NOGAYTÜRK DERGİSİ, Nogay Gençleri Derneği yayın organıdır. NOGAYTÜRK DERGİSİ YURTİÇİ VE YURTDIŞI TEMSİLCİLİKLERİ

Transkript

1

2 nogaytürk - 02

3 P D F DERGİ FORMATINDA HAZIRLAYAN : HAKAN BENLİ NOGAY GENÇLERİ DERNEĞİ ADINA SAHİBİ Erhan BAYAR SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Aziz ÖZİL İRTİBAT ADRESİ Demetgül Mah.7.Sk.No:24/21 Yenimahalle / ANKARA TEL : (0312) YAYIN KURULU, AZİZ OZİL İLYAS ORAK EMİNE ÇAĞDAŞ KEVSER KIZILDAĞ MÜKERREM MELİKE ATAY HAKAN BENLİ ERHAN BAYAR NOGAYTÜRK DERGİSİ, Nogay Gençleri Derneği yayın organıdır. NOGAYTÜRK DERGİSİ YURTİÇİ VE YURTDIŞI TEMSİLCİLİKLERİ Temsilcilerin iletişim bilgileri için nogayturkdergisi@hotmail.com ADANA -Dr.Fatih KARAYANDI İSTANBUL -Cemil AKDAĞ Emre ORAK ANKARA İlyas ORAK Ankara- Eryaman : Erdem GÜNAY Ankara- Batıkent : Elif YILMAZ Ankara- Keçiören : Asım PEKCAN - Erhan ÇAĞDAŞ Ankara - Balgat : Derya POLAT Ankara - Demetevler : Eyüp TANATAR Ankara - Sincan : Yahya ALTINKAYA Ankara- Etlik : M.Burak TAŞKIRAN Ş.KOÇHİSAR ( merkez ): Turhan BAYAR Ş.KOÇHİSAR- Akin Köyü : Adem ESENBAY Ş.KOÇHİSAR- Doğankaya Köyü : Elif YILMAZ Ş.KOÇHİSAR- Şeker Köyü : Kasım KIZILTAŞ GÖLBAŞI ( merkez ) : Abdulhamit ÖZCAN GÖLBAŞI- Ahiboz Köyü : Z.Sebla ALSAÇ HAYMANA-Cingirli Köyü : Yavuz ÇİFTÇİ POLATLI (Merkez): Kevser KIZILDAĞ POLATLI -Tatlıkuyu Köyü : Özgür NAYMAN KONYA Merkez : Serkan TANDOĞDU KULU ( merkez ) : Hakan BENLİ KULU - Seyitahmetli Köyü : Murat BENLİ KULU - Ağılbaşı (Mandıra)Köyü : Recep DEĞİRMENCİ KULU - Boğazören Köyü ( Köstengil ) : Engin GÜNER KULU - Kırkkuyu Köyü : Selman YILMAZ AMASYA Kader TANATAR ESKİŞEHİR Cihan TANRIBAK YURTDIŞI TEMSİLCİLİKLER K.K.T.C : C.Giray ERGİN HOLLANDA : Mehmet PEKCAN AVUSTURYA : Hacer TAŞYARAN Rukiye TEKER ALMANYA : Fatih POLAT nogaytürk - 03

4 İ Ç İ N D E K İ L E R KARİKATÜR Kübra EDİTÖRDEN Hakan BENLİ KÜLTÜRÜMÜZ Hakan BENLİ GÜNDEMDEKİ SABANTOY..06 RÖPORTAJ Hakan BENLİ İstanbul Vali Yardımcısı Mustafa ALTINTAŞ..08 RÖPORTAJ Hakan BENLİ Sayıştay 1. Daire Üyesi Fehmi BAŞARAN.10 RÖPORTAJ Hakan BENLİ Nogay Türkleri Eğitim ve Dayanışma Dernek Başkanı CENGİZ ERGEN 12 GENEL Mehmet TAŞKIRAN TOY MU DÜĞÜN MÜ?...15 EDEBİYAT Fatih POLAT KİTAP TANITIMI..16 GENEL Hacer TAŞYARAN AVRUPADAKİ NOGAYLAR 18 GENEL Mnise ÖZİL ÇOCUKLUK İŞTE,BAZEN SUÇ OLABİLİR..19 YÖRELERİMİZ Abdullah CİNKARA YENİKÖY ( AZGIT ) K.MARAŞ- ANDIRIN.20 DİNİ Dilek BAYAR DİNÇER TEVHİD E TESLİM OLMAK 22 SÖYLEŞİ Erdem GÜNAY GAFUR UZUNER İLE SÖYLEŞİ..24 EL SANATI Kader (TANATAR )HOŞGÖREN KIRIM NOGAY EL SANATLARI.26 TEKNOLOJİ Cemil AKDAĞ WİMAX NEREYE GİDİYOR?...27 BİLGİ Dr.Haydar POLAT SULAMA VE SULAMA YÖNTEMLERİ 28 MÜZİK İshak ORAK MURAT GÖĞEBAKAN İLE SÖYLEŞİ..30 EĞİTİM Emine ÇAĞDAŞ YENİ ÜNİVERSİTELİLERE..31 SAĞLIK Gülşen ÖZTÜRK AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞIMIZ.32 LEZZET ŞIR BÖREK.33 EĞLENCE Cemil SÜTBAŞ BULMACA.34 ŞİİR Erhan ÇAĞDAŞ GÜZEL 35 SON SÖZ NOGAYTÜRK DERGİSİ TEŞEKKÜR 36 nogaytürk - 04

5 EDİTÖRDEN HAKAN BENLİ Sevgili okuyucularımız, sizlerle ilk kez buluşmanın heyecanı içerisinde haklı bir mutluluk ve gurur duygularını beraber yaşıyoruz. Mutluyuz çünkü uzun süredir arzuladığımız ilkeli, herkese eşit mesafede ve herkese yakın bir yayın çizgisi içerisinde, amatör bir ruh ile profesyonel bir yaklaşımın ürünü olan Nogaytürk Dergisi ile karşınızdayız. Gururluyuz çünkü Nogay Forumda bir araya gelen ve çoğu birbirini hiç tanımayan gençlerin kaynaşarak ve anlaşarak ortaya koydukları ortak iradeyi sergiliyoruz. Nogay Forum, Nogaylar açısından hem sosyolojik hem kültürel hem de psikolojik olarak çok önemli işlevlere sahne olmuştur ve olmaya da devam edecektir. Bunun en iyi örneği şu an somut olarak elinizdedir. Buradan bu forumda emeği olan arkadaşlara bir kez daha teşekkür etmek istiyorum. Nogay Forum'u kuran, üye olan ve katkı sağlayan arkadaşların dergi çıkarma düşüncesi forum tarafından heyecanla karşılandı. Bize ise bu heyecanı Nogaytürk'e yansıtmak kaldı. Bu değerli katkılarından ötürü Nogay Forum üyelerine tek tek teşekkür ediyoruz. Ve aynı heyecanı siz okuyucularımızdan bekliyoruz. Nogaytürk'ü çıkarmaya karar verdiğimizde bize sorulan ilk soru neden ayrı bir dergi oldu. Cevabımız, gerekli olduğu için oldu. Zira Nogaylara hitap eden dergilerin formatından farklı, ağırlıklı olarak gençlere yönelik kültür, sanat, edebiyat ve haber içerikli bir dergi ihtiyacı vardı. Ve biz bu iddia ile karşınızdayız. Hedefimiz Nogay gençlerine doyurucu bir dergicilik hizmeti verebilmek. Bu hedef doğrultusunda boş ve gereksiz işlerin yerine belli bir amacı ve misyonu olan, topluma yararlı; cumhuriyetimizin ilke ve inkılaplarına bağlı, dinimizle, gelenek ve göreneklerimizle bağdaşan, çevre sorunlarına duyarlı, toplumumuzun sıkıntılarına çare arayan; siyasetten uzak, gerektiğinde yol gösterici, uzlaştırıcı ve birleştirici bir kimlikle gençlerimizi bilinçlendirme, sosyalleştirme ve organize hareket etmeye yönelik sivil toplum düşüncesi ekseni etrafında toplanacağımıza kuşkumuz yok. Sevgili okuyucularımız, hiç bir Nogay derneğinin ve kollarının etkisi altında kalmaksızın, her derneğe eşit mesafede olacağımızı buradan duyurmak zorunda kalışımız bizi üzmektedir. Zira hedefleri ve misyonları aynı olan teşekküllerin aralarındaki yaşanan koordinasyon eksikliğinin bir an önce çözüme kavuşturulması ve tam bir birlik ve beraberlik ortamının sağlanması öncelikli arzumuzdur. Dolayısı ile edineceğimiz bir diğer misyon bağdaştırıcı ve yakınlaştırıcı olmaktır. Kendi özgür irademiz ile toplumumuza yaraşır faaliyetlerin içerisinde ve arkasında olacak, yaptığımız haberlerde ve yorumlarda her zaman tarafsızlığımızı koruyacağımıza sizlerin önünde söz veriyoruz. Sevgili okuyucularımız, her sayımızda bir konuyu etraflıca inceleyecek, röportajlar, makaleler ve haberleri bilginize sunacağız. İlk sayımızın konusunu ise Şereflikoçhisar'a bağlı Akin Köyü'nde 5. si gerçekleştirilen Sabantoy Şenliği'ne ayırdık. sabantoy'un tarihsel süreci, konu ile ilgili röportaj ve haberler ilerleyen sayfalarda karşınızda olacak. Ayrıca derginizin içinde sizi bekleyen başka sürprizler de var.derginizin içeriğini herkese hitap edebilmesi için mümkün olduğunca zengin tutmaya çalıştık. Sonraki sayılarımızda yeni bölümler ekleyerek daha da zenginleştireceğiz. İkinci sayımızda görüşmek dileği ile hepinize sevgi ve saygılarımızı sunuyoruz. nogaytürk 05

6 K Ü L T Ü R Ü M Ü Z H A K A N B E N L İ G Ü N D E M D E K İ S A B A N T O Y Henüz genç sayılabilecek olan nesle ait bir kişi olarak, bulunduğum ve yaşadığım çevre içerisinde, kısa bir zaman öncesine kadar, Sabantoy ile ilgili neredeyse hiçbir sözlü yada yazılı olarak aktarılan bir bilgiye şahit olmadım. Bu aktarım eksikliği belki benden kaynaklanan bir ilgisizliğin ve bilgisizliğin sonucuydu veya kendinden sonra gelen nesillere, kendilerinden önceki nesillerin aktardığı bilgi, birikim, gelenek ve görenekleri öğretmede aksaklıklar yaşayan veya bunu başaramayan veya bunun bilincinde olmayan bir önceki nesilin işgüzarlığıydı Göreceli olan bu aktarım eksikliğinin nedeni ne olursa olsun sonucu aynıdır, kültürün unutuluşu ve yok oluşu Sabantoy, ekinlerin büyümeğe başladığı, toprağın yeşerdiği ve tabiatın yeniden canlandığı, baharın uyandığı dönemi temsil eder. Etimolojik olarak Saban, tarlada öküzlerin çektiği ve insan kuvveti ile bastırılarak tarlanın sürülmesine yarayan bir tarım aletidir. Genel adı karasabandır. Toy ise, Orta Asya da yaşayan Türklerin kullandığı ve anlam olarak düğün, eğlence anlamlarını kapsayan ve karşılayan bir kelime olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu iki kelimenin bileşimi olan Sabantoy, aynı zamanda Nevruz un taşıdığı anlamı da kendi içerisinde taşıyarak özde, sabanın bitirildiği ve tarlaların meyvelerini vermeye başlayacağı dönemi karşılayan bir şölendir. Bahar ve baharı karşılama şölenidir. Türklerin kültürlerinde,yaşadıkları coğrafyaların tümünde ve neredeyse tarih boyunca baharın gelişi kutlana gelmiştir. Türk, belli bir ırka mensup birçok boyu, birbirine yakın kültürleri temsil eden bir terimdir. Dolayısıyla aynı ırka mensup olan ama farklı coğrafyalarda yaşayan ve benzer isimlerle kutlamışlardır. Azeriler, Kazaklar ve Karapapaklar da Ergenekon Bayramı adını alan dönem Altay Türkleri nde Cılgayak Bayramı, Gagavuzlarda İlk Yaz, isimlerle kutlamışlardır. Azeriler, Kazaklar ve Karapapaklar Kumuk Türkleri nde Yaz Baş, Türkmenlerde Teze Yıl, Başkurt Türkleri nde Ekin Bayramı, Doğu Türkistan da Yeni Gün, Baş Bahar, Uygur Türkleri nde Yeni Gün, yine Kazaklar ve Karapapaklarda Teyekemeb, Karaçay- Balkar Türkleri Gollu, Gutan, Saban, Sabantoy, Tegri ve Toy, Hakas Türkleri Cılsırtı ve Ulu Kün Mogay Türkleri ile Nogay Türkleri Sabantoy olarak adlandırmışlardır. Dünyada bilinen ve yaygın kullanılan ismi ise Nevruz ve Yeni Gün dür.. Baharın gelişi Türklerin, gerek çok tanrılı gerek tek tanrılı inanç sistemlerinde gerekse şamanist veya sonradan benimsenen din olan İslam a uyarlanarak kutsi bir anlam verilmiştir.bu olgu sadece Şamanist ve İslam Türklerine özgü değil, aynı zamanda Yahudi ve Hristiyan Türk kavimlerinde de görülmektedir. O na ( Nevruz Sabantoy ) yüklenen anlamın dışında Türkler hayatlarını da buna göre düzenleme yoluna gitmişlerdir. Bilinen adı ile Nevruz, eski takvimlerde yılın ilk günü olarak kabul edilmiştir. Bu gün aynı zamanda baharın da ilk günüdür.tarih kayıtlarında Oğuz Kağan ın bu günü kutsal saydığı ve Uygur duvar resimlerinde bu konu ile ilgili resimlerin varlıkları bilinmektedir. Bir efsaneye göre Türk illerinde yaşayan bir Han varmış. Bu Han ın Aslan Beg adında bir oğlu varmış. Yaşı büyüdükçe serpilen Aslan Beg delikanlı olmuş. Günlerden bir gün, bir gölün kıyısında gezen Aslan Beg, orda bembeyaz bir kuğu gibi bir kız görüyor ve ona aşık olmuş. Babası olan Han ise O nun başka bir kızla evlenmesini istiyormuş. Bu nedenle bir şölen tertiplemiş ve Aslan Beg in görüp beğenmesi için her yöreden birçok kızlar getirtmiş. Aslan Beg bunların hiç birini beğenmemiş ve aşık olduğu kızla evlenmekte ısrar etmiş. Babası bunun üzerine oğlunu zindana attırmış. Zindandan bir şekilde kaçmayı başaran Aslan Beg, sevdiği kızı aramak için yine aynı yere gitmiş. O nu bulmuş ve arzuladığı mutluluğa kavuşmuş. Derler ki, O na kavuştuğu gün baharın başlangıcı olan gündür. Ve o günden sonra bu kutlu gün şölenlerle kutlana gelmiştir. Bu efsane baharın başlangıcıyla Nevruz la, ilgili birçok efsaneden birisidir sadece. Bu günde Hz. Ademin yaratıldığına inanılır. Yine bu günde dünyanın yaratıldığına, Hz. Nuh un gemisinin tufan sonrası karaya oturduğuna, Yunus Peygamber in balığın karnından kurtulduğuna, Türklerin Ergenekon dan çıktığına, Hz. Muhammed e bu günde peygamberlik geldiğine, Hz. Ali nin bu günde Halife olduğuna inanılır. Baharın başlangıcı olarak kabul edilen ve çeşitli şölenlerle kutlanan bu dönem sadece bir güne atfedilmemiştir. Nevruz, belli bir günde, 21 Mart ta kutlanıyor olmasına karşın Nevruz la bağlantılı olarak Navruz ayında baharın gelişini, bereketini, güzelliğini kutsamak adına başka günlerde de şölenler tertiplenmiştir. Bunlardan biri de Sabantoydur. nogaytürk - 06

7 Sabantoy un kutlandığı dönemlerde Nogaylar bu gün için, öncesinden hazırlıklar yapılmaya başlar ve evleri temizlerlermiş. Kadınlar ve çocuklar için yeni kıyafetler alınır veya dikilirmiş. Bu günün önemine atfen yapılan hazırlıklar titizlik içierisinde yürütülürmüş. Yörelere göre farklılık gösteren uygulamalara karşın genelde şölenlere katılanlara aş hazırlanırmış. Küçük çocuklar sabahtan, köy içerisindeki haneleri dolaşmaya başlarlarmış. Bızım anay tura, tura tilki tonu kiye tura, bizge yavluk bere tura gibi maniler söyler ve hediyelikler alırlarmış. Bu hediyelikler kiminde yumurta, ekmek, et iken kiminde o günün koşullarına göre çocukları sevindirecek küçük oyuncaklar veya eşyalar oluyormuş. Köyün belli bir meydanında toplanan halk burada at üzerinde yarışarak, mızrak ve ok atarak, çeşitli yarışmalar tertip ederlermiş. Yarışmaları kazananlar onurlandırılırmış. Oyunların oynandığı bu şölende türküler ve maniler de söylenirmiş. Genç kızlar ve erkekler çalgılar eşliğinde oyunlar oynarlarmış. Bu türkülerden biri de Cavın Cırı Türküsü dür. CAVIN CIRI TÜRKÜSÜ Cav cav cavınım Balaban bolsın kavınım Sölde egin on bolsın Köyde ambarlar tolsın Cavın cavsın tarlaga Darı biyday arpaga Körinmesin boyından Babam orak şalganda Cavın cavsın koraga Cemiş şeşek soganga Eki kartop bir minsin Böleşkende okkaga Köy aldında konakay Boyı bolsın kamıştay Onı körip kuwansın Tavık pepiş hem torgay Nevruz veya Sabantoy la ilgili olan ve o günlerde söylenmekte olan türküler ve manilerin hepsi günümüze değin ulaşabilmiş değillerdir. Zaman içerisinde unutulanların yanı sıra halk edebiyatımızda türkü veya mani formunda yer bularak günümüze kadar ulaşabilenler oldukça azdır. Bu dönemlerle ilgili kültürel bilgilere, günümüze kadar ulaşan türkü ve maniler de ışık tutmaktadır. Sabantoy, yeni yetişen gençler için yeni sayılabilecek bir kavramdır. Nedenine gelince; 1920 li yıllardan 1991 yılına kadar geçen zaman içerisinde gerek ülkemizde gerekse Türklerin yaşadığı coğrafyalarda, adı ister Nevruz olsun ister Sabantoy olsun ister Tepreş olsun, resmi makamlar ve dolayısıyla devlet protokolünde kendilerine yer bulamamışlardır. Dönemin Sovyet Rusya sındaki baskı rejimi nedeniyle hayat bulamayan bu adetler, aynı etkilerden dolayı Romanya da, Bulgaristan da, Batı Trakya da ve diğer bölgelerde de ya görmezden gelinmiş yada baskı ile unutturulmak istenmiştir. Baskı rejimine pek maruz kalmayan ülkemizde ise durum hiçte farklı değildir. Ki, bu baskı rejimlerinde yaşananlardan daha düşündürücü bir durumdur. Türkiye yi vatan olarak seçen ve burada yaşamaya başlayan Nogaylar da benzer akıbetlerle karşılaşmışlardır. Kendi örf ve adetlerini uzun bir süre korumayı başaran Nogaylar, bir süre sonra zamana ve günün koşullarına karşı koyamayarak, yaşatmaya çalıştıkları gelenek ve adetlerin bazılarını unutmaya başlamışlardır. Bunlardan biri de Sabantoy dur. Uzun bir dönem kutlanmayan bu bayram yakın bir tarihte büyük özverilerle yeniden yaşatılmaya başlanmıştır. Sabantoy un elimizde, net olarak tarihsel sürecini gösteren bir yol haritası mevcut değildir.ne zaman kutlanmaya başlanmış, nasıl gelişmiş ve neler yapılmış ; bunlar tam olarak dönem dönem bilinmemektedir.ancak Sabantoy un bu gün ki sosyolojik işlevi, taşıdığı anlamdan daha önemlidir. Her şeyden önce, yitirilmekte olan bir millet bilincini yeniden diriltme yönünde; kaybolmaya başlayan bir dili tekrar canlandırma yönünde ; unutulan bazı örf ve adetleri yeniden günümüze taşıma yönünde işlevler ve misyonlar yüklenmiştir. Sonuç itibarı ile geçmişe yönelik kültürel araştırmaların yoğunlaştırılması ve buna paralel olarak bu yapılan araştırmalar ve çalışmalar ile Sabantoy ların işlevselliği artırılmalıdır. Bu, toplumsal katılımı artıracağı gibi, unutulan ve unutulmaya başlanan kültürel değerlerimizi yeniden canlandıracaktır. Kaynaklar : 1- Nevval SEVİNDİ : 2- Turkuler.com 3- Mehmetbasbug.com 4- Nogay Türklerinde Nevruz Bayramı: Ramazan KEREYTOV / Mariyam BULGAROVA / Celalettin ERBAY 5- Doç.Dr.Necati DEMİR : UNSESI/202/AND13.htm 6- Prof. Dr. Ensar ARSLAN : e-kaynak: nogaytürk 07

8 R Ö P O R T A J H A K A N B E N L İ İ S T A N B U L V A L İ Y A R D I M C I S I Nogay Kartağası gibi bir ünvana layık görülmek onur ve gurur vericidir. Aynı zamanda daha.ok çalışmak, emek harcamak için istek ve beklentidir. Beklide yapılan çalışmalar için şükran duygusudur. Beni bu ünvanla onurlandıranlara şükranlarımı sunuyorum. Sn.Valim,Nogaylık bilinci ile ilgili düşünceleriniz nelerdir? Geçmişi olmayanın geleceği olmaz.geçmişi unutmadan ondan beslenerek geleceğe doğru yol almak günün imkanlarından yararlanarak en iyi yaşam koşulları sağlamak hepimizin sorumluluğudur. Nogay Türkleri Türk Dünyasının en önemli parçasıdır. Geniş bir coğrafyada dağınık bir şekilde yaşamaktadır. Güçlü oldukları devrelerde bölgelerinde etkin bir siyasi konuma sahip bulundukları kaynakların incelenmesinden anlaşılmakta olan Nogaylar, tarihi süreç içerisinde birliklerini koruyamamış ve bulundukları alanın önemi dolayısıyla siyasi ve askeri mücadelelerin odağında yer almışlar, bölgelerindeki çeşitli güçler tarafından kendilerine baskılar yapılmış, zaman zaman göç etmeye zorlanmış, katliamlara maruz kalmış ve ekonomik zorluklar nedeniyle de sürekli olarak sıkıntıya uğramışlardır. Kültürel yapıları da bu zorluk ve sıkıntılardan siyasal yönden olduğu gibi etkilenmiştir.ˆ^(1) Kıpçak boyuna mensup olan Nogay Türklerinin soyunu Göktürklere kadar bağlayan tarihçiler bulunmaktadır. Atalarımdan, çevremden aldığım bilgilerle Nogay Türkü olmanın mutluluğuna eriştim.özellikle dedem merhum Hacı Ömer Altıntaş, babaannem Zehra ( Zayre ) Altıntaş, Ümmühan Dağtekin, H.Yusuf Aytar Babam Cemal Altıntaş yeri geldiği zaman geldikleri yerlerden bahsederlerdi.araştırdım, okudum, Nogay Türkü bilinci geliştirdim çevremdekilere örnek oldum. Sn. Valim, Sabantoy hakındaki eleştirileriniz nelerdir? Sabantoy eskiden yapılan bir etkinliktir. Günümüzde Nogay Türklüğü bilinci geliştikçe eski gelenek ve göenekler yeniden canlanmaya ve yaşatılmaya başlanmıştır. Yapılan etkinlikler bunun parçasıdır. Sabantoyun birliğe, dayanışmaya, yardımlaşmaya ve kültürün yeniden yaşatılmasına katkı sağlayacağına inanıyorum. Aksaklıklar ve eksiklikler olacaktır önemli olan inanmak ve başarmaktır. Özellikle kültürü tanıyan ve geliştiren gençler, bu etkinlikleri daha güzel yapacaklardır. Köyler arası, dernekler arası, kişiler arası problemler geçicidir. Önemli olan Nogay Türkleri kültürünün yaşatılması, öğrenilmesi ve gelecek nesillere aktarılmasıdır. Küsmeye eleştirmeye hakkımız yok, çünkü en iyisini yapmak için düşünmeye, gayrete,emeğe ihtiyacımız vardır. Nogay Kart Akası olarak ne gibi faaliyetlerde bulundunuz? Nogay Türklüğü bilincinin gelişmesi için gücümün yettiğince, aklım erdiğince gayret sarfettim İddialı bir söz olacak ama söylemeliyim; Nogaylık bilincinin gelişmesinde büyük emek verenlerden birisiyim.bu gelinen nokta beni sevindirmektedir. Daha 10 yıl öncesine kadar benliğinden haberdar olmayan hemşerilerimiz, bugün kendi soyunu, tarihini, kültürünü, gelenek ve göreneklerini öğrenmek için gayret içindedirler. Bu konu da çok güzel heyecan vardır. Yurtdışındaki Nogaylarla iletişim kuran, Türkiye ye getiren, karşılayan, ağırlayan, elimden geldiğince gücü yetiğince dost ve arkadaşlarımın desteğiyle yardım yapmaya çalışan kişiyim. Nogayların yaşayışlarını yerinde gören, uluslar arası Nogay festivaline katılan, TRT de Nogay Türkleri hakkında proğram yapılmasına vesile olan, derneklerin yaşaması ve yaşatılması için gayret gösteren kişiyim. Benim yaptığım ve yapmaya gayret ettiğim çorbada tuzdur, daha iyisini ve güzelini Derneklerimiz, muhtarlarımız, hemşehrilerimiz ve gençlerimiz yapacaklardır. Halefinizden, yeni Nogay Kart Akası olmasından ötürü, faaliyetler konusunda beklentileriniz var mı? Sn. Fehmi Başaran gurur duyduğumuz hemşehrilerimizden birisidir. En güzel çalışmaları yapacağına inanıyorum. Çalışmalarına destek vermek yalnız bana değil tüm hemşehrilerimize, Nogay davasına gönül vermiş nogaytürk - 08

9 MUSTAFA ALTINTAŞ KİMDİR? 1954 yıkında Ankara ili Şereflikoçhisar- Şeker Köyü nde doğdu.ilkokulu Şekerköy İlkokulunda, ortaokulu Haymana Ortaokulu nda bitirdi.parasız Yatılı Ankara İlköğretmen Okulu sınavını kazanarak, lise öğrenimini burada tamamladı.siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat- Maliye Bölümü nden 1979 yılında mezun oldu.1979 yılında İçişleri Bakanlığı nca açılan sınavı kazanarak, Çorum İli Kaymakam Adayı olarak göreve başladı.kurs sonrası açılan sınavı kazanarak, 1982 yılında Sinop Erfelek İlçesi Kaymakamlığına atandı.1985 yılında Şanlıurfa İli Bozova İlçesi Kaymakamlığına1987 yılında Ağrı Vali Yardımcılığı na atandı.1989 yılında İçişleri Bakanlığı nca düzenlenen mesleki bilgileri artırmak, uygulamaları yerinde görmek ve dil eğitimi amacıyla bir yıllığına ABD Texas Eyaletine gönderildi.1991 tarihinde Nevşehir İli Ürgüp İlçesi Kaymakamlığına,1993 tarihinde Silifke Kaymakamlığına,1997 tarihinde Hatay İli Kırıkhan Kaymakamlığına,2002 tarihinde Ankara İli Altındağ Kaymakamlığına,2006 yılının Kasım Ayında İstanbul Vali Yardımcılığı görevine başlamış olup, halen bu görevi sürdürmektedir. Meslek hayatı boyunca hiçbir disiplin cezası almamış olan Mustafa ALTINTAŞ ın başta Cumhurbaşkanlığınca olmak üzere Bakanlıklar, Valilikler, değişik Makamlar tarafından taltif, takdir ve teşekkür belgeleri de bulunmaktadır.mustafa ALTINTAŞ, Orta Asya Türk Lehçelerini anlayıp konuşmakta, İngilizce bilmektedir.evli, 2 çocuk babasıdır. Mustafa ALTINTAŞ ailesi, kişiliği ve yaptığı hizmetleri nedeniyle çevresinde ve kamuoyunda tanınan ve sevilen bir kişidir. Nogay Türklerinin de gurur duyduğu evlatlarından ve hemşehrilerinden birisidir. insanlara ve Türk Dünyası sevdalılarına düşer. Biz her zaman görüşen fikir alışverişte bulunan insanlarız, bu konuda emrindeyiz. Kurulmuş olan dernekler ve faaliyetleri hakkında neler düşünüyorsunuz? Nogay Türkleri dernekleri Nogay Türklerinin geleceğidir, umududur, bu işin asıl sahibidir. Kurumsallaşması, maddi kaynaklara sahip olması, uluslar arası etkinliklerde bulunması gereklidir. Dernekler kendi bölgelerinde rekabetle, kaliteli işler yaparak, Nogay Türklüğü bilincinin gelişmesinin en büyük destekçisi olacaklardır. Öncelikle bu konuya hemşehrilerimiz sahip çıkmalıdır. Dernekler desteklenmelidir. Daha önce web sitelerinin ziyaretçi defterlerine yazdım, okunmasını tavsiye ederim. Maddi destek olmadan fazla iş yapamazsınız. Ama bu maddi destek bizde var. Ne yaptığı bile belli olmayan derneklere değil de Nogay Türkleri konusunda çalışan derneklere katkı sağlayalım. Biz birbirimize sahip çıkarsak tüm güzel, yararlı, olumlu işleri yapabiliriz. Nogayların yalnız Ankara ve Konya bölgesinde bulunduğu anlayışından kurtulalım. Çünkü Türkiye nin her bölgesinde Nogay Türklerine rastlayabilirsiniz. Sn. Valim, bundan sonrası için üstleneceğiniz misyon nedir? Türkiye Cumhuriyeti Devletine, Türk Dünyasına ve Nogay Türklerine en iyi şekilde hizmet etme imkanına ulaşmak için gayret içindeyim. Misyonumuz daha iyi şartlarda daha güzel işler yapabilecek konumda olmaktır. Allah nasip ederse o günler yakındır. Uluslararası Nogay tarihi konferansı Uluslararası Nogay kültür etkinlikleri, Uluslar arası Nogay edebiyat günleri yapılmalıdır. Türkiye deki Türk dünyası ile ilgili kuruluşlarla ortak projeler üretilebilir. Türk dünyasında yaşayan Nogayların eğitim, üretim, meslek edindirme, dini eğitim konularında destek olmamız gereklidir. Gerek Rusyada gerekse diğer bölgelerde yaşayan Nogay Türklerinin Türkiyeden ve Türkiyedeki soydaşlarından daha somut ve önderlik yapacak çalışmalar beklemektedirler. Çünkü bizim uluslar arası alanda Nogay Türkleri olarak sorumluluğumuz fazladır. Bu sorumluluğa uygun davranarak daha fazla çalışmak, birlik ve beraberlik içinde faaliyetlerde bulunma vebalimiz vardır. Bu çalışmaların yapılması bilgi, emek ve sermaye gerektirmektedir. Bu sorumluluğu bilen, özümseyen bir anlayışın hepimizde oluşması gereklidir. Sn.Valim, son olarak vermek istediğiniz mesajlarınız var mı? Biraz iddialı konuşma oldu ama bazı konuların gençlere ve bilgisi olmayanlara açıklanmasında yarar vardır. Benim bu çalışmalara katılmama destek sağlayan, emeklerinden, zamanlarından, yaşam düzeylerinden fedakarlık yaparak Nogay Türkleri konularıyla paylaşan başta eşime, çocuklarıma, aileme ve dostlarıma teşekkür ediyorum. Ayrıca bu işin esas sahipleri derneklerimize, muhtarlarımıza, hemşehrilerimize, Nogay Türkleri ve Türk Dünyası sevdalılarına teşekkür ediyorum. Özellikle geleceğimize siz gençlerimize bu çalışmalarınızdan dolayı tebrik ediyor başarılar diliyorum. Yolunuz bahtınız açık olsun. Sevgi ve saygılarımla. nogaytürk - 09

10 R Ö P O R T A J H A K A N B E N L İ S A Y I Ş T A Y 1. D A İ R E Ü Y E S İ Yapılacak pek çok proje mutlaka vardır.ancak,bunu bir veya birkaç kişiden beklemek yerine herkesin bu konuda kafa yorması gerekir.en faydalı projelerden birisi,vakit geçirmeden sözlü edebiyat ürünlerini toplamak,yazılı olanlarını da basmaktır.ayrıca,folklor çalışmalarını önem verecek faaliyetleri hayata geçirmektir. Sn. Başaran, yeni dönemde Nogay Kart Akası görevini üstlendiniz. Hayırlı olsun. İlk sorumuz Fehmi Başaran kimdir? Her şeyden önce ilginize teşekkür ediyorum.kısaca kendimi tanıtacak olursam;1953 yılında Kulu-Kırkkuyu'da dünyaya gelmişim.ilkokulu köyümde bitirdikten sonra,orta öğrenim için 1965 yılında Konya'ya gittim ve 1971'de lise tahsilimi tamamladım.1976 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden mezun oldum.aynı Fakültede işletme anabilim dalında yüksek lisans (MBA) derecesi aldım.bir süre kaymakamlık yapütıktan sonra,1979 yılında Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları Kuruluna intisap ettim.hesap Uzmanlığı ve Baş Hesap Uzmanlığı yaptım.1987 'de İngiltere'de bir yıl süreyle mesleki inceleme ve araştırmalarda bulundum.idari görev olarak Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı,Çevre Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı ve Müsteşar Vekilliği yaptım.bu arada Yarımca Petrokimya A.Ş. ve Kütahya Porselen A.Ş.'de denetçi,türkiye Yapağı ve Tiftik A.Ş.ve PETKİM Petrokimya Holning A.Ş.'de yönetim kurulu üyeliklerinde bulundum.1998 yılında TBMM Genel Kurulu'nca Sayıştay üyeliğine seçildim.halen Sayıştay 1.Daire Üyesi olarak görev yapmaktayım.evli ve 3 çocuk babasıyım. Sn. Başaran, Sabantoy hakkındaki düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz? Sabantoy,bütün Türk boylarının olduğu gibi Nogayların da bahar neş'esiyle bir araya gelerek tabiatın ritmine uyup yaşama sevincini ve dayanışmayı en üst seviye çıkarmalarıdır.bu etkinlik insanın kendisiyle ve içinde yaşadığı çevreyle uyumlu ve dostça bir ilişki kurmasıdır.ayrıca nesiller arasında bir kültür aktarımıdır Bu bakımdan son derece önemlidir.kesinlikle geliştirilerek devam ettirilmesi gereken bir faaliyettir. Nogay Kart Akası olarak üstleneceğiniz misyon ne olacaktır? Ne tür faaliyetlerde bulunacaksınız, buradan bizlere bir vaatde bulunabilecek misiniz? Nogay Kart Akalığı,kurumsal yönü oturmuş bir görevden ziyade,en azından şu anda moral yönü ağır basan bir olgudur.bu bakımdan buna çok ağır misyonlar yüklemek yanıltıcı olabilir.ancak,şüphesiz bir teveccühün sonucu olduğundan kendiliğinden bazı misyonlar içermektedir.toparlayıcı,bütünleştirici bir şemsiye misyonu vardır.bu misyonun işlev kazanabilmesi de Nogayların atfettiği öneme bağlıdır,yani karşılıklı ilişkiler ve etkileşimler bu misyonu aktif hale getirecektir.tepeden inme organizasyonlar yerine daha demokratik ve katılımcı bir yapı şahsen benim tercihim olduğundan,peşinen vaadlerde bulunmak pek doğru olmaz sanırım. Derneklerüstü bir kimliğe sahip olarak sadece Kulu kökenli derneklerle mi sınırlı kalacaksınız yoksa ülkemizin başka bölgelerindeki Nogayların da mı Kart Akası olacaksınız? Türkiye'deki bütün Nogayların akası olmak çok iddialı bir söz olur.bu ancak tüm Nogayların oluşturacağı bir platformun karar vereceği bir konudur. Yeni nesilleri bilinçlendirmek ve kültürlerine sahip çıkmaları için neler yapacaksınız ve yapılmasını isteyeceksiniz? nogaytürk - 10

11 Bizler özbeöz Türk boyu olup Büyük Türk Milleti'nin bir koluyuz.bizim herhangi bir alt kimlik edinmeye ihtiyacımız yoktur.böyle bir çaba çok abes olur.ancak, aslını inkar eden haramzadedir diye güzel bir atasözü vardır.aslımızı hatırlamak başkalarına üstünlük taslamak derecesinde olmamalıdır.bu,bizim bu zamana kadar kimliğimizi muhafaza etmemizi sağlayan İslam'a da aykırı olur.bu çerçeveyi unutmadan atalarımızın konuştuğu ve Türk dilinin bir lehçesi olan Kıpçak lehçesinin içinde yer alan Nogayca'nın bir kültür zenginliği olarak korunması gerekir.sadece dil değil,gelenekler,görenekler,oyunlar da hatırlanmalı ve engin Türk kültürünün bir şubesi olarak ihtimamla üzerine eğilinmelidir.ancak,bu hiçbir zaman ayrılık vesilesi olmamalı,tam tersine milletimizin ve ülkemizin bütünlüğüne,birliğine,dirliğine katkıda bulunmalıdır. Derneklerin problemlerine yaklaşımlarınız ne olacak, öğrenebilir miyiz? Sivil toplum örgütleri,çağdaş dünyanın çok önemli kurumlarıdır.bunların varlık sebepleri toplumu her türlü baskılara karşı koruyarak hak ve özgürlükleri savunmaktır.dernekler de birer sivil toplum kuruluşudur. Bu dernekler yönetimlerinde görev alan bireylere büyük sorumluluk yüklemektedir bu bakımdan bunları yönetenler bu derneklerin kuruluş amaçlarını ve toplumun bunlardan beklentilerini hiçbir zaman gözardı etmemelidirler.yöneticilerden kaynaklanan problemlerin çözümü çok zordur.bu nedenle bu tür problemlere meydan vermemeye çalışmak çok önemlidir.derneklerin kamu kurum ve kuruluşları ile ilişkilerinden doğabilecek olan problemlerinin çözümünde azami gayret göstereceğimi çok rahatlıkla söyleyebilirim.kamuda 33 yıllık hizmetim sırasında edindiğim çevre bu konuda bana güvence oluşturmaktadır. Nogay dili ve edebiyatının yeniden diriltilmesi için bir çalışmada bulunacak mısınız? Önerileriniz neler? Nogay dili ve edebiyatının her şeyden önce bir durumunun tesbit edilmesi gerekir.yani geçmişte ne idi,ne kadar geriledi veya yerinde saydı,bunların ortaya konulması gerekir.bu ise kademiysen olsun olmasın her meraklının ilk görevidir.yazılı ve sözlü kaynaklar taranarak bir envanter çıkarılması gerekir.bu,sadece Türkiye içinde başarılacak bir olay da değildir.masallar,maniler,şiirler bir edebiyatın ana direkleridir.bunlar tesbit edilip karşılaştırmalı çalışmalar yapılmalıdır ki,yeni adımlar atılabilsin. Nogay kültürü için akademik platformda çalışmalar ne zaman gündeme gelecek? Nogay kültürü hakkında bildiğim kadarıyla akademik alanda kısıtlı da olsa bazı çalışmalar var.mesela,hakan Kırımlı'nın,Murat Arabacı'nın ve şu anda ismini hatırlayamadığım,özellikle Selçuk Üniversitesi'nde yapılmış bazı çalışmalar var.tabii ki bunlar çok güzel çalışmalar olmalarına rağmen daha ileri çalışmalar teşvik edilmelidir. Hayata gçirmeyi düşündüğünüz projeler var mı, bunlar hakkında bilgi alabilir miyiz? Yapılacak pek çok proje mutlaka vardır.ancak,bunu bir veya birkaç kişiden beklemek yerine herkesin bu konuda kafa yorması gerekir.en faydalı projelerden birisi,vakit geçirmeden sözlü edebiyat ürünlerini toplamak,yazılı olanlarını da basmaktır.ayrıca,folklor çalışmalarını önem verecek faaliyetleri hayata geçirmektir.çünkü bu çalışmalar nesiller arasında kültür değerlerinin aktarılmasında kilit rol oynamaktadır. Biz Nogaytürk Dergisi olarak bir sözlü tarih çalışması yapmak istiyoruz. Bu konuda önerileriniz neler olur? Sözlü tarih çalışmaları için ne yazık ki biraz geç kalındı.atayurttan gelen nesiller çoktan bu dünyadan göç ettikleri gibi,onlara yakın nesiller de göçtüler.bu bakımdan bundan nasıl bir netice alınabilir,pek emin değilim.ama yine de ikincil,hatta üçüncül kaynak kişilerden ne derlenebilir,yine de denemek gerekir.çünkü sözlü tarih,birincil kaynaktan elde edildiğinde bir değer kazanır.daha sonra efsaneye dönüşme riski taşır kanısındayım. Son olarak vermek istediğiniz bir mesaj var mı sn. Başaran? Nogaylara acizane mesajım çok çalışmaları,genç nesillerin öğrenimlerine önem vermeleri,topluluk olarak sosyal ve kültürel seviyelerini yükseltmeye çalışmaları, bu yolla Devletimizin her kurumunda ve toplumun her kesiminde şerefle hizmet vermeleri ve toplumda onurlu bir hayat sürmeye gayret göstermeleridir. Teşekkür ediyoruz. nogaytürk - 11

12 R Ö P O R T A J H A K A N B E N L İ Nogay Türkleri Eğitim ve Dayanışma Derneği Başkanı Nogaylara adını veren Nogay Han der ki ; '' Bütün Türk boylarını bir elin parmakları gibi görmek lazım''. Biz bir elin parmaklarıyız, biz bir Türk boyuyuz. Bu Nogay Türkleri Derneği'dir.Nogayların örf, adet ve geleneklerini Türk Kültürü esasları içerisinde yaşatmaktır.amaç budur, hedef budur.biz her zaman için Türklüğümüzden ve müslümanlığımızdan ödün vermemişiz. Sn.Cengiz ERGEN Bey,Hoşgeldiniz.İlk olarak okuyucularımıza sizi tanıtmakla başlayalım.kısaca Cengiz ERGEN kimdir?.cengiz ERGEN 1964 Ağılbaşı Köyü doğumlu,üç kız çocuk babasıdır..ve Kulu'da şu anda Halk Eğitim Müdür yardımcısı olarak görevime devam etmekteyim. Sizin aynı zamanda dernek başkanlığı sıfatınız var.bu yönden de tanıyabilir miyiz? Derneği 17 Mart 2004 tarihinde kurduk Ağustos ayından bu tarafa dernek başkanlığını yürütmekteyim. Sn.ERGEN, dernek kurma fikri nasıl oluştu? Nogayları bir araya toplamak manası ile bir dernek fikri oluştu. Ankara'da bir derneğimiz vardı,dediler ki, biz önce derneğimizi kuralım siz sonra şube oluşturun Kulu'da. biz de kabul ettik o sıralar fakat Ankara'daki o dernek daha sonra yürütemedi. Biz de o anda ilgisiz kaldık ve derneğimizi kurma çalışmalarına başladık. Kulu'da ilk Sabantoy'un kutlanması kimin fikriydi,gelişimi nedir? Nogay Türkleri Şöleni olaraktan 1998 yılında olsa gerek, Ankara'da kurulu olan dernek Ağılbaşı Köyü'nde yaptı bunu,şenlik olaraktan yaptı. Fakat biz 2004 yılından bu tarafa biz bunu geleneksel hale getirdik.her yıl yapmak şartı ile yedi tane köyümüzü dolaşır sonra da tarih ve mekan değişmemek şartı ile bunu geleneksel olarak devam edeceğiz dedik. Sn.ERGEN, bu güne değin nerelerde Sabantoy organizasyonu gerçekleşti,şenlikleri kimler organize etti? 1998 Yılında Ankara 'da bulunan dernek yaptı.yalnız o bir şenlik olaraktan yaptı.geleneksel hale 2004 yılından itibaren biz getirdik.2004 Yılında Kırkkuyu Köyü'nde, 2005 yılında Şeker Köyü'nde, 2006 yılında Seyitahmetli Köyü'nde yaptık.bu üç köydeki şöleni Kulu'da bulunan Nogay Türkleri Eğitim ve Dayanışma Derneği yaptı.bu sene 2007 yılında Akin Köyü'nde yapılan şölende dört tane dernek bir araya geldik.bir platform oluşturduk. Gelecek yıl sabantoy'un Boğazören Köyü'nde yapılacağı ilan edildi.yapılacak hazırlıklar nelerdir? Şu anda takdir edersiniz ki 2007 yılının Sabantoy'u yeni bitti. Şu anda herhangi bir hazırlık yok. Benim iki tane hayalim vardı birisi Kulu'da dernek kurmak; kurduk, elhamdülillah, başarıya ulaştık.tuz Gölü'nde güneş gibi parladık,öyle söyleniyor...ikinci bir hayalim,hedefim,yapacağımızdan eminim,2008 yılında Dünya Nogay Kurultayı'nı Boğazören Köyü'nde yapmak.işte Sabantoy'a öyle noktayı koymak.o günkü Kültür Bakanlığı,Dışişleri Bakanlığı,Kalkınma İşbirliği Ajansı'nın katkıları olacak,belediyenin katkıları olacak,büyük bir organizasyon.şu andaki seçimlerden sonra startımızı vereceğiz. Bu Kurultay hedefi sadece sizin hedefiniz mi yoksa diğer dernekler de aynı hedefe katılıyor mu? Kulu'da bulunan dernek öncülüğünde olur ama diğer derneklerde katılır mı? O günkü şartlar altında bakacağız.ama bizim ilke olarak aldığımız karar var.bundan sonraki Sabantoyları dört derneğin organizasyonu altında olsun dendi ama bundan sonraki çalışmalar nasıl olur, tabiki bir kişinin veya bir derneğin yapacağı bir iş değildir.bir konsorsiyum diyelim, bir platforma ihtiyaç vardır.onunla beraber yapılabilir. Bunu bir çağrı olarak kabul edebilir miyiz? Tabii, çağrı olaraktan kabul edebiliriz.şöyle kabul edebiliriz; bu sene bazı aksaklıklar oldu, bu olumsuzlukları bertaraf edebilirsek,bazı aşamalardan geçeceğiz ama önemli olan nedir, dernekler ne için vardır? nogaytürk - 12

13 Nogayların birlik ve beraberliği için.örf ve adetlerimizin,geleneklerimizin yaşatılması içindir.bizim gibi üç derneğinde amaçları,hedefleri budur.bu noktada birleşmemiz gerektiğini düşünüyorum. Bu kurultay daha önce nerede olmuş,önemi nedir ve neden Kulu'da olmasını istiyorsunuz? Şimdi bu fikir benim.bu sene konuşmamda bunu ifade ettim.2008'de Dünya Nogay Kurultayı'nı Kulu'da toplayalım dedik.bazı arkadaşlar dedi ki,burda olmaz Ankara'da yapalım.kulu'nun şu özelliği var; Kulu yedi tane köyün merkezi yerinde uzaklık olaraktan,jeopolitik olaraktan merkezi bir yerde. Şu şekilde diyorum,dünyadaki Nogayları toplayalım,köylere götürelim.gece yatması için her eve misafir verelim.orda ağırlayalım.kurultaydaki amacımız bir birlik,beraberlik bir tanışmadır.kültürün yaşatılmasıdır.soruya gelince, ikincisi Dağıstan'da ikinci Dünya Nogay Kurultayı 2005 yılında Karaçay Çerkez Cumhuriyeti'nde yapıldı.üçüncüsünü biz Kulu'da yapalım diyoruz. Nogayların en yoğun olarak yaşadığı bölge Türkiye'de Kulu ve çevresi mi? Kulu bölgesinin olduğunu söyleyebiliriz.adana Ceyhan'da,Balıkesir'de üç dört tane köy var,orda olduğu söyleniyor fakat örf,adet,gelenek ve dilini unutmayan tek yer Türkiye'de Kulu ve Koşhisar'a bağlı köylerimizi söyleyebilirim. Peki Sn. ERGEN,yine Sabantoy'dan devam edeceğiz.türkiye'de başka Sabantoy organizasyonu var mı,varsa nerelerde kutlanıyor? Bunlarla ilgili bir ortak çalışma,ortak bir Sabantoy organizasyonu gerçekleştirme ihtimali var mı? Nogay Türkleri olaraktan başka yerde Türkiye'de Sabantoy yapılan duymadım.fakat Kırım Türklerinin aynı bizim Sabantoy tarihlerinde, yalnız onlar Tepreş diyor biz Sabantoy diyoruz.. Sn. ERGEN, Başarılı çalışmalarınız olmasına rağmen birçok kez eleştirilere maruz kalıyorsunuz. Bu eleştiriler haklı mı? Evet, biz bu derneği ilk zaman kurduğumuzda bize büyük bir tepki geldi.yani geçmişte dernekçilikte yapılan bazı hatalar insanımızı ürkütmüş.biz de kurduğumuz zaman '' Ya ne yapacaksınız, sizde mi ayrımcılık yapacaksınız?'' gibisinden eleştiride bulundular.fakat biz eleştirilere açığız ama bu eleştirileri kabul etmiyoruz.kanuni bir şekilde derneğimizi kurmuşuz. Nogaylara adını veren Nogay Han der ki ; '' Bütün Türk boylarını bir elin parmakları gibi görmek lazım''. Biz bir elin parmaklarıyız, biz bir Türk boyuyuz. Bu Nogay Türkleri Derneği'dir. Nogayların örf, adet ve geleneklerini Türk Kültürü esasları içerisinde yaşatmaktır. Amaç budur, hedef budur.biz her zaman için Türklüğümüzden ve müslümanlığımızdan ödün vermemişiz. Ve Rusya'dan göç ederken Türklükten ve müslümanlıktan ödün vermemek için göç etmek zorunda kalmışız. Vatana ve milletine bağlı bir milletiz,aksi düşünülemez. Peki, eleştirilerden bahsetmiştik? Şimdi 2004 yılında biz derneği kurmadan önce herkes bize Tatar derdi ve Nogaylar'da kendilerini Tatar diye bilirdi. Biz bu çalışma işine girdik, bizim Tatar olmadığımızı, bir Nogay Türkü olduğumuzu, Kıpçak boyundan bir Türk boyu olduğumuzu broşürlerle, bu sene bastırdığımız dergilerle halka, halkımızı buna inandırdık, özüne döndürdük.elbetteki bazı eleştiriler olacaktır. Meyveli ağacı taşlarlar Bunun yanında takdir edildiği gibi eleştiriler de olacaktır.çünkü dernek büyüdü. Büyüdükçe kendine, kendine siyasi bir rakip olarak kabul edenler çıkacaktır.onun için eleştirilerde bulunacaklardır. Sn. ERGEN, son dönemlerde hakkınızda bazı spekülasyonlar dile getirilmekte. Derneğin parasını çarçur ettiğiniz,derneği kendi kişisel çıkarlarınız doğrultusunda kullandığınız yönünde birtakım ithamlar var. Bu konuda neler söyleyeceksiniz? Şimdi ben derneği kurduğum zaman rahmetli amcam Fazlı ERGEN dediki bana;'' Yiğenim bu işlerle uğraşma, bırak dedi. '' Niye amca '' dedim. Dedi ki, '' dernek küçük olur masraflarını sen kendi cebinden karşılarsın.dernek büyür herkes senin başkanlığına göz diker,ele geçirmek ister dedi.her iki türlü de uğraşırsın'' dedi. Şimdi ilk zamanlarda bu dernek Allah razı olsun yani, bazı arkadaşlar sayesinde bu güne getirdik. Kendi cebimizden paralar harcadık ve dernek büyüdü, potansiyel yönden büyüdü. Yani bu şekilde tabi bazı eleştiriler olacaktır. Cengiz ERGEN asla ve asla derneğin parasını yememiştir. Cebinden harcamıştır. İkincisi ben sorarım ; bizim yönetim kurulumuz vardır. Evraklarımız vardır.gelirimiz giderimiz bellidir, Onu bana eleştirenler, derneğin parasını yedi diyenler derneğe kaç lira yardım etmişlerdir veya kimler aidatını düzenli olarak yatırmıştır?... Bizim aidatımız beş Ytl'dir. Ve bu beş Ytl'den yüz tane üyemiz var,senede altı bin gelir elde etmemiz gerekir. Fakat biz kiramızı zor ödüyoruz. İki yüz Ytl kiramızı sağolsun bir arkadaşımız üstlendi kirayı ve kiramızı o şekilde karşılıyoruz. Ondan haricinde kimler bize ne para vermiş, kimler bize ne hesabını soruyor? Bu söylentiler yersiz. Bu sene biz, en çok eleştiri bundan geliyor zannedersem, ilk defa sn. Fehmi Başaran sayesinde Kültür Bakanlığı'ndan beş bin Ytl bir yardım talep ettik ve bu çıktı. Ve bunun nereye harcanacağı da, projede yapılan harcama gibi olacaktır ve o paranın takipçisi de Kültür Bakanlığı'dır. Sn. Ergen, Nogay Kart Akası nedir, kimdir, görevleri nelerdir? Seçim kriterleriniz nelerdir? Son olarak Nogay Kart Akası'nı kimlerle seçiyorsunuz? nogaytürk - 13

14 Derneğimizin tüzüğünde, bizim yönetim kurulumuzca Nogay Kart Akası seçilir diye bir ibare vardır. Nogaylar arasında kendini önplana çıkartmış,mevkii, makam sahibi olmuş kişilere veyahutta toplum arasında önde giden, hatırı sayılır kişilere bu ünvanı verelim dedik dernek olaraktan yılında Şeker Köyü'nden Altındağ Kaymakamı, şimdi İstanbul Vali Yardımcısı Mustafa Altıntaş ağabeyimizi Nogay Kart Akası seçtik.2006 yılında Kırkkuyu'lu işadamı, Hollanda'da yaşayan, O'nu da biz seçtik. Bu sene 2007 yılında Sayıştay üyemiz, Fehmi Başaran Ağabeyimize bunu verdik. O da kabul etti. Kriterlere gelince, işte bu üç tane Nogay Kart Akası'nın özellikleridir.kim seçer bunu? Bunu Cengiz Ergen seçmez. tüzüğümüzde belirtildiği gibi yönetim kurulu tartışır, karar alır ve gider teklif eder. Kişi de kabul ederse Nogay Kart Agası o şekilde seçilir. Peki Nogay kart Akası'nın belli bir misyonu var mı?... Bir görevi, bir sorumluluğu var mı derneğe karşı? Nogayım diyen bir kişinin derneklere karşı bir sorumluluğu varsa Nogay kart Akası'nın da o şekilde bir sorumluluğu vardır. Yani biz ağa derken her yıl veya ayda bir yardım bekleme talebinde değiliz. ama en üst kademede olduğu için Nogaylara daha iyi hizmet verebilmek için onore edilmiş bir kişidir. Nogay dernekleri arasında olumsuz bir rekabet varmış gibi bir izlenim ediniyoruz. Bu neden kaynaklanıyor? Bir iktidar veya rant çekişmesi mi sözkonusu? Ankara'da bulunan iki tane dernekten bir tanesi, Musa Ünsal başkanlığında daha önce vardı.sincan merkezli bulunan dernek, Ankara'da olduğu için biz kuralım dediler, daha önce söyledikleri gibi. Siz de bizim şubemiz olun dediler. Bizde bunu tabi kabul etmedik. Biz de o zaman derneğin kurucu üyelerinden Yönetim Kurulu Başkanı Necmettin Köksal abimiz ile tartıştık. Abi siz orda kurun biz de burada kuralım dedik ve rekabet yok aramızda. Ben öyle görmüyorum. Biraz önce dedim, dernekler Nogayları birlik ve beraberlik için, Türk kültürü esasları içerisinde adetlerini, geleneklerini yaşatmak için kurulmuştur. Amacımız hedefimiz birdir.hısım akrabalık vardır. yani o tatlı rekabet vardır diyelim. çekişme demeyelim de... federasyona, konfederasyona gidelim. Hollanda'da, Almanya 'da kuruldu, İsveç'te de kurulsun, dernekler çoğalsın ki bir federasyon çatısı altında birleşelim. Diğer derneklerle bir federasyon gündeme geldi mi? Yok,şu anda gelmedi ama düşünülür.düşünülmesi gerekir. Çünkü hedeflerimiz, amaçlarımız, hitap ettiğimiz toplum aynı. Sn. Ergen, bundan sonrası için beklentileriniz veya hedefleriniz var mı, idealiniz nedir? İdealim, beklentilerim bu şölenlerin geleneksel olarak devam etmesi. Benim en büyük hedefim, Dünya Nogay Kurultayı'nı Kulu'da toplamak. Toprak burasıdır, anayurt burasıdır. Peki, teşekkür ediyorum Cengiz Bey. Ben teşekkür ediyorum nogaytürk 14

15 G E N E L MEHMET TAŞKIRAN Sevgili Nogay Gençleri, Öncelikle bu çalışmanızdan dolayı sizleri canı gönülden kutluyor ve bir Nogay olarak yaptığınız işten gurur duyuyorum. Saygıdeğer Nogay Türkleri, Dünya teknolojinin esiri olarak maddi anlamda küçülürken manevi olarak daha da büyüyor ve sosyolojik anlamda mesafeler uzayıp gidiyor.aynı şehirde,aynı mahallede,hatta aynı köylerde bile insanların birbirlerini unuttukları şu zaman diliminde, Nogay milleti olarak derneklerimiz tarafından organize edilen Sabantoy ile bir nebze kaynaşma sağlanması bile bizleri unuttuğumuz değerlerimizin kıymetini anlamaya ve onlara sahip çıkmaya teşvik etmektedir. Sabantoy; göçebe olarak hayat süren atalarımızın yerleşik düzene geçişlerinin ardından,eski göçebe alışkanlığı ile ve birde Nogay ların geneline şamil bir yaparız acelesi yok anlayışına uyup ağır kalan Nogayları, baharın gelip işe koyulmaya, toprakla kaynaşmaya çağırmak için, çalışma şevkini bir TOY havası ile kişilere vermek amacı ile Aksakallılarca tertiplendiği ve bunun Kafkasya ve Orta Asya daki Türk soylu milletlere yayıldığı ve bir kucaklaşmaya dönüştüğü geriye doğru yapılan folklorik çalışmalarda görülmektedir li yıllarla birlikte organize edilmeye başlanan Kulu ve Şereflikoçhisar a bağlı Nogay köylerinin Sabantoy unda genel nogaytürk 15 Nogay köylerinin Sabantoy unda genel anlamda gayesine ulaşmakla beraber yeni açılım ihtiyacını da hissettirmektedir. Sabantoy; biriktirmek değil paylaşmaktır, toplamak değil yaymaktır, okumak değil okutmaktır. Sabantoy solmakta olan Nogay çiçeğine can suyudur. Bunu seyreden topluma değil, anlayan topluma hitap eden bir olguya çevirme zorunluluğu vardır. Sabantoy da amaç nedir? Şu anda köylerimizde hatta evlerimizin içinde bile yaşayamadığımız Nogay kültürünü canlandırmak ve yaşatmak değil mi? Nogay denince nereden anlaşılması gerekir diye iyi saptamak gerekir ki buda önce dil ile sağlanır. Yüz yapımıza bakan bize Nogay demiyor, Tatar diyor, duymak istediğimiz bu mu? Hayır. Bize Nogay deyin diyeceksek Nogay dilini yaşatmak zorundayız. Sincan merkezli dernek internette bir çağrı yaptı, folklor kursu için, sanırım hiçbir gencimiz başvurmadı. Bu gereksinim gençliğimize iyi anlatılmalı, kültürümüzün ritüelleri varlığımızın hayat damarlarıdır. Bunu öğretmemiz gerek. Kafkas ve Kırım ekipleri ile Sabantoy da kültürümüzün garabetini yaşamaktayız. Nogay olmayan seslerin gürlüğünden Nogay sesleri fısıltı ile yitip gidiyor. Kobuzumuzun inleyen nağmeleri, saz ve davulun şaşaası karşısında iki teyzemizin omzuna baş koyup öz kültüründe yabancılığını yaşıyor. En azından uzun protokol seremonisinden sonra, Nogayca,Toy yerine yayılmalı Toy da Düğün olmaktan çıkıp Toy bolmalı. Savlukban Kalınız...

16 E D E B İ Y A T FATİH POLAT Edebiyat her milletin sahip olabileceği ve gelecek nesillerine aktarabileceği en değerli miraslardan biridir.edebiyat bir milletin tüm kültürel değerlerini nesilden nesle aktarılması için en etkin ve geçerli yoldur.edebiyata verilen değer aynı zamanda o toplumun kendi kültürüne vermiş olduğu değerle eşdeğerdir. Ne var ki, özellikle yazılı Edebiyat açısından bakıldığında, Nogay Türkleri olarak bu konuda çok eksiğimiz var.dolayısı ile,bu kendi kültürümüze verdiğimiz değeri de ortaya koymaktadır. Bu nedenle dergimizin ilk sayısında, siz değerli okuyuculara, zaten zengin bir sözlü Edebiyata sahip olan Nogaylarımızın, yazılı edebiyattaki eksikliğini bir nebze de olsa gidermeye başlayan ve bu konuda yeni edebiyatçıların yetişmesi için kapı aralayan üç eserden bahsetmek istiyorum. NOGAY Roman Tanıtmak istediğim ilk eser Adana da özel bir hastanede Uzman Doktor olarak görev yapan Dr. Fatih Karayandı ya ait olan Nogay adlı ro. Türkiye de bir Nogayın yazmış olduğu ilk roman özelliğini taşıyan kitap aynı zamanda konusu itibari ile Nogaylarla ilgili olan ilk roman özelliğini de taşımaktadır.adana da 2005 yılında yayımlanmış olan eser aynı zamanda Karayandı nın ilk eseri. Roman ın editörlük görevini Gülşah Kılınç üstlenmiş. Kitap ta yazar ın dedesi olan Derviş Bey in hayat hikayesi konu edilmekte. Yazar ilk olarak konu ya ilgiyi artırmak açısından Derviş dedesi hakkında nasıl bilgi edindiğini kendi anılarından yola çıkarak anlatmış. Roman ın sonraki bölümünde Kırım dan 19. yüzyılın ortasında yaşanan göçü,göçte yaşanan olayları çarpıcı ve akıcı bir üslupla kaleme alan yazar olabildiğince canlı bir zaman- mekan ve profil üçlemesi ile okuyucuyu olaylara dahil edebilmiş.yazar romanında Kırım ve yarımada da yaşayan Türkler (Tatarlar ve Nogaylar) hakkında bilgi ve belgelere dayalı geniş çaplı bilgiler vermekte. Dönemin siyasi faktörlerini kitabına yansıtmayı başaran yazar göçe sebebiyet veren etkenleri ve göçün soğuk yüzünü kaleme almış.aynı zamanda o günkü koşular içinde baskı altında yaşayan ve göçe zorlanan insanların sosyolojik yapısını, dönemin toplumsal ögelerini de başarı ile kulanmış.kişilerin davranışlarından ve ruhaliyetlerinden örnekler vererek psikolojik analizlere de yönelen Karayandı, romanının diğer bölümler inde Derviş bey in çileli hayat hikayesi başta olmak üzere Derviş Beyin çevresinde gelişen olayları tasvir etmekte. Roman, başarılı kurgusu ve gerçeğe dayalı anlatımı ile dikkat çekmekte. Her ne kadar yazarın ilk eseri olmasına karşın edebiyat alanında kendine yer edinebilecek şekilde güçlü bir kaleme sahip olan Karayandı, eserinde başta nogaytürk 16 Çanakkale savaşı olmak üzere, Derviş Bey in katıldığı Birinci Dünya Savaşı ve cepheleri hakkında geniş bilgiler vermektedir. Romanın kahramanı olan savaş gazisi Derviş Bey in sürgündeki hayatı tüm çıplaklığıyla gözler önüne serilmekte.sürgünde yaşanan sıkıntılar,yokluklar, çaresizlikler, umutlar, hasretler, ve inanç Kahramanımız, yaşadığı tüm olumsuzluklara rağmen direnmiş, ayakta ve başı dik olarak kalabilmek için onurlu ve gururlu bir savaştan, yorgun da olsa, kesin bir zaferle çıkarak nihayet köyüne dönmesi de, kitapta konu edilmekte. Eser Nogaylar ın yurt edindikleri topraklara ne kadar bağlı olduklarının ve bu vatan için bugün olduğu gibi, tarih te de seve seve can vermeye hazır olduklarının bir göstergesidir adeta. Akıcı bir üslüpla yazılan bu eseri okumanızı tavsiye edeceğiz. TİL İM NOGAY Şiir İkinci olarak sizlere Türkiye de yayınlanan ilk Nogayca şiir kitabı ol ma özeliği taşıyan, Boğazören (Kulu/Konya) doğumlu Mehmet Taşkıran ın kaleme aldığı, Nogay ve Türkiye Türkçesinde yazılan Til im Nogay adlı şiir kitabını sunmak isterim. TBMM arşivinde görev yapan yazar,1989 yılında Sanayi ve Ticaret ve Tarım Orman Köyişleri Komisyonunda görev yapmaktadır.yazar, şiirlerinde özellikle doğmuş olduğu köy e duyduğu hasreti ve vatanperverliği konu almakta. Şiirlerini 11 li ve 12 li hece vezinde yazan şair, kitabında aynı zamanda serbest vezinde kullanmış. Türkler i derneklerinde satışa sunulan kitap, gerçektende Türkiye de yaşayan Nogay Türklerinin konuştukları lehçeyi, en iyi şekilde ortaya koyması açısından, ve girişte de belirttiğim gibi, bir ilk olması açısından çok önemli bir kaynak eserdir. İnşallah bu kitap edebiyata ve kendi lehçemizde

17 şiir yazmaya meraklı olanlar için iyi bir örnek teşkil eder. Tanıtımımı kitaba ismini veren Til im Nogay şiirinin ilk dörtlüğüyle bitirmek isterim: Bir kisi kördüm, şırayı apak, Soradım, El im Nogay dedi, Tokta akamda konuşıyak, Tınladım, Til im Nogay dedi Coluna şıktım erten erteşek, Egipyatır edi eki cas keyşek, Geşgen collarına türlü şeşek, Kokladım,Gül üm Nogay dedi Avulun kayda ayt bileyim, Colum tüsgen sayın keleyim, Adasganda oga kelip kalayım, Bekledim Col um Nogay dedi. Cibermem dedim vakit keşedir Orunun üyümde bas köşedir, Ak atam aytsan,atın neşedir, Toktadım,Ul um Nogay dedi. yazarla beraber bahsi geçen mekanları geziyormuş gibi bir hissiyatla kaleme alınan eser aynı zamanda yazarın büyük bir özlem duyduğu yerlerle ilgili derin psikolojik temalarıda gözler önüne sermekte. Yer yer duygusal seramonilere yer verilen kitapta, yapılan sohbetlerden alıntılar yapılmakta. Gezilen yerlerin özelikleri dikkatli bir üslupla yansıtılmaktadır. Bir gezi ve anı kitabı olması nedeni ile gözlemlere dayanan kitapta sıkça Kırım ve Türkiye karşılaştırmalarına da yer verilmektedir. Kırımda yaşayan Nogayların sıkıntıları dile getirilmekte ve yer yer çözüm önerilerine yer verilmektedir. Önümüz deki sayılar da yazılı ve sözlü Edebiyatımızın yanı sıra Türkiye dışında çıkan Nogay yazılı Edebiyatı (Dağıstan, Karaçay Çerkez vs.) hakkında da bilgi vermeye çalışacağız. Dergimiz hepimize hayırlı olsun. Nice sayılara... Ata menim atımda Mammet aşe, Ötüük dinyadan kelipte keşe, Nasip bolsun bilsek, ömür neşe, Okudum,Cıl ım Nogay dedi HASAN BENLİ KIRIM DA HİLAL İN YENİDEN DOĞUŞU Gezi/ Anı Kitabın tanıtımına geçmeden önce yazarını tanıtmaya çalışalım; Yazar, Hasan BENLİ 1960 yılında Konya nın Kulu ilçesinin Seyitahmetli Köyünde doğdu.anadolu İktisat fakültesini bitiren yazar 1983 yılında bir kamu bankasında göreve başladı. Banka şube yöneticiliğinin yanı sıra çeşitli kademelerde görev alan BENLİ halen Kulu T.C. Ziraat Bankası şubesinde yönetmen olarak görev yapmaktadır. Araştırmacı bir kişiliğe sahip olan yazar, Türk ve Nogay dünyasına olan ilgisi nedeni ile bu konuda araştırmalar yapmış ve bu konuyla ilgili akademik çevre edinmiştir.kırım a yaptığı bir geziyi kitaplaştıran yazar, kitabında gördüklerini ve yaşadıklarını kaleme almıştır. Konya civarında yaşayan Nogaylar içerisinde bilindiği kadarı ile bu tarz bir kitap kaleme alınmamıştır. Dolayısı ile yazar Hasan BENLİ nin yazdığı bu eser de kendi alanında bir ilki teşkil etmektedir yılında Kırıma yaptığı geziden kesitler sunan yazar keskin gözlem gücü ile Kırımdaki sosyal yaşayıştan, yapılaşmadan, ekonomik durumdan ve toplumların sosyolojik yapısından örnekler vermektedir. Kitabı okurken NOGAYIM Men hep seni sagındım,seni bekledim, Artında sen dep,her esikti cokladım, Şekarada turup catırgıdı tıkbadım, Kel endigisi köngül şeşegi Nogayım. Mamleketler gıdırıp karadım ızındı, Meni süyündürgen eki satır cazındı, Basımızga bas etsek uvılındı gızındı, Kel endigisi avuldın aşıgı Nogayım. Küyler ayttık atınmınan,taslarga, Kabar ciberdik tutas adanaslarga, Mammet ayttı batirligindi caslarga, Kel endigisi törümdün yakışıgı NOGAY'ım Mehmet TAŞKIRAN TİLİM NOGAY nogaytürk - 17

18 G E N E L HACER TAŞYARAN Kimimiz eşini, kimimiz anne babamızı, kimimiz çocuklarımızı geride bırakarak geldik buralara. Neydi bizi buralara çeken, yada neydi bizim buralara gelmemizi mecbur bırakan? Evet herkesin bir umut ile geldiği ve yaşamını bir şekilde devam ettirdiği bu topraklardayız. Dünden bugüne birçok zorlukla karşılaşmış olan yurttaşlarımız buna rağmen büyük bir başari ve gelişme göstermişlerdir. Bugün çevremize baktığımızda onlar tarafından yapılan lüks evler, arabalar bahsetmek istediklerim bunlar değil tabi ki. Çevremizdeki gençlerin değişen yüzü. Eskisi gibi değil artık şimdiki gençler eğitimlerine ve gelişimlerine büyük önem veriyorlar. Avrupa da bu konuda ciddi atılımlar yapan önemli yerlere gelen birçok kişi var. Avrupa parlamentolarında bir çok Türk Milletvekili yer alıyor. Türk Eğitimciler, Hukukçular, Doktorlar, daha birçok örnek verilebilir.fabrikada çalışan bir işçinin okuyup önemli yere gelen çocukları var artık. Burada yaşayan nogaylarımızında bu gelişime ve ilerlemeye birçok katkıları var. Nogaylarımız eğitime ve ülkeye kendi kültürlerini de katarak Türklerin Avrupa daki imajının düzelmesinde büyük katkı sağlıyorlar. Biz Nogay Türkleri kendi toplumumuzun kültürüne sahip çıkarak onlardan kopmadan kendimizin olmayan bu topraklarda yaşamayı sürdürüyoruz. Kendi kültürümüzü de burada yaşatmayı başaran nadir toplumlardanız. Kendi gelenek ve göreneklerimize uygun olarak yapılan düğünler, şenlikler, aile toplantıları, kutlamalar, kendi topraklarımızı aratmıyor doğrusu. Nogaylarımız burada yaşayan diğer Türk toplulukları arasında çok ilgi ve merak uyandırıyor. Sadece ayakçay (Nogay çayı) üzerine bir arkadaşımla tam iki saat konuştuğumu hatırlıyorum. Bizim kültürümüz o kadar zengin ki anlatmak ve anlamak zaman ve sabır ister. Kültürümüzü anlatmak ve anlamak bir sanattır. Herkesin bir umutla geldiği ve bazı zamanlar vatanı olarak kabullendiği bu topraklarda yaşamaları ve yaşadıkları ülkelerin gelişimlerine büyük katkılar sağladıkları ve bu arada kendi kültürlerini de yaşatmayı başardıkları başlı başına bir başari değil midir zaten? Herkesin bir sebebi bir öyküsü vardı buralara gelirken ASIL olan biraz daha iyi yaşamak ve geleceğe daha bir umutla bakmaktı. Tek sebebi buydu bana göre sizce de tüm bunları özetleyen cümle bu değil mi? nogaytürk 18

19 G E N E L MUNİSE ÖZİL Bazen hayatımızda farkında olmadan binlerce yalan söyleriz. Özellikle de anne ya da baba isek. Evet cennetin kapıları serilse de ayaklarının altına anneler nedense kendilerine sunulan bu hazineyi çocuk sahibi olduktan sonra birer birer harcar. Mübarekliğinden kutsallığından bir şey yitirmemiştir belki ama ağzından çıkanlar maalesef kaydedilir, sağdaki ve soldaki memurlar tarafından. Çocukluk işte; doğasında vardır. Yaramazlık, hareketlilik, kırıp dökmek suretiyle hafif çapta zararlar verme ve daha nice sıfatlar. Yaradan öyle yaratmıştır, ne yapsın çünkü o çocuk. Yaptıkları tüm yaramazlıklar ya anne tarafından sorgulanır ya da yüksek baba mahkemesine sevkedilir ki; bu ağır bir yaramazlığın bedelidir. Çocuk hep babaya havale edilmekle tehdit edilir ama nedense akşam olduğunda tutulan zabıtların hiçbirinden söz edilmez. İşte bir yalan. Çocuk ne yapsın bu durumda, madem anneler unutkan olurlar akşam olunca, o zaman yaramazlığa devam. Çocukluk işte hep o reklamların cezbedici ürünlerini istemek doğal bir sonuçtur. Annenin en güçlü kozudur bu ürünler. Eğer bir çocuk kulak zarlarını yırtarcasına ağlıyorsa kullanılacak bir tek yöntem vardır. Susturucu merkezine (bakkala) götürme vaadiyle çocuğu ümitlendirmek. Tabi çocuk kalbi bu ümitle saatlerce uslu bir şekilde etrafa rahatsızlık vermekten vazgeçecektir. Her nedense anne bakkalın yolunu bilmemesinden midir, bu vaadi de tutmaz. Buyrun bir yalan daha. Bazıları vardır ki uzun vadeli kandırma yöntemleri geliştirmiştir. Hafta başında çocuğa tatilde lunaparka götürülme sözü verilerek hafta içi tüm ayak işleri yaptırılır. Hafta sonu gelince anne ve baba acımasız bir kararla akraba ziyaretine götürür çocuğu. Çocuğun ümitleri bir kez daha yıkılmıştır. Bir de çocuğu manevi yönden vurma, onu en hassas noktadan yaralama yöntemi vardır ki;bu çok acımasızdır. Çocuğun, o günahsız, saf, temiz varlığın yaptığı afacanlıklar Allah taş eder, vallahi çok günah ibarelerini kullanmak suretiyle engellenmeye çalışılır. Halbuki Allah çocukları çok sever. Keşke bunu bilseler ve öğrenseler. Oyun ve kirlenmek onların en mutlu oldukları etkinliktir. Maçta üstü başı çamur içinde, saçı başı dağılmış bir şekilde eve gelen çocuğun ilk sorgusunu anne yapar; - Nerdeydin sen? - Şeyy, arkadaşlarla. - Sus! Haline bakmadan birde konuşuyor! - Söylesene neredeydin, şu haline bak! - Anne şeyy.. Çocuğun cevap vermesine bile fırsat tanınmaz.. Ve daha nice yalan, kandırma, suçlayıcı ve yargılayıcı ifadeler. Dikkat edin! Gelecekte kendine güvenmeyen, dara düştüğü bir anda, kolayca, hiç düşünmeden yalana başvuran, bir tartışma anında karşısındakini dinlemeden yargılayan, kendi yaratıcısını hep taş eden olarak tanıyan bir insan yetiştiriyor olabilirsiniz. Onlar aslında geçmişte yaşadıklarını çok sağlam depo edip zamanı gelince kullanırlar. Siz farkında olmasanız da onlar ağzınızdan çıkan her cümleye değer verirler. Sakın unutmayın birileri sizi hep dinliyor. nogaytürk 19

20 Y Ö R E L E R İ M İ Z ABDULLAH CİNKARA Selçuklular ve Osmanlıların eline geçmiştir. Köy de geçmiş tarihler de Ermeniler yaşamış ve o zamanki adı Şillak tır. Köyde bazı yerlerde toplu mezarlıklar olduğu rivayet edilmektedir. Azgıt ın çevresindeki dağlar köye başka bir hava katmaktadır. Tırıl dağı ise bir başka görünür heybetli duruşuyla Azgıt ta. Sümbüllü kaya bir başka güzellikle bakar köye. Orun yurt ise bir başka hava katar bu güzel köye. Sümbüllü kaya görülmeye değer. YENİKÖY (AZGIT) KÜLTÜREL ÖZELLİKLERİ Azgıt'ın tarihi çok eskilere dayanmaktadır.doğu Roma imparatorluğunun hüküm sürdüğü yıllarda, ipek yolu güzergahında kurulmuş kalabalık bir yerleşim birimiydi. Köyde bir kilise, manastır ve kale bulunmaktaydı. Kale varlığını günümüze kadar sürdürmüştür. Daha sonra Osmanlıların eline geçinceye kadar Bizans imparatorluğu'na ev sahipliği yapmıştır. Osmanlı döneminde şivilgi(mithel)'e bağlıydı. O dönemde burada Ermeniler yaşamaktaydı. Milli mücadele döneminde Ermeniler'in Köyü terk etmesiyle Ağaların himayesine girdi. Ağalar mülklerini korumak ve bakımını yapmak amacıyla birkaç aileyi buraya yerleştirdi ve böylece Azgıt köyünün temelleri atılmış oldu. Bu dönemde Azgıt Torlar köyü'nün bir obasıydı. Daha sonra 1965'lere kadar Andırın'ın bir mahallesi olan Azgıt, Andırın'dan ayrılarak Yeniköy ismini almıştır. Yeniköy Andırın ın en güzel köylerinden birisidir. Bu köyün havası bir başka suyu bir başkadır.bu köy de dört mevsim bambaşkadır. Kışın karıyla, baharda yeşilliğiyle, yazın havası ve sularıyla, sonbaharın havası ve renkleriyle bambaşkadır Köyün girişinde bir çok medeniyetlere ev sahipliği yapan bir kale ve köyün için de iki kilise mevcuttur. Kiliselerden birisi yok olmuş zamanın şartlarına yenik düşmüştür. Diğeri ise köyün içinde bulunmaktadır. Köy başta Hititler olmak üzere sırasıyla Romalılar (doğu roma), Köyün başlıca geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Azgıt ta yetiştirilen belli başlı tarım ürünleri buğday, mısır, arpa ve fiğ dir. Bunların dışında fasulye, domates, biber, elma, armut, ayva, kiraz vb. tarım ürünleri yetiştirilir. Köyde günümüzde büyükbaş hayvancılık yaygındır. Azgıt köyü nün hane sayısı 80 dir. Nufusu ise 350 civarındadır. Bu rakam yaz mevsiminde yayla turizmi sayesinde yaklaşık 3 kat artmaktadır. Azgıt eski bir yerleşim birimi üzerine kurulmuştur. Doğusunda Bostandere ve Mehlepçik bulunmaktadır. nogaytürk 20