KAYIŞ-KASNAK SİSTEMLERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KAYIŞ-KASNAK SİSTEMLERİ"

Transkript

1 KAYIŞ-KASNAK SİSTEMLERİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Kayış-Kasnak Sistemleri 2 / 42 Elastik bir kayışın, iki ya da daha fazla kasnağa gergin şekilde sarılmasıyla oluşturulan kuvvet bağıyla, tahrik kasnağı momentinin kayışa ve kayıştan da diğer kasnağa (ya da kasnaklara) iletildiği sistemlerdir. 1

2 Avantajlar Uzun eksenler arası mesafe için kolay ve ucuz iletim sağlar. Verimi yüksektir (% 95 98). Sessiz çalışır. Kayış malzemesi elastikiyeti nedeniyle titreşim sönümler. Kayış kayma sınırı nedeniyle sistemi aşırı yükten korur (acil durumlarda emniyet kavraması işlevi görür). Basamaklı kasnaklarla kademeli çevrim oranları sağlar. Konik kasnaklarla kademesiz çevrim oranları sağlar. 120 m/s çevre hızlarına kadar kullanılabilir. Yağlama gerektirmediği için açıkta çalışabilir (dış gövde gerektirmez, konstrüksiyonu basittir). Çevre şartlarından etkilenmez (yağ hariç), bakımı kolaydır, tozlu ortamlarda çalışabilir. Dezavantajlar Gergi kuvvetinden dolayı kasnak mili yataklarını zorlayan büyük radyal kuvvetler ortaya çıkar (max: 2,5.F ç ). Kayış kayması nedeniyle sabit çevrim oranı sağlanamaz (senkronizasyon gerektiren sistemlerde sadece dişli kayışlar kullanılabilir). Çalışma sıcaklığı ±50 o C ile sınırlıdır (max: 80 o C). Zamanla kayışta kalıcı uzamalar ortaya çıkabilir (gergi tertibatı gerektirir). Sıcaklık, nem, yağ, toz gibi çevre şartları sürtünme katsayısını değiştirebilir. Sürtünme nedeniyle statik elektriklenme olabilir. 2

3 Mekanizma Şekilleri 1. Düz Yerleşim 2. Çapraz Yerleşim 3. Yarı Çapraz Yerleşim 4. Kademeli Kasnaklı 5. Konik Kasnaklı 6. Çoklu Kasnaklı 7. Yön Değiştirici Kasnaklı 8. Gergi Kasnaklı 9. Avara Kasnaklı 1. Düz Yerleşim Kasnak eksenlerinin paralel, kasnak dönüş yönlerinin aynı olduğu durumdur (Alt kol gergin kol olarak düzenlenirse, üst kol ağırlığı nedeniyle sarkma sarım açısını büyütür). 3

4 2. Çapraz Yerleşim Kasnak eksenlerinin paralel, kasnak dönüş yönlerinin ters olduğu durumdur (Sarım açısı büyük olduğundan iletim daha iyidir ve kayış kayma sınırı daha büyüktür. Fakat kayış sürtünmesi nedeniyle çabuk aşınır). 3. Yarı Çapraz Yerleşim Kasnak eksenlerinin birbirini kesmeden 90 o açı yapması durumunda kullanılır (i > 2,5 ise iki kademeli uygulanmalıdır). 4

5 4. Kademeli Kasnaklı Kayış boyu ve eksenler arası mesafe sabit iken farklı çevrim oranları sağlanır (Kayışın sürtmemesi için bombeli yüzey kullanılır). 5. Konik Kasnaklı Aynı konikliğe sahip olan ve ters konumlandırılmış iki kasnak arasındaki kayışın konumu bir çatalla değiştirilerek kademesiz çevrim oranları sağlanır (varyatör). 5

6 6. Çoklu Kasnaklı Motor gücü birden fazla kasnağa dağıtılır (kayışın her iki yüzü de çalışabilir). 7. Yön Değiştirici Kasnaklı Kasnak eksenleri çakışıyorsa kayışın yönü değiştirilerek kasnağa doğru oturması sağlanır. 6

7 8. Gergi Kasnaklı Büyük çevrim oranı (i) ve küçük eksenler arası mesafe (a) durumunda sarım açısını ( ) büyütmek için, gevşek kol üzerine 3. bir kasnak daha yerleştirilir (aynı zamanda gergi tertibatı işlevi de görür (kayış her turda fazladan bir kez daha eğilme gerilmesine maruz kalır). 9. Avara Kasnaklı Düz kayış kasnak mekanizması ile döndüren makine çalışırken döndürülen makineyi gerektiğinde durdurmak mümkündür. Döndürülen mil üzerine biri serbest, diğeri kamalı iki kasnak takılıdır. Kayışın kasnağa sarıldığı noktaya konan bir çatal kol ile, sistem çalışırken kayış avara kasnağa kaydırılabilir. 7

8 Kayış Türleri Gergi Kuvvetinin Oluşturulması 1. Kayışın kendi ağırlığı ile: 2. Kısa kayış takarak: 8

9 Gergi Kuvvetinin Oluşturulması 3. Eksenler arası mesafeyi artırarak: Gergi Kuvvetinin Oluşturulması 4. Gergi makarası ile: 9

10 Gergi Kuvvetinin Oluşturulması 5. Ağırlık kullanarak: Gergi Kuvvetinin Oluşturulması 6. Motoru kasnağa göre eksantirik yataklayarak: 10

11 Gergi Kuvvetinin Oluşturulması 7. Otomatik gerginlik oluşturma sistemi: Kayış Malzemeleri Kösele Kayışlar: En eski kayış malzemesidir. Çevre hızı ile sürtünme katsayısı artar. 50 m/s hıza çıkılabilir. Zamanla kalıcı uzama nedeni ile gerdirmek gerekir. Tekstil Kayışlar: Pamuk, keten, kıl gibi doğal veya polyester, polyamit gibi sentetik malzemelerden dokunmuş kayışlardır. Plastik Kayışlar: Hareket iletimi için kullanılan, polyamit, polyester, teflon, lastik malzemelerden yapılmış kayışlardır. Yüksek Mukavemetli Taşıyıcı İçeren Kayışlar: Polyamit (60 m/s) veya polyester (80 m/s) taşıyıcı öz üzerine sürtünme özelliği iyi olan bir malzeme yapıştırılarak elde edilen kayışlardır. Çelik Kayışlar: Yüksek sıcaklığa maruz uygulamalarda kayış olarak kullanılan çelik bantlar. 11

12 Kayış Malzemeleri 1: Sürtünme tabakası 2: Polyamit bant/polyester kordon 3: Koruyucu dokuma Kasnak Türleri a) Dolu (disk), b) Perdeli, c) Çok parçalı, d) Silindirik/Bombeli kasnaklar. 12

13 Düz Kayışlar Temel Büyüklükler 13

14 Kayış Boyu (Düz Sarılış) Kayış Boyu (Düz Sarılış) β 1 = β 2 = β = 180 o d 1 = d 2 = d L = 2. a + π. d Genel Durum: β 1 < β 2 L = 2. a. cosα + π 180 (r 1. β 1 + r 2. β 2 ) L = 2. a. sin( β 1 2 ) + π (r β 1 + r 2. (2. π β 1 )) L = 2. a. cosα + π 2 (d 1+d 2 ) + π.α 180 (d 2 d 1 ) L = 4. a 2 (d 2 d 1 ) 2 + π 180 (r 1. β 1 + r 2. β 2 ) L 2. a + π 2 (d 1+d 2 ) + d 2 d a 14

15 Kayış Boyu (Çapraz Sarılış) Kayış Boyu (Çapraz Sarılış) Genel Durum: β 1 = β 2 = β d 1 < d 2 L = 4. a 2 (d 2 + d 1 ) 2 + π 2 (d 1+d 2 ) + π.α 180 (d 2+d 1 ) L = 4. a 2 (d 2 + d 1 ) 2 + π.β 180 (r 1+r 2 ) L 2. a + π 2 (d 1+d 2 ) + d 2 d a 15

16 Kayışın Kaymama Şartı Kayışın kasnak üzerinde kaymama şartı aşağıda verilen Euler/Grashof/Eitelwein Denklemi ile ifade edilir. Bu denklem, kayışlar, halatlar, bantlı frenler gibi pek çok alanda kullanılan üniversal bir denklemdir. Optimum Kayış Hızı F ç = F 1 F 2 = F 2. e μβ 1 = F 1. eμβ 1 e μβ P = F ç. θ = F 1. eμβ 1 e μβ. θ P = F ç. θ = F 1. eμβ 1 e μβ. θ P = F 1 F m. eμβ 1 e μβ K = A. eμβ 1 e μβ P = σ 1 ρ. θ 2. K. θ. θ = σ 1 σ m. A. eμβ 1 e μβ. θ 16

17 Optimum Kayış Hızı Merkezkaç kuvveti nedeniyle sürtünme bağının güç aktarılamayacak kadar zayıfladığı hız değerine Sınır Hız denir. Bağımsız değişkenin hız, bağımlı değişkenin güç olması durumunda, iletilen gücün maksimum olduğu hız değerini bulmak için dp/dv=0 yazılırsa: P = σ 1 ρ. θ 2. K. θ = 0 σ 1 ρ. θ 2 = 0 θ lim = σ 1 ρ dp dθ = σ 1. K 3. ρ. θ 2. K = 0 σ 1 = 3. ρ. θ 2 θ opt = σ 1 3.ρ = 1 3 θ lim = 0, 58. θ lim Elastik Kayma Kayışın gergin kolu ile gevşek kolu arasındaki gerilme farkı (σ 1 σ 2 ) nedeniyle, kasnak-kayışın temas yayları boyunca her kesitte farklı bir gerilme ortaya çıkar ve kayışın elastik uzaması sarılma yayı boyunca değişir. Kayışın kasnaklara sarılmaya başladığı noktalardaki hızı kasnakların çevre hızlarına eşittir. Ancak, kayışın elastik uzaması nedeniyle, kasnak üzerinde kayışın çevre hızında bir değişim ortaya çıkar. Elastik kaymanın etkisi aşağıdaki gibi hesaplanabilir: 17

18 Ön Gerilme Kuvveti Sistem çalışmıyor iken kayış kollarındaki gergi kuvvetleri (Ön Gerilme) birbirine eşittir. Bu kuvvetlerin bileşkesi kasnak mili yatakları tarafından karşılanır. Döndürme momenti uygulandığında gergin ve gevşek kol kuvvetleri değişir. Bu kuvvetlerin bileşkesi kasnak mili yatakları tarafından karşılanır. Kayıştaki Gerilmeler 1. Çekme Gerilmesi ( 1, 1 ) 2. Eğilme Gerilmesi ( e1, e2 ) 3. Santrifüj (Merkezkaç) Gerilmesi ( s ) 18

19 1. Çekme Gerilmesi 2. Eğilme Gerilmesi Kayış kasnaklara sarıldığında eğilmeye zorlanır. Kasnak üzerine sarılmış kayışın orta kesitinde (tarafsız eksende) eğilme nedeni ile şekil değişimi olmadığı kabul edilirse, kayışın çekme olan dış kısmındaki birim uzama: 19

20 3. Santrijüj (Merkezkaç) Gerilmesi Dönme sırasında kayışın kütle merkezinin kasnağın dönme ekseninden kaçık olması bir merkezkaç kuvvet oluşmasına neden olur. Bu kuvvet kayışı kasnak üzerinden kaldırmaya çalışarak kayışın kasnağa uyguladığı normal kuvveti ve dolayısı ile sürtünme bağını zayıflatır. F s : Kayışta oluşan merkezkaç kuvveti F s1 : Kayış kollarında oluşan ilave çekme kuvveti s : Santrifüj gerilmesi A: Kayış kesiti 3. Santrijüj (Merkezkaç) Gerilmesi 20

21 Kayış Gerilmelerinin Karakteristik Özellikleri Çekme gerilmesi gergin kolda daha büyüktür. Merkezkaç gerilmesi tüm kayış boyunca aynıdır. Eğilme gerilmesi sadece sarım açıları boyunca vardır. Toplam Gerilme Kayıştaki max. toplam gerilme, kayışın küçük kasnağa sarılmaya başladığı bölgede ortaya çıkar. Bu bölgedeki toplam gerilme: σ T = σ 1.max + σ e1 + σ s σ k.em σ T = F 1 A + E s e + ρ. θ 2 σ d k.em 1 b = F 1 s. (σ k.em σ e1 σ s ) 21

22 f e = Eğilme Frekansı Kayış max = 1 + e + m ve min = 2 + m gerilmeleri arasında değişken dinamik zorlanmaya maruzdur. Ancak diğer makine elemanlarında olduğu gibi sürekli mukavemete dayalı bir hesap tarzı uygulanmaz. Kayış ömrünü belirleyen en önemli gerilme eğilme gerilmesidir. Eğilme gerilmesindeki en önemli etken ise kayışın birim zamanda maruz kaldığı eğilme tekrarıdır. V-Kayışlar En yaygın kullanılan kayış türüdür. Kayış ve kasnaklar standart ölçülerdedir. Küçük güçlerden 400 kw a kadar güçlerin iletilmesinde kullanılırlar. Normal V kayışlar ile 30 m/s, dar V kayışlar ile 42 m/s hızlara kadar çıkabilir. Kama etkisi nedeni ile daha küçük hacimde daha büyük güçler aktarılır. 22

23 V-Kayışlarlarda Kama Etkisi Kayış yan yüzeyleri ile kasnak arasındaki eşdeğer sürtünme katsayısı artma etkisine kama etkisi denir. Ortalama değer olarak α= için μ 3.μ elde edilir. Bu özellikten dolayı düz kayışlara göre daha az ön gerilme ile çalışmak mümkündür. Otoblokaj meydana gelmemesi için, kayış malzemesinin sürtünme katsayısına bağlı olarak α>ρ seçilir. Normal V Kayışlar Genişlik/yükseklik oranı b/h: 1,6 civarındadır. Normal V-Kayış kesitinin önemli bir kısmı güç iletimine katılmadığı için, artık daha optimum kesite sahip Dar V kayışlar kullanılmaktadır. Normal V-Kayışlar ise, daha çok yedek parça amaçlı olarak hala piyasada bulunmaktadır. 23

24 Dar V Kayışlar Dar V Kayışlar, Normal V Kayış kesitinin yük taşımaya katılmayan kısımları atılarak kesitin optimize edilmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Genişlik/yükseklik oranı b/h: 1,23 civarındadır. Normal V kayışlara göre daha küçük çaplı kasnaklarla kullanılabilirler. V Kayış Boyutları 24

25 Çentikli V Kayışlar Bazı küçük kesitlerde V kayışları içten çentikli olarak da yapılmaktadır. Çentikler kayışın eğilme elastikliğini arttırır. Çentikli kayışlar çentiksiz olanlara göre daha küçük çaplı kasnaklarla kullanılabilirler. Güç iletim kapasiteleri ~ % 20 fazla olmasına karşın, yüksek hızlarda gürültülü çalışırlar. Bantlı V Kayışlar Titreşimli elekler, konkasörler, kompresörler gibi sarsıntılı çalışan makinaların tahrikinde kullanılan mekanizmalarda, sarsıntıdan dolayı kayış kollarında ortaya çıkan titreşimler, kayışın yiv içinde dönmesine veya kasnaktan atmasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda üst yüzeylerinden bir bantla birleştirilmiş V kayışlarının kullanılması yararlı olabilir. 25

26 Çift Profilli V Kayışlar Tek bir mekanizmada birden fazla kasnağın tahrik edilmesi söz konusu ise çift profilli kayışlar kullanılabilir. Poly V Kayışlar Bunlarda kayışın kasnak tarafına gelen yüzeyindeki yivler, kasnaktaki karşı yivlere oturarak sürtünme bağını arttırıcı bir özellik kazandırır. Bu kayış sürtünme bağı arttırılmış bir düz kayış gibi düşünülebilir. Poly V Kayışların 3 standart kesiti (J, L, M) vardır. Belirli boylarda kapalı (sonsuz) imal edilirler. 26

27 V-Kasnaklar Etken Çap Kasnaklara sarıldığında, bükülen V kayış kesitinin üst kısmında uzama, alt kısmında ise kısalma şeklinde elastik şekil değişimleri olur. Şekil değişimi olmayan kısma nötr tabaka denir (Şekilde b e genişliğine karşılık gelen eksen). Çevrim oranı hesabında bu etken çap dikkate alınmalıdır. 27

28 V-Kayış Boyu V kayışları standart boylarda kapalı olarak imal edilir. Normal V kayışlarında standart boy kayışın içinden ölçülen boydur (L i ). Dar V kayışlarında ise standart boy nötr tabakada ölçülen boydur (L e ). Kayışın iç (L i ), dış (L d ) ve etken (L e ) boy bağıntıları: Dar V-Kayışlarda Kayış Profili 28

29 Normal V-Kayışlarda Kayış Profili Normal V-Kayışlarda Bir Kayışın Taşıyabileceği Güç 29

30 Normal V-Kayışlarda Bir Kayışın Taşıyabileceği Güç Dar V-Kayışlarda Bir Kayışın Taşıyabileceği Güç 30

31 Gerekli V-Kayış Adedi Hesabı z k : Gerekli kayış adedi P: Motor gücü P 1 : Bir kayışın iletebileceği güç (Seçilen kayış kesitine göre, 180 sarılma açısı, belirli bir etken boy ve çevrim oranı için tablodan alınır.) C 1 : Sarılma açısı faktörü C 2 : Aşırı yük faktörü C 3 : Boy faktörü z = P P C. C. C C 4 : Gergi kasnağı faktörü (Gergi kasnağı yok C 4 = 0; 1 Gergi kasnağı var C 4 = 0,91; 2 Gergi kasnağı var C 4 = 0,86) C C 1 : Sarılma Açısı Faktörü 31

32 C 2 : Aşırı Yük Faktörü C 3 : Boy Faktörü 32

33 Ön Yükleme Kuvveti Montaj sırasında kayış kollarına verilmesi gereken ön yükleme kuvveti: Ön Yükleme Kuvveti Kontrol Diyagramları 33

34 Dişli Kayışlar Triger Kasnaklar 34

35 Dişli Kayışlar Şekil bağlı kayış türüdür. Dişli kayışla kasnak arasında bir kayma söz konusu değildir. Gerekli gergi kuvveti küçük olduğundan yataklara daha küçük kuvvetler gelir. Diğer kayışlara göre maliyetli daha yüksektir. P: Güç (max: 150 kw); V: Çevre hızı ( m/s); : Verim (%98) Dişli Kayışlar z 1, z 2 : Kasnakların diş sayıları i: Çevrim oranı d p : Taksimat dairesi çapı (etken çap) p: Adım 35

36 Dişli Kayışlar Dişli Kayış Tipi Seçimi 36

37 Dişli Kayış Hesabı P = 1,4. C. P = F ç. b. v. C. 10 Kaynaklar 1. Vedat Temiz, Kayış-Kasnak Sistemleri. 2. Atilla Bozacı, Makine Elemanları. 3. Fatih C. Babalık, Kadir Çavdar, Makine Elemanları. 37

KAYIŞ-KASNAK SİSTEMLERİ

KAYIŞ-KASNAK SİSTEMLERİ KAYIŞ-KASNAK SİSTEMLERİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Kayış-Kasnak Sistemleri 2 / 42 Elastik bir kayışın, iki ya da daha fazla kasnağa gergin şekilde

Detaylı

Prof. Dr. İrfan KAYMAZ

Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Kayış-kasnak mekanizmalarının türü Kayış türleri Meydana gelen kuvvetler Geometrik

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler ve hesaplamalar-flipped Classroom Kayış-Kaynak Mekanizmaları

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler ve hesaplamalar-flipped Classroom Kayış-Kaynak Mekanizmaları Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler ve hesaplamalar-flipped Classroom Kayış-Kaynak Mekanizmaları İçerik Giriş Kayış kasnak mekanizmaları Kayış tür ve malzemeleri Kasnaklar Temel

Detaylı

KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI

KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI Müh.Böl. Makina Tasarımı II Burada verilen bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. Bir milden diğerine güç ve hareket iletmek için kullanılan mekanizmalardır. Döndürülen Eleman

Detaylı

KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI

KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI Müh.Böl. Melih Belevi-Çiçek Özes Burada verilen bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. Bir milden diğerine güç ve hareket iletmek için kullanılan mekanizmalardır. Döndürülen

Detaylı

Küçük kasnağın merkeze göre denge şartı Fu x d1/2 + F2 x d1/2 F1 x d1/2 = 0 yazılır. Buradan etkili (faydalı) kuvvet ; Fu = F1 F2 şeklinde bulunur. F1

Küçük kasnağın merkeze göre denge şartı Fu x d1/2 + F2 x d1/2 F1 x d1/2 = 0 yazılır. Buradan etkili (faydalı) kuvvet ; Fu = F1 F2 şeklinde bulunur. F1 Kayış-kasnak ve zincir mekanizmaları Kayış-kasnak mekanizmaları Çeşitleri 1-Düz kayışlı mekanizma 2-V-kayışlı mekanizma 3-Dişli kayışlı mekanizma Avantajları: 1-Konstrüksiyonları basit imalatları ve bakımları

Detaylı

Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını açıklayınız. 2.

Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını açıklayınız. 2. Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını 2. Kayış kasnak mekanizmalarının sınıflandırılmasını yapınız ve kısaca her sınıfın

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA DİŞLİ ÇARLAR II: HESAPLAMA Prof. Dr. İrfan AYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Dişli Çark uvvetleri Diş Dibi Gerilmeleri

Detaylı

Kayış ve Kasnak Mekanizmaları

Kayış ve Kasnak Mekanizmaları Shigley s Mechanical Engineering Design Richard G. Budynas and J. Keith Nisbett Kayış ve Kasnak Mekanizmaları Hazırlayan Makine Mühendisliği Bölümü Sakarya Üniversitesi 1 Güç Aktarma Mekanizmaları Güç

Detaylı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik

Detaylı

Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları. Vedat Temiz

Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları. Vedat Temiz Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları Vedat Temiz Neden hız-moment dönüşümü? 1. Makina için gereken hızlar çoğunlukla standart motorların hızlarından farklıdır. 2. Makina hızının, çalışma sırasında düzenli

Detaylı

Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller

Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Aks ve milin tanımı Akslar ve millerin mukavemet hesabı Millerde titreşim hesabı Mil tasarımı için tavsiyeler

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör. İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular:

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI AKSLAR VE MİLLER P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Dönen parça veya elemanlar taşıyan

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri

Detaylı

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Giriş Temel kavramlar Sınıflandırma Aks ve mil mukavemet hesabı Millerde titreşim kontrolü Konstrüksiyon

Detaylı

MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ

MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ T.C PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ Öğrencinin; Adı: Cengiz Görkem Soyadı: DENGĠZ No: 07223019 DanıĢman: Doç. Dr. TEZCAN ġekercġoğlu

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II. Makine Elemanları 2 HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

DİŞLİ ÇARKLAR II. Makine Elemanları 2 HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR II HESAPLAMALAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Dişli Çark Kuvvetleri Diş Dibi Gerilmeleri Mukavemeti Etkileyen Faktörler Yüzey Basıncı

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız.

MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız. MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız. F = 2000 ± 1900 N F = ± 160 N F = 150 ± 150 N F = 100 ± 90 N F = ± 50 N F = 16,16 N F = 333,33 N F =

Detaylı

Hidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz

Hidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz Hidrostatik Güç İletimi Vedat Temiz Tanım Hidrolik pompa ve motor kullanarak bir sıvı yardımıyla gücün aktarılmasıdır. Hidrolik Pompa: Pompa milinin her turunda (dönmesinde) sabit bir miktar sıvı hareketi

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: ın

Detaylı

KAVRAMALAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI

KAVRAMALAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI KAVRAMALAR MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Kavramalar / 4 Kavramaların temel görevi iki mili birbirine bağlamaktır. Bu temel görevin yanında şu fonksiyonları

Detaylı

Deneyin Amacı Kayış - kasnak mekanizmalarında farklı tiplerde ve farklı sarım açılarındaki kayış ve kasnak arasındaki sürtünmenin incelenmesi.

Deneyin Amacı Kayış - kasnak mekanizmalarında farklı tiplerde ve farklı sarım açılarındaki kayış ve kasnak arasındaki sürtünmenin incelenmesi. 1 Deneyin Adı Kayışlarda Sürtünme Deneyi Deneyin Amacı Kayış - kasnak mekanizmalarında farklı tiplerde ve farklı sarım açılarındaki kayış ve kasnak arasındaki sürtünmenin incelenmesi. 1. Teorik Bilgi 1.1

Detaylı

GÜÇ VE HAREKET İLETİM ELEMANLARI

GÜÇ VE HAREKET İLETİM ELEMANLARI ÜNİTE-4 GÜÇ VE HAREKET İLETİM ELEMANLARI ÖĞR. GÖR. HALİL YAMAK KONU BAŞLIKLARI Giriş Güç ve Hareket İletimi Dişli Çarklar Sürtünmeli Çarklar Kayış-Kasnak Zincirler GİRİŞ Güç ve hareket iletim elemanları;

Detaylı

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde DİŞLİ ÇARKLAR Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde özel bir yeri bulunan mekanizmalardır. Mekanizmayı

Detaylı

Burma deneyinin çekme deneyi kadar geniş bir kullanım alanı yoktur ve çekme deneyi kadar standartlaştırılmamış bir deneydir. Uygulamada malzemelerin

Burma deneyinin çekme deneyi kadar geniş bir kullanım alanı yoktur ve çekme deneyi kadar standartlaştırılmamış bir deneydir. Uygulamada malzemelerin BURMA DENEYİ Burma deneyinin çekme deneyi kadar geniş bir kullanım alanı yoktur ve çekme deneyi kadar standartlaştırılmamış bir deneydir. Uygulamada malzemelerin genel mekanik özelliklerinin saptanmasında

Detaylı

MUKAVEMET DERSİ. (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ

MUKAVEMET DERSİ. (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ MUKAVEMET DERSİ (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Ders Planı HAFTA KONU 1 Giriş, Mukavemetin tanımı ve genel ilkeleri 2 Mukavemetin temel kavramları 3-4 Normal kuvvet 5-6 Gerilme analizi 7 Şekil

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör. İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Dişli

Detaylı

Düz kayışların iletebileceği moment bantlı frenlerde olduğu gibi (şekil 12.28 ve 12.29 ve denklem 34 ve 35) hesap edilir.

Düz kayışların iletebileceği moment bantlı frenlerde olduğu gibi (şekil 12.28 ve 12.29 ve denklem 34 ve 35) hesap edilir. 16 KAYIŞ KASNAK ZİNÇİR MEKANİZMALARI 16.1 ĞİRİŞ Şaftlar arasındaki güç aktarımı çeşitli yöntemler kullanılarak gerçekleştirilir. Dişlilerin dışında kayışlar ve zincirler hareket ve moment iletiminde en

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Helisel Dişli Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Erzurum Teknik Üniversitesi

Detaylı

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 8.BÖLÜM Mil-Göbek Bağlantıları Paralel Kama, Kamalı Mil, Konik Geçme, Sıkı ve Sıkma Geçme Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 BU SLAYTTAN EDİNİLMESİ BEKLENEN BİLGİLER Şekil Bağlı Mil-Göbek

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: ın

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR III: Makine Elemanları 2 HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız

DİŞLİ ÇARKLAR III: Makine Elemanları 2 HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Helisel ın Tanımı Helisel ın Geometrik Özellikleri Helisel da Ortaya Çıkan Kuvvetler

Detaylı

1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ

1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ 11 1.1. SI Birim Sistemi 12 1.2. Boyut Analizi 16 1.3. Temel Bilgiler 17 1.4.Makine Elemanlarına Giriş 17 1.4.1 Makine

Detaylı

MENGENE HESAPLARI A-VĐDALI MENGENE MĐLĐ. www.muhendisiz.net

MENGENE HESAPLARI A-VĐDALI MENGENE MĐLĐ. www.muhendisiz.net www.muhendisiz.net MENGENE HESAPLARI A-VĐDALI MENGENE MĐLĐ Hareket civatasında bir güç iletimi söz konusu olduğundan verimin yüksek olması istenir.bu nedenle Trapez profilli vida kullanılır. Yük ; F =

Detaylı

DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI

DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI Hareket ve güç iletiminde kullanılan,üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik yüzeyli elemanlara DİŞLİ ÇARKLAR denir. Dişli

Detaylı

KAYIŞ- KASNAK MEKANİZMALARI

KAYIŞ- KASNAK MEKANİZMALARI KAYIŞ- KASNAK MEKANİZMALARI Bir milden diğerine güç ve hareket iletmek için kullanılan mekanizmalardır. Döndüren ve döndürülen elemanlar arasında hareket iletimi bu elemanlara sarılı kayış ismi verilen

Detaylı

2009 Kasım. BANTLI FRENLER. 40-4d. M. Güven KUTAY. 40-4d-bantli-frenler.doc

2009 Kasım.  BANTLI FRENLER. 40-4d. M. Güven KUTAY. 40-4d-bantli-frenler.doc 009 Kasım BANTI RENER 40-4d M. Güven KUTAY 40-4d-bantli-frenler.doc İ Ç İ N D E K İ E R 4 renler... 4.3 4. ntlı frenlerler... 4.3 4..1 ntlı basit frenler... 4.3 4.. Çıkarmalı frenler... 4.6 4..3 Toplamalı

Detaylı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering Uygulama Sorusu-1 Şekildeki 40 mm çaplı şaft 0 kn eksenel çekme kuvveti ve 450 Nm burulma momentine maruzdur. Ayrıca milin her iki ucunda 360 Nm lik eğilme momenti etki etmektedir. Mil malzemesi için σ

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR İçerik Giriş Konik dişli çark mekanizması Konik dişli çark mukavemet hesabı Konik dişli ark mekanizmalarında oluşan kuvvetler

Detaylı

Makina Elemanları I (G3) Ödev 1:

Makina Elemanları I (G3) Ödev 1: Makina Elemanları I (G3) Ödev 1: 1. Şekilde verilen dönen aks aynı düzlemde bulunan F 1 ve F 2 kuvvetleri ile yüklenmiştir. Değişken eğilme zorlanması etkisindeki aks Fe50 malzemeden yapılmıştır. Yatakların

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI - (7.Hafta)

MAKİNE ELEMANLARI - (7.Hafta) MAKİNE ELEMANLARI - (7.Hafta) PRES (SIKI) GEÇMELER-2 B- Konik Geçme Bağlantısı Şekildeki gibi konik bir milin ucuna kasnağı sıkı geçme ile bağlamak için F ç Çakma kuvveti uygulamalıyız. Kasnağın milin

Detaylı

Makine Elemanları I. Bağlama Elemanları. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

Makine Elemanları I. Bağlama Elemanları. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Bağlama Elemanları Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü İçerik Bağlama Elemanlarının Sınıflandırılması Şekil Bağlı bağlama elemanlarının hesabı Kuvvet

Detaylı

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Müh.Böl.Çiçek Özes. Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir.

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Müh.Böl.Çiçek Özes. Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. AKSLAR ve MİLLER Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. AKSLAR MİLLER Eksenel kuvvetlerde her iki elemanda çekmeye veya basmaya zorlanabilirler. Her iki elemanda içi dolu veya boş imal edilirler.

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü (1. ve 2.Öğretim / B Şubesi) MMK208 Mukavemet II Dersi - 1. Çalışma Soruları 23 Şubat 2019

KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü (1. ve 2.Öğretim / B Şubesi) MMK208 Mukavemet II Dersi - 1. Çalışma Soruları 23 Şubat 2019 SORU-1) Aynı anda hem basit eğilme hem de burulma etkisi altında bulunan yarıçapı R veya çapı D = 2R olan dairesel kesitli millerde, oluşan (meydana gelen) en büyük normal gerilmenin ( ), eğilme momenti

Detaylı

Rulmanlı Yataklarla Yataklama. Y.Doç.Dr. Vedat TEMİZ. Esasları

Rulmanlı Yataklarla Yataklama. Y.Doç.Dr. Vedat TEMİZ. Esasları Rulmanlı Yataklarla Yataklama Y.Doç.Dr. Vedat TEMİZ Esasları Sabit bilyalı rulmanlar Normal uygulamalar dışında, tek rulmanın yük taşıma açısından yetersiz olduğu yerlerde veya her iki doğrultuda ön görülen

Detaylı

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. Mil-Göbek Bağlantıları Soruları 1. Mil-göbek bağlantılarını fiziksel esasa göre sınıflandırarak her sınıfın çalışma prensiplerini açıklayınız. 2. Kaç çeşit uygu kaması vardır? Şekil ile açıklayınız. 3.

Detaylı

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 7.BÖLÜM Bağlama Elemanları Cıvata Bağlantıları Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız MAK 305 Makine Elemanları-Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ 1 BU SLAYTTAN EDİNİLMESİ BEKLENEN BİLGİLER Cıvata Hakkında

Detaylı

DİŞLİ ÇARK: Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik

DİŞLİ ÇARK: Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik DİŞLİ ÇARKLAR 1 DİŞLİ ÇARK: Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik yüzeyli makina elemanı. 2 Hareket Aktarma

Detaylı

Saf Eğilme(Pure Bending)

Saf Eğilme(Pure Bending) Saf Eğilme(Pure Bending) Saf Eğilme (Pure Bending) Bu bölümde doğrusal, prizmatik, homojen bir elemanın eğilme etkisi altındaki şekil değiştirmesini/ deformasyonları incelenecek. Burada çıkarılacak formüller

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1

MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1 A. TEMEL KAVRAMLAR MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1 B. VİDA TÜRLERİ a) Vida Profil Tipleri Mil üzerine açılan diş ile lineer hareket elde edilmek istendiğinde kullanılır. Üçgen Vida Profili: Parçaları

Detaylı

Kavramalar ve Frenler

Kavramalar ve Frenler Shigley s Mechanical Engineering Design Richard G. Budynas and J. Keith Nisbett Kavramalar ve Frenler Hazırlayan Makine Mühendisliği Bölümü Sakarya Üniversitesi Giriş Bir makina elemanı olarak kavramalar

Detaylı

RULMANLI YATAKLAR 28.04.2016. Rulmanlı Yataklar

RULMANLI YATAKLAR 28.04.2016. Rulmanlı Yataklar RULMANLI YATAKLAR MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Rulmanlı Yataklar Yataklar minimum sürtünme ile izafi harekete müsaade eden, fakat kuvvet doğrultusundaki

Detaylı

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Makina Elemanlarına Giriş Ç. Özes, M. Belevi, M. Demirsoy

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Makina Elemanlarına Giriş Ç. Özes, M. Belevi, M. Demirsoy AKSLAR ve MİLLER AKSLAR MİLLER Eksenel kuvvetlerde her iki elemanda çekmeye veya basmaya zorlanabilirler. Her iki elemanda içi dolu veya boş imal edilirler. Eksen durumlarına göre Genel olarak düz elemanlardır

Detaylı

KAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR

KAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR Makine Elemanları 2 KAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Radyal yataklama türleri Sommerfield Sayısı Sonsuz Genişlikte Radyal Yatak Hesabı

Detaylı

YAYLAR. Bu sunu farklı kaynaklardan derlenmiştir.

YAYLAR. Bu sunu farklı kaynaklardan derlenmiştir. YAYLAR Gerek yapıldıktan malzemelerin elastiktik özellikleri ve gerekse şekillerinden dolayı dış etkenler (kuvvet, moment) altında başka makina elemanlarına kıyasla daha büyük bir oranda şekil değişikliğine

Detaylı

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 2. ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 2. ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR ÖĞRENME FAALİYETİ -2 AMAÇ TS ISO Standart çielgelerinde, incir dişli çark ile ilgili hesaplamaları yapabilecek, elde edilen verilere göre yapım resmini çiebileceksini. ARAŞTIRMA İmal edilmiş ve yapım resimleri

Detaylı

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu Laboratuar Yeri: B Blok en alt kat Mekanik Laboratuarı Laboratuar Adı: Strain Gauge Deneyi Konu:

Detaylı

ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO

ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARK NEDİR? Tanımı: Güç ve hareket iletecek millerin merkez uzaklığının fazla olduğu durumlarda, aradaki bağlantıyı dişli çarklarla

Detaylı

RULMANLAR YUVARLANMALI YATAKLAR-I. Makine Elemanları 2. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

RULMANLAR YUVARLANMALI YATAKLAR-I. Makine Elemanları 2. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering Makine Elemanları 2 YUVARLANMALI YATAKLAR-I RULMANLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Yuvarlanmalı Yataklamalar Ve Türleri Bilyalı Rulmanlar Sabit Bilyalı Rulmanlar Eğik

Detaylı

YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR

YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR Rulmanlı Yataklar YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Rulmanlı Yataklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Yuvarlanmalı

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI - (5.Hafta) BAĞLAMA ELEMANLARI. Bağlama elemanları, bağlantı şekillerine göre 3 grupta toplanırlar. Bunlar;

MAKİNE ELEMANLARI - (5.Hafta) BAĞLAMA ELEMANLARI. Bağlama elemanları, bağlantı şekillerine göre 3 grupta toplanırlar. Bunlar; MAKİNE ELEMANLARI - (5.Hafta) BAĞLAMA ELEMANLARI Bağlama elemanları; makinayı oluşturan elmanları, özelliklerini bozmadan, fonksiyonlarını ortadan kaldırmadan birbirine bağlayan elemanlardır. Çoğunlukla

Detaylı

MAKİNA ELEMANLARI II TABLOLARI

MAKİNA ELEMANLARI II TABLOLARI MAKİNA ELEMANLARI II TABLOLARI Cetvel-38 Düz kayış kasnaklarının boyutları CetveI-39 Sonsuz olarak imal edilen düz kayışların iç uzunlukları Cetvel-40 Düz kayışların teknik değerleri CetveI-41 Düz kayışlar

Detaylı

MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK

MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA SÜRTÜNMELİ DİŞLİ (Friction wheels) (Gear or Toothed Wheels) UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK Mekanizmayı boyutlandırınız?

Detaylı

Tanım: Boyuna doğrultuda eksenel basınç kuvveti taşıyan elemanlara Basınç Çubuğu denir.

Tanım: Boyuna doğrultuda eksenel basınç kuvveti taşıyan elemanlara Basınç Çubuğu denir. BASINÇ ÇUBUKLARI Tanım: Boyuna doğrultuda eksenel basınç kuvveti taşıyan elemanlara Basınç Çubuğu denir. Basınç çubukları, sadece eksenel basınç kuvvetine maruz kalırlar. Bu çubuklar üzerinde Eğilme ve

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI YORULMA P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Aloha Havayolları Uçuş 243: Hilo dan Honolulu

Detaylı

P u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır:

P u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır: 2.2.2. Vantilatörler Vantilatörlerin görevi, belirli bir basınç farkı yaratarak istenilen debide havayı iletmektir. Vantilatörlerde işletme karakteristiklerini; toplam basınç (Pt), debi (Q) ve güç gereksinimi

Detaylı

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch MUKAVEMET DEĞERLERİ ÖRNEKLER. 05-5a. M. Güven KUTAY. 05-5a-ornekler.doc

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch MUKAVEMET DEĞERLERİ ÖRNEKLER. 05-5a. M. Güven KUTAY. 05-5a-ornekler.doc 2009 Kasım MUKAVEMET DEĞERLERİ ÖRNEKLER 05-5a M. Güven KUTAY 05-5a-ornekler.doc İ Ç İ N D E K İ L E R 5. MUKAVEMET HESAPLARI İÇİN ÖRNEKLER...5.3 5.1. 1. Grup örnekler...5.3 5.1.1. Örnek 1, aturalı mil

Detaylı

GÜÇ VE HAREKET ĠLETĠM ELEMANLARI

GÜÇ VE HAREKET ĠLETĠM ELEMANLARI GÜÇ VE HAREKET ĠLETĠM ELEMANLARI P=sbt n m? n iģmak Ġġ MAKĠNASI Yapı olarak motor, güc ve hareket iletim elemanları ve iģ makinası kısmından oluģan bir makinanın esas amacı baģka bir enerjiyi mekanik enerjiye

Detaylı

ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN

ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN VİSKOZİTE ÖLÇÜMÜ Viskozite, bir sıvının iç sürtünmesi olarak tanımlanır. Viskoziteyi etkileyen en önemli faktör sıcaklıktır. Sıcaklık arttıkça sıvıların viskoziteleri azalır.

Detaylı

Disk frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, kampanalı frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, ısınma, disk ve kampanalı frenlerin karşılaştırılması

Disk frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, kampanalı frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, ısınma, disk ve kampanalı frenlerin karşılaştırılması Disk frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, kampanalı frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, ısınma, disk ve kampanalı frenlerin karşılaştırılması Hidrolik Fren Sistemi Sürtünmeli Frenler Doğrudan doğruya

Detaylı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering. Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering. Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Konik ın Tanımı Konik dişli çark çeşitleri Konik dişli çark boyutları Konik dişli

Detaylı

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Cıvata ve somun-flipped classroom Bağlama Elemanları

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Cıvata ve somun-flipped classroom Bağlama Elemanları Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN Cıvata ve somun-flipped classroom Bağlama Elemanları İçerik Giriş Vida Vida çeşitleri Cıvata-somun Hesaplamalar Örnekler 2 Giriş 3 Vida Eğik bir doğrunun bir

Detaylı

Şekil. Tasarlanacak mekanizmanın şematik gösterimi

Şekil. Tasarlanacak mekanizmanın şematik gösterimi Örnek : Düz dişli alın çarkları: Bir kaldırma mekanizmasının P=30 kw güç ileten ve çevrim oranı i=500 (d/dak)/ 300 (d/dak) olan evolvent profilli standard düz dişli mekanizmasının (redüktör) tasarlanması

Detaylı

Ekim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi

Ekim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi Ekim, Bakım ve Gübreleme Makinaları Dersi Tahıl Ekim Makinaları 4 e-mail: dursun@agri.ankara.edu.tr Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü 2017 nde Yararlanılan

Detaylı

Mukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları-

Mukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları- 1 Mukavemet 1 Fatih ALİBEYOĞLU -Çalışma Soruları- Soru 1 AB ve BC silindirik çubukları şekilde gösterildiği gibi, B de kaynak edilmiş ve yüklenmiştir. P kuvvetinin büyüklüğünü, AB çubuğundaki çekme gerilmesiyle

Detaylı

BURULMA (TORSİON) Dairesel Kesitli Çubukların (Millerin) Burulması MUKAVEMET - Ders Notları - Prof.Dr. Mehmet Zor

BURULMA (TORSİON) Dairesel Kesitli Çubukların (Millerin) Burulması MUKAVEMET - Ders Notları - Prof.Dr. Mehmet Zor 3 BURULMA (TORSİON) Dairesel Kesitli Çubukların (Millerin) Burulması 1.1.018 MUKAVEMET - Ders Notları - Prof.Dr. Mehmet Zor 1 3. Burulma Genel Bilgiler Burulma (Torsion): Dairesel Kesitli Millerde Gerilme

Detaylı

Tablo 1 Deney esnasında kullanacağımız numunelere ait elastisite modülleri tablosu

Tablo 1 Deney esnasında kullanacağımız numunelere ait elastisite modülleri tablosu BASİT MESNETLİ KİRİŞTE SEHİM DENEYİ Deneyin Amacı Farklı malzeme ve kalınlığa sahip kirişlerin uygulanan yükün kirişin eğilme miktarına oranı olan rijitlik değerin değişik olduğunun gösterilmesi. Kiriş

Detaylı

Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Makine Elemanları II. KAPLİN ve KAVRAMA

Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Makine Elemanları II. KAPLİN ve KAVRAMA KAPLİN ve KAVRAMA Kavramalar ve kaplinler, genellikle güç ve hareket aktarımı için iki veya daha fazla mili birbirine bağlayan makine elemanlarıdır. Kavrama ve kaplinler arasındaki tek fark kavramaların

Detaylı

KAYMALI YATAKLAR II: Radyal Kaymalı Yataklar

KAYMALI YATAKLAR II: Radyal Kaymalı Yataklar KAYMALI YATAKLAR II: Radyal Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Radyal yataklama türleri Sommerfield Sayısı Sonsuz Genişlikte

Detaylı

SÜRTÜNME Buraya kadar olan çalışmalarımızda, birbirleriyle temas halindeki yüzeylerde oluşan kuvvetleri etki ve buna bağlı tepki kuvvetini yüzeye dik

SÜRTÜNME Buraya kadar olan çalışmalarımızda, birbirleriyle temas halindeki yüzeylerde oluşan kuvvetleri etki ve buna bağlı tepki kuvvetini yüzeye dik SÜRTÜNME Buraya kadar olan çalışmalarımızda, birbirleriyle temas halindeki yüzeylerde oluşan kuvvetleri etki ve buna bağlı tepki kuvvetini yüzeye dik (normal) olarak ifade etmiştik. Bu yaklaşım idealize

Detaylı

Cetvel-13 Güvenirlik Faktörü k g. Güvenirlik (%) ,9 99,99 99,999

Cetvel-13 Güvenirlik Faktörü k g. Güvenirlik (%) ,9 99,99 99,999 Cetvel-12 Büyüklük Faktörü k b d,mm 10 20 30 50 100 200 250 300 k b 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,57 0,56 0,56 Cetvel-13 Sıcaklık Faktörü k d Cetvel-13 Güvenirlik Faktörü k g T( o C) k d T 350 1 350

Detaylı

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ MEKANİK ve MUKAVEMET BİLGİSİ Prof.Dr. Zekai Celep MEKANİK VE MUKAVEMET BİLGİSİ 1. Gerilme 2. Şekil değiştirme 3. Gerilme-şekil değiştirme bağıntısı 4. Basit mukavemet halleri

Detaylı

Kirişlerde Kesme (Transverse Shear)

Kirişlerde Kesme (Transverse Shear) Kirişlerde Kesme (Transverse Shear) Bu bölümde, doğrusal, prizmatik, homojen ve lineer elastik davranan bir elemanın eksenine dik doğrultuda yüklerin etkimesi durumunda en kesitinde oluşan kesme gerilmeleri

Detaylı

Cıvata-somun bağlantıları

Cıvata-somun bağlantıları Cıvata-somun bağlantıları 11/30/2014 İçerik Vida geometrik büyüklükleri Standart vidalar Vida boyutları Cıvata-somun bağlantı şekilleri Cıvata-somun imalatı Cıvata-somun hesabı Cıvataların mukavemet hesabı

Detaylı

MİLLER ve AKSLAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-I DERS NOTU

MİLLER ve AKSLAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-I DERS NOTU MİLLER ve AKSLAR MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-I DERS NOTU Miller ve Akslar 2 / 40 AKS: Şekil olarak mile benzeyen, ancak döndürme momenti iletmediği için burulmaya zorlanmayan, sadece eğilme

Detaylı

Malzemelerin Deformasyonu

Malzemelerin Deformasyonu Malzemelerin Deformasyonu Malzemelerin deformasyonu Kristal, etkiyen kuvvete deformasyon ile cevap verir. Bir malzemeye yük uygulandığında malzeme üzerinde çeşitli yönlerde ve çeşitli şekillerde yükler

Detaylı

EĞİLME. Köprünün tabyası onun eğilme gerilmesine karşı koyma dayanımı esas alınarak boyutlandırılır.

EĞİLME. Köprünün tabyası onun eğilme gerilmesine karşı koyma dayanımı esas alınarak boyutlandırılır. EĞİLME Köprünün tabyası onun eğilme gerilmesine karşı koyma dayanımı esas alınarak boyutlandırılır. EĞİLME Mühendislikte en önemli yapı ve makine elemanları mil ve kirişlerdir. Bu bölümde, mil ve kirişlerde

Detaylı

Plastik Şekil Verme

Plastik Şekil Verme Plastik Şekil Verme 31.10.2018 1 HADDELEME Malzemeleri, eksenleri etrafında dönen iki silindir arasından geçirerek yapılan plastik şekil verme işlemine haddeleme denir. Haddeleme, plastik şekillendirme

Detaylı

Deneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması.

Deneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması. 1 Deneyin Adı Çekme Deneyi Deneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması. Teorik Bilgi Malzemelerin statik (darbesiz) yük altındaki mukavemet özelliklerini

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1. Bölüm GİRİŞ 2. Bölüm TASARIMDA MALZEME

İÇİNDEKİLER 1. Bölüm GİRİŞ 2. Bölüm TASARIMDA MALZEME İÇİNDEKİLER 1. Bölüm GİRİŞ 1.1. Tasarım... 1 1.2. Makine Tasarımı... 2 1.3. Tasarım Fazları... 2 1.4. Tasarım Faktörleri... 3 1.5. Birimler... 3 1.6. Toleranslar ve Geçmeler... 3 Problemler... 20 2. Bölüm

Detaylı

11/6/2014 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ. MEKANİK ve MUKAVEMET BİLGİSİ MEKANİK VE MUKAVEMET BİLGİSİ

11/6/2014 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ. MEKANİK ve MUKAVEMET BİLGİSİ MEKANİK VE MUKAVEMET BİLGİSİ MEKANİK VE MUKAVEMET BİLGİSİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ MEKANİK ve MUKAVEMET BİLGİSİ Prof.Dr. Zekai Celep 1. Gerilme 2. Şekil değiştirme 3. Gerilme-şekil değiştirme bağıntısı 4. Basit mukavemet halleri

Detaylı

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,

Detaylı

MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 11

MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 11 MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 11 Traktör Mekaniği - Tekerlek çevre kuvvetinin belirlenmesi - Çeki kuvveti ve yürüme direnci - Traktörün ağırlığı Traktör Gücü - Çeki gücü, iş makinası için çıkış gücü Prof.

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 4 Laminatların Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 4 Laminatların

Detaylı

METİN SORULARI. Hareket Cıvataları. Pim ve Perno Bağlantıları

METİN SORULARI. Hareket Cıvataları. Pim ve Perno Bağlantıları Hareket Cıvataları METİN SORULARI. Hareket cıvatalarını bağlama cıvataları ile karşılaştırınız ve özelliklerini anlatınız. 2. Hareket vidalarının verimi hangi esaslara göre belirlenir? Açıklayınız ve gereken

Detaylı

3. İzmir Rüzgar Sempozyumu Ekim 2015, İzmir

3. İzmir Rüzgar Sempozyumu Ekim 2015, İzmir 3. İzmir Rüzgar Sempozyumu 8-9-10 Ekim 2015, İzmir Yatay Eksenli Rüzgar Türbin Kanatlarının Mekanik Tasarım Esasları- Teorik Model Prof. Dr. Erdem KOÇ Arş. Gör. Kadir KAYA Ondokuz Mayıs Üniversitesi Makina

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler Rulmanlar

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler Rulmanlar Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler Rulmanlar İçerik Giriş Rulmanlar Yuvarlanma elemanı geometrileri Rulman çeşitleri Rulman malzemeleri Rulman standardı 2 Giriş www.sezerrulman.com.tr

Detaylı