AYAK HASTALIKLARI VEYSEL TAHİROĞLU

Transkript

1 AYAK HASTALIKLARI VEYSEL TAHİROĞLU

2 AYAK HASTALIKLARININ OLUŞUMUNDA ETKİLİ FAKTÖRLER 1-Genetik faktörler 2-Yemler ve Beslenme 3-Ahır yapısı, idaresi(işletmecilik) ve sığırın rahatı 4-Sığır Davranışları, Stres

3 Uygun olmayan ahırlarda barınma Beslenme düzensizliği İthal edilen sığır sayısındaki artış Adaptasyon güçlükleri

4 Normal Dışa dönük İçe dönük

5 Ayak Hastalıklarının oluşturduğu Kayıplar: Kilo kaybı Oluşan topallık nedeniyle yemden yararlanamama Döl veriminde azalma Döl veriminde kayıp Süt veriminde düşüş

6 Ayak Hastalıklarının Genel Nedenleri Tırnak hijyenin noksanlığı Düzgün olmayan yerlerde hayvanların uzun süre barındırılmaları Ahır zeminin iyi hazırlanmaması Uzun süren kışlar, nemlilik, kuraklık Genel enfeksiyonlar (şap, viral enf) Sekonder enfeksiyonlar ( mastitis, endometritis, tuberküloz Metabolik hastalıklar (pica, acetonemi, a avitaminoz)

7 CANLI TIRNAK ( CORİUM UNGULAE) Tırnak içine canlı doku corium ungulae bulunur. Corium ungulae 6 kısımdan oluşur: Corium limitans Corium coronarium Corium parietale Corium soleare Corium pulvinale (yumuşak ökçe) Tırnaklar arası deri

8 CORİUM UNGULAE'NİN YAYGIN ASEPTİK YANGISI CHELİO - CORİİTİS ASEPTİCA DİFFUSA - ARPALAMA - LAMİNİTİS Hayvanda çoğunlukla birden fazla tırnakta görülen, corium ungulae'nin akut, subakut, kronik diffuz yangısıdır Subakut dönemde devamlı yürümede güçlük daha az ağrı, kronik dönemde ise paries ungulae'de sirküler halka oluşumu ile tırnağın deformasyonü görülür

9 Nedenleri Beslemeye bağlı arpalama: Sığırlarda arpalamanın nedenle çoğunlukla besinsel orijinlidir. Doğumdan sonra yüksek enerji/yüksek protein diyeti ile beslenen hayvanlarda görülür Besinsel arpalama, rumen ph'ının aside yöneldiği sindirim bozukluğu ile başlar. Rumende oluşan fermentasyon ürünleri emilip kana karışır. Bunun sonucu, kapillar damardan zengin olan corium'da damarsal değişiklikler oluşur. Kısaca histamin, endotoksin veya diğer vazoaktif mediatörlerin salınmasına neden olan koşullarda arpalama şekillenir. Ağır sistemik enfeksiyonlar sonucu gelişen metastatik arpalama: Mastitis, metritis gibi hastalıkların seyri sırasında da arpalama görülebilir

10 Klinik görünüm: Akut olgularda arpalamaya tutulan tırnak lokal olarak sıcaktır. Gerek elle, gerekse muayene pensiyle yapılan palpasyonda duyarlılık gösterir, Atlardan farklı olarak sığırlarda, digital arterlerde pulzasyon artışı farkedilmez. Corium coronarium'da şişkinlik göze çarpar. Hasta hayvanlar ayağa kalkmakta isteksizdirler. Ayağa kalkarken uzun süre karpal ekleme dayanırlar.

11 Akut dönemde genel durum da bozulmuştur. Vücut ısısı 40,5 C 'ye kadaı çıkar. Kaslarda titremeler görülür. İştah azalır. Buna bağlı olarak sût verimi düşer ve zayıflama göze çarpar. Kronik olgularda, tırnakta paries ungulae'de halkalar ve deformasyoı belirgindir. Bu halkalar tırnakta düzensiz büyümenin bir belirtisidir. Paries ungulae konkavdır.

12 CORİUM UNGULAE'NİN SINIRLI ASEPTİK YANGISI CHELİO-CORİİTİS ASEPTİCA CİRCUMSCRİPTA Tanım: Boynuz tırnak içinde bulunan canlı tırnağın enfeksiyon etkenleriyle ilişkisi olmayan sınırlı yangısıdır.

13 Nedenler Aşırı uzayan boynuz tırnak, taş, çakıl gibi sert cisimlerin etkisi ve tabandan gelen basıncın eşit olarak dağılamaması sonucu tırnağın canlı dokusunun ezilmesiyle şekillenir. Yani travmatik ve mekanik bir nedene bağlı olarak gelişir. Anormal tırnak yapıları ve duruş bozuklukları, iki tırnak arasındaki kesim hatasına bağlı yükseklik farkları tırnaklarda, dolayısıyla tırnak corium'unda eşit olmayan basınca yol açtığı için yangının nedenini oluşturur.

14 Aşırı uzayan tırnakların bir diğer sonucu olarak, hayvan ayağını düzgün basamaz. Hayvanın ağırlığı tırnağın arka kısmına biner (şekil). Bunun sonucu olarak buralarda kanamalar oluşur. Bu kanamalar kendisini, tırnağı yontarken kornu katında sarı-kırmızı, mavi- yeşil lekeler şeklinde gösterir.

15 Solea ungulae'nin fazla yontulması da chelio-coriitis aseptica'nın nedeni olabilir. Ahır zemininin düzgün olmaması, hayvanın yatıp kalkarken kayıp düşmesi ile de tabanda ezilmeler oluşabilir

16 Chelio-coriitis aseptica circumscripta'nın seyri sırasında seröz, seröfibrinöz veya serö-hemorajik eksudat oluşur. Bu oluşan eksudat bir boşlukta toplanır. Bu arada kornu oluşumu bir ara durur, sonra yine başlar. Böylece iki boynuz tabakası arasında bir boşluk oluşur. Buna iki katlı taban oluşumu adı verilir

17 Klinik görünüm Bu hastalığın akut şeklinde belirgin bir basış topallığı vardır. Kronik formda ise topallık daha hafiftir. Topallayan ayağın tırnağının gerekli temizliğinden sonra yapılan muayenede yumuşak ökçede meydana gelen, eziklerde, inspeksiyonda burada şişkinlik ve kızarıklık görülür

18 Tırnağın ezilen kısmında tırnak muayene pensi ile yapılan palpasyon ve çekiç ile yapılan perkusyonda hayvanın reaksiyon gösterdiği tespit edilir. Yine aşırı uzamış boynuzsu tırnağın kesilmesi sırasında kornu tabakasında ezilmenin belirtisi olar kan oturmaları gözlenir.

19 CORİUM UNGULAE'NİN İRİNLİ DERİN YANGISI CHELİO - CORİİTİS PURULENTA PROFUNDA Tanım: Bu yangıda corium ungulae'nin bütün tabakalarının yanı sıra subcutis, tendo, kıkırdak, ve kemik dokusundan biri veya birkaçı da hastalanır. Genel olarak sınırlanmış (circumscript) olarak görülür

20 Nedenler Başlıca iki grupta toplanabilir Superficial formundaki nedenlerin corium'un daha derin katlarım etkilemesi yani yaralanmanın derin olması nedenlerin ilkini oluşturur. Yine superficial seyreden bir cheliocoriitis'in zamanında sağaltılamaması veya ilerlemesi sonucu da gelişebilir.

21 Klinik görünüm Semptomlar superficial olan chelio - coriitis'e benzer. Yalnız belirtiler burada daha şiddetlidir Lokal olarak korona bölgesi ve yumuşak ökçelerde sıcaklık artmıştır Hastalığın ilerleyen dönemlerinde korona bölgesi ve yumuşak ökçelerde, içinden irin gelen fistüller görülebilir. İrin koyu san renktedir

22 Hayvanda çok şiddetli bir basış topallığı görülür. Hayvan hasta tırnağı üzerine basmaz İrin dışarıya fistülize olsa bile topallık hemen kaybolmaz. Hayvanda genel durum da bozulmuştur.