinde görülür. DSM-IV-TR ye göre orgazm bozukluğu: Orgazmın, normal cinsel uyarılma fazını takiben devamlı ya da tekrarlayan gecikmesi ya da hiç olmaması halidir. 17 Orgazmik bozukluklar primer ve sekonder olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Primer orgazmik bozukluk, kadının hayatı boyunca hiç orgazm yaşamamasıdır. Sıklıkla, hikayesinde travma ya da cinsel istismar saptanmaktadır. Sekonder orgazmik bozukluk ise, daha önce orgazm problemi olmayıp sıklıkla HSAB, geçirilmiş pelvik cerrahi ya da ilaçlara sekonder gelişmesidir. Tedavi Ani ve hızlı gelişen orgazm bozukluklarında muhtemel biyolojik neden üzerine gidilip tedavi edilmelidir. Uzun süreli ya da yaşam boyu olan orgazmik bozukluklarda psikoseksüel nedenler ön plandadır. İlk olarak hasta değerlendirilip biyolojik nedenler ekarte edildikten sonra cinsel danışmanlık yapılmalı, adım adım vücudunun farkındalığına vardırılmalı, anatomi ve uygun stimülasyon teknikleri psikolojik terapi programına başlanmadan öğretilmelidir. Orgazm bozuklukları için bilişsel davranışçı tedavi, cinsellik ile ilgili tutum ve düşüncelerde değişiklikler, yönlendirilmiş mastürbasyon, hisse odaklanma ve sistemik olarak hassasiyeti azaltma gibi anksiyeteyi azaltıcı bilişsel egzersizleri kullanma, cinsellik eğitimi, iletişim yeteneği eğitimleri ve Kegel egzersizlerini düzenlemektedir. 43 Sekonder orgazmik bozuklukta ise hedefe yönelik tedavi yapılmalıdır. Hormonal hastalığa bağlı orgazmik bozukluk varsa, hormon tedavisi etkili olabilmektedir. 44 Antidepresanlara bağlı orgazm bozukluğu gelişen has- 14

6 talarda, daha az cinsel yan etkisi olan ilaçla değişim yapılmalıdır. Bupropion, SSRI olarak eklenebilir ya da mevcut ilaçla değiştirilebilir. Ayrıca, uyarılma bozukluğunda kullanılan EROS-CTD TM, klitoriste vakum etkisi yapıp kan akımını arttırarak orgazmik disfonksiyonda kullanılmaktadır. KAYNAKLAR 1. Buster JE. Managing female sexual dysfunction. Fertil Steril 2013;100(4): Basson R, Berman J, Burnett A, Derogatis L, Ferguson D, Fourcroy J, et al. Report of the international consensus development conference on female sexual dysfunction: definitions and classifications. J Urol 2000;163(3): Shifren JL, Monz BU, Russo PA, Segreti A, Johannes CB. Sexual problems and distress in United States women: prevalence and correlates. Obstet Gynecol 2008;112(5): Laumann EO, Paik A, Rosen RC. Sexual dysfunction in the United States: prevalence and predictors. JAMA 1999; 281(6): Dunn KM, Croft PR, Hackett GI. Sexual problems: a study of the prevalence and need for health care in the general population. Fam Pract 1998;15(6): Marsiglio W, Donnelly D. Sexual relations in later life: a national study of married persons. J Gerontol 1991;46(6):S Fakhri A, Pakpour AH, Burri A, Morshedi H, Zeidi IM. The Female Sexual Function Index: translation and validation of an Iranian version. J Sex Med 2012;9(2): Takahashi M, Inokuchi T, Watanabe C, Saito T, Kai I. The Female Sexual Function Index (FSFI): development of a Japanese version. J Sex Med 2011;8(8): Ogbera AO, Chinenye S, Akinlade A, Eregie A, Awobusuyi J. Frequency and correlates of sexual dysfunction in women with diabetes mellitus. J Sex Med 2009;6(12): Escajadillo-Vargas N, Mezones-Holguin E, Castro- Castro J, Córdova-Marcelo W, Blümel JE, Pérez- López FR, et al. Sexual dysfunction risk and associated factors in young Peruvian university women. J Sex Med 2011;8(6): Oksuz E, Malhan S. Prevalence and risk factors for female sexual dysfunction in Turkish women. J Urol 2006;175(2): Masters WH, Johnson VE. Human sexual response. Boston: Little, Brown; Kaplan HS. Disorders of Sexual Desire and Other New Concepts and Techniques in Sex Therapy. New York, NY: Brunner/Hazel Publications; Cawood EH, Bancroft J. Steroid hormones, the menopause, sexuality and well-being of women. Psychol Med 1996;26(5): Latif EZ, Diamond MP. Arriving at the diagnosis of female sexual dysfunction. Fertil Steril 2013; 100(4): Basson R. The female sexual response: a different model. J Sex Marital Ther 2000;26(1): Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 4 th ed. Washington, DC: American Psychiatric Association; Sungur MZ, Gunduz A. A comparison of DSM-IV- TR and DSM-5 definitions for sexual dysfunctions: critiques and challenges. J Sex Med 2014;11(2): Basson R, Althof S, Davis S, Fugl-Meyer K, Goldstein I, Leiblum S, et al. Summary of the recommendations on sexual dysfunctions in women. J Sex Med 2004;1(1): Dennerstein L, Koochaki P, Barton I, Graziottin A. Hypoactive sexual desire disorder in menopausal women: a survey of Western European women. J Sex Med 2006;3(2): Leiblum SR, Koochaki PE, Rodenberg CA, Barton IP, Rosen RC. Hypoactive sexual desire disorder in postmenopausal women: US results from the Women's International Study of Health and Sexuality (WISHeS). Menopause 2006;13(1): Serin IS, Ozcelik B, Basbug M, Aygen E, Kula M, Erez R. Long-term effects of continuous oral and transdermal estrogen replacement therapy on sex hormone binding globulin and free testosterone levels. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2001;99(2): Buster JE. Transdermal menopausal hormone therapy: delivery through skin changes the rules. Expert Opin Pharmacother 2010;11(9): Judd HL, Lucas WE, Yen SS. Effect of oophorectomy on circulating testosterone and androstenedione levels in patients with endometrial cancer. Am J Obstet Gynecol 1974;118(6): Falk SJ, Dizon DS. Sexual dysfunction in women with cancer. Fertil Steril 2013;100(4): Dean J, Rubio-Aurioles E, McCabe M, Speakman M, Buvat J, de Tejada IS, et al. Integrating partners into erectile dysfunction treatment: improving the sexual experience for the couple. Int J Clin Pract 2008;62(1): Gunzler C, Berner MM. Efficacy of psychosocial interventions in men and women with sexual dysfunctions--a systematic review of controlled clinical trials: part 2--the efficacy of psychosocial interventions for female sexual dysfunction. J Sex Med 2012;9(12): Clayton AH, Warnock JK, Kornstein SG, Pinkerton R, Sheldon-Keller A, McGarvey EL. A placebo-controlled trial of bupropion SR as an antidote for selective serotonin reuptake inhibitor-induced sexual dysfunction. J Clin Psychiatry 2004;65(1): Basson R. Female sexual dysfunction in hypopituitarism. Lancet 2007;370(9589): Basson R. Sexuality in chronic illness: no longer ignored. Lancet 2007;369(9559): Pelletier G, Ouellet J, Martel C, Labrie F. Effects of ovariectomy and dehydroepiandrosterone (DHEA) on vaginal wall thickness and innervation. J Sex Med 2012;9(10): Buster JE, Kingsberg SA, Aguirre O, Brown C, Breaux JG, Buch A, et al. Testosterone patch for low sexual desire in surgically menopausal women: a randomized trial. Obstet Gynecol 2005;105(5 Pt 1): Shifren JL, Davis SR, Moreau M, Waldbaum A, Bouchard C, DeRogatis L, et al. Testosterone patch for the treatment of hypoactive sexual desire disorder in naturally menopausal women: results from the INTIMATE NM1 Study. Menopause 2006; 13(5): Laan E, van Lunsen RH, Everaerd W. The effects of tibolone on vaginal blood flow, sexual desire and arousability in postmenopausal women. Climacteric 2001;4(1): Thorp J, Simon J, Dattani D, Taylor L, Kimura T, Garcia M Jr, et al. Treatment of hypoactive sexual desire disorder in premenopausal women: efficacy of flibanserin in the DAISY study. J Sex Med 2012;9(3): Katz M, DeRogatis LR, Ackerman R, Hedges P, Lesko L, Garcia M Jr, et al. Efficacy of flibanserin in women with hypoactive sexual desire disorder: results from the BEGONIA trial. J Sex Med 2013;10(7): Basson R, Wierman ME, van Lankveld J, Brotto L. Summary of the recommendations on sexual dysfunctions in women. J Sex Med 2010;7(1 Pt 2): Goldmeier D, Mears A, Hiller J, Crowley T, BASHH Special Interest Group for Sexual Dysfunction. Persistent genital arousal disorder: a review of the literature and recommendations for management. Int J STD AIDS 2009;20(6): Laan E, Both S. Sexual desire and arousal disorders in women. Adv Psychosom Med 2011;31: Safarinejad MR. Evaluation of the safety and efficacy of bremelanotide, a melanocortin receptor agonist, in female subjects with arousal disorder: a double-blind placebo-controlled, fixed dose, randomized study. J Sex Med 2008;5(4): Chivers ML, Rosen RC. Phosphodiesterase type 5 inhibitors and female sexual response: faulty protocols or paradigms? J Sex Med 2010;7(2 Pt 2): Wilson SK, Delk JR 2nd, Billups KL. Treating symptoms of female sexual arousal disorder with the Eros-Clitoral Therapy Device. J Gend Specif Med 2001;4(2): Meston CM, Hull E, Levin RJ, Sipski M. Disorders of orgasm in women. J Sex Med 2004;1(1): Basson R. Androgen replacement for women. Can Fam Physician 1999;45:

Yrd. Doç. Dr. Selda Çelik Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi

Yrd. Doç. Dr. Selda Çelik Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Selda Çelik Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Cinsellik yaşamın doğal, sağlıklı ve ayrılmaz bir parçasıdır. Dünya Sağlık Örgütü cinsel sağlığı; cinsellikle ilişkili olarak

Detaylı

KADIN CİNSEL FONKSİYON BOZUKLUĞU

KADIN CİNSEL FONKSİYON BOZUKLUĞU KADIN CİNSEL FONKSİYON BOZUKLUĞU Prof. Dr. Abdullah Armağan Bezmialem Vakıf Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı Beyin-genital etkileşim Beyinden çıkan efferent sinyaller genital bölgeyi

Detaylı

Cinsel Kimlik Bozuklukları

Cinsel Kimlik Bozuklukları Endokrinolog Gözü ile Cinsel Kimlik Bozuklukları Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Cinsel Kimlik Bozukluğu (Transseksüalite) Bir kişinin normal seksuel

Detaylı

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011 Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011 Dr. Serhat IŞIK 13.10.2011 TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD

Detaylı

Diyabetik Kadınlarda Seksüel Sorunlar. Prof.Dr. Demet ÇORAPÇIOĞLU 49. Diyabet Kongresi 18.Nisan.2013, Antalya

Diyabetik Kadınlarda Seksüel Sorunlar. Prof.Dr. Demet ÇORAPÇIOĞLU 49. Diyabet Kongresi 18.Nisan.2013, Antalya Diyabetik Kadınlarda Seksüel Sorunlar Prof.Dr. Demet ÇORAPÇIOĞLU 49. Diyabet Kongresi 18.Nisan.2013, Antalya Diyabetli kadınlarda seksüel sorunlar Diyabetes mellitus, tüm dünyada gideren artış göstermekte,

Detaylı

Yazar Ad 41 Prof. Dr. Haluk ÖZEN Cinsel hayat çocuk yaştan itibaren hayatımızın önemli bir kesimini oluşturur. Yaşlılık döneminde cinsellik ayrı bir özellik taşır. Yaşlı erkek kimdir, hangi yaş yaşlanma

Detaylı

KADIN CĠNSEL FONKSĠYON BOZUKLUĞU TANI VE TEDAVĠSĠNDE YENĠLĠKLER

KADIN CĠNSEL FONKSĠYON BOZUKLUĞU TANI VE TEDAVĠSĠNDE YENĠLĠKLER KADIN CĠNSEL FONKSĠYON BOZUKLUĞU TANI VE TEDAVĠSĠNDE YENĠLĠKLER Doç. Dr. Abdullah ARMAĞAN Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı, Isparta Çalışan Model: Kadın Seksüel Fonksiyonunu

Detaylı

İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY ÖNSÖZ...

İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY ÖNSÖZ... i ÖNSÖZ Günümüz dünyasında gerek bilimsel, gerekse teknolojik alandaki gelişmelerin etkisiyle insan ömrü her geçen gün daha da artmaktadır. İlerleyen yaşlardaki insan nüfusunun artışı ile bu dönemin önemi

Detaylı

POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ

POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ Prof. Dr. Fırat ORTAÇ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD. Jinekolojik Onkoloji Departmanı Polikistik Over Sendromu(PKOS)

Detaylı

Erişkin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu nda Prematür Ejakülasyon Sıklığı: 2D:4D Oranı İle İlişkisi

Erişkin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu nda Prematür Ejakülasyon Sıklığı: 2D:4D Oranı İle İlişkisi Erişkin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu nda Prematür Ejakülasyon Sıklığı: 2D:4D Oranı İle İlişkisi *Kenar İ. Ayşe Nur, **Sezai Üstün Aydın, *Alper Zıblak *Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

EVLİ KADINLARDA CİNSEL FONKSİYONLARA ETKİN FAKTÖRLER FACTORS ASSOCIATED WITH SEXUAL FUNCTION IN MARRIED WOMEN

EVLİ KADINLARDA CİNSEL FONKSİYONLARA ETKİN FAKTÖRLER FACTORS ASSOCIATED WITH SEXUAL FUNCTION IN MARRIED WOMEN EVLİ KADINLARDA CİNSEL FONKSİYONLARA ETKİN FAKTÖRLER FACTORS ASSOCIATED WITH SEXUAL FUNCTION IN MARRIED WOMEN GÜVEL S.*, YAYCIOĞLU Ö.*, BAĞIŞ T.**, SAVAŞ N.***, BULGAN E.**, ÖZKARDEŞ H.* * Başkent Üniversitesi

Detaylı

DİABETLİ HASTALARDA CİNSEL SAĞLIK

DİABETLİ HASTALARDA CİNSEL SAĞLIK DİABETLİ HASTALARDA CİNSEL SAĞLIK Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği OP. DR. ÜNSAL ÖZKUVANCI Genel bilgiler Şeker hastalığı bir çok organı etkilediği gibi cinsel fonksiyonları da olumsuz

Detaylı

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite Düzenli fiziksel aktivite ile kazanılmak istenen yaşam kalitesi artışı özellikle yaşlı nüfusta önemli görülmektedir. Bu kısımda yaşlılar için egzersiz programı oluşturulurken nelere dikkat edilmesi gerektiği

Detaylı

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği SUNU PLANI Tanım ve Epidemiyoloji Adrenal bez anatomi Etiyoloji Tanı Klinik Tedavi TANIM-EPİDEMİYOLOJİ Adrenal

Detaylı

Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler. Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler. Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Diyabetlilerin önemli bir kısmında bulunan psikolojik bozukluklar çoğu zaman gözardı edilmekte ve

Detaylı

Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi;

Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi; DHEA-s Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi; DHEA sülfat böbrek üstü bezi tarafından üretilen zayıf bir erkeklik hormonudur ( androjen ). DHEA- sülfat hem kadın hem erkeklerde üretilir. Kadınlarda

Detaylı

TANI, TEDAVİ VE ARAŞTIRMA AÇISINDAN CİNSEL BOZUKLUKLAR VE DSM 5. Prof. Dr. Cem İncesu Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı

TANI, TEDAVİ VE ARAŞTIRMA AÇISINDAN CİNSEL BOZUKLUKLAR VE DSM 5. Prof. Dr. Cem İncesu Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı TANI, TEDAVİ VE ARAŞTIRMA AÇISINDAN CİNSEL BOZUKLUKLAR VE DSM 5 Prof. Dr. Cem İncesu Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Açıklama (2011-2013) Danışman: Pfizer Konuşmacı: Pfizer

Detaylı

Anksiyete Bozukluklarının Tedavisinde Antidepresanlar. Doç Dr Selim Tümkaya

Anksiyete Bozukluklarının Tedavisinde Antidepresanlar. Doç Dr Selim Tümkaya Anksiyete Bozukluklarının Tedavisinde Antidepresanlar Doç Dr Selim Tümkaya ANKSİYETE BOZUKLUKLARI Anksiyete bozukluklarının yaşam boyu prevalansı yaklaşık %29 dur. Kessler ve ark 2005 Uzunlamasına çalışmalar

Detaylı

Erken boşalmamak için en iyi yardımcı kaynak için burayı tıklayın

Erken boşalmamak için en iyi yardımcı kaynak için burayı tıklayın Prematür Ejakülasyon (Erken Boşalma) Erkekler arasında Erken gelmek, Erken orgazm veya Hızlı boşalmak olarak da ifade edilen erken boşalma, cinsel ilişki sırasında erkeğin vajinaya girmeden, giriş sırasında

Detaylı

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına

Detaylı

Üriner İnkontinansın Kadın Cinselliği Üzerine Olan Etkisi. Prof Dr Ercan Aygen Erciyes Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD

Üriner İnkontinansın Kadın Cinselliği Üzerine Olan Etkisi. Prof Dr Ercan Aygen Erciyes Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Üriner İnkontinansın Kadın Cinselliği Üzerine Olan Etkisi Prof Dr Ercan Aygen Erciyes Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Dünya Sağlık Örgütü, cinsel sağlığı insanların cinsellikle ilişkili olarak

Detaylı

MENOPOZ. Dr. Serdar Balcı, Dr. Eser Çolak. Başkent Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum

MENOPOZ. Dr. Serdar Balcı, Dr. Eser Çolak. Başkent Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum MENOPOZ Dr. Serdar Balcı, Dr. Eser Çolak Başkent Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum 1 MENOPOZ NEDİR?? Son adet(mesntruasyon) periyodudur Oniki aylık bir süre ile menstruasyonun durmasıdır Östrojenin

Detaylı

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına

Detaylı

PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*

PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ* İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 25 TÜRKİYE DE SIK KARŞILAŞILAN PSİKİYATRİK HASTALIKLAR Sempozyum Dizisi No:62 Mart 2008 S:25-30 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*

Detaylı

İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi

İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi Y R D. D O Ç. D R. M İ N E İ S L İ M Y E TA Ş K I N B A L I K E S İ R Ü N İ V E R S İ T E S I TIP FA K Ü LT E S İ K A D I N H A S TA L I K L A R I V E D

Detaylı

SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ HAZIRLAYAN:FZT.MELTEM ERASLAN DANIŞMAN:PROF.DR.İSMET MELEK Obezite (şişmanlık),vücutta aşırı ölçüde

Detaylı

Yetişkin Psikopatolojisi. Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bornova İZMİR

Yetişkin Psikopatolojisi. Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bornova İZMİR Yetişkin Psikopatolojisi Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bornova İZMİR Yetişkin psikopatolojisi içerik: Sınıflandırma sistemleri Duygudurum bozuklukları Anksiyete bozuklukları

Detaylı

Obsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5.

Obsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Obsesif Kompulsif Bozukluk Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Sınıf Dersi Sunum Akışı Tanım Epidemiyoloji Klinik özellikler Tanı ölçütleri Nörobiyoloji

Detaylı

Açıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

Açıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK Açıklama 2008 2009 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK SİLAHLI ÇATIŞMA İLE İLİŞKİLİ TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNDA DİĞER BİYOLOJİK TEDAVİ SEÇENEKLERİ Dr. Cemil ÇELİK Sunumun hedefleri Silahlı

Detaylı

MENOPOZ VE ANTİHİPERTANSİF TEDAVİ

MENOPOZ VE ANTİHİPERTANSİF TEDAVİ MENOPOZ VE ANTİHİPERTANSİF TEDAVİ Dr. Mürvet YILMAZ BAKIRKÖY DR. SADİ KONUK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ KADINLARDA HT Yaşlanma ile birlikte kan basıncında artış görülür. Erişkin kadınların %25 Postmenopozal

Detaylı

Tarifname ENDOJEN DHEA SALINIMINI TETİKLEMEYE YÖNELİK, SENTETİK FLAVONOL GLİKOSİT TÜREVLERİ İHTİVA EDEN BİR KOMPOZİSYON

Tarifname ENDOJEN DHEA SALINIMINI TETİKLEMEYE YÖNELİK, SENTETİK FLAVONOL GLİKOSİT TÜREVLERİ İHTİVA EDEN BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname ENDOJEN DHEA SALINIMINI TETİKLEMEYE YÖNELİK, SENTETİK FLAVONOL GLİKOSİT TÜREVLERİ İHTİVA EDEN BİR KOMPOZİSYON Teknik Alan Buluş, endojen dhea salınımını tetiklemeye yönelik oluşturulmuş, yeni

Detaylı

MENOPOZ. Menopoz nedir?

MENOPOZ. Menopoz nedir? MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona

Detaylı

Kombine İntrakavernozal Enjeksiyon ve Görsel Uyarı Testleri nin Erektil Disfonksiyon Tanısında Rolü

Kombine İntrakavernozal Enjeksiyon ve Görsel Uyarı Testleri nin Erektil Disfonksiyon Tanısında Rolü Kombine İntrakavernozal Enjeksiyon ve Görsel Uyarı Testleri nin Erektil Disfonksiyon Tanısında Rolü Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dr. Murat TUNCER Sunu planı: ED tanım, prevalans

Detaylı

Değerlendirme. Seksüel Anamnez Detaylı bir medikal ve psikolojik anamnez Partnerle görüşme Medikal anamnez Seksüel anamnez

Değerlendirme. Seksüel Anamnez Detaylı bir medikal ve psikolojik anamnez Partnerle görüşme Medikal anamnez Seksüel anamnez Dr. MANSUR DAĞGÜLLİ Epidemiyoloji Memnun edici seksüel performansa izin verecek yeterli ereksiyonu sağlamak ve devam ettirmedeki kalıcı yetersizlik Hem etkilenen kişiler hem de onların partner ve ailelerinin

Detaylı

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; PROLAKTİNOMA Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; Prolaktinoma beyinde yer alan hipofiz bezinin prolaktin salgılayan tümörüdür. Kanserleşmez ancak hormonal dengeyi bozar. Prolaktin hormonu

Detaylı

Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi

Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi Aile İçi Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri 1 Öğrenim Hedefleri Toplumsal cinsiyet ayrımcılığının, yaşam dönemlerine göre kadın sağlığına olan etkilerini açıklar, Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ile kadına

Detaylı

GEBELİK VE POSTPARTUM DÖNEMLERİNDE CİNSELLİK

GEBELİK VE POSTPARTUM DÖNEMLERİNDE CİNSELLİK GEBELİK VE POSTPARTUM DÖNEMLERİNDE CİNSELLİK Doç.Dr. Nevin Hotun Şahin Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD Dalı Doç.Dr.Nevin Öğretim Üyesi ŞAHİN Cinsellik

Detaylı

UZMAN KLİNİK PSİKOLOG KAHRAMAN GÜLER CİNSEL DOYUM KAVRAMI Cinsel Doyumun Tanımı

UZMAN KLİNİK PSİKOLOG KAHRAMAN GÜLER CİNSEL DOYUM KAVRAMI Cinsel Doyumun Tanımı UZMAN KLİNİK PSİKOLOG KAHRAMAN GÜLER CİNSEL DOYUM KAVRAMI 1.2.1. Cinsel Doyumun Tanımı Cinselliğin evlilik ilişkisi içerisinde çok can alıcı ve bağlayıcı bir gücü olup, sağlıklı yaşanan cinsellik çiftin

Detaylı

HASTANE ÇALIŞANI BAYANLARDA CİNSEL İŞLEV BOZUKLUĞU SEXUAL DYSFUNCTION IN A FEMALE HOSPITAL STAFF

HASTANE ÇALIŞANI BAYANLARDA CİNSEL İŞLEV BOZUKLUĞU SEXUAL DYSFUNCTION IN A FEMALE HOSPITAL STAFF ANDROLOJİ/Andrology HASTANE ÇALIŞANI BAYANLARDA CİNSEL İŞLEV BOZUKLUĞU SEXUAL DYSFUNCTION IN A FEMALE HOSPITAL STAFF Ömer DEMİR*, Nurcan PARLAKAY**, Gülseren GÖK**, Adil Ahmet ESEN* * Dokuz Eylül Üniversitesi

Detaylı

ACOG Diyor ki! HER GEBE TAKİP SÜRECİNDE EN AZ BİR KEZ PERİNATAL DEPRESYON AÇISINDAN TARANMALIDIR. Özeti Yapan: Dr. Semir Köse

ACOG Diyor ki! HER GEBE TAKİP SÜRECİNDE EN AZ BİR KEZ PERİNATAL DEPRESYON AÇISINDAN TARANMALIDIR. Özeti Yapan: Dr. Semir Köse ACOG Diyor ki! HER GEBE TAKİP SÜRECİNDE EN AZ BİR KEZ PERİNATAL DEPRESYON AÇISINDAN TARANMALIDIR. Özeti Yapan: Dr. Semir Köse Perinatal Depresyon gebelik süresince veya gebeliği takip eden ilk 12 ay boyunca

Detaylı

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ

Detaylı

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI D.P.Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR PROF. DR. AHMET HAKAN VURAL OP. DR. GÜLEN SEZER ALPTEKİN ERKUL OP. DR. SİNAN ERKUL

Detaylı

FİBROMYALJİDE TRAVMATİK YAŞANTILAR VE CİNSEL İŞLEVLER

FİBROMYALJİDE TRAVMATİK YAŞANTILAR VE CİNSEL İŞLEVLER FİBROMYALJİDE TRAVMATİK YAŞANTILAR VE CİNSEL İŞLEVLER Evrim Özkorumak 1, Murat Karkucak 2, Emel Korkmaz 3, İlkay Keleş 3, Ahmet Tiryaki 4, Erhan Çapkın 2 1 Yrd. Doç Dr. KTÜ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ AD

Detaylı

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ MENOPOZ DÖNEMİ BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ? Menopoz nedir?

Detaylı

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi

Detaylı

Demirtaş G S 1 Yılmaz H 1 Bilgin O 1 Saygı H 2. Özet

Demirtaş G S 1 Yılmaz H 1 Bilgin O 1 Saygı H 2. Özet Araştırma Makalesi / Research Paper Ege Tıp Dergisi / Ege Journal of Medicine 50(1): 27-32, 2011 Postmenopozal cinsel fonksiyon bozukluklarında kan lipid profilinin ve hormonların etkileri The effect of

Detaylı

Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.

Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal

Detaylı

MENAPOZ DÖNEMİ MENAPOZ DÖNEM VE HORMONLAR

MENAPOZ DÖNEMİ MENAPOZ DÖNEM VE HORMONLAR MENAPOZ DÖNEMİ VE HORMONLAR DR.ALEV ÖKTEM Menapozun Nedeni Overlerdeki oositlerin üreme yaşlanması sırasında ovülasyon ve atrezi nedeniyle tükenmesidir Kronolojik yaş üreme yaşlanmasının tespiti için çok

Detaylı

Dünya da ve Türkiye de Erken Evre Meme Kanseri İnsidansı ve Farklılıkları

Dünya da ve Türkiye de Erken Evre Meme Kanseri İnsidansı ve Farklılıkları Dünya da ve Türkiye de Erken Evre Meme Kanseri İnsidansı ve Farklılıkları Dr. Niyazi Karaman AMHD ERKEN EVRE MEME KANSERİ KURSU (Prof. Dr. İ. Lale Atahan anısına) 25 Mart 2017 Giriş Gelişmiş ülkelerde;

Detaylı

İnfertil Kadınlarda Cinsel Fonksiyon Bozukluğu: Depresyon ve Demografik Faktörler ile İlişkisi

İnfertil Kadınlarda Cinsel Fonksiyon Bozukluğu: Depresyon ve Demografik Faktörler ile İlişkisi ORİJİNAL ARAŞTIRMA İnfertil Kadınlarda Cinsel Fonksiyon Bozukluğu: Depresyon ve Demografik Faktörler ile İlişkisi Dinara TASHBULATOVA, a İbrahim Atilla ARIDOĞAN, a Volkan İZOL, a Gülşah SEYDAOĞLU, b İbrahim

Detaylı

KADINLARDA İDRAR KAÇIRMA NEDİR VE NASIL TEDAVİ EDİLİR? İdrar kaçırma nedir- nasıl tanımlanır? Bu bir hastalık mıdır?

KADINLARDA İDRAR KAÇIRMA NEDİR VE NASIL TEDAVİ EDİLİR? İdrar kaçırma nedir- nasıl tanımlanır? Bu bir hastalık mıdır? KADINLARDA İDRAR KAÇIRMA NEDİR VE NASIL TEDAVİ EDİLİR? İdrar kaçırma nedir- nasıl tanımlanır? Bu bir hastalık mıdır? İdrar kaçırma her türlü istem dışı idrarın tutulamaması yani kaçırma halidir. Bu durum,

Detaylı

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ

Detaylı

Progestinler ve Metabolik Risk

Progestinler ve Metabolik Risk Progestinler ve Metabolik Risk Dr. Erkut ATTAR İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Reprodüktif Endokrinoloji ve İnferitlite Bilim Dalı Cumhuriyet Bayramı Kutlu

Detaylı

KADINDA C NSEL AKT V TE VE C NSEL filev BOZUKLUKLARI

KADINDA C NSEL AKT V TE VE C NSEL filev BOZUKLUKLARI C NSEL P ROBLEM, K ISIRLI I O LANLAR KADINDA C NSEL AKT V TE VE C NSEL filev BOZUKLUKLARI İstanbul Tıp Fakültesi HASTA OKULU Androloji Bilim Dalı nca hazırlanmıştır BANA 3 SORU SOR Herkes sağlıkla ilgili

Detaylı

Kad n Cinsel fllev Bozuklu u

Kad n Cinsel fllev Bozuklu u Kad n Cinsel fllev Bozuklu u Dr. brahim O uzülgen, Doç. Dr. Levent Peflkircio lu Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi, Üroloji AD Girifl Son y llarda ortalama yaflam süresinin artmas ve erektil disfonksiyon

Detaylı

Polikistik Over Sendromu ve Hiperandrojenemi

Polikistik Over Sendromu ve Hiperandrojenemi Polikistik Over Sendromu ve Hiperandrojenemi Ayırıcı Tanı Nasıl Yapılmalı? Prof. Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Kayseri PKOS Tanı Kriterleri NIH 1990

Detaylı

DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR. Dr. İlhan TARKUN Kocaeli Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı

DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR. Dr. İlhan TARKUN Kocaeli Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR Dr. İlhan TARKUN Kocaeli Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı Cinsiyet İlişkili Farklılıklar ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ Cinsiyet İlişkili

Detaylı

Prostat kanserinde hormonal tedavi ve komplikayonları

Prostat kanserinde hormonal tedavi ve komplikayonları Prostat kanserinde hormonal tedavi ve komplikayonları Dr Haluk ONAT Anadolu Sağlık k Merkezi Hastansei Medikal Onkoloji Gebze, Kocaeli Prostat kanseri Hormonal tedavi Metastatik hastalıkta hormonal tedavi

Detaylı

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Hastalıkların tedavisinde kat edilen yol, bulaşıcı hastalıklarla başarılı mücadele, yaşam koşullarında düzelme gibi

Detaylı

KANSER TEDAVİSİ SIRASINDA VERİLEN EĞİTİMİN YAŞAM KALİTESİNE ETKİSİ. Doç. Dr. Özgül Karayurt Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi

KANSER TEDAVİSİ SIRASINDA VERİLEN EĞİTİMİN YAŞAM KALİTESİNE ETKİSİ. Doç. Dr. Özgül Karayurt Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi KANSER TEDAVİSİ SIRASINDA VERİLEN EĞİTİMİN YAŞAM KALİTESİNE ETKİSİ Doç. Dr. Özgül Karayurt Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi İçerik Yaşam kalitesi kavramı Kanser hastalarının bilgi gereksinimleri

Detaylı

AÇIKLAMA Araştırmacı: Yok. Konuşmacı: Yok. Danışman: Yok

AÇIKLAMA Araştırmacı: Yok. Konuşmacı: Yok. Danışman: Yok AÇIKLAMA 2015-2017 Araştırmacı: Yok Konuşmacı: Yok Danışman: Yok " Her konuşmacımız, konuşmasının en başında son 3 sene içinde ilaç endüstrisi ile gerçekleştirdiği konuşmacı, araştırmacı, danışman, kitap

Detaylı

ANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA CİNSEL SORUNLAR. Dr. Özay Özdemir

ANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA CİNSEL SORUNLAR. Dr. Özay Özdemir ANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA CİNSEL SORUNLAR Dr. Özay Özdemir Anksiyete ve cinsellik arasındaki ilişki net değildir Bir süreklilik içinde zıt iki kutup olarak anksiyete kaçma, cinsel uyarılma ise yaklaşma

Detaylı

Kad n Cinsel fllev Bozukluklar nda Farmakolojik Tedavilerin Yeri

Kad n Cinsel fllev Bozukluklar nda Farmakolojik Tedavilerin Yeri Kad n Cinsel fllev Bozukluklar nda Farmakolojik Tedavilerin Yeri Sultan Do an*, Vesile Alt nyazar**, Engin Eker*** * Yrd. Doç. Dr., Nam k Kemal Üniversitesi T p Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dal, Tekirda.

Detaylı

İnsan Cinsel Yaşantısının Psikofarmakolojisi

İnsan Cinsel Yaşantısının Psikofarmakolojisi İnsan Cinsel Yaşantısının Psikofarmakolojisi Prof. Hv.Tbp. Kd.Alb. Mesut ÇETİN GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Psikiyatri Kliniği Direktörü-İstanbul 1 Klinik Psikofarmakoloji Bülteni GATA Haydarpaşa Eğitim

Detaylı

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler Diyabet nedir? Diyabet hastalığı, şekerin vücudumuzda kullanımını düzenleyen insülin olarak adlandırdığımız hormonun salınımındaki eksiklik veya kullanımındaki yetersizlikten

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Ali DUMAN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A. D.

Yrd. Doç. Dr. Ali DUMAN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A. D. Yrd. Doç. Dr. Ali DUMAN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A. D. Sunu Planı Tanım ve Epidemiyoloji Adrenal bez anatomi ve fizyolojisi Etiyoloji Klinik Tanı Tedavi Tanım ve Epidemiyoloji

Detaylı

Mulders et. al. Eur Urol 2014, 65(5)

Mulders et. al. Eur Urol 2014, 65(5) Zytiga Etkililik Fizazi K et al. Abiraterone acetate for treatment of metastatic castration-resistant prostate cancer treatment : final overall survival analysis of the COU-AA-301 randomised, double-blind,

Detaylı

Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar

Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar Emine Çölgeçen 1, Ali İrfan Gül 2, Kemal Özyurt 3, Murat Borlu 4 1 Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dermatoloji Ana Bilim

Detaylı

START Çalışmasının Sonuçları: Antiretroviral Tedavide Yeni Bir Dönem mi Başlıyor?

START Çalışmasının Sonuçları: Antiretroviral Tedavide Yeni Bir Dönem mi Başlıyor? START Çalışmasının Sonuçları: Antiretroviral Tedavide Yeni Bir Dönem mi Başlıyor? Dr. Sabri Atalay İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği KLİMİK

Detaylı

GELECEĞİN TIBBINA HOŞ GELDİNİZ

GELECEĞİN TIBBINA HOŞ GELDİNİZ GELECEĞİN TIBBINA HOŞ GELDİNİZ Her bünye kendine has özellikleriyle tek, kendine özel ve eşsizdir. Tedavilerin de kişiye özel olması kaçınılamaz bir gerekliliktir. ONDAMED, rezonans terapisinin kişiye

Detaylı

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına

Detaylı

HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ. Önemli Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır.

HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ. Önemli Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır. HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ Önei Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır. Saygılarıa... Uğur AYDOĞAN - Gazi Üniversitesi ugur@hipogonadizm.org ugur.aydogan@gazi.edu.tr

Detaylı

CİNSEL TERAPİ EĞİTİMİ SERTİFİKA PROGRAMI

CİNSEL TERAPİ EĞİTİMİ SERTİFİKA PROGRAMI CİNSEL TERAPİ EĞİTİMİ SERTİFİKA PROGRAMI Bu programın amacı cinsellik, cinsel gelişim, cinsel bozukluklar, cinsel kimlik durumları, cinsel yönelim, parafililer, cinsel istismar ve cinsel işlev bozuklukları

Detaylı

KADINDA ORGAZMİK İŞLEV BOZUKLUĞU KRONİK PELVİK AĞRI NEDENİ MİDİR? IS THE ORGASMIC FUNCTION DISORDER IN WOMAN THE REASON OF CHRONIC PELVIC PAIN?

KADINDA ORGAZMİK İŞLEV BOZUKLUĞU KRONİK PELVİK AĞRI NEDENİ MİDİR? IS THE ORGASMIC FUNCTION DISORDER IN WOMAN THE REASON OF CHRONIC PELVIC PAIN? KADIN ÜROLOJİSİ /Female Urology KADINDA ORGAZMİK İŞLEV BOZUKLUĞU KRONİK PELVİK AĞRI NEDENİ MİDİR? IS THE ORGASMIC FUNCTION DISORDER IN WOMAN THE REASON OF CHRONIC PELVIC PAIN? Halil ÇİFTÇİ, Ercan YENİ,

Detaylı

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h)

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Sağlık Sisteminde Karışıklığa Yol Açabilecek Gelişmeler Bekleniyor Sağlık harcamalarında kısıtlama (dünya

Detaylı

Sezaryen veya Normal doğum Üriner inkontinans?

Sezaryen veya Normal doğum Üriner inkontinans? Sezaryen veya Normal doğum Üriner inkontinans? Prof. Dr. Fuat AKERCAN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Maternal Sonuçlar Mortalite / Morbidite Erken Sonuçlar Geç Sonuçlar 1.

Detaylı

PCOS ve GEBELİK KOMPLİKASYONLARI. Prof. Dr. Nazan Başak Yıldırım Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D.

PCOS ve GEBELİK KOMPLİKASYONLARI. Prof. Dr. Nazan Başak Yıldırım Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D. PCOS ve GEBELİK KOMPLİKASYONLARI Prof. Dr. Nazan Başak Yıldırım Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D. PCOS hiperandrojenism, anovulasyon, overde polikistik görünüm Obezite

Detaylı

Uykuyla İlişkili Hareket Bozuklukları. Dr. Kemal HAMAMCIOĞLU

Uykuyla İlişkili Hareket Bozuklukları. Dr. Kemal HAMAMCIOĞLU Uykuyla İlişkili Hareket Bozuklukları Dr. Kemal HAMAMCIOĞLU ICSD-2 (International Classification of Sleep Disorders-version 2) 2005 Huzursuz bacaklar sendromu Uykuda periyodik hareket bozukluğu Uykuyla

Detaylı

Diyabet ve Cinsel Sorunlar 51.Ulusal Diyabet Kongresi 25 Nisan 2015 Antalya

Diyabet ve Cinsel Sorunlar 51.Ulusal Diyabet Kongresi 25 Nisan 2015 Antalya Diyabet ve Cinsel Sorunlar 51.Ulusal Diyabet Kongresi 25 Nisan 2015 Antalya Prof. Dr. Habib BİLEN Atatürk Üniversitesi Tıp fakültesi İç Hastalıkları ABD Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim

Detaylı

SUBKLİNİK HİPOTİROİDİYE YAKLAŞIM. Doc. Dr. Meral Mert SBÜ, Bakırkoy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği

SUBKLİNİK HİPOTİROİDİYE YAKLAŞIM. Doc. Dr. Meral Mert SBÜ, Bakırkoy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği SUBKLİNİK HİPOTİROİDİYE YAKLAŞIM Doc. Dr. Meral Mert SBÜ, Bakırkoy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği SUBKLİNİK HİPOTİROİDİ T3, T4 düzeylerinin normal, TSH

Detaylı

Jinekolojik Kanser Tedavisi Sonrası HRT Önerilmemeli? Dr. Selçuk Erkılınç Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Jinekolojik Onkoloji Kliniği

Jinekolojik Kanser Tedavisi Sonrası HRT Önerilmemeli? Dr. Selçuk Erkılınç Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Jinekolojik Onkoloji Kliniği Jinekolojik Kanser Tedavisi Sonrası HRT Önerilmemeli? Dr. Selçuk Erkılınç Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Jinekolojik Onkoloji Kliniği Women Who Used The Drugs will be Much More Pleasent to Live

Detaylı

Prematür ejakülasyon: Yeni tanım ve güncel tedavide dapoksetinin yeri

Prematür ejakülasyon: Yeni tanım ve güncel tedavide dapoksetinin yeri Türk Üroloji Dergisi - Turkish Journal of Urology 2010;36(2):149-154 149 Androloji / Andrology Derleme / Review Prematür ejakülasyon: Yeni tanım ve güncel tedavide dapoksetinin yeri Premature ejaculation:

Detaylı

KLİMAKTERİK DÖNEMDE CİNSEL DİSFONKSİYON: FEMALE SEXUAL FUNCTION INDEX (FSFI) - KADIN CİNSEL FONKSİYON İNDEKSİ İLE YAPILAN SON 5 YILLIK ÇALIŞMALAR

KLİMAKTERİK DÖNEMDE CİNSEL DİSFONKSİYON: FEMALE SEXUAL FUNCTION INDEX (FSFI) - KADIN CİNSEL FONKSİYON İNDEKSİ İLE YAPILAN SON 5 YILLIK ÇALIŞMALAR KLİMAKTERİK DÖNEMDE CİNSEL DİSFONKSİYON: FEMALE SEXUAL FUNCTION INDEX (FSFI) - KADIN CİNSEL FONKSİYON İNDEKSİ İLE YAPILAN SON 5 YILLIK ÇALIŞMALAR Aslı KARAKUŞ 1, Emre YANIKKEREM 2 ÖZET Klimakterik dönemde

Detaylı

BPH KOMBİNASYON TEDAVİLERİ. Prof. Dr. Murat BOZLU Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı 20 Aralık 2009 - GAZĠANTEP

BPH KOMBİNASYON TEDAVİLERİ. Prof. Dr. Murat BOZLU Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı 20 Aralık 2009 - GAZĠANTEP BPH KOMBİNASYON TEDAVİLERİ Prof. Dr. Murat BOZLU Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı 20 Aralık 2009 - GAZĠANTEP Soru: Lutz PFANNENSTIEL kimdir? A. Jinekolog B. Ürolog C. Genel Cerrah

Detaylı

Dr Dilşen Çolak Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Kliniği

Dr Dilşen Çolak Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Kliniği Dr Dilşen Çolak Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Kliniği HER-2 (+) hastalık Meme Güncelleme Kursu, Prof Yeşim Eralp Dahil edilme kriterleri HER 2 3+ yada FISH + Tm

Detaylı

Kronik Hipotansif Diyabetik Hemodiyaliz Hastalarında Midodrin Tedavisinin Etkinliği

Kronik Hipotansif Diyabetik Hemodiyaliz Hastalarında Midodrin Tedavisinin Etkinliği Kronik Hipotansif Diyabetik Hemodiyaliz Hastalarında Midodrin Tedavisinin Etkinliği M E T I N S A R I K A Y A, F U N D A S A R I, J I N I G Ü N E Ş, M U S T A F A E R E N, A H M E T E D I P K O R K M A

Detaylı

Progesteronun Preterm Doğumları ve Düşüğü Önlemede Yeri Var mıdır? Prof. Dr. Feride Söylemez A.Ü.T.F Kadın Hastalıkları ve Doğum AD

Progesteronun Preterm Doğumları ve Düşüğü Önlemede Yeri Var mıdır? Prof. Dr. Feride Söylemez A.Ü.T.F Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Progesteronun Preterm Doğumları ve Düşüğü Önlemede Yeri Var mıdır? Prof. Dr. Feride Söylemez A.Ü.T.F Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Erken doğum: İlk bir yılda görülen infant ölümlerinin %35 inin nedeni

Detaylı

BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI

BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI Bariatrik ameliyatlar sadece kilo kaybı sağlayarak fiziksel değişim sağlamazlar, asıl önemli olan kilo kaybı sonrası vücudumuz için bu 7 önemli

Detaylı

POSTMENOPOZAL KADINLARDA CİNSEL YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

POSTMENOPOZAL KADINLARDA CİNSEL YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI POSTMENOPOZAL KADINLARDA CİNSEL YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. DUYGU KAPDAĞLI UZMANLIK TEZİ TEZ DANIŞMANI Prof. Dr. NAFİZ

Detaylı

EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi

EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2004, 15 (1),49-64 Dave/li Derleme EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi Ziya KORUÇ, Perlearı BAYAR Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri

Detaylı

OVER KANSERİ. Yumurtalık kanseri; Over tümörü; Over kanseri neden olur?

OVER KANSERİ. Yumurtalık kanseri; Over tümörü; Over kanseri neden olur? OVER KANSERİ Yumurtalık kanseri; Over tümörü; Over hücrelerinden kaynaklanan kanserdir. Kadınlarda yumurtalıklara over denir. Over ler döllenme için gerekli yumurtaların hazırlandığı ve kadın hormonlarının

Detaylı

YASLANMA ve YASAM KALİTESİ

YASLANMA ve YASAM KALİTESİ YASLANMA ve YASAM KALİTESİ Tufan Çankaya İzmir, 2003 Giriş: Doğal süreç; Doğum, büyüme-gelişme, üreme, ölüm Ölüm, yaşamın hangi döneminde meydana geliyor? Genç ölüm - Geç ölüm Dünya topluluklarına bakıldığında:

Detaylı

Ufuk Memioğlu. Üroloji AD

Ufuk Memioğlu. Üroloji AD İLERİ YAŞTAK TAKİ ÇİFTLERDE CİNSEL YAŞAM AM Ufuk Memioğlu Ankara Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Üroloji AD Yaşlılık genetik faktörlere beslenme şekline hayat tarzına ve ek başka patolojilere bağlı olarak

Detaylı

BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD

BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD Çalışmalarda birinci basamak sağlık kurumlarına başvuran hastalardaki psikiyatrik hastalık sıklığı, gerek değerlendirme ölçekleri kullanılarak

Detaylı

İnsomni. Dr. Selda KORKMAZ

İnsomni. Dr. Selda KORKMAZ İnsomni Dr. Selda KORKMAZ Uykuya başlama zorluğu Uykuyu sürdürme zorluğu Çok erken uyanma Kronik şekilde dinlendirici olmayan uyku yakınması Kötü kalitede uyku yakınması Genel populasyonda en sık görülen

Detaylı

Son 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur.

Son 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur. Son 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur. Travma Sonrası Stres Bozukluğu Askerî Harekâtlar Sonrası Ortaya Çıkan Olguların Tedavisi Bir asker, tüfeğini

Detaylı

OBEZİTE VE DEPRESYON. Prof. Dr. Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD.

OBEZİTE VE DEPRESYON. Prof. Dr. Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD. OBEZİTE VE DEPRESYON Prof. Dr. Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD. Obezite nedir? Obezite BKİ>30 kg/m² Çoğul etyolojili Kronik Tekrarlayıcı Yaşam kalitesini bozan Çeşitli

Detaylı

CİNSEL TERAPİLER. Psikolog Doktor Mualla Oktay

CİNSEL TERAPİLER. Psikolog Doktor Mualla Oktay İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 323 TÜRKİYE DE SIK KARŞILAŞILAN PSİKİYATRİK HASTALIKLAR Sempozyum Dizisi No:62 Mart 2008 S:323-328 CİNSEL TERAPİLER Psikolog Doktor Mualla

Detaylı