International Journal of Languages Education and Teaching

Transkript

1 ISSN: , Mannheim GERMANY p THE EFFECTS OF MOTHER TONGUE ON THE LEARNING OF FOREIGN LANGUAGE GRAMMAR YABANCI DİL BİLGİSİNİN ÖĞRENİLMESİNDE ANADİLİN ETKİLERİ 1 Muhammet Ali ARIK 2 ABSTRACT It is obvious that although foreign language education has been conducted for many years in our country, our students are not at the desired level in learning and using the foreign language. Ministry of National Education, scientists and educators have been doing various studies on this subject. Sometimes, while these studies are on teaching methods, sometimes are on negative transfer in learning and using the foreign language. It is an undeniable truth that these two facts cause substantial problems in foreign language education. There is also another problem in foreign language education. This problem, in some way is the opposite of negative transfer, derives from the deficiency of the mother tongue grammar which constitutes the structural part of the language. As known by all educators, while giving the foreign language education, grammar should be taught beside the four basic language skills reading, writing, listening, speaking. However, it is inevitable to encounter some problems in foreign language learning for those who are incapable of their own mother tongue grammar. In this study, the problems derive from the deficiency of Turkish grammar will be examined in terms of the observed samples by a teacher at a high school in Anatolia. Key words: foreign language, grammar, transfer, mother tongue ÖZET Ülkemizde uzun yıllardır yabancı dil eğitimi yapılmasına rağmen öğrencilerimizin yabancı dili öğrenme ve kullanmada hâlâ istenilen seviyede olmadıkları açıkça görülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı, bilim adamları ve eğitimciler bu konu üzerine çeşitli çalışmalar yürütmektedirler. Bu çalışmalar, kimi zaman öğretim yöntemleriyle ilgiliyken, kimi zaman da yabancı dilin öğrenilmesi ve kullanılmasında anadilin hedef dile olumsuz aktarımı (negative transfer) üzerine olmaktadır. Bu iki olgunun yabancı dil eğitiminde önemli sorunlara yol açtığı yadsınamaz bir gerçektir. Bunun yanında yabancı dil eğitiminde başka bir sorun daha vardır. Bu sorun, bir nevi olumsuz aktarımın tersi bir durum olan öğrencilerin anadilin yapısal kısmını oluşturan dilbilgisi konusundaki yetersizliklerinden kaynaklanmaktadır. Tüm eğitimciler tarafından bilindiği üzere, öğrencilere yabancı dil eğitimi verilirken dört temel dil becerisinin okuma, yazma, dinleme, konuşma- yanında dilbilgisini de öğretmek bir zorunluluktur; ancak ne var ki kendi dilinin yapısına yeterince hâkim olmayan bireyler için yabancı dil öğreniminde sorunlarla karşılaşmak kaçınılmazdır. Bu çalışmada da Anadolu daki bir lisede İngilizce derslerinde, öğrencilerin Türkçe dilbilgisindeki eksikliklerinden kaynaklanan sorunlar, öğretmenin gözlemlerindeki örneklerle incelenmeye çalışılacaktır. Anahtar sözcükler: yabancı dil, dil bilgisi, aktarım, anadil 1 Bu çalışma Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi tarafından düzenlenen 1.Uluslararası Dil Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur. 2 Hacettepe Üniversitesi, İngiliz Dil Bilimi Bölümü, e-posta: amuhammetali111@gmail.com

2 1762 Muhammet Ali ARIK 1. GİRİŞ Yabancı bir dili öğrenmenin çok çeşitli sebepleri olabilir; fakat yine de bir yabancı dili öğrenmenin önemi evrenseldir: bize bir şekilde mutlaka fayda sağlar. İlk olarak bir yabancı dil öğrenmenin en önemli sebebi, beynimize yaptığı uyarıcı etkidir. Küçük bir çocuğun yabancı bir dille ilk etkileşiminde olduğu gibi yetişkinler de ilk etkileşimi kurduktan sonra öğrenmenin hazzını duyacak ve etkileşimde olduğu dili merak etmeye başlayacaktır. Yabancı bir dille ne kadar etkileşimde olursak, zihnimiz hayatın en basit alanlarında bile o derece açık olur. Bruck, Lambert, Tucker (1974), Hakuta (1986) ve Weatherford (1986) tarafından yapılan üç ayrı çalışma göstermiştir ki, yabancı dil kurslarına giden çocuklar, özellikle yaratıcılık konusunda daha güçlü bilişsel beceriler sergilemişlerdir. İkinci bir sebep de büyüyen ekonomiler, ülkeler arasında artan ticari faaliyetler ve gelişen kültürel etkileşimler ile birlikte ilerleyen teknolojinin bir yandan küreselleşen dünyada iletişim olanaklarını artırırken diğer yandan da küresel iletişimi zorunlu kılmasıdır. Bir yabancı dili öğrenmenin ayrıca estetik sebepleri de vardır. Hedef dildeki sözcüklerin geniz yoluyla veya dilin yuvarlanarak sesletilmesi, öğrenen kişi için son derece zevkli bir aktivite olabilir. Vurgu ve tonlamalar kullanılarak verilmek istenen derin anlamdaki mesaj kişinin öğrenmeye çalıştığı dile karşı estetik bir bakış açısı kazanmasını da sağlayabilir. Yabancı Dil Öğretimi ve Yöntem Yabancı dil öğretiminde en doğru yöntemin ne olduğu konusunda eğitimciler ve dilbilimciler uzun yıllardır çalışmaktadırlar. 19. Yüzyıl boyunca genellikle çeviri üzerine yoğunlaşan ve öğrenciyi edilgen, öğretmeni ise etken bir konuma yerleştirip; motivasyon, güdülenme, hayal gücünü kullanma, kendi potansiyelinin farkına varma gibi modern yöntemlerde görülen özelliklerden yoksun bir şekilde sürdürülen yabancı dil öğretimi, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren terk edilmeye, yerini daha bilimsel ve öğrenciyi merkeze alan yaklaşımlara ve yönelimlere bırakmaya başlamıştır. Geleneksel sistemde yazılı metinlere dayanan dil öğretimi; ruhbilim, dilbilim ve eğitim bilimleri alanlarında meydana gelen gelişmelerden etkilenmiş ve bu alanlardaki yeniliklerden yararlanılmıştır (Senemoğlu, 1983). Özellikle teknoloji ve sosyal bilimlerdeki gelişmeler yabancı dil öğretiminde önemli değişiklilere yol açmıştır. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte, öğretim materyallerinde inanılmaz bir çeşitlilik ortaya çıkmıştır. Bu çeşitlilik, öğrencilerin hedef dilin özelliklerine daha kolay erişmesini sağlamış; bu erişim öğrencinin dinleme etkinliklerini bizzat o dili anadil olarak konuşan kişiler aracılığıyla yapmasına olanak tanımış, basılı materyallerin artmasıyla okuma-anlama dil becerisini geliştirmeyi kolaylaştırmış, görsellerin ve işitsel materyallerin tüm öğrenme ortamlarında kolaylıkla bulunabilmesi ise öğrencinin hedef dile sürekli maruz kalması için önemli bir imkân ortaya koymuştur. Bunun yanında sosyal bilimlerde yaşanan gelişmeler de öğretim yöntemlerinde önemli değişiklere yol açmıştır. Geleneksel yöntemlerde görülenin aksine, günümüzde artık

3 YABANCI DİL BİLGİSİNİN ÖĞRENİLMESİNDE ANADİLİN ETKİLERİ 1763 öğrenci merkeze alınmaya başlanmış, öğrencinin hazır bulunuşluk düzeyi, motivasyonu, amaç ve hedefleri dikkate alınarak, daha sosyal ve insancıl bir yabancı dil öğretimi ortaya çıkmıştır. Türkiye de Yabancı Dil Öğretimine Bakış Açısı Öncelikle Türkiye de yabancı bir dilin öğretim amacına bakmamız gerekir. Eğer bu amacı doğru şekilde saptayabilirsek, öğretim yöntemlerinin doğruluğunu da daha net biçimde anlayabiliriz. Dünyanın hiçbir gelişmiş ülkesinde çağı yakalamak, teknoloji üretmek, bilimsel alanda ilerlemeler sağlamak amacıyla yabancı dille öğretim bir yol olarak seçilmezken, Türkiye de bu dayatma (ülkemizdeki işbirlikçilerinin de katkısıyla) sanki özellikle uygulatılmak istenmektedir. 3 Bu durumda öğretim yöntemlerinde yanlışlara düşülmektedir. Bu yanlışların başını, asıl konumuz olan ana dilin bilgisi eksikliği sorunu, yabancı dille öğretime odaklanma ve anadil eğitimine gerekli önemin verilmemesi sonucu yaşanan sıkıntılar çekmektedir. Yabancı dille eğitim yapmanın gerekliğinin savunanlar bunun nedenlerini şu şekilde sıralamaktadır 4 : 1.Yabancı dil bilgisi turizmi geliştirir 2.Yabancı dil bilgisi kalkınmayı hızlandırır. 3.Türkçe, bilim dili değildir. 4.Batı dilleri, özellikle İngilizce, uluslar arası bir dil haline gelmiştir. Bu söylenenlerde doğruluk payı olabilir. Ancak, yabancı dil öğrenme salt bu sebeplere dayandırılırsa, bu kez yanlış yöntemlerin kullanılmasına yol açar. Çünkü, bu gerekçeleri savunanlar; yabancı dilin ancak yabancı dille eğitim yapılan bir okulda öğrenilebileceğini iddia etmektedirler. Fakat bu iddianın uygulaması olan yabancı dille eğitim, öğrencilerin anadillerinde yetersiz olmasına yol açtığı gibi; iddia edildiği üzere yabancı dil öğretimi sağlamak yerine yabancı dili öğrenmeyi de zorlaştırır. Bu söylenenler yalnızca yabancı dille eğitim yapan yükseköğretim ve ortaöğretim kurumları için değil, ne yazık ki ülkemizdeki hemen her eğitim-öğretim kurumu için geçerlidir. Anadili Eğitimi ve Yabancı Dil Öğretim Çağdaş yaklaşımlarla birlikte yabancı dil öğretiminde dilbilgisi ve çeviri yönteminin eskisi kadar kullanılmadığı bir gerçektir. Hatta dilbilgisinin gereğinden çok fazla kullanılmasının ana dilden hedef dile olumsuz aktarıma yol açtığı ve bunun da yabancı dil öğretiminde sorunlara neden olduğu eğitimciler ve dilbilimciler tarafından dile getirilmektedir ki bunun doğruluk payı vardır. Bu konudaki doğruluk, Türkiye deki yabancı dil öğretimi ancak yabancı dille eğitimle olur anlayışı ve anadilin eğitimine verilen sembolik önemle bir araya gelince, anadilde öğrencilerin yetersiz olmaları kaçınılmazdır. Türkiye deki tüm okullarda zorunlu Türkçe veya Türk Dili ve Edebiyatı dersi bulunmasına rağmen, kendi dilimizde istenen seviyede olmadığımız açıktır. Bunun önemli bir sebebi de anadil eğitimi 3 Çelebi, M.D., Türkiye de Anadili Eğitimi ve Yabancı Dil Öğretimi (s.291) 4 Sarıhan, Z., Yabancı Dille Öğretime Hayır (s.4)

4 1764 Muhammet Ali ARIK ve yabancı dil öğretiminin birbirlerinden çok farklı alanlarmış gibi algılanması yanlışıdır. Bu durum Sezer tarafından şu şekilde dile getirilmektedir (Sezer, 1994b): "... anadili eğitiminin tamamiyle farklı bir alan olarak düşünülmesi gerçekten insanı hayal kırıklığına düşürecek bir durumdur. Şimdi Türkiye'de modern yabancı dil öğretimi yöntemleri ve en son yeniliklerle çok iyi bilgilendirilmiş birçok yabancı dil öğretmeni vardır. Ancak, Türkiye'de Türkçe öğretmenlerinin büyük çoğunluğu bu yöntem ve yenilikleri daha önce duymuş değillerdir. Diğer bir yandan, şunu da belirtmek gerekir ki, Türk yabancı dil öğretmenleri hiç bir zaman kendilerini Türk öğrencilerin dil gelişimleri ile ilgili görmemişler ve anadili eğitimi ve yabancı dileğitiminin bazı yaygın prensipleri paylaşıyor olması gerektiği üzerinde düşünmeden, geleneksel olarak, Türkçe sınıflarından kendilerini ayırmışlardır." Aslında bu alanların ne kadar iç içe olduğunu çoğu zaman yabancı dil öğretmenlerinin öğrencilerindeki dilbilgisi eksikliğiyle ilgili yakınmalarından görmekteyiz. 5 Gerçekte ise yaygın kanının aksine anadile sürekli ve açık bir biçimde başvurulması anadilin bu yabancı dil öğretim yöntemi içinde önemli bir yere sahip olduğunu (Castellotti, 2001: 16) göstermektedir. Bu başvurunun yapılabilmesi için de anadili bilgisine sahip olmak bir zorunluluktur. Anadili eğitiminde dilbilgisi öğretiminin modern yaklaşımlara göre artık gereksiz olduğu sık sık vurgulansa da dilbilgisinin son yıllarda yeniden önem kazanmaya başladığını Hudson (1992) bize bildirmektedir. Hudson (1992: 181-8), dilbilgisi öğretiminin sebeplerini şu şekilde sıralamaktadır: a. Dilsel özsaygıyı, özgüveni oluşturmak b. Ölçünlü dil öğretimine yardımcı olmak c. Başarımı (performans) arttırmaya yardımcı olmak d. Yabancı dilleri öğrenmeye yardımcı olmak e. Dilsel ve kültürel hoşgörüyü arttırmak f. Bilimsel yöntem ve çözümleyici düşünmeyi öğretmek g. Dili kötüye kullananlara karşı korunmak h. Dil sorunlarını anlamaya yardımcı olmaki. i. Dil hakkındaki genel bilgiyi derinleştirmek. Hudson ın sıraladığı bu gerekçelerin kuşkusuz hepsi büyük önem arz etmektedir, ancak konumuz gereği bizi ilgilendiren d maddesidir. Bu madde yabancı dil öğrenmek için tamamen yabancı dille eğitim yapılmalıdır görüşüne ve anadili eğitiminin itibarsızlaştırılmasına karşılık anadili bilgisinin önemini açıkça vurgulamaktadır Bu konuda tabi ki Chomsky nin (1976:29) tüm doğal dillerin özellikleri ya da öğeleri olan koşullar, kurallar ve ilkeler dizgisi olarak tanımladığı Evrensel Dilbilgisi den de bahsetmek gerekir. ED ilkelerine uygun bir biçimde yapılan anadili eğitimi yabancı dil öğretimine de katkıda bulunur 6. Yukarıda tanımı yapılan ED anadil ile yabancı dil arasındaki ilkeleri ortaya koyacak, öğrenci ortak özellikleri öğrenmek için ayrı bir çaba sarf etmeyecek, 5 Aydın, Ö., Anadili Eğitimi, Yabancı Dil Öğretimi ve Evrensel Dilbilgisi (1996, s.1) 6 Aydın, Ö., Anadili Eğitimi, Yabancı Dil Öğretimi ve Evrensel Dilbilgisi (1996, s.6 )

5 YABANCI DİL BİLGİSİNİN ÖĞRENİLMESİNDE ANADİLİN ETKİLERİ 1765 bunun sonucunda da sadece iki dil arasındaki değişgenleri öğrenecektir. Öğrenciye yabancı dil öğreniminde kolaylık sağlayan ED nin özellikleri Haegeman( 1991:14) tarafından şu şekilde ortaya konmaktadır: a.ed bir dilden başka bir dile değişiklik göstermeyen kavramlar ve ilkelerden oluşur. b.ed diller arası değişiklikler gösteren, bir dile özgü ayrımları gösteren değiştirgenleri belirler. Dilbilim kökenli olan bu maddeleri, eğitim bilimleriyle ilgili olarak şu şekilde açıklama yoluna gidebiliriz: Yeni bilgi ve becerilerin oluşmasında, öğrencilerin zihinlerinde öğrenecekleri yabancı dil ile ilgili düşünce, tasarım, şemalar ve ön öğrenmeler önemli bir yere sahiptir. Yabancı dil eğitiminde, öğrenenlerin anadillerini ve öğrendikleri başka dilleri yok saymak mümkün değildir. 7 Çünkü bilindiği üzere öğrenme sıfırdan başlayan değil, birbirleri üzerine kümelenen bilgi yığınlarından oluşan bir süreçtir. İyi şekilde öğrenilmiş bir anadil, öğrencilerin yabancı dil öğrenme süreçlerinde sağlam bir temel oluşturacak ve öğrenmeyi kolaylaştıracaktır. Anadiline hâkim bir öğrenci yabancı dille kendi dili arasındaki benzerlik ve farklılıkları kolayca ayırt edebilecek böylelikle anadilden hedef dile bilinçli aktarımlar yapabilecektir. 2. YÖNTEM Bu çalışma, tamamen araştırmacının kendi deneyimlerine dayalı olup herhangi bir istatistiki veri içermemektedir. Çalışmada verilen örnekler, araştırmacının bizzat kendi öğrencileriyle yaşadığı diyaloglardan derlenmiş olup, herhangi bir sayısal analiz yapılmamış yalnızca araştırmanın konusu çerçevesinde yorumlanıp sonuç bölümünde genel bir değerlendirme yapılmıştır. 3. BULGU VE YORUMLAR Yukarıda da belirtildiği üzere, anadili iyi bilmek yabancı dil öğretiminde de öğrenciye kolaylıklar sağlayacaktır. Bu kolaylığa örnek olarak zaman ve anlam kaymasını örnek verebiliriz. Bilindiği üzere Türkçe de birçok durumda şimdiki zaman kipi ni geniş zaman kipi yerine kullanarak bir anlam kayması oluşturuyoruz. Tabi ki çoğumuz bunu bilinçli değil zihnimizdeki Türkçe dilbilgisiyle yapıyoruz. Peki bu anlam kaymasını bilinçli olarak yapmamızın yabancı dil öğrenmede bize nasıl bir yardımı olabilir? Bunu örneklerle açıklamaya çalışalım. i..ahmet Amca: Eee neler yapıyorsun bakalım delikanlı Hasan: Bildiğin gibi Ahmet Amca, hâlâ okula devam ediyorum. Bu örnekte gördüğümüz üzere Ahmet Amca, Hasan a neler yapıyorsun bakalım? derken aslında Hasan ın konuşma anında ne yaptığını değil, genel olarak nelerle meşgul olduğunu 7 Özçelik N., Yabancı Dil Fransızca Sınıfında Anadil Kullanımı (s. 551)

6 1766 Muhammet Ali ARIK sormaktadır. Aynı şekilde Hasan da Ahmet Amca ya verdiği cevabında genel olarak ne yaptığını söylemektedir, çünkü okula gitmek sürekli yapılan bir iştir, yani bir geniş zaman eylemidir. Fakat burada her iki konuşmacı da Türkçe de geniş zaman kipi olan -r yi kullanıp neler yapa(r)sın? veya okula gide(r)im demek yerine şimdiki zaman kipi olan -(i)yor kullanarak neler yapıyorsun? ve okula gidiyorum şeklinde bir diyalog kuruyor. Bu duruma benzer bir durum olarak İngilizce deki bazı eylemleri ele alalım. ii. James: We have finally finished our project. What would you like to do now? (Sonunda projemizi bitirdik. Şimdi ne yapmak istersin? Anna: I just want to have a rest. (Sadece dinlenmek istiyorum) Burada Türkçe deki anlam kaymasına benzer bir durum mevcuttur. James in kurduğu tümcede Türkçe deki duruma benzer bir yön bulunmamakta, ancak Anna nın cevabı Türkçe dekine anlam kaymasına benzer bir durumu ortaya koyuyor. Anna nın verdiği cevabın aslında şimdiki zaman a uygun şekilde I am just wanting to have a rest. olması gerekiyordu. Fakat, İngilizce nin kuralları gereği want, love, like, hate, hear, smell, believe, know, understand, remember, wish, forgive gibi bazı eylemler, şimdiki zamanın yardımcı eylemleri olan am,is,are ve eylemin sonuna eklenen -ing takısı ile birlikte kullanılamaz. Bunun yerine bu kurala dahil olan eylemler şimdiki zaman anlamı verecek şekilde geniş zamanda kullanılır. Bu durum İngilizce de bir kural ve Türkçe de sadece dilin esnek yapısından kaynaklanan bir kullanım şekli olsa dahi birbirinin eşdeğeri olacak derecede benzer durumlardır. İngilizce derslerinde çoğu zaman öğretmenler, bu eylemlerin durumlarını öğrencilerine açıklamakta sorunlar yaşamaktadır; çünkü öğrencilerin büyük kısmı anadillerindeki bu özelliği bilinçsizce kullanmakta ve yabancı dildeki durumun benzerliğini fark etmekte zorlanmaktadır. Başka bir örnek de dilimizdeki mastar eki ve İngilizce deki gerund üzerine verilebilir. Bilindiği üzere, Türkçe deki mek,-mak mastar ekleri eylemden isim türetme özelliğine sahiptir. Eylemlerden türetilen isimler de tümcede özne görevinde kullanılabilir. Örneklerle açıklamaya çalışalım. iii.okumak ufuk açar. Görüldüğü üzere oku eylemi mak mastar ekiyle eylemden isime dönüşmüş ve tümcede özne görevinde kullanılmıştır. Buna benzer bir durum da yine İngilizce de mevcuttur. iii. Reading broadens hozirons. (Okumak açar zihni). Görüldüğü gibi İngilizce ve Türkçe farklı söz dizimlere sahiptir. İngilizce SVO (özneyüklem-nesne), Türkçe ise SOV (özne-nesne-yüklem) söz dizimine sahiptir. Fakat bu farkılılığın konumuzla herhangi bir ilgisi yoktur. Konumuz olan mastar ekinin kullanımına dönecek olursak, Türkçe de mek,-mak ekleriyle eylemden isim türetme işi İngilizce ki gerund (-ing) ile yapılmaktadır. Fakat, yine burada anadilinin kurallarını yeterince bilmeyen öğrenciler bir handikap yaşamaktadır. Bu handikapın sebebi, yukarda da görüldüğü gibi İngilizce deki şimdiki zaman kipi ve Türkçe deki mastar ekine karşılık gelen gerund ın aynı (-ing) olmasıdır. Türkçe de mastar ekinin ne amaçla kullanıldığını

7 YABANCI DİL BİLGİSİNİN ÖĞRENİLMESİNDE ANADİLİN ETKİLERİ 1767 bilmeyen öğrenciler İngilizce öğrenirken gerund ın görevini anlayamamakta, yukarıdaki gibi bir tümce ile karşılaştıklarında tümce başında bir özne ve yardımcı eylem (am,is,are) aramakta ve tümce çok basit bile olsa anlamını çözememektedirler. Bir dilbilgisi kuralı ise bütün tümcelerin temelde özne ve yüklem olmak üzere iki öğeden meydana geldiğini söylemektedir. Bu konuyla ilgili ikinci bir kural da tümce türleri üzerinedir. Bilindiği üzere, yüklemi bir eylem olan eylem tümcesi ve yüklemi isim veya isim soylu sözcüklerden oluşan isim tümcesi bulunmaktadır. Bu kurallarda elbette herhangi bir sorun bulunmamaktadır, fakat bu iki kuralın sunuluş biçimi öğrencilerimizin çeşitli sınavlarda Türkçe sorularında sorun yaşamasına yol açtığı gibi, aynı şekilde yabancı dil öğrenirken de zorlanmalarına yol açmaktadır. Örnekler üzerinden açıklamaya çalışalım: iv. Ben okula gidiyorum. ( eylem tümcesi) Ben okul yolundayım. (isim tümcesi) Örneklerde belirtildiği üzere altı çizili sözcükler tümcelerin yüklemleridir. Burada bir şimdilik bir sorun gözükmemektedir. Asıl sorun buradaki ortak özelliğin eksik ya da yanlış öğrenilmesinden dolayı İngilizce örneği verdiğimizde ortaya çıkacaktır. v. I am going to school. I am on my way to school. Burada yine bir adet isim ve bir adet eylem tümcemiz var. Bu iki tümcenin yükleminin ne olduğu konusunda öğrenci sıkıntı yaşayabilir. Ancak, burada sorunun kaynağı öğrenci değil, öğretmendir. Birçok İngilizce öğretmeni ve hatta bazı Türkçe öğretmenleri de, tümce yapısını anlatırken eylem ve yüklemi (verb and predicate) aynı şeylermiş gibi öğretmektedir. Bu durumda da öğrenci, her tümcenin yüklemi vardır kuralından hareket ederek ve yüklemlerin sadece eylemlerden oluştuğunu zannederek, içinde eylem olmayan bir tümcede eylem aramakta ve aradığı şeyi bulamadığında da tümcenin ne anlama geldiğini bilememektedir. Tümcelerin eylem ve isimlerden oluşabildiğini, her tümcenin bir yüklemi olması gerektiğini, fakat her yüklemin de eylem olmak zorunda olmadığını bilen öğrenciler için ise anadilde ve yabancı dilde sorun yaşamak pek olası değildir. 4. SONUÇ Yukarıda da belirttiğimiz üzere XX. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmaya başlayan modern yaklaşımlar, yabancı dil öğretiminde anadilin kullanılmasını ve anadili etkilerini reddeder. Dilin görsel-işitsel bir bütün olduğunu ve sesletimin de yabancı dil öğretiminin temeli olduğunu vurgulayan (Guberina, 1972: in Germain, 1993:164) kuramcılar, anadile başvurunun reddine gerekçe olarak, bunun can sıkıcı olduğunu ve yabancı dili öğrenmeyi engellediğini sunmuşlardır. Bilişsel Yaklaşım ise gerektiğinde iki dili karşılaştırarak, çeviriden yararlanarak, anadilde kazanılmış olan iletişim kurabilme becerisi ve dilbilgisi ile ilgili birikimlerden faydalanmak amacıyla anadile başvurulmasında

8 1768 Muhammet Ali ARIK bir sakınca görmez. 8 Bu yaklaşım ayrıca, anadilde elde edilen becerilerin yabancı dil öğretimine temel sağlayacağını ve olumsuz aktarımlardan korkulmaması gerektiğini de savunur. Zaten yukarıdaki örneklerde de gördüğümüz gibi, anadilde kazanılan beceriler birçok durumda yabancı dil öğretimine iyi yönde katkıda bulunur. Bütün bunlardan hareketle, yukarıdan verilen örneklerin Evrensel Dilbilgisi nin ilkelerini ve Bilişsel Yaklaşım ın görüşlerinin pratikte son derece doğru bir şekilde işlediğini gösterdiğini ve anadili eğitimi ile yabancı dil öğretiminin birbirinden ayrı ve birbirine engel teşkil eden iki farklı alan olmadığını; aksine birbirini tamamlayan ve karşılıklı ilerlemeyi sağlayan kardeş iki disiplin olduğunu söyleyebiliriz. KAYNAKÇA Kitap Tek Yazarlı Castellotti, V. (2001). La Langue Maternelle en Classe de Langue Étrangère, CLÉ International, Paris. Chomsky, N. (1976). Reflections on Language. London: Temple Smith. Haegeman, L. (1991). Introduction to Government and Binding Theory. Oxford: Basil Blackwell. Hakuta, K. (1986). Cognitive Development of Bilingual Children. Los Angeles: University of California, Center for Language Education and Research, ERIC Document Reproduction Service No. ED Hudson, R. (1992). Teaching Grammar: A Guide for the National Curriculum. Oxford: Blackwell. Makale Tek Yazarlı Aydın, Ö. (1996). Yabancı Dil Olarak Türkçe Dilbilgisi Öğretimi:Üretken Dönüşümlü Dilbilgisi Kuramının Kısa Bir Tanıtımı. Dil Dergisi, 54, Çelebi, M.D. (2006). Türkiye de Anadili Eğitimi ve Yabancı Dil Öğretimi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006/2, Özçelik, N. (2008). Problèmes de prononciation des étudiants turcs en français. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, Sarıhan, Z. (2001). Yabancı Dille Eğitime Hayır. Öğretmen Dünyası Özel Eki Tekışık Yay. Senemoğlu, O. (1980). Yabancı Dil Öğretiminde Öncelik Sorunları, Dilbilim: İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu Fransızca Bölümü Dergisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 5, Özçelik, N., Yabancı Dil Fransızca Sınıfında Anadil Kullanımı (s.4)

9 YABANCI DİL BİLGİSİNİN ÖĞRENİLMESİNDE ANADİLİN ETKİLERİ 1769 Sezer, A. (1994). Relations Between Mother Tongue Education and Foreign language Teaching. Dil Dergisi, 25, 61. Weatherford, H.J. (1986) Personal Benefits of Foreign Language Study. ERIC Digest, Washington, DC: ERIC Clearinghouse on Languages and Draft - Rationale for Foreign Language,7 MakaleÇokYazarlı Bruck, M., Lambert, E.W. and Tucker, R. (1974). Bilingual Schooling Through the Elementary Grades: The St. Lambert Project at Grade Seven. Language Learning, 24(2),