BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M"

Transkript

1 T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2751 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1709 BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M Yazarlar Doç.Dr. N. Serdar SEVER (Ünite 1, 6-8) Doç.Dr. R. Ayhan YILMAZ (Ünite 2) Yrd.Doç.Dr. Sevil BAYÇU (Ünite 3) Prof.Dr. Sevgi Ayfle ÖZTÜRK (Ünite 4) Prof.Dr. Yavuz ODABAfiI (Ünite 5) Editör Doç.Dr. Mine OYMAN ANADOLU ÜN VERS TES

2 Bu kitab n bas m, yay m ve sat fl haklar Anadolu Üniversitesine aittir. Uzaktan Ö retim tekni ine uygun olarak haz rlanan bu kitab n bütün haklar sakl d r. lgili kurulufltan izin almadan kitab n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay t veya baflka flekillerde ço alt lamaz, bas lamaz ve da t lamaz. Copyright 2013 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without permission in writing from the University. UZAKTAN Ö RET M TASARIM B R M Genel Koordinatör Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Genel Koordinatör Yard mc s Arfl.Gör.Dr. rem Erdem Ayd n Ö retim Tasar mc s Dr. Kadriye Uzun Grafik Tasar m Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö r.gör. Cemalettin Y ld z Ö r.gör. Nilgün Salur Dil Yaz m Dan flmanlar Yrd.Doç.Dr. Hülya Planc Okt. Gönül Yüksel Grafikerler Ayflegül Dibek Aysun fiavl Kitap Koordinasyon Birimi Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö r.gör. Cemalettin Y ld z Dizgi Aç kö retim Fakültesi Dizgi Ekibi Bütünleflik Pazarlama letiflimi ISBN Bask Bu kitap ANADOLU ÜN VERS TES Web-Ofset Tesislerinde adet bas lm flt r. ESK fieh R, Ocak 2013

3 çindekiler iii çindekiler Önsöz... ix Bütünleflik Pazarlama letiflimi: Tan m ve Geliflme Nedenleri... 2 G R fi... 3 BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M TANIMLARI... 3 Kavramsallaflt rmaya Yönelik Tan mlar... 3 fllemsellefltirmeye Yönelik Tan mlar... 3 BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M GEL fi M SÜREÇLER... 5 Dünyada Pazar ve Reklam Ortamlar n n Geliflimi... 5 Türkiye de Pazar ve Reklam Ortamlar n n Geliflim Süreci... 6 BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M N N GEL fi M NEDENLER... 7 Tom Duncan a Göre Bütünleflik Pazarlama letiflimi Yaklafl m n n Geliflim Nedenleri... 7 Schultz, Tannenbaum ve Lauternborn a Göre Bütünleflik Pazarlama letiflimi Yaklafl m n n Geliflim Nedenleri... 8 Dilenschneider a Göre Bütünleflik Pazarlama letifliminin Geliflim Nedenleri... 8 Reklam Ajanslar nda Görülen Yap sal De iflim... 8 Reklamverenlerde ve Da t m Kanallar nda Yap sal De iflim... 8 Geleneksel Reklam Ortamlar nda Maliyet Art fl... 8 Küresel ve Yerel Boyutlarda Artan Rekabet... 8 Reklamverenlerin Farkl Çözümleri Benimsemeleri... 9 Geleneksel Reklam Ortamlar n n Azalan Etkisi... 9 Zapping Olgusu ve Reklamlar Üzerindeki Etkisi... 9 Reklamverenlerin Geleneksel Reklam Ortamlar na Duyduklar Güvenin Azalmas... 9 Veri Taban Sistemlerinin Geliflmesi Bilgisayar ve nternet Kullan m ndaki Art fl ve Kullan m Biçimlerinde Gözlenen De iflim BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M NDE YEN BOYUTLAR Yeni letiflim Araçlar ve A zdan A za letiflim Boyutu Yeni Bir letiflim Yaklafl m Boyutu Özet Kendimizi S nayal m Yaflam n çinden Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar S ra Sizde Yan t Anahtar Yararlan lan Kaynaklar Reklam G R fi BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M VE REKLAM REKLAMIN ROLLER Reklam n Pazarlama Rolü Reklam n letiflim Rolü Reklam n Ekonomik Rolü ÜN TE 2. ÜN TE

4 iv çindekiler Reklam n Sosyal Rolü REKLAM TÜRLER Hedef Kitlesine Göre Reklamlar Amac na Göre Reklamlar Arac na Göre Reklamlar Co rafik Alana Göre Reklamlar REKLAMIN filevler Bilgilendirme Etkileme Hat rlatma ve Belirginli i Art rma De er Katma Di er Pazarlama letiflimi Çabalar n Destekleme REKLAMIN HEDEF K TLELER REKLAMIN OYUNCULARI Reklamveren Reklam Ajans Medya Hedef Kitle Özet Kendimizi S nayal m Yaflam n çinden Okuma Parças Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar S ra Sizde Yan t Anahtar Yararlan lan Kaynaklar Yararlan lan nternet Adresleri ÜN TE Halkla liflkiler ve Duyurum G R fi HALKLA L fik LER KAVRAMI VE SÜREC Halkla liflkiler Süreci HALKLA L fik LER TÜRLER HALKLA L fik LER ORTAM VE ARAÇLARI ç (Kurum çine Yönelik) Halkla liflkiler Ortam ve Araçlar nternet letiflimi ntranet Bas l Yay nlar Haber Bülteni (Haber Mektubu) Y ll k Çal flan Raporlar Duyuru Panolar Dilek-fiikayet Kutular /Bina Toplant lar Kurum çi Video Yay n Yüz Yüze letiflim F s lt Gazetesiyle Bafla Ç kmak D fl (Kurum D fl na Yönelik) Halkla liflkiler Ortam ve Araçlar Bas l Araçlar D fl Halkla liflkilerde Görsel ve flitsel Araçlar Organizasyon Faaliyetleri DUYURUM Duyuruma Neden Olabilecek Konular... 54

5 çindekiler v Duyurum Türleri Duyurumun Kontrolü Duyurumda Planlama Durum Analizi Hedef Kitle Strateji/Planlama Hedefler ve Amaçlar Taktikler Bütçe Zamanlama Ne Kadar Zaman Al r? Özet Kendimizi S nayal m Yaflam n çinden Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar S ra Sizde Yan t Anahtar Yararlan lan Kaynaklar Sat fl Tutundurma ve Kiflisel Sat fl G R fi SATIfi TUTUNDURMA KAVRAMI VE ÖZELL KLER Sat fl Tutundurma Faaliyetlerinin Güçlü ve Zay f Yönleri TÜKET C LERE YÖNEL K SATIfi TUTUNDURMA FAAL YETLER N N AMAÇLARI VE ARAÇLARI Tüketicilere Yönelik Sat fl Tutundurma Faaliyetlerinin Amaçlar Tüketicilere Yönelik Sat fl Tutundurma Araçlar Örnek Ürün Da t m Kupon Da t m Arma anl Paketler (Çoklu Ürün Paketleri) Arma an Da t m Fiyat ndirimleri Para adeleri Sat fl Noktas Etkinlikleri Yar flma ve Çekilifller S kl k Programlar Etkinlik Pazarlamas Ortaklafla Sat fl Tutundurma Programlar ARACILARA YÖNEL K SATIfi TUTUNDURMA FAAL YETLER N N AMAÇLARI VE ARAÇLARI Arac lara Yönelik Sat fl Tutundurma Araçlar K fi SEL SATIfi VE ÖZELL KLER Kiflisel Sat fl n Güçlü ve Zay f Yönleri SATIfiÇILIK TÜRLER VE SATIfiÇILIK FAAL YETLER Siparifl Alan Sat flç lar Siparifli Destekleyen Sat flç lar Siparifl Elde Eden Sat flç lar Günümüzde Sat flç Özellikleri ve Sat flç l k Faaliyetleri K fi SEL SATIfi SÜREC Sat fl fllemi Öncesi Aday Müflteri Bulma ve Yeterlili ine Karar Verme ÜN TE

6 vi çindekiler Ziyaret Öncesi Planlama Sat fl Aflamas Yaklaflma (Müflteri le lk Görüflme) Müflteri htiyaçlar n n Analizi Sat fl Sunuflu Sat fl Sonras tirazlar n Karfl lanmas Sat fl n Kapanmas Sat fl Sonras Özet Kendimizi S nayal m Yaflam n çinden Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar S ra Sizde Yan t Anahtar Yararlan lan Kaynaklar ÜN TE 6. ÜN TE Ürün, Fiyat ve Da t m n letiflim Boyutu G R fi ÜRÜN TANIMI Ürün Konumland rma Ürün Yaflam E risi AMBALAJIN LET fi MDEK ÖNEM MARKA Marka Ürün liflkisi Marka ve Göstergebilim F YAT VE MÜfiTER ODAKLILIK Fiyat Kalite liflkisi Sembolik ve Psikolojik Fiyatlar DA ITIM KANALLARI Ma aza maj Teflhir ve Tanzim Özet Kendimizi S nayal m Yaflam n çinden Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar S ra Sizde Yan t Anahtar Yararlan lan Kaynaklar A zdan A za letiflim ve Pazarlama G R fi A IZDAN A IZA LET fi M N DO ASI A zdan A za letiflimin Tan m A zdan A za letiflimin Gücü A zdan A za letiflim ve Pazarlama liflkisi Tüketici Karar Alma Süreci Kifliler Aras Etkenler Kifli D fl Etkenler Kiflisel Etkenler A IZDAN A IZA LET fi M N AVANTAJLARI A IZDAN A IZA LET fi M TÜRLER

7 çindekiler vii A IZDAN A IZA LET fi M N ETK S N BEL RLEYEN ETKENLER BAfiARILI A IZDAN A IZA LET fi M N KURALLARI Özet Kendimizi S nayal m Yaflam n çinden Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar S ra Sizde Yan t Anahtar Yararlan lan Kaynaklar Bütünleflik Pazarlama letifliminde Uygulama Yaklafl mlar ve Yeni Medya G R fi GELENEKSEL PAZARLAMA LET fi M NE BAKIfi Kiflileraras letiflim Modeli Kiflisel Deneyim Alanlar (Tüketici Bilgi flleme Süreçleri) BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M MODELLER Colorado Üniversitesi Makro Bütünleflik Pazarlama letiflimi Modeli Mesaj Tutarl l Etkileflim Sosyal Sorumlulu a Dayal Pazarlama Anders Gronstedt in letiflim Kalitesine Dayal Örgütsel Bütünleflik Pazarlama letiflimi Modeli Reklamveren Boyutu Reklam Ajanslar Boyutu BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M NDE YEN MEDYANIN KULLANIMI Bireysellik Etkileflim Sanal Ortamdaki Bütünleflik Pazarlama letiflimi Araçlar Özet Kendimizi S nayal m Yaflam n çinden Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar S ra Sizde Yan t Anahtar Yararlan lan Kaynaklar Bütünleflik Pazarlama letiflimi Yönetimi G R fi PAZARLAMA LET fi M MODEL BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M N N BEL RG N YÖNLER Sinerji Tüketiciler Sürecin Bafllang ç Noktas n Oluflturur Farkl Mesajlar Mutlaka Tek Bir Ses Olarak Tüketiciye Yans mal d r LET fi M KARMASI ÖGELER N N YÖNET M : BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M PLANLAMA MODEL BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M ÖRNE : N KE Durum Analizi Sektör Analizi Ürün, Hizmet Ya da Markan n Analizi Fiyat Analizi ÜN TE 8. ÜN TE

8 viii çindekiler Da t m Noktas Analizi Hedef Pazar Analizi letiflim Sürecinin Analizi Bütünleflik Pazarlama letiflimi Program n n Gelifltirilmesi Bütçenin Belirlenmesi B R BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M ÖRNE : GAP BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M ÇABALARININ ÖLÇÜMÜ VE DE ERLEND R LMES Özet Kendimizi S nayal m Yaflam n çinden Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar S ra Sizde Yan t Anahtar Yararlan lan Kaynaklar

9 Önsöz ix Önsöz Her gün yüzlerce ürünün tüketiciye sesini duyurmaya, kurumlar n farkl l klar - n göstererek tüketici tercihlerini etkilemeye çal flt bir dünyay pazarlama iletiflimi olmaks z n düflünmek neredeyse imkâns zd r. Tüketiciye ya da di er ilgili kitlelere ulaflmaya, kendilerini onlara anlatmaya çal flan tüm kurumlar reklamdan halkla iliflkilere, sat fl tutundurmadan kiflisel sat fla mesajlar n iletecekleri birçok uygulamadan yararlan rlar. Kurumun her bir etkinli i kadar ürünlerinin ambalaj, markas, fiyat ve sat fl ortam da kurumla/markayla ilgili mesajlarla ilgili kitlelere ulafl r. Kurum taraf ndan reklamla, sat fl tutundurma vb. uygulamalarla aktar lan planlanm fl mesajlar kadar, a zdan a za iletiflim, hizmet sunumu esnas ndaki etkileflimler vb. yollarla hedef kitlelere ulaflan planlanmam fl mesajlar da vard r. Önemli olan bunlar n da fark nda olarak pazarlama iletiflimi faaliyetlerini yürütmektir. Bu fark ndal k ise bütünleflik pazarlama iletiflimi ile hayat bulacakt r. Kurumun ilgili kitlelere ulaflma çabalar içinde giriflti i her pazarlama iletiflimi uygulamas n n; kurumun misyonunu, de erlerini, hedeflerini ve kimli ini yans tmas, uygulamalar aras nda tutarl l n olmas çok önemlidir. Uygulamalar aras ndaki tutarl l k ise bütünleflik bir pazarlama iletiflimi yaklafl m n gerektirir. Bütünleflik bir pazarlama iletiflimi uygulamas ; oda a tüketiciyi yerlefltiren ve tüm iletiflim uygulamalar nda bütünlük oluflturmaya yönelik bir anlay flt r. Bu sayede ilgili kitlelere aktar lan mesajlarda bütünlük, kurum/marka imaj nda karmafladan ar nm fll k ve tüm uygulamalar aras nda sinerji yaratmak mümkün olacakt r. Bütünleflik Pazarlama letiflimi (BP ) günümüzde en kabul gören pazarlama iletiflimi yaklafl m d r. Bütünleflik Pazarlama letiflimi kitab da bu önemli yaklafl m ve uygulama konusunda bilgi birikimini gelifltirmek isteyenlere rehberlik etmek üzere haz rlanm flt r. Kitap, 8 üniteden oluflmaktad r. Kitab n ilk ünitesi BP kavram n tan mlamaya ve geliflme sürecini ortaya koymaya yöneliktir. zleyen 2. üniteden 5. Üniteye kadar olan k s m temel pazarlama iletiflimi etkinliklerine/karmas na karfl l k gelmektedir. Bu k s mda; reklam, halkla iliflkiler ve duyurum, sat fl tutundurma ve kiflisel sat fl n yan s ra ürün, fiyat ve da t m n iletiflim boyutlar ayr nt l bir flekilde ele al nmaktad r. Ayn k sm takip eden 6. Ünitede ise marka tercihlerimizi önemli ölçüde etkileyen a zdan a za iletiflim konusu üzerinde durulmaktad r. Kitab n son iki ünitesi ise bütünleflik pazarlama iletiflimi uygulama yaklafl mlar ile uygulamalar n nas l yönetilece i konusuna aç kl k getirmeyi amaçlamaktad r. Kurumlar n mesajlarla kuflat lm fl ama seçici günümüz tüketicisine ulaflmalar, istendik ve etkileflimli bir iletiflim kurmalar gittikçe güçleflmektedir. Bu güçlüklerin üstesinden gelmenin yolu ise BP olarak görülmektedir. Bu yaklafl mla sizler aras nda bir bilgi köprüsü kurmay amaçlayan kitab n z n siz de erli ö rencilerimize yard mc olmas n umuyoruz. Böylesine kapsaml bir konuyu aç k, anlafl l r ve ak c bir anlat mla sizlere aktaran çok de erli yazarlar m z; Prof.Dr. Yavuz Odabafl na, Prof.Dr. Sevgi A. Öztürk e, Doç.Dr. R. Ayhan Y lmaz a, Doç.Dr. N. Serdar Sever e, Yrd.Doç.Dr. Sevil Bayçu ya ve kitab m z n bas m nda emekleri ve geçen Dizgi Birimi görevlilerine sonsuz teflekkürlerimi sunuyorum. Siz de erli ö rencilerimize de baflar - lar diliyorum. Editör Doç.Dr. Mine OYMAN

10 1BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M Amaçlar m z Bu üniteyi tamamlad ktan sonra; Bütünleflik pazarlama iletiflimini kavramsal düzeyde ele alan tan mlar aç klayabilecek, fllemsel bütünleflik pazarlama iletiflimi tan mlar n n üstün yönlerini tan mlayabilecek, Rekabetin bütünleflik pazarlama iletiflimi içindeki rolünü aç klayabilecek, Geliflen iletiflim teknolojilerinin yeni bir iletiflim arac olma potansiyelini de- erlendirebilecek, Bütünleflik pazarlama iletifliminin yeni boyutlar n tan mlayabilecek bilgi birikimine sahip olacaks n z. Anahtar Kavramlar Bütünleflik Pazarlama letiflimi Bütünleflik letiflim Etkiler Hiyerarflisi Modeli Sanal letiflim Ortamlar çindekiler Bütünleflik Pazarlama letiflimi Bütünleflik Pazarlama letiflimi: Tan m ve Geliflme Nedenleri G R fi BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M TANIMLARI BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M GEL fi M SÜREÇLER BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M N N GEL fi M NEDENLER BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M NDE YEN BOYUTLAR

11 Bütünleflik Pazarlama letiflimi: Tan m ve Geliflme Nedenleri G R fi Pazarlaman n, özelde ise pazarlama iletiflimi kavram n n 90 l y llarla bafllayan bir de iflim geçirdi i yads namaz. Öyle ki, bu de iflimin yönü kimi zaman de iflim göstermifl ve salt müflteri memnuniyeti üzerine oturan bir yap ile teknoloji a rl kl pazarlama biçimleri aras nda sal nm flt r. De iflimin bafldöndürücü boyutlarda yafland, iletiflim teknolojilerinin tüketicilerin e ilimlerini etkiledi i kuflkusuzdur. Bu aç dan bakt m zda, bütünleflik pazarlama iletiflimi tan mlar n n da dönemsel de iflimlere u rad klar n görürüz. Dahas bu tan mlar iflin do as gere i kavram n ifllevini de belirlemektedir. Bu nedenle bütünleflik pazarlama iletiflimi tan mlar n kavramsal ve ifllemsel tan mlar olmak üzere ikiye ay rmak do ru olacakt r. BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M TANIMLARI Kavramsallaflt rmaya Yönelik Tan mlar Bütünleflik pazarlama iletiflimi yaklafl m üzerinde uzlaflmaya var lm fl tek bir tan m mevcut de ildir. Yap lan tan mlar kavramsallaflt rmaya yönelik k sa betimlemeler ve ifllemsellefltirmeye yönelik kapsaml tan mlamalar olmak üzere ikiye ay rmak mümkündür. Orkestrasyon, pürüzsüz iletiflim, bir mekandan al flverifl, yeni reklamc - l k, bütünleflik iletiflim, bütünleflik pazarlama, entegre pazarlama iletiflimi, bütünleflik pazarlama iletiflimi gibi terimler kavramsallaflt rmaya yönelik tan mlar olarak s ralanabilir. Bu tan mlar süreç olarak bütünleflik pazarlama iletifliminin ne oldu unu ve nas l iflledi ini aç klamaktan uzakt r. Geleneksel reklamc l k ve pazarlama iletiflimi ögelerine farkl isimler verildi i ve bu isimlerle yeniden tan t ld klar gibi yanl fl bir izlenim yaratmaktad rlar. Bu kavramlar aras nda pazarlama iletiflimi ile u raflan akademisyenler ve uygulamac lar n en çok benimsedikleri iki kavram ise, bütünleflik pazarlama iletiflimi ve bütünleflik iletiflim kavramlar d r. fllemsellefltirmeye Yönelik Tan mlar Bütünleflik pazarlama iletiflimi yaklafl m pek çok pazarlama, pazarlama iletiflimi, reklam ve halkla iliflkiler araflt rmac s taraf ndan ifllemsel olarak tan mlanm flt r. Kotler e göre bütünleflik pazarlama iletiflimi, kuruluflun tüm iletiflim faaliyetlerinden sorumlu bir iletiflim yöneticisinin oldu u, farkl iletiflim karmas araçlar n n Kavramsallaflt rma tan mlar, bütünleflik pazarlama iletiflimini daha kolay anlamland rmam z sa lar. fllemsellefltirmeye yönelik tan mlar kavram n nas l iflledi ini anlatmaya yöneliktir.

12 4 Bütünleflik Pazarlama letiflimi ifllevlerine uygun ve do ru zamanda kullan ld, tüm iletiflim çabalar n n kay tlara geçirildi i ve tüm iletiflim çabalar n n eflgüdüm içinde gerçeklefltirildi i bir süreçtir (Kotler, 1994). Kotler reklam ajanslar n n as l kârlar n n reklam ortamlar ndan ald klar komisyonlardan olufltu unu belirtir. Bu nedenle de ajanslar n bütünleflik pazarlama iletiflimi sistemini benimsemeyeceklerinin alt n çizer. Kotler in bu saptamas na karfl n bütünleflik pazarlama iletiflimini benimseyen ve ajans içindeki çeflitli bölümlerin ba ms z yap lar fleklinde örgütlendi i ajanslarda, örne in; medya planlama bölümü, halkla iliflkiler hizmetini baflka bir ajanstan sat n alan bir müflteriye yaln zca medya stratejisi gelifltirme ve uygulama hizmeti sunabilmektedir. Böylece ajanslar karl l klar n -kimi kez art rarak- sürdürebilmektedirler. Schultz, Tannenbaum ve Lauternborn un tan m na göre bütünleflik pazarlama iletiflimi, bireyleraras iletiflim modeline dayanan bir iletiflim modelidir (Schultz, Tannenbaum ve Lauternborn, 1993). Thorson ve Moore a göre bütünleflik pazarlama iletiflimi, halkla iliflkiler, reklamc l k ve sat fl tutundurma faaliyetlerinin eflgüdüm içinde gerçeklefltirilmesi ve popüler kültür ürünlerinin farkl tüketici gruplar na uyarlanmas, verilerin derlenmesi ve aç klanmas süreci olarak tan mlanabilir (Thorson ve Moore, 1993). Gonring e göre ise bütünleflik pazarlama iletiflimi, tüm iletiflim çabalar n kurumsal amaçlarla birlefltirerek, bu amaçlar n mümkün olan en etkili ve verimli biçimde gerçekleflmesini sa layacak bir iletiflim modelidir (Gonring, 1994). Miller ve Rose kavram geleneksel iletiflim çabalar na, çok disiplinli bir yaklafl m olarak tan mlamaktad rlar. Bu yazarlar, bütünleflik pazarlama iletiflimini uygulamac lar n ve reklamverenlerin bir ifllevi olarak görmektedirler (Miller and Rose, 1994). Linton a göre bütünleflik pazarlama iletiflimi, tüm pazarlama programlar n n tek elden yönetildi i ve böylece mesaj tutarl l n, iletiflimde etkinli i ve ajans müflteri iliflkilerinin geliflmesini sa layan bir süreç olarak tan mlanabilir (Linton, 1995). Gronstedt ise kavram reklamveren kurulufl içinde ve d fl nda ilgili her kifli ve kurulufla gönderilen her çeflit mesaj n bütünlefltirilmesini sa layan iki aflamal süreç olarak tan mlamaktad r (1996). Duncan n tan m ile bütünleflik pazarlama iletiflimi; müflteriler, hedef tüketici gruplar, hissedarlar, çal flanlar ve di er ilgili gruplara gönderilen mesajlar ile bu gruplar n ya da bu gruplarla birlikte kuruluflun, ürünün, markan n topluma gönderdi i tüm mesajlar n stratejik olarak denetlenmesini ve bu mesajlara etki edilmesini sa layan, karfl l kl olarak yararl, çift yönlü ve uzun erimli bir iletiflim sürecidir (Duncan, 1998). Kitchen ve Sever (2008) bütünleflik pazarlama iletiflimini, farkl iletiflim karmas araçlar n gerekti i kadar ve en ifllevsel olaca zaman diliminde, sonuçlar ölçülebilecek biçimde planlamak ve uygulamak olarak tan mlamaktad rlar. Arens, Weigold ve Arens ise kavram çal flanlarla, müflterilerle, hissedarlarla ve toplumla karfl l kl, kazançl iliflkilerin kurulmas nda ve güçlendirilmesinde kurulufl ve marka iliflkisini çeflitli iletiflim araçlar yard m yla gerçeklefltirmeye çal flan bir iletiflim program olarak tan mlamaktad rlar (2008). Görüldü ü gibi bütünleflik pazarlama iletiflimine farkl aç lardan yaklaflan akademisyenler ve uygulay c örgütleri farkl tan mlar gelifltirmifllerdir. Bu tan mlardan birini di erine tercih etmek ya da üstün tutmak bütünüyle okuyucunun kurmak istedi i yap ya ba l d r. lk bak flta soyutluk, hatta bir belirsizlik içeriyormufl izlenimini veren bu durum asl nda bütünleflik pazarlama iletiflimi yaklafl m n n önemli bir avantaj noktas n oluflturur. fiöyle ki, kat ve de iflmez yap lar yerine; okuyucu-

13 1. Ünite - Bütünleflik Pazarlama letiflimi: Tan m ve Geliflme Nedenleri 5 nun seçimine ya da ba l oldu u örgütsel yap ya kolayl kla uygulayabilece i bir bak fl aç s bulmas mümkündür. letiflim karmas n n herhangibir bilefleninde çal - flan kifli de, bir kuruluflun yönetim kademelerinde yer alan bir yönetici de rahatl kla kendisine uygun bir pencere bulabilecektir. Bu asl nda iletiflim disiplininin do- as na da uygun düfler. Disiplinleraras bir alan olan iletiflim bilimi içinden ç kard - bu yeni yaklafl m da iliflkili oldu u disiplinlerle uyumlu hale sokmufltur. Yönetim bilimi de, psikoloji de ve hatta finans alan da bu yeni yaklafl mda kendisinden bir parça bulabilir. Farkl yaklafl mdaki bütünleflik pazarlama iletiflimi tan mlar olmas n n SIRA avantaj S ZDE nedir? BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M GEL fi M SÜREÇLER DÜfiÜNEL M Burada bütünleflik pazarlama iletifliminin geliflim süreçleri, dünyada ve Türkiye de pazar ve reklam ortamlar n n geliflimi olmak üzere iki ana bafll k SORU alt nda incelenmifltir. Bütünleflik pazarlama iletiflimi yaklafl m n n geliflmesine neden olan süreçleri tarihsel bir düzlemde incelemek ve bunu yaparken de hem dünyadaki hem de D KKAT Türkiye deki pazar ve reklam ortamlar n n geliflim nedenlerini aç klamak bütünleflik pazarlama iletiflimi modellerini kavramak aç s ndan önem tafl maktad r. Dünyada Pazar ve Reklam Ortamlar n n Geliflimi DÜfiÜNEL M SORU D KKAT Sanayi Devrimi ni izleyen dönemde ve özellikle II. Dünya Savafl sonras nda üretimde görülen art fl pazarlama kavram n n geliflmesini sa lam flt r. Kitlesel üretimin, AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ demografik ve yaflam biçimi olarak fazla farkl l k göstermeyen büyük tüketici y - nlar na sat ld bu döneme kitlesel pazarlama dönemi ad verilmektedir K T A P K T A P Bu aflamada tüketicilerin be eni ve isteklerinin henüz farkl lafl p, geliflti i söylenemez. Kitlesel üretim öncesi dönemde ihtiyaçlar n yeterince karfl layamayan tüketiciler, kitlesel pazarlama dönemindeki ürün ve hizmet arz TELEV ZYON karfl s nda flaflk nl a TELEV ZYON u ram flt r. Bu dönemin 1960 l y llar n sonuna kadar sürdü ü varsay l r. Kitlesel pazarlama döneminde ürün ve hizmetlerin tüketici kitlelerine duyurulmas ve tan t lmas nda farkl markalar için genellikle benzer yöntemler kullan lm flt r. Bu dönemde gelifltirilen pazarlama iletiflimi faaliyetleri ve reklam NTERNET kuramlar Etkiler Hiyerarflisi modeline oturtulmufltur. Etkiler Hiyerarflisi Modeli alt aflamadan NTERNET oluflur. 1. Modelde en alt s rada yer alan fakat modelin bafllang c n oluflturan ilk aflama fark ndal k yaratma aflamas d r. Bu aflama özellikle yeni bir ürünün pazara sunulmas nda ya da yeni bir pazara ilk kez girilmesi halinde oldukça önem tafl r. Bu aflamada olas müflterilerin ürün ya da hizmetin fark na varmalar sa lanmaya çal fl l r. 2. kinci aflama ise kavrama aflamas d r. Bu aflamada tüketici kendisine sunulan ürün ya da hizmetin ihtiyac n ne ölçüde karfl layaca n sorgular. Reklam mesajlar bu aflamada ürün ya da hizmete iliflkin bilgi verici ögeler tafl rlar. 3. Üçüncü aflama be enme aflamas d r. Bu aflamada olas tüketici farkl ürün ya da hizmetler aras ndan kendi ihtiyac n en iyi biçimde karfl layaca n düflündü ü ürün ya da hizmeti belirler. Yine de bu belirleme ürün ya da hizmetin sat n al naca anlam na gelmez. 4. Tercih etme dördüncü aflamay oluflturur. Bu aflamada tüketiciye gönderilen reklam mesajlar duygusal ögeler tafl rlar ve tutum de iflikli i yaratma ama- 1

14 6 Bütünleflik Pazarlama letiflimi Etkiler hiyerarflisi modeli tüketicilerin sat n alma karar vermeden önce modeldeki tüm aflamalar s ras yla izleyece i varsay m na dayan r. c na yöneliktirler. maj, statü ve rakip ürün ya da hizmetlerle karfl laflt rmal reklam mesajlar bu aflamada oldukça s k kullan l r. 5. Beflinci aflama sat n alma niyeti oluflturma aflamas d r. Bu aflama bir önceki aflama ile ba lant l d r ve tercih etme aflamas n pekifltirme amac n tafl r. 6. Son aflama ise sat n alma aflamas d r. Bu aflamadan önce gelen di er befl aflaman n uygulanmas sonucunda sat n alma davran fl n n gerçekleflmesi beklenir. Bu aflamada tüketiciye gönderilen reklam mesajlar do rudan tüketicinin istek ve ihtiyaçlar na yöneliktir. Reklam mesajlar kuponlar, fiyat indirimleri, sat fl noktas malzemeleri gibi sat fl tutundurma çabalar yla desteklenir. Etkiler hiyerarflisi modeli tüketicilerin verilen tüm reklam mesajlar n alg lamaya aç k olduklar n varsayar. Ladvidge ve Steiner (1989), modelde belirtilen tüm aflamalara s ras yla uyulmas halinde, tüketicilerin as l amaç olan sat n alma davran fl n göstereceklerini ileri sürerler. Araflt rmac lar tutundurma karmas n n reklam d fl ndaki ögelerinin ve di er pazarlama iletiflimi elemanlar n n ise yaln zca reklam mesaj n destekleyici bir ifllev yüklenmekten ileri gidemiyece ini belirtirler. Bu modeli temel alan reklam kuramlar n n yetersiz kald klar nokta ise tam olarak buras d r. Çünkü model standart bir pazar ortam na, be enileri ve istekleri benzer olan farkl laflmam fl bir tüketici kitlesine göre yap land r lm flt r. Oysaki günümüz pazar ortam nda çok say da ürün ve hizmet arz bulundu u gibi, tüketici kitlesi de yaflam biçimleri, demografik özellikleri, be enileri ve istekleri aç s ndan oldukça farkl alt gruplara ayr lm flt r. Kitlesel pazarlama döneminin sona ermesiyle birlikte, tüketici kitlelerinin be eni ve istekleri de farkl laflmaya bafllam flt r. fiüphesiz bu farkl laflmada kitle iletiflim araçlar oldukça önemli bir rol üstlenmifltir. Özellikle televizyon ve radyo gibi genifl ve farkl tüketici gruplar na seslenen iletiflim araçlar nda yer alan reklam mesajlar n n say s ndaki art fl, ürün ve hizmetlerin çeflitlenmesine ve markalar n do mas na yol açm flt r. letiflim araçlar n n bireylerin alg lar üzerinde oldukça etkili oldu u bu döneme güçlü etkiler dönemi ad verilir. Türkiye de bu dönemde Sana, Selpak, Arçelik gibi markalar do mufl ve tüketicilerin yaflam nda yer edinmifltir. Yine televizyon, yar otomatik çamafl r makineleri, elektrikli dikifl makinalar gibi ürünler bu dönemin bir sonucu olarak yaflam - m zda yer almaya bafllam flt r. Türkiye de Pazar ve Reklam Ortamlar n n Geliflim Süreci Türkiye de kitle iletiflim araçlar n n yayg nlaflmas yla birlikte, dünyadaki geliflmeye koflut biçimde reklam ajanslar ve reklamverenler televizyon, radyo ve gazeteleri ürettikleri ürünler ya da hizmetlere yönelik reklam mesajlar n iletmek ve kendi markalar n yaratmak için kullanm fllard r li y llarda bugüne göre çok daha az say da reklam mesaj tafl yan kitle iletiflim araçlar nda, mesaj kirlili i düzeyi bugüne oranla oldukça düflük idi. Bu nedenle 1970 li y llarda yaln zca kitle iletiflim araçlar yla yap lan reklamlar ile tüketici kitlelerine mesaj iletmek ve marka yaratmak mümkün olmufltur. Uzun y llar Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu 1. Kanal n n izlenebilir tek televizyon kanal oldu u Türkiye de, televizyonun marka yaratmada en az bat ülkelerinde oldu u kadar baflar l oldu u söylenebilir. Amerika Birleflik Devletleri nde televizyonun yaratt markalar olan Pepsi, Tylenol, Pampers gibi markalar n Türkiye deki karfl l klar Akbank, zocam, Gibbs gibi markalard r. Nereden geliyorsun Akbank tan; nereye gidiyorsun, Akbank a reklam slogan bütünüyle televizyonun ürünüdür.

15 1. Ünite - Bütünleflik Pazarlama letiflimi: Tan m ve Geliflme Nedenleri 7 Geliflmifl ülkelerde televizyonun tek bafl na marka yaratt dönem 1970 li y llar n ortalar nda sona ermifltir. Bu ülkelerde televizyon ve di er geleneksel reklam ortamlar olan radyo, gazete, dergi ve aç k alan mecras na (billboardlara) yönelik reklam harcamalar nda bir düflüfl görülmektedir. Geleneksel reklam ortamlar n oluflturan kitle iletiflim araçlar n n marka yaratmadaki etkisinin Türkiye de bütünüyle sona erdi ini söylemek henüz mümkün de ildir. Rekabetin a rlaflt ve küreselleflti i pazar koflullar nda, pazarlama iletiflimi uzmanlar n n bütün iletiflim kanallar n her zaman aç k tutmas gerekmektedir. Bu nedenle herhangi bir biçimde ilgili tüketici gruplar na mesaj iletemeyen bir iletiflim kanal n n yerine baflka bir kanal ya da arac ikame etmek bir zorunluluk halini alm flt r. Tüketici gruplar ndan ve ilgili çevrelerden gelecek tepkileri aç k biçimde anlamak ve istedikleri yan tlar, yine bu gruplara en uygun araçlar ve iletiflim biçimlerini kullanarak iletmek günümüzde reklamverenler, reklamc lar ve firmalar n faaliyetlerini sürdürebilmeleri için yaflamsal önem tafl maktad r. Bu olgudan hareketle Thomas R. Duncan, Don E. Schultz, Stanley Tannenbaum, Robert Lauternborn ve Robert Dilenschneider gibi reklam, pazarlama iletiflimi kuramc lar ve araflt rmac lar bütünleflik pazarlama iletiflimi kavram n n geliflimini çeflitli biçimlerde aç klamaya çal flm fllard r. Bu çal flmalar sonucunda araflt rmac lar bütünleflik pazarlama iletifliminin reklamveren ve reklam ajans taraf nda iletiflimle u raflan kiflilerin, karfl laflt klar iletiflim sorunlar n aflabilmeleri için uygun bir seçenek oldu u ortak yarg s nda uzlaflmaktad rlar. Afla da bu araflt rmac - lar n kavram n geliflim nedenlerine iliflkin ulaflt klar yarg lar aktar lmaktad r. Kifliye özgü ürün ve hizmetlerin üretilmesi pazarlama iletiflimi çabalar n sizce ne yönde etkileyecektir? 2 DÜfiÜNEL M BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M N N GEL fi M NEDENLER SORU Tom Duncan a Göre Bütünleflik Pazarlama letiflimi Yaklafl m n n Geliflim Nedenleri D KKAT Duncan a göre bütünleflik pazarlama iletiflimi kavram n n ortaya ç k fl yaln zca teknolojik geliflmelerin sa lad olanaklarla aç klanamaz (1996). Ona göre bir ürün, hizmet ya da markaya iliflkin tüm mesajlar tüketicilerin zihninde uzun bir zaman dilimi içinde birlefltirilir. Duncan burada her reklam ile asl nda bir imaj yarat ld n ve bu imaj n -görsel, iflitsel, yaz l ya da hepsinin bir kar fl m - d fl dünyaya iletildi ini söylemektedir. Reklamverenin ya da reklam tasarlayan n amac ne olursa olsun, reklam mesaj n n nas l alg lanaca bütünüyle al c ya ba l d r. Duncan a göre bu K aflamada T A P kayna n al c da oluflacak alg üzerinde hiçbir kontrol etkisi olamaz. Bir ürüne iliflkin reklamlar n durdurulmas yla, yaln zca o reklamlarda yer alan mesajlar n iletilmesi durdurulmufl olur. Oysa, ürünün ya da hizmetin TELEV ZYON kalitesi, sat fl noktas ndaki hizmetlerin kalitesi, ürün ya da hizmetin üretildi i firman n kurumsal imaj ; örne in çevreye sayg l olmas, sosyal duyarl l olan konulara ilgi göstermesi gibi etkenlerin toplam o kuruluflun ya da markan n de erlerini oluflturur. Ürüne ya da hizmete yönelik reklam durdurulsa bile bu de erler NTERNET iletilmeye devam edecektir. Bir ürün ya da hizmeti sat n alan tüketici, o ürün ya da hizmeti üreten kuruluflun de erlerini de sat n alm fl olur. De erler en az üretilen ürün ya da hiz- DÜfiÜNEL M SORU D KKAT Tom Duncan sadece teknolojik geliflmelerle bütünleflik pazarlama, iletifliminin ortaya SIRA ç k fl n n S ZDE aç klanamayaca n savunur. AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ K T A P TELEV ZYON NTERNET

16 8 Bütünleflik Pazarlama letiflimi metin kalitesi kadar önem tafl r. Fakat alg lanmalar için belli bir sürenin geçmesi gereklidir. Bu nedenle bir kuruluflun üretti i ürün ya da hizmetlerin hedef kitlesini oluflturan tüketici kesimleriyle sat fl aflamas dan önce olumlu bir iliflkinin kurulmas zorunludur. Schultz, Tannenbaum ve Lauternborn, bütünleflik pazarlama iletifliminin geliflmesinde, bilgisayar teknolojisindeki geliflmelerin belirleyici oldu unu savunurlur. Dilenschneider a göre bütünleflik pazarlama iletifliminin geliflmesi; reklam ve reklam ajanslar, reklamveren yani iflletme, yo un rekabet ve teknolojik geliflmelerin bir ç kt s olan veri tabanlar olmak üzere dört temel boyuta dayal d r. Schultz, Tannenbaum ve Lauternborn a Göre Bütünleflik Pazarlama letiflimi Yaklafl m n n Geliflim Nedenleri Schultz, Tannenbaum ve Lauternborn a göre (1993) bütünleflik pazarlama iletifliminin geliflmesinde bilgisayar teknolojisi belirleyici olmufltur. Özellikle veri taban sistemlerinin geliflmesi, daha önce insan belle iyle yap lam yacak karfl laflt rmalar n olanakl hale gelmesini, çok de iflkenli ve ayr nt l kay tlar n tutulabilmesini mümkün k lmaktad r. Böylece oldukça farkl be enilere sahip tüketiciler en etkili flekilde tatmin edilebilmektedir. Schultz, Tannenbaum ve Lauternborn, tüketicinin biliflsel süreçlerinde gerçeklefltirdi i bilgi iflleme ve saklama aflamalar n n, mesaj yo unlu unun oldukça art - günümüzde yeniden önem kazand n belirtirler. Bu durumun bütünleflik pazarlama iletiflimi kavram n n do uflunda en az bilgisayar teknolojisindeki geliflmeler kadar önemli oldu unu vurgularlar. Dilenschneider a Göre Bütünleflik Pazarlama letifliminin Geliflim Nedenleri Dilenschneider in bütünleflik pazarlama iletiflimine yönelik bir modeli olmamas na karfl n, araflt rmac kavram n geliflmesinde rol oynayan on temel etken oldu unu saptam flt r (Dilenschneider, 1991). Reklam Ajanslar nda Görülen Yap sal De iflim Reklam ajanslar a rl kl olarak yarat c taraf güçlü, ürün ya da hizmet kampanyalar haz rlayan yap lardan giderek iletiflim çözümleri üreten yap lara dönüflmektedirler. Günümüzdeki reklam ajans modelleri, 1950 li y llarda Amerika Birleflik Devletleri nde televizyonun bir reklam arac olarak kullan lmaya bafllanmas ndan bu yana önemli bir de iflikli e u ramam flt r. Pek çok büyük reklam ajans hala sadece kitle iletiflim araçlar na yönelik reklamlar üreten yap lara sahiptirler. Bu yap, reklam yap lan ürüne ya da hizmete özgü bir sat fl vaadinin iletildi i, tüketime aç k bir tüketici kitlesine göre biçimlendirilmifltir ve 1950 ile 1970 li y llarda geçerlili i söz konusudur. Reklamverenlerde ve Da t m Kanallar nda Yap sal De iflim Reklamverenlerin ve da t m kanallar n n yap lar de iflmifl ve karmafl klaflm flt r. Reklamverenler do al rekabet ortam n n ve büyüme, geliflme yöneliminin sonucu olarak farkl birimleri yap lar na katmay sürdürmektedirler. Geleneksel Reklam Ortamlar nda Maliyet Art fl Geleneksel reklam ortamlar n n maliyetleri sürekli artmaktad r. Televizyon, radyo, bas n gibi geleneksel reklam ortamlar n n maliyeti tüm dünyada ve Türkiye de bir art fl göstermektedir. Küresel ve Yerel Boyutlarda Artan Rekabet Rekabet küresel ve yerel boyutlarda artm flt r. Tüm dünyada üretimi art rmak ve daha kaliteli ürünlerle pazardan pay alma yar fl giderek h zlanmaktad r. Özellikle Sovyetler Birli i nin da lmas ile Orta Asya devletleri ve eski Do u Blok u ülkeleri h z-

17 1. Ünite - Bütünleflik Pazarlama letiflimi: Tan m ve Geliflme Nedenleri 9 l bir ekonomik aç l m sürecine girmifllerdir. Bu ülkeler yeni pazar alanlar n oluflturmufllard r. Gümrük Birli i ne girilmesi ile birlikte Türkiye de varolan rekabet koflullar yerel ölçeklerin ötesinde artarak uluslararas rekabet koflullar na yaklaflm flt r. Özellikle teknolojinin geliflmesi ile birlikte siparifl, üretim, da t m süreçleri giderek k salmakta ve tüketiciler bu süreçlerin herhangi bir aflamas ndan memnun kalmamalar halinde olumsuz tepkilerini firmalara iletebilmektedirler. Tüketici bilincinin giderek artt pazar ortam nda rekabetin daha da yo unlaflaca varsay lmaktad r. Rekabet yaln zca üretim ve da t m aflamalar nda yo unlaflmamakta giderek ambalaj, fiyat, sat fl noktas gibi de iflkenler üzerinede kaymaktad r. Bu de iflkenlerin, reklam faaliyetleri ile uyumlu olmas gerekir. Örne in kaliteli ürün, iyi bir ambalaj içinde ve hedef kitlesinin özelliklerine uygun bir sat fl noktas nda tüketicilere sunulmal d r. Reklamverenlerin Farkl Çözümleri Benimsemeleri Reklamverenler giderek farkl çözümleri benimsemektedirler. Özellikle geleneksel reklam ortamlar nda yay nlanan reklamlar n yüksek maliyetli olmalar nedeniyle, reklamverenler farkl iletiflim yollar aramaktad rlar. Geleneksel Reklam Ortamlar n n Azalan Etkisi Çeflitli araflt rmac lar kitle iletiflim araçlar n n reklam ortam olarak kullan lmas nda görülen azalman n nedenlerini saptamaya çal flm fllard r. Kitle iletiflim araçlar nda her gün artan oranda reklamla karfl karfl ya kalan bireylerin, içlerinden baz lar na özel dikkat göstermeleri giderek olanaks z hale gelmektedir. Kitle iletiflim araçlar nda yer alan reklamlar bireyler için faydal olsalar bile kiflilerin onlara ay racak zaman ve düflünsel enerjileri gittikçe azalmaktad r. Bireyler, ço u reklam mesaj na al flverifl için ay rd klar zaman n ve al flverifl yapt klar mekan n d fl nda maruz kalmaktad rlar. Örne in, reklam metni testleri, reklamlar n hat rlanmas nda yüzde seksen oran nda kiflinin geçmifl deneyimleri ya da reklam yap lan ürün kategorisine olan ilgisi gibi reklam d fl de iflkenlerin etkili oldu unu göstermifltir. Pekçok reklam tüketiciler taraf ndan dikkate de er bulunmamaktad r. Çeflitli araflt rmalar göstermifltir ki kamuoyunun reklamlara karfl tutumu giderek olumsuz hale gelmektedir. Bu olumsuz tutum yaln zca reklamc l k sektörüne de il, reklamc lar n kulland yöntemlere de yöneliktir. nternetin geliflimi geleneksel reklam ortamlar n n etkisinin h zla azalmas ndaki en önemli etkendir. Zapping Olgusu ve Reklamlar Üzerindeki Etkisi Zapping olgusu (kitle iletiflim araçlar nda karfl lafl lan reklamlar atlama, izlememe) artmaktad r. zleyiciler artan oranda reklamlar atlama e ilimi sergilemektedirler. Özellikle kablolu a ve uydu teknolojilerindeki geliflmeler zapping olarak tan mlanan reklamlar atlama e ilimini art rmaktad r. Reklamverenlerin Geleneksel Reklam Ortamlar na Duyduklar Güvenin Azalmas Tüketicilerin oldu u (kitle iletiflim araçlar nda karfl lafl lan reklamlar atlama, izlememe) kadar reklamverenlerin de geleneksel medyada iletilen mesajlara duyduklar güven azalmaktad r. Özellikle sanal ortamlar n ve iletiflim teknolojilerinin geliflmesi bu süreci h zland rmaktad r.

18 10 Bütünleflik Pazarlama letiflimi Veri Taban Sistemlerinin Geliflmesi Veri taban sistemleri geliflmekte ve maliyetleri ucuzlamaktad r. Veri taban, ürüne ya da hizmete yönelik olabilir. Bütünleflik pazarlama iletiflimi aç s ndan ise, veri taban daha çok mevcut ve potansiyel müflterilere, ilgili çevrelere iliflkin ayr nt l bilgilerin sakland ortam anlam na gelmektedir. En genifl tan m ile veri taban, ürüne ya da hizmete, firmaya, rakiplere, mevcut ve potansiyel müflterilere iliflkin tüm bilgilerin sakland bilgisayar destekli manyetik ortam olarak ifade edilebilir. Bilgisayar ve nternet Kullan m ndaki Art fl ve Kullan m Biçimlerinde Gözlenen De iflim Bilgisayar sistemlerinin kullan mlar basitleflmekte ve daha eriflilebilir hale gelmektedir. fiüphesiz teknolojideki bu geliflimin pazarlama iletiflimine olan yans malar, di er pek çok alana gore daha yo un ve h zl olmaktad r. Geleneksel pazarlaman n oturdu u taban olan do rusal iletiflim modeli yerini döngüsel iletiflim yap s na b rakmaktad r. Do rusal iletiflim modeli, kaynaktan al c ya uzanan bir dizge üzerinde gerçekleflirken, döngüsel iletiflim ise daha çok kaynak al c arac ndaki iletiflimin dairesel bir yap sergilemesi anlam na gelir. Binek bir otomobil sat n almak isteyen bir tüketicinin yak n çevresindeki kiflilerin 3 görüfllerinin yan s ra, sanal ortamlardaki bilgi ve farkl görüflleri de de erlendirerek sat n alma karar verdi ini varsayal m. Bu tüketicinin davran fl n D lenschne der n DÜfiÜNEL M DÜfiÜNEL M s ralad bütünleflik pazarlama iletifliminin geliflim nedenlerine bakarak nas l yorumlayabiliriz? SORU SORU Ortaya ç kan bu yeni durum iletiflimi etkileflim boyutuna tafl yan, tüketicilerin D KKAT de iflin içine D KKAT kat ld klar yeni bir yap d r. Art k bu yeni durumda ben ürettim, sen tüket türü asl nda gerçek anlamda iletiflim olamayan, salt geri bildirim ö esinin sistem içinde bir biçimde yer almas ndan ötürü iletiflim ad verilen pazarlama biçimi ömrünü tamamlamaktad r. Ancak burada ülkemizdeki internet kullan m na iliflkin say sal verilerden söz etmek, ilerideki tart flmalar m z n daha net anlafl lmas na hizmet edece i düflünül- AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ mektedir. Daha yaklafl k befl y l öncesine kadar nüfusumuzun ancak % 1 i internet kullan c s durumundayken, Nisan 2007 verilerine göre bu say 20 milyona yaklaflm flt r. Yine K ayn T Adönemde P 17,5 milyon MSN Messenger kullan c say s yla Türkiye K T A P dünya s ralamas nda ABD inden sonra ikinci s rada yer almaktad r. Bütün bu say lar n bize söylediklerinden tek bir sonuç ç karmak gerekirse, bu TELEV ZYON sonuç bireylerin TELEV ZYON her alanda giderek sanal ortama kayd klar ve bu kay fl n h z n n katlanarak artt fleklinde olacakt r. NTERNET DÜfiÜNEL M 4 Bireylerin sanal SIRA ortama S ZDE kaymalar n n gelecekte ne gibi bir etkisi olacakt r? NTERNET DÜfiÜNEL M SORU SORU D KKAT D KKAT AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ

19 1. Ünite - Bütünleflik Pazarlama letiflimi: Tan m ve Geliflme Nedenleri 11 TAR HSEL SÜREÇLER Sanayi devrimi sonras üretim art fl II. Dünya savafl sonras üretim patlamas Kitlesel pazarlama dönemi aras Kitle iletiflim araçlar n n yayg nlaflmas ve art fl Rekabetin küreselleflmesi UYGULAMA KAYNAKLI NEDENLER Ajans yap lar nda de iflim Reklamveren ve da t m kanallar yap lar nda de iflim Geleneksel reklam ortamlar nda maliyet art fl Reklamverenlerin farkl çözüm istekleri Geleneksel reklam ortamlar n n etkilerinde azalma Veri taban sistemlerinin geliflmesi Sanal ortamlarda geliflim ve yayg nlaflma Reklam ortamlar nda artan mesaj kirlili i Geleneksel reklam ortamlar na duyulan güvensizlik Tablo 1.1 Bütünleflik Pazarlama letifliminin Geliflme Süreçleri ve Nedenleri Bütünleflik pazarlama iletiflimi kavram n n geliflim süreçleri ve nedenleri Tablo 1.1 de ayr nt l olarak gösterilmifltir. Kavram n geliflimine neden olan uygulama süreçleri incelendi inde, özellikle Dilenschneider in kapsaml bir çal flma yapm fl oldu u görülmektedir. Bu çal flma sonucunda araflt rmac, kavram n geliflmesi için on temel neden saptam flt r. Nedenler incelendi inde ise dünyadaki geliflme ve uygulamalara koflut olarak Türkiye de de reklamveren ve reklam ajans taraf ndan benzer süreçlerin yaflanmaya baflland görülmektedir. Bu aflamada reklam verenlerin dünyadaki geliflmelere koflut olarak, Türkiye de de benzer aflamalar izlemeleri do ald r. Tüketicilerin ürün ve hizmetler aras ndan seçim yapabilecekleri bir üretim ortam n n olmas, onlar n beklentilerine beni rahats z etmeyin tav rlar na reklam verenlerin al flmalar gerekti i sonucunu do rurmaktad r. Yani tüketiciler art k müflteri de il, ayn zamanda birey olarak alg lanmal, marka ile kendileri aras ndaki iletiflim süreçlerini yönetme, bafllatma ve bitirme isteklerine sayg duyulmal d r. Benim istedi im ürünü; benim istedi im zaman ve fiyattan bana ulaflt r diyen tüketiciye satmak de il, ikna etmek amac yla yaklaflmak günümüz markalar n n varl k veya yokluk sorunudur. BÜTÜNLEfi K PAZARLAMA LET fi M NDE YEN BOYUTLAR Bütünleflik pazarlama iletiflimi yaklafl m n n, mevcut iletiflim karmas araçlar n n tutarl l k gösterecek biçimde ve tek elden yönetilmesi biçiminde tan mland n belirtmifltik. Bu konum kavram n isim babas olan Schultz ve Kitchen taraf ndan uzun dönem böyle olmas gerekti i inanc yla savunuldu. Ancak Schultz (2006) Marketing News dergisine yazd makalede, ifle yanl fl bir noktadan bafllad klar n belirtiyordu. Bu yanl fl noktan n bütünleflikli in marka ve markan n sahibi olan kurumda arana geldi i, asl nda bütünleflikli in tüketicinin alg s nda aranmas gerekti ni söylüyordu. Öyleyse iletiflimdeki bütünlefliklik nas l gerçeklefltirilecektir? Do ru yan t almak için, do ru soruyu sormak gerekir. Bütünleflikli i gerçeklefltirmek ürün ya da marka yöneticilerinin veya reklam ajanslar n n ifli de ildir. Tüketiciler kendi alg la-

20 12 Bütünleflik Pazarlama letiflimi Bütünleflik pazarlama iletiflimi alan nda iki farkl boyut ortaya ç kmaktad r. Bun boyutlar 1. Yeni iletiflim araçlar ve a zdan a za iletiflim boyutu 2. Yeni bir iletiflim yaklafl m boyutudur. Yeni iletiflim araçlar n n kullan ld iletiflim stratejileri, tüketiciler aras nda a zdan a za iletiflim için de ortam yaratmaktad r. r nda bu ifli yaparlar. Bu durumda pazarlama iletiflimi alan nda çal flan uzmanlar n iflleri giderek yok mu olacakt r? fiüphesiz hay r. Bütünleflik iletiflim alan nda yeni boyutlara geçilmesi gerekmektedir. Bu boyutlar iki farkl flekilde karfl m za ç karlar. 1. Yeni iletiflim araçlar ve kulaktan kula a iletiflim boyutu. 2. Yeni bir iletiflim yaklafl m boyutu. Her iki boyutu irdelemek gerekmektedir. Yeni letiflim Araçlar ve A zdan A za letiflim Boyutu Geleneksel reklam mecralar olan televiyon, gazete, dergi gibi reklamlar n etkilerinin giderek azald ndan söz etmifltik. Dolay s ile, günümüz aktif, fazla zaman olmayan tüketicisini hareket halindeyken pazarlama iletflimi mesajlar yla buluflturacak yeni mecralara gereksinim duyulmaktad r. Bu mecralar n en önemli özellikleri tüketiciler onlara eriflene kadar pasif konumda kalmalar ancak yine tüketicinin istedi i zaman etkileflime aç k bir hale gelebilen araçlar olmalar d r. Geleneksel televizyon reklamlar n düflünelim. Tüketicinin televizyonda yay nlanan bir reklam izlemesi için, öncelikle aç k bir televizyonun önünde oturuyor ve reklam n yay nland kanal ve program ya da reklam kufla n izliyor olmas gerekmektedir. Bu durumda tüketicinin düzenli televizyon izleme al flkanl oldu unu varsaysak bile, birden fazla reklam kufla nda reklam vererek izlenme olas l - n art rmam z gerekecektir. Bütün bu koflullar yerine gelse bile, çevre sesi, konuflan ikinci kifli, zap yaparak reklam n sadece bir bölümünü izlemifl olmas n n bir garantisi de yoktur. Buna karfl n geleneksel reklam mecralar için reklam verenin ciddi bir pazarlama iletiflimi bütçesi ay rmas gerekmektedir. Oysaki sanal tüketici topluluklar na düzenli olarak marka ya da ürünle ilgili bilgi deste i vermek, tüketici bloglar na marka ve kurum imaj n art racak flekilde katk sa lamak, ipod gibi yeni tüketici kitlesinin kullan d araçlarda görünebilecek türde iletiflim mesajlar vermek, SMS yoluyla onlara mesaj iletmek hem daha düflük maliyetli olacak hem de tüketicilerin gözünde markan n daha sayg n bir yer edinmesine yard mc olacakt r. Yeni iletiflim araçlar yla desteklenmifl ürün veya marka iletiflim stratejilerinin di- er bir yarar da geleneksel ve elektronik a zdan a za iletiflim çabalar için yeni bir pencere açacak olmas d r. Araflt rmalar a zdan a za iletiflimin cazibesinin yeniden artmaya bafllad na iflaret etmektedir l y llarda oldukça tart fl lan bu strateji, geleneksel reklam mecralar na olan ilginin azalmas yla birlikte yeni bir araç olarak yükselmeye bafllam fl oldu u izlenimini vermektedir. A zdan a za iletiflim, tüketicilerin bir ürün, marka ya da hizmet hakk nda kendileri gibi di er bireylere aktad klar bilgi, yorum ve dedikodular olarak tan mlanabilir (Argan ve Sever, 2008). Araflt rmalar a zdan a za iletiflimin ürün ve hizmetlere yönelik mesajlar n yay l m nda son derece önemli bir rol oynad n ortaya koymaktad r. Özellikle de ürün ve hizmet seçiminde kiflilerin planlanm fl mesajlardan çok, planlanmam fl mesajlar n etkisinin yüksek oldu unu ortaya koymufltur (Sever, 2009). Reklam, halkla iliflkiler, kiflisel sat fl gibi önceden haz rl yap lm fl ve bütçesi ayr lm fl iletiflim çabalar na planlanm fl iletiflim faaliyetleri ad verilir. A zdan a za iletiflim gibi kurum ya da markan n d fl nda kendili inden geliflen iletiflim faaliyetlerine ise planlanmam fl iletiflim çabalar ad verilmektedir.

21 1. Ünite - Bütünleflik Pazarlama letiflimi: Tan m ve Geliflme Nedenleri 13 Yeni Bir letiflim Yaklafl m Boyutu Yukar da teknolojik geliflmelerle iletiflim dünyas na eklenen yeni araçlar tart flt k. Bu noktada ise bütünleflik pazarlama iletiflimine yeni bir bak fl n ortaya ç kt n söyleyebiliriz. Asl nda Don Schultz (2006) bu yeni duruma iflaret etmiflti ve bu yeni boyutun tüketicileri merkeze alan bir yap oldu unun alt çizilmiflti. Bütünleflik pazarlama iletiflimi, farkl bir yap ya do ru evrimleflmektedir. Bu süreçte birey modern dünyan n karmaflas içinde yaln zlaflan ve o ölçüde çaresizleflen tüketici tipinden; bilginin özgürce paylafl ld sanal ortamlarda yerini bulan ve kendisini ifade eden güçlü kiflilere dönüflmektedir (Sever, 2009). fiekil 1.1 GELENEKSEL PAZARLAMA LET fi M ARAÇLARI TÜKET C A IZDAN A IZA LET fi M Yeni Kiflisel- Bütünleflik letiflim Modeli SANAL ORTAMLAR Bu yap da tüketiciler edilgen olmaktan çok, oyuna istedi i zaman kat lmay tercih etmektedirler. Bu yeni boyut yak n gelecekte bütünleflik pazarlama iletiflimini, kiflisel-bütünleflik iletiflim modeline tafl yacakt r. Bu yeni boyut fiekil 1.1 deki modeldeki aç klanabilir. Modelde yukar da kullan m biçimleri ve ifllevleri aç klanan farkl araçlar n, tüketici merkezli bir yap da nas l bir konumda olabilecekleri gösterilmifltir. Görüldü- ü gibi, tüketici farkl kaynaklardan bilgi edinmekte, planl ve planlanmam fl iletiflim araç ve ortamlar n ile etkileflim içine girmektedir. Yine bu modelde birbirinden kopuk yap lar yer almamaktad r. Bir baflka deyiflle, tüm ortam ve araçlar biribiri ile organik bir ba ml l k iliflkisi içindedir. Asl nda gerçek yaflamda içinde yer ald - m z iletiflim ortam da bu yap ile örtüflmektedir. Sonuç olarak tüketiciler farkl kaynaklara baflvurarak sa l k bir karar oluflturmaya çaba gösterirler. Bütünleflik pazarlama iletifliminin görevi de bu karar sürecinde tüketiciye gereksinim duyaca bilgileri zaman nda ve sa l kl biçimde iletmek olmal d r.

22 14 Bütünleflik Pazarlama letiflimi Özet A MAÇ 1 A MAÇ 2 A MAÇ 3 Bütünleflik pazarlama iletiflimini kavramsal düzeyde ele alan tan mlar aç klamak. Orkestrasyon, pürüzsüz iletiflim, bir mekandan al flverifl, yeni reklamc l k, bütünleflik iletiflim, bütünleflik pazarlama, entegre pazarlama iletiflimi, bütünleflik pazarlama iletiflimi gibi terimler kavramsallaflt rmaya yönelik tan mlar olarak s ralanabilir. fllemsel bütünleflik pazarlama iletiflimi tan mlar n n üstün yönlerini ortaya koymak, lk bak flta soyutluk, hatta bir belirsizlik içeriyormufl izlenimini veren bu durum asl nda bütünleflik pazarlama iletiflimi yaklafl m n n önemli bir avantaj noktas n oluflturur. fiöyle ki, kat ve de- iflmez yap lar yerine; konuya yaklaflan n seçimine ya da ba l oldu u örgütsel yap ya kolayl kla uygulayabilece i bir bak fl aç s bulmas mümkündür. letiflim karmas n n herhangibir bilefleninde çal flan kifli de, bir kuruluflun yönetim kademelerinde yer alan bir yönetici de rahatl kla kendisine uygun bir pencere bulabilecektir. Rekabetin bütünleflik pazarlama iletiflimi içindeki rolünü aç klamak. Özellikle teknolojinin geliflmesi ile birlikte siparifl, üretim, da t m süreçleri giderek k salmakta ve tüketiciler bu süreçlerin herhangi bir aflamas ndan memnun kalmamalar halinde olumsuz tepkilerini firmalara iletebilmektedirler. Tüketici bilincinin giderek artt pazar ortam nda rekabetin daha da yo unlaflaca varsay lmaktad r. A MAÇ 4 A MAÇ 5 Geliflen iletiflim teknolojilerinin yeni bir iletiflim arac olma potansiyelini de erlendirmek. Evet bu potansiyeli istatistiksel verilerde de görebilmekteyiz. Burada ülkemizdeki internet kullan m na iliflkin say sal verilere yer vermenin ilerideki tart flmalar m z n daha net anlafl lmas na hizmet edece i düflünülmektedir. Daha yaklafl k befl y l öncesine kadar nüfusumuzun ancak % 1 i internet kullan c s durumundayken, Nisan 2007 verilerine göre bu say 20 milyona yaklaflm flt r. Yine ayn dönemde 17,5 milyon MSN Messenger kullan c say s yla Türkiye dünya s ralamas nda ABD inden sonra ikinci s rada yer almaktad r. Bütünleflik pazarlama iletifliminin yeni boyutlar n tan mlamak Bütünleflik pazarlama iletifliminde iki yeni boyut ortaya ç kmaktad r. Bu boyutlar Yeni iletiflim araçlar ve kulaktan kula a iletiflim boyutu ve yeni bir iletiflim yaklafl m boyutu olarak karfl m za ç kmaktad r. Yeni iletiflim araçlar boyutu özellikle sanal ortamlar ve yeni iletiflim teknolojilerinin gündelik yaflamda yer eden bloglar, sanal tüketici topluluklar, forumlar, SMS mesajlar gibi araçlardan oluflur. fiüphesiz bu listeyi uzatmak mümkündür. Burada önemli olan nokta, yeni iletiflim araçlar n n bireylere özgürlük sa lamas ve istedikleri zaman ürün ya da markalarla etkileflim içine girebilmelerine olanak sa lamas olarak ifade edilebilir. Yeni iletiflim yaklafl m boyutu ise geleneksel Schultz yaklafl m na farkl bir aç l m getirmesi ve tüketici merkeze alan bir yap kurmas olarak tan mlanabilir. Bu yeni yap da tüketici iletiflim ortam ve araçlar yla, t pk gereçek yaflam nda oldu- u gibi, organik ve do al bir iliflki içindedir. Birey farkl kaynaklardan beslenmekte ve kendi karar n planlanm fl ve planlanmam fl iletiflim çabalar ndan elde etti i verileri de erlendirerek alabilmektedir. Bu ise bireye gerçek anlamda bir özgürlük sunmaktad r.

BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ

BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ KISA ÖZET KOLAYAÖF DİKKAT Buarada ilk 4 sahife gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com Kolayaöf.com 0362 233 8723 Sayfa 2 içindekiler 1.ünite-Bütünleşik

Detaylı

BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ

BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ Dikkat Bu özetin tamamı 8 ünite ve 31 sayfa dır.. BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ KISA ÖZET KOLAYAÖF Kolayaöf.com 0362 233 8723 Sayfa 2 içindekiler 1.ünite-Bütünleşik Pazarlama iletişimi: Tanımı ve Gelişme

Detaylı

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

Doç. Dr. Nurhan BABÜR TOSUN. LET fi M TEMELL MARKA YÖNET M STANBUL - 2010

Doç. Dr. Nurhan BABÜR TOSUN. LET fi M TEMELL MARKA YÖNET M STANBUL - 2010 Doç. Dr. Nurhan BABÜR TOSUN I LET fi M TEMELL MARKA YÖNET M STANBUL - 2010 I LET fi M TEMELL MARKA YÖNET M Yay n No : flletme-ekonomi Dizisi : 1. Bask - Ocak 2010 - stanbul ISBN Copyright Bu kitab n bu

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8

Detaylı

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman Ö RETMEN ÖZ DE ERLEND RME FORMU K fi L K ÖZELL KLER flimi seviyorum. Sab rl y m. Uyumluyum. fl birli ine aç m. Güler yüzlüyüm. yi bir gözlemciyim. yi bir planlamac y m. Çocuklara, ailelere, meslektafllar

Detaylı

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama 21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

ULAfiTIRMA S STEMLER

ULAfiTIRMA S STEMLER T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2505 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1476 ULAfiTIRMA S STEMLER Yazarlar Yrd.Doç.Dr. Ergün KAYA (Ünite 1) Ö r.gör. Erkin KARADAYI (Ünite 2) Yrd.Doç.Dr. Meserret NALÇAKAN

Detaylı

Dr. Edin Güçlü Sözer POSTMODERN PAZARLAMA MARKA ÇA INDA L DERL K Ç N P M MODEL

Dr. Edin Güçlü Sözer POSTMODERN PAZARLAMA MARKA ÇA INDA L DERL K Ç N P M MODEL Dr. Edin Güçlü Sözer POSTMODERN PAZARLAMA MARKA ÇA INDA L DERL K Ç N P M MODEL STANBUL-2009 Yay n No : 2149 flletme-ekonomi Dizisi : 329 1. Bas m - stanbul - Haziran 2009 ISBN 978-605 - 377-067 - 1 Copyright

Detaylı

1.2.1. Varolmak... 7 1.2.2. Ö renmek...7 1.2.3. Paylaflmak...7 1.2.4. Etkilemek ve Yönlendirmek...7 1.2.5. Mutlu Olmak...7

1.2.1. Varolmak... 7 1.2.2. Ö renmek...7 1.2.3. Paylaflmak...7 1.2.4. Etkilemek ve Yönlendirmek...7 1.2.5. Mutlu Olmak...7 V Ç NDEK LER BÖLÜM I TEMEL LET fi M B LG LER 1. LET fi M N KAVRAMSAL ÇERÇEVES, AMAÇ, TÜR VE ÖZELL KLER...2 1.1. letiflim Kavram...2 1.2. letiflimde Amaç...6 1.2.1. Varolmak... 7 1.2.2. Ö renmek...7 1.2.3.

Detaylı

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba

Detaylı

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bu formu, müflterilerinizden birinin yaflam boyu de erini hesaplamak için kullan n. Müflterinin ad : Temel formül: Yaflam boyunca müflterinin öngörülen

Detaylı

I Derleyen: Yrd. Doç. Dr. GÜLBU EROL MEDYA ÜZER NE ÇALIfiMALAR

I Derleyen: Yrd. Doç. Dr. GÜLBU EROL MEDYA ÜZER NE ÇALIfiMALAR I Derleyen: Yrd. Doç. Dr. GÜLBU EROL MEDYA ÜZER NE ÇALIfiMALAR II Yay n No : 1730 letiflim Dizisi : 29 1. Bas fiubat 2007 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-624 - 7 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

Degisimi_Yonetmek 4/19/10 5:12 PM Page 1 De iflimi Yönetmek

Degisimi_Yonetmek 4/19/10 5:12 PM Page 1 De iflimi Yönetmek De iflimi Yönetmek Cep Yönderi Dizisi Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar en yayg n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor. Dizi içinde yer alan her kitapta, güçlü

Detaylı

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i I DR. NA L YILMAZ HEMfiEHR K ML Kastamonulular Örne i II Yay n No : 2039 Sosyoloji : 1 1. Bas - Ekim 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-936 - 1 Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m

Detaylı

NTERNET ÇA I D NAM KLER

NTERNET ÇA I D NAM KLER Mustafa Emre C VELEK NTERNET ÇA I D NAM KLER www.internetdinamikleri.com STANBUL-2009 Yay n No : 2148 letiflim Dizisi : 55 1. Bas m - stanbul - Haziran 2009 ISBN 978-605 - 377-066 - 4 Copyright Bu kitab

Detaylı

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES Ahmet AKIN / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi 387 388 Genel Oturum III - Meslek Mensuplar Aç s ndan Türkiye Denetim Standartlar n

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas 1 Prof. Dr. Yunus Kishal Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi Tekdüzen Hesap Sistemi ve Çözümlü Muhasebe Problemleri 4. Bas Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Tebli leri

Detaylı

EVOK Güvenlik in hedefi daima bu kalite ve standartlarda hizmet sunmakt r. Hasan ERDEM R. Mustafa AL KOÇ. Yönetim Kurulu Baflkan.

EVOK Güvenlik in hedefi daima bu kalite ve standartlarda hizmet sunmakt r. Hasan ERDEM R. Mustafa AL KOÇ. Yönetim Kurulu Baflkan. EVOK Güvenlik, ülkemizde büyük ihtiyaç duyulan güvenlik hizmetlerine kalite getirmek amac yla Mustafa Alikoç yönetiminde profesyonel bir ekip taraf ndan kurulmufltur. Güvenlik sektöründeki 10 y ll k bilgi,

Detaylı

performansi_olcmek 8/25/10 4:36 PM Page 1 Performans Ölçmek

performansi_olcmek 8/25/10 4:36 PM Page 1 Performans Ölçmek Performans Ölçmek Cep Yönderi Dizisi Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar en yayg n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor. Dizi içinde yer alan her kitapta, güçlü

Detaylı

Yay n No : 1891 letiflim Dizisi : 44. 1. Bask Ocak 2008 STANBUL ISBN 978-975 - 295-788 - 6

Yay n No : 1891 letiflim Dizisi : 44. 1. Bask Ocak 2008 STANBUL ISBN 978-975 - 295-788 - 6 I dil Say mer Sanal Ortamda Halkla liflkiler II dil Say mer, TED Ankara Kolejinin ard ndan lisans e itimini stanbul Üniversitesi, Bat Dilleri ve Edebiyatlar bölümünde tamamlam fl, yüksek lisans ve doktora

Detaylı

Prof. Dr. Neslihan OKAKIN

Prof. Dr. Neslihan OKAKIN I Prof. Dr. Neslihan OKAKIN Marmara Üniversitesi..B.F. Çal flma Ekonomisi ve Endüstri liflkileri Bölümü Yönetim ve Çal flma Psikolojisi Anabilim Dal Ç a l fl m a Y a fl a m n d a nsan Kaynaklar Yönetimi

Detaylı

ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir.

ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARISTO 88 ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE 1. KONU 213 say l Vergi Usul Kanunu nun (VUK) 142, 143,

Detaylı

MARKA OLMAK. T. Sabri ERD L * Yeflim UZUN ** MARKA OLMAK. * Marmara Üniversitesi ** stanbul Ayd n Üniversitesi

MARKA OLMAK. T. Sabri ERD L * Yeflim UZUN ** MARKA OLMAK. * Marmara Üniversitesi ** stanbul Ayd n Üniversitesi MARKA OLMAK I T. Sabri ERD L * Yeflim UZUN ** MARKA OLMAK 2. BASKI * Marmara Üniversitesi ** stanbul Ayd n Üniversitesi e-mail: serdil@marmara.edu.tr e-mail: yuzun@hotmail.com II MARKA OLMAK Yay n No :

Detaylı

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar

Detaylı

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri 2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim

Detaylı

Genel Yay n S ra No: 178 2010/20. Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun

Genel Yay n S ra No: 178 2010/20. Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun Genel Yay n S ra No: 178 2010/20 ISBN No: 978-605-5614-56-0 Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun Tasar m / Uygulama Referans Medya ve Reklam Hiz. Ltd. Tel: +90.212 347 32 47 e-mail: info@referansajans.com

Detaylı

filetme 1 ÜN TE III filetme YÖNET M I. flletme fllevleri a. Yönetim b. Üretim c. Pazarlama ç. Muhasebe d. Finansman e.

filetme 1 ÜN TE III filetme YÖNET M I. flletme fllevleri a. Yönetim b. Üretim c. Pazarlama ç. Muhasebe d. Finansman e. ÜN TE III I. flletme fllevleri a. Yönetim b. Üretim c. Pazarlama ç. Muhasebe d. Finansman e. Personel Yönetimi filetme YÖNET M BU BÖLÜMÜN AMAÇLARI Bu üniteye çal flt n zda; BU ÜN TEYE NEDEN ÇALIfiMALIYIZ?

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme

Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme 1.0. Girifl 1.1. Bu K lavuz Notunun amac ; Uluslararas De erleme Standartlar Komitesine (UDSK) üye tüm ülkelerde,

Detaylı

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Otomasyon Sistemleri E itiminde Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Murat Ayaz Kocaeli Üniversitesi Teknik E itim Fakültesi, Elektrik E itimi Koray Erhan Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi,

Detaylı

II. AMAÇ ve HEDEFLER 6-STRATEJ K ALAN: B L fi M TEKNOLOJ LER 6.1.STRATEJ K AMAÇ: Hizmetlerin kaliteli, güvenli, verimli, h zl ve düflük maliyetle sunulmas d r. STRATEJ K HEDEF 6.1.a) Birimler aras tam

Detaylı

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel

Detaylı

YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ?

YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ? YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ? Yahya ARIKAN* Günümüzde; finansal anlamda ülkeleraras s n r n ortadan kalkmas, teknolojinin geliflimi ve bilgi toplumunun s n rs z imkânlar ile zaman ve mekân

Detaylı

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun

Detaylı

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye

Detaylı

Ders 13: DO RULAMA KAYNAKLARI

Ders 13: DO RULAMA KAYNAKLARI Do rulama kaynaklar nedir? Do rulama kaynaklar, göstergelerde belirtilen bilginin bulunabilece i kayna a iflaret eder. Bu bilgi kaynaklar ayn zamanda projenin belgelenmesinin bir parças n oluflturur. Göstergede

Detaylı

Ö RETMENL K UYGULAMASI-I

Ö RETMENL K UYGULAMASI-I T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2213 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1215 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES OKULÖNCES Ö RETMENL L SANS PROGRAMI Ö RETMENL K UYGULAMASI-I Yazarlar Doç.Dr. Mehmet GÜLTEK N (Ünite 1)

Detaylı

STRATEJ K V ZYON BELGES

STRATEJ K V ZYON BELGES STRATEJ K V ZYON BELGES BEYAZ K TAP S UNUfi Sivil toplum; demokrasi, insan haklar ve hukuk devleti kavramlar n n yerleflmesiyle ilgili taleplerden ekonomiyle ilgili endiflelere kadar sosyal yaflama dair

Detaylı

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (Değişik:RG-14/2/2014-28913) (1) Bu Yönetmeliğin amacı; yükseköğrenim

Detaylı

AÇIKLAMALAR VE UYGULAMALAR

AÇIKLAMALAR VE UYGULAMALAR SEÇ LM fi TÜRK YE F NANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI AÇIKLAMALAR VE UYGULAMALAR Prof. Dr. Cemal B fi (Marmara Üniversitesi) Doç. Dr. Yakup SELV ( stanbul Üniversitesi) Doç. Dr. Fatih YILMAZ ( stanbul Üniversitesi)

Detaylı

Halkla İlişkiler ve Organizasyon

Halkla İlişkiler ve Organizasyon Halkla İlişkiler ve Organizasyon A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ Halkla İlişkiler ve Organizasyon Hizmetleri alanı, küreselleşen dünya içinde kurum ve kuruluşlar için bir ihtiyaç olarak varlığını hissettirmektedir.

Detaylı

kitap Bireysel fl Hukuku fl Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel fl Hukuku)

kitap Bireysel fl Hukuku fl Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel fl Hukuku) kitap Bireysel fl Hukuku Prof. Dr. Öner Eyrenci, Porf. Dr. Savafl Taflkent ve Prof. Dr. Devrim Ulucan n birlikte haz rlad klar Bireysel fl Hukuku isimli kitab n ikinci bas s fiubat ay nda Legal Yay nevi

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM KAR AMACI GÜTMEYEN ORGANİZASYONLAR VE PAZARLAMA

BİRİNCİ BÖLÜM KAR AMACI GÜTMEYEN ORGANİZASYONLAR VE PAZARLAMA İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM KAR AMACI GÜTMEYEN ORGANİZASYONLAR VE PAZARLAMA Kar Amacı Gütmeyen Organizasyonlar: Kavramsal Bir Bakış... 3 Kar Amacı Gütmeyen Organizasyonlar ve Kavramlaştırma... 3 Kar Amacı

Detaylı

Farklı Televizyon Yayın Ortamlarında Aynı Anda Farklı Reklam Yayını Bir Koltuğa İki Karpuz Sığar mı?

Farklı Televizyon Yayın Ortamlarında Aynı Anda Farklı Reklam Yayını Bir Koltuğa İki Karpuz Sığar mı? Farklı Televizyon Yayın Ortamlarında Aynı Anda Farklı Reklam Yayını Bir Koltuğa İki Karpuz Sığar mı? *Av.Erdal AKSU 17 Kasım 2008 KONU: Rekabet Kurulu nun 03.07.2008 tarihinde Kablo TV şebekesine entegre

Detaylı

Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45)

Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45) SMMMO MEVZUAT SER S 5 Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45) Dr. A. Bumin DO RUSÖZ Marmara Üniversitesi Mali Hukuk Ö retim Üyesi stanbul, Nisan 2006 1

Detaylı

BA IMSIZ DENET M ULUSLARARASI DENET M STANDARTLARI KAPSAMINDA

BA IMSIZ DENET M ULUSLARARASI DENET M STANDARTLARI KAPSAMINDA ULUSLARARASI DENET M STANDARTLARI KAPSAMINDA BA IMSIZ DENET M Doç.Dr. Lerzan KAVUT stanbul Üniversitesi flletme Fakültesi Doç.Dr. Oktay TAfi stanbul Teknik Üniversitesi flletme Fakültesi Dr. Tuba fiavli

Detaylı

GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl)

GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl) I Dr. Leyla ÇAKICI GERÇEK Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Alapl MYO Ö retim Üyesi GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl) II Yay n No : 2323 Hukuk Dizisi : 1151 1. Bas - Eylül 2007 - STANBUL 2. Bas - Ekim

Detaylı

2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme

2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme 2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme Proje bütçesi haz rlarken dikkat edilmesi gereken üç aflama vard r. Bu aflamalar flunlard r: Kaynak belirleme ve bütçe tasla n n haz rlanmas Piyasa araflt

Detaylı

Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar,

Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar, Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar, Orman ve Su İşleri Bakanımız Sn. Veysel Eroğlu nun katılımları ile gerçekleştiriyor olacağımız toplantımıza katılımlarınız için teşekkür ediyor,

Detaylı

Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV. Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun. Kapak Can Eren

Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV. Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun. Kapak Can Eren Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV ISBN No: 978-99-44-234-22-1 Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun Kapak Can Eren Tasar m / Uygulama Referans Ajans Tel: +90.212 347 32 47

Detaylı

Bir Çal flan fle Almak

Bir Çal flan fle Almak Bir Çal flan fle Almak Cep Yönderi Dizisi Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar en yayg n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor. Dizi içinde yer alan her kitapta,

Detaylı

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet

Detaylı

YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü

YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİNİN TANIMI Yetişkinler din eğitimi kavramını tanımlayabilmek için önce yetişkinler eğitimini tanımlayalım. En çok kullanılan ifade ile yaygın

Detaylı

Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL

Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL D ü n y a Ü n i v e r s i t e l e r S e r v i s i Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL BAfiLANGIÇ nsan Haklar Evrensel Beyannamesinin 40. y ldönümünde 6-10 Eylül tarihleri

Detaylı

SANAL DĠLĠN DĠLĠMĠZDE YOL AÇTIĞI YOZLAġMA HAZIRLAYAN: CoĢkun ZIRAPLI Ġsmail ÇEVĠK. DANIġMAN: Faik GÖKALP

SANAL DĠLĠN DĠLĠMĠZDE YOL AÇTIĞI YOZLAġMA HAZIRLAYAN: CoĢkun ZIRAPLI Ġsmail ÇEVĠK. DANIġMAN: Faik GÖKALP SANAL DĠLĠN DĠLĠMĠZDE YOL AÇTIĞI YOZLAġMA HAZIRLAYAN: CoĢkun ZIRAPLI Ġsmail ÇEVĠK DANIġMAN: Faik GÖKALP SOSYOLOJĠ ALANI ORTAÖĞRETĠM ÖĞRENCĠLERĠ ARASI ARAġTIRMA PROJE YARIġMASI BURSA TÜRKĠYE BĠLĠMSEL VE

Detaylı

FİKİR MÜLKİYETİ HUKUKU

FİKİR MÜLKİYETİ HUKUKU I Av. Dilek KARAKUZU BAYTAN FİKİR MÜLKİYETİ HUKUKU KAVRAMLAR Fikir Hakları ve Sınai (Alanda) Haklara İlişkin Kavramlar Bilgisayar Kavramları Hukuk Yolları Uluslararası Sözleşmeler Fikir Mülkiyeti Kuruluşları

Detaylı

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM VERG NCELEMELER NDE YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi Son y llarda ekonomide meydana gelen olumlu geliflmelerle gayrimenkul piyasas

Detaylı

Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri

Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Prof.Dr. Cevat NAL Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k Fakültesi Dekan Y.Doç.Dr. Esra YEL Fakülte Akreditasyon Koordinatörü

Detaylı

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası 2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n

Detaylı

ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler

ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler Metin TUNÇ Seçici Olun ISI' n editoryal çal flanlar her y l yaklafl k olarak 2,000 dergiyi de erlendirmeye tabi tutmaktad r. Fakat de erlendirilen

Detaylı

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen

Detaylı

T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2850 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1807. PAZARLAMA LET fi M

T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2850 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1807. PAZARLAMA LET fi M T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2850 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1807 PAZARLAMA LET fi M Yazarlar Prof.Dr. B. Zafer ERDO AN (Ünite 1) Prof.Dr. Ferruh UZTU (Ünite 2) Arfl.Gör. Emrah GÜLMEZ (Ünite

Detaylı

RESMİ ÇÖZÜM ORTAĞI. Resmi Çözüm Ortağı MG GROUP İSTANBUL/ÜSKÜDAR HATAY/İSKENDERUN ADANA/SEYHAN MUĞLA/BODRUM HATAY/ANTAKYA. www.mggroupturkiye.

RESMİ ÇÖZÜM ORTAĞI. Resmi Çözüm Ortağı MG GROUP İSTANBUL/ÜSKÜDAR HATAY/İSKENDERUN ADANA/SEYHAN MUĞLA/BODRUM HATAY/ANTAKYA. www.mggroupturkiye. RESMİ ÇÖZÜM ORTAĞI Resmi Çözüm Ortağı MG GROUP İSTANBUL/ÜSKÜDAR HATAY/İSKENDERUN ADANA/SEYHAN MUĞLA/BODRUM HATAY/ANTAKYA www.mggroupturkiye.com MG GROUP KİMDİR? HAKKIMIZDA MG GROUP Olarak; Gerek iş ahlakımız

Detaylı

MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK İŞBİRLİĞİ PROJE DANIŞMANLIK EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK İŞBİRLİĞİ PROJE DANIŞMANLIK EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK İŞBİRLİĞİ PROJE DANIŞMANLIK EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı,

Detaylı

Beynimizi Nas l De ifltiriyor? Çeviri: DEN Z BENER

Beynimizi Nas l De ifltiriyor? Çeviri: DEN Z BENER Beynimizi Nas l De ifltiriyor? Çeviri: DEN Z BENER nternet, her fleyi de ifltirdi Hat rlamak ve zihnimizi kullanmak konusunda, geleneksel yöntemlerimizden h zla uzaklafl yoruz. Be endi imiz bir yeme in tarifini,

Detaylı

Ders 10: BEKLENEN ETK LER (SONUÇLAR/ÇIKTILAR)

Ders 10: BEKLENEN ETK LER (SONUÇLAR/ÇIKTILAR) Ders 10: BEKLENEN ETK LER (SONUÇLAR/ÇIKTILAR) Beklenen etkiler nedir? Proje yaparak bir amaca ulaflmak isteriz. Bu amaca ise, proje süresince yapaca m z faaliyetlerle yarataca m z etkiler, ürünler ve hizmetlerle

Detaylı

ETKĐN PAZARLAMANIN YENĐ TÜKETĐCĐLERE

ETKĐN PAZARLAMANIN YENĐ TÜKETĐCĐLERE ETKĐN PAZARLAMANIN YOLLARI YENĐ TÜKETĐCĐLERE NASIL ULAŞIRIZ? PAZARLAMA 1. Pazarlama, planlama ve uygulamayı içeren kapsamlı bir süreçtir. 2. Pazarlama potansiyel tüketicilerdeki her hangi bir ihtiyacın,

Detaylı

YENİ DÜNYA DÜZENİNDE İNSANIN ÖRGÜTTE DEĞİŞEN ROLÜ

YENİ DÜNYA DÜZENİNDE İNSANIN ÖRGÜTTE DEĞİŞEN ROLÜ I Doç. Dr. Yonca Deniz GÜROL YENİ DÜNYA DÜZENİNDE İNSANIN ÖRGÜTTE DEĞİŞEN ROLÜ II YENİ DÜNYA DÜZENİNDE İNSANIN ÖRGÜTTE DEĞİŞEN ROLÜ Yay n No : 2377 flletme-ekonomi Dizisi : 447 1. Bask Ocak 2011 - STANBUL

Detaylı

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. OYUNCA IN ADI Akl nda Tut YAfi GRUBU 4-6 yafl OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. GENEL KURALLAR Çocuklar n görsel belle inin

Detaylı

ATAÇ Bilgilendirme Politikası

ATAÇ Bilgilendirme Politikası ATAÇ Bilgilendirme Politikası Amaç Bilgilendirme politikasının temel amacı, grubun genel stratejileri çerçevesinde, ATAÇ İnş. ve San. A.Ş. nin, hak ve yararlarını da gözeterek, ticari sır niteliğindeki

Detaylı

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama

Detaylı

Cep Yönderi Dizisi. Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar

Cep Yönderi Dizisi. Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar Koçluk Cep Yönderi Dizisi Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar en yayg n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor. Dizi içinde yer alan her kitapta, güçlü ve zay f yanlar

Detaylı

MESLEK MENSUBU KURUMLAfiMA PROJES YOL HAR TASI

MESLEK MENSUBU KURUMLAfiMA PROJES YOL HAR TASI MESLEK MENSUBU KURUMLAfiMA PROJES YOL HAR TASI 33 34 1 Projenin Tan t m ve Proje Kat l mc Baflvurusu SMMMO Yönetim Kurulu nca onaylanan SMMMO Meslek Mensubu Kurumsallaflma Projesi Fizibilitesi Ve Yol Haritas

Detaylı

Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif

Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif Dr. Yeflim Toduk Akifl Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif flirket birleflmeleri ve sat nalmalar, türkiye deki küçük iflletmelerden, dev flirketlere kadar her birinin gündeminde olmaya devam

Detaylı

G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl

G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl 220 ÇEfi TL ADLARLA ÖDENEN C RO PR MLER N N VERG SEL BOYUTLARI Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl Primi,Has lat Primi, Y l Sonu skontosu)

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel Esaslar Amaç Madde 1- (1)Bu

Detaylı

KAR YER GÜNLER PROJES. Murat F DAN

KAR YER GÜNLER PROJES. Murat F DAN KAR YER GÜNLER PROJES Murat F DAN 2012-2013 AYBASTI ANADOLU L SES KAR YER GÜNLER PROJES PROJE SAH OLAN OKUL AYBASTI ANADOLU L SES PROJEN N ADI KAR YER GÜNLER PROJEN N AMACI rencilerin meslekleri her yönüyle

Detaylı

Anne baba olmaya. Evde Pedagog. ile haz rlan n

Anne baba olmaya. Evde Pedagog. ile haz rlan n Anne baba olmaya Evde Pedagog ile haz rlan n Bebek bekliyorsunuz ve çok yo un duygular içindesiniz. Bebe inizin geliflimini en iyi flekilde sa lamak istiyorsunuz. flte tam bu durumdaki anne baba adaylar

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri United Technologies Corporation Tedarikçilerden fl Hediyeleri Girifl UTC, malzeme ve hizmetleri bunlar n de erine bakarak sat n al r ve bu süreç içinde hem en iyi de er sa layan fiyat, hem de tedarikçilerle

Detaylı

Koçun Kendisini De erlendirmesi çin Kontrol Listesi

Koçun Kendisini De erlendirmesi çin Kontrol Listesi Koçun Kendisini De erlendirmesi çin Kontrol Listesi Afla daki sorular etkin bir koç olabilmek için ihtiyaç duyulan beceri ve niteliklerle ilgilidir. Koç olarak kendi etkinli inizi de erlendirmek için bu

Detaylı

stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye

stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye 215 ROMANYA LE BULGAR STAN IN AB YE EKONOM K ENTEGRASYONU Yrd. Doç. Dr. Mesut EREN stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye 1. Girifl Avrupa Birli i nin 5. ve son genifllemesi 2004 y l nda 10 Orta ve Do u

Detaylı

2008 1. Çeyrek Finansal Sonuçlar. Konsolide Olmayan Veriler

2008 1. Çeyrek Finansal Sonuçlar. Konsolide Olmayan Veriler 2008 1. Çeyrek Finansal Sonuçlar Konsolide Olmayan Veriler Rakamlarla Halkbank 70 y l Kooperatif ve KOB kredilerinde 70 y ll k tecrübe ve genifl müflteri taban Halkbank n rekabette kuvvetli yönleridir.

Detaylı

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ 120 kinci Bölüm - Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi 1. ARAfiTIRMANIN AMACI ve YÖNTEM Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi, tüketici enflasyonu, iflsizlik

Detaylı

SOSYAL GÜVENL K REHBER. SSK BAfiKANLI I

SOSYAL GÜVENL K REHBER. SSK BAfiKANLI I SOSYAL GÜVENL K REHBER Resul KURT SSK BAfiKANLI I Sigorta Müfettifli Hüseyin FIRAT SMMM SMMMO Baflkan Yard mc s MAYIS 2005 1 Yönetim Merkezi ve Yaz flma Adresi: SMMMO Kurtulufl Caddesi No: 152 Kurtulufl

Detaylı

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi Adana Eriflkin Kemik li i Nakil ve Hücresel Tedavi Merkezi, Türkiye

Detaylı

ÇANKAYA BELEDİYE BAŞKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ KURULUŞ, GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

ÇANKAYA BELEDİYE BAŞKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ KURULUŞ, GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK ÇANKAYA BELEDİYE BAŞKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ KURULUŞ, GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç ve kapsam MADDE 1- (1) Bu yönetmeliğin

Detaylı

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU Aytaç ACARDA * I G R fi flletmeler belli dönemlerde sat fllar n artt rmak ve iflletmelerini

Detaylı

NSAN KAYNAKLARI NSAN KAYNAKLARI 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU

NSAN KAYNAKLARI NSAN KAYNAKLARI 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU NSAN KAYNAKLARI NSAN KAYNAKLARI 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU 36 nsan Kaynaklar SMMMO Kurumsallaflma çal flmalar çerçevesinde; 2008 y l nda nsan Kaynaklar Birimi oluflturulmufltur. nsan Kaynaklar Biriminin

Detaylı

T bbi Makale Yaz m Kurallar

T bbi Makale Yaz m Kurallar .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE

Detaylı

Tasarım Raporu. Grup İsmi. Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK. Kısa Özet

Tasarım Raporu. Grup İsmi. Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK. Kısa Özet Tasarım Raporu Grup İsmi Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK Kısa Özet Tasarım raporumuzda öncelikle amacımızı belirledik. Otomasyonumuzun ana taslağını nasıl oluşturduğumuzu ve bu süreçte neler yaptığımıza karar

Detaylı

Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas

Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas Uzman Zeynep Akdo an Ankara Üniversitesi, Türkiye, zsen@ankara.edu.tr, Prof. Dr. Fahrettin Özdemirci

Detaylı

e-bülten STANBUL B LG ÜN VERS TES LET fi M FAKÜLTES REKLAMCILIK BÖLÜMÜ ADWORKERS YEN AJANS VE MÜfiTER LER YLE DD ALI!

e-bülten STANBUL B LG ÜN VERS TES LET fi M FAKÜLTES REKLAMCILIK BÖLÜMÜ ADWORKERS YEN AJANS VE MÜfiTER LER YLE DD ALI! 2007 3 ADWORKERS YEN AJANS VE MÜfiTER LER YLE DD ALI! stanbul Bilgi Üniversitesi Reklamc l k Bölümü 4. s n f ö rencilerinden oluflan AdWorkers reklam ajans, Türkiye nin önde gelen reklam ajanslar yla birlikte

Detaylı

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/201203... 1 of 5 6 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28225 Atatürk Üniversitesinden: YÖNETMELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ASTROFİZİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Detaylı

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Muş Alparslan Üniversitesi Uzaktan

Detaylı