FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRENME NESNELERİNE İLİŞKİN ÖZ-YETERLİK ALGILARINDAKİ DEĞİŞİM

Transkript

1 FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRENME NESNELERİNE İLİŞKİN ÖZ-YETERLİK ALGILARINDAKİ DEĞİŞİM Aygün KILIÇ * Selçuk AYDEMİR * Didem KARAKAYA * Osman Nafiz KAYA * * Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi Bölümü ÖZET Bu çalışmanın amacı, Fen Bilgisi Öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerine ilişkin öz-yeterliklerinde oluşan değişimi, nitel ve nicel araştırma yöntemleri kullanarak araştırmaktır. Ön-test son-test tek grup desenli bu araştırmaya, rastgele seçilmiş 42 Fen Bilgisi öğretmen adayı (27 Kız ve 15 Erkek) katılmıştır. Öğretmen adaylarına, Öğretmenlik Uygulaması dersi kapsamında 4 hafta boyunca sınıf içi yüzyüze tartışmaya dayalı teorik ve uygulamalı öğrenme nesnesi eğitimi verilmiştir. Dersin teorik kısmı; öğrenme nesnelerinin özellikleri, metadata (üstveri), nesne ambarları vb. konularda; uygulamaya yönelik kısmı ise öğrenme nesnelerini arama/bulma-indirme, düzeltme-geliştirme ve oluşturmaya ilişkin işlenmiştir. Dersin uygulamalı kısmında uzman kişiler tarafından çeşitli yazılımların (Sothink Decompiler, Macromedia Flash 8, Flash Hunter X, Movie Maker vb.) ve MIT in (Massachusetts Institute of Technology) geliştirdiği animasyon oluşturma programı olan Scratch ın nasıl kullanılacağı uygulamalarla sunulmuştur. Çalışmada, araştırmacılar tarafından geliştirilen 7 li Likert yapıda olan Öğrenme Nesnelerine İlişkin Öz-yeterlik Algı Anketi ve Likert anketteki her bir faktöre uygun açık uçlu soruların yer aldığı bir anket kullanılmıştır. Anketlerin ön ve son uygulamaları sonrasında, 15 öğretmen adayıyla bireysel yarıyapılandırılmış mülakatlar yapılmıştır. Araştırmanın sonuçları, öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerine ilişkin öz-yeterlik algılarında istatistiki olarak anlamlı düzeyde olumlu bir gelişmenin meydana geldiğini göstermiştir. Açık uçlu anket ve bireysel yarı-yapılandırılmış mülakatlardan elde edilen nitel bulgular da, nicel sonuçları destekleyici niteliktedir. Anahtar Kelimeler: Fen Bilgisi Öğretmen Adayları, Öğrenme Nesneleri, Öz-Yeterlik Algısı 1. GİRİŞ 21. yüzyıl bilgi ve teknoloji çağında, öğretmenlerin teknoloji okuryazarı bireyler yetiştirebilmeleri için öncelikle kendilerinin teknoloji okuryazarı olmaları ve sahip oldukları teknolojik bilgilerini öğretme-öğrenme sürecinde anlamlı ve kalıcı öğrenmeyi sağlamak amacıyla kullanmaları gerektiği belirtilmektedir. İlk defa Lee Shulman (1986) tarafından geliştirilen Pedagojik Alan Bilgisi (PAB) kavramı, son yıllarda teknoloji kavramı açısından ele alınmaya başlanmıştır (Angeli ve Valenides, 2009; Koehler, Mishra ve Yahya, 2007; Mishra ve Koehler, 2006). PAB kavramı, özellikle son birkaç yıl içerisinde öğretim teknolojilerinin öğretmen yetiştirme üzerine etkileri ile ilgili yapılan araştırmaların sonuçlarına dayalı olarak Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi (TPAB) kavramı şeklinde isimlendirilmiştir. TPAB kavramına göre, öğretmen öğrencileriyle birlikte öğretme-öğrenme sürecini teknolojiden en iyi şekilde yararlanacağı biçimde oluşturmalıdır. Örneğin, bir resim veya diyagram, video, animasyon, etkileşimli bilgisayar simülasyonları vb. öğrenme nesneleri öğrencilerin öğreneceği konuları daha kolay kavramalarına ve öğrendikleri bilgileri somutlaştırmalarına yardımcı olur (Büyükkara, 2009). Bu nedenle öğretmenlere ve/veya öğretmen adaylarına öğrenme nesnelerini arama/bulma-indirme, düzeltme-geliştirme, oluşturma ve gerçek sınıf ortamında kullanma becerilerinin kazandırılması gerekir. Bu doğrultuda, öğretmenler sınıf ortamında her türlü teknolojiyi kullanarak, anlamlı ve kalıcı öğrenmeyi gerçekleştirebilirler (Koehler, Mishra ve Yahya, 2007). Öz-yeterlik, "bireyin, belli bir performansı göstermek için gerekli etkinlikleri organize edip, başarılı olarak yapma kapasitesi hakkında kendine ilişkin yargısı" olarak tanımlanmaktadır (Bandura, 1997; Aktaran: Aşkar ve Umay, 2001). Bandura ya (1997) göre, öz-yeterlik algısı öğretmenlerin sınıf içi başarılarına doğrudan etki eden önemli bir faktördür. Bu bağlamda, öğretme-öğrenme süreci içerisinde anlamlı ve kalıcı öğrenmeyi sağlama konusunda gitgide önemi artmakta olan öğrenme nesneleri ile ilgili, öğretmen/öğretmen adaylarının öz-yeterlik algılarının yüksek düzeyde olması büyük önem arz etmektedir.

2 Bu çalışmanın amacı, Fen Bilgisi Öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerine ilişkin özyeterliklerinde öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında yapılan etkinlikler sonucunda oluşan değişimi nitel ve nicel araştırma yöntemleri kullanarak araştırmaktır. Araştırma soruları: 1. Fen Bilgisi Öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerine ilişkin öz-yeterlik algılarında istatistiki olarak anlamlı bir değişim var mıdır? 2. Fen Bilgisi Öğretmen adaylarının; a. arama/bulma-indirme ile ilgili öz-yeterlik algılarında istatistiki olarak anlamlı bir değişim var mıdır? b. düzeltme (geliştirme) ile ilgili öz-yeterlik algılarında istatistiki olarak anlamlı bir değişim var mıdır? c. oluşturma ile ilgili öz-yeterlik algılarında istatistiki olarak anlamlı bir değişim var mıdır? d. gerçek sınıf ortamında kullanma ile ilgili öz-yeterlik algılarında istatistiki olarak anlamlı bir değişim var mıdır? 3. Elde edilen nitel verilere göre, öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerine ilişkin öz-yeterlik algılarındaki değişim nasıldır? 2. YÖNTEM 2.1. Çalışma Grubu Çalışmaya, akademik yılında Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümünde öğrenim gören rastgele seçilen 42 Fen Bilgisi öğretmen adayı (27 Kız ve 15 Erkek) katılmıştır Veri Toplama Süreci Araştırmaya katılan Fen Bilgisi öğretmen adaylarına, Öğretmenlik Uygulaması dersi kapsamında 4 hafta boyunca süren teorik ve yüzyüze tartışmaya dayalı uygulamalı öğrenme nesnesi eğitimi verilmiştir. Dersin teorik kısmı; öğrenme nesnelerinin özellikleri, metadata (üstveri), öğrenme nesnelerinin kullanım alanları, nesne ambarları vb. konularda; uygulamaya yönelik kısmı ise öğrenme nesnelerini arama/bulma-indirme, düzeltme-geliştirme ve oluşturmaya ilişkin işlenmiştir. Dersin uygulamalı kısmında uzman kişiler tarafından çeşitli yazılımların (Sothink Decompiler, Macromedia Flash 8, Flash Hunter X, Movie Maker, Mozilla Firefox Eklentileri) ve MIT in (Massachusetts Institute of Technology) geliştirdiği animasyon oluşturma programı olan Scratch ın nasıl kullanılacağı uygulamalı bir şekilde sunulmuştur. Ardından öğretmen adaylarına 5. hafta uygulama okullarında sınıf ortamında öğrenme nesnelerini kullandıktan sonra, araştırmacılar tarafından geliştirilen Öğrenme Nesnelerine İlişkin Öz-yeterlik Algı Anketi ön-test olarak uygulanmıştır. Anket uygulandıktan sonra 15 öğretmen adayıyla ortalama 30 dakika süren bireysel yarı-yapılandırılmış mülakatlar yapılmıştır. Mülakat süresince yapılan tüm görüşmeler ses kayıt cihazına alınmıştır. Fen Bilgisi öğretmen adayları, öğrenme nesneleri ile ilgili çalışmalarını uygulama okullarında 10 haftanın sonunda tamamladıktan sonra, aynı veri toplama araçları son-test olarak tekrar uygulanmıştır Veri Toplama Araçları Öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerine ilişkin öz-yeterliklerini belirlemek amacıyla, araştırmacılar tarafından geliştirilen Öğrenme Nesnelerine İlişkin Öz-yeterlik Algı Anketi kullanılmıştır. Bu anket, Tamamen Katılıyorum-Hiç Katılmıyorum şeklinde 7 li Likert yapıda toplam 36 madde ve 2 açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Öğrenme Nesnelerine İlişkin Öz-yeterlik Algı Anketi, öğrenme nesnelerini arama/bulma-indirme, düzeltme (geliştirme), oluşturma ve gerçek sınıf ortamında kullanma olmak üzere toplam 4 faktörden oluşmaktadır. arama/bulmaindirme faktörü altında Fen konularıyla ilgili amaç ve kazanımlarıma uygun öğrenme nesnelerine rahat bir şekilde erişebilirim., Fen konularına uygun online öğrenme nesnelerini (örn., animasyonları

3 ve simülasyonları) internetten yararlanarak kolayca bulabilirim. vb. maddeler bulunurken, öğrenme nesnelerini düzeltme (geliştirme) faktörü altında Bir öğrenme nesnesinde, öğrencilerin düşünmelerine ve tartışmalarına olanak sağlamak için, nesnedeki bazı bilgileri gizleyebilir veya silebilirim, Öğrenme nesnesine istediğim / istemediğim bazı özellikleri (örn., ses, metin ve görsel bazı öğeler) ekleyip çıkarabilirim. vb. anket maddeleri bulunmaktadır. Aynı şekilde öğrenme nesnelerini oluşturma faktörü altında Öğrencilerin ön bilgilerine uygun, öğrenmelerine katkıda bulunabilecek ve onlara dönüt verebilecek öğrenme nesneleri oluşturabilirim., Bir video klibi düzenleyip ya da bir video oluşturarak, bir öğrenme nesnesi yapabilirim. vb. maddeler bulunurken, öğrenme nesnelerini gerçek sınıf ortamında kullanma faktörü altında ise Sınıf ortamında öğrencilerin ön bilgilerini belirleyebilecek şekilde öğrenme nesnelerinden yararlanabilirim., fen derslerinde etkili ve anlamlı bir şekilde kullanabilirim. vb. anket maddeleri bulunmaktadır. Ayrıca Likert anketteki her bir faktörle ilgili açık uçlu sorulardan oluşan bir ankette ön ve son-test olarak uygulanmıştır. Örneğin, Öğrenme nesnesi arama/bulma-indirme konusunda bir fen bilgisi öğretmeni olarak kendinizi ne kadar yeterli görüyorsunuz? Deneyimlerinizden örnekler vererek açıklayınız. ilk faktörle ilgili sorudur. Öğrenme Nesnelerine İlişkin Öz-yeterlik Algı Anketinin, alpha güvenirlik katsayısı 0.78 olarak bulunmuştur. Aynı zamanda daha derinlemesine veri toplamak amacıyla, öğretmen adaylarıyla bireysel yarı-yapılandırılmış mülakatlar yapılmıştır. Bu çalışmada, Öğrenme nesnelerini arama/bulma ve indirme konusunda kendinizi ne kadar yeterli görüyorsunuz? Açıklayınız., Sınıf ortamında öğretme ve öğrenme süreci içerisinde öğrenme nesnelerinden yararlanma (kullanma) noktasında kendinizi yeterli hissediyor musunuz? Deneyimlerinizden örnekler vererek açıklayınız. vb. sorular mülakatlarda öğretmen adaylarına yönlendirilmiştir Verilerin Analizi Fen Bilgisi Öğretmen adaylarına uygulanan anketin ön-test ve son-test sonuçları arasındaki farklar eşleştirilmiş grup t-testi ile analiz edilmiştir. Mülakatlar sonucu elde edilen veriler, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analiz tekniği (Yıldırım ve Şimşek, 2005; 2006) kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan çoklu t-testleri nedeniyle oluşabilecek Tip-I Hatayı önlemek amacıyla, t-testi sayısına bağlı olarak anlamlılık düzeyi düzeltilmiştir. Anlamlılık düzeyi 0,01 olarak (0,05/5=0,01) alınmıştır. 3. BULGULAR Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının Öğrenme Nesnelerine İlişkin Öz-yeterlik Algı Anketi, ön-test ve son-test toplam puanlarına ilişkin ortalama sonuçları t-testi analizi Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1: Öğretmen Adaylarının Öğrenme Nesnelerine İlişkin Öz-Yeterlik Algılarındaki Değişim İle İlgili Bulgular Ön-test ,05 27,84 Son-test ,55 20,59 4,76,000 Tablo 1 incelendiğinde; Fen Bilgisi öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerine ilişkin özyeterlik algısı puanları arasında son test sonuçları lehine istatistikî olarak anlamlı bir farkın olduğu görülmektedir [t (41) =4,76, p=0,000].

4 Tablo 2: Öğretmen Adaylarının Öğrenme Nesnelerini Arama/Bulma-İndirmeye Yönelik Öz-Yeterlik Algılarındaki Değişim İle İlgili Bulgular arama/bulma-indirme Ön-test 42 34,97 6,88 Son-test 42 38,14 6,54 2,74,009 Tablo 2 de görüldüğü gibi; öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerini arama/bulma-indirmeye yönelik öz-yeterlik algısı puanları arasında son test sonuçları lehine istatistikî olarak anlamlı bir farkın olduğu bulunmuştur [t (41) =2,74, p=0,009]. Tablo 3: Öğretmen Adaylarının Öğrenme Nesnelerini Düzeltmeye (Geliştirmeye) Yönelik Öz-Yeterlik Algılarındaki Değişim İle İlgili Bulgular düzeltme (geliştirme) Ön-test 42 41,47 9,62 Son-test 42 46,14 7,49 3,47,001 Tablo 3 incelendiğinde; öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerini düzeltmeye (geliştirmeye) ilişkin öz-yeterlik algısı puanları arasında son test sonuçları lehine istatistikî olarak anlamlı bir farkın olduğu görülmektedir [t (41) =3,47, p=0,001]. Tablo 4: Öğretmen Adaylarının Öğrenme Nesnelerini Oluşturmaya Yönelik Öz-Yeterlik Algılarındaki Değişim İle İlgili Bulgular oluşturma Ön-test 42 59,52 11,06 Son-test 42 66,12 8,61 3,81,000 Tablo 4 incelendiğinde; öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerini oluşturmaya ilişkin özyeterlik algısı puanları arasında son test sonuçları lehine istatistikî olarak anlamlı bir farkın olduğu görülmektedir [t (41) =3,81, p=0,000]. Tablo 5: Öğretmen Adaylarının Öğrenme Nesnelerini Kullanmaya Yönelik Öz-Yeterlik Algılarındaki Değişim İle İlgili Bulgular kullanma Ön-test 42 35,07 5,96 Son-test 42 39,14 4,56 4,06,000 Tablo 5 de görüldüğü gibi; öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerini ilköğretim okullarında gerçek sınıf ortamında fen ve teknoloji derslerinde kullanmaya ilişkin öz-yeterlik algısı puanları arasında son test sonuçları lehine istatistikî olarak anlamlı bir farkın olduğu bulunmuştur [t (41) =4,06, p=0,000]. Araştırmaya katılan Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarına (FBÖA) sunulan ön ve son anketteki açık uçlu sorulara yapılan açıklamalardan bazı örnekler aşağıda verilmiştir. Öğrenme nesnesini bulma ve indirme konusunda kendimi çok da yeterli hissetmiyorum. Bu aşamalarla ilgili bilgi sahibiyim ama pratik değilim. Örneğin, bazı animasyonları indirmekte

5 zorlanıyorum. Animasyon düzenlemede her animasyonun istediğim her şeyini değiştirip düzenleyemiyorum ama genel olarak bunu yapabiliyorum. Öğrenme nesnesini oluşturma konusunda uygulama yapıp kendimi geliştirmem gerekiyor. Genel olarak zorlanıyorum ama kullanabilmek ve yapabilmek için çaba harcıyorum. (FBÖA 30-ön anket) Öğrenme nesnesi arama-bulma-indirme konusunda artık pek sorun yaşamıyorum. Öğrenme nesnelerini derslerimde kolayca kullanabiliyorum. İstediğim video ve animasyonu indirip bunun üzerinde değişiklik ve düzeltme yapabiliyorum. Bu konularda ilk yaşadığım deneyimlerime göre daha iyiyim. Scratch ile animasyon hazırlayabiliyorum. Yani öğrenme nesnesi de daha iyi oluşturabiliyorum. (FBÖA 30-son anket) Animasyon, video bulma ve indirme konusunda şuanda kendimi tam olarak yeterli bulmuyorum Özellikle düzeltme ve geliştirme konusunda pek yeterli olmadığımı düşünüyorum. Yani nesneleri düzenliyorum ama çok fazla vaktimi alıyor... Bu ders kapsamında yeterli şekilde kendimi geliştireceğimi düşünüyorum. (FBÖA 36-ön anket) Arama-bulma-indirme konusunda gayet iyiyim, fakat düzeltme konusunda programlarla ilgili bazı sorunlar yaşayabiliyorum. Ama onlarında üstesinden rahatlıkla gelebiliyorum İşleyeceğim konuya göre animasyon seçip, düzenleyip veya video çekip Movie Maker da onu düzenleyip hazırlayabiliyorum ve bu konularda kendimi daha yeterli görüyorum. Yani bu programları biraz daha fazla kullandığım için bende olumlu bir gelişmeye neden oldu ve bu bahsettiğim aşamaların hepsini rahatlıkla yapabiliyorum. (FBÖA 36-son anket) Araştırmaya katılan Fen Bilgisi Öğretmen adaylarıyla yapılan ön ve son mülakatlardan bazı örnekler aşağıda sunulmuştur. Mesela birçok animasyonda kavram yanılgıları mevcut, ben bunlara artık müdahale edebiliyorum. Mesela Macromedia Flash programından kısmen de olsa bu kavram yanılgılarını düzeltebiliyorum. İlk olduğu için bu noktalarda elbette zorluk yaşıyorum ve kendimi tam olarak yeterli görmüyorum. Mesela sesimi kaydetme bunu video ekleme de yani ses eklemede zorlanıyorum ama biraz daha bu konularda çalışırsam ve uygulamalar yaparsam daha kolay bir şekilde yapabileceğimi düşünüyorum. Şimdi en çok Scratch programında zorluk çekiyorum (FBÖA 32-ön mülakat) indirme, arama ve bulma, nesneyi düzenleme konularında kendimi çok yeterli hissediyorum. Yani rahatlıkla yapabiliyor ve zorlanmıyorum. Mesela Flash Hunter programıyla indirilmiş bir nesneyi Sothink de fla ya dönüştürüp, Macromedia Flash programı üzerinden gerekli yerleri düzeltmeleri yapıp bir şeyler ekleyebiliyorum. İşte kavram yanılgılarını, renk uyumunu ayarlayabiliyorum, yazıları Türkçe yapıyorum vb. şeyleri yapabiliyor, ekleyebiliyor ve silebiliyorum. Ayrıca öğrencileri tartışmaya yönlendirecek sorular yani öğrencileri tartıştırabileceğim sorular da ekleyip nesneyi düzenleyebiliyorum. Fazla ve gereksiz bilgiye yer vermemeye çalışıyorum. Öğrencilerin algılayabileceği ve derste rahatlıkla uygulayabileceğim şekilde rahatça düzenleyebiliyorum Animasyonlar, işte Movie Maker ile düzenleyip oluşturduğumuz videolar, Scratch da oluşturduğumuz nesneleri sınıf ortamında ilk derslere göre rahatça kullanıyorum. Özellikle öğrencilerin ön bilgilerini belirleme, genişletme, değerlendirme kısımlarında kullanıyorsun. Yani nihayetinde kendin oluşturduğun bir nesneyi sınıf ortamında kullanmak daha kolay oluyor. Ama hazır bir animasyonu veya videoyu hani içeriğini tam bilmeden kullanma aşamasında zorluk çekersin yani (FBÖA 32-son mülakat) Öğrenme nesnesi arama/bulmada yeterli, ama indirmede orta seviyede yeterli görüyorum kendimi Mesela Movie Maker da rahat bir şekilde nesne oluşturabiliyorum, birkaç videoyu bir araya getirerek, harmanlayarak onları istediğim şekilde düzenleyebiliyorum ve güzel bir video haline getirebiliyorum. Animasyonları Macromedia Flash programı ile düzenleyebiliyorum. İlk defa öğrendiğimiz için bunları

6 yapmakta zorlanıyorum, ama zamanla yapabileceğimi düşünüyorum. Scratch konusunda biraz daha az yeterli görüyorum kendimi, bu konuda biraz eksiğim var. (FBÖA 18-ön mülakat) Ben nesne ambarını ilk defa bu sene derslerde duydum, bilmiyordum yani Gittim evde hocanın yapmış olduğu yönlendirmelerle daha da araştırdım bazı üniversitelerin nesne ambarlarına girdim hatta uluslararası nesne ambarlarına girdim. Bu anlamda baktım ki bütün derslerle ilgili, bütün konularla ilgili bir sürü animasyon vb. öğrenme nesneleri var. Mesela derslerimi o animasyonları indirip işleyebileceğimi hani daha kolay anlatabileceğimi düşündüm. Arama ve bulma konusunda artık pek sıkıntı yaşamıyorum. Mesela animasyon indirmeyi bilmiyordum, indirme programıyla nasıl indireceğimi de bilmiyordum, hocalarım sayesinde bunları öğrendik ve birçok yolla animasyon indireceğimi öğrendim. İşte İnternet Download Manager, Flash Hunter X programlarıyla ve Mozilla Firefox un kendi özelliğini kullanıp birçok animasyonu rahatlıkla indiriyorum Yani indirmede başta zorluk çekiyordum ama artık çekmiyorum. İndirdiğim animasyonları düzenleme aşamasında başta sıkıntı yaşıyordum, fakat şuan bu konuda pek sıkıntı yaşadığım söylenemez Örneğin; indirdiğim animasyonları Macromedia Flash programından yararlanarak sorular ekleyebiliyorum, istediğim kısmı silebiliyorum. Scratch bana çok zor geliyordu, yani Scratch ile basit bir öğrenme nesnesi yapabiliyorum, makro boyutta çok rahat bir şekilde nesne oluşturabiliyorum. Ama mikro boyutta önemli. Sonuçta sen bir pet şişeyi, bardağı sınıfa götürebiliyorsun bunu animasyonda yapmanın hiçbir anlamı yok. Bizim amacımız şişenin içindeki su moleküllerini gösterebilmek öğrenciye ve ben bu aşamada biraz zorluk yaşıyorum. Bunun da sebebi çok daha fazla zaman ayırmadığım için yoğun bir şekilde Scratch çalışmadığım için. Ama aslında yapabilirim uğraşırsam daha iyi yapabileceğimi düşünüyorum. (FBÖA 18-son mülakat) 4. SONUÇLAR ve ÖNERİLER Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının, anket ve bireysel yarı-yapılandırılmış mülakatlardan elde edilen bulgular incelendiğinde, bu süreç sonunda öğrenme nesnelerine ilişkin öz-yeterliklerinin istatistiki olarak anlamlı düzeyde olumlu bir gelişmenin meydana geldiği görülmüştür (Tablo 1). Öğretmen adaylarına sunulan bilgisayar programlarına ilişkin dersler ve uygulamalar sonucunda, öğrenme nesnelerini arama/bulma ve indirme, öğrenme nesnelerini düzeltme (geliştirme) ve öğrenme nesnelerini oluşturma konularına yönelik, öğretmen adaylarının öz-yeterliklerinin olumlu düzeyde arttığı görülmüştür (Tablo 2, Tablo 3 ve Tablo 4). Fakat öğretmen adaylarıyla yapılan mülakatlarda, bazı öğretmen adayları (%25) öğrenme nesnelerini indirme konusunda zorluk yaşadığını ve bu konuda kendini yeterli bulmadığını belirtmişlerdir. Öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerini ilköğretim okullarında gerçek sınıf ortamında fen ve teknoloji derslerinde kullanmaya ilişkin öz-yeterlik algılarının da olumlu düzeyde arttığı belirlenmiştir (Tablo 5). Fen Bilgisi Öğretmen adaylarıyla yapılan mülakatlarda ve anketteki açık uçlu sorulardan elde edilen nitel bulgulara göre, öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerini oluşturmaya ilişkin öz-yeterlik algılarının düzeltme-geliştirme ve arama-indirme becerisine kıyasla daha düşük olduğu görülürken, öğrenme nesnelerini gerçek sınıf ortamında uygulamaları konusunda, nesneyi oluşturmaya kıyasla daha yeterli algıladıkları belirlenmiştir. Genel olarak, Fen Bilgisi Öğretmen adayları öğrenme nesnelerini arama/bulma-indirme, düzeltme (geliştirme), gerçek sınıf ortamında kullanma ve oluşturma konusunda daha çok uygulama yapar ve bu programları daha fazla kullanırlarsa kendilerini daha da yeterli hissedeceklerini belirtmişlerdir. Bu araştırma sonucunda elde edilen bulgulara ve sonuçlara dayalı olarak şunlar önerilebilir: 42 Fen Bilgisi öğretmen adayının öğrenme nesnelerini arama/bulma-indirme, düzeltme (geliştirme), gerçek sınıf ortamında kullanma ve oluşturmaya yönelik öz-yeterlik algılarındaki değişimin araştırıldığı bu çalışma daha geniş bir örneklem ile yürütülebilir. Fen Bilgisi öğretmen adayları ile yürütülen bu çalışma hizmet içindeki tecrübeli öğretmenlerle ve/veya farklı branşlardaki öğretmenlerle / öğretmen adaylarıyla da yapılabilir. Fen Bilgisi öğretmen adaylarının lisans eğitiminde aldıkları Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme derslerinin, fen eğitimi ve öğretimi açısından tekrar

7 düzenlenmesi gerekmektedir. Öğretmen adaylarının öğrenme nesnelerine ilişkin öz-yeterlik algısı puanları ile sınıf içi uygulamaları arasında bir ilişkinin olup olmadığı araştırılabilir. 5. KAYNAKLAR Angeli, C & Valanides, N. (2009). Epistemological and methodological issues for the conceptualization, development, and assessment of ICT TPCK: Advances in technological pedagogical content knowledge (TPCK). Computers & Education, 52, Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili özyeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8. Bandura, A. (1997). Self-efficacy; The exercise of comrol. New York: Freeman. Büyükkara, G.(2009). Eğitime teknoloji desteği lazım. Bilgi Çağı Dergisi. Sayı: 63. Koehler, M. J., Mishra, P., & Yahya, K. (2007). Tracing the development of teacher knowledge in a design seminar: Integrating content, pedagogy, and technology. Computers and Education, 49, Mishra, P. and Koehler, M. J. (2006). Technological pedagogical content knowledge: A new framework for teacher knowledge. Teachers College Record, 108(6), Shulman, L. S. (1986) Those who understand: Knowledge Growth in teaching. Educational Researcher, 15, Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara. Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.