ORTAOKULDA EĞİTİM GÖREN ÇOCUKLARIN GELENEKSEL ve YENİ MEDYA ile OLAN İLİŞKİLERİ ve İLİŞKİLERİNİN DOĞASININ KARŞILAŞTIRILMASI

Transkript

1 ORTAOKULDA EĞİTİM GÖREN ÇOCUKLARIN GELENEKSEL ve YENİ MEDYA ile OLAN İLİŞKİLERİ ve İLİŞKİLERİNİN DOĞASININ KARŞILAŞTIRILMASI PROJESİ-MEDYAK Doç. Dr. Tuğba Asrak Hasdemir Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi II. Uluslararası Çocuk ve Medya Kongresi İzmir-2013

2 Nüfus ve Örneklem raştırmanın nüfusunu Ankara ili Çankaya ilçesinde 9-12 yaş rasında olan ve ortaokula devam eden çocuklar oluşturmaktadır. nkara ili, Çankaya ilçesinde, Türkiye İstatistik Kurumu verilerine öre farklı sosyoekonomik statüye sahip ailelerin çocuklarının evam ettiği okullar bulunmaktadır. u nedenle nüfusu temsil edecek örneklem, basit tesadüfi örnekle öntemiyle hesaplanmıştır. nkara ili Çankaya ilçesindeki ortaokullar ve öğrenci sayısı elirlenmiş ve bu sayı üzerinden örneklem sayısı hesaplanmıştır.

3 Verilerin Toplanması ve Analizi raştırmada 9-12 yaş arasında olan ve ortaokula devam eden ocukların medya araçları ile ilişkilerini belirlemek amacıyla toplam 8 maddelik bir anket geliştirilmiştir. nkette sırasıyla; demografik özellikler, medya araçlarına sahiplik urumu, medya araçlarını kullanma biçimleri ve süresi ile medya raçları ve medya okuryazarlığı adı altında toplam dört alt başlık er almaktadır. erilerin toplanması sürecinde görev alacak anketörlere, okul aresi, sınıf öğretmenleri ve öğrencilerle kurulacak iletişim, nketin öğrencilere tanıtılması ve açıklamaların yapılması, uygulama e uygulama sonrası dosyalama konusunda bir eğitim verilmiştir. lde edilen veriler SPSS.15 programı kullanılarak analiz edilmiştir.

4 Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımı

5 Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımı

6 Ailelerinden Harçlık Alma Durumu nkete katılan öğrencilerin %93,8 i ailelerinden harçlık lmaktadır. 0 liradan az harçlık alanlar %29, lira arası harçlık alanlar %32, lira arası harçlık alanlar %14, lira arası harçlık alanlar %6,3 0 liradan fazla harçlık alanlar %11 dir.

7 Öğrencilerin Aile Tipi nkete katılan öğrencilerin; - %85,1 i çekirdek aile üyesidir. - %13,1 i ise geniş aile üyesidir.

8 ğrencilerin Annelerinin Öğrenim Durumu nkete katılan öğrencilerden anneleri; -İlkokul mezunu olanların oranı %10,5 -Ortaokul mezunu olanların oranı %11,1 -Lise mezunu olanların oranı %29,2 -Yüksekokul-Üniversite mezunu olanların oran %33 -Yüksek Lisans-Doktora mezunu olanların oranı % 2,4 dir. -Öğrencilerin %12 si annelerinin öğrenim durumunu bilmemektedir.

9 ğrencilerin Babalarının Öğrenim Durumu nkete katılan öğrencilerden babaları; -İlkokul mezunu olanların oranı %6,1 -Ortaokul mezunu olanların oranı %8,6 -Lise mezunu olanların oranı %26,4 -Yüksekokul-Üniversite mezunu olanların ranı%38,5 -Yüksek Lisans-Doktora mezunu olanların oranı,5 dır. -Öğrencilerin %12,7 si babalarının öğrenim

10 Medya Araçlarına Sahiplik Durumu

11 Medya Araçlarına Sahiplik Durumu ğrencilerin yaklaşık olarak tamamının evlerinde elevizyon bulunmaktadır. Bunun yanında evlerin çoğunluğunda internet bağlantıs ardır. izüstü bilgisayar, VCD-DVD DVD oynatıcı en fazla sahip lunan araçlar arasında yer almaktadır. n az sahip olunan araçlar ise Gamemaster ve Ipod dur

12

13 İnternete Ulaşım Biçimleri

14 Öğrencilerin İnternet Hesapları

15 Öğrencilerin İnternet Adreslerinin Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması

16 İnternet Adreslerinin Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması enel toplamda öğrencilerin % 81 nin hesabının kend dına açıldığı görülmektedir. endi adına hesap açılması yüzdesi 5., 6., 7. ve 8. ınıflara göre sırasıyla; % 78,8, % 81.2, % 80 ve % 2.9 dur. ğrencilerin yaklaşık % 10 nun hiç hesabı yoktur.

17 Hafta İçi İnternette Kalma Süresi ğrencilerin; % 10 u internet ile hiç ilgilenmezken, % 24 ü 1 saatten az, % 39 u 1-2 saat, % 14 ü 3-4 saat, % 12 si 4 saatten fazla internette kalmaktadır. Hafta içi ve 8. sınıflardaki öğrencilerin; % 23, % 24, % 28 ve % 33 ü 3 saat ve üzerinde ternette kalmaktadır.

18 Hafta Sonu İnternette Kalma Süresi rencilerin; % 5.4 ü internet ile hiç ilgilenmezken, % 15.4 ü 1 saatten az, % 33,3 ü 1-2 saat arası, % 26.3 ü 3-4 saat arası, % 19.6 sı 4 saatten fazla internette kalmaktadır. Hafta sonunda öğrencilerin yaklaşık yarısı (% 46) 3 saatte zla internette kalmaktadır- Hafta sonunda öğrenciler hafta ne göre kısmen biraz daha fazla internette kalmaktadır ve 8. sınıflarda öğrencilerin; % 37, % 45.4,

19 ınıf Düzeylerine Göre İnterneti Kullanım Durumlarına Ait Frekans ve Yüzde Değerleri

20 rencilerinin % 96 sı, 8.sınıf öğrencilerinin % 92,6 sı). ğrencilerin önemli bir bölümü, interneti ders başarılarını takip etmek acıyla kullanmaktadır. Buradaki en önemli bulgu ise 8.sınıf öğrencilerinin.6 sının ders başarılarını kendilerinin takip ettikleri, bu oranın diğer sınıf zeylerinde ise oldukça düşük olmasıdır. ğrencilerin interneti kullanma amaçları şöyle sıralanabilir; Müzik dinlemek (% 87,3) Oyun oynamak (% 82) Haber-bilgi paylaşımı (% 32.4) Haber okumak (% 31.4) Diğer amaçlarla (%8.2) ğrencilerin sınıf seviyesi yükseldikçe oyun oynama oranları düşerken, mü nleme ve film izleme oranlarının göreli olarak arttığı söylenebilir. Sınıf viyesi yükseldikçe öğrencilerin haberleri kısmen daha çok okudukları

21 Anne-Babaların Öğrencilerin Televizyon ve İnternet Kullanımları Üzerine Etkileri

22 57, % 63, % 63 ve % 59 u anne ve babalarının internet llanımlarına sınırlama getirdiğini belirtmektedir. ğrencilerin yaklaşık % 40 ı da bu konuda herhangi bir sınırlam rşılaşmadığını belirtmektedir. elevizyon izlenmesinin sınırlanmasında ise öğrenciler sınıfları re sırasıyla; 38, % 44, % 42 ve % 35 düzeyinde anne babaları tarafından ndilerine sınırlama getirildiğini belirtmektedirler. ne-baba tarafından koyulan sınırlamanın, televizyon izleyeme anla internet kullanımı sözkonusu olduğunda daha fazla olduğ ylenebilir. Sınıf düzeylerine göre en fazla sınırlama 6. ve 7. ıflarda iken en az sınırlama 8.sınıf öğrencileri düzeyinde rülmektedir.

23 Annenin Eğitim Düzeyi-İnternet Kullanımı Arasındaki İlişki

24 Babanın Eğitim Düzeyi-İnternet Kullanımı Arasındaki İlişki

25 Cep Telefonuna Sahiplik Durumu ğrencilerden; -Kendilerine ait cep telefonu olanların oranı % 72,8 -Kendilerine ait cep telefonu olmayanların oranı % 14,2 dir.

26

27 Eve Gazete Alınma Sıklığı

28 Öğrencilerin Radyo Dinleme Alışkanlıkları

29 Radyo Dinlenen Yerler

30 Radyoda Dinlenen Program Türleri ğrencilerden radyoda; Haber programı dinleyenlerin oranı %26,9 Müzik programı dinleyenlerin oranı % 44,8 Spor programı dinleyenlerin oranı % 28,3 dir.

31 Karşılaştırılması

32 Televizyon İzlenmesinin Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması Hafta içi öğrencilerin; - % 87.4 ü 1 saat ve üzerinde televizyon izlerken, - Yaklaşık yarısı (% 44 ü) 3 saat ve üzerinde televizyon izlemektedir. - Sınıf düzeylerine bakıldığında ise televizyon izleme saati 5.ve sınıfta diğer sınıflardakine göre kısmen azalmaktadır. Hafta sonu öğrencilerin ; - Genel olarak 3 saat ve üzerinde televizyon seyrettikleri görülmektedir. - Sınıf düzeylerine göre bakıldığında ise hafta içinde olduğu gibi

33 Televizyonda İzlenen Program Türleri rencilerden; Haber izleyenler %10,7 Çizgi film izleyenler %10,7 Dizi film izleyenler %13,1 Film izleyenler %13 Yarışma izleyenler %13,1 Dini program izleyenler %6 Spor programı izleyenler %10,3 Müzik klip izleyenler %11,6 Belgesel izleyenler %10,9 Diğer programları izleyenler %0,5 dir.

34 Annenin Eğitim Düzeyi-Televizyon İzleme Arasındaki İlişki

35 Babanın Eğitim Düzeyi-Televizyon İzleme Arasındaki İlişki

36 TRT OKUL VE TRT ÇOCUK KANALLARININ İZLENME DURUMU

37 zleme Durumlarının Cinsiyetlerine ve Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması ız öğrencilerin erkek öğrencilere oranla TRT Çocuk kanalını daha fazla ledikleri görülmektedir. rkek öğrencilerin ise % 57 si TRT Çocuk kanalını hiç izlememektedir. RT Okul kanalının öğrencilerin cinsiyetlerine göre izlenme oranlarına akıldığında ise; Kız öğrencilerin % 88 i, Erkek öğrencilerinin % 84 ü bu kanalı hiç izlememektedir. ğrencilerin TRT Okul kanalını TRT Çocuk kanalına oranla daha az eyretmelerinin nedeni olarak TRT Okul kanalının yayınlanma saatinin ocukların uyuma saatlerine denk gelmesi söylenebilir.

38 Sıklıklarının Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması

39 RT Çocuk Kanalında Yayınlanan Programların İzlenme Oranları Programlar Frekans Programlar Frekans Keloğlan 603 Pepe 426 Köstebekgiller 191 Nane ile Limon 128 Mancınık 102 Cille 94 Yarışçı 54 Arı Maya 41 Laura nın Yıldızı 41 Dede Korkut Hikayeleri 40 Tel Ali 39 Canım Kardeşim 32 Arthur 21 Haberin Olsun 17 Biz İkimiz 16 Çufçuflar Diyarı 14 Tilki 11 Anka 8 Dinozor Treni 8 Kimin Tarlası 8 Çatlak Yumurtalar 6 Balıktronot 5 Bayan Mallard ın Maceraları 5 Jibber ve Jabber 5 Kuzucuk 5 Leylek Kardeşler 5 Pak ile Pırpır 5 Tatonka 4 Üçüzler 4 Kahverengi Ayıcık 3 Rüzgar Gülü 3 Yılkı Atı 3 Arkabahçede Bilim 2 Arkadaşım Bıdı 2 Ben Yaparım 2 Çizgi Film Makinesi 2 Karagöz Hacivat 2 Marsu Pilami 2 O kadar seviyorum ki 2 Şapkadaki Kedi 2 Canlı Serüven 1 Rüya nın Günlüğü 1 Sid ile Bilim 1 Trotro 1

40 TRT Okul Kanalının Öğrenciler Tarafından İzlenme Durumu Program Frekans Program Frekans Radi Hoca 33 Kelime Oyunu 1 Boys Over Flowers 17 Sinema Aşkına 1 Tek Jeton 15 TRT Sınav Soruları 1 Bir Kelime Bir İşlem 14 İngilizce dersi 10 Kelimelerle Yarış 9 Ben Yaparım 6 Galaksi Notları 3 Anatomi Atlası 3 Teknoloji Dergisi 3 Kilometre Taşları 2 Dikkat Eğlence Var 2 Dream High 2 Matematik Dersi 1 Okuldaki Meraklı 1 Tasarım Okulu 1 Bilinmeyen Gezegen 1 Osmanlı Padişahları 1 Hatırlar mısınız 1 Böyle Çalışır 1 Böyle Tamir Edilir 1 Kendimi Tanıyorum 1 Toplu Hayat 1 Hayvan Hikayeleri 1 Trenle Devr-i Alem 1

41 Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması ğrencilerin en çok yararlandıkları iletişim araçlarının başında ternet (%89), televizyon (%84) ve kitap (%61) gelirken en az ararlandıkları araçlar ise radyo (%26), gazete (%30) ve inemadır(%44). ınıf düzeylerine göre kullanılan iletişim araçları arşılaştırıldığında sınıf düzeyi yükseldikçe, dergi ve kitap ullanım oranı düşerken, başta internet olmak üzere, sinema leme ve radyo kullanımı oranı yükselmektedir. Sınıf üzeylerine göre, televizyon seyretme ile gazete okuma urumunda bir farklılık görülmemektedir.

42 MEDYA OKURYAZARLIĞI

43 Medya Okuryazarlığı Dersinde Faydalı Üniteler

44 edya Okuryazarlığında Ayrıntılandırılmas Gereken Üniteler

45 SONUÇ ullanım yüzdeleri ve amaçları özellikle sınıflara gör arklılıklar göstermekle birlikte, örneklemimiz ahilindeki 9-12 yaş grubundaki çocuklar yaşamların ürdürürken, başta yeni medyanın önemli bir edyumu olan internet olmak üzere medya raçlarından yoğun biçimde yararlanmaktadırlar. nternet kullanmayı izleyen ise televizyon izlemedir edya araçlarına sahiplik durumunda ise, yeni medy raçları, çeşitleri ve sahip olma oranları ile öne eçmektedir.

46 edya araçlarını kullanma mekan ve biçimlerinde de arklılıklar görülmektedir. Örneğin radyo artık evde inlenen bir araç olmaktan çıkmıştır. Öğrencilerin üyük bir çoğunluğu radyoyu arabada dinlediklerini elirtmektedirler. ğrencilerin farklı amaçlarla yoğun biçimde ullandıkları internete ise, evdeki bilgisayarın yanı ıra cep telefonunu kullanarak ulaştıkları örülmektedir.

47 Çocukların medya araçlarıyla ilişkilerini, deneyim ve görüşlerini aktarmayı amaçlayan bu ve benzeri araştırma ve çalışmalarla elde edilen bulgular ve veriler, iletişim politika ve uygulamalarını gözden geçirmek, çocuk haklarına dayalı politika ve uygulamalarını oluşturmak bakımından önem taşımaktadır. Haydi Çocuk Dostu Bir Medya İçin Elele!...

48 MEDYAK tan Kareler

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64 İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER