Gemi In a Sanayisindeki I Guvenligi ve ah ma artlan Sorunlarinin Arastinlarak Ahnmasi Gereken Onlemlerin Belirlenmesi Amaciyla

Transkript

1 Donem: 23 Yasama Yih: 2 TBMM (S. Sayisi: 295) Istanbul Milletvekili etin SOYSAL ve 20 Milletvekilinin (10/121), Kars Milletvekili Gurcan DAGDA ve 23 Milletvekilinin (10/129), istanbul Milletvekili Hasan Kemal YARDIMCI ve 26 Mffletveldlinin (10/132) ve istanbul Milletvekili Sebahat TUNCEL ve 19 Milletvekilinin (10/134), Gemi In a Sanayisindeki I Guvenligi ve ah ma artlan Sorunlarinin Arastinlarak Ahnmasi Gereken Onlemlerin Belirlenmesi Amaciyla Anayasanin 98 inci, ictuzugiin 104 ve 105 inci Maddeleri Uyarmca Bir Meclis Arastirmasi Acilmasina iliskin Onergeleri ve (10/121,129,132,134) Esas Numarali Meclis Arastirmasi Komisyonu Raporu

2

3 (S. Sayisi: 295) Donem: 23 Yasama Yih: 2 TURKIYE BUYUK MILLET MECLISI Gemi ln a Sanayisindeki Is, Guvenligi ve ah ma artlan Sorunlarinin Arastinlarak Ahnmasi Gereken Onlemlerin Belirlenmesi Amaciyla Kurulan MECLIS ARASTIRMASI KOMISYONU RAPORU Temmuz 2008

4 -4- ISTANBUL MILLETVEKILi CETIN SOYSAL VE 20 MiLLETVEKiLININ ONERGESI (10/121) TURKIYE BUYUK MiLLET MECLiSi BASKANLIGINA 2007 yilindan 2008 yihnin basina kadar Tuzla Tersaneler Bolgesi'nde toplam 13 tersane iscisi, isyerlerinde olumlu i kazasi nedeniyle hayatini kaybetmistir. Tuzla tersaneleri, gemi yapim ve onanm siparisleriyle Tiirkiye'yi dunya besjnciligine ta imi tir. Gemi in a Sanayiciler Birligi verilerine gore Turkiye genelinde 44 tersane bulunmaktadir. Tuzla Bolgesi'ndeki tersanelerde civannda i ci cahsmaktadir. Yilhk 2.5 milyar dolarlik doviz girdisi saglayan bir sektdrdiir. Ancak bu kadar biiyuk bir sektor olmasina karsin sendikah isgiler toplam galisanlann ancak %10'unu olusturmaktadir. Sektorde galisanlann biiyuk bir boliimu taseron firmaya bagh olarak gahsan i gilerdir. Cahsma ve Sosyal Guvenlik Bakanhgi'nin verilerine gore tersanelerde gahsan i giden, 'si ta erona bagh olarak gah maktadir. Taseron finnalara bagh olarak gahsan isgiler, temel hak ve dzgiirlukleri, sosyal haklan ve ozliik haklan gozetilmeksizin adeta kdle gibi gahstirilmaktadir. Tersane i gileri sendikal hak ve ozgiirliiklerden yoksundur. Sektorde gahsan isgilerin gok kiigiik bir azinhgi sendikahdir. Yakla ik civannda taseron firmamn bulundugu sektorde, sendikalarda drgiitlenmek neredeyse olanaksiz hale getirilmistir. Gunkii taseronluk basta sigorta ve sendika olmak uzere gah anlann her tiirlii haktan yoksun birakilmasinin yolunu agmaktadir. Kiigiik tedbirsizliklerden dogan ciddi yaralanma ve dliimler, sendikasizlasmayla birlesince isgilerin magduriyetleri en iist seviyeye gikmaktadir. Tersanecilik sektoriindeki talebin artmasiyla birlikte isveren firmamn, maliyeti diisiiriip, kanm artirma gabasi, yanh yapilanan taseron sistemini yaratmistir. Olusan yeni sistemde biitiin yiik kdle gibi gahstinlan isgilerin sirtina bindirilmistir. Taseron firmalar is giivenligi ve sosyal haklan saglamak bir yana, isgileri en temel insan haklanndan bile mahrum birakmistir. Tuzla'da olen isgilerin gogunun taseron isgisi olmasi da bunun en somut gdstergesidir. Yasaya gore, isverenler isyerlerinde saghkh ve giivenli gahsma ortaminin tesis edilmesi igin gerekli onlemleri almakla yiikumludiir. Devlet, i verenlerin bu yukiimliiluklerini yerine getirip getirmedigini denetlemelidir. Ancak Gahsma Bakanhgi'nin Tuzla'daki teftisleri haberli yapilmaktadir. Aynca denetimlerin kapsamlan dar tutulmakta ve isyerlerine uyguladiklan yaptinmlar da yetersiz kalmaktadir. Tuzla Tersaneler Bolgesi'nde yasanan olumleri engelleyerek, isgi saghk ve guvenliginin saglanmasi igin kisa ve uzun vadeli miidahalelerle goziim saglanmahdir: Oncelikle temel hak ve hiiniyetler gergevesinde, saghk ve gahsma sartlan duzeltilmelidir. Anayasa'mn 51. maddesi ile taninan sendika kurma ve iiye olma hakki fiili durumla ortadan kaldmlmamahdir. Tuzla Tersaneler Bolgesi'nde yasanan olumleri durdurmak igin mevzuattaki isgi Saghgi ve is Guvenligine iliskin maddelerin eksiksiz uygulanmasi gerekmektedir. isverenin bu maddeleri uygulamamasi halinde sonug saglamaya yonelik agirhkta yaptinmlar uygulanmahdir. Turkiye Biiyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

5 -5- Tuzla'da uygulanmayan, "Saghk Kurallan Bakimindan Giinde Ancak Yedibucuk Saat veya Daha Az Gahsmasi Gereken isler Hakkinda Yonetmeligin" 7. maddesinin Tuzla Tersaneler Bolgesi'nde de uygulanmasi gerekmektedir. Tuzla Tersaneler Bolgesi'nde yapilan uretimin agir ve tehlikeli bir iskolu olmasi, isgi sayisinin fazlahgi goz oniine ahnarak bu bolgede tarn techizath bir kamu hastanesi kurulmasi gerekmektedir. Asil i olan gemi yapimimn bolunerek, i Yasasi'na aykiri sekilde asil isveren-alt isveren iliskisinin kurulmasi takibe ahnmah ve hukuk disi durumlar dnlenmelidir. Is Yasasi'nda belirtilen sosyal haklann saglanip saglanmadigi habersiz ve aynntih olarak yapilacak teftisjerle kontrol edilmelidir. Tuzla Tersaneler Bolgesi'nde yasanan isgi dlumlerinin nedenleri ve bu dlumlerin onlenmesi igin alinacak tedbirlerin tespiti amaciyla, Anayasa'nin 98. ve Tiirkiye Buyiik Millet Meclisi igtuziigii'nun 104. ve 105. maddeleri geregince Meclis arastirmasi agilmasim arz ve teklif ederiz. Cetin Soysal Turgut Dibek Sevket Kose istanbul Kirklareli Adiyaman Necla A rat Tekin Bingol Fatma Nur Serter Istanbul Ankara Istanbul Osman Kaptan Ali Riza Oztiirk Rahmi Giiner Antalya Mersin Ordu Mehmet Ali Ozpolat Sahin Mengii Halil Unliitepe Istanbul Manisa Afyonkarahisar Ali Ihsan Kdktiirk Sacid Yildiz Vahap Secer Zonguldak Istanbul Mersin Ahmet Ersin Hulusi Giivel Atilla Kart Izmir Adana Konya Ali Riza Ertemur Mevliit Coskuner Mehmet Sevigen Denizli Isparta Istanbul Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

6 -6- KARS MILLETVEKiLi GURCAN DAGDAS VE 23 MiLLETVEKiLININ ONERGESi (10/129) TURKIYE BUYUK MILLET MECLISI BA KANLIGINA Gerekgesini ekte arz ettigimiz, tersane sektorunde buyume ve basari, iilke ekonomisinin gerekleri ile gahsanlarin haklan dikkate ahnarak; tersanelerde yasanan isgi oliimlerinin ve is kazalannm nedenlerini; isgilerin galisma kosullannin yasalara uygun olup olmadigi, yasal haklannin verilip verilmedigi; i guvenligi tedbirlerinin eksiksiz alimp ahnmadiginin; taseron firmalara is devirlerinin is. gereklerine uygun olup olmadigi hususlanmn arastirilmasi, alinacak onlemlerin ve goziim onerilerinin, mevzuatta yapilacak degisikliklerin tespiti amaciyla Anayasanin 98 ve igtuzugiin 104 ve 105'inci maddeleri geregince Meclis arastirmasi agdmasim arz ve talep ederiz. 13/02/2008 Gurcan Dagdas Oktay Vural Emin Haluk Ayhan Kars Izmir Denizli Ahmet Duran Bulut Kamil Erdal Sipahi Senol Bal Bahkesir Izmir izmir Beytullah Asil Bekir Aksoy Ahmet Bukan Eskisehir Ankara Cankin Ahmet Kenan Tanrikulu Osman Ertugrul Mustafa Enoz Izmir Aksaray Manisa Mithat Melen Muharrem Varh Ridvan Yalgin Istanbul Adana Ordu Mustafa Cihan Pagaci Recai Yddirim Hamza Hamit Homris Ankara Adana Bursa Ali Uzunirmak Cemaleddin Uslu Yildinm Tugrul Turkes Aydin Edirne Ankara Ertugrul Kumcuoglu Abdulkadir Akcan Cumali Durmus Aydin Afyonkarahisar Kocaeli GEREKCE Endustrinin emek yogun dah olan ve diger sanayi kollanm bir lokomotif gibi siiriikleyerek gelismelerine onemli katkida bulunan gemi in a sanayi, hem ekonomiye katkisi hem de istihdam potansiyeli olu turmasi nedeniyle ulkemiz agisindan onemi yadsinamaz. Tersanelerimizde ya anan dlumle sonuglanan kazalar, medyada gikan oiumsuz gahsma kosullan ve kamuoyuna yansiyan tartismalar, Turkiye Biiyuk Millet Meclisinin tersaneler konusuna el atma zorunlulugunu dogurmustur. Ulkemizin gemi imalatinda, dunyada tonaj agisindan 6'nci sirada, gemi adedi olarak da 4'iincii sirada oldugu resmi makamlarca agiklanmaktadir. Bu rakamlar, sektoriin onemini bir kez daha gostermeye yetmektedir. Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

7 -7- Tersanelerde yurutulen isler agir ve tehlikelidir. "Tehlikeli iskollan Yonetmeligi" kapsaminda ozel degerlendirmeye ihtiyag duymaktadir. i ciler ekmek parasi igin olumsuz kosullarda bannmak, insanca olmayan sartlarda ya amak ve gah mak zorunda kalmaktadir. Tersanelerde yasanan kazalarda son 7 ayda 14, 20 yilda ise 76 isginin dlmesi bu is yerlerindeki gah ma artlannin i giivenligi dnlemlerinin yeterliligini tarti ihr hale getirmektedir. Olumlere "isin dogasi geregi" seklinde yaklasilmasi kabul edilemez. Sadece 2006 yihnda tersanelerde is kazasinin yasandigi da istatistiklere gegmi tir. Oliimle sonuglanan kazalar incelendiginde, biiyiik gogunlugunun elektrik garpmasi ve diisme sonucu gergeklestigi goriilmektedir. Bazi dliimlerin de patlama neticesinde oldugu bilinmektedir. Oliim nedenieri, olaganiistu durumlar olmayip onlenebilir nedenlerdir. Bakanhk yetkililerince, oliimle sonuglanan olaylann incelendigi yonunde agiklamalar yapilmakla birlikte kamuoyunu ve sektoriin taraflarini rahatlatacak onlemlerin ahnmadigi gorulmektedir. Tersanelerde taseron firmalara asil isler degil uzmanhk gerektiren gegici isler verilmelidir. Bu firmalann da belli bir deneyime ve uzmanhga sahip olmasi gerekir. Sektorde taraflann yasananlarla ilgili karsilikh olarak birbirlerini itham etmeleri ve Bakanliklann olayi izlemek, demeg vermek, basit teftisler yapmak suretiyle takibi sorunlann gozumiintin ertelenmesinin dtesinde gahsma ban im tehlikeye atmaktadir. Gerekli onlemlerin alinmasi ve sorunlara goziim getirilmesi, basan kazanan tersanelerimizin ba ansim daha da artiracaktir. Bu nedenlerle, gemi in a sanayisinin buyiimesi ve ba ansi, insa, bakim-onanm ve tadilat faaliyetlerinin kurumsal bir yapida, ulusal ve uluslararasi mevzuata uygun olarak yurutiilmesi, iilke ekonomisinin gerekleri ile galisanlann haklan dikkate alinarak; tersanelerde yasanan i gi olumlerinin ve i kazalanmn nedenlerini; iscilerin gah ma ko ullannm yasalara uygun olup olmadigi, yasal haklannin verilip verilmedigi; is guvenligi tedbirlerinin eksiksiz ahnip ahnmadiginin; taseron firmalara i devirlerinin i gereklerine uygun olup olmadigi hususlannin arastinlmasi, alinacak onlemlerin ve gozum dnerilerinin, mevzuatta yapilacak degisikliklerin tespiti amaciyla Anayasanin 98'inci, igtiiziigiin 104 ve 105'inci maddeleri geregince Meclis ara tirmasi agilmasini arz ve talep ederiz. Turkiye Biiyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

8 -8- ISTANBUL MILLETVEKiLi HASAN KEMAL YARDIMCI VE 26 MiLLETVEKILINiN ONERGESI (10/132) TURKIYE BUYUK MILLET MECLISI BA KANLIGINA Denizcilik sektorii Turkiye ve tiim diinya ulkeleri igin buyiik onem tasimaktadir. Bugiin dunya ticaretinin yiizde 80'i deniz yoluyla yapdmaktadir. Diinya denizciliginde ya anan canlanmaya paralel olarak ulkemizde de gemi insa sanayiinde gok biiyuk gelismeler saglanrnistir. Dunya gemi in a siparis defteri son iig yilda yuzde 89 buyiirken, Turk tersanelerinde yuzde 360 buyume saglanrnistir. Hopa'dan iskenderun'a kadar belirlenen bolgelerde yeni tersane insaatlan da hizh bir sekilde devam etmektedir yihnda 37 tersane faaliyet gosterirken bu sayi Ekim 2007 tarihi itibari ile 77'ye yukselmistir. Yine tersanelerimizde 2002 yihnda ki i istihdam edilirken, 2007 yihnda bu rakam yaklasik kisiye yukselmistir. Yan sanayi ile birlikte istihdam rakami kisi civanna yukselmistir. Sektor bu oranda buyiirken, kalifiye egitilmis insan giicii ihtiyaci da her gegen giin artmaktadir. Denizcilikte asm buyiimelerden yasanan problemleri gozmek istiyorsak, daha fazla kaza ya amak istemiyorsak, bunun gdzumu "denizcilik egitimi "dir. Denizcilik egitimi, sadece ulkemizin degil, diinya denizcilik sektoriiniin de onemli sorunudur. Yakin gelecekte Tiirk ekonomisinin can simidi olacak denizcilik sektoriiniin gelistirilmesini, sorunlanndan anndinlmasini dnemsiyoruz. Gergeklesen tiim olumlu gelismelere karsin tersanelerimizde son yedi ayda yasanan ve camiamizi son derece iizen; 15 tersane isgimiz isyerlerinde meydana gelen is kazalan neticesinde hayatlanni kaybetmistir. Bu durumun tersanelerde bazi islerin taseron firmalara yaptinlmasindan, taseron firmalann yeterince egitilmemis kisileri istihdam etmesinden, genel olarak i guvenligi onlemlerinin ahnmamasi ve bu konudaki yiikumluluklerin yerine getirilmemesinden kaynaklandigi dusuniilebilir. Turkiye Biiyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

9 -9- isverenin isgi saghgi, is guvenligi kurallanna, Agir ve Tehlikeli Isler Yonetmeligi'ne uyulup uyulmadigimn tespit edilmesi halinde gerekli yaptirimlann uygulanip uygulanmadigimn arastinlmasi gerekmektedir. Yasanan bu elim olaylann, gelisen Turk gemi in a sanayi ve denizcilik sektorunun sorunlannin arastinlmasi, istihdam, egitim, kapasite, isgi saghgi ve is guvenligi, can ve mal guvenligi konulannda alinacak tedbirlerin tespiti amaci ile Anayasa'mn 98. ve Turkiye Biiyiik Millet Meclisi igtiizuguniin 104. ve 105. maddeleri geregince Meclis arastirmasi agilmasini arz ve teklif ederiz. Hasan Kemal Yardimci Mehmet Zafer Uskiil Mehmet Domag Istanbul Mersin Istanbul Bekir Bozdag Fuat Bol Mehmet Beyazit Denizolgun Yozgat Istanbul Istanbul Cafer Tatlibal Ozlem Piltanoglu Turkdne Abdullah Cetinkaya Kahramanmaras Istanbul Konya Ibrahim Yigit Osman Gazi Yagmurdereli Hasan Angi Istanbul Istanbul Konya Egemen Bagis Zeyid Asian Necat Birinci Istanbul Tokat Istanbul Omer Dinger Guldal Aksit Edibe Sozen Istanbul Istanbul Istanbul Recep Koral Veysi Kaynak Soner Aksoy Istanbul Kahramanmaras Kutahya Mehmet Sekmen Hasan Ali Qelik Mustafa Kabakci Istanbul Sakarya Konya Halide Incekara Mustafa A tas Yusuf Coskun Istanbul Istanbul Bingol Turkiye Biiyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

10 - 10- ISTANBUL MILLETVEKiLi SEBAHAT TUNCEL VE 19 MiLLETVEKTLINiN ONERGESI (10/134) TURKIYE BUYUK MILLET MECLiSl BA KANLIGINA "Tuzla Tersanelerinde isgi Saghgi ve is Guvenligi" konusunun Anayasamizin 98., igtiiziigiin 104. ve 105. maddeleri dogrultusunda arastirilmasi igin TBMM biinyesinde bir Ara tirma Komisyonu kurulmasini arz ve teklif ederiz. Saygdanmizla. Sebahat Tuncel Ahmet Tiirk Selahattin Demirtas Istanbul Mardin Diyarbakir Fatma Kurtulan Emine Ayna Ayla Akat Ata Van Mardin Batman Mehmet Nezir Karabas Bengi Yddiz Sirri Sakik Bitlis Batman Mus M. Nuri Yaman Ozdal tiger Aysel Tugluk Mu Van Diyarbakir Pervin Buldan Gultan Kisanak Akin Birdal Igdir Diyarbakir Diyarbakir Ibrahim Binici Hasip Kaplan Sevahir Bayindir Sanliurfa irnak irnak Serafettin Halis Osman Ozgelik Tunceli Siirt GEREKCE Son dort yilhk sure zarfmda diinya gemi insaati ve ihracati siralamasinda Turkiye 23. siradan 8. siraya yiikselmis, diinya genelinde gemi in aati sektorii % 89'luk bir buyume kaydederken Tiirkiye'de sektor hacminde % 360'hk bir artis meydana gelmistir. Yine Tiirkiye'deki sektore iliskin verilere bakildigmda 2003'te 37 olan tersane sayisinin 2007'de 76'ya giktigi belirtilmektedir. Devam eden yeni projelerle birlikte bu rakamm 2009'da 138'e yiikselmesi beklenmektedir. Oysa Gemi isverenleri Birligi (GISBIR) tarafindan da agikga ifade edildigi iizere Tiirkiye'nin gurur tablosu olarak sunulan gemi insa sektorunde son yillarda yasanan patlama temel olarak dis girdiye baghdir ve bu nedenle de rekabet giiciinii ucuz i gucunden almaktadir. Bilindigi iizere tersanelerde armatdrlerin yurt disina pazarlamak iizere sipari verdigi, ya da dogrudan Avrupa'dan siparis verilen ve gogunlugunu kiigiik petrol uriinii tankerlerinin olusturdugu ozel siparis gemiler bir teslim tarihi sozii verilerek uretilmektedir. Tuzla Havzasinda iiretimin bdlunmu? yapisi nedeniyle tersanecilik yilda bir-iki gemi iireten kiigiik isletmelerin elinde bir insaat sektorii faaliyeti haline gelmi durumdadir. Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

11 -11- Ulastirma Bakanhgi'nin verilerine gore 28 bin, GlSBIR'in verilerine gore 24 bin civannda kayitli ve kayitsiz isginin gahstigi Tuzla tersanelerinde 2008 yihnda bir ayda 4 isgi, son sekiz ayda ise 16 isgi i kazasi sonucu yasamim kaybetmi tir yihnin Kasim ve Arahk aylannda Cah?ma ve Sosyal Guvenlik Bakanligi is Teftis Kurulu Ba kanhgi tarafindan Tuzla Ozel Tersaneler Bolgesi'nde bulunan 16 bin 173 isginin gah tigi 51 i yerinde yapilan denetimler sonucunda ortaya gikan rapordaki verilere gore 2006 yihnda tersanelerde gergeklesen 276 is kazasinda 12 i gi ya ammi yitirirken, 258 i gi yaralanmi, 6 i gi ise sakat kalmi tir. isgilerin basina da yansiyan ifadelerine gore denize diisen bir i gi aramrken alti ay once ayni yerden diisiip olen bir ba ka isginin cesedi gikanlmis, eskimis ve bir tiirlii degistirilmeyen elektrik kablolan nedeniyle ve atesi geri tepen tiip ba hklan ahnmadigi igin oksijen ya da LPG tuplerinin patlamasi sonucu olumlu kazalar meydana gelmis, isgiler uygunsuz hava kosullannda gah maya zorlanmistir. Tersanelerdeki gahsma kosullarinin durumu bizlere ne yazik ki 18. yiizyil Ingilteresinin ilkel sermaye birikimi donemini animsatmaktadir. Tersanelerdeki olumlu is kazalannin yaninda etkisi uzun vadede ortaya gikacak bir uygulama da tiim dunyada terk edilmis bulunan ydntemlerle raspalamaya, yani kumlu kimyasal bilesikler piiskiirtulerek boya oncesi bir tiir zimparalama yapilmaya devam edilmesidir. Bu islem sirasinda maske kullanilsa bile bakir-silisyum taneciklerinin solunum yollanna bulasmasi, boya isgilerinin er ya da geg kansere yakalanmasi kaginilmaz goriinmektedir. Oysa tersaneciligi bir agir sanayi faaliyeti ciddiyetiyle ele alan Guney Kore, Japonya ve Cin'de bulunan diinyamn en buyiik on tersanesinin her birinde tek bir gemi igin gok kisa siireligine gereken bir ustalik alaninda bile taseron degil, kadrolu isgi gahstinlmaktadir. Yani ta eronlarla degil de surekli kadrolu isgilerle gerekli guvenlik onlemleri saglanarak yapilabilecek bir uretimin yilda en az 8-10 gemi indirebilecek doklardan olu an biiyiik tesislerde yapilabilecegi bilinmektedir. Turn bu nedenlerle, Tersanelerde yasanan is. kazalannin arasbnhp sorumlularin belirlenebilmesi, Is giivenligi diizenlemelerinde isverenler tarafindan bireysel oldugu kadar toplu koruma onlemlerinin ahnip ahnmadiginin anlasilmasi, Agir ve tehlikeli i kapsaminda bulunan gemi insa sektorunun bu kapsamda belirtilen yonetmeliginin hayata gegirilebilmesi, Tersaneciligin taseronlasma yerine agir sanayi faaliyeti gergevesinde yuriitiilebilmesi igin yapilmasi gerekenlerin belirlenebilmesi amaciyla Meclisimiz biinyesinde bir Arastirma Komisyonu kurulmasi onerisinde bulunuyoruz. Tiirkiye Buyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

12 -12- TURKIYE BUYUK MILLET MECLISI Gemi Insa Sanayisindeki Is Guvenligi ve Calisma Sartlari Sorunlarinin Arastinlarak Alinmasi Gereken Onlemlerin Belirlenmesi Amaciyla Kurulan Meclis Arastirmasi Komisyonu (10/121,129,132,134) Sayi : A.OU.GEC. 10/121,129,132, /07/2008 Konu : Komisyon Raporu TURKIYE BUYUK MILLET MECLISI BA KANLIGINA Gemi insa Sanayisindeki Is Guvenligi ve Calisma artlan Sorunlarinin Arastinlarak Ahnmasi Gereken Onlemlerin Belirlenmesi Amaciyla Kurulan (10/121,129,132,134) Esas Numarali Meclis Arastirmasi Komisyonu tarihinde cah malanna ba lami ve uc ayhk suresi iginde yaptigi cah malar sonucunda diizenledigi rapor, ekleri ile birlikte ilisjkte sunulmustur. Geregini arz ederim. Saygilanmla. Ek: 1 Rapor Mehmet DOMAC istanbul ' Komisyon Baskani Turkiye Biiyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

13 -13- Gemi Insa Sanayisindeki Is Guvenligi ve Calisma artlari Sorunlarinin Arastirilarak Alinmasi Gereken Onlemlerin Belirlenmesi Amaciyla Kurulan (10/121,129,132,134) Esas N u m a r a h Meclis Arastirmasi Komisyonu Raporu Tiirkiye Biiyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

14

15 -15- iclndekiler ICiNDEKiLER 15 TABLOLAR 19 SEKILLER 19 I. KOMISYONUN isleyisj 21 I.I Arastirma Onergelerinin Ozeti ve Konusu 21 I.II Komisyonun Kurulusu 22 I.Ill Komisyonun Gorev, Yetki ve Suresi 24 I.IV Komisyonun Gahsmalan 24 I.V Komisyon Toplantilan 25 I. VI Komisyonun Ankara Disinda Yaptigi Gahsmalar 29 BIRINCi BOLUM DUNYADA VE TURKIYE'DE DENIZ TICARETI 1. 1 DUNYA VE TURKIYE EKONOMiSI Diinya Ekonomisi Turkiye Ekonomisi GSMH ve Sektdrel Biiyume Hizlan Odemeler Dengesi Talep Unsurlanndaki Gelismeler Sennaye Hareketleri Dengesi ve Uluslararasi Rezervler Fiyat Gelismeleri istihdam, Verimlilik ve Enerji Kamu Maliyesi ve Bore Stokundaki Geli meler Enflasyon Gelismeleri DENIZ TiCARETi Diinya Deniz Ticareti Diinya Denizyolu Ta imacihgi Hatlan Denizcilik Piyasalan Konteyner Piyasalan Konvansiyonel Kansik E ya Piyasalan Sivi Ddkme Yuk Piyasalan Kum Ddkme Yiik Piyasalan Ro-Ro ve Ara? Tasimacihgi Piyasalan Turkiye Deniz Ticareti DENIZ TICARET FILOSU Diinya Ticaret Filosu Tiirk Ticaret Filosu Bayrak Devleti Uygulamalan 58 ikinci BOLUM DUNYADA VE TURKiYE'DE GEMI INSA SANAYI 2.1 GEMi insa SANAYI Gemi Insa Sanayinin Onemi Diinya Gemi insa Sanayi Turkiye'de Gemi in a Sanayi Turkiye'de Gemi insa Sanayinin Tarihcesi 65 Turkiye Buyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

16 Mevcut Durum Gemi insa Sanayinin Ekonomiye Katkisi AB'ye Katilim Surecinin Gemi insa Sanayi Sektoriine Etkileri TERSANELER Yuriitiilen Faaliyetler Dizayn Tasmna, Stoklama ve Kaldirma Taslama, Raspalama ve Boyama Kesme ve Egme i lemleri On Imalat ve Profil Hazirlama Kaynak islemleri Montaj isjemleri Yangin Elektrik islemleri Bakim Onanm Donatim isleri Havuzlama Denize Indirme Iskele Kurma ve Sokme isjemi Test ve Tecriibeler Tersanelerde Bashca Bolumler Ba lica Kullanilan Is. Ekipmanlari, Met, Edevat ve Tesisat Kullanilan Ham ve Yardimci Maddeler Gevreye Olan Etkiler Turkiye'deki Tersane Faaliyetlerine iliskin Durum Yasal Diizenlemeler Tersane Kurulma ve isjetme Asamasinda Yer Alan ilgili Kurum/ Kurulusjar Tersane Kurulmasina iliskin (Kiyi Yapilannda Uygulanacak) I ve i lemler Tersane Yer Secimine iliskin Uygulanan Kriterler Tersane Sayisi ve Yerleri Kapasite Uretim Gemi Uretimi Yat Uretimi Teslim Edilen Gemiler Siparisler Bakim ve Onanm Istihdam Mevcut Durum Gahsma Saatleri iscilik Ucretleri Verimlilik Tersane Yatinmlan Tersane Yatinmlannda Yer Secimi Ulkemizde Devam Eden ve Planlanan Tersane Yatinmlan Yuzer ve Kuru Havuz Yatinmlan Ill Turkiye Buyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

17 GEMI YAN SANAYI Mevcut Durum Gemi Yan Sanayindeki Uretimler Gemi Yan Sanayi istihdam Durumu 118 UGUNCU BOLUM TUZLA GEMI INSA SANAYi BOLGESi 3.1. TUZLA GEMI INSA SANAYi BOLGESi Kurulusu ve Ozel Sektore Tahsisi Mevcut Durum Gemi insa Sanayi Bolgesinde Yer Alan Kooperatifler Kooperatiflerin Tahsisi ve Uye Durumu Kooperatiflerin Hukuki Durumu Tuzla Gemi insa Sanayi Bolgesinde Faaliyet Gosteren Tersanelerin Ruhsat Durumu Tuzla Gemi insa Sanayi Bolgesindeki Deniz Igi (dolgu, yuzer havuz vb.) Yatirimlarina Iliskin Durum Tuzla Gemi Insa Sanayi Bolgesi Ulasim Durumu Tuzla Ilgesi Genel Verileri Tuzla Ulasim Verileri Tuzla Karayolu Ulasimi Tuzla Rayh Sistem Ula imi Tuzla Deniz Ula imi Tuzla Hava Tasimacihgi ve Lojistik Tuzla Tersaneler Bolgesi Yol Agindaki Sorunlar Tuzla Gemi insa Sanayi Bolgesinde isgilerin Bannma Durumu Tuzla Gemi insa Sanayi Bolgesinde Faaliyet Gosteren Tersanelerin Cahsma Alanlanna iliskin Durum Tuzla Gemi insa Sanayi Bolgesinde Alt isveren (Ta eron) Cahstinlmasma iliskin Durum Tuzla Gemi Insa Sanayi Bolgesinde Egitim Durumu 135 DORDUNCU BOLUM is SAGLIGI VE GUVENLIGi 4.1. Giris is Saghgi ve Guvenliginin Tammi ve Amaci Cumhuriyet Doneminde is Saghgi ve Guvenligi i Saghgi ve Guvenligi Mevzuati Teskilatlanma, Denetim ve Yaptinmlara ili kin Duzenlemeler I verenin Cah anlanm Gdzetme Borcuna ili kin Duzenlemeler Meslek Standardina Iliskin Mevzuat Sayih Kanun ile i Saghgi ve Guvenligine Iliskin Getirilen Yeni Diizenlemeler..l is Teftis i Teftisjnin Uluslararasi Dayanagi Is, Tefti ine ili kin Ulusal Duzenlemeler Tuzla ve Yalova Gemi Insa Sanayi Bolgesi i Teftisleri 153 Turkiye Buyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

18 I KAZALARI is, Kazasi ve Meslek Hastahginin Tanimi Kaza Nedenlerinin Analizi I Kazasi istatistikleri Tersanelerde Meydana Gelen Olumlu i Kazalan Tuzla Tersanelerindeki Kaza Nedenlerinin Analizi Fiziksel Nedenler (Tehlikeli Durumlar) Kisisel Nedenler (Tehlikeli Hareketler) Kazalann Temel Nedenleri Tersanelerde Yapilan Teknik islere iliskin is Guvenligi Riskleri ve Ahnmasi Gereken Teknik Onlemler 173 BESINCI BOLUM TERSANELERDE IS SAGLIGI VE GUVENLIGINE ILISKiN SORUNLAR VE DEGERLENDIRME 5.1 Kurumsallasma Alan Darhgi ve Yogunluk Kapasite Kullammi Mevzuat Alt Yapi Sorunlan Alt Isveren (Taseron) Uygulamasi Yetismis Isgucii Gahsma Saatleri Egitim Teknik Liseler Denizcilik ve Gemi in a Egitimi Veren Meslek Yuksek Okullan Gemi in aati ve Deniz Teknolojisi Dahnda Derece Veren Yuksek Ogretim Kurumlan I Saghgi ve Guvenligi Konusunda Egitim Veren Okullar Egitime ili kin Diger Oneriler Giivenlik Kulturii Kisisel Koruyucu Donanimlar (KKD) Sendikal Sorunlar Gevre Ruhsatlandirma Teknolojik Altyapi Deniz igi Yatmmlar Kooperatiflerin Sorunlanna iliskin Gozum Onerileri Bannma Yerleri ve Sosyal Tesisler Saglik Birimleri ve Hizmetleri t Saghgi ve Guvenligi Hizmetleri 220 ALTINCI BOLUM ONERILER 6.1 Yapisal Sorunlara iliskin Goziim Onerileri Cahsma Kosullan ve Organizasyona iliskin Cozum Onerileri Sendikalasmaya Iliskin Cozum Onerileri 222 Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

19 Bannma ve Sosyal Tesislere iliskin Coziim Onerileri Egitime Iliskin Coziim Onerileri itfaiye Teskilatina iliskin Oneri Hastane Kurulmasina Iliskin Oneri 223 KAYNAKLAR 225 TABLOLAR Tablo-1.1 Harcamalar yoluyla GSYIH gelismeleri 33 Tablo-1.2 Diinya deniz ta imacihgi (Milyon ton) 40 Tablo-1.3 Konteyner ticareti biiyume oranlan 44 Tablo-1.4 Deniz ta imaciliginda Tiirk bayrakli gemiler 49 Tablo-1.5 Deniz tasimaciliginda yabanci bayrakli gemiler 50 Tablo-1.6 Sicillere (TUGS ve MGS) kayitli gemi sayisi (150 GT ve uzeri) ( ) 54 Tablo-1.7 Diinya deniz ticaret filo siralamasi ve ulkemizin siralamadaki yeri (Ocak , 1000 GT ve uzeri) 56 Tablo-1.8 Gemilerin sicil limanina gore adet ve GRT dagilimi 57 Tablo-1.9 Tiirk bayrakli gemilerin tutulma yuzdeleri 58 Tablo-2.1 Adet bazinda gemi insa siparisleri diinya siralamasi (2008) 63 Tablo-2.2 Gemi in?a sanayinde mukayeseli ustiinlukler analizi 64 Tablo-2.3 Tersanelerin baslica bolumleri 75 Tablo-2.4 Turkiye'de bdlgelere gore tersaneler 84 Tablo-2.5 Turkiye'deki faal tersanelerin alan, kapasite ve istihdam sayisi 87 Tablo-2.6 Tersane kapasiteleri 92 Tablo-2.7 Yurt ici gemi insasi ( ) 94 Tablo Yillan bakim ve onanm faaliyetleri 103 Tablo-2.9 Bakim-onanm faaliyetlerinde mukayeseli ustiinlukler analizi 104 Tablo-2.10 Tersanelerimizde istihdam sayisi 104 Tablo-2.11 Cahsma saatleri 106 Tablo-2.12 Tersanelerde isgilik ucretleri 107 Tablo-2.13 Tersanelerde rdlatif verimlilik oranlan 107 Tablo-2.14 Yatinmlan devam eden ve planlanan yiizer havuz yatinmlan 111 Tablo-3.1 Ruhsat durumlan 127 Tablo sayih is Kanunu'nun 78. maddesi geregince cikartilan yonetmelikler 143 Tablo-4.2 Kazalann temel nedenieri 163 Tablo-4.3 Turkiye'de meydana gelen is kazalan ( ) 165 Tablo-4.4 Tuzla tersanelerinde olumlu is kazalan ( ) 166 Tablo-4.5 Dunya tersanelerinde olumlu kaza oranlan (Cahsan sayisma gore) 167 Tablo-4.6 Tuzla tersanelerinde olumlu kaza nedenieri ( ) 167 Tablo-5.1 Deniz Liman Isletme Meslek Yuksek Okulu (2 Yilhk) 209 Tablo-5.2 Gemi Insaati Meslek Yuksek Okulu (2 Yilhk) 209 Tablo-5.3 Gemi Makineleri Meslek Yuksek Okulu (2 Yilhk) 209 Tablo-5.4 Guverte Meslek Yuksek Okulu (2 Yillik) 209 Tablo-5.5 Gemi Makine Meslek Yuksek Okulu (4 Yilhk) 209 Tablo-5.6 Diger Meslek Yuksek Okullan (4 Yillik) 210 Tablo-5.7 Gemi insaati ve deniz teknolojisi dahnda derece veren yuksek ogretim kurumlan Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

20 -20- SEKILLER Sekil-1.1 Global filo gelisimi 52 Sekil-1.2 Turk deniz ticaret filosunun gelisjmi 53 $ekil-1.3 Tiirk deniz ticaret filosunun yas. gruplan itibariyle dagilimi 54 Sekil-1.4 Denetlenen ve alikonan Tiirk bayrakh gemiler ( ) 59 Sekil-2.1 Gemi insa kapasitesi 62 Sekil-2.2 Gemi in a projeksiyonu 63 ekil-2.3 ihrag edilen gemi sayisi 69 $ekil-2.4 Gemi in a sanayi ihracati 69 Sekil-2.5 Turkiye'deki tersane sayisi 85 Sekil-2.6 Turkiye'deki tersaneler 85 $ekil-2.7 Faaliyette olan tersane sayisi ( ) 86 ekil-2.8 Gemi insa kapasitesinin yillara gore degisjmi 93 $ekil-2.9 in$a edilen en buyiik tonajh gemi 95 ekil-2.10 Mega yat siparisjeri yiizde olarak ulkeler siralamasi (2008) 95 $ekil-2.11 Adet bazinda teslim edilen gemiler 96 Sekil-2.12 DWT bazinda teslim edilen gemiler 96 $ekil-2.13 Teslim edilen gemiler kimyasal tanker sayisi 97 $ekil-2.14 Teslim edilen romorkor sayisi 97 ekil 2.15 Gemi ve yat siparis rakamlan ( ) 98 $ekil 2-16 Diinya gemi yapim siparisjerinin adet dagilimi 99 $ekil-2.17 Tiirk tersanelerinin adet bazinda siparis defteri durumu 99 ekil Turk tersanelerinin DWT bazinda siparis defteri durumu( ) 100 $ekil-2.19 Turk tersanelerindeki siparisjerin armatoriin uyruguna gore tonaj dagilimi 100 ekil-2.20 Tiirk tersanelerindeki siparislerin armatoriin uyruguna gore adet dagilimi Sekil-2.21 Siparis alinan en biiyuk tonajh gemi 101 Sekil-2.22 Siparis alinan kimyasal tanker sayisi ( ) 101 $ekil yillannda siparis. alinan kimyasal tanker tonaji 102 ekil-2.24 Dunyada bakim-onanm gelirleri 103 $ekil-2.25 Tersanelerimiz istihdam durumu ( ) 105 ekil-2.26 Guney Kore gemi insaatinda istihdam durumu 105 ekil-2.27 Japonya gemi in aatinda istihdam durumu 106 ekil-2.28 Devam eden tersane projelerinin sayisi ve iliere gore dagilimi 110 ekil-2.29 Planlanan tersane projelerinin sayisi ve iliere gore dagilimi 110 $ekil-2.30 Yiizer havuz kaldirma kapasitesi 111 $ekil-2.31 Gemi yan sanayindeki istihdam durumu 118 Sekil-3.1 Tuzla ulasim durumu 129 Sekil-4.1 Kaza nedenlerinin tanimi 158 ekil-4.2 Kaza nedenleri 160 ekil-4.3 Is kazalarinda tehlikeli durum ve tehlikeli hareket iliskisi 161 ekil-4.4. Kaza zinciri 161 $ekil-4.5 Guvenlik onlemleri ile potansiyel kaza arasindaki ili ki 164 Sekil-4.6 Kazaya yakin durumlar 164 ekil-4.7 Tersanelerdeki i kazasi sayisi 166 ekil-4.8 Kaza nedenleri 168 Turkiye Buyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

21 -21- I. KOMISYONUN ISLEYISi I.I Arastirma Onergelerinin Ozeti ve Konusu 23. Donemde Meclis Arastirmasi Komisyonumuzun kurulmasina dayanak teskil eden, Istanbul Milletvekili Cetin SOYSAL ve 20 Milletvekilinin, Tuzla Tersaneler Bolgesinde yasanan is kazalannin arastinlarak alinmasi gereken onlemlerin belirlenmesi amaciyla (10/121), Kars Milletvekili Gurcan DAGDA ve 23 Milletvekilinin, tersanelerdeki is kazalannin arastirilarak is guvenliginin saglanmasi ve calisma kosullarinin iyilestirilmesi igin alinmasi gereken onlemlerin belirlenmesi amaciyla (10/129), istanbul Milletvekili Hasan Kemal YARDIMCI ve 26 Milletvekilinin, basta gemi in a sanayi olmak iizere denizcilik sektortinde yasanan sorunlann arastirilarak alinmasi gereken onlemlerin belirlenmesi amaciyla (10/132) ve istanbul Milletvekili Sebahat TUNCEL ve 19 Milletvekilinin, gemi insa sektoriindeki isgi giivenligi ve gahsma kosullarinin ara?tinlarak alinmasi gereken onlemlerin belirlenmesi amaciyla (10/134), Anayasanin 98., Turkiye Biiyiik Millet Meclisi igtiizugunun 104. ve 105. maddeleri uyannca bir Meclis arastmnasi agilmasim isteyen onergelerinin gerekgelerinde ozetle; Denizcilik sektdriiniin tiim diinya ulkeleri ve Turkiye igin biiyiik onem tasidigi, bugun diinya ticaretinin % 80'inin deniz yoluyla yapildigi, Turkiye'de de bu sektoriin hizh bir ivme kazandigi ve sorunlarinin arastinlmasi gerektigi, Buna paralel olarak ulkemizde gemi insa sektorunun de son yillarda hizh bir buyiime igine girdigi, bu buyumenin Tiirkiye'yi gemi in a sanayisinde diinya ilkleri arasina tasidigi ve rekabet giictiniin ucuz isgiiciinden kaynaklandigi, Ama bu buyumenin ekonomik katkisinin yam sira bazi yapisal sorunlan da beraberinde getirdigi, ozellikle Tuzla Tersaneler Bolgesinde artan is yogunlugu ve i gi sayisma paralel olarak gahsma ortamlannda ahnan is saghgi ve guvenligi dnlemlerinin yeterli olmadigi, son yillarda tersanelerde gergeklesen olumlu ve yaralanmah is kazalannin sayismda surekli bir artis gozlemlendigi, bu kazalann birgogunun onlenebilir nitelikte oldugu, Gemi in a sanayisinde asil is olarak tanimlanan gemi yapimi isinin alt isverenlere yaptinlmasinin uygun olmadigi ve onlann da bu islerde egitimsiz isgiler kullanmasinin kazalara yol agtigi ve bu kazalarda olen isgilerin genellikle alt isveren i gisi oldugu, oysa sadece uzmanhk gerektiren islerin alt isverenlere yaptinlmasinin gerektigi, Tersanelerde gahsan isgilerin biiyuk gogunlugunun sendikal hak ve ozgiirliiklerden faydalanamadigi ve alt isveren (taseronluk) sisteminin isgilerin bu tiir haklardan yoksun birakilmasina yol agtigi, Biiyiimekte olan denizcilik sektorunun kalifiye eleman ihtiyacinin da surekli arttigi ve bu hizh biiyiimeden kaynaklanan sorunlann denizcilik egitimi ile asilabilecegi, ifade edilmistir. Turkiye Biiyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

22 -22- I.II Komisyonun Kurulusu Ara tirmaya konu dort ayn onerge, konulannin benzer olmasi nedeniyle birlestirilerek, Genel Kurulun tarihli 69. birlesiminde gdru ulmus ve "Gemi Insa Sanayisindeki i Guvenligi ve G a l i s m a artlan Sorunlarinin Arastinlarak Ahnmasi Gereken Onlemlerin Belirlenmesi Amaciyla" bir Meclis Arastirmasi Komisyonu kurulmasi kararlastinlmistir. Komisyonun kurulusuna iliskin tarihli 911 sayih Kararda; arastirmayi yapacak Komisyonun 16 uyeden olusmasi, gahsma suresinin, Balkan, Baskanvekili, Sozcu ve Katip Uye secimi tarihinden itibaren 3 ay olmasi ve gerektiginde Ankara disinda da gahsma yapabilmesi hususlanna yer verilmistir. Komisyonun kurulus karan tarih ve sayih Resmi Gazete'de yayimlanmi tir. Bu karan takiben Genel Kurulun tarihli 97. Birlesiminde Komisyon uye segimi yapilmis ve aym tarihte, en yash uye sifatiyla Istanbul Milletvekili Mithat MELEN'in baskanhginda yapilan Komisyon toplantisinda; Baskan, Baskanvekili, Sozcu ve Katip uyeliklere yapilan segimler sonucunda a agida adlan ve segim gevreleri yazih milletvekilleri segilmislerdir: Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

23 -23- ADI VE SOYADI UNVANI PARTISI SECIM CEVRESI Mehmet DOMAC BASKAN AK PARTi istanbul Fuat BOL BASKANVEKILI AK PARTi istanbul Mehmet Beyazit DENiZOLGUN s o z c u AK PARTi istanbul Abdurrahman KATiP AK PARTi ANTALYA ARICI ibrahim Halil MAZICIOGLU UYE AK PARTi GAZIANTEP Mithat MELEN UYE MHP istanbul Bayram Ali MERAL UYE CHP istanbul Cetin SOYSAL UYE CHP istanbul Sebahat TUNCEL UYE DTP istanbul Ozlem PiLTANOGLU TURKONE UYE AK PARTi istanbul Gurcan DAGDAS UYE MHP KARS Azize Sibel GONUL UYE AK PARTI KOCAELi Recai BERBER UYE AK PARTi MANiSA Ali Riza OZTURK UYE CHP MERSIN Hasan Ali CELiK UYE AK PARTi SAKARYA Mustafa CUMUR UYE AK PARTI TRABZON Bu secime iliskin 915 sayih Turkiye Biiyiik Millet Meclisi Karari tarih ve sayih Resmi Gazete'de yayimlanmistir. Turkiye Biiyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

24 I.III Komisyonun Gorev, Yetki ve Suresi tarihinde gahsmalanna baslayan Komisyonumuz; Anayasanin 98., Turkiye Biiyuk Millet Meclisi igtiiziigiinun 104. ve 105. maddeleri ile diger hukumleri gergevesinde gorev yapmi tir. TBMM Igmzugu'nun 105. maddesi geregi, 3 ayhk sure igerisinde gahsmalanni tamamlayan Komisyonumuz, bu sure igerisinde 14 toplanti yapmis, konu hakkinda bilgi edinmek iizere ilgili kamu ve ozel kurulusjardan yetkililer ile sivil toplum kuruluslanndan temsilciler ve akademisyenler davet ederek goriislerini almis, rapor yazim asamasinda yararlanilmak iizere ilgili kamu kurumlan, sivil toplum kuruluslan ile iiniversitelerin ilgili bolumlerinden bilgi ve belgeler temin etmistir. I.IV Komisyonun Gahsmalan Genel Kurul Karan geregince; Baskanlik Divani segiminin yapildigi tarihten itibaren gah malanna baslayan Komisyonumuz, tarihli ilk toplantisinda gahsma programini belirlemis ve bu gergevede; Komisyonun gerekli gormesi halinde yurt iginde ve yurt disinda Komisyon olarak ya da olusturulacak alt komisyonlar marifetiyle mahallinde inceleme ve arastirmalar yapilmasina, Komisyon gahsmalanna yardimci olmak iizere, kamu kurum ve kuruluslanndan uzman gorevlendirilmesine, konuyla ilgili gerekli yazi malann yapilmasi, davet edilecek kisi ve kurumlann tespiti hususlannda Komisyon Baskanligmin yetkili kihnmasina, Komisyon goriismelerinde tam tutanak tutulmasina, Komisyonun Genel Kurul gahsma saatlerinde de gahsma yapabilmesi igin igtiiziigiin 35. maddesi uyannca Baskanlik Divanindan izin istenmesine, Komisyon gahsmalanni kamuoyuna duyurabilmek, kurum ve kuruluslar ile vatandaslardan gelebilecek olan konuya iliskin her tiirlii bilgiye gabuk ulasabilmek amaciyla web sitesi kurulmasina ve elektronik posta adresi ahnmasina, karar verm i stir. Komisyon gahsmalanna ve rapor yazimina teknik katkida bulunmak iizere; TBMM Kanunlar ve Kararlar Muduriugu Yasama Uzmani Ramazan DOGANAY, Denizcilik Mustesarhgi Gemi insaat ve Tersaneler Genel Mudurlugii Muhendisi Biilent EYYUPOGLU, Gahsma ve Sosyal Guvenlik Bakanligi is Teftis Kurulu Baskanligi Bas i Mufettisi Mustafa Cengiz AYNA, Cahsma ve Sosyal Guvenlik Bakanligi is Saghgi ve Guvenligi Genel Muduriugu Uzmani Kenan YAVUZ, Basbakanlik Ozellestirme idaresi Baskanligi Uzmani Dr. Nur Jale ECE Komisyonda uzman olarak gorev almislardir. Turkiye Biiyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

25 -25- I.V Komisyon Toplantilan Komisyon tarafindan yapilan toplantilar ile bu toplantilara Komisyonu bilgilendirmek iizere katilan kurum, kurulus ve sahislar asagidaki tabloda gosterilmistir: 1. TOPLANTI TOPLANTI TOPLANTI TOPLANTI Komisyon Ba kanhk Divam Secimi Komisyon toplanti ve galisma programinin gdriisulmesi Basbakanlik Denizcilik Miistesarhgi Gemi insa ve Tersaneler Genel Mudurlugu Gah ma ve Sosyal Guvenlik Bakanhgi is Saghgi ve Guvenligi Genel Mudurlugu -Yasar Duran AYTA Genel Miidiir - Mehmet KIRDAGLI Genel Mudur Yrd. - Kadir ERKAN ube Mudur V. - Kasim OZER Genel Mudur - Kenan YAVUZ Genel Mudurluk Uzmani - Abdullah ILIGEN istanbul Bolge Laboratuar efi 5.TOPLANTI Gahsma ve Sosyal Guvenlik Bakanhgi Is Teftis Kurulu Baskanhgi -Faik ARSEVEN Is Teftis. Kurulu Baskani -Mustafa Cengiz AYNA Bas Is Mufettisi -Ali KARACA Bas Is Mufettisi -Murat GURSOY is Miifettisi 6. TOPLANTI Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi Gahsma Ekonomisi ve Endustri iliskileri Bolumii -Prof. Dr. Giirhan FI EK Ogretim Uyesi Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

26 Saghk Bakanligi Temel Saghk Hizmetleri Genel Muduriugu 7.T0PLANTI Istanbul Buyuksehir Belediyesi Genel Sekreterligi istanbul Teknik Universitesi Gemi insaati ve Deniz Bilimleri Fakiiltesi - Uzm. Dr. Hasan IRMAK Genel Miidur Yrd. - Dr. Hinc YILMAZ Saghk Bakanligi izleme ve Degerlendirme Birimi -Mustafa C0LAK0GLU Galisanlann Saghgi ube Mudurii -Muzaffer HACIMUSTAFAOGLU Genel Sekreter Yrd. -Ali KARAHAN itfaiye Daire Bsk. -Davut CAKIR imar ve Sehircilik Daire Bsk. -Prof. Dr. AYiicel ODABASI Ogretim Uyesi -Do? Dr. Mustafa insel Ogretim Uyesi Turkiye Biiyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

27 TOPLANTI Tiirk Loydu Vakfi -RTansel TIMUR iktisadi isjetmesi Deniz Endiistrisi Bdlum Baskani -Doc.Dr. Mustafa INSEL Ydnetim Kurulu B k. -Ayfer ADIGUZEL Endustri ve Belgelendirme Bdlum Baskani - evki BAKIRCI Genel Mudur TMMOB Gemi Miihendisleri Odasi -RTansel TiMUR Balkan -M. Erdal KILIC Genel Sekreter -Aycin OZSAKABA$I I Saghgi ve Guvenligi Komisyon Baskani -Gokhan ABANA Uye -Gulsah KO AR Is Saghgi ve Giivenligi Komisyonu Bsk. Yrd. 9.T0PLANTI Gemi in a Sanayicileri -Murat BAYRAK Birligi Baskanhgi (GISBiR) Ydnetim Kurulu Bsk Nermi NIGIZ Genel Sekreter Gemi Sanayicileri -Ziya GOKALP Dernegi (GESAD) Ydnetim Kurulu Bsk. -Mustafa UNAR Genel Sekreter -Prof. Dr. Ahmet Dursun ALKAN -Yiicel GUNDOGDU Uye -Adil TURGUT Uye 10.TOPLANTI Dok Gemi-is Sendikasi - Necip NALBANTOGLU Genel Baskan Ismail Hakki ERBA Genel Baskan Yardimcisi -Ayhan DEMIRBOZAN Turkiye Buyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

28 Limter Is Sendikasi -Cem DINC Genel Baskan -Hakki DEMERAL Genel Baskan Vekili -Kamber SAYGILI Genel Sekreter 11.TOPLANTI T0PLANTI RMK Marine Gemi Yapimi Sanayi ve Deniz Tasimaciligi i letmesi A.. Referans Gazetesi -Nuri UYGUR Genel Miidiir Yrd. -Osman ONDE Arasti rmaci - Yazar Milli Egitim Bakanligi Erkek Teknik Ogretim Genel Mudurlugu Yardgem A.. -Huseyin ACIR Genel Miidiir -Harun AKDER Ticaret Mudurii 13.T0PLANTI Yildiz Teknik Universitesi Makine Fakultesi Gemi Insaati ve Gemi Makineleri Bdlumii -Prof.Dr. Ahmet Dursun ALKAN Ogretim Uyesi -Prof.Dr.Tamer YILMAZ Ogretim Uyesi -Ugur Bugra CELEBI Arastirma Gorevlisi Istanbul Deniz Ticaret Odasi -Metin KALKAVAN Ydnetim Kurulu Baskani -Halim METE Ydnetim Kurulu Bsk. Vekili -Erol YUCE Meclis Baskani 14.T0PLANTI Tuzla Kaymakamhgi Tuzla Belediye Baskanhgi Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanlan insaati (DLH) Genel Mudurlugu istanbul Buyuksehir Belediyesi Ruhsatlandirma ube Mudurlugu -Fahri KESER Kaymakam -Mehmet Demirci Belediye Baskani -Metin TAHAN Genel Miidiir Vekili -Yasar PARLAK ube Miidiirii Turkiye Buyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

29 -29- I.VI Komisyonun Ankara Disinda Yaptigi Cahsmalar Komisyonumuz tarihli toplantisinda aldigi karar kapsaminda, sorunlann yerinde tespiti igin Ankara disinda bazi incelemelerde bulunmustur. Asagidaki tabloda belirtilen tarihlerde yapilan incelemelerde, sorunlar yerinde gdzlemlenmis, alanin tiim taraflan dinlenmi ve onemli tespitlerde bulunulmustur. 11 Mayis 2008 Istanbul-Tuzla Sel ah Tersanesi (is kazasi nedeniyle) 16 Mayis 2008 Istanbul-Tuzla 1 -Tiirk-Ter Tersanesi 2-Sedef Tersanesi 3-Aykin Denizcilik 4 Haziran 2008 Istanbul-Tuzla 1 -istanbul Tersanesi 2-Torgem Tersanesi 3-Elkon Elektrik(Alt Isveren) 4-Cindemir Tersanesi 5-Nuh Kiigiik Sanayi Sitesi (Yat insa) 5 Haziran 2008 Yalova (Yalova- Altinova Tersane Girisimcileri A.S.) 1 -Besikta? Tersanesi 2-Naci Selimoglu Tersanesi 3-Altintas Tersanesi 4-Cemre Tersanesi 12 Haziran 2008 Istanbul Deniz Ticaret Odasi Meclisi "Tuzla Tersaneler Bolgesindeki isgi Kazalan" giindemli meclis toplantisina katihm. Turkiye Biiyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

30 -30- BiRINCi BOLUM DUNYADA VE TURKIYE'DE DENIZ TICARETI 1.1 DUNYA VE TURKIYE EKONOMISI Diinya Ekonomisi Diinya ekonomisi 2007 yili iginde, Gayri Safi Yurtigi Hasda (GSYIH) bazinda giiglu bir buyume gostermistir yili sonunda GSYIH'nm bir onceki yila gore degisimi ulkeler bazinda; Japonya +1,9%, Avro bolgesi + % 2,7, ABD +% 2,8, Cin +% 11,2; Giiney Kore +% 5,2, Hindistan +% 8,9, Brezilya +%5,7 ve Rusya +% 7,6 olup Cin'in buyume hizi en etkileyici olamdir (DPT, 2008). Diinya borsalan da 2007 yilmda gok olumlu bir yd gegirmi, ve basjica endeksler artis gostermistir. Dow Jones Endeksi + % 6.3, Almanya DAX +%20, Japonya Nikkei % +1.8% ve anghay endeksi ise + % oraninda artmi tir yilinda ABD Dolan birgok para birimi kar isinda deger yitirmis, Avro ABD Dolan karsisinda % 0,8, Kore Won'u % 8,0 deger kazanmis, Japon Yeni ise ABD Dolan kar isinda % 0,1 gibi kiiguk bir oranda deger kaybetmistir. Ayrica, 2006 yih sermaye piyasalan igin de olumlu bir yd olmus, bashca endeksler yuksek degerlerde gergekle mi tir. Dow Jones endeksi +4,0, Almanya'da DAX +6,9, Japonya'da NIKKEI +% 16,2 ve Cin'de CLSA endeksi +% 214 oranlannda artarak yih kazangla kapatmistir (DTO, 2007) yilinda ABD dolan pek gok para birimi karsisinda biiyiik dis ticaret agigi beraberinde deger yitinni?, Avro +10,6 % oraninda ve Kore Won'u +1,1 % oraninda degerlenmistir. Buna karsilik Japon yeni ABD dolan karsisinda - 6,1 % oraninda deger yitirmistir. Diinya ham petrol fiyati Brent bazinda ortalama 2001 yihnda 24,5 ABD dolar/varil, 2002 yihnda 24,99 ABD dolan/varil 2003 yihnda 28,38 ABD dolan/varil, 2004 yihnda 38,2 dolar/varil, 2005 yihnda yakla ik 70 dolar, iken 2006 yihnin agustos ayi baslannda Brent petrolun varil fiyati 78 dolara kadar gikti yihnda petrol fiyatlan varil ba ina 100 dolara yaklasmis olup Temmuz 2008'de 147 dolara ulasmistir. Petrol fiyatlannm artmasimn diinya ekonomisi iizerindeki oiumsuz etkisi enflasyonist baskiyi arttirmakta, biiyiimeyi dii urmekte, faizler artmakta, cari agigi arttirmakta, yatinmlarda durgunluk yaratmakta, petrol ihrag eden iilkelerde meydana gelen tasarruflann yatinma ddnii memesi gibi dunya ve Tiirkiye ekonomisi uzerine oiumsuz etkileri olmaktadir. Ulkelere gore Dunya ekonomisindeki gelismeler asagida verilmektedir (DPT, 2008): ABD: ABD'de GSYH 2008 yih ilk geyreginde bir onceki doneme gore yiizde 1,0 artarak yilhk bazda yiizde 2,5 oraninda yiikselmistir. ABD'de tuketici fiyatlan endeksi (TUFE) Mayis Turkiye Buyiik Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

31 -31- ayinda yiizde 0,6 artarak, gegen yilin ayni donemine gore Nisan ayindaki yiizde 3,9 seviyesinden yiizde 4,2 oranina yukselmistir. Ulkede, uretici fiyatlan endeksi (UFE) Mayis ayinda yiizde 1,4 ile beklentilerin uzerinde agiklanmistir. Sanayi uretimi Mayis ayinda yiizde 0,2 azalmis ve kapasite kullanim orani da Nisan ayindaki 79,7 seviyesinden 79,4 seviyesine gerilemistir. Perakende sati lar ise, Mayis ayinda yuzde 1,0; otomotiv sektoru dismdaki gekirdek satislar da yiizde 1,2 artmi tir. Yeni konut in aatlan ise Mayis ayinda yiizde 3,3 gerileyerek Mart 1991'den beri kaydedilen en dusiik seviyede gercekle mi tir. ABD'de Mart ayinda 56,5 milyar dolar olarak gergeklesen dis ticaret agigi Nisan ayinda 60,9 milyar dolara yukselmistir yili Nisan doneminde yilhk bazda ihracat yiizde 19,2 yiikselirken, ithalat yiizde 13,5 oramnda artmistir. Japonya: Japonya Merkez Bankasi (BOJ), beklendigi iizere, yiizde 0,50 olan gosterge faiz oramni degishrmemistir. TUFE, Mayis ayinda yiizde 0,8 artarak gegen yilin ayni donemine gore yiizde 1,3 oramnda artmi tir. Boylece, Japonya'da son on yilin en yuksek TUFE artisi kaydedilmi tir. Issizlik orani ise, Mayis ayinda, mevsim etkilerinden anndinhni? verilerle, Nisan ayindaki yiizde 4,0 seviyesini korumustur. Euro Bolgesi: Avrupa Merkez Bankasi (ECB), yuzde 4,0 seviyesinde olan gosterge faiz oramni beklendigi iizere degistirmemistir. Euro bolgesinde GSYH, 2008 yihnin ilk iig ayinda 2007 yihnin son geyregine gore yiizde 0,8, gegen yilin ayni donemine gore de, mevsim etkilerinden anndinlmis verilerle, yiizde 2,2 oramnda artmistir. Euro bolgesinde TUFE, ilk tahminlere gore, Mayis ayinda yuzde 0,6 artarak gegen yilm ayni donemine gore yiizde 3,7 oramnda yukselmistir. Nisan ayinda yilhk enflasyon yiizde 3,3 olarak gergeklesmi ti. Euro bolgesi dis ticaret dengesi Nisan ayinda 2,3 milyar euro fazla vennisrir. Nisan ayinda, mevsim etkilerinden anndinlmi verilerle, ihracat yiizde 6,2, ithalat ise yiizde 3,6 oramnda artmi tir. Perakende satislar ise, Nisan ayinda, Mart ayina gore yuzde 0,6 oramnda artmis, gegen yilm ayni donemine gore ise yiizde 2,9 oramnda gerilemistir. Euro bolgesinde istihdam 2008 yih ilk geyreginde, bir onceki ddneme gore yiizde 0,3, gegen yilin ayni donemine gore ise yiizde 1,6 artmistir. Ingiltere: ingiltere Merkez Bankasi (BoE), yiizde 5,0 seviyesinde olan gosterge faiz oramni degistirmemi tir yihnin ilk iig ayinda, nihai verilere gore GSYH, yiizde 0,3 oramnda yiikselerek bir onceki yilin ayni donemine gore yiizde 2,3 oramnda artmi tir yih son geyreginde GSYH yiizde 0,6 oramnda artmisti. ingiltere'de, Nisan ayinda yiizde 3,0 olan yilhk TUFE artisi, Mayis ayinda yiizde 3,3 oranina yukselmistir. Ulkede, issizlik orani ubat-nisan doneminde yiizde 0,1 artarak gegen yilin ayni donemine gore yiizde 0,2 oramnda yukselmistir. Gin: GSYH, 2008 yihnin ilk geyreginde, yiizde 10,6 oramnda artarak beklentilerin uzerinde gergeklesmi tir yih ddrdiincii geyregindeki GSYH arti i yiizde 11,2 seviyesinde gergeklesmish. Cin'de TUFE artisi, Mayis ayinda gegen yilm aym donemine gore, Nisan ayindaki yiizde 8,5 seviyesinden yiizde 7,7 oranina gerilemistir. Mart ayinda yilhk TUFE artisi yiizde 8,3 olarak gergeklesmi ti. Hukumet tarafindan daha once yiizde 4,8 olarak agiklanan yilhk enflasyon hedefinin tutturulamayacagi beklenmektedir. Turkiye Biiyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)

32 -32- Cin'de uretici fiyatlan Mayis ayinda gegen yihn ayni donemine gore yiizde 8,2 artarak yaklasik son dort yihn en yiiksek seviyesine ulasmistir. Bilindigi uzere, Nisan ayinda uretici fiyatlan endeksindeki yilhk artis yiizde 8,1 olarak gergeklesmisti. Ulkede, Mayis ayinda dis ticaret fazlasi 20,2 milyar dolar gerilemis olup, gegen yihn aym donemine gore yuzde 10 oraninda azalmistir. Cm'de sanayi iiretimi Mayis ayinda gegen yihn ayni donemine gore yiizde 16 oraninda artmistir. Nisan ayinda iiretimdeki yilhk artis yiizde 15,7 olarak gergekle misti. Arjantin: Arjantin'de, GSYH 2008 yili birinci geyreginde yuzde 8,4 oraninda artmistir yih son geyregindeki biiyiime yuzde 9,1 olarak gergekle misfi. Ulkede, TUFE, Mayis ayinda yiizde 0,6 oraninda yukselerek 2007 yihnin aym donemine gore yiizde 9,1 oraninda artmistir. Nisan ayinda TUFE, yuzde 0,8 oraninda artarak gegen yihn aym donemine gore yiizde 8,9 artmisti. Ulkede sanayi uretimi Mayis ayinda, mevsim etkilerinden arindinlmi? verilerle, Nisan ayindaki yiizde 8,5 seviyesinden yiizde 6,9 oramna gerilemistir. Boylece, yihn ilk be ayinda sanayi uretimindeki yilhk arti yuzde 7,1 olarak gergeklesmistir. Brezilya: Brezilya Merkez Bankasi, iilkede uygulanan siki para politikasi gergevesinde, enflasyon beklentilerindeki olumsuzluklan gidermek iizere, beklentilere uygun olarak, yiizde 11,75 seviyesinde olan gosterge faiz oranlanni 50 baz puan artirarak yiizde 12,25 seviyesine gikarmistir. Brezilya'da, GSYH 2008 yili birinci geyreginde yuzde 5,8 oraninda artmistir yili son geyregindeki buyume yiizde 6,2 olarak gergeklesmisti. Brezilya'da tuketici fiyatlan, Mayis ayinda yuzde 0,79 oraninda yukselerek gegen yihn aym donemine gore yiizde 5,58 oraninda artmistir. Nisan ayinda tuketici fiyatlan yiizde 0,55 oramnda yukselmi ve yilhk enflasyon yuzde 5,04 olarak gergeklesmisti. Gergeklesen enflasyon orani, Brezilya Merkez Bankasinin yiizde 4,5 olarak belirledigi enflasyon hedefinin uzerine gikmistir. Mart ayinda sanayi iiretimindeki artis yiizde 5,7 olarak gergeklesmisti. Mart ayinda yiizde 8,6 seviyesinde gergeklesen issizlik orani, Nisan ayinda yiizde 8,5 olarak gergeklesmistir. Rusya: Rusya'da, TUFE, giiglu yurtigi talebin ve uluslararasi piyaslarda yukselen gida fiyatlannm etkisiyle Mayis ayinda yiizde 1,4 oraninda beklentilerin uzerinde yukselerek 2007 yihnin ayni donemine gore yuzde 15,1 oraninda artmistir. Nisan ayinda TUFE, yiizde 1,4 oraninda artarak gegen yihn aym donemine gore yiizde 14,2 oraninda artmi ti. Deniz tasimacihginin dunya ekonomisi uzerindeki etkisini inceledigimiz zaman ABD'de faizlerin %1'e gekilmesinin gayrimenkul taleplerini arttirmasi, Amerika'da artan cari agik sonrasi artan devlet tahvili arzinin en buyuk ahcisinin G m v e Japonya olmasi, Cin'de demir gelik endustrisinin gelismesi ile gerekli olan harnmadde ve demir gelik ahmlannin deniz tasimaciligi ile yapilmasi deniz ticaretini giiglendirmi tir. Dunya ekonomisinin 2008 yihnda % 4,6 oranlannda buyuyecegi tahmin edilmekte olup buyume trendinin devam edecegi beklenmektedir. Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayisi: 295)