FATĐHA SURESĐ א א. 4 - Ceza gününün mâlikidir.

Transkript

1 1 Kur an-ı kerimdeki âyetler on kısımdır: 1- Đkaz edici, 2- Müjdeleyici, 3- Nâsih [Hükümsüz bırakan âyetler], 4- Mensuh [Hükmü kalkan âyetler], 5- Nasihat [Öğüt verenler], 6- Temsil [Örnekli olanlar], 7- Muhkem [Hükmü kesin olanlar], 8- Müteşabih [Tevili gerektirenler], 9- Helâli bildirenler, 10- Haramı bildirenler. (Ebu Nasr) FATĐHA SURESĐ Rahmân ve rahîm olan Allah'ın adıyla رب אא 2 א 2 - Hamd (övme ve övülme), âlemlerin Rabbi Allah'a mahsustur. א א O, rahmândır ve rahîmdir 4 - Ceza gününün mâlikidir. 4 א م כא אאכ وאאכ (Rabbimiz!) Ancak sana kulluk ederiz ve yalnız senden medet umarız. 6 - Bize doğru yolu göster. אאط א 6 אא

2 2 א א אب و אא 7 طא 7 - Kendilerine lütuf ve ikramda bulunduğun kimselerin yolunu; gazaba uğramışların ve sapmışların yolunu değil! Âmin. Açıklama Kura nı açan ilk sure olduğu için El-fatiha denilen bu sure, aynı zamanda en büyük dua ve münacattır. Elham-ı Şerifin önemini aşağıdaki Kudsi Hadis en güzel şekilde... anlatmaktadır; Peygamber (SA) efendimizin bildirdiğine göre, Allah u Teala, Namazı (en büyük dua olan fatihayı) Kulumla kendi aramda ikiye böldüm; kulumun istediği kendisindir. Kul, Elhamdü lillahi Rabbil alemin deyince, Allah u Teala: Kulum beni sana etti (layıkıyla övdü) der. Kul, Maliki yevmiddiiin deyince, kulum beni yüceltti der. Đyyeke N a büdü ve Đyyake Nestain dediği zaman, Allah Teala, bu benimle kulum arasında, (kulum samimi olarak kulluk görevini yapacak, ben de lutf ve keremimi bahşedeceğim ) buyurur. Kulumun istediği kendisine verilecektir. Kul, Đhdinessıratal Müstkiiim Sıratallezini enamta aleyhim,... ğayrilmağzubi aleyhim veladdalliiin. dediği zaman, Allah u Teala, bu... kulumun isteği, kulumun istediği verilecektir. Buyurur. (Ettac. C.1 S.36) EN BÜYÜK YOLU GÖSTEREN, KUR AN ذכ אכאب ر ى -O kitap (Kur'an); onda asla şüphe yoktur. O, müttakîler (sakınanlar ve arınmak isteyenler) için bir yol göstericidir. Bakara 2 Açıklama Allah kelamı olduğundan şüphe edilmeyan yüce Kur an, Müttaki-leri yani takva sahibi olanları hidayete kavuşturur. Takva sahibi olabilmenin şartları; Gaybe (yani Đmanın altı esasına) imandan, namazı hakk ı ile kılmak, zekatı vermek (yani Đslam ın şartlarını) yerine getirmekten, Kur an başta bütün semavi kitaplara ve kesin öldükten sonra dirilmeye, yani Ahiret safahatına Đman etmektir -ĐNKARCILARIN HALĐ NASIL OLUR- و بא ةوא אאر و و א - Allah onların kalplerini ve kulaklarını mühürlemiştir. Onların gözlerine de bir çeşit perde gerilmiştir ve onlar için (dünya ve ahirette) büyük bir azap vardır.... Bakara 7

3 3 Açıklama Đnkârcı kâfirlerin, Kalpleri, kulakları Allah tarafından manen mühürlenmiş ve gözlerine perde çekilmiş olduğundan, onlar gerçekleri anlıyamazlar, eşidemezler ve göremezler, şeklinde özetlenebilir. Nitekim yüce rabbimiz; Tam aksine küfürleri sebebiyle Allah o kalpler üzerine mühür vurmuştur; pek azı müstesna artık iman etmezler. Buyurmuştur...(Nisa:4\155) -MUNAFIKLARIN DURUMU NASIL OLUR- وכ ر א ذ א אאءت א אرא א אي כ نو تא -Onların (münafıkların) durumu, (karanlık gecede) bir ateş yakan kimse misalidir. O ateş yanıp da etrafını aydınlattığı anda Allah, hemen onların aydınlığını giderir ve onları karanlıklar içinde bırakır; (artık hiçbir şeyi) görmezler. Bakara 17 -KĐMLER SAĞIR, DĐLSĐZ, KÖR- ن כ - Onlar sağırlar, dilsizler ve körlerdir. Bu sebeple onlar geri dönemezler.... Bakara 18 Açıklama Ayette geçen sağırlık, dilsizlik, körlük; biyolojik değildir, Manevidir. Yüce Rabbimiz, gerçeklere kulakları tıkalı gerçekleri söylemeyen ve gözleri gerçekleri göremeyen ikiyüzlü münafıkları böyle tanıtmaktadır. -O GÜN MÜNAFIKLARIN DURUMU- כ אאء تא ور وق ن אא אذא אو אאر אت وא אכא 19 - Yahut (onların durumu), gökten sağanak halinde... boşanan, içinde yoğun karanlıklar, gürültü ve şimşek bulunan yağmur(a tutulmuş kimselerin durumu) gibidir. O münafıklar... yıldırımlardan gelecek ölüm korkusuyla parmaklarını...

4 4 kulaklarına tıkarlar. Halbuki Allah, kâfirleri çepeçevre... kuşatmıştır. و אא א وאذא א אאء כא אאر אق دאכ ء אن א כ وאאر א אء 20 - (O esnada) şimşek sanki gözlerini çıkaracakmış gibi çakar, onlar için etrafı aydınlatınca orada birazcık yürürler, karanlık üzerlerine çökünce de oldukları yerde kalırlar. Allah dileseydi elbette onların kulaklarını sağır, gözlerini kör ederdi. Allah şüphesiz her şeye kadirdir..bakara 19, 20 -ŞÜPHE EDEN BENZERĐ BĐR SÛRE GETĐRSĐN- وאن כ ر א א א אא ةر وאدא אءכ دون א אن כ دא - Eğer kulumuza indirdiklerimizden herhangi bir şüpheye düşüyorsanız, haydi onun benzeri bir sûre getirin, eğer iddianızda doğru iseniz Allah'tan gayri şahitlerinizi (yardımcılarınızı) da çağırın Bakara 23 -YER YÜZÜNÜN HALĐFESĐ-... אرض وאذ لא رכ כ א - Hatırla ki Rabbin meleklere: Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım, dedi. Onlar: Bizler hamdinle seni tesbih ve seni takdis edip dururken, yeryüzünde fesat çıkaracak, orada kan dökecek birini mi yaratacaksın? dediler. Allah da onlara: Sizin bilemiyeceğinizi herhalde ben bilirim, dedi Bakara 30...Açıklama Yeryüzünde Allah ın vekili ve temsilcisi olarak yaratılmış olan Đnsan, Allah ın Halifesi olarak hakkı, Adaleti tesis etmeye çalışarak, orada ilahi Hükümranlığı gerçekleştirmenin gayreti içinde çalışarak sorumluluğunun farkında olmalıdır; Aksi halde, Yemin olsun ki biz insanı en güzel biçimde yarattık. Sonra onu aşağıların aşağısına indirdik.

5 Ettin: 95\4) Ayeti- Kerimesi Hükmünce halifeliğini, şerefini ve Allah korusun tüm insanı değerlerini yitirir. -KALBĐ TAŞ OLANLAR KĐMLER- 5 כאאرة אو א ة... ذכ כ - (Ne var ki) bunlardan sonra yine kalpleriniz katılaştı. Artık kalpleriniz taş gibi yahut daha da katıdır. Çünkü taşlardan öylesi var ki, içinden ırmaklar kaynar. Öylesi de var ki, çatlar da ondan su fışkırır. Taşlardan bir kısmı da Allah korkusuyla yukardan aşağı yuvarlanır. Allah yapmakta olduklarınızdan gafil... değildir.bakara 74 -ELLERĐYLE KĐTAP YAZIP AZ BEDELLE SATANA- א אو א א ن א אכאب نכ... - Elleriyle (bir) Kitap yazıp sonra onu az bir bedel karşılığında satmak için «Bu Allah katındandır» diyenlere yazıklar olsun! Elleriyle yazdıklarından ötürü vay haline onların! Ve kazandıklarından ötürü vay haline onların!..bakara 79 -ÖLÜMÜ ĐSTEYĐN BAKALIM- אة א دون אאس א אت אن אאر כ כא ن א دא כ - (Ey Muhammed, onlara:) Şayet (iddia ettiğiniz gibi) ahiret yurdu Allah katında diğer insanlara değil de yalnızca size aitse ve bu iddianızda doğru iseniz haydi ölümü temenni edin (bakalım), de Bakara 94

6 . Bakara 6 -ALLAH BĐR AYETĐN HÜKMÜNÜ KALDIRIRSA YENĐSĐNĐ GETĐRĐR-... א אو א تא א אو א א - Biz, bir âyetin hükmünü yürürlükten kaldırır veya onu unutturursak (ertelersek) mutlaka daha iyisini veya benzerini getiririz. Bilmez misin ki Allah her şeye kadirdir Bakara Açıklama Sonra gelen bir âyetin, daha önceki âyetin hükmünü yürürlükten kaldırmasına «nesh» denir. Allah Teâlâ, insanlığın medenî ve kültürel gelişmesine ve bu gelişmenin doğurduğu ihtiyaçlara uygun olarak, gerektikçe yeni peygamber ve kitaplar göndermiş, öncekilere ait bazı hükümleri yürürlükten kaldırmıştır. Naslarının hükmü ebedi olan Kur an-ı Kerim nâzil olurken, bu döneme mahsus olmak üzere bazı âyetler, diğerlerini neshetmiştir; ancak bunların sayısı oldukça azdır ve ilk Đslâm neslinin terbiye ve intibakını temin maksadına yöneliktir. -YAHUDĐLER, HIRĐSTĐYANLAR NE DEMĐŞTĐ- אא אא כא א א כאن אد אو ىرא כ وאא אن כ دא - (Ehl-i kitap:) Yahudiler yahut hıristiyanlar hariç hiç kimse cennete giremeyecek, dediler. Bu onların kuruntusudur. Sen de onlara: Eğer sahiden doğru söylüyorsanız delilinizi getirin, de..... Bakara 111 -YÜZÜNÜ ALLAH A DÖNENĐN MÜKÂFATI- و ف و ر א و و אه ن -Bilâkis, kim muhsin olarak yüzünü Allah'a döndürürse (Allah'a hakkıyla kulluk ederse) onun ecri Rabbi katındadır. Öyleleri için ne bir korku vardır, ne de üzüntü çekerler. 112

7 7 Açıklama Bu âyette Allah a kulluk etmek ihsan vasfına bağlanmıştır. Yani bir kimse ibadet etmekle kendisini kurtaramaz. Kendini kurtarması için muhsinlerden olması gerekir. Muhsin: Yaptığı işi Allah için yapan, sadece O ndan korkan, o sebeple işini noksansız bitiren ve her işin hakkını veren kimse demektir. Hıristiyan Araplardan oluşan Necran heyeti Resûlullah ın huzuruna çıkınca yahudiler onların yanlarına geldiler. Aralarında münakaşa yaptılar. Birbirlerini itham ettiler. Bunun üzerine 113. âyet geldi. -DÜNYA DA, REZĐLLER KĐMDĐR- و א א א אن כ א א و אא אوכ א כאن بא אة و ي אא א א אن - Allah'ın mescidlerinde O'nun adının anılmasına engel olan ve onların harap olmasına çalışandan daha zalim kim vardır! Aslında bunların oralara ancak korkarak girmeleri gerekir. (Başka türlü girmeye hakları yoktur.) Bunlar için dünyada rezillik, ahirette de büyük azap vardır..bakara 114 -NERE DÖNSEN ALLAH A DÖNMÜŞ OLURSUN- وא א אن א و א و אق وאب אא - Doğu da Allah'ındır batı da. Nereye dönerseniz Allah'ın yüzü (zatı) oradadır. Şüphesiz Allah'(ın rahmeti ve nimeti) geniştir, O her şeyi bilendir..bakara Açıklama Allah her yerde hâzır ve nâzır olmakla birlikte, namazda kıbleye dönmek ibadetlerde nizam ve intizamı sağlamak gayesine matuftur. -UYARICI OLARAK GELEN KĐMDĐR- א אאب و وא א אא אرאכ א - Doğrusu biz seni Hak (Kur'an) ile müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik. Sen cehennemliklerden sorumlu değilsin...bakara 119 -MÜSLÜMANIN TOPLANTI YERĐ NEREDĐR-

8 8 وאذ א א א سא وאא وא وא مא א وא א אد وאכ وאאכ א א אن وא א - Biz, Beyt'i (Kâbe'yi) insanlara toplanma mahalli ve güvenli bir yer kıldık. Siz de Đbrahim'in makamından bir namaz yeri edinin (orada namaz kılın). Đbrahim ve Đsmail'e: Tavaf edenler, ibadete kapananlar, rükû ve secde edenler için Evim'i temiz tutun, diye emretmiştik..bakara 125 -NAMAZDA YÖNÜNÜ MESCĐD-Đ HARAM A DÖN-... رכ وא אאم א وכ ل و - Nereden yola çıkarsan çık (namazda) yüzünü Mescid-i Haram tarafına çevir. Bu emir Rabbinden sana gelen gerçektir. (Biliniz ki) Allah yaptıklarınızdan habersiz değildir Bakara 149 -SEN ALLAH I ANARSAN ALLAH DA SENĐ ANAR- نوכ و وאכوא אذככ وכذא - Öyle ise siz beni (ibadetle) anın ki ben de sizi anayım. Bana şükredin; sakın bana nankörlük etmeyin!...bakara 152 -ALLAH SABREDENLE BERABERDĐR- א אא אא א وאة אن א אא אא א - Ey iman edenler! Sabır ve namaz ile Allah'tan yardım isteyin. Çünkü Allah muhakkak sabredenlerle beraberdir.. Bakara 153 Açıklama Sabır ile namaz, nefsin kötü arzularına karşı en büyük silahtır -ALLAH YOLUNDA ÖLENE, ÖLÜ DENMEZ- نو و א א אאت אאء وכ

9 9 - Allah yolunda öldürülenlere «ölüler» demeyin. Bilakis onlar diridirler, lâkin siz anlayamazsınız...bakara 154 -HELAL OLANDAN YEYĐN- כ א אאن تא א א א و א אא אאس כא ضر א و - Ey insanlar! Yeryüzünde bulunanların helâl ve temiz olanlarından yeyin, şeytanın peşine düşmeyin; zira şeytan sizin açık bir düşmanınızdır..bakara Açıklama Peygamberimiz, (S.A.V)... Helal kazanç için gayret göstermek farz üzerine farzdır. buyurmuştur. (sinaniyye:49) Đbadet ve dualarımızın kabulü helal yememize bağlı olup, Ahlak ve davranış güzelliğimizin oluşmasında yediğimiz ve içtiğimizin etkisi bilimsel bir gerçektir. -KURTULUŞA KULAK VERMEYENĐN HALĐ- א כوא כ אي א א دאء وאء כ ن و - (Hidayet çağrısına kulak vermeyen) kâfirlerin durumu, sadece çobanın bağırıp çağırmasını işiten hayvanların durumuna benzer. Çünkü onlar sağırlar, dilsizler ve körlerdir. Bu sebeple düşünmezler..bakara Açıklama âyetlerde insanların körükörüne eskiye bağlanmaları, yeni ortaya konmuş fikirlere kulak vermemeleri kötülenmiş, bu konuda doğru olanın, akılcı olarak hareket edilmesi olduğu söylenmiştir....zemahşerî ye göre âyetin meâli şöyledir: Kâfirleri doğru yola çağıran davetçinin (Peygamber in) durumu, bağırıp çağırmadan başka bir şey işitmeyenlere seslenen çobanın durumu gibidir. -ALLAH (c.c.) KĐMDEN ŞÜKÜR BEKLER- نو אאه כ אن א אא כא تא א رزאכ وאכوא אא א

10 10 - Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıkların temiz olanlarından yeyin, eğer siz yalnız Allah'a kulluk ediyorsanız O'na şükredin..bakara 172 -ALLAH IN HARAM DEDĐKLERĐ- و א وא א א א غא אא م כ א وאم ر و دא א אن א ر - Allah size ancak ölüyü (leşi), kanı, domuz etini ve Allah'tan başkası adına kesileni haram kıldı. Her kim bunlardan yemeye mecbur kalırsa, başkasının hakkına saldırmadan ve haddi aşmadan bir miktar yemesinde günah yoktur. Şüphe yok ki Allah çokça bağışlayan çokça esirgeyendir Bakara Açıklama Đslâm da zorluk yoktur. Zaruretler mahzurları ortadan kaldırır. Bir kimse elinde olmayan sebeplerle haram olan bir şeyi yemek ya da bir işi işlemek zorunda kalırsa, haddi aşmamak ve o şeyi devamlı helâl saymamak şartıyla zaruret miktarınca yiyebilir. Bu durumda dinen günah işlemiş sayılmaz. -ORUÇ KĐME FARZ OLDU- א כ כ אאم כא כ אא א א א כ כ א אאم ة אو א אאא تאدو כאن כ 183 ن א Ey iman edenler! Oruç sizden önce gelip geçmiş ümmetlere farz kılındığı gibi size de farz kılındı. Umulur ki korunursunuz Sayılı günlerde olmak üzere (oruç size farz kılındı). Sizden her kim hasta yahut yolcu olursa (tutamadığı günler kadar) diğer günlerde kaza eder. (Đhtiyarlık veya şifa umudu kalmamış hastalık gibi devamlı mazereti olup da) oruç tutmaya güçleri yetmeyenlere bir fakiri doyuracak fidye gerekir. Bununla beraber kim gönüllü olarak hayır yaparsa, bu kendisi için daha

11 11 iyidir. Eğer bilirseniz (güçlüğüne rağmen) oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır.....bakara 183,184 -KUR AN HANGĐ AYDA ĐNMĐŞTĐR - وאאن אى رאن אي אل אאن ى سא وאت و כאن א אو א אאم ة א כ א כ א و כ א وכא אة وכوא א א כ وכ نوכ - Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur'an'ın indirildiği aydır. Öyle ise sizden ramazan ayını idrak edenler onda oruç tutsun. Kim o anda hasta veya yolcu olursa (tutamadığı günler sayısınca) başka günlerde kaza etsin. Allah sizin için kolaylık ister, zorluk istemez. Bütün bunlar, sayıyı tamamlamanız ve size doğru yolu göstermesine karşılık, Allah'ı tazim etmeniz, şükretmeniz içindir.. Bakara 185 Açıklama Dinde güçlük yoktur. Allah orucu emretmiştir. Oruç tutma şartları bulunan kimseler oruç tutarlar. Hastalık, yolculuk gibi geçici bir engelden ötürü oruç tutamayan, sonra kaza eder. Đhtiyarlık ve iyileşmeyen müzmin hastalık gibi devamlı özrü olanlar fidye verirler. Her türlü zahmete rağmen kendi arzusu ile gönülden oruç tutan ve hayır yapanlar övülmüştür. -DUA EDENE, ALLAH (c.c.) KARŞILIK VERĐRĐM BUYURUYOR - وאذא כא يدא א א دة אאع אذא دאن א وא نو - Kullarım sana, beni sorduğunda (söyle onlara): Ben çok yakınım. Bana dua ettiği vakit dua edenin dileğine karşılık veririm. O halde (kullarım da) benim davetime uysunlar ve bana inansınlar ki doğru yolu bulalar.bakara 186

12 12 Açıklama Rivayete göre bir bedevî Resûlullah (s.a.)a «Rabbimiz yakın mıdır yoksa uzak mıdır? Yakınsa ona fısıltı şeklinde dua edelim, uzaksa bağıralım» dedi. Bunun üzerine âyet indi. Allah ın istediği iman ve itaattir. Allah, iman edip itaat edenlerin dualarını kabul edeceğini vadetmiştir. Gerçek manada iman edip Allah a kulluk edenlerin duası kabul olunur. -KADINLAR SĐZĐN ELBĐSENĐZ GĐBĐ- אכ כ نא אכ بא כ وא כ א وא وאא א سא وא כ سא אאم א א כא א כ - Oruç gecesinde kadınlarınıza yaklaşmak size helâl kılındı. Onlar sizin için birer elbise, siz de onlar için birer elbisesiniz. Allah sizin kendinize kötülük ettiğinizi bildi ve tevbenizi kabul edip sizi bağışladı. Artık (ramazan gecelerinde) onlara yaklaşın ve Allah'ın sizin için takdir ettiklerini isteyin. Sabahın beyaz ipliği (aydınlığı), siyah ipliğinden (karanlığından) ayırt edilinceye kadar yeyin, için, sonra akşama kadar orucu tamamlayın. Mescitlerde ibadete çekilmiş olduğunuz zamanlarda kadınlarla birleşmeyin. Bunlar Allah'ın koyduğu sınırlardır. Sakın bu sınırlara yaklaşmayın. Đşte böylece Allah âyetlerini insanlara açıklar. Umulur ki korunurlar Bakara 187 Açıklama Đslâm ın ilk zamanlarında farz olan ramazan orucunu tutarken sahur yemeği yoktu. Oruç tutan kimse, akşam orucunu açınca yatsı namazını kılıp uyuyuncaya kadar yer içerdi. Bundan sonra yemek, içmek ve kadınlara yaklaşmak haramdı. Bazı müslümanlar dayanamayıp kadınlarına yaklaştı. Bazıları iftardan sonra yorgunlukları sebebiyle hemen uyudukları için, ertesi gün açlık ve susuzluktan baygınlık geçirdiler. Cenab-ı Allah müminlere acıdı ve bir kolaylık olmak üzere bu âyeti indirdi. «Beyaz iplik ve siyah iplik» ifadelerinden maksadı, «mine l-fecr: tanyerinin ağarmasından» ilâvesi açıklığa kavuşturmuştur. Buna göre orucun başlaması gereken zaman (imsak), güneşin doğmasına değil, fecrin doğmasına, yani tanyerinin ağarmaya başlamasına bağlıdır. Đplik tabiri de, tanyeri, ağarmasının başlangıcını ifade etmektedir. Aydınlık yayılıp yükselince, artık ona «beyaz iplik» denemez. Aydınlığın başladığı an sahurun bittiği ve imsakin başladığı, aynı zamanda sabah namazı vaktinin de girdiği andır. -KENDĐ KENDĐNĐZĐ TEHLĐKEYE ATMAYIN-

13 13 وאא א و א כא א אכ وאא אن א א - Allah yolunda harcayın.kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın.yaptığınızı güzel yapın; Allah güzel yapanları sever...bakara 195. Açıklama Âyette geçen «ihsan» kelimesi, bir işi tam ve noksansız yapmak, işin hakkını vermek ve dürüst olmak demektir. Nitekim bir hadiste Resûlullah (s.a.)a «Đhsan nedir?» diye sorulmuş. O da: «Allah a, O nu görüyormuş gibi kulluk etmendir, her ne kadar sen O nu görmüyorsan da, O seni görüyor» buyurmuştur. Kulluk umumî bir davranıştır. Bu itibarla hadisteki manayı, özellikle ibadete yöneltmek doğru değildir. Esasen Arapça da ihsan, işi doğru dürüst yapmaktır. Onun için işinin ehli olana «muhsin» denir. Tercüme bu anlayışa göre yapılmıştır. Sosyal yardımı ve adaleti de içine alan ihsan ve infakı, «tehlikeyi önleyen bir tedbir» olarak gösteren âyet, adaletin anarşiyi ve ihtilâli önlediğine de işaret etmektedir. -KAVGA ETMEDEN HAC EDEN GÜNAHSIZ DÖNER- א א تא ض א ر و ق و لא אو א وאن אى אאد نא وودوא א א وא א אאب - Hac, bilinen aylardadır. Kim o aylarda hacca niyet ederse (ihramını giyerse), hac esnasında kadına yaklaşmak, günah sayılan davranışlara yönelmek, kavga etmek yoktur. Ne hayır işlerseniz Allah onu bilir. (Ey müminler! Ahiret için) azık edinin. Bilin ki azığın en hayırlısı takvâdır. Ey akıl sahipleri! Benden (emirlerime muhalefetten) sakının.. Bakara 197 Açıklama Eskiden Araplar, hac mevsiminde bir takım panayırlar kurarlar, orada çeşitli sahalarda alışveriş yaparlardı. Bunlar o zaman cahiliye devri âdetlerine göre cereyan ederdi. Müslümanlar bunları günah saydılar. Allah Teâlâ aşağıdaki âyetlerde bu hususa açıklık getirdi.

14 14 -DÜNYAYI ĐSTEYENĐN AHĐRETTEN NASĐBĐ YOK- ل אאس ذכא א אو אאءכ כככ א אوכذא ככא رא אא אא و א אة ق - Hac ibadetlerinizi bitirince, babalarınızı andığınız gibi, hatta ondan daha kuvvetli bir şekilde Allah'ı anın. Đnsanlardan öyleleri var ki: Ey Rabbimiz! Bize dünyada ver, derler. Böyle kimselerin ahiretten hiç nasibi yoktur..bakara 200 -ĐNANMAYANA DÜNYA GÜZEL GELĐR- وא אא م א אא אة אא وون כوא ز א... - Kâfir olanlar için dünya hayatı câzip kılındı. (Bu yüzden) onlar, iman edenler ile alay ederler. Oysa ki, (iman edip) inkârdan sakınanlar kıyamet gününde onların üstündedir. Allah dilediğine hesapsız lutufta bulunur Bakara 212 Açıklama Ebu Cehil ve arkadaşları, fakir müminler ile alay ettiler, bunun üzerine bu âyet nazil oldu. Hayat gerçeğini sadece dünya malı ile değerlendiren kâfirler için dünya malı câzip hale getirilmiştir. Onun için bunlar, üstün değerlere değil, geçici dünya malına kıymet vermişler, sonunda dünya malı onlara hiçbir fayda sağlamamıştır. -SIKINTISIZ CENNET MĐ OLUR- אאאء א א כ אم אن א א وא כא א وא אא א א אن אل ل وزא وאאء - (Ey müminler!) Yoksa siz, sizden önce gelip geçenlerin başına gelenler size de gelmeden cennete gireceğinizi mi sandınız? Yoksulluk ve sıkıntı onlara öylesine dokunmuş ve אذא

15 15 öyle sarsılmışlardı ki, nihayet Peygamber ve beraberindeki müminler: Allah'ın yardımı ne zaman! dediler. Bilesiniz ki Allah'ın yardımı yakındır... Bakara 214 Açıklama Bu âyet, bir rivayete göre, Hendek savaşında müslümanların çektiği sıkıntıları dile getirir. Diğer rivayete göre, Uhud savaşı ile ilgilidir. Bir başka rivayete göre ise evlerini, mallarını ve yakınlarını Mekke de bırakıp çeşitli sıkıntılara katlanarak Medine ye göç eden müslümanları teselli için inmiştir. -ANA, BABA YA, AKRABA YA YARDIM- وא وאא א א א ن אذא כ وאאכ وא א وא א نא א - Sana (Allah yolunda) ne harcayacaklarını soruyorlar. De ki: Maldan harcadığınız şey, ebeveyn, yakınlar, yetimler, fakirler ve yolcular için olmalıdır. Şüphesiz Allah yapacağınız her hayrı bilir..bakara 215 -ĐMAN ETMEDĐKÇE KĐMLERLE EVLENĐLMEZ- و אכ و כ و אכ אכאت و אوכ אכ و כ و א אכ אכ سא אא و ذא وאة א א א وא אאر א ن نوכ - Đman etmedikçe putperest kadınlarla evlenmeyin. Beğenseniz bile, putperest bir kadından, imanlı bir câriye kesinlikle daha iyidir. Đman etmedikçe putperest erkekleri de (kızlarınızla) evlendirmeyin. Beğenseniz bile, putperest bir kişiden inanmış bir köle kesinlikle daha iyidir. Onlar (müşrikler) cehenneme çağırır. Allah ise, izni (ve yardımı) ile cennete ve mağfirete çağırır. Allah, düşünüp anlasınlar diye âyetlerini insanlara açıklar Bakara 221

16 16 Açıklama Đslam a göre nikahı haram olanlar, (Nisa:4\23 de ) açıklanmış olmakla beraber, Devletin Milletin temel çekirdeği olan Ailenin temelleri atılırken, çok titiz davranmalıdır; Özellikle eş seçiminde peygamber (SA) efendimizin koyduğu ölçüler çerçevesinde davranmalıdır seçilecek eşin sadece zenginliğine, boyuna posuna, fiziki görüntüsüne, soyuna sopuna aldanmamalıdır. Gerçek huzur ve mutluluğu yakalayabilmek için, eş seçiminde Manevi yön, Ahlak ve fazilet tercih sebebi olmalıdır. Dünya bir metadır (Yararlanılan nimetlerden ibarettir) Dünya nimetlerinin en hayırlısı Saliha (Her bakımdan iyi) bir hanımdır. Hd.Şerif. R-salihin Terc-C.1\283 -KADINLARIN AY HALĐ NEDĐR- و א אאء אא אذى א وכ و א אن א אכ א ن אذא ن אא א - Sana kadınların ay halini sorarlar. De ki: O, bir rahatsızlıktır. Bu sebeple ay halinde olan kadınlardan uzak durun. Temizleninceye kadar onlara yaklaşmayın. Temizlendikleri vakit, Allah'ın size emrettiği yerden onlara yaklaşın. Şunu iyi bilin ki, Allah tevbe edenleri de sever, temizlenenleri de sever Bakara 222 -KADINLARINIZ SĐZĐN TARLA NIZDIR - وאא א א وא כ وא א כ אא כ ث כא אכ ه و א - Kadınlarınız sizin için bir tarladır. Tarlanıza nasıl... dilerseniz öyle varın. Kendiniz için önceden (uygun davranışlarla) hazırlık yapın. Allah'tan korkun, biliniz ki siz O'na kavuşacaksınız. (Yâ Muhammed!) müminleri müjdele!.. Bakara Açıklama Cinsî temasın şekli sınırlı değildir. Yasak olan sapık

17 17 ilişkidir. Temastan önce hazırlık hem maddî ve cinsî hem de besmele vb. gibi manevî olarak anlaşılmıştır. -KASITSIZ YEMĐNDEN ALLAH SORUMLU TUTMAZ-... כ כ א כ א وכ אאכ א א כ א - Allah sizi kasıtsız yeminlerinizden sorumlu tutmaz. Lâkin kasıtlı yaptığınız yeminlerinizden dolayı sizi sorumlu tutar. Allah gafûrdur, halîmdir.bakara 225 -AYRILAN KADININ BEKLEME SÜRESĐ- א א כ אن و وء א وאאت אر אن כ א وאم א... - Boşanmış kadınlar, kendi başlarına (evlenmeden) üç ay hali (hayız veya temizlik müddeti) beklerler. Eğer onlar Allah'a ve ahiret gününe gerçekten inanmışlarsa, rahimlerinde Allah'ın yarattığını gizlemeleri kendilerine helâl olmaz. Eğer kocalar barışmak isterlerse, bu durumda boşadıkları kadınları geri almaya daha fazla hak sahibidirler. Kadınların da ödevlerine denk belli hakları vardır. Ancak erkekler, kadınlara göre bir derece üstünlüğe sahiptirler. Allah azîzdir, hakîmdir Bakara 228 -ÇOCUĞUNU YETĐŞTĐRME HÜKMÜ- و אد وאאאت אود כא אرאد אن אא وאة א و رא وא א כ فوא رز وכ... ذכ אאرث و ه د - Emzirmeyi tamamlatmak isteyen (baba) için, anneler... çocuklarını iki tam yıl emzirirler. Onların örfe uygun olarak beslenmesi ve giyimi baba tarafına aittir. Bir insan ancak gücü yettiğinden sorumlu tutulur. Hiçbir anne, çocuğu sebebiyle,

18 18 hiçbir baba da çocuğu yüzünden zarara uğratılmamalıdır. Onun benzeri (nafaka temini) vâris üzerine de gerekir.eğer ana ve baba birbiriyle görüşerek ve karşılıklı anlaşarak çocuğu memeden kesmek isterlerse, kendilerine günah yoktur. Çocuklarınızı (süt anne tutup) emzirtmek istediğiniz takdirde, süt anneye vermekte olduğunuzu iyilikle teslim etmeniz şartıyla, üzerinize günah yoktur. Allah'tan korkun. Bilin ki Allah, yapmakta olduklarınızı görür.bakara 233 -DÖRT AY ON GÜN NE DEMEK- אذא وא א אر א אزوא ورون כ ن وא א حא כ א א فوא وא א ن - Sizden ölenlerin, geride bıraktıkları eşleri, kendi başlarına (evlenmeden) dört ay on gün beklerler. Bekleme müddetlerini bitirdikleri vakit, kendileri hakkında yaptıkları meşru işlerde size bir günah yoktur. Allah yapmakta olduklarınızı bilir.bakara 234 Açıklama Đddetin hikmeti, rahimin temiz olduğunun tesbitidir. Bunda vasıta, hayızdır. Dört ay içinde üç veya dört hayız vaki olur ki bu, kadının hamile olmadığını gösterir. Ölüm sebebiyle ayrılmada ayrıca matem durumu da vardır. Mühim olan, bu dört aylık müddet dolmadan kadının başkasıyla evlenmemesidir. Bu müddet içinde evlenme ile ilgili açık konuşmalar yapılmaması da tavsiye edilmiştir. Gerek boşanma, gerekse ölüm sebebiyle ayrılmadan sonra tekrar evlenme için iddet bekleme zorunluluğu hem kadın hem de onun yakınları için bir teselli ve alıştırma devresi olması sebebiyle psikolojik bakımdan faydalı bir uygulamadır. Bilhassa kadının yakınlarından meydana gelecek hoşnutsuzluklar belli ölçüde azaltılmış olur. -BÜTÜN NAMAZLARA DEVAM ETMEK- א وא א وאة אאت א - Namazlara ve orta namaza devam edin. Allah'a saygı ve bağlılık içinde namaz kılın. Bakara 238

19 19 Açıklama Namaz dinin direğidir» hadisinde belirtildiği üzere en büyük ibadet Allah rızası için kılınan namazdır. Âyette geçen «orta namaz»dan maksat, ikindi namazıdır. Resûlullah (s.a.) Hendek savaşında şöyle buyurmuştur: «Orta namazdan yani ikindi namazından bizi alıkoydular. Allah onların evine ateş doldursun!» Orta namazın hangi vakit olduğu hususunda farklı rivayetler de vardır. -NAMAZDAN KURTULUŞ YOK- אכ א כ כא א אوכذא א אذא رכאא אو ن نא - Eğer (herhangi bir şeyden) korkarsanız (namazlarınızı) yürüyerek yahut binmiş olarak (kılın). Güvene kavuştuğunuz zaman, siz bilmezken Allah'ın size öğrettiği şekilde O'nu anın (namaz kılın) Bakara 239 -DĐNDE ZORLAMA YOK SEVDĐRME VAR- א و تאא כ א א א אכאه وא א אאم א כ ةوא א - Dinde zorlama yoktur. Artık doğrulukla eğrilik birbirinden ayrılmıştır. O halde kim tâğutu reddedip Allah'a inanırsa, kopmayan sağlam kulpa yapışmıştır. Allah işitir ve bilir... Bakara Açıklama Tâğut, şeytan ve Allah tan başka tapılan her şey demektir. Đnsanın nefsi yani kötü arzuları şeytanın saptırmasına kanar. Onun için nefsine uymayan kimse kolay kolay günah işlemez. Aslında dinin koyduğu kaidelere uymamıza mâni olan, içimizdeki kötü arzulardır. Nefsini eğitmek suretiyle insan kendini kötülüklerden koruyabilir. Đslâm insanları, din duygularını uyandırmak ve akıllarını doğru yönde işletmek suretiyle kendisine davet etmektedir. Kur an ın açıklamalarıyla doğru eğriden ayırt edilir hale gelmiştir. Bu irşadın ışığında Đslâm a ilk adımı atmak, hür iradeleriyle insanlara aittir. -ALLAH (c.c.) ÖLDÜRDÜ VE DĐRĐLTTĐ-

20 20 א א ه א لא אو אو כאي و و م אو א لא כ لא م א א א אא - Yahut görmedin mi o kimseyi ki, evlerinin duvarları çatıları üzerine çökmüş (alt üst olmuş) bir kasabaya uğradı; «Ölümünden sonra Allah bunları nasıl diriltir acaba!» dedi. Bunun üzerine Allah onu öldürüp yüz sene bıraktı; sonra tekrar diriltti. Ne kadar kaldın? dedi. «Bir gün yahut daha az» dedi. Allah ona: Hayır, yüz sene kaldın. Yiyeceğine ve içeceğine bak, henüz bozulmamıştır. Eşeğine de bak. Seni insanlara bir ibret kılalım diye (yüz sene ölü tuttuk, sonra tekrar dirilttik). Şimdi sen kemiklere bak, onları nasıl düzenliyor, sonra ona nasıl et giydiriyoruz, dedi. Durum kendisince anlaşılınca: Şimdi iyice biliyorum ki, Allah her şeye kadirdir, dedi Bakara 259 Açıklama 258. âyette Hz. Đbrahim ile tartışan kimse ile 259. âyette yıkık kasabaya uğrayan kimselerin her ikisinin de kâfir olduğunu söyleyen müfessirler vardır. Ancak daha yaygın olan rivayete göre, yıkık kasabaya uğrayan Uzeyr (a.s.)dır. Uzeyr azığını almış, eşeğine binmiş giderken evleri yıkılmış harabe haline gelmiş, orada oturanlardan kimse kalmamış bir kasaba veya köy yıkıntılarının yanına gelir, orada konaklar. Etrafına bakar, bu şekilde ölenlerin nasıl dirileceğini düşünür. O anda uykusu gelir yatar. Allah onu öldürür, yüz sene sonra diriltir. Yiyecekleri hiç bozulmamış, ancak eşeği çürümüş sadece kemikleri kalmıştır, yıkık kasaba da imar edilmiştir. Uyandığı ilk anda, bir gün kadar veya daha az bir zaman uyuduğunu zanneder. Yiyeceklerine bakınca gerçekten böyle olduğunu sanır. Eşeğine bakınca durumu anlar. Allah, Uzeyr in gözü önünde eşeğini diriltir. Böylece Allah ın kudret ve azametini çıplak gözle müşahede eder. -ÖLÜLER NASIL DĐRĐLMĐŞTĐ - رب אر כ א لא אو... وאذ لא א - Đbrahim Rabbine: Ey Rabbim! Ölüyü nasıl dirilttiğini bana göster, demişti. Rabbi ona: Yoksa inanmadın mı? dedi. Đbrahim: Hayır! Đnandım, fakat kalbimin mutmain olması için (görmek istedim), dedi. Bunun üzerine Allah: Öyleyse dört tane kuş yakala, onları yanına al, sonra (kesip parçala), her dağın başına

21 21 onlardan bir parça koy. Sonra da onları kendine çağır; koşarak sana gelirler. Bil ki Allah azîzdir, hakîmdir, buyurdu..... Bakara Açıklama Hz. Đbrahim ölen bir canlının yeniden nasıl dirileceğini merak etmiş ve bunun kendisine gösterilmesini Rabbinden istemiştir. Allah Teâlâ ona, âyette geçtiği gibi maddi bir örnekle cevap vermiş, dirilişin mahiyetini izah etmemiştir. Çünkü insanın bilgi kapasitesi, dirilme, canlanma olayını kavramaya elverişli değildir. Bundan önceki âyetlerde de geçtiği gibi peygamberlere verilen bu örnekler birer mucizedir. Mühim olan, Allah ın bütün canlıları, özellikle insanı mutlaka diriltip hesaba çekeceğine kesinlikle iman etmektir. -BĐR SEVAP NASIL YEDĐYÜZ OLUYOR- א ن אא א כ א א כ وא وא אء א وא א - Allah yolunda mallarını harcayanların örneği, yedi başak bitiren bir dane gibidir ki, her başakta yüz dane vardır. Allah dilediğine kat kat fazlasını verir. Allah'ın lütfu geniştir, O herşeyi bilir..bakara 261 -GÜZEL SÖZ BAZI SADAKADAN EYĐDĐR- وא אذى א وة فو ل - Güzel söz ve bağışlama, arkasından incitme gelen sadakadan daha iyidir. Allah zengindir, acelesi de yoktur.... Bakara 263 -SADAKANIN AŞĐKÂRIDA GĐZLĐSĐDE MAKBUL- אن אو אאت א وאن א وא אאء כ... - Eğer sadakaları (zekât ve benzeri hayırları) açıktan verirseniz ne âlâ! Eğer onu fakirlere gizlice verirseniz, işte bu sizin için daha hayırlıdır. Allah da bu sebeple sizin günahlarınızı örter. Allah, yapmakta olduklarınızı bilir...bakara 271

22 22 Açıklama Zekâta aynı zamanda sadaka denmesinin iki sebebi vardır: Birincisi, malın temizlenip artması, ikincisi de imanda sadakat ve kemâle delâlet etmesidir. Zekât olsun sadaka olsun, yapılan hayırların gizli yapılması, aşikâr yapılmasından üstün sayılmıştır, zira gizlice yapılan hayırlar riya ve gösterişten uzak olması sebebiyle hem Allah ın rızasına daha uygundur, hem de insan haysiyet ve şerefini muhafaza bakımından daha faydalıdır. -KĐM ŞEYTAN ÇARPMIŞ GĐBĐ OLACAK- א نא א אي م כא א ن אא نכא אא א אא وא א א وم אא ءه ذכ א אא א وא دא و א א وאه א א ر אאر אאب כ نو - Faiz yiyenler (kabirlerinden), şeytan çarpmış kimselerin cinnet nöbetinden kalktığı gibi kalkarlar. Bu hal onların «Alımsatım tıpkı faiz gibidir» demeleri yüzündendir. Halbuki Allah, alım-satımı helâl, faizi haram kılmıştır. Bundan sonra kime Rabbinden bir öğüt gelir de faizden vazgeçerse, geçmişte olan kendisinindir ve artık onun işi Allah'a kalmıştır. Kim tekrar faize dönerse, işte onlar cehennemliktir, orada devamlı kalırlar. Bakara 275 -FAĐZ OLAN MALDA BEREKET OLMAZ- א אא و אאت وא כ כאر א - Allah faizi tüketir (Faiz karışan malın bereketini giderir), sadakaları ise bereketlendirir. Allah küfürde ve günahta ısrar eden hiç kimseyi sevmez....bakara 276 Açıklama Faiz yasağı Đslâm ın kesin hükümleri arasındadır ve her çeşidi ile faiz haramdır. Ferdî ve içtimaî zaruret halleri müstesna olmakla beraber bunlar devamlı değildir. Đslâm ın iktisadî, içtimaî, ahlâkî... nizamı bir bütün halinde işletildiği zaman faize zaruret hasıl olmaz. Đslâm ekonomisi sermaye birikimini teşvik için faizi değil, ortaklık usulünü ileri sürmüştür. Bu usulde sermaye faizsiz olacağı için maliyet ve enflasyon problemi ortadan

23 23 kalkacak, mülkiyete iştirak tabana doğru yaygınlaşacak, ekonomik ve sosyal farklılaşma asgari seviyeye inecek; sermayeye, yatırımlara ve ticarete kötü gözle bakılmayacaktır. Para bir değişim vasıtasıdır. Onu, alınıp satılan mal haline getirmek ve rizikoya girmeden gelir sağlamak tatlı fakat zehirli yiyeceklerle beslenmeye benzer, tesirini gösterince çok defa iş işten geçmiş olur. -BORÇLUYA ĐMKÂN TANIMAK ÇOK HAYIRDIR- وאن כאن ذ و ة ة א ة وאن א כ אن כ ن - Eğer (borçlu) darlık içinde ise, eli genişleyinceye kadar ona mühlet vermek (gerekir). Eğer (gerçekleri) anlarsanız bunu sadakaya (veya zekâta) saymak sizin için daha hayırlıdır..... Bakara 280 -ALIŞVERĐŞTE YAZIŞIN- כא א אא אذא א א א هכא وכ כ אא א א אي و כ א כא אن כ כא بא و لא و א ر و א... - Ey iman edenler! Belirlenmiş bir süre için birbirinize borçlandığınız vakit onu yazın. Bir kâtip onu aranızda adaletle yazsın. Hiçbir kâtip Allah'ın kendisine öğrettiği gibi yazmaktan geri durmasın; (her şeyi olduğu gibi) yazsın. Üzerinde hak olan kimse (borçlu) da yazdırsın, Rabbinden korksun ve borcunu asla eksik yazdırmasın. Şayet borçlu sefih veya aklı zayıf veya kendisi söyleyip yazdıramayacak durumda ise, velisi adaletle yazdırsın. Erkeklerinizden iki de şahit bulundurun. Eğer iki erkek bulunamazsa rıza göstereceğiniz şahitlerden bir erkek ile biri yanılırsa diğerinin ona hatırlatması için iki kadın (olsun). Çağırıldıkları vakit şahitler gelmemezlik etmesin. Büyük veya küçük, vâdesine kadar hiçbir şeyi yazmaktan sakın üşenmeyin. Böyle yapmanız Allah nezdinde daha adaletli, şehadet için daha sağlam, şüpheye düşmemeniz için daha uygundur. Ancak

24 24 aranızda yapıp bitirdiğiniz peşin bir ticaret olursa, bu durum farklıdır. Bu durumda onu yazmamanızda sizin için bir sakınca yoktur. (Genellikle) alış-veriş yaptığınızda şahit tutun. Ne yazan, ne de şahit zarara uğratılsın. Eğer bunu yaparsanız (zarar verirseniz) şüphe yok ki bu, sizin yoldan çıkmanız demektir. Allah'tan korkun. Allah size gerekli olanı öğretiyor. Allah her şeyi bilmektedir..bakara 282 Açıklama Kur an-ı Kerim, bu en uzun âyeti ile noterlik müessesesinin esaslarını koymuş, müslümanlarda bu tavsiyeyi genellikle uygulamışlardır. Đslâm ın titizlikle üzerinde durduğu prensiplerden biri de hakkın korunmasıdır. Alacak ve borcun korunması, îfası gereken haklardandır. Hakkın icrâ ve îfası, onun bilinmesine, gerektiğinde isbat edilebilmesine bağlıdır. Gerek yazma ve yazdırma ve gerekse şahit tutma, isbat için hâla kullanılan en geçerli vasıtalardandır. Đslâm kadını, tabiat ve fıtratına uygun bir eğitim gördüğü, hayâsı ve duyguları daha güçlü, daha müessir olduğu için şahitlik gibi resmi ve ammeye açık konularda, hemcinsiyle takviye edilmesi uygun görülmüştür. -YERĐN GÖĞÜN TEK SAHĐBĐ ALLAH (c.c.)- وאن אو א אכ אو ه כא א אאت وא אرض א... - Göklerde ve yerdekilerin hepsi Allah'ındır. Đçinizdekileri açığa vursanız da gizleseniz de Allah ondan dolayı sizi hesaba çekecektir, sonra dilediğini affeder, dilediğine de azap eder. Allah her şeye kadirdir. Bakara 284 -PEYGAMBERĐMĐZĐN ALLAH DAN (c.c.) GETĐRDĐĞĐNE ĐMAN ETTĐLER-... ور وכ وכ א א כ وאن ر א א אل א אل - Peygamber, Rabbi tarafından kendisine indirilene iman etti, müminler de (iman ettiler). Her biri Allah'a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine iman ettiler. «Allah'ın peygamberlerinden hiçbiri arasında ayırım yapmayız. Đşittik,

25 25 itaat ettik. Ey Rabbimiz, affına sığındık! Dönüş sanadır» dediler... Bakara Açıklama Bu sûrenin 253. âyetinde de ifade buyurulduğu üzere, peygamberlerin Allah katında derece farkları bulunmakla birlikte, burada müminlerin görevinin ayırım yapmadan bütün peygamberlere iman etmek olduğuna işaret edilmiştir. -ALLAH KULUNU GÜCÜNÜN NĐSBETĐNDE SORUMLU TUTAR-... אכ א وא כ א א وא א א א כ - Allah her şahsı, ancak gücünün yettiği ölçüde mükellef kılar. Herkesin kazandığı (hayır) kendine, yapacağı (şer) de kendinedir. Rabbimiz! Unutursak veya hataya düşersek bizi sorumlu tutma. Ey Rabbimiz! Bizden öncekilere yüklediğin gibi bize de ağır bir yük yükleme. Ey Rabbimiz! Bize gücümüzün yetmediği işler de yükleme! Bizi affet! Bizi bağışla! Bize acı! Sen bizim mevlâmızsın. Kâfirler topluluğuna karşı bize yardım et!....bakara 286 Açıklama Bakara sûresi nin son iki âyetini oluşturan ve «Âmenerresûlü» diye anılan bu mübarek âyetler, ilâhî emirler karşısında mutlak itaate yönelen müminlerin inançlarındaki sadakatlerini ifade etmektedir. Ayrıca bir önceki âyette geçen «Đçinizdekileri açıklasanız da, gizleseniz de Allah sizi hesaba çekecektir» haberiyle endişeye kapılan müminlere bu âyetlerle kolaylık bahşedilmiş, mükellefiyetler hafifletilmiştir. Böylece Allah a tam itaat ve iltica meyvelerini verirken yersiz kuşkular da bertaraf edilmiştir. SEHER VAKTĐ AF DĐLEYĐN رא א وא وא وאא وאאد אא - Sabreden, dürüst olan, huzurda boyun büken, hayra harcayan ve seher vaktinde Allah'tan bağış dileyenler (içindir).... Al-Đmran 17 -ALLAH NEZDĐNDE TEK DĐN ĐSLAM-

26 26 א אوא אכאب א א ء وא א א אم אن א אאب א نא א تאא כ و א א - Allah nezdinde hak din Đslâm'dır. Kitap verilenler,... kendilerine ilim geldikten sonradır ki, aralarındaki kıskançlık yüzünden ayrılığa düştüler. Allah'ın âyetlerini inkâr edenler bilmelidirler ki Allah'ın hesabı çok çabuktur... Al-Đmran 19 Açıklama «Din» kelimesi, itaat ve ceza, millet ve şerîat manalarına gelir. Kur an-ı Kerim de din kelimesi değişik manalarda kullanılmıştır. Yukarıdaki âyette ise, kullar tarafından uyulması istenen ilâhî kanunun kastedildiği anlaşılmaktadır. «Đslâm» kelimesine de şu manalar verilmektedir: Đtaat etmek ve bağlanmak, selâmete kavuşmak, ibadette ihlâslı davranmak. Bu âyette «Đslâm»dan, tek Allah inancına dayanan ve Hz. Muhammed (s.a.)in risaleti ile kemal noktasına ulaştırılmış bulunan ilâhî düsturların bütünü kastedilmektedir. -O ÖLÜDEN DĐRĐ, DĐRĐDEN ÖLÜ ÇIKARIR- א אאر א وج א א وج و אאر א א وزق אء بא - Geceyi gündüze katar, gündüzü de geceye katarsın. Ölüden diriyi çıkarır, diriden de ölüyü çıkarırsın. Dilediğine de sayısız rızık verirsin..... Al-i Đmran 27 Açıklama Bu âyette, gece ve gündüzün uzayıp kısalmasının, Allah ın kudretine bir nişâne olduğu anlatılmaktadır. -ALLAH YANINDA KĐMĐN DEĞERĐ YOK- א ذכ و א دون אوאء אכא אن א אن א ورכ א وא א א ء - Müminler, müminleri bırakıp da kâfirleri dost edinmesin. Kim bunu yaparsa, artık onun Allah nezdinde hiçbir değeri yoktur. Ancak kâfirlerden gelebilecek bir tehlikeden sakınmanız

27 27 başkadır. Allah, kendisine karşı (gelmekten) sizi sakındırıyor. Dönüş yalnız Allah'adır..... Al-i Đmran 28 Açıklama Âyette yasaklanan dostluk, kâfirlere karşı gönülden bağlanma ve müminleri bırakıp onlara ilgi ve sevgi gösterme manasındaki dostluktur. Buna karşılık bir müslüman devletin -başka müslümanların aleyhine olmamak şartıyla- kâfirlerle barış imzalaması ve başka bir gayri müslim devlete karşı işbirliği yapması caizdir. -PEYGAMBERĐNE UYANI ALLAH SEVER- אن כ ن א א כ א و כ ذכ وא ر ر - (Resûlüm!) De ki: Eğer Allah'ı seviyorsanız bana uyunuz ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Allah son derece bağışlayıcı ve esirgeyicidir.. Al-i Đmran 31 -ALLAH KÂFĐRĐ SEVMEZ- אכא א نא א نא وאل א אא - De ki: Allah'a ve Resûlü'ne itaat edin. Eğer yüz çevirirlerse bilsinler ki Allah kâfirleri sevmez...al-i Đmran 32 -ALLAH H.Z. MERYEM Đ NASIL YETĐŞTĐRDĐ- رא ل وאא אא א وכא زכא כא د א زכא א א אن א א א כ א א لא رزא א و אאب بא אء قز - Rabbi Meryem'e hüsnü kabul gösterdi; onu güzel bir bitki gibi yetiştirdi. Zekeriyya'yı da onun bakımı ile görevlendirdi. Zekeriyya, onun yanına, mâbede her girişinde orada bir rızık bulur ve «Ey Meryem, bu sana nereden geliyor?» der; o da: Bu, Allah tarafındandır. Allah, dilediğine sayısız rızık verir, derdi.... Al-i Đmran 37...Açıklama Zekeriyya aleyhisselâm, Hz. Meryem in teyzesinin kocası idi. Âyette ifade edildiği gibi Hz. Meryem in Beyt-i Makdis te

28 28 bakımını Zekeriyya üzerine almıştı. Meryem e özel bir oda tahsis etti ki ona âyette «mihrap» denilmiştir. Mihrap, harp ve cihad vasıtası demektir. Bir nevi çile odası anlamını taşır. Âyette geçen «mihrâb»ın, câmilerde imamın namaz kıldırdığı yer olan mihrap ile alâkası yoktur. Hz. Zekeriyya, Meryem in yanına her girişinde çeşit çeşit taze meyveler görürdü. Bunlar o mevsimde o bölgede yetişmeyen meyvelerdi. -ALLAH ĐSA YA NE DEDĐ- و א כوא ورאכ א وכ אذ لא א א א כ א כوא א م א א כ כא כ א א אכ ق כ ن - Allah buyurmuştu ki: Ey Đsa! Seni vefat ettireceğim, seni nezdime yükselteceğim, seni inkâr edenlerden arındıracağım ve sana uyanları kıyamete kadar kâfirlerden üstün kılacağım. Sonra dönüşünüz bana olacak. Đşte o zaman ayrılığa düştüğünüz şeyler hakkında aranızda ben hükmedeceğim Al-i Đmran 55 -ALLAH AHĐRETTE KĐMLE KONUŞMAYACAK- وאא א אوכ ق אة و א نو א אن א بא و כ و א م א و א כ - Allah'a karşı verdikleri sözü ve yeminlerini az bir bedelle değiştirenlere gelince, işte bunların ahirette bir payı yoktur. Kıyamet günü Allah onlarla konuşmayacak, onlara bakmayacak ve onları temize çıkarmayacaktır. Onlar için acı bir azap vardır.. Al-i Đmran 77 -KÂFĐRĐN FĐDYESĐ KABUL EDĐLMEZ- ى א و ذא אرض ء א כوא وאא و כאر א אن...

29 29 - Gerçekten, inkâr edip kâfir olarak ölenler var ya, onların hiçbirinden -fidye olarak dünya dolusu altın verecek olsa dahikabul edilmeyecektir. Onlar için acı bir azap vardır; hiç yardımcıları da yoktur..al-i Đmran 91 -SEVDĐĞĐNĐZDEN, VERMEDĐKÇE SEVDĐĞĐNĐZĐ, ALAMAZSINIZ- א نא ء א وא ن א א א אא - Sevdiğiniz şeylerden (Allah yolunda) harcamadıkça «iyi»ye eremezsiniz. Her ne harcarsanız, Allah onu hakkıyla bilir.. Al-i Đmran 92 Açıklama «Đyi» şeklinde tercüme edilen âyetteki «birr» kelimesi, hayrın, iyiliğin kemal noktası, Allah ın rahmeti, rızası ve cenneti manalarında anlaşılmıştır. Bakara sûresinin 177. âyetinde «birr»in etraflı bir izahı verilmiştir ki, buna göre «birr», imanda, ibadette ve ahlâkta en doğru ve en güzel bir hayatı yaşamaktır. Yukarıdaki âyete göre böyle bir hayata ve Allah ın lütuf ve inayetine ulaşmanın şartlarından biri, kişinin sahip olduğu ve sevip bağlandığı şeyleri Allah yolunda kullanmasıdır. Müfessirlere göre bu şeyler, servet, mevki, ilim ve beden kuvveti gibi maddi ve manevi imkânlardır. -DÜNYADA ĐLK EV BEYTULLAH TIR- א وى אכرא و سא ي כ אن אول - Şüphesiz, âlemlere bereket ve hidayet kaynağı olarak insanlar için kurulan ilk ev (mâbet), Mekke'deki (Kâbe)dir... Al-i Đmran 96 -NĐCE YÜZLERĐN KARARDIĞI GÜN- אאכ א אدت و אכ אא وه ود وه م نوכ כ א אאب وא - Nice yüzlerin ağardığı, nice yüzlerin de karardığı günü (düşünün.) Şimdi, yüzleri kararanlara: Đnanmanızdan sonra kâfir

30 30 mi oldunuz? Öyle ise inkâr etmiş olmanız yüzünden tadın azabı! (denilir) Al-i Đmran 106 -KENDĐ DIŞINIZDAKĐLERĐ SIRDAŞ EDĐNMEYĐN- א אא وא א دوכ כא א... אא א - Ey iman edenler! Kendi dışınızdakileri sırdaş edinmeyin. Çünkü onlar size fenalık etmekten asla geri durmazlar, hep sıkıntıya düşmenizi isterler. Gerçekten, kin ve düşmanlıkları ağızlarından (dökülen sözlerinden) belli olmaktadır. Kalplerinde sakladıkları (düşmanlıkları) ise daha büyüktür. Eğer düşünüp anlıyorsanız, âyetlerimizi size açıklamış bulunuyoruz.. Al-i Đmran 118 -TAKVA SAHĐBĐ KĐM- وא אאس وאא א وאכא وאאء א ن אאء א - O takvâ sahipleri ki, bollukta da darlıkta da Allah için harcarlar; öfkelerini yutarlar ve insanları affederler. Allah da güzel davranışta bulunanları sever..al-i Đmran 134 -ALLAH (c.c.) KÂFĐRE MÜHLET NĐÇĐN VERĐR- و אא אودאد אא א כوא אא و بא - Đnkâr edenler sanmasınlar ki, kendilerine mühlet vermemiz onlar için daha hayırlıdır. Onlara ancak günahlarını arttırmaları için fırsat veriyoruz. Onlar için alçaltıcı bir azap vardır.. Al-i Đmran 178 -ĐNSAN ĐÇĐN CĐMRĐLĐK ÇOK FENADIR-

31 31 א א ن א א א و وא א ن و ثא אאت وאرض א م א א ن - Allah'ın, kereminden kendilerine verdiklerini (infakta) cimrilik gösterenler, sanmasınlar ki o, kendileri için hayırlıdır; tersine bu onlar için pek fenadır. Cimrilik ettikleri şey de kıyamet gününde boyunlarına dolanacaktır. Göklerin ve yerin mirası Allah'ındır. Allah bütün yaptıklarınızdan haberdardır Al-i Đmran Açıklama Âyette geçen «miras» kelimesi dolayısıyla tefsirlerde genellikle şu açıklamalar yapılmıştır: Göklerde ve yerde ne varsa hepsi Allah ın mülküdür. Ondan yararlananlar, hep O nun mülkünü birbirinden devralmaktadırlar; o halde, Allah ın mülkünde cimrilik etmeleri ne kadar yanlıştır! Bir gün, herkes ölecek ve malik olduğu şeyler üzerindeki mülkiyetini kaybedecektir; halbuki Allah bâkidir, mülk yine O nundur -HER CANLI ÖLÜMÜ TADACAK- وאد אאر زح א م אرכ ن وאא כ ذא אت אور عא א אא אة وא א زא - Her canlı ölümü tadacaktır. Ve ancak kıyamet günü... yaptıklarınızın karşılığı size tastamam verilecektir. Kim cehennemden uzaklaştırılıp cennete konursa o, gerçekten kurtuluşa ermiştir. Bu dünya hayatı ise aldatma metâından başka bir şey değildir Al-i Đmran 185 -MALDAN CANDAN ĐMTĐHAN VAR- א אوא אכאب כ... وאכ و אאכ ن - Andolsun ki, mallarınız ve canlarınız konusunda imtihana çekileceksiniz; sizden önce kendilerine kitap verilenlerden ve müşriklerden birçok üzücü sözler işiteceksiniz. Eğer sabreder ve

32 32 takvâ gösterirseniz, muhakkak ki bu, (yapılacak) işlerin en değerlisidir.al-i Đmran 186 -ALLAH NASIL ANILIR- אאت وכون و אد و אא א نوכ א אאر بא א כא א رא א א وאرض - Onlar, ayakta dururken, otururken, yanları üzerine yatarken (her vakit) Allah'ı anarlar, göklerin ve yerin yaratılışı hakkında derin derin düşünürler (ve şöyle derler:) Rabbimiz! Sen bunu boşuna yaratmadın. Seni tesbih ederiz. Bizi cehennem azabından koru!...al-i Đmran 191 Açıklama Allah Teâlâ, 190. âyette, göklerin ve yerin yaratılışı ile gece ve gündüzün değişimini, bir başka deyişle, mekân ve zamanın ilâhî kudrete delâletini aklıselim sahiplerinin ibret nazarına sunduktan ve böylece bizden, varlığın gerçek bilgisine ulaşma çabasını göstermemizi, özlü bir ifade ile istedikten sonra; 191. âyette, bu çabayı gösterenlerin, Allah ın üstün kudretinin ve eşsiz sanatının eserlerini idrak etmeleri sonunda, O na derin bir saygı ile yönelmelerinin kaçınılmaz olduğunu ortaya koymaktadır. BĐR KĐŞĐ KAÇ HANIMLA EVLENEBĐLĐR وאن א א אא אכא א بא כ אאء و א א אد ذכ אאכ כ א אو ةא ورאع نא א א - Eğer (kendileriyle evlendiğiniz takdirde) yetimlerin haklarına riayet edememekten korkarsanız beğendiğiniz (veya size helâl olan) kadınlardan ikişer, üçer, dörder alın. Haksızlık yapmaktan korkarsanız bir tane alın; yahut da sahip olduğunuz (cariyeler) ile yetinin. Bu, adaletten ayrılmamanız için en uygun olanıdır. Nisa 3 Açıklama Yaratılıştan gelen kıskançlık duygusuna rağmen âyetin, erkeklere birden fazla kadınla evlenme izni vermesi öteden beri -daha ziyade gayr-i müslimlerce- tenkit ve itiraza konu edilmiştir. Ancak Đslâm ın bu iznini diğer talimatı ve hayatın değişen şartları içinde ele almak gereklidir. Đslâm a göre zina kesin olarak haramdır; şu halde zinaya giden yolları tıkamak

33 33 gerekir. Erkeğin güçlü ve yeterli, kadının ise zayıf ve isteksiz olması veya doğurgan olmaması halinde, savaş vb. sebeplerle erkeklerin azalması ve kadınların çoğalması gibi durumlarda, erkeğin birden fazla kadınla evlenmesi zaruri olabilir. Böyle durumlarda erkeğin birden fazla kadınla evlenmesi bir emir değil, bir izindir; ikinci ve üçüncü eş olacak hanım da buna mecbur değildir. Ayrıca bu izin kayıtsız şartsız olmayıp adalet şartına bağlanmış, buna riayet edemeyeceğinden korkanlara bir kadınla yetinmeleri emredilmiştir. Bütün bu kayıtlar ve şartlar bir arada düşünüldüğü zaman Đslâm ın bu izninin, zaman içinde değişen şartlara ayak uydurma bakımından en müsait yol olduğu açıkça anlaşılacaktır. -KADINLARIN MEHRĐNĐ VERĐN- א א هכ א ء وאא אאء א نא כ - Kadınlara mehirlerini gönül rızası ile (cömertçe) verin; eğer gönül hoşluğu ile o mehrin bir kısmını size bağışlarlarsa onu da afiyetle yeyin.nisa 4 -YETĐME YARDIM EDĐN- وאא אא אذא א אכאح نא א رא אدא א אא... - Evlilik çağına gelinceye kadar yetimleri (gözetip) deneyin, eğer onlarda akılca bir olgunlaşma görürseniz hemen mallarını kendilerine verin. Büyüyecekler (de geri alacaklar) diye o malları israf ile ve tez elden yemeyin. Zengin olan (veli) iffetli olmaya çalışsın, yoksul olan da (ihtiyaç ve emeğine) uygun olarak yesin. Mallarını kendilerine verdiğiniz zaman yanlarında şahit bulundurun. Hesap sorucu olarak da Allah yeter Nisa 6 -ALLAH HANGĐ TEVBEYĐ KABUL EDER- ب כوא ن א אء ن א אא א א...

34 Allah'ın kabul edeceği tevbe, ancak bilmeden kötülük edip de sonra tez elden tevbe edenlerin tevbesidir; işte Allah bunların tevbesini kabul eder; Allah her şeyi bilendir, hikmet sahibidir. א لא אت א אذא אאت ن و א א ن و כאر אوכ אא אא אא א و 18 - Yoksa kötülükleri yapıp yapıp da içlerinden birine ölüm gelip çatınca «Ben şimdi tevbe ettim» diyenler ile kâfir olarak ölenler için (kabul edilecek) tevbe yoktur. Onlar için acı bir azap hazırlamışızdır Nisa 17, 18 -BABALARINIZIN EVLENDĐĞĐ KADINLARLA EVLENMEYĐN-... وא א כאن א א א אאء و אכ א כ אאכ - Geçmişte olanlar bir yana, babalarınızın evlendiği... kadınlarla evlenmeyin; çünkü bu bir hayasızlıktır, iğrenç bir şeydir ve kötü bir yoldur.nisa 22 Açıklama Đslâm öncesi Arapların üvey anneleri ile evlenme... şeklindeki çirkin bir âdetini daha ortadan kaldıran bu âyetten sonra müslümanların, başka kimlerle evlenmelerinin caiz olmadığı 23. ayette bildirilmektedir. -NĐKAHI HARAM OLANLAR ŞUNLRA- אאכ وאכ وאאכ وאכ وכ وאت אخ כ כא وאאت אא وאت א وאאכ א אرכ وאאכ د نא د א כא כر א אכ ورאכ

35 35 א אכ وאن א א אאכ و כ حא رא אر א א אن א כאن - Analarınız, kızlarınız, kızkardeşleriniz, halalarınız,... teyzeleriniz, kardeş kızları, kızkardeş kızları, sizi emziren analarınız, süt bacılarınız, eşlerinizin anaları, kendileriyle birleştiğiniz eşlerinizden olup evlerinizde bulunan üvey kızlarınız size haram kılındı. Eğer onlarla (nikâhlanıp da) henüz birleşmemişseniz kızlarını almanızda size bir mahzur yoktur. Kendi sulbünüzden olan oğullarınızın eşleri ve iki kız kardeşi birden almak da size haram kılındı; ancak geçen geçmiştir. Allah çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir..nisa 23 Açıklama Âyetin «nikâhlanıp da birleşmediğiniz kadınların kızları ile evlenmenizde mahzur yoktur» meâlindeki kısmından maksat, anası nikâh altında iken onun kızını da almak değildir. Caiz olan, bir erkeğin nikâhlayıp da kendisi ile birleşmeden boşadığı kadının başkasından olma kızı ile evlenmedir. Âyette evlenilmesi kesin olarak yasaklananlar dışında kalan akraba ile evlenmek, bazı şart ve zaruretler icabı câiz kılınmış olmakla beraber, hadisler akraba olmayanlarla evlenmeyi tavsiye etmiştir. -EVLENMEYE GÜCÜ YETMEYENE EMĐR- و כ אن כ אאت אאت א כ אאכ א نذא כא כ כאא א وא אאت כא אذא אאن تא و تאא تא فوא وא אر ذכ אאب אאت א א نא א א ر ر وא כ אو وאن כ א - Đçinizden, imanlı hür kadınlarla evlenmeye gücü yetmeyen kimse, ellerinizin altında bulunan imanlı genç kızlarınız (sayılan) cariyelerinizden alsın. Allah sizin imanınızı daha iyi bilmektedir. Hep aynı köktensiniz (insanlık bakımından aranızda fark yoktur). Öyle ise iffetli yaşamaları, zina etmemeleri ve gizli