ENFLASYON-BÜYÜME SÜRECİNDE SABİT SERMAYE YATIRIMLARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ENFLASYON-BÜYÜME SÜRECİNDE SABİT SERMAYE YATIRIMLARI"

Transkript

1 LASYON-BÜYÜME SÜRECİNDE SABİT SERMAYE YATIRIMLARI Harun TERZİ (*) Sabiha OLTULULAR (**) Öze: Bu çalışmada enflasyon-büyüme-sabi sermaye yaırımları arasındaki ilişki korelasyon, zaman serileri analizleri ve eşanlı denklem sisemiyle analiz edilmişir. Enflasyon-büyüme ilişkisi oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırımları ile üç ayrı model kurularak incelenmişir. Modeller sabi sermaye yaırımları-büyüme ilişkisinin poziif, ancak enflasyon-büyüme ve enflasyon-sabi sermaye yaırımları ilişkisinin negaif olduğunu gösermekedir. Mundell-Tobin ekisinin aksine neoklasik ikisadi görüşü desekleyen bu sonuçlar, Türkiye ekonomisinde enflasyon-büyüme ve enflasyon-sabi sermaye yaırımları ilişkisinin negaif olduğunu oraya koymakadır. Anahar kelimeler: Enflasyon, büyüme, sabi sermaye yaırımları, regresyon, DEKK ve AEKK Absrac: In his sudy, he relaions beween inflaion-growh-fixed capial invesmen have been analyzed by employing mehods of correlaion, ime series and simulaneous equaions for he Turkish economy over he period The relaion beween inflaion and growh has been analyzed regarding hree models including oal, public and privae fixed capial invesmens. While here is a posiive relaion beween growh-fixed capial invesmen, in each case negaive relaion has been found beween inflaion-growh and inflaion-fixed capial invesmen. Conrary o Mundell-Tobin effec, hese resuls suppor he neoclassical view ha inflaion adversely affecs growh and fixed capial invesmens in he Turkish economy. Keywords: Inflaion, growh, fixed capial invesmen, regression, ILS and SLS I.Giriş Enflasyon ve ekonomik büyüme arasında negaif bir ilişki olduğunu kabul eden neoklasik ikisadın aksine Mundell-Tobin ekisi olarak adlandırılan yaklaşımda, enflasyon para umanın maliyeini arıracağından, risken kaçınmak ve reel gelir seviyesini korumak iseyen bireylerin porföy kararlarını sermaye lehine değişirmeleri sonucu sermaye birikimi ararken reel faiz oranları düşecek ve büyüme hızlanacakır (Mundell, 965; Tobin, 965). Phillips eğrisinin popüler olduğu 96 lı yıllarda enflasyon-büyüme ilişkisinin kısa dönemde poziif olduğu görüşü genel kabul görmekeydi. Uzun dönemde ve yüksek enflasyon seviyesinde bile bu ilişkinin poziif olduğu görüşü Tobin ve Sidrauski arafından ileri sürülmüşür. Bu görüşün emelinde enflasyon ile sermaye birikimi arasında poziif bir korelasyon olduğu ve enflasyonun sermaye birikimini hızlandıracağı düşüncesi yamakadır. 97 öncesi dönemde (*) Prof. Dr. Karadeniz Teknik Üniversiesi İİBF İkisa Bölümü (**) Karadeniz Teknik Üniversiesi SBE.

2 Harun TERZİ, Sabiha OLTULULAR enflasyona rağmen yüksek oranda büyümeyi sağlayan bir çok ülke deneyimi (OECD, Asya ve Lain Amerika ülkeleri), bu görüşün geçerliliğine ampirik kanı göserilmişir. 98 li yıllarda bir çok ülkede, yüksek enflasyona bağlı olarak oraya çıkan krizler ve büyüme oranlarındaki düşüşler, enflasyonbüyüme ilişkisinin negaif olabileceği görüşünü gündeme aşımışır. Enflasyon-büyüme arasındaki ilişkinin negaif olduğunu savunanların Mundell-Tobin yaklaşımına karşı ileri sürdüğü görüş, paranın değer saklama ve asarruf fonksiyonu dışında başka amaçlar için de alep edildiğidir. Özellikle finansal piyasaların ve alernaif yaırım araçlarının bulunduğu modern ekonomilerde bireyler, cari harcamalar yanında alernaif yaırım araçlarından geiri elde emek amacıyla da para alep ederler. Finansal piyasaların gelişmediği ekonomilerde para alebi daha çok değer saklama fonksiyonu gördüğünden, enflasyon bireylerin porföy kararlarında bir değişmeye yol açmayacakır. Para arzının reel ekonomik faaliyeler üzerinde bir ekiye sahip olmadığını ve paranın süper-yansız olduğunu ileri süren neoklasik ikisaçı Sidrauski (967) nin genişleilmiş modelinde, süper yansızlığın özel bir durum olduğu ve Mundell-Tobin ekisinin aksine enflasyonun sermaye birikimini olumsuz ekilediği varsayılmışır. Geleneksel neoklasik ikisa lieraüründe büyümenin kaynağı olarak enflasyon değil, dışsal bir değişken olan verimlilik arışı esas alınmışır. Enflasyon-büyüme ilişkisinin negaif olduğunu savunan araşırmacılar eorik ve ampirik çalışmalarında bu görüşü desekleyen bir çok farklı model oraya koymuşlardır. Bu yaklaşımlardan bazıları aşağıda kısaca belirilmişir. Risk ve belirsizlikleri arıran enflasyon, uzun dönemde faiz oranlarının yükselmesine neden olacak, fiya siseminin ekinliğini kaybemesiyle de ekonomik birimlerin doğru karar almalarını engelleyecekir. Aran enflasyon değişkenliği ile birlike yüksek enflasyon, yaırım projelerinin gelecekeki karlılığını belirsizleşirirken, yaırım mikarı ve uluslararası rekabe gücü azalacak, ödemeler dengesi ile vergi sisemi olumsuz ekilenecekir. Enflasyonis oramda firmalar uzun vadeli yaırımlara yönelmek yerine enflasyonun olumsuz ekilerinden korunmayı amaçlayan yaırımlara yöneleceklerdir. Enflasyon belirsizliğini de arıran enflasyon, hem yuriçi yaırımların hem de yabancı doğrudan yaırımların riskini arıracağından büyüme olumsuz ekilenecekir. Ayrıca enflasyon, ekonomik birimlerin üreken faaliyeler yerine üreken olmayan daha çok spekülaif faaliyelere yönelmelerine, yer alı ekonomisinin canlanmasına ve gelir dağılımının bozulmasına neden olacakır. Para umanın maliyeini arırırken reel para mikarını azalan enflasyon, bireyleri yaırıma değil, yüksek faiz kazancına (ran gelirine), döviz, faiz ve gayrimenkul gibi üreken olmayan alanlara yönlendirerek ekonomik ekinliğin ve ürekenliğin azalmasına neden olacakır. Bu çalışmada amaç, 97 lerden 3 yılına kadar geçen sürede yüksek enflasyonis bir süreç yaşayan Türkiye de, enflasyon-büyüme, enflasyon sabi sermaye yaırımları ilişkisini incelemek, enflasyonun ora ve uzun dönemde

3 İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: Nisan 6 Sayı: 3 büyümeyi, sabi yaırımları olumsuz yönde ekilediğini ileri süren görüşün geçerliliğini ampirik olarak es emekir. II. Lieraür Mundell-Tobin ekisi, enflasyonun asarruflar üzerinde yaraacağı poziif ekiye dayanarak sermaye birikiminin aracağını, reel faiz oranları düşerken yaırımların da aracağını varsaymakadır. Mundell-Tobin ekisini doğrulayan az sayıda çalışma mevcuur. Krugman (998), Japon ekonomisinin büyüme hızını arırması için enflasyonis bir poliika uygulanmasını önermişir. Düşük enflasyon ile büyüme arasındaki ilişkiyi inceleyen ampirik çalışmalar, değişkenler arasında bazen anlamsız, bazen poziif ve anlamlı bir ilişki olduğunu gösermekedir. Düşük enflasyonun uzun dönemde ekisiz olmakla birlike kısa dönemde üreimi ve büyüme oranını poziif ekilediğini ileri süren çalışmalar, enflasyon-büyüme ilişkisinin doğrusal olmadığını ve bu ilişkide bir eşik değerin olduğunu da vurgulamakadırlar. Khan-Senhadji (), eşik değerin sanayileşmiş ülkelerde % ile %3, gelişmeke olan ülkelerde ise %7 ile % arasında olduğunu ahmin emişlerdir. Sockman (98), Jones-Manuelli (993), yaırımlar açısından vergi olarak kabul eikleri enflasyonun yaırımların karlılığını azalacağını ileri sürmüşlerdir. Enflasyon oranı arıkça, yaırımın gerçekleşirilmesi ve sermaye mallarının saın alınması için gerekli olan paranın uarı aracağından, yaırımın maliyei aracakır. Bu durum yaırım kararlarını olumsuz ekileyecekir. Enflasyonun bir diğer olumsuz ekisi, oplam fakör verimliliğini azalarak büyümeyi negaif ekilemesidir. Enflasyonun yaırımlar üzerindeki olumsuz ekisini bireylerin boş zaman-ükeim ercihlerinde meydana geirdiği değişmeyle de açıklayan De Gregorio (993), enflasyonis oramın sadece yaırım kararlarını değil, bireylerin ükeim-boş zaman ercihlerini ve işgücü arzını da olumsuz ekileyeceğini ileri sürmüşür. Enflasyonun büyüme üzerinde negaif ekisi olduğunu ileri süren klasik görüşe göre, enflasyon hem yaırımların seviyesini hem de yaırımların ekinliğini olumsuz ekilemekedir. De Gregorio (99, 993), dönemi Lain Amerika ülkesi için yaay kesi verileri kullandığı içsel büyüme modelinde enflasyonun ve enflasyon değişkenliğinin, yaırımları ve büyümeyi negaif ekilediğini, enflasyonun %34 en %7 ye düşürülmesinin büyüme oranını %5 arıracağını vurgulamışır. Enflasyon-büyüme ilişkisini ekonominin finansal yapısı ve derinliği ile ilişkilendiren çalışmalar, reel faaliyelerin ve finansal derinliğin düşük enflasyondan poziif, yüksek enflasyondan negaif ekilendiğini vurgulamakadır. Khan () dönemi gelişmiş ve gelişmeke olan 68 ülkeyi kapsayan çalışmasında doğrusal olmayan enflasyon-büyüme ilişkisinin eşik değerin alında anlamsız, ancak üsünde anlamlı ve negaif olduğunu, eşik değeri aşan enflasyonun, finansal derinliği, banka-kredi siseminin işleyişini ve yaırımları olumsuz ekilediğini, bu olumsuz ekisinin yaırım kararlarına yansıması sonucu enflasyon-büyüme ilişkisinin negaif çıkığını ileri sürmüşür.

4 4 Harun TERZİ, Sabiha OLTULULAR Enflasyonun yaırımlar üzerindeki negaif ekisinin enflasyon-verimlilik arasındaki negaif ilişkiden kaynaklandığını desekleyen çok sayıda ampirik çalışma mevcuur (Clark, 98; Jarre-Selody, 98; Ram, 984; Cameron- Hum-Simpson, 996; Esrella, 3). Cozier-Selody (99), OECD ülkesinde enflasyonun üreim üzerindeki ekisinin negaif olduğunu ve enflasyonda % lik bir arışın verimliliği %.4 oranında azalığını, Jarre- Selody (98), dönemi Kanada da enflasyon oranında her % lik bir arışın üreim arışını %.3 oranında azalığını belirmişlerdir. Verimlilikenflasyon ilişkisini inceleyen bir çok araşırma, esasen verimlilikeki değişmelerin gelecekeki poansiyel üreim, üreim açığı ile enflasyon hakkında doğrudan bilgi aşıdığını ve enflasyonun yaraığı ekonomik dalgalanmalarla ilişkili olduğunu varsaymakadır. Ampirik çalışmalar, enflasyon-verimlilik arasında negaif ve anlamlı bir nedenselliğin olduğu görüşünü deseklemekedir. VAR ve nedensellik analizine dayanan bir çok ekonomerik çalışma, nedenselliğin enflasyondan verimliliğe doğru olduğunu gösermekedir. Enflasyonun verimlilik, isihdam, asarruf, yaırım kararları ile icari faaliyeler üzerindeki olumsuz ekileri, enflasyonbüyüme arasında negaif bir ilişkiye neden olduğu görüşü, yapılan bir çok ampirik çalışmada oraya konmuşur. Yüksek enflasyonun özellikle kaynak dağılımını ve fiya mekanizmasının ekinliğini bozduğunu vurgulayan Fischer (993), yaay kesi verilerle 8 ülkeyi kapsayan çalışmasında enflasyon ile büyüme, sermaye birikimi, verimlilik arasındaki ilişkinin negaif olduğunu, düşük enflasyon oranının yıllık üreim arışını %.4, yüksek enflasyon oranının (% ile %5 aralığında) yıllık üreim arışını %.3 oranında azalığını ileri sürmüşür. Para oorielerinin sıfır veya negaif enflasyon yerine % ile %3 oranında bir enflasyonu hedeflemesini avsiye eden ve Phillips eğrisi üzerinde düşük enflasyon seviyesinde enflasyon-büyüme arasında bir ödünleşme olduğunu varsayan Fischer (994), çok düşük bir enflasyon oranının büyüme üzerindeki ekisinin poziif olacağını, bu nedenle % nin alında bir enflasyon hedeflemesine gerek olmadığını ileri sürmüşür. Enflasyonda % lik bir arışın kişi başına gayri safi yuriçi hasılayı yıllık % ile %3, yaırımların gayri safi yuriçi hasıla içindeki payını %4 ile %6 oranında azalığını ileri süren Barro (995), uzun dönemde enflasyon oranında % luk bir arışın 3 yıl sonra gayri safi yuriçi hasılayı %4 ile %7 oranında azalığını ahmin emişir. Barro (997), yıllık % luk bir enflasyon oranının gayri safi yuriçi hasılada %.3 oranında bir azalışa neden olduğunu, enflasyon oranının % nin üsünde olduğu ülkelerde, enflasyonun büyüme üzerindeki negaif ekisinin daha da fazla olduğunu, enflasyon ile beklenmeyen enflasyonun ekonomik birimlerin ekinliğini (verimliliğini) azalarak büyümeyi olumsuz ekilediğini ifade emişir Andrés-Hernando (997), OECD ülkelerinde enflasyon-büyüme ilişkisinin ılımlı bir enflasyon seviyesinde bile negaif olduğunu, enflasyonun yaırım seviyesi ile fakör verimliliğini ora ve uzun dönemde olumsuz ekilediğini, kişi başına gelirde önemli ve kalıcı bir düşüş (%.5 ile % arası)

5 İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: Nisan 6 Sayı: 5 meydana geirdiğini vurgulayarak, düşük enflasyonda ilave enflasyonun büyüme üzerindeki maliyeinin daha yüksek olduğunu (% lik bir enflasyonda bir puanlık düşüş büyümeyi %.5 arırırken, %5 lik bir enflasyonda bir puanlık düşüşün büyümeyi % arıracağını) ileri sürmüşlerdir. Bruno-Easerly (998), uyguladıkları alernaif ekonomerik çözümle, Barro nun % olarak ahmin eiği eşik değerin %4 olduğunu ve enflasyonun bu eşik değerin alına çekilmesi gerekiğini belirerek, kredi alma-verme ile yaırım-üreim kararlarını ekilemeyen ılımlı bir enflasyonun kısa ve uzun dönemde büyümeyi olumlu ekileyeceğini ileri sürmüşlerdir dönemi yıllık ve üçer aylık verilerle Kolombiya ekonomisinde enflasyon- enflasyon belirsizliği ile büyüme-yaırımlar arasındaki ilişkileri GARCH ve VAR yönemleriyle inceleyen ve düşük enflasyon seviyesinde bile enflasyon-büyüme ilişkisinin negaif olduğunu savunan Ma (998), enflasyon belirsizliğinin hem enflasyonu hem de özel yaırımlardaki belirsizliği arırarak büyümeyi azalığını ileri sürmüşür. ABD ekonomisi için enflasyon-büyüme ilişkisini Mundell-Tobin ile neoklasik çerçevede inceleyen ve maksimum büyüme için gerekli opimal enflasyon oranını %. olarak bulan Chang-Black (), ampirik sonuçların düşük enflasyon seviyesinde Mundell-Tobin i, yüksek enflasyon seviyesinde ise neoklasik görüşü deseklediğini, içsel değişken olarak kabul eikleri enflasyon ve büyümenin nedensel değişkenler olan ükeim, yaırım, para arzı, eknoloji ve insan sermayesine yapılan yaırım arafından ekilendiğini ileri sürmüşlerdir. Braun-Tella (4), diğer çalışmalardan farklı olarak enflasyon ve enflasyon değişkenliği arasındaki ilişkiyi 75 ülke için AEKK yönemi ile inceleyerek, enflasyon değişkenliğinin yaırımları azalarak büyümeyi negaif ekilemesinin yanında sosyal yapıda bozulmalara da neden olduğunu vurgulamışlardır. Türkiye ekonomisinde enflasyon-büyüme ilişkisini yaırım harcamaları çerçevesinde inceleyen az sayıda çalışma mevcuur. Kalkan (999), dönemi üçer aylık verilerle enflasyon, büyüme, özel yaırımlar, döviz kuru ile para arzı gibi değişkenleri kullanarak yapığı ampirik çalışmasında, Türkiye de enflasyonun yaırımlar ve kurlar kanalıyla büyüme üzerinde olumsuz eki yaraığını ahmin emişir dönemini 5 al gruba ayırarak enflasyonbüyüme-özel yaırımlar ilişkisini VAR ve GARCH yönemleriyle analiz eden Kirmanoğlu (), eki-epki analizlerinde enflasyon oranında bir yükselişin özel yaırımları ve büyümeyi azalığını gösererek enflasyon-büyüme-özel yaırımlar arasında negaif bir ilişki olduğunu vurgulamışır. Türkiye ekonomisinde dönemi enflasyon-büyüme, enflasyon-sabi sermaye yaırımları ve büyüme-sabi sermaye yaırımları ilişkisi aşağıdaki grafiklerde göserilmişir (Grafik -7). Grafiklerde enflasyon-büyüme, enflasyon-oplam sabi sermaye yaırımları ile enflasyon-kamu ve özel sabi sermaye yaırımları arasındaki ilişkilerin negaif, ancak büyüme-sabi sermaye yaırımları arasındaki ilişkinin poziif olduğu dikkai çekmekedir.

6 6 Harun TERZİ, Sabiha OLTULULAR BÜY Şekil : Enflasyon-Büyüme İlişkisi TY Şekil : Enflasyon-Toplam Sabi Sermaye Yaırım Harcaması İlişkisi KY Şekil 3: Enflasyon-Kamu Sabi Sermaye Yaırım Harcaması İlişkisi ÖY Şekil 4: Enflasyon-Özel Sabi Sermaye Yaırım Harcaması İlişkisi

7 İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: Nisan 6 Sayı: TY BÜY Şekil 5: Büyüme-Toplam Sabi Sermaye Yaırım Harcaması İlişkisi KY BÜY Şekil 6: Büyüme-Kamu Sabi Sermaye Yaırım Harcaması İlişkisi ÖY BÜY Şekil 7: Büyüme-Özel Sabi Sermaye Yaırım Harcaması İlişkisi III. Makroekonomik Değişkenler ve Veri Sei Bu çalışmada enflasyon-büyüme ilişkisini belirlemek için alı değişken kullanılmışır. Değişkenler gayri safi milli hasıla (BÜY), opan eşya fiya endeksi (), oplam sabi sermaye yaırımları (TY), kamu sabi sermaye yaırımları (KY) ve özel sabi sermaye yaırımları (ÖY) dır. Çalışmanın emel amacı, büyüme ile enflasyon arasındaki ilişkiyi sabi sermaye yaırımlarını modele ekleyerek eşanlı bir model çerçevesinde incelemekir. Veri sei 976-

8 8 Harun TERZİ, Sabiha OLTULULAR 3 dönemini kapsayan yıllık verilerden oluşmakadır. Söz konusu veriler, DİE veri abanından sağlanmış ve değişkenlerin büyüme oranları alındıkan sonra analizler uygulanmışır. IV.Yönem A. Birim Kök, Korelasyon ve EKK Analizi Durağan olmayan değişkenlerle yapılan ekonomerik analizlerden elde edilen ahminler sahe regresyona neden olacağından, regresyon analizinden elde edilen ve F esleri sapmalı olacak ve uarlılık özelliğine sahip olmayacakır. İki makroekonomik değişken arasında anlamlı bir ilişki olmasa bile bu değişkenler arasında sahe regresyon nedeniyle yüksek bir R oraya çıkabilir. Böyle bir durumda regresyonun ahmini ile elde edilen F ve isaisikler geçerliliğini yiirecekir. Bu sorunun oraya çıkış nedeni; iki zaman serisinde rend eğiliminin (yukarı ya da aşağıya doğru kalıcı harekeler) olmasıdır. Yüksek bir R bu değişkenler arasındaki ilişkiden çok bu eğilimden (rend) kaynaklanmakadır. O zaman iki makroekonomik değişken arasındaki ilişkinin gerçek mi yoksa sahe mi olduğunu belirlemek son derece önemlidir. Değişkenlerin durağanlığını belirlemek için uygulanan birim kök analizi sahe regresyon problemini belirlemek için kullanılmakadır. Bu çalışmada değişkenlerin durağanlıklarının belirlenmesinde Dickey-Fuller (DF) ve Phillips- Perron (PP) esleri birlike kullanılmışır. Bu çalışmada PP esi, ADF esine alernaif bir es olmasından ziyade, ADF esinin bir amamlayıcısı olarak kullanılmışır. Birim kök için sandar DF ve genişleilmiş DF esleri aşağıdaki denklemlerle ifade edilmişir (Dickey-Fuller, 979, 98). Y = α + βy Y = α + βy Y = α + βy Y = α + βy + δrend + + p i= p i= ϕ Y i λ Y i i i 3 +δrend Burada α, β, δ, φ ve λ kasayıları, fark alma operaörünü, rend değişkenini, ε beyaz gürülülü erimi ve i=,,,p ise Ljung-Box Q krieriyle belirlenen ve ookorelasyonu önleyen opimal gecikme uzunluğunu gösermekedir. Birim kök esinde H : X I() değildir olan hipoez hesaplanan DF veya ADF isaisiği mulak değer içinde kriik ablo değerlerinden büyük ise reddedilir ve serinin durağan olduğuna karar verilir. H : β= hipoezi reddedilemez ise seri durağan değildir. Phillips-Perron (988) (PP) esinde, sandar DF esinin denklemleri yer alsa da, genişleilmiş DF esinin denklemleri yer almamaka, bunun yerine, aşağıda göserilen regresyonun β kasayısına ai isaisik değeri paramerik olmayan bir yönemle 4

9 İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: Nisan 6 Sayı: 9 düzelilmekedir. ADF esinde, ookorelasyonu gidermeye yeecek kadar bağımlı değişkenin gecikmeli değeri ilave edilirken, PP esinde ookorelasyon sorununu gidermek amacıyla paramerik olmayan düzelme uygulanmakadır. Regresyon analizi ile yakından ilişkili olan korelasyon analizinde amaç değişkenler arasındaki ilişkinin gücünü ya da derecesini ölçmekir. Bazı ikisadi modeller arasındaki ilişkiler, ek bir denklemle açıklanamayacak kadar karmaşıkır. Y=f(X) gibi ek denklemli regresyon analizinde Y ve X ler arasındaki neden-sonuç ilişkisinin eğer varsa ek yönlü olduğu kabul edilmekedir. Yani, açıklayıcı değişkenler neden, bağımlı değişken sonuç, nedenselliğin yönü de X en Y ye doğrudur. Ancak bazı ikisadi değişkenler arasındaki ilişkinin iki yönlü olduğu durumlar da vardır. Kısaca Y, X ler arafından belirlendiği gibi X ler de Y arafından belirlenebilir. Tek denklem siseminde Y=f(X) olduğu halde eşanlı modellerde X=f(Y) ve Y=f(X) dir. B. Dolaylı En Küçük Kareler Yönemi (DEKK) DEKK am belirlenmiş denklemlerin kasayılarının ahmininde kullanılmakadır. Bu yönemde kasayılar doğrudan değil, dolaylı olarak ahmin edilir. Modelin bazı varsayımları vardır. Bunlar; indirgenmiş kalıp denkleminin haa erimlerinin, EKK yönemine ilişkin büün varsayımları sağlaması ve denklemdeki dışsal değişkenler arasında am çoklu doğrusal bağlanı probleminin olmamasıdır. DEKK yöneminin birinci aşamasında, yapısal modelden yola çıkarak indirgenmiş kalıp denklemine ulaşılır. Burada amaç, yapısal modelin içsel değişkenlerini sadece dışsal değişkenlerin bir fonksiyonu haline dönüşürmekir. İkinci aşamada, indirgenmiş kalıp denklemindeki kasayılar ( Πˆ ) ve son aşamada ise, indirgenmiş kalıp denkleminin kasayılar yardımıyla β ve β kasayıları ahmin edilir. Bu çalışmada, araç değişken olarak oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırımlarını içeren üç ayrı model kullanılmışır. Modelin işleyiş aşamalarını gösermek için aşağıda yer alan oplam yaırımların bulunduğu model seçilmişir. Yapısal Model: BÜY = δ + δ BÜY + δ TY = λ + λ BÜY = λ + λ(δ + δbüy + δty ) BÜY = λ + λ δ + λ δ BÜY + λ δ TY + λ ε BÜY λ δ BÜY = λ + λ δ + λ δ TY + λ ε BÜY ( λδ) = λ + λδ + λδty + λε λ + λδ λδ λε BÜY = + TY + λ δ λ δ λ δ

10 Harun TERZİ, Sabiha OLTULULAR BÜY = Πˆ + Πˆ TY + ν Πˆ λ + λ δ =, Πˆ λδ = δ λδ = λ δ, ν + δ BÜY + δ TY BÜY = λ + λ = δ + δ ( λ + λ = δ + δλ δ λ δ + δλ δ = + δλ δλ = Πˆ + Πˆ TY + ν Π ˆ δ + δλ = δ λ Πˆ δ 3 = TY δ λ ν δ ε = 3 δλ λε = λ δ ) + δ TY + δλ + δty + δε = δ + δ λ + δ TY + δ ε δε TY + δ λ İndirgenmiş kalıp kasayılarının ahmincileri aşağıda göserilmişir. β ˆ = Πˆ ˆ ˆ βπ ˆ ˆ Π3 β = Πˆ Yukarıdaki eşiliğin sağında içsel değişken bulunmamakadır. TY dışsal değişkendir ve alacağı değerler sabi rakamlar şeklinde işlem görecekir. Ayrıca, ν haa erimlerinden bağımsız olduğundan Π ˆ ˆ + Π kasayılarının EKK yönemiyle bulunacak ahmin değerleri sapmasızdır. C.İki Aşamalı En Küçük Kareler Yönemi (AEKK) AEKK birden çok denklemli ekonomerik modellerin kasayılarının ahmini için gelişirilmiş bir yönemdir. Aşırı belirlenme durumunda dolaylı en küçük kareler yönemi değil, iki aşamalı en küçük kareler yönemi kullanılmakadır. Tam belirlenme durumunda dolaylı en küçük kareler yönemi ile iki aşamalı en küçük kareler yönemi aynı sonucu vermekedir. Kasayıları ahmin edilecek yapısal denklemin sağ arafındaki içsel değişkenlerin haa erimleri ile olan ilişkisini elimine emek amacıyla bu içsel değişkenlerin orijinal değerleri yerine regresyon değerleri eklenerek kasayılar ahmin edilir.

11 İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: Nisan 6 Sayı: Burada, bağımsız değişken (TY) ile haa erimi (ν /ω ) arasında bir ilişki olmayacağından EKK varsayımı sağlanmış olur. Yapısal model: BÜY = λ + λ BÜY + λ TY = δ + δ İndirgenmiş kalıp denklemi: BÜY ˆ = Π BÜY ˆ = Π ˆ = Π = Πˆ + Πˆ TY + ν + Πˆ TY + Πˆ 3TY + ω + Πˆ TY 3 V. Ampirik Bulgular ADF ve PP birim kök esleri üm değişkenlerin seviyelerinde durağan olduklarını gösermekedir (Tablo ). Bu sonuç seviyelerinde durağan olan serilerle yapılacak regresyon analizlerinin sahe olmayacağını ve değişkenler arasındaki gerçek ilişkiyi oraya koyacağını gösermekedir. Tablo : Birim kök esi Değişkenler ADF esi (sabili) ADF esi (rendli) PP esi (sabili) PP esi (rendli) b c b b BÜY a -6.7 a a a TY a -4.7 a a a KY a b b b ÖY a b a b Opimal gecikmeler Ljung-Box Q esiyle belirlenmişir. MacKinnon ablo değerleri sabili (rendli) modelde %, %5 ve % için sırasıyla -.6 (-3.), -.98 (-3.59) ve -3.7 (-4.338) dir. Nedenselliğin yönü hakkında bilgi vermemesine rağmen, korelasyon analizi ve serpilme diyagramları değişkenler arasındaki ilişkinin yönü, derecesi ve isaisiksel anlamlılığı hakkında önemli bilgiler vermekedir. Korelasyon analizi, enflasyon ile diğer üm değişkenler arasındaki ilişkinin anlamlı ve negaif yönde olduğunu ve de enflasyon oranı arıkça büyüme, oplam sabi sermaye yaırımlarının ve kamu, özel sabi sermaye yaırımlarının azaldığını gösermekedir.

12 Harun TERZİ, Sabiha OLTULULAR Enflasyon ile büyüme oranı arasındaki korelasyon kasayısı -.49 olup, isaisiksel olarak % de anlamlıdır. Enflasyon ile oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırım oranları arasındaki korelasyon kasayıları da isaisiksel olarak anlamlı olup, sırasıyla -.4, -.8 ve -.35 olarak hesaplanmışır. GSMH yi emsil eden büyüme değişkeni ile oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırımlarının büyüme oranları arasındaki ilişkinin anlamlı ve poziif olduğunu göseren korelasyon kasayıları sırasıyla.8,.54 ve.73 olarak ahmin edilmişir (Tablo ). Tablo : Pearson Korelasyon Analizi BÜY TY KY ÖY -.49 a -.4 b -.8 a -.35 a BÜY -.49 a.8 a.54 a.73 a TY -.4 b.8 a.63 a.9 a KY -.8 c.54 a.63 a.9 c ÖY -.35 b.73 a.9 a.9 c a, b ve c ek yanlı esine göre sırasıyla %, %5 ve % da anlamlı. Değişkenler arasındaki ilişkinin yönü hakkında bilgi veren regresyon doğruları ile serpilme diyagramları, korelasyon analizinden elde edilen sonuçları deseklemekedir. Tahmini regresyon doğruları enflasyon-büyüme, enflasyon ile oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırımları arasındaki ilişkilerin negaif, ancak büyüme ile oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırımları arasındaki ilişkilerin poziif olduğunu gösermekedir (Grafik 8-) KY -4-4 ÖY -4-4 Şekil 8: Enflasyon, Kamu ve Özel Sabi Sermaye Yaırım Harcaması İlişkisi

13 İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: Nisan 6 Sayı: TY 5 5 BÜY Şekil 9: Enflasyon, Büyüme ve Toplam Sabi Sermaye Yaırım BÜY 4 BÜY TY ÖY KY Şekil : Büyüme ve Sabi Sermaye Yaırım Harcaması İlişkisi Basi EKK analizinden elde edilen sonuçlarda, enflasyon ile büyüme, oplam sabi sermaye yaırımları, kamu ve özel sabi sermaye yaırımları arasındaki ilişki negaif ve anlamlı bulunmuşur. Tahmin edilen bazı regresyon denklemlerinde oraya çıkan ookorelasyon problemi Cochrane-Orcu yönemiyle giderilmişir.

14 4 Harun TERZİ, Sabiha OLTULULAR Büyümedeki, oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırım oranlarındaki her bir birim (yüzde bir puan) arış, enflasyon oranını, sırasıyla, oralama yüzde.9,.9,.6 ve.75 puan azalmakadır. Tersi durumda enflasyon oranındaki her bir birim arış büyüme, oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırım oranlarını, sırasıyla oralama yüzde.8,.9,.6 ve. puan azalmakadır (Tablo 3). Tablo 3: Enflasyon-Büyüme İlişkisinin EKK ile Tahmini Denklem = BÜY BÜY= P-değeri (.) a (.) a (.) a (.) a R.48.4 Denklem = TY TY= P-değeri (.) a (.) a (.5) b (.3) b R.3.6 Denklem = KY KY= P-değeri (.) a (.8) c (.5) (.4) R.. Denklem = ÖY ÖY= P-değeri (.) a (.3) b (.4) b (.6) c R.6.4 a, b ve c sırasıyla %, %5 ve % da anlamlı. Olasılık değerleri paranezin içinde göserilmekedir. Benzer şekilde ahmin edilen büyüme-yaırım ilişkisi, büyüme-yaırım oranları arasında poziif ve anlamlı bir ilişki olduğunu gösermekedir. Toplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırım oranlarında meydana gelecek her bir birim arışın büyüme oranını sırasıyla oralama yüzde.3,.6 ve.3 puan arırmakadır. Değişkenlerin yer değişirmesi durumunda büyüme oranında meydana gelecek her bir birim arış oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırım oranlarını sırasıyla oralama yüzde.93,.46 ve.7 puan arırmakadır (Tablo 4). Tablo 4: Büyüme-Sabi Sermaye Yaırım Harcaması İlişkisinin EKK ile Tahmini Denklem BÜY= TY TY= BÜY P-değeri (.) a (.) a (.) a (.) a R.7.64 Denklem BÜY= KY KY= BÜY P-değeri (.) a (.) a (.36) (.) a R.3.3 Denklem BÜY= ÖY ÖY= BÜY P-değeri (.) a (.8) a (.4) (.) a R.58.5 a % de anlamlı. Olasılık değerleri paranezin içinde göserilmekedir.

15 İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: Nisan 6 Sayı: 5 DEKK ve AEKK analizinden elde edilen sonuçlar, büyüme oranında her bir birim arışın, oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırımlar kanalıyla enflasyon oranını, sırasıyla, oralama yüzde.84,.95 ve.77 puan azalığı, enflasyon oranında bir puanlık arışın ise büyümeyi, oplam, kamu ve özel sabi sermaye yaırımları aracılığıyla sırasıyla oralama.35,.34 ve.36 puan azalığı ve am belirlenme durumunda, DEKK yönemi ile AEKK yöneminden elde edilen -isaisiklerinin farklı ancak kasayıların aynı çıkığı görülmekedir (Tablo 5-6). Araç değişken Tablo 5: Enflasyon-Büyüme İlişkisinin DEKK ile Tahmini Denklem = BÜY BÜY= TY P-değeri (8.36) a (-.68) a (3.) a (-.68) a R.4 Denklem = BÜY BÜY= KY P-değeri (5.3) a (-.6) (5.37) a (-4.54) a R.3 Denklem = BÜY BÜY= ÖY P-değeri (9.47) a (-3.36) a (3.4) a (-3.36) a R.4 a, b ve c sırasıyla %, %5 ve % da anlamlı. Paranez içindeki değerler hesaplanan isaisikleridir. Araç değişken Tablo 6: Enflasyon-Büyüme İlişkisinin AEKK ile Tahmini Denklem = BÜY BÜY= TY P-değeri (.) a (-.3) a (.7) a (-.3) b R.4 Denklem = BÜY BÜY= KY P-değeri (8.7) a (-.6) (.9) c (-.6) R.3 Denklem = BÜY BÜY= ÖY P-değeri (9.48) (-.3) a (.37) b (-.3) b R.4 a, b ve c sırasıyla %, %5 ve % da anlamlı. Paranez içindeki değerler hesaplanan isaisikleridir. DEKK ve AEKK analizlerinde araç değişken olarak kamu sabi sermaye yaırım harcamaları kullanıldığında, enflasyon-büyüme ilişkisinin negaif ancak isaisiksel olarak anlamsız, araç değişken olarak oplam ve özel sabi sermaye yaırım harcamaları kullanıldığında ise iki değişken arasındaki

16 6 Harun TERZİ, Sabiha OLTULULAR ilişkinin negaif ve en az %5 e isaisiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuşur. EKK ile DEKK ve AEKK analizleri enflasyon-büyüme ilişkisinin negaif olduğunu gösermekedir. Regresyon analizleri her ne kadar büyüme-enflasyon, sabi sermaye yaırımları-enflasyon arasında negaif güçlü ve anlamlı bir ilişki olduğunu göserse de bu değişkenler arasında nedensel bir ilişki olduğunu gösermemekedir. Bu değişkenler arasındaki nedensel ilişkiler ayrıca es edilmelidir. VI.Sonuç dönemi enflasyon-büyüme-sabi sermaye yaırım harcamaları ilişkisinin incelendiği bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde enflasyon-büyüme ilişkisinin negaif olduğunu ileri süren mevcu ampirik çalışmalara desek sağlamak amacıyla uygulanan EKK, DEKK ve AEKK gibi alernaif ekonomerik yönemler, enflasyon-büyüme ve enflasyon-sabi sermaye yaırım harcamaları arasındaki ilişkilerin negaif ve anlamlı olduğu görüşünü deseklemekedir. Neoklasik ikisaçılar enflasyonun özellikle reel dengeleri, yaırım-ükeim ve çalışma kararlarını, işgücü arzını, sermaye sokunu ve yaırımın geirisini olumsuz ekileyeceğini, ayrıca enflasyon oranının yüksek ve dalgalı olduğu bir oramda göreli fiya harekelerinin bilgi akarma özelliğini kaybedeceğinden ekonomik ekinliğin azalacağını ileri sürmekedirler. Enflasyonun ekonomik değişkenler üzerindeki bu olumsuz ekilerinin derecesine bağlı olarak büyüme hızı da olumsuz ekilenecekir. Mundell-Tobin ekisinin aksine bu çalışmada ulaşılan sonuçlar, enflasyonbüyüme ilişkisinin negaif olduğunu ileri süren neoklasik ikisadi düşünceyi deseklemekedir. Ekonomik birimlerin üreim, asarruf ve yaırıma ilişkin kararlarını ekin bir şekilde almasını engellemeyecek kadar düşük bir enflasyon oranına ulaşmak, sürdürülebilir bir büyüme performansı için son derece önemlidir. 97 li yıllardan iibaren Türkiye de ciddi bir problem haline gelen ve sermaye birikimi ile kamu ve özel sekörde sabi sermaye yaırım harcamalarını negaif ekileyen yüksek enflasyonun konrol alına alınarak fiya isikrarının sağlanabilmesi 3 yılına kadar mümkün olamamışır. yılı Şuba krizinden sonra Türkiye de enflasyon-büyüme ilişkisinde önemli yapısal reformlar geiren Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı nın uygulamaya konulmasından sonra 3 ve 4 yıllarında fiya isikrarının sağlanmasında önemli ilerlemeler sağlanmışır. Enflasyon oranının 3 yılı öncesine kıyasla ciddi bir azalış gösermesi, sabi sermaye yaırımları ile büyüme oranının poziif ekileneceğinin önemli bir gösergesidir.

17 İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: Nisan 6 Sayı: 7 Kaynaklar Andrés, J. ve Hernando, I. (997), Does Inflaion Harm Economic Growh? Evidence from he OECD, NBER Working Paper, No: 66. Barro, R. J. (995), Inflaion and Economic Growh, Bank of England Quarerly Bullein, 35, (997), Deerminans of Economic Growh: A Cross-Counry Empirical Sudy, MIT Press, Cambridge, Massachuses. Braun, M. ve Tella, D. R. (4), Inflaion, Inflaion Variabiliy, and Corrupion, Economics & Poliics, 6, 77-. Bruno, M. ve Easerly, W. (998), Inflaion Crises and Long-Run Growh, Journal of Moneary Economics, 4, 3-6. Cameron, N., Derek, H. ve Wayne, S. (996), Sylized Facs and Sylized Illusions: Inflaion and Produciviy Revisied, Canadian Journal of Economics, 9, 5-6. Chang, G. H. ve Black, D. C. (), Nonlineariy of he Inflaion-Growh Relaionship and he Opimal Inflaion Rae, hp:// Clark, P. K. (98), Inflaion and he Produciviy Decline, American Economic Review, 7, Cozier, B. ve Selody, J. (99), Inflaion and Macroeconomic Performance: Some Cross-Counry Evidence, Bank of Canada Working Paper, De Gregorio, J. (99), The Effecs of Inflaion on Economic Growh: Lessons from Lain America, European Economic Review, 36, (993), Inflaion, Taxaion, and Long-Run Growh, Journal of Moneary Economics, 3, Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (979), Disribuion of he Esimaors for an Auoregressive Time Series wih Uni Roo, Journal of American Saisical Associaion, 74, (98), Likelihood Raio Saisics for an Auoregressive Time Series wih a Uni Roo, Economerica, 49, Esrella, A. (3), Produciviy, Moneary Policy, and Financial Indicaors, Presened a he BIS Economiss Meeing, Basel, Swizerland, Ocober 9-. Fischer, S. (993), The Role of Macroeconomic Facors in Growh, Journal of Moneary Economics, 3, (994), The Coss and Benefis of Disinflaion, in J. Wijnholds, S. Eijffinger and L. Hoogduin (eds), A Framework for Moneary Sabiliy, Boson: Kluwer, 3-4. Ghosh, A. R. ve Phillips, S. (998), Warning: Inflaion may be Harmful o your Growh, IMF Saff Papers 45, No: 4, Jarre, J. P. ve Selody, G. J. (98), The Produciviy-Inflaion Nexus in Canada , Review of Economics and Saisics, 64,

18 8 Harun TERZİ, Sabiha OLTULULAR Jones, L. E. ve Manuelli, R. E. (993), Growh and Effecs of Inflaion, NBER Working Paper, No: 453. Kalkan, M. (999), Uzun Dönemde Enflasyonun Büyüme Maliyei, Ankara Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi. Khan, M. S. (), Financial Markes and Economic Developmen, IMF Paper Presened a: Conference on Macroeconomic Sabiliy, Mexico Ciy, November -3. Khan, M. S. ve Senhadji, A. (), Threshold Effecs in he Relaionship Beween Inflaion and Growh, IMF Saff Papers, 48, No:, -. Kirmanoğlu, H. (), Is There Inflaion-Growh Trade off in The Turkish Economy, Paper Presened a: CEA 35h. Annual Meeings, McGill Universiy, Monreal, May 3-June 3. Krugman, P. (998), Japan s Trap, in he websie Ma, H. (998), Inflaion, Uncerainy, and Growh in Colombia, IMF Working Paper, WP/98/6. Mackinnon, J. G. (99), Criical Values for Coinegraion Tess, Chaper 3 in Long-run Economic Relaionships: Readings in Coinegraion, edied by R.F. Engle and C.W.J. Granger, Oxford Universiy Press. Mundell, R. (965), Growh, Sabiliy and Inflaionary Finance, Journal of Poliical Economy, 73, Phillips, P. C. B. ve Perron, P. (988), Tesing for a Uni Roo in Time Series Regression, Biomerika, 75, Ram, R. (984), Causal Ordering Across Inflaion and Produciviy Growh in The Pos-War Unied Saes, Review of Economics and Saisics, 66, Sidrauski, M. (967), Raional Choice and Paerns of Growh in a Moneary Economy, American Economic Papers and Proceedings, Sockman, A. C. (98), Anicipaed Inflaion and he Capial Sock in a Cashin-Advance Economy, Journal of Moneary Economics, 8, Tobin, J. (965), Money and Economic Growh, Economerica, 33, Presened a: CEA 35h. Annual Meeings, McGill Universiy, Monreal, May 3-June 3. TÜSİAD (), Enflasyon ve Büyüme Dinamikleri: Gelişmeke Olan Ülke Deneyimleri Işığında Türkiye Analizi, Yayın No: TÜSİAD-T/- /34, İsanbul.

YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU?

YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? Doç. Dr. Harun TERZİ Karadeniz Teknik Üniversiesi İİBF İkisa Bölümü Öğreim Üyesi 618 Trabzon Tel : (462) 3773311 Fax : (462) 3257281 e-mail : herzi@ku.edu.r

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER

EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER Eşanlı denklem siseminde, Y den X e ve X den Y ye karşılıklı iki yönlü eki vardır. Y ile X arasındaki karşılıklı ilişki nedeniyle ek denklemli bir model

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*

Detaylı

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN: Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araşırmaları Dergisi ISSN:2148-9963 www.asead.com Dr. Merer MERT Gazi Üniversiesi, İİBF, İkisa Bölümü merermer@gazi.edu.r

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi

Detaylı

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi AVRASYA Uluslararası Araşırmalar Dergisi Cil : 6 Sayı : 15 Sayfa: 808825 Kasım 2018 Türkiye Araşırma Makalesi TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN

Detaylı

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01) June 7-9, 2009, Eskişehir, Turkey. Tükeici Güveni ve Hisse Senedi Fiyaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004:0-2009:0) Yusuf Volkan Topuz * İkisadi İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü,

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

CAGAN IN PARA TALEBİ MODELİ VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ ( ) *

CAGAN IN PARA TALEBİ MODELİ VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ ( ) * CAGAN IN PARA TALEBİ MODELİ VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ (1981-2003) * Şenay SARAÇ ** Öze Cagan (1956), hiperenflasyon koşulları alında yarı logarimik bir reel para alebi denklemi kullanarak,

Detaylı

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*) NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin

Detaylı

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141 C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve

Detaylı

HARCAMA-VERGİ GELİRİ HİPOTEZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

HARCAMA-VERGİ GELİRİ HİPOTEZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ HARCAMA-VERGİ GELİRİ HİPOTEZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Harun TERZİ (*) Sabiha OLTULULAR (**) Öze: Bu çalışmada Türkiye ekonomisi için vergi gelirleri ve kamu harcamaları arasındaki ilişki hem eşanlı denklem sisemi

Detaylı

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.349-362. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2011, Vol.16,

Detaylı

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa

Detaylı

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Büyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey

Büyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey SESSION C: Çalışma Ekonomisi 67 Büyüme ve İsihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği Yusuf Muraoğlu (Hii Universiy, Turkey) The Relaionship beween Growh and Employmen: The Case of Turkey Absrac One of he

Detaylı

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ 45 ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ Zehra ABDİOĞLU * ÖZET Bu çalışma Türkiye için 2005-2012 dönemi iibariyle ara malı, dayanıklı ükeim malı, dayanıksız ükeim malı, enerji ve sermaye malı

Detaylı

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı

Detaylı

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:17 Sayı:1 Haziran 2013 ss.17-35 Rasyonel Bekleniler Hipoezinin Tesi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Tes of he Raional Expecaions Hypohesis: Inflaion, Ineres Rae and Exchange

Detaylı

sbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

sbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye de Kamu Yaırımlarının Özel Sekör Yaırımları Üzerindeki Ekisi: 1970-2009 The Effec of Public Invesmens on

Detaylı

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2009 Cil:16 Sayı:2 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracaa Ekisi: Türkiye İçin Bir Uygulama Prof. Dr. Recep TARI Kocaeli Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ

PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXIII, SAYI 2 PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Öze Araş. Gör. Burak Güriş * Araş. Gör. Burcu Kıran * Çalışmada para arzının çıkı üzerindeki ekileri

Detaylı

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir. YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac

Detaylı

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi

Detaylı

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik:

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Hisse Senedi Fiyalarıyla abancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Toda-amamoo aklaşımı Dr. Cüney AKAR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma İİBF. Öze Bu çalışmada İsanbul Menkul Kıymeler Borsasında (İMKB) IMKB100

Detaylı

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Zaman serisi modellerinde, bağımlı değişken Y nin zamanındaki değerleri, bağımsız X değişkenlerinin zamanındaki cari

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ İŞLEMLER DENGESİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ İŞLEMLER DENGESİ İLİŞKİSİ aürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 23, Sayı: 2, 2009 119 TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE CRİ İŞLEMLER DENGESİ İLİŞKİSİ Osman Mura TELTR (*) Harun TERZİ (**) Öze: Bu çalışmada, ekonomik

Detaylı

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Bahar 20, Cil:7, Yıl:7, Sayı:, 7:53-65 TÜKETİCİ GÜVENİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ * Yusuf Volkan TOPUZ ** THE CAUSALITY

Detaylı

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik

Detaylı

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının

Detaylı

FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI?

FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN, Zekeriya YILDIRIM, S. Faih KOSTAKOĞLU FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN Yrd.Doç.Dr. Anadolu Üniversiesi,

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY / www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 hp://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2860 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC

Detaylı

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi SESSION 3B: Ora Asya Ekonomileri 07 Azerbaycan, Kazakisan, Kırgızisan ve Türkiyede İkisadi Özgürlük ve İsihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi Prof. Dr. Ekrem Erdem (Erciyes Universiy, Turkey) Ass. Prof.

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai

Detaylı

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı

Detaylı

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006 İkisa ve Girişimcilik Üniversiesi Türk Dünyası Kırgız Türk Sosyal Bilimler Ensiüsü Celalaba KIRGIZİSTAN TÜRKİYE DE İHRACATA VE TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN ANALİZİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

Detaylı

KAMU HARCAMALARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNE ETKİSİ THE IMPACT OF PUBLIC EXPENDITURES ON ECONOMIC DEVELOPMENT

KAMU HARCAMALARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNE ETKİSİ THE IMPACT OF PUBLIC EXPENDITURES ON ECONOMIC DEVELOPMENT Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (1) 2001, 131-139 KAMU HARCAMALARININ EKONOMİK BÜÜME ÜZERİNE ETKİSİ THE IMPACT OF PUBLIC EXPENDITURES ON ECONOMIC DEVELOPMENT Süleyman ULUTÜRK * ÖZET Kamu harcamaları ve kamu kesimi

Detaylı

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey 1 Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. Đş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş ülkelerle birlike, gelişmek iseyen

Detaylı

Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz

Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Mura ÇETİN Doç. Dr., Bozok Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü mura.cein@bozok.edu.r Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz

Detaylı

A Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region

A Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region MPRA Munich Personal RePEc Archive A Sudy on he Esimaion of Suly Resonse of Coon in Cukurova Region Erkan Akas Faculy of Economics & Admin.Sciences a BIGA 2006 Online a h://mra.ub.uni-muenchen.de/8648/

Detaylı

TÜRKİYE DE YAŞAM BEKLENTİSİ - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL MODELİ İLE BİR ANALİZ

TÜRKİYE DE YAŞAM BEKLENTİSİ - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL MODELİ İLE BİR ANALİZ The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Managemen 008, Volume III Spring TÜRKİYE DE YAŞAM BEKLENTİSİ - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL MODELİ İLE BİR ANALİZ ÖZET Seyfein Erdoğan Hilal Bozkur İkisadi

Detaylı

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.

Detaylı

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eem Hakan ERGEÇ Eskişehir Osmangazi Üniversiesi Mura TAŞDEMİR Eskişehir OsmangaziÜniversiesi Öze İnşaa sekörü çıkısının

Detaylı

ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ İLE PAY SENEDİ GETİRİSİ VE VOLATİLİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ İLE PAY SENEDİ GETİRİSİ VE VOLATİLİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ İLE PAY SENEDİ GETİRİSİ VE VOLATİLİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Doç. Dr. Emrah İsmail Çevik Namık Kemal Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi eicevik@nku.edu.r

Detaylı

Zekeriya Yıldırım ENFLASYON REJİMLERİ VE ÜRETİCİ ENFLASYONUNDAN TÜKETİCİ ENFLASYONUNA GEÇİŞKENLİK

Zekeriya Yıldırım ENFLASYON REJİMLERİ VE ÜRETİCİ ENFLASYONUNDAN TÜKETİCİ ENFLASYONUNA GEÇİŞKENLİK Cenral Bank Review Forhcoming, pp.1-26 ISSN 1303-0701 prin 1305-8800 online 2015 Cenral Bank of he Republic of Turkey hps://www3.cmb.gov.r/cbr/ ENFLASYON REJİMLERİ VE ÜRETİCİ ENFLASYONUNDAN TÜKETİCİ ENFLASYONUNA

Detaylı

HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 23 Sayı: 77 (Kış 2019) 161 HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Fama TEMELLİ (*) Dilek ŞAHİN (**) Öz Bu çalışmanın

Detaylı

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case FİNANSAL FAKTÖRLERİN REEL PARA TALEBİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ The Roles of Financial Facors on he Real Money Demand: Turkey Case Musafa SEVÜKTEKİN * Mehme NARGELEÇEKENLER * BAÜ 8() 45 ÖZ Araşırmanın

Detaylı

MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA

MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 5, Sayı:, 3 MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİLE BİR UGULAMA Özlem AVAZ KIZILGÖL (*) Öze: Bu çalışmada, GSİH, ihraca,

Detaylı

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru

Detaylı

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma

Detaylı

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım

Detaylı

Araşırma Makaleleri REEL DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİ İ TİCARET PERFORMA SI A ETKİSİ: TÜRKİYE UYGULAMASI Erşan SEVER ÖZET Bu çalışmada reel döviz kuru belirsizliğinin Türkiye nin icare performansına ekisi araşırılmışır.

Detaylı

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +

Detaylı

KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ Uluslararası Yöneim İkisa ve İşleme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı In. Journal of Managemen Economics and Business, ICAFR 16 Special Issue KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES

Detaylı

ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK

ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK Nuray ERGÜL ÖZET Son yıllarda, Türk Sermaye Piyasalarında hukuk, muhasebe ve deneim alanlarında, uluslararası kuralların uygulanması için büyük değişiklikler

Detaylı

OTOKORELASYON OTOKORELASYON

OTOKORELASYON OTOKORELASYON OTOKORELASYON OTOKORELASYON Y = α + βx + u Cov (u,u s ) 0 u = ρ u -1 + ε -1 < ρ < +1 Birinci dereceden Ookorelasyon Birinci Dereceden Ooregressif Süreç; A R(1) e = ρ e -1 + ε Σe e ˆ ρ = Σ 1 e KARŞILA ILAŞILAN

Detaylı

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey MPRA Munich Personal RePEc Archive Crude Oil Impor and Economic Growh: Turkey Erginbay Ugurlu and Aydın Ünsal Isanbul Aydın Universiy, Gazi Universiy 28 May 2009 Online a hps://mpra.ub.uni-muenchen.de/69923/

Detaylı

PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES

PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Güz 2013, Cil:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:7997 PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Sevinç GÜLER * Halime TEMEL NALIN * * IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES

Detaylı

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:3 Cil: Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Para Talebinin Belirleyenleri ve İsikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği Yrd. Doç. Dr. Burcu ÖZCAN Fıra Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME

BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME 42 Bu bölümde, büyüme sürecini uzun dönemde ekileyebilecek ikisa poliikalarınıı (vergileme,

Detaylı

TÜRKİYE DE YAŞAM BEKLENTİSİ TASARRUF İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

TÜRKİYE DE YAŞAM BEKLENTİSİ TASARRUF İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI Öz TÜRKİYE DE YAŞAM BEKLENTİSİ TASARRUF İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI Hakan KAYA * Halil KETE ** Mehme Sadık AYDIN *** Yaşam beklenisinin uzunluğunda yıllar içerisinde meydana gelen arış, insanların

Detaylı

Paper prepared for the EY International Congress on Economics I "EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING" Ankara, October 24-25, 2013

Paper prepared for the EY International Congress on Economics I EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING Ankara, October 24-25, 2013 Paper ID Number: 222 Paper prepared for he EY Inernaional Congress on Economics I "EUROPE AND GOBA ECONOMIC REBAANCING" Ankara, Ocober 24-25, 2013 Gazi Universiy Deparmen of Economics Türkiye İş Gücü Piyasasi

Detaylı

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ

Detaylı

Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2014, Cilt: 7, Sayı: 2, s

Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2014, Cilt: 7, Sayı: 2, s Niğde Üniversiesi İİBF Dergisi, 2014, Cil: 7, Sayı: 2, s.61-74 61 TÜRKİYE DE CARİ AÇIĞIN ASİMETRİK DAVRANIŞININ ANALİZİ 1 ÖZET Uğur ADIGÜZEL 2 Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinde cari açığın 01:2002,

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1

BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1 BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1 Bülen DOĞRU* Musafa UYSAL** ÖZET Bu çalışmanın amacı 2000:1-2012:09 döneminde Türkiye

Detaylı

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012 Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi

Detaylı

YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU?

YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? Ekonomeri ve İsaisik Sayı:3 26-2- İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? Arş. Gör. Sabiha OLTULULAR * Prof. Dr.

Detaylı

SAĞLIK HARCAMALARI İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR İNCELEME

SAĞLIK HARCAMALARI İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR İNCELEME The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Managemen 2009, Volume IV Spring SAĞLIK HARCAMALARI İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR İNCELEME İbrahim Güran YUMUŞAK Durmuş Çağrı YILDIRIM ÖZET

Detaylı

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM **

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** 95 İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakülesi Dergisi No:39 (Ekim 2008) TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ Seyfein ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** Öze Para poliikası kararlarındaki

Detaylı

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:38, Sayı/No:1, 009, 4-37 ISSN: 1303-173 - www.ifdergisi.org 009 Reel Kesim Güven Endeksi

Detaylı

Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller. Mehmet Vedat PAZARLIOĞLU

Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller. Mehmet Vedat PAZARLIOĞLU Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller Mehme Veda PAZARLIOĞLU Saik Model Nedir? Saik Model, Y ve X arasında aynı dönemde yani döneminde oraya çıkan ilişkiden gelmekedir. Y = b 0 + b 1 X + u, (=1,2,,n.)

Detaylı

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA Mura ASLAN Eskişehir Osmangazi Üniversiesi H. Kürşad ASLAN Ken Sae Üniversiesi Öze İskandinav ücre modelinden hareke

Detaylı

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Öze Bu çalışmada Türkiye de devle iç borçlanma seneleri,

Detaylı

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Saik Model Y = b 0 + b 1 X + u, (=1,2,,n.) Saik Model, Y ve X arasında aynı dönemde yani döneminde oraya çıkan ilişkiden

Detaylı

KAMU BORÇLANMASI KAMU YATIRIMLARINI DIŞLIYOR MU?

KAMU BORÇLANMASI KAMU YATIRIMLARINI DIŞLIYOR MU? Ekonomik Yaklaşım, Cil : 21, Sayı : 74, ss. 39-58 KAMU BORÇLANMASI KAMU YATIRIMLARINI DIŞLIYOR MU? Mehme DURKAYA * Serve CEYLAN ** Okay Orçun BEKEN *** Öze Gelişmeke olan ekonomilerde kamu yaırımlarının

Detaylı

REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ. Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL

REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ. Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL Çalışmanın Amacı Finansal serbesinin başladığı 1990 sonrası dönemini kapsayan süreçe Türk Lirası nın değerlenmesinin Balassa- Samuelson

Detaylı

Türkiye de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi. Erkan Özata *

Türkiye de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi. Erkan Özata * İlişkilerin Ekonomerik İncelemesi * Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. İş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş

Detaylı

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1 RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 950-995 Rahmi YAMAK * Yakup KÜÇÜKKALE ** ÖZET Bu çalımada, Rasyonel Bekleniler Doal Oran Hipoezinin, Çıkı (ya da isizliin) alep (ya

Detaylı

TESTING TO RICARDIAN EQUIVALENCE PROPOSITONS FOR TURKISH ECONOMY

TESTING TO RICARDIAN EQUIVALENCE PROPOSITONS FOR TURKISH ECONOMY Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 009, CİLT XXVI, SAYI TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN RİCARDO EŞİTLİĞİ HİPOTEZİ NİN TEST EDİLMESİ Erginbay UĞURLU Recep DÜZGÜN Öze Ricardo eşiliği konusu, makroekonomilerde

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006)

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) Ahme AY * Şerife ŞAYLAN ** İsmail KOÇAK *** Öze Bu çalışma, reel döviz kuru ile çıkı düzeyi arasındaki nedensellik ilişkisini

Detaylı

Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Olan Etkisinin Türkiye Bağlamında Test Edilmesi

Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Olan Etkisinin Türkiye Bağlamında Test Edilmesi Yabancı Sermaye Yaırımlarının Ekonomik Büyümeye Olan Ekisinin Türkiye Bağlamında Tes Edilmesi Yrd. Doç. Dr. Yusuf DEMİR Süleyman Demirel Üniversiesi, İİBF. Öze Bu çalışma; uluslararası sermaye harekelerinin

Detaylı

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sekörü İçin Ekonomerik Bir Analiz Kuruluş BOZKURT Yrd. Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversiesi Söke İşleme Fakülesi, Bankacılık ve Finans Bölümü kuriboz_48@homail.com

Detaylı

ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME

ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME ÖZET Prof.Dr.Cengiz TORAMAN Balıkesir Üniversiesi, İİBF,İşleme Bölümü Cengizoraman4@yahoo.com Öğr.Gör.Çağaay BAŞARIR

Detaylı

Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği

Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği Volume 2. Number 1. 2011 pp. 121-142 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği Burcu Ozcan a Ayse Ari b Öze: Finansal

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

Türkiye de İktisadi Çıkarsama Üzerine Bir Açımlama: Sürprizler Gerçekten Kaçınılmaz mı?

Türkiye de İktisadi Çıkarsama Üzerine Bir Açımlama: Sürprizler Gerçekten Kaçınılmaz mı? Türkiye de İkisadi Çıkarsama Üzerine Bir Açımlama: Sürrizler Gerçeken Kaçınılmaz mı? Hazırlayan ve Sunan: Eren Ocakverdi* eren.ocakverdi@yaikredi.com.r Boğaziçi Üniversiesi Finans Mühendisliği 26 Ekim

Detaylı

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ. Özet. Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Cari Denge.

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ. Özet. Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Cari Denge. TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ Öze Yakup Koray Duman 1 Türkiye ekonomisinin 1980 den sonra en önemli ekonomik sorunu haline gelen cari işlemler açığı, yıllar geçikçe

Detaylı