MEKATRONİK YAKLAŞIM İLE ELEKTROHİDROLİK DİSK VALFLERİN TASARIMI VE DGM TEKNİĞİ İLE SÜRÜLMESİNİN İNCELENMESİ
|
|
- Umut Çakır
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye MEKATRONİK YAKLAŞIM İLE ELEKTROHİDROLİK DİSK VALFLERİN TASARIMI VE DGM TEKNİĞİ İLE SÜRÜLMESİNİN İNCELENMESİ Mesut ŞENGİRGİN, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Bursa,Türkiye İbrahim YÜKSEL, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Bursa,Türkiye Gürsel ŞEFKAT, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Bursa,Türkiye ÖZET Bu çalışmada, yeni tür elektrohidrolik disk valflerin karakteristikleri ve gerçek zaman denetlenme olanakları incelenmektedir. Açma-kapama şeklindeki bir anahtarlama elemanı olan disk valflerin oransal denetimde Darbe Genişlik Modülasyon (DGM) tekniğinden yararlanılmıştır. Valflerin çalıştırılmasında kullanılan DGM sinyalinin alt ve üst sınırlarının belirlenmesinde kullanılan ölçütler ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Bu ölçütlerin en önemlilerinde birisinin anahtarlama elemanının çalışma frekansı olduğu ortaya konmaktadır. ABSTRACT In this study, characteristics of a new type electrohydraulic disc valve and its real-time control capabilities are investigated experimentally. Pulse Width Modulation (PWM) technique is used in the proportional control of on-off rapid switching disc valve. Criteria that are used in the determination of the lower and upper limits of PWM signals is discussed in detail. It is observed that frequency of the switching element is one of the most important criteria.. GİRİŞ Disk valfler, düşük maliyetli denetim sistemlerinde kullanılmak üzere geliştirilmiş elektriksel olarak çalışan anahtarlama veya oransal aygıtlardır. Bu konuda gerçekleştirilen ilk çalışmada [] tek ve çift diskli valflerin tasarımı, statik ve dinamik karakteristikleri ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Daha sonraki yıllarda disk valfler üzerinde çeşitli çalışmalar yürütülmüş [,3,], halen de yürütülmektedir. Bu çalışmalar sonucu elde edilen ilerlemeler disk valflerin yapıca çok basit, sıkı toleranslı yüzeyler içermeyen birkaç kritik boyuta sahip düşük maliyetli aygıtlar olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca yüksek cevap hızı ve çalışma güvenirliliği gibi üstünlüklere de sahiptirler. Uygun bir modifikasyon işlemi ile hem sıvı ve hem de gaz akışkan larda, yağlayıcı ve yağlayıcı olamayan ve aşındırıcı ortamlarda da kullanılabilme olanaklarına sahiptirler. En önemli dezavantajları ise klasik denetim teknikleri ile oransal biçimde çalıştırılmaları zordur. Yapılarının basitliği çok değişik biçimlerde disk valf tasarımlarını olanaklı kılmaktadır. Özellikle son yıllarda mikroişlemciler ve mikrodeneticiler alanında ortaya çıkan gelişmeler elektrohidrolik sistemlerin doğrudan sayısal denetimini olanaklı hale getirmiştir. Elektrohidrolik sistemlerde, elektronik denetim ile hidrolik sistem arasındaki temel arayüz elemanı elektrohidrolik bir valftir. Geleneksel servovalfler ve oransal solenoid valfler oldukça karmaşık bir mekaniksel yapıya haiz olup analog çalışan aygıtlardır. Dolayısıyla bu valflerin doğrudan bilgisayar denetimli sistemlerde kullanılabilmeleri için ayrıca analog-sayısal çeviricilere ihtiyaç vardır. Buna karşılık açkapa tipi çalışan solenoid valfler uygun algoritmalar geliştirmek suretiyle mikroişlemcili veya mikrodenetici yardımı ile doğrudan bilgisayarlı denetim sistemlerinde kullanılabilinirler. Yalnız bu durumda mikroişlemci yolu ile denetlenecek bir sistemde kullanılabilecek valfin cevap hızının da yüksek olması gerekir. Geleneksel piyasa malı
2 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye solenoid valflerin cevap hızları ise 5- ms arasında değişmektedir ki bu sistem performansını düşürür. Son yıllarda normal solenoid valflerin yanında çok hızlı çalışan anahtarlama valfleri de geliştirilmiş olup disk valfler de bunlardan birisidir. Disk valflerin anahtarlama hızları çalışma ortamı, çalışma basıncı ve geçirdiği akışkan miktarına göre ms ile 5 ms arasında değişmektedir. Yeni geliştirilen elektronik sürme teknikleri ile bu hızların daha da artması beklenmektedir. Bu çalışmada, hidrolik konum denetim sisteminde kullanılabilecek disk valflerin genel yapısı ve bu valflerin DGM tekniği ile sürülmesini sağlayan mikrodeneticini yapısı ve programlanması ele alınmıştır. Özellikle valf denetiminde, sayısal DGM sinyalinin elde edilmesinde mikroişlemci ve kişisel bilgisayarlar [5] kullanılmışsa da mikrodenetici kullanımı yenidir. Mikrodeneticiler tamamen denetim amacı ile geliştirilmiş mikroişlemci denetimli tümleşik devrelerdir. Bunlar normal bir mikroişlemcide bulunan temel özelliklere ilaveten denetim işlemi için gerekli olan giriş-çıkış hatları, zamanlayıcısayıcı, seri haberleşme hatları gibi yapılarla donatılmıştır.. DİSK VALFLERİN TEMEL ÖZELLİKLERİ Disk valfler elektriksel işareti mekaniksel harekete dönüştüren elektromekaniksel aygıtlardır. Mekaniksel hareket sonucu ise valften geçen akışkan akışı modüle edilmiş olur. Bu çalışmada ele alınan disk valfin temelini, Şekil de görülen özel bir mıknatıs veya solenoid devresi, disk, yay ve lüle elemanı teşkil eder. Hareketli elemanları elektromıknatıs malzemeden mamul disk ve yay elemanıdır. Diskin kütlesi ve yerdeğiştirme hareketi (tipik olarak, kg ve, mm) çok küçüktür. Disk; akışkan dolu bir odacık içersinde ön gerilmeli yay kuvvetine maruz olup bir kısıcı lüle ile birlikte oturtma elemanlı valf biçimini oluşturur. Diskin ve dolayısıyla da valfın açılıp kapanma (anahtarlama) işlemi elektromıknatıs bir çerçeve içinde yer olan sargının elektrik akımı ile uyarılması ve uyarıdan kesilmesi yolu ile sağlanır. Şekil 'deki modüler biçimde disk valf normalde kapalı / lik bir yön denetim valfı işlevini yerine getirir. Disk valflerin statik ve dinamik başarımlarına etki eden bir kaç önemli parametre mevcuttur. Birincisi, diskin sargı yüzeyi ile arasındaki mesafe olup bu mesafe tutma aralığı adını alır. Bu aralık disk üzerinde oluşturulan bir çıkıntı ile sağlanmaktadır. Bu aralık disk ile sargı yüzeyi arasındaki en kısa mesafeyi denetler. Bu mesafe aynı zamanda belli bir akımda sağlanabilecek ilk en yüksek mıknatıs çekim kuvvetini de denetler. Tutma aralığı ve disk konumunda ortaya çıkan değişim bir taraftan çekim kuvvetinde değişime neden olurken diğer taraftan da disk yüzeyi boyunca radyal akışkan akışı bir Üst gövde Çekirdek Yay Lüle Giriş Sargı Disk Çıkış Alt gövde A P Şekil Disk valf modeli
3 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye için akışkan film kalınlığı da sağlamış olur. İkinci parametre disk çapı olup çekim kuvveti ve akışkan kuvvetine etki eder. İdeal olarak çekim kuvvetini en yüksek seviyede tutmak için daha büyük bir disk çapı gerekirken diğer taraftan da akışkan kuvvetlerini en aza indirmek için disk çapını küçük tutmak gerekmektedir. 3.DİSK VALFLERİN STATİK VE DİNAMİK KARAKTERİSTİKLERİ 3. Basınç-Akış Karakteristikleri Tüm akışkan denetim valflerinde olduğu gibi disk valflerin basınç akış karakteristikleri genel akış denklemlerinden elde edilebilinir. Valften geçen akışkanın miktarı disk ve lülenin oluşturduğu bir değişken orifis yolu ile denetlenir. Burada değişken orifis alanı veya akış alanı disk ile lüle arasındaki halka şeklindeki çevresel alan olup aşağıdaki şekilde ifade edilir. Al = πdl xd Diğer taraftan akışkan akışının değişken bir orifis yolu ile denetlemenin koşulu çevresel orifis alanın orifis kesit alanını oranına göre belirlenebilmekte olup aşağıdaki şekilde ifade edilir. π d dl xd π < l dl xd veya xd < veya < () dl Burada d l : lüle çapı, x d : disk lüle arasındaki maksimum mesafedir. Çeşitli uygulamalarda bu oran /6 değerlerine kadar indiği görülmekte ise de disk valf uygulamasında / civarında bir oranının uygun olduğu görülmüştür. Seçilen belli bir orana göre x d ve d değerlerinin tespiti akışkan ve mıknatıs kuvvetlerinin dengelenmesi yolu ile gerçeklenebilir. Eğer seçilen orana göre d büyük tutulacak olursa tutma anında disk üzerine etki eden basınç kuvvetleri yüksek olacak buna karşılık x d büyük tutulacak olursa anahtarlama başlangıcında mıknatıs çekim kuvvetleri düşük teşekkül etmiş olacaktır. 3. Disk Valfin Elektromıknatıs Karakteristikleri Disk valf uygulamalarında solenoid olarak düz yüzeyli mıknatıs adı verilen özel bir silindirik mıknatıs devresi kullanılmıştır. Sargı etrafında (Şekil 3.) yer alan ferro mıknatıs malzeme geçirgenliği en yüksek değerde mıknatıs akı yolu oluşturur. Mıknatıs devresinin geçirgenliği disk ve sargı yüzeyi arasındaki aralık, x g vasıtası ile denetlenir. Sargı devresi (sabit kutup) tarafından disk (hareketli kutup) üzerine uygulanan mıknatıs kuvveti () z B Ac F m =. (3) µ şeklinde ifade edilebilinir. Burada z çalışma aralığı sayısı olup kullanılan mıknatıs devresi için z= dir. Diğer taraftan devrenin mıknatıssal doyması ve sızıntı akıları ihmal edilmek kaydı ile çekim kuvvetinin uygulanan denetim akımı ve disk ile sargı arasındaki toplam mesafenin, x g bir fonksiyonu olan biçimi de aşağıdaki şekilde ifade edilebilinir. µ Ac N i Fm = x g ()
4 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye Yukarıdaki iki denklem yolu ile hesaplanan mıknatıs kuvvetleri arasında; mıknatıs devresine uygulanan elektrik enerjisinin tamamının mıknatıs enerjisine dönüştürülememesinden dolayı bir fark ortaya çıkmaktadır. Aşikâr olarak aynı koşullar altında () nolu eşitlikten elde edilen kuvvet (3) nolu eşitlikten elde edilen değerden büyük çıkacaktır. En büyük sapmanın yüksek akım ve düşük aralık mesafelerinde ortaya çıktığı gözlenmiştir. Bu iki denklemin oranlamasından elde edilen ifade sızıntı katsayısı olarak bilinir ve yüksek çekim aralıklarında limiti e gider. Disk valflerin tasarımda tüm koşullar altında akışkan kuvvetlerini karşılayabilecek mıknatıs devresi kurmak esastır. Devrenin en önemli özelliği küçük aralıklarda, x g çekim kuvvetinin çok yüksek olması ve buna karşılık aralık büyüdükçe çekim kuvvetinde hızlı bir düşme biçimindedir. Bu yapı ise oturtma elemanlı anahtarlama valfı için çok uygun düşmektedir. Devrenin diğer bir özelliği ise küçük mesafelerde aynı kuvveti sağlamak için daha düşük bir uyarı akımı gerektirmesidir. Bu özelliğinden yararlanarak valflerin anahtarlama hızlarını artırmak mümkün olmaktadır. Gerekli basınç-akış karakteristiklerini sağlayacak bir lüle çapı, d l ve lüle arası mesafe, x d belirlendikten sonra toplam x g (=x t +x d ) mesafesi ve akışkan kuvvetleri kabaca belirlenmiş olacaktır. Akışkan kuvvetlerini karşılayacak çekim kuvvetleri ise eğri üzerinden kolaylıkla belirlenebilir. 3.3 Disk Valfin Dinamik Karakteristikleri ve Anahtarlama Özellikleri Disk valflerin dinamik davranışları elektromıknatıs ve akışkan kuvvetlerinin karmaşık etkisi altında yönlendirilir. Valfın anahtarlama elemanı diskin hareketini tanımlayan diferansiyel denklemler aşağıdaki biçimde ifade edilebilinmektedir. d dl dx di e = Ri+ (Li) = Ri+ i + L (5) dt dx dt dt f m = m d ì A c N i m = (6) (x g - x ) f d dt x dx + b dt + K y x + f f (7) Burada f ön : ön gergili yay kuvveti, f a : akışkan kuvvetleri, x ise diskin herhangi bir andaki konumu olup yönü disk ile sargı arasındaki toplam aralığı azaltacak yöndedir. Doğrusal olmayan ve açık çözümü bulunmayan bu denklem takımlarının çözümü ancak sayısal yöntemlerle (Runge-Kutta gibi) gerçeklenebilmektedir. Diskin hareketinde; anahtarlama başlangıcı ve anahtarlamanın sona erme anı olmak üzere iki kritik durum söz konusudur. Örneğin Şekil de verilen modelde anahtarlama başlangıcında disk, yay ve basınç kuvvetlerinin etkisi altındadır. Sargıya uygulanan akım ile başlatılan anahtarlama işleminde, akımın ansal olarak yükselmesi beklenemez. Hareket başlangıcında; çekim kuvveti ön gerilmeli yay kuvvetlerini yeninceye kadar dx/dt= olacağından, (5) nolu denkleme göre sargıdaki akım L/R oranının ortaya koyduğu zaman gecikmesine bağlı olarak artış gösterecektir. Hareket anında ise; dx/ dt olacağından indüktans da disk hareketine bağlı olarak değişecektir Hareketin son aşamasında disk ile sargı arasındaki mesafe çok kısa kaldığından radyal yönde etki eden akışkan sürtünme kuvvetlerinin artması beklenir. Fakat diğer taraftan da bu aşamada mıknatıs kuvvetleri de en yüksek seviyeye çıkmış olacağından anahtarlama işleme hızla tamamlanmış olacaktır. Özellik sistem basıncının yüksek olduğu durumlarda anahtarlama zamanın büyük bir kısmını, Şekil 3.'den de görüldüğü gibi bekleme zamanı teşkil etmektedir. Buna karşılık diskin hareket zamanı çok kısa sürmektedir. Bekleme ön a
5 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye T c e t d t Qn Q Tö Tö t T v T v t d Şekil. Bir darbe süresi içinde valften geçen akışkan zamanını veya ölü zaman süresini kısa tutmak suretiyle diskin anahtarlama hızının artırılabileceği aşikârdır.. DGM TEKNİĞİ DGM sinyali ile sürülen disk valflten, bir anahtarlama elemanının girişine uygulanan darbe trenleri şeklindeki işaretin zaman ortalamasına orantılı bir çıkış elde edilir. Bu şekilde iyi bir doğrusal bağıntı elde edilebilmesi için DGM sinyali frekansının seçiminde bazı ölçütlerin göz önünde bulundurulması gerekir. DGM frekansının üst sınırını anahtarlama elemanının cevap hızı ve alt sınırı ise denetlenen sistemin cevap hızı belirler. Aç-kapa biçiminde çalışan solenoid valflerde DGM sinyali girişine karşılık zaman ortalaması doğrusal olan bir akışkan (debi) çıkışı elde edilebileceği gösterilmiştir []. Burada DGM sinyali frekansının üst sınırını valfin anahtarlama hızı belirler. Şekil de gösterildiği gibi, bir darbe t d süresi içinde akım değerinin maksimum değere ulaşabilmesi gerekir. Bu da valfin doğrusal olarak çalışabileceği modülasyon veya taşıyıcı frekans f c değerini belirler. Bunu aşağıdaki şekilde ifade etmek mümkündür. Tv td / fc Tv veya T c = / fc Tv (8) Buna göre, T c modülasyon sinyali periyodunun, T v valf anahtarlama zamanının en az iki katı veya diğer bir deyişle de modülasyon frekansının valf anahtarlama frekansının en az yarısı olması gerektiği ortaya çıkar. DGM da herhangi bir t d darbe süresinin, T c modülasyon periyoduna oranı; modülasyon oranı (M o =t d /T c ) olarak tanımlanır. Modülasyon frekansının alt sınırının belirlenmesinde anahtarlama elemanı tarafından üretilen salınımlı çıkış işaretinin denetlenen sistem tarafından filtre edip edilmediğine bakılır. Ikebe (973) tarafından yapılan bir çalışmada modülasyon frekansının giriş veya sistem frekansına oranı 7 den büyük olması kaydı ile modülasyon sinyalinin düşük genlikli yüksek frekans bileşenlerinin denetlenen doğrusal sistem tarafından tamamen süzülebileceği gösterilmiştir. Hafif salınımlı hareketlere müsaade edilmek kaydı ile bu oranın -5 değerlerine kadar indirilebileceği gösterilmiştir. Böylece daha düşük modülasyon frekansı ile daha yavaş anahtarlama valflerin oransal çalışması sağlanmaya çalışılmıştır.
6 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye 5. DİSK VALFE MEKATRONİK YAKLAŞIM Disk ile beraber valfi oluşturan birçok bileşen mevcuttur. Bu bileşenleri dört ana grupta toplamak mümkündür. Bunlar, elektronik kontrol elemanları, elektromanyetik kuvvet motoru (elektromıknatıs), akışkan pilot kademesi ve akışkan güç kademesidir. Bu bileşenlerden oluşan disk valfte mekatronik yaklaşım, düşük maliyet, kompakt boyut ve dinamik karakteristik açısından optimum bir tasarım oluşturmaktır. Bunun ile ilgili çevrim Şekil 3 de verilmiştir. Elektromanyetik Kuvvet motoru (elektromıknatıs) Tutma aralığı Bobin kuvveti Geri kuvvet Elektrik ve Elektronik Denetim DİSK Akışkan kuvveti Tutma aralığı Disk çapı Akışkan pilot kademesi Disk hareketi Mekanik bağlantı Atalet m Yaylılık K Konum/Basınç geribesleme Akışkan güç kademesi valf/kullanıcı Basınç debi modulasyonu Şekil 3.Disk valf sistemine mekatronik yaklaşım Elektromanyetik devrenin en önemli elemanlarından biri olan disk, akışkan-plaka kuvvetlendiricisindeki mekanik hareketi sağlar. Disk elemanı aynı zamanda, ön gergili yay kuvveti ile manyetik kuvvet ortadan kalktığında, normalde kapalı olarak çalışan valfin kapanması yönünde bir geribesleme işareti oluşturur ve akışkan geçişine engel olur. Dinamik karakteristik açısından diskin kütlesi ve yayın rijitliği değişik cevap hızları için çok sayıda doğal frekans verecek şekilde ayarlanabilir. Manyetik, akışkan ve mekanik karakteristikler gibi çeşitli parametrelerin bazı etkileşimleri, komple valf tasarımının karmaşık etkileşimlerini belirtmek için gösterilmektedir. İlk olarak, disk üzerindeki çıkıntı ve sargı yüzeyi arasındaki mesafe tutma aralığını kontrol eder. Bu aralık maksimum elektromanyetik çekme kuvvetini tanımlar ve dolayısıyla artık mıknatıslanmayı kontrol eder. Tutma aralığı ve değişken disk yerdeğiştirmesi elektromanyetik çekme kuvvetini değiştirir ve tüm disk alanı boyunca radyal yağ akışı için akışkan film kalınlığı sağlar. İkinci olarak, disk çapı elektromanyetik kuvvet ve üretilen akışkan kuvvetini etkiler. İdeal olarak, büyük bir disk manyetik kuvveti maksimum yapmak için gereklidir. Ancak küçük disk çapı doğrusal olmayan akışkan reaksiyon kuvvetlerini minimum yapar. Son olarak, yay rijitliği, kuvvet doğrusallığı ve dinamik performans gibi valf elektromanyetik karakteristikleri, disk konfügürasyonu ve sargı kalıcı mıknatıs düzenlemesi ile tanımlanır.
7 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye 6. ARAŞTIRMA SONUÇLARI VE TARTIŞMA 6. Deneysel Sonuçlar Disk tipi solenoid valf üzerine yapılan çalışmalar, statik ve dinamik çalışmalar olarak iki kısımda gerçekleştirilmiştir. Statik çalışmalar, valfin yük basıncı-debi ve DGM sinyalinin doluluk-boşluk oranlarına göre debi karakteristiklerinin çıkarılması olarak gerçekleştirilmiştir. Valfin yük basıncı- debi karakteristiği. A,. A ve.5 A dc akım değerlerinde, sistem basıncı 5 bar alınarak yapılan deneyler sonunda elde edilen sonuçlar Şekil te verilmiştir. Debi [lt/dak] 6 3. A. A 3.5 A Yük basıncı (P L) [bar] Şekil. Disk valfin yük basıncı-debi karakteristiği Statik karakteristiğin ikinci aşaması olan DGM sinyalinin doluluk-boşluk oranlarına göre debi karakteristiğini belirlemek için, DGM sinyalinin frekanslarının belirlenmesi gerekmektedir. Yapılan hesaplamalar sonucu diskin hareketini tamamladığı zaman referans olarak alındığında, bu değerin yaklaşık 3 ms civarında olduğu görülmektedir. Bu zaman içinde valfin hareketli elemanı olan disk, hareketini tamamlamıştır. DGM sinyalinin frekansını hesaplamak için bu zaman bir referans olacaktır. Bir darbe süresi içinde ya da yarım periyotta valf hareketini tamamlamak zorundadır. Buna göre DGM sinyali 66.7 Hz lik bir frekansa sahip olmalıdır. Ayrıca karşılaştırma yapabilmek için bu frekansın altında ve üstünde iki frekans olmak üzere Hz, 6 Hz ve 5 Hz değerleri seçilmiştir. Debi [lt/dak] 7 Debi [lt/dak] Hz 6 Hz 3 5 Hz I=. A 8 Hz 6 Hz 3 5 Hz I=.5 A Doluluk-boşluk oranı [%] Doluluk-boşluk oranı [%] Şekil 5. Çeşitli frekanslarda doluluk-boşluk oranı-debi karakteristiği
8 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye Belirlenen bu frekans değerlerine göre doluluk-boşluk- debi deneysel sonuçları Şekil 5 te verilmiştir. 6. Dinamik Davranışın Bilgisayar Çözümleri Bilgisayar çözümlerini, disk valfin dinamik karakteristiğini bulmak için (5), (6) ve (7) nolu ifadeler kullanılmıştır. Çözüm için MATLAB-SIMULINK programı kullanılmıştır. Kurulan SIMULINK modeli Şekil 6 da verilmiştir. Bu çözümlerden valfteki akım değişimi ve diskin konumu sonuçları sırasıyla Şekil 7 ve Şekil 8 de verilmiştir. Besleme gerilimi [v] Sum di/dt /s Product Integrator i Akım R (ohm) f(u) x /L Product (u[])^ i ^ Fm f(u) Lx x Product5.5 sabit Hız 3 Fön Sum /(5e-3) Disk kütlesi [kg] Product3 /s Integrator Product dx/dt /s Integrator3 x >= Relational Operator Product7 konum 573 3e- Hareket miktarı [m] >= Relational Operator B K [N/m] Şekil 6 SIMULINK model Akım [A] Disk yerdeğiştirmesi [mm] Uyarı 7. 5 V(3.75 A) Uyarı V (5 A) 3 Uyarı.5 V (6.5 A) Uyarı 5 V (7.5 A) Bobin direnci Ω Uyarı 7.5 V(3.75 A) Uyarı V (5 A) 3 Uyarı.5 V (6.5 A) Uyarı 5 V (7.5 A) Bobin direnci Ω Zaman [ms] Şekil 7 Diskli valfin akım karakteristiği Zaman [ms] Şekil 8 Diskli valfin konum karakteristiği 7 SONUÇ Diskli solenoid valf aç-kapa çalışan bir solenoid valftir. Aç-kapa çalışan solenoid valfin bobinin uçlarına uygulanan dc akım belli bir değeri almadığı sürece, valf akışa
9 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye müsaade etmez. Bu akım değeri aşıldıktan sonra valf tamamen açılır ve akışkan geçişine müsaade edilir. Aç-kapa çalışan bir solenoid valf için akışkan miktarının ara değerleri yoktur, giriş işareti ile orantılı bir akışkan debisi elde edilemez. Böyle bir solenoid valften, DGM tekniği uygulanarak, çıkış işaretinin zaman ortalamasının giriş işareti ile orantılı olması sağlamaktadır. Şekil 5 te gösterildiği gibi çıkış işareti debi ile darbelerin doluluk boşluk oranı arasında bir doğrusallık olduğu görülmektedir. Bu doğrusallık, darbelerin frekansları ile bir miktar değişkenlik gösterse de genel itibari ile doğrusallık elde edilmiştir. Disk valfin dinamik karakteristiklerinin bilgisayar çözümlerine baktığımızda, akım eğrisinde meydana gelen ilk çukurlukta, diskin hareketini tamamladığı ve bu noktada sabit kaldığı ve hızının sıfır olduğu görülmektedir. Disk hareketinin tamamlandığı noktadaki bu zaman DGM frekansı için önemli bir kriter olmaktadır. 8. KAYNAKLAR YÜKSEL, İ. 98. An Investigation of Electro-hydraulic Floating Disc Switching Valves. Doktora tezi, University of Surrey. USMAN, A. 98. Development of an electro-hydraulic floating double-disc valve. Doktora tezi, University of Surrey. LAU, K.S Position controlled disc valve. Doktora tezi, University of Surrey. SUN, Y. ve G. A. PARKER. 99. Steady-State Theoretical Model of An Electrohydraulic Single-Disk Pilot Valve. Transaction of the ASME Journal of Dynamic Systems, Measurement and Control,Vol., MUTO,T.,H.YAMADA ve Y.SUEMATSU.99.Digital Control of Hydraulic Actuator System Operated by Differential Pulse Width Modulation. JSME International Journal, Series III, Vol.33, No:, WENNMACHER, G. 99. Elektrohydraulischer Positionerantrieb mit Schnellschaltventilen und Digitaler Regelung. o+p Olhydraulik und pneumatik, Nr., MURTAUGH, S.A An Introduction to the Time Modulated Acceleration Switching Electrohydraulic Servomechanism. Transaction of the ASME Journal of Basic Engineering, LEUFGEN, M. ve Y. LU. 99. Pneumatischer Positionerantrieb mit Schaltventilen. o+p Olhydraulik und pneumatik, Nr., 7-3. IKEBE, Y. ve T. NAKADA On a Piezoelectric Flapper Type Servovalve Operated by a Pulse-Width-Modulated Signal. Fourteenth Joint Automatic Control Conference of The American Automatic Control Council, GOLDSTEIN, S.R. ve H.H. RICHARDSON A Differential Pulse-Length- Modulated Pneumatic Servo Utilizing Floating Flapper Disk Switching Valves. Transaction of the ASME Journal of Basic Engineering, ÖNBAŞ, H. İ Hidrolik Sistemler İçin Sayısal Sinyal İşleme ve Sürücü Devre Tasarımı ve Analizi. Yüksek Lisans Tezi, U.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa. YÜKSEL, İ., M. ŞENGİRGİN, H. İ. ÖNBAŞ. 99. Elektrohidrolik Valflerin DGM Tekniği İle Sürülmesinin Teorik ve Deneysel Araştırılması. Otomatik Kontrol Bilimsel Toplantısı, TOK'9, ŞENGİRGİN, M., İ. YÜKSEL, G. ŞEFKAT ve H. İ. ÖNBAŞ DGM Tekniği İle Servovalf Kumandalı Hidrolik Sistemlerde Mikrodeneticili Konum Kontrolu. Otomatik Kontrol Bilimsel Toplantısı, TOK'96, 5-53.
10 3-5 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye ŞENGİRGİN, M., İ. YÜKSEL ve G. ŞEFKAT DGM Tekniği İle Hidrolik Servomekanizmalarda Konum Kontrolunun Bilgisayar Simulasyonu. Otomatik Kontrol Bilimsel Toplantısı, TOK'98, 35-. PARKER, G.A. ve SUN, Y.B A Mechantronic approach to compact fluid disc valve design. Proc. Instn. Mechn. Engrs., Vol. 9, sayfa 5-5
DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 5 Sayı: 2 sh. 53-60 Mayıs 2003
DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 5 Sayı: 2 sh. 53-60 Mayıs 2003 HIZLI ANAHTARLAMA ELEMANLI BİR İKİ KADEMELİ ELEKTROHİDROLİK VALF İLE GERÇEK ZAMANDA KONUM DENETİMİNİN İNCELENMESİ
DetaylıDGM Denetimli Hızlı Anahtarlama Valfi ile Pnömatik Bir Sistemin Konum Denetiminin Deneysel Araştırılması
Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi Science and Eng. J of Fırat Univ. 19 (2), 193-200, 2007 19 (2), 193-200, 2007 DGM Denetimli Hızlı Anahtarlama Valfi ile Pnömatik Bir Sistemin Konum Denetiminin Deneysel
DetaylıH04 Mekatronik Sistemler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören
H04 Mekatronik Sistemler MAK 3026 - Ders Kapsamı H01 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H02 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 Kontrol devrelerinde geri beslemenin önemi H04 Aktüatörler ve ölçme
DetaylıELEKTROHİDROLİK DİSK VALF İLE GERÇEK ZAMANDA KONUM DENETİMİ
ELEKTROHİDROLİK DİSK VALF İLE GERÇEK ZAMANDA KONUM DENETİMİ Mesut ŞENGİRGİN ve İbrahim YÜKSEL Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Bursa smesut@uludag.edu.tr Anahtar Kelimeler : Elektrohidrolik,
DetaylıELEKTROHİDROLİK VALFLERİN GELİŞİMİ VE KARAKTERİSTİKLERİNİN İNCELENMESİ
ELEKTROHİDROLİK VALFLERİN GELİŞİMİ VE KARAKTERİSTİKLERİNİN İNCELENMESİ İbrahim YÜKSEL Mesut ŞENGİRGİN ÖZET Bu çalışmada, elektrohidrolik denetimsistemlerinde kullanılan valflerin tarihsel gelişimi ve karakteristikleri
DetaylıAKTÜATÖRLER Elektromekanik Aktüatörler
AKTÜATÖRLER Bir sitemi kontrol için, elektriksel, termal yada hidrolik, pnömatik gibi mekanik büyüklükleri harekete dönüştüren elemanlardır. Elektromekanik aktüatörler, Hidromekanik aktüatörler ve pnömatik
DetaylıOtomatik Kontrol I. Dinamik Sistemlerin Matematik Modellenmesi. Yard.Doç.Dr. Vasfi Emre Ömürlü
Otomatik Kontrol I Dinamik Sistemlerin Matematik Modellenmesi Yard.Doç.Dr. Vasfi Emre Ömürlü Mekanik Sistemlerin Modellenmesi Elektriksel Sistemlerin Modellenmesi Örnekler 2 3 Giriş Karmaşık sistemlerin
DetaylıVALF SEÇİM KRİTERLERİ
29 VALF SEÇİM KRİTERLERİ Fatih ÖZCAN ÖZET Güç iletim sisteminin seçilmesinde, hidroliğin bize sunduğu avantajların gelişen sınirlarının bilinmesi doğru karar vermemiz açısından çok önemlidir.bu bildiride
DetaylıKUVVET GERİBESLEMELİ BİR TEST DÜZENEĞİNİN TASARIMI, ANALİZİ VE SİSTEM ELEMANLARININ SEÇİMİ
255 KUVVET GERİBESLEMELİ BİR TEST DÜZENEĞİNİN TASARIMI, ANALİZİ VE SİSTEM ELEMANLARININ SEÇİMİ Mesut ŞENGİRGİN İbrahim YÜKSEL ÖZET Bu bildiride, elekrohidrolik valf denetimli bir kuvvet geribeslemeli test
Detaylıtmmob makina mühendisleri odası II. ULUSAL HİDROLİK PNÖMATİK KONGRESİ VE SERGİSİ
tmmob makina mühendisleri odası II. ULUSAL HİDROLİK PNÖMATİK KONGRESİ VE SERGİSİ BİLDİRİLER İ İ KİTABI İZMİR mmo yayın no : E/2001/278-1 KASIM 2001 tmmob makina mühendisleri odası Sümer Sok. No: 36/1-A
DetaylıPULS GENĐŞLĐĞĐ MODÜLASYONU TEKNĐĞĐNĐN BĐLGĐSAYAR KONTROLLÜ HĐDROLĐK SĐSTEMLERE UYGULANMASI
263 PULS GENĐŞLĐĞĐ MODÜLASYONU TEKNĐĞĐNĐN BĐLGĐSAYAR KONTROLLÜ HĐDROLĐK SĐSTEMLERE UYGULANMASI Ömer KELEŞ Yücel ERCAN ÖZET Bu çalışmada, özellikle yavaş hareket eden hidrolik tahrik sistemlerinde meydana
DetaylıFiziksel Sistemlerin Matematik Modeli. Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012
Fiziksel Sistemlerin Matematik Modeli Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012 Matematik Modele Olan İhtiyaç Karmaşık denetim sistemlerini anlamak için
DetaylıHidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz
Hidrostatik Güç İletimi Vedat Temiz Tanım Hidrolik pompa ve motor kullanarak bir sıvı yardımıyla gücün aktarılmasıdır. Hidrolik Pompa: Pompa milinin her turunda (dönmesinde) sabit bir miktar sıvı hareketi
DetaylıRobotik AKTUATÖRLER Motorlar: Çalışma prensibi
Robotik AKTUATÖRLER Motorlar: Çalışma prensibi 1 Motorlar: Çalışma prensibi Motorlar: Çalışma prensibi 2 Motorlar: Çalışma prensibi AC sinyal kutupları ters çevirir + - AC Motor AC motorun hızı üç değişkene
DetaylıSERVOVALF KUMANDALI ELEKTROHİDROLİK BİR KONUM DENETİM SİSTEMİNDE KARŞI YÜKÜN ETKİSİNİN İNCELENMESİ
101 SERVOVALF KUMANDALI ELEKTROHİDROLİK BİR KONUM DENETİM SİSTEMİNDE KARŞI YÜKÜN ETKİSİNİN İNCELENMESİ Elif ERZAN TOPÇU Mesut ŞENGİRGİN İbrahim YÜKSEL ÖZET Bu çalışmada sero alf kumandalı elektrohidrolik
DetaylıELEKTROPNÖMATİK ve ALTERNATİF VALFLERİN GELİŞİMİ VE KARAKTERİSTİKLERİNİN İNCELENMESİ
ELEKTROPNÖMATİK ve ALTERNATİF VALFLERİN GELİŞİMİ VE KARAKTERİSTİKLERİNİN İNCELENMESİ Elif ERZAN TOPÇU İbrahim YÜKSEL Özet: Bu çalışmada pnömatik denetim sistemlerinde kullanılan farklı yapılardaki standart
DetaylıYapı Sistemlerinin Hesabı İçin. Matris Metotları. Prof.Dr. Engin ORAKDÖĞEN Doç.Dr. Ercan YÜKSEL Bahar Yarıyılı
Yapı Sistemlerinin Hesabı İçin Matris Metotları 05-06 Bahar Yarıyılı Prof.Dr. Engin ORAKDÖĞEN Doç.Dr. Ercan YÜKSEL BÖLÜM VIII HAREKET DENKLEMİ ZORLANMIŞ TİTREŞİMLER SERBEST TİTREŞİMLER Bu bölümün hazırlanmasında
DetaylıKullanım Klavuzu. Dungs Gaz Valfi. Türkçe DMV-D/11 DMV-DLE/11
Kullanım Klavuzu DMV-D/11 DMV-DLE/11 Dungs Gaz Valfi Türkçe Teknik DUNGS double solenoid vana DMV, iki manyetik valfin tek bir kompakt armatür içinde entegre edilmiş halidir: - otomatik kapama valfleri
Detaylı1.1 Yapı Dinamiğine Giriş
1.1 Yapı Dinamiğine Giriş Yapı Dinamiği, dinamik yükler etkisindeki yapı sistemlerinin dinamik analizini konu almaktadır. Dinamik yük, genliği, doğrultusu ve etkime noktası zamana bağlı olarak değişen
Detaylı3.1. Proje Okuma Bilgisi 3.1.1. Tek Etkili Silindirin Kumandası
HİDROLİK SİSTEM KURMAK VE ÇALIŞTIRMAK 3.1. Proje Okuma Bilgisi 3.1.1. Tek Etkili Silindirin Kumandası Basınç hattından gelen hidrolik akışkan, 3/2 yön kontrol valfine basılınca valften geçer. Silindiri
DetaylıDENEY NO : 4 DENEY ADI : Darbe Genişlik Demodülatörleri
DENEY NO : 4 DENEY ADI : Darbe Genişlik Demodülatörleri DENEYİN AMACI :Darbe Genişlik Demodülatörünün çalışma prensibinin anlaşılması. Çarpım detektörü kullanarak bir darbe genişlik demodülatörünün gerçekleştirilmesi.
Detaylı(Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 1) SÜSPANSİYON SİSTEMLERİNİN PID İLE KONTROLÜ. DENEY SORUMLUSU Arş.Gör. Sertaç SAVAŞ
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 (Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 1) SÜSPANSİYON SİSTEMLERİNİN PID İLE KONTROLÜ DENEY
DetaylıU.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektronik Mühendisliği Bölümü ELN3102 OTOMATİK KONTROL Bahar Dönemi Yıliçi Sınavı Cevap Anahtarı
U.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektronik Mühendisliği Bölümü ELN30 OTOMATİK KONTROL 00 Bahar Dönemi Yıliçi Sınavı Cevap Anahtarı Sınav Süresi 90 dakikadır. Sınava Giren Öğrencinin AdıSoyadı :. Prof.Dr.
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ. DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ 1) İdeal Sönümleme Elemanı : a) Öteleme Sönümleyici : Mekanik Elemanların Matematiksel Modeli Basit mekanik elemanlar, öteleme hareketinde;
DetaylıHİDROLİK BİR SERVO SİSTEMİN KAYAN REJİMLİ KONUM KONTROLU
335 HİDROLİK BİR SERVO SİSTEMİN KAYAN REJİMLİ KONUM KONTROLU Kenan KUTLU Murat BÜYÜKSAVCI ÖZET Bu çalışmada asimetrik hidrolik bir silindir, oransal yön valfi ve lineer optik kodlayıcıdan oluşan bir deney
DetaylıPROSES KONTROL DENEY FÖYÜ
T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA TEORİSİ, SİSTEM DİNAMİĞİ VE KONTROL ANA BİLİM DALI LABORATUARI PROSES KONTROL DENEY FÖYÜ 2016 GÜZ 1 PROSES KONTROL SİSTEMİ
DetaylıŞekil 1. Darbe örnekleri
PWM SOKET BİLGİ KİTAPÇIĞI PWM(Darbe Genişlik Modülasyonu) Nedir? Darbe genişlik modülasyonundan önce araçlardaki fren sistemlerinden bahsetmekte fayda var. ABS frenler bilindiği üzere tekerleklerin kızaklanmasını
DetaylıANAHTARLI RELÜKTANS MOTORUN SAYISAL HIZ KONTROLÜ
ANAHTARLI RELÜKTANS MOTORUN SAYISAL HIZ KONTROLÜ Zeki OMAÇ Hasan KÜRÜM Fırat Üniversitesi Bingöl Meslek Yüksekokulu Bingöl Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik - Elektronik Mühendisliği Bölümü
DetaylıDers İçerik Bilgisi. Dr. Hakan TERZİOĞLU Dr. Hakan TERZİOĞLU 1
Dr. Hakan TERZİOĞLU Ders İçerik Bilgisi PID Parametrelerinin Elde Edilmesi A. Salınım (Titreşim) Yöntemi B. Cevap Eğrisi Yöntemi Karşılaştırıcı ve Denetleyicilerin Opamplarla Yapılması 1. Karşılaştırıcı
DetaylıKAPASİTİF ALGILAYICILARIN TASARIMI VE DENETİM SİSTEMLERİNDEKİ YERİ ÖZET ABSTRACT
KAPASİTİF ALGILAYICILARIN TASARIMI VE DENETİM SİSTEMLERİNDEKİ YERİ Mesut ŞENGİRGİN * İbrahim YÜKSEL * Gürsel ŞEFKAT * Tuncay ŞAHİN ** ÖZET Bu çalışmada, endüstriyel alanda yaygın olarak kullanılan kapasitif
DetaylıDersin Yarıyılı. Kredisi. Prof. Dr. İbrahim YÜKSEL/ Öğr. Gör. Dr. Mesut ŞENGİRGİN/ Öğr. Gör. Dr. Gürsel ŞEFKAT/Öğr.Gör.Dr. Zeliha K.
MAK3002 OTOMATİK KONTROL 2007-2008 YAZ OKULU Adı Otomatik Kontrol Dili Türü Ön Koşulu Koordinatörleri İçeriği Amacı Kodu MAK 3002 Türkçe Zorunlu Yok Yarıyılı 6 Kredisi Laboratuar (Saat/Hafta) Prof. Dr.
DetaylıSERVOHİDROLİK AMORTİSÖR DİNAMOMETRESİNİN DİNAMİK MODELİ VE SİMÜLASYONU
445 SERVOHİDROLİK AMORTİSÖR DİNAMOMETRESİNİN DİNAMİK MODELİ VE SİMÜLASYONU Tuna BALKAN Y. Samim ÜNLÜSOY ÖZET Amortisör karakteristiklerinin elde edilmesinde kullanılan dinamometreler için mekanik, servohidrolik
DetaylıT.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI
T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI BORULARDA VE HİDROLİK ELEMANLARDA SÜRTÜNME KAYIPLARI DENEY FÖYÜ 1. DENEYİN AMACI Borularda
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI İşaret akış diyagramları blok diyagramlara bir alternatiftir. Fonksiyonel bloklar, işaretler, toplama noktaları
DetaylıMESAFE VE KONUM ALGILAYICILARI
MESAFE VE KONUM ALGILAYICILARI Mesafe (veya yer değiştirme) algılayıcıları birçok farklı türde ölçüm sistemini temel alabilir. Temassız tip mesafe algılayıcıları imalat sanayinde geniş kullanım alanına
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi Konu Başlıkları Enerjide değişim Enerji sistemleri mühendisliği Rüzgar enerjisi Rüzgar enerjisi eğitim müfredatı Eğitim
Detaylı(Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 3) HAVA KÜTLE AKIŞ SİSTEMLERİNDE PID İLE SICAKLIK KONTROLÜ. DENEY SORUMLUSU Arş.Gör.
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 (Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 3) HAVA KÜTLE AKIŞ SİSTEMLERİNDE PID İLE SICAKLIK
DetaylıKAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar
KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Eksenel yataklama türleri Yatak malzemeleri Hidrodinamik
DetaylıDC DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER
1. DENEYİN AMACI KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) DC DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER DC-DC gerilim azaltan
DetaylıSistem Dinamiği ve Simülasyon
Sistem Dinamiği ve Simülasyon Yrd.Doç.Dr. Meral BAYRAKTAR Makine Teorisi Sistem Dinamiği ve Kontrol Anabilim Dalı 1 DERS DÜZEND ZENİ Ders Sorumlusu Ders Saati : Yrd.Doç.Dr. Meral Bayraktar : Persembe 14:00-16:00
DetaylıHidrolik-Pnömatik. Hazırlayan: Öğr. Gör. Aydın ÖZBEY
Hidrolik-Pnömatik Basınçlandırılmış akışkanın, mekanik özelliklerini, davranışlarını, kuvvet iletiminde kullanılmasını, akışkanın hareket ve kontrolünü inceleyen bilime hidrolik ya da pnömatik denir. Hidrolikte
Detaylı1. DENEY ADI: Rezonans Deneyi. analitik olarak bulmak denir. Serbestlik Derecesi: Genlik: Periyot: Frekans: Harmonik Hareket:
1. DENEY ADI: Rezonans Deneyi 2. analitik olarak bulmak. 3. 3.1. denir. Serbestlik Derecesi: Genlik: Periyot: Frekans: Harmonik Hareket: Harmonik Hareket Rezonans: Bu olaya rezonans denir, sistem için
DetaylıHİDROLİK SİSTEMLERİN TASARIMINDA PAKET PROGRAM VE HİDROLİK MODÜLLER KULLANILARAK KOLAY BENZETİM YAPILMASI
49 HİDROLİK SİSTEMLERİN TASARIMINDA PAKET PROGRAM VE HİDROLİK MODÜLLER KULLANILARAK KOLAY BENZETİM YAPILMASI Tuna BALKAN M. A. Sahir ARIKAN ÖZET Bu çalışmada, hidrolik sistemlerin tasarımında hazır ticari
DetaylıŞekil 5-1 Frekans modülasyonunun gösterimi
FREKANS MODÜLASYONU (FM) MODÜLATÖRLERİ (5.DENEY) DENEY NO : 5 DENEY ADI : Frekans Modülasyonu (FM) Modülatörleri DENEYİN AMACI :Varaktör diyotun karakteristiğinin ve çalışma prensibinin incelenmesi. Gerilim
DetaylıYapı Sistemlerinin Hesabı İçin. Matris Metotları. Prof.Dr. Engin ORAKDÖĞEN Doç.Dr. Ercan YÜKSEL Bahar Yarıyılı
Yapı Sistemlerinin Hesabı İçin Matris Metotları 2015-2016 Bahar Yarıyılı Prof.Dr. Engin ORAKDÖĞEN Doç.Dr. Ercan YÜKSEL 1 BÖLÜM VIII YAPI SİSTEMLERİNİN DİNAMİK DIŞ ETKİLERE GÖRE HESABI 2 Bu bölümün hazırlanmasında
DetaylıKONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ
KONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ 1. AMAÇ: Endüstride kullanılan direnç, kapasite ve indüktans tipi konum (yerdeğiştirme) algılama transdüserlerinin temel ilkelerini açıklayıp kapalı döngü denetim
DetaylıELEKTRİK MOTOR SÜRÜCÜLERİ: PWM AC KIYICILAR
ELEKTRİK MOTOR SÜRÜCÜLERİ: PWM AC KIYICILAR Hazırlayan ve Sunan: ELEKTRİK_55 SUNUM AKIŞI: PWM (DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONU) NEDİR? Çalışma Oranı PWM in Elde Edilmesi Temelleri PWM in Kullanım Alanları AC
DetaylıŞekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri
2. Alternatif Akım =AC (Alternating Current) Değeri ve yönü zamana göre belirli bir düzen içerisinde değişen akıma AC denir. En çok bilinen AC dalga biçimi Sinüs dalgasıdır. Bununla birlikte farklı uygulamalarda
DetaylıDouble solenoid vana Nominal çap Rp 3/8 - Rp 2 DMV-D/11 DMV-DLE/11
Double solenoid vana Nominal çap Rp 3/8 - DMV-D/11 DMV-DLE/11 7.30 Printed in Germany Edition 02.10 Nr. 253 071 1 6 Teknik DUNGS double solenoid vana DMV, iki manyetik valfin tek bir kompakt armatür içinde
DetaylıASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN
ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN VİSKOZİTE ÖLÇÜMÜ Viskozite, bir sıvının iç sürtünmesi olarak tanımlanır. Viskoziteyi etkileyen en önemli faktör sıcaklıktır. Sıcaklık arttıkça sıvıların viskoziteleri azalır.
Detaylıtasarım ELEKTROMEKANİK MUSLUK TASARİMİ Gürsel ŞEFKAT Uludağ Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü
ELEKTROMEKANİK MUSLUK TASARİMİ Gürsel ŞEFKAT Uludağ Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü ayarımızın vazgeçilmez ihtiyaçlarından biri olan su; güç, bereket, enerji, sağlık,
DetaylıGÜÇ-TORK. KW-KVA İlişkisi POMPA MOTOR GÜCÜ
Bu sayfada mekanikte en fazla kullanılan formülleri bulacaksınız. Formüllerde mümkün olduğunca SI birimleri kullandım. Parantez içinde verilenler değerlerin birimleridir. GÜÇ-TORK T: Tork P: Güç N: Devir
DetaylıEklentiler. Pnömatik servomotorlar. İklimlendirme sistemlerinde damperlerin açılıp kapatıl masına yönelik pnömatik servomotorlar K3 1.
,3 X X testregistrierung Eklentiler Konum anahtarı İklimlendirme sistemlerinde damperlerin açılıp kapatıl masına yönelik pnömatik servomotorlar JZ ve JZ-Düşük sızıntılı Tipi çok kanatlı damperlere ait
DetaylıBİR ELEKTROMEKANİK AYGITIN STATİK VE DİNAMİK KARAKTERİSTİĞİNİN ARAŞTIRILMASI
PAMUKKALE ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K FAKÜLTESİ PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING COLLEGE MÜHENDİ SLİ K BİLİMLERİ DERGİ S İ JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES YIL CİLT SAYI SAYFA : : 8 : : 7-8 BİR ELEKTROMEKANİK
DetaylıVUVG solenoid valfler
VUVG solenoid valfler Üniversal valf Anavalfileelektrikbağlantı pleytin kombinasyonu ile Genișlik10mmve14mm VUVG-L ve VUVG-S hat tipi valfler VUVG-B bağlantı pleytli valfler VUVG-L ve VUVG-S de dahili
DetaylıSistem nedir? Başlıca Fiziksel Sistemler: Bir matematiksel teori;
Sistem nedir? Birbirleriyle ilişkide olan elemanlar topluluğuna sistem denir. Yrd. Doç. Dr. Fatih KELEŞ Fiziksel sistemler, belirli bir görevi gerçekleştirmek üzere birbirlerine bağlanmış fiziksel eleman
DetaylıMAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR
MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: 1- (24 Puan) Şekildeki 5.08 cm çaplı 38.1 m uzunluğunda, 15.24 cm çaplı 22.86 m uzunluğunda ve 7.62 cm çaplı
DetaylıEndüstriyel Sensörler ve Uygulama Alanları Kalite kontrol amaçlı ölçme sistemleri, üretim ve montaj hatlarında imalat sürecinin en önemli aşamalarındandır. Günümüz teknolojisi mükemmelliği ve üretimdeki
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI
EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SÜREÇ KONTROL Süreç Kontrol Süreç kontrolle ilişkili işlemler her zaman doğada var olmuştur. Doğal süreç kontrolünü yaşayan bir
DetaylıFİZ217 TİTREŞİMLER VE DALGALAR DERSİNİN 2. ARA SINAV SORU CEVAPLARI
1) Gerilmiş bir ipte enine titreşimler denklemi ile tanımlıdır. Değişkenlerine ayırma yöntemiyle çözüm yapıldığında için [ ] [ ] ifadesi verilmiştir. 1.a) İpin enine titreşimlerinin n.ci modunu tanımlayan
DetaylıANALOG HABERLEŞME (GM)
ANALOG HABERLEŞME (GM) Taşıyıcı sinyalin sinüsoidal olduğu haberleşme sistemidir. Sinüs işareti formül olarak; V. sin(2 F ) ya da i I. sin(2 F ) dır. Formülde; - Zamana bağlı değişen ani gerilim (Volt)
DetaylıPRES ĐŞLERĐNDE HĐDROPNÖMATĐK OLARAK ÇALIŞAN YÜKSEK GÜÇ ARTIRICI ÜNĐTELER
atölyeden PRES ĐŞLERĐNDE HĐDROPNÖMATĐK OLARAK ÇALIŞAN YÜKSEK GÜÇ ARTIRICI ÜNĐTELER A. Turan GÜNEŞ Pres işlerinde zaman zaman yüksek güçlü ve kısa kurslu alt ve üst baskı düzenlerine ihtiyaç duyulur. Đki
DetaylıMAK3002 OTOMATİK KONTROL 2008-2009 BAHAR. Ders Kitabı (Ders Notu)
MAK3002 OTOMATİK KONTROL 2008-2009 BAHAR Dersin Adı Otomatik Kontrol Dersin Dili Dersin Türü Dersin Ön Koşulu Dersin Koordinatörleri Dersin İçeriği Dersin Amacı Dersin Kodu MAK 3002 Türkçe Zorunlu Yok
Detaylı100 kv AC YÜKSEK GERİLİM BÖLÜCÜSÜ YAPIMI
465 100 kv AC YÜKSEK GERİLİM BÖLÜCÜSÜ YAPIMI Ahmet MEREV Serkan DEDEOĞLU Kaan GÜLNİHAR ÖZET Yüksek gerilim, ölçülen işaretin genliğinin yüksek olması nedeniyle bilinen ölçme sistemleri ile doğrudan ölçülemez.
DetaylıSistem Dinamiği. Bölüm 2- Dinamik Cevap ve Laplace Dönüşümü. Doç.Dr. Erhan AKDOĞAN
Sistem Dinamiği - Dinamik Cevap ve Laplace Dönüşümü Doç. Sunumlarda kullanılan semboller: El notlarına bkz. Yorum Soru MATLAB Bolum No.Alt Başlık No.Denklem Sıra No Denklem numarası Şekil No Şekil numarası
DetaylıHİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU
HİDROLİK Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Ders Hakkında Genel Bilgiler Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Hidrolik (Prof. Dr. B. Mutlu SÜMER, Prof. Dr. İstemi ÜNSAL. ) 2-Akışkanlar Mekaniği
DetaylıDENEY FÖYÜ 7: Seri ve Paralel Rezonans Devreleri
DENEY FÖYÜ 7: Seri ve Paralel Rezonans Devreleri Deneyin Amacı: Seri ve paralel rezonans devrelerini incelemek, devrelerin karakteristik parametrelerini hesaplamak ve ölçmek, rezonans eğrilerini çizmek.
DetaylıElektrik ve Magnetizma
Elektrik ve Magnetizma 1.1. Biot-Sawart yasası Üzerinden akım geçen, herhangi bir biçime sahip iletken bir tel tarafından bir P noktasında üretilen magnetik alan şiddeti H iletkeni oluşturan herbir parçanın
DetaylıTemel Semboller. Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir. Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir
Çizgi Temel Semboller Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir Bir ünitedeki iki veya daha fazla fonksiyonu gösterir Daire - Yarımdaire Daire - Enerji çevrim
DetaylıSistem Dinamiği. Bölüm 9- Frekans Domeninde Sistem Analizi. Doç.Dr. Erhan AKDOĞAN
Sistem Dinamiği Bölüm 9- Frekans Domeninde Sistem Analizi Sunumlarda kullanılan semboller: El notlarına bkz. Yorum Bolum No.Alt Başlık No.Denklem Sıra No Denklem numarası Şekil No Şekil numarası Dikkat
DetaylıHareket Kanunları Uygulamaları
Fiz 1011 Ders 6 Hareket Kanunları Uygulamaları Sürtünme Kuvveti Dirençli Ortamda Hareket Düzgün Dairesel Hareket http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Sürtünme Kuvveti Çevre faktörlerinden dolayı (hava,
DetaylıSayısal Filtre Tasarımı
Sayısal Filtre Tasarımı Sayısal Filtreler Filtreler ayrık zamanlı sistemlerdir. Filtreler işaretin belirli frekanslarını güçlendirmek veya zayıflatmak, belirli frekanslarını tamamen bastırmak veya belirli
Detaylı9. PNÖMATİK SEMBOLLER
PNÖMATİK SİSTEMLER 9. PNÖMATİK SEMBOLLER 9.1. Enerji Dönüştürme Elemanları Kompresör Vakum pompası Tek yönlü, sabit debili pnömatik motor Çift yönlü, sabit debili pnömatik motor Tek yönlü, değişken debili
DetaylıHidrolik devre sembolleri Hidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri
Hidrolik devre sembolleri Hidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri Çizgi Temel Semboller Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir Daire - Yarımdaire Kare - Dikdörtgen Dörtgen Çeşitli Semboller Üçgen Pompa
DetaylıHidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri Çizgi Temel Semboller Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir Daire - Yarımdaire Bir ünitedeki iki veya daha
DetaylıBİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM HAFTA 9 COSMOSWORKS İLE ANALİZ
BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM HAFTA 9 COSMOSWORKS İLE ANALİZ Sunum içeriği: 1. Merkezkaç Kuvveti (Centrifugal Force) 2. Burkulma (Flambaj Analizi) 3. Doğal Frekans Analizi (Natural Frequencies) Merkezkaç
DetaylıA İşletme kontakları PCB montaj - çatal terminaller. Pin yüzeyi görünümü
66 Serisi - Güç Röleleri 30 A Özellikler 66.22 66.82 2 Kutuplu geniş (DPDT) 30 A Güç Rölesi 66.22 PCB bağlantıları & montaj 66.82 Faston 250 bağlantıları - Flanş montaj EN 60335-1 e göre bobin ve kontak
DetaylıNewton un ikinci yasası: Bir cisim ivmesi cisim üzerine etki eden toplam kuvvet ile doğru orantılı cismin kütlesi ile ters orantılıdır.
Bölüm 5: Hareket Yasaları(Özet) Önceki bölümde hareketin temel kavramları olan yerdeğiştirme, hız ve ivme tanımlanmıştır. Bu bölümde ise hareketli cisimlerin farklı hareketlerine sebep olan etkilerin hareketi
DetaylıAccurax lineer motor ekseni
ADR RL-EA-AF-@ Accurax lineer motor ekseni Gelişmiş lineer motor ekseni Yüksek etkili demir çekirdekli lineer motorlar ve mıknatıs kanalları standart lineer motor ekseninde 00'ün üzerinde çeşitliliğe sahiptir.
DetaylıGüç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve elektronik bilim dalları arasında bir bilim dalıdır.
3. Bölüm Güç Elektroniğinde Temel Kavramlar ve Devre Türleri Doç. Dr. Ersan KABALC AEK-207 GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ Güç Elektroniğine Giriş Güç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve
DetaylıKST Lab. Manyetik Top Askı Sistemi Deney Föyü
KST Lab. Manyetik Top Askı Sistemi Deney Föyü. Deney Düzeneği Manyetik Top Askı sistemi kontrol alanındaki popüler uygulamalardan biridir. Buradaki amaç metal bir kürenin manyetik alan etkisi ile havada
DetaylıPULS GENİŞLİĞİ MODÜLASYONU İLE HİDROLİK ORANSAL BİR SİSTEMİN SÜRÜLMESİ
PULS GENİŞLİĞİ MODÜLASYONU İLE HİDROLİK ORANSAL BİR SİSTEMİN SÜRÜLMESİ Hasan Basri ULAŞ 1, Eşref ÇINAR 2, Musa BİLGİN 3 ÖZET Bu çalışmada, puls genişliği modülasyonu ile elektro-hidrolik oransal bir sistemin
DetaylıBileşen Formüller ve tarifi Devre simgesi Hidro silindir tek etkili. d: A: F s: p B: v: Q zu: s: t: basitleştirilmiş:
Fomüller ve birimler Fomüller ve birimler Hidrolik tesislerin planlaması ve boyutlandırılması çeşitli açılardan yapılmak zorundadır ve hidrolik elemanlar istenen işlevsel akışlara göre seçilmelidir. Bunun
DetaylıDoğrusal Demet Işıksallığı 2. Fatma Çağla Öztürk
Doğrusal Demet Işıksallığı Fatma Çağla Öztürk İçerik Demet Yönlendirici Mıknatıslar Geleneksel Demir Baskın Mıknatıslar 3.07.01 HPFBU Toplantı, OZTURK F. C. Demet Yönlendirici Mıknatıslar Durgun mıknatıssal
DetaylıSelçuk Üniversitesi. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı. Venturimetre Deney Föyü
Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Kimya Mühendisliği Laboratuvarı Venturimetre Deney Föyü Hazırlayan Arş.Gör. Orhan BAYTAR 1.GİRİŞ Genellikle herhangi bir akış
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 10 Eylemsizlik Momentleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C.Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 10. Eylemsizlik Momentleri
DetaylıKST Lab. Shake Table Deney Föyü
KST Lab. Shake Table Deney Föyü 1. Shake Table Deney Düzeneği Quanser Shake Table, yapısal dinamikler, titreşim yalıtımı, geri-beslemeli kontrol gibi çeşitli konularda eğitici bir deney düzeneğidir. Üzerine
DetaylıKUVVET GERİBESLEMELİ BİR TEST DÜZENEĞİNİN TASARIMI, ANALİZİ VE SİSTEM ELEMANLARININ SEÇİMİ
KUVVET GERİBESLEMELİ BİR TEST DÜZENEĞİNİN TASARIMI, ANALİZİ VE SİSTEM ELEMANLARININ SEÇİMİ Mesut ŞENGİRGİN İbrahim YÜKSEL ÖZET Bu bildiride, elekrohidrolik alf denetimli bir kuet geribeslemeli test düzeneğinin
DetaylıSolenoid valfler VMPA1
Valfgenișliği 10/20 mm, debi miktarı 700 l/dk ya kadar Elektriksel bağlantı M8 yuvarlak soket ile Yüksekçalıșma gerilimi toleransı 24 V ±25% Tümvalfseçenekleri Modüler çok fonksiyonlu valf adası olarak
DetaylıBölüm 3. Tek Serbestlik Dereceli Sistemlerin Zorlanmamış Titreşimi
Bölüm 3 Tek Serbestlik Dereceli Sistemlerin Zorlanmamış Titreşimi Sönümsüz Titreşim: Tek serbestlik dereceli örnek sistem: Kütle-Yay (Yatay konum) Bir önceki bölümde anlatılan yöntemlerden herhangi biri
DetaylıMIT 8.02, Bahar 2002 Ödev # 6 Çözümler
Adam S. Bolton bolton@mit.edu MIT 8.02, Bahar 2002 Ödev # 6 Çözümler 5 Nisan 2002 Problem 6.1 Dönen Bobin.(Giancoli 29-62) Bobin, yüzü manyetik alana dik olarak başlar (daha bilimsel konuşmak gerekirse,
DetaylıZM-2H2080 İki Faz Step. Motor Sürücüsü. Özet
ZM-2H2080 İki Faz Step Motor Sürücüsü Özet ZM-2H2080 iki faz, 4,6 ve 8 telli step motorlar için üretilmiştir. Yüksek frekanslı giriş sinyallerini kabul edebilecek şekilde donatılmıştır. Akım kararlılığı,
DetaylıELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER
ELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER Eyleyiciler (Aktuatörler) Bir cismi hareket ettiren veya kontrol eden mekanik cihazlara denir. Elektrik motorları ve elektrikli sürücüler Hidrolik sürücüler Pinomatik sürücüler
DetaylıALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ Elektrik enerjisi, alternatif akım ve doğru akım olarak
Detaylı14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ
14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ Sinüsoidal Akımda Direncin Ölçülmesi Sinüsoidal akımda, direnç üzerindeki gerilim ve akım dalga şekilleri ve fazörleri aşağıdaki
DetaylıMukavemet-I. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mukavemet-I Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 5 Eğilmede Kirişlerin Analizi ve Tasarımı Kaynak: Cisimlerin Mukavemeti, F.P. Beer, E.R. Johnston, J.T. DeWolf, D.F. Mazurek, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.
Detaylıİçerik. Ürün no.: MSI-SR-CM43-03 Güvenlik rölesi. Teknik veriler Boyutlandırılmış çizimler Elektrik bağlantısı Devre şeması Uyarılar
Ürün no.: 50133027 MSI-SR-CM43-03 Güvenlik rölesi Şekil farklılık gösterebilir İçerik Teknik veriler Boyutlandırılmış çizimler Elektrik bağlantısı Devre şeması Uyarılar 1 / 5 Teknik veriler Temel veriler
DetaylıT.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU AKTİF FİLTRELER
T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II Öğrenci No: Adı Soyadı: Grubu: DENEY RAPORU AKTİF FİLTRELER Deneyin Yapıldığı Tarih:.../.../2017
Detaylı