Transkript

1 Akma Noktas Bir petrol ürününün akabilme özelli ini korudu u en düflük s cakl k. Anilin Noktas Eflit hacimdeki anilin ile bir baz ya veya yak t n tam olarak kar flt en düflük s cakl k noktas d r. Baz ya yada yak t içeriflindeki aromatik ve naftanik yap daki kimyasallar n toplam miktar n tahmin etmeye yarar. Aromatik ve naftanik yap daki kimyasal içeri i fazla olan baz ya lar n anilin noktalar düflüktür. Birimi s cakl k birimleri olan C veya F d r. API Servis S n fland rmas Bir motor ya n n performans n belirleyen s n fland rmad r. American Petroleum Institute taraf ndan belirlenen de iflik tipteki motorlarda ya lar denenir. Parça afl nmalar ve benzeri kriterler göz önüne al narak ya lar s n fland r l r. Aromatik Yap çinde benzen halkas veya benzen halkalar n esas alan hidrokarbon türevlerinin bulundu u kimyasal yap. Aromatik yap n n özellikleri k saca: 1)Çok iyi çözücülük, 2) yi termal stabiliteleri, 3)Kimyasal reaksiyonlara çabuk girme e ilimi, 4)Yüksek özgül a rl k olarak özetlenebilir. Asit De eri (Say s ) Bir petrol ürününü nötralize etmek için gerekli KOH miktar. Ayr ca nötralizasyon de eri olarak da belirtilir. Birimi mg.koh/g. oil fleklindedir. Afl r Bas nç Kat (EP) Çok a r yük alt nda çal flan diflli ve rulman yüzeylerinde afl nmay en aza indiren kimyasal kat k. Bak r fierit Korozyonu (Copper Strip Corrossion) Mineral ya lar n bak r ve alafl mlar üstündeki korozif etkisini ölçmek için kullan lan test. Ayr ca üründeki serbest kükürt miktar n gösteren bir metot olarak da kullan l r. Bakterisid Sulu çözeltilerde mikrop üremesini engelleyen kat k. Bu kat n ifllevini yitirmesi halinde özellikle baz kesme s v lar süratle bozulur ve kötü bir koku yayarlar. Bitumen Aglomerik yap daki, çok viskoz ve kompleks yap l hidrokarbonlar n bileflimidir. Ham petrolün rafine ifllemi s ras nda ortaya ç kar. Yavaflça s t lmas sonucu yumuflar. Daha çok aç k diflli ya lar gibi atmosferin etkisine aç k ya lama ya lar nda bileflen olarak kullan l r. Centipoise (Santipuaz) Dinamik viskozitenin ölçüm birimidir. Gerçekte ölçüm birimi puaz olmas na ra men kullan m kolayl aç s ndan 1/100 olan cp poise kullan l r. Birimi; pascal-saniyedir. Centistoke (Santistok) Kinematik viskozitenin ölçüm birimidir. Gerçekte ölçüm birimi stok olmas na ra men kullan m kolayl aç s ndan 1/100 olan cst kullan l r. Birimi; mm2/s. dir. Cleveland Open Cup (COC) Parlama noktas n atmosfere aç k flartlarda iken ölçmeye yarayan test metodudur. Parlama s cakl 79 C alt nda olan kimyasallar için uygulanamaz.

2 Damlama Noktas Belirlenen test metodu ile bir gresin damlayabilecek kadar ak c oldu u en düflük s cakl k. Delinme Gerilimi Bir izolasyon s v s n n elektrik geçirgenli ine karfl gösterdi i direnç. Kullan lan test metotlar na göre de iflik de erler ile ifade edilir. En çok bilinenler ASTM D 877, ASTM D 1816 ve VDE 0370 teil 1/12.78 dir. Hepsinin birimi de KV. d r. Demülsibilite Standart bir test metodu ile de tespit edilebilen ve ya n suyu itme ve sudan kolayca ayr labilme özelli i. Deterjan Kat Yüksek s cakl k alt nda çal flan ya larda oluflabilen depozitlerin birikmesini engelleyen ve makina elemanlar nda biriken depozitleri çözen kat k. Dispersan (Kir Da t c ) Kat k Daha ziyade motor ya lar nda kullan lan ve ya daki yabanc partikülleri süspansiyon halinde tutan kat k. Bu kat k yard m ile kirler birikerek ya lama kanallar n t kamas engellenir. Kat n ifllev görmemesi halinde ya lama kanallar t kan r ve ya n ya lama ve so utma ifllevi azal r, buna ba l olarak ya da lak ms çamurumsu at klar oluflur. Emülsiyon Birbiri ile hiç kar flmayan yada k smen kar flabilen iki s v n n oluflturdu u kar fl m. Pek çok emülsiyonda malzemelerden bir tanesi ya di eri ise su veya su bazl Floc Point Freon un ya içerisinde oluflturdu u çözeltinin so utulmas esnas nda wax kristallerinin birleflerek s v ak fl n zorlaflt rd klar en düflük s cakl k. Güç Faktörü (Power Factor) Bir transformatör ya n n dielektrik kayb n gösteren nümerik de er. Power faktörü büyüdükçe ya n kirlili i artm fl demektir. E er bu organik bir kirlilik ise ya n tekrar kazan lmas kurutma yöntemi ile mümkün olmaz. Gres Herhangi bir ya n (mineral yada sentetik) bir metal tuzu ile sabunlaflt r larak kat flekle sokulmufl hali. Burada metalik sabunun bir sünger gibi davranarak ya lifli yap s içinde tuttu u düflünülmelidir. Hidrolik Stabilite Suyun varl halinde baz kat klar n ve sentetik ya lay c lar n kimyasal bozulmaya karfl direnci. Kat k Bir petrol ürünü özellikle bir baz ya ile kar flt r ld nda onun bir veya birden fazla özelli ini iyilefltiren kimyasal madde. Kül Miktar Belirlenmifl flartlar alt nda ya n sülfirik asit ile reaksiyonu sonunda geriye kalan kat art k. Bir ya daki metal bazl organik kimyasallar n miktar n n bir ölçüsü olarak kullan l r. Molibden Disülfid Kat ya lay c : Kimyasal yap s n n özelli ine ba l olarak çok yüksek s cakl klarda dahi ya lama yapabilen bir kimyasal bileflimdir.

3 Multigrade (Dört Mevsim) Ya Tek bir numaras olan (30 numara, 40 numara gibi) ya a oranla çok daha genifl bir s cakl k aral içerisinde hizmet verebilen motor yada diflli ya. Multigrade ya lar n biri düflük, di eri yüksek s cakl klardaki s n fland rmalar n belirten iki ayr numaras vard r (20W/50, 15W/40 gibi). Naftanik Yap Moleküler yap s içerisinde en az bir doymufl hidrokarbon halkas içeren hidrokarbonlar. Oksidasyon Stabilitesi Bir ya lama ya n n kimyasal olarak yükseltgenmeye karfl direnci. Bu özellik ya n hizmet ömrünü belirleyen en önemli kriterlerdendir. Bu stabiliteyi ölçmek için çal flma flartlar n and ran h zland r lm fl test metotlar kullan l r. Oktan Numaras Benzinin, motor yüksek h zlara ç kt zaman vuruntu yapmama özelli ini belirten bir nümerik de er. Bir yak t n oktan numaras onun hidrokarbon kompozisyonuna ba l d r. lave kat klar ile oktan say s art r labilir. Parafinik Yap Düz zincir yap s nda doymufl hidrokarbonlar. K saca özellikleri : A - Kimyasal aç dan stabildirler. B - Viskozite indeksleri yüksektir. C- Termal stabiliteleri düflüktür. D- Çözücülükleri aromatik hidrokarbonlara göre daha azd r. Parlama Noktas Tan mlanm fl bir test aparat nda yan c bir ürünün hava ile kar flt anda parlayabilen bir kar fl m meydana getirdi i en düflük s cakl k noktas. Aç k ve kapal diye adland r lan iki ayr yöntemle ölçülür. Petrol ürünlerinin uçuculu u hakk nda fikir verir. Penetrasyon De eri Gres sertli ini nümerik olarak belirten kavram. Test 25 C deki örne in, tan mlanm fl a rl ktaki koni taraf ndan 5 saniye içerisinde açt delik derinli i ölçülerek yap l r. Pensky Martens Kapal Kap Metodu (PMCC) Ya lar, yak tlar ve di er petrol ürünlerinin parlama noktas n tesbite yarayan metot. Bu metot ile düflük parlama noktalar da tesbit edilebilir. SAE Numaras Society of Automotive Engineers adl kuruluflun tan mlad viskozite aral klar. Bu aral klar, motor ya lar, diflli kutusu ya lar ayr ayr s n fland r lm flt r. Bu s n fland rma ile ilgili tablo ektedir. TBN De eri Ya n alkali de erini belirten ve mgkoh/g. ya cinsinden ifade edilen nümerik de er. Dizel motor ya lar n n TBN de eri; motorin kükürt içerdi i için önemlidir. Timken O.K. De eri Timken E.P. (yüksek bas nç) test cihaz nda ya filminin y rt lmadan dayanabildi i maksimum yük.

4 Viskozite Bir s v n n akmaya karfl gösterdi i direnç. Di er bir yaklafl mla bir s v n n kal n yada ince oluflunun nümerik ifadesi. Bir s v n n viskozitesi artan s cakl k ile azal r, yani s v s t ld kça daha kolay akar. Bir viskozite de erinin anlam ifade edebilmesi için daima hangi s cakl kta oldu unun belirtilmesi gerekir. En çok kullan lan viskozite birimleri : Centistoke cst. (santi stok) mm2/s., Engler derecesi, Centipoise cp (santipuaz), Redwood seconds, Saybolt Seconds. Bu viskozitelerin birbirine dönüfltürülmesinde kullan lan cetvel ektedir. Viskozite ndeksi Belirlenen iki s cakl k aras nda bir ya n s cakl k de iflimlerine karfl viskozitesinin de iflimini gösteren ampirik bir birim. Yüksek viskozite indeksli bir ya da s cakl k artt kça viskozite daha az de iflir. Yük Tafl ma Kapasitesi Bir ya filminin yüksek bas nç, yüksek s cakl k ve yüksek h z alt nda y rt lmaya karfl gösterdi i direnç. Tam olarak ölçülemeyen kalitatif bir deyimdir. Yüksek Bas nç Kat Çok yüksek bas nç alt nda çal flan diflli ve yataklarda kayan iki yüzeyin çok yak n temas halinde metal yüzeyi ile kimyasal reaksiyona girerek koruyucu bir film oluflturan kat k.

5 Eriflim Adresleri Genel Merkez: Tel: (0216) Fax: (0216) Teknik fiube Tel: (0216) e-posta: teknik.destek@shell.com Müflteri Hizmetleri: Tel: (0216) Fax: (0216) e-posta: csc-commercial@shell.com