Editörler Yrd.Doç.Dr.Murşit Işık / Yeşim Can SİGORTACILIĞA GİRİŞ

Transkript

1 Editörler Yrd.Doç.Dr.Murşit Işık / Yeşim Can SİGORTACILIĞA GİRİŞ Yazarlar Yrd.Doç.Dr.İsmail Yıldırım Yrd.Doç.Dr.Murşit Işık Emin Çağlak Gökhan Kaya Gülhan Deniz Mazhar Dede Ömer Sinan Pehlivan Selin Coşkun Sema Poyraz Can Sibel Akın Yeşim Can

2 Editörler Yrd.Doç.Dr.Murşit Işık / Yeşim Can Sigortacılığa Giriş ISBN: Kitapta yer alan bölümlerin sorumluluğu yazarlarına aittir 1.Baskı 2017 Bu kitabın basım,yayın ve satış hakları Lisans Yayıncılığa aittir.anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik,elektronik veya başka yöntemlerle çoğaltılamaz basılamaz ve dağıtılamaz. Lord Matbaası Lisans Yayıncılık Tahtakale Mah. Hicret Sokak No:8/A Avcılar-İSTANBUL e-posta : lisans@lisansyayincilik.com.tr

3 ÖNSÖZ Sigortacılık sektörü sadece ekonomik faaliyetlere güvence sunmakla kalmayıp, bireyselleşmiş toplum yapısı içerisinde bireylere de mal sigortaları, can sigortaları ve üçüncü kişilere vermiş oldukları zararları karşılayacak sorumluluk sigortaları ile sosyal ve ekonomik güvence sağlamaktadır. Küreselleşme olgusuyla birlikte ulusal ve uluslararası ekonomik faaliyetler artık daha çok güvenceye ihtiyaç duymaktadır. Bu da sigortanın ve buna bağlı olarak sigortacılık sektörünün önemini daha da arttırmaktadır. Sigortacılık sektörünün ülkemizde olması gerektiği düzeye ulaşması ve sektöre yeterince güven duyulabilmesi, öncelikle bu alanda eğitim almış sigortacıların yetişmesiyle mümkündür. Bu kitabın özellikle ileride sigorta sektörüne etkinlikte bulunacaklara yardımcı olması anlayışı ile üniversitelerimizin çeşitli kademelerinde bu dersi alan öğrencilerimize kaynak olması için hazırlanmıştır. Bu anlayışla bu çalışmanın ilgili hedef kitleye hitap edebilmesi için üniversitelerimizde görevli öğretim elemanları tarafından bir grup anlayışı içerisinde hazırlanmasına önem verilmiştir. Bu çalışmanın hazırlanmasında katkılarını ve emeğini esirgemeyen başta ülkemizin çeşitli üniversitelerinde görev yapan yazar arkadaşlara ve bu çalışmayı başlangıç aşamasından,baskı aşamasına kadar organize eden ve çalışmaları yürüten Lisans Yayıncılık yetkililerine teşekkür ederiz. İstanbul,2017 Editörler Yrd.Doç.Dr.Murşit Işık/ Yeşim Can III

4 IV

5 İÇİNDEKİLER Önsöz Bölüm 1 SİGORTANIN TANIMI, İŞLEVLERİ VE TARİHİ 1.1. Risk ve Sigorta Kavramları Arasındaki İlişki Peril (Muhatara) ve Hazard (Tehlike) Kavramları Risk Çeşitleri Finansal Riskler ve Finansal Olmayan Riskler Temel ve Özel Riskler Saf ve Spekülatif Riskler Risk Yönetimi, Riskin Unsurları ve Risk Analizi Sigortanın Doğuşu, Tanımı ve Unsurları 1.2. Sigortanın İşlevleri Sigortanın Sosyal İşlevleri Sigortanın Ekonomik İşlevleri 1.3. Sigortacılığın Tarihçesi Dünyada Sigortacılığın Tarihsel Gelişimi Türkiye de Sigortacılığın Tarihsel Gelişimi Bölüm 2 SİGORTANIN TEMEL İLKELERİ 2.1.Sigortalanabilir Menfaat İlkesi 2.2.Riskin (Rizikonun) Varlığı İlkesi 2.3.Azami İyi Niyet İlkesi 2.4.Tazminat İlkesi 2.5.Hakların Devri (Halefiyet-Rücu) İlkesi 2.6.Hasara Katılım İlkesi 2.7.Yakın Neden İlkesi III V

6 Bölüm 3 SİGORTANIN TARAFLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 3.1. Sigortanın Tarafları Sigortalı Sigorta Ettiren Sigortacı Lehdar Zarar Gören Üçüncü Şahıslar Alacaklı ve Rehin Hakkı Sahipleri 3.2. Sigorta Taraflarının Borç ve Yükümlülükleri Sigortalı ve Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri Sigortacının Yükümlülükleri Bölüm 4 SİGORTA SÖZLEŞMESİ VE ÖDEMELER 4.1. Sigorta Sözleşmesi Sigorta Dönemi ve Süresi Sigorta Menfaatinin Yokluğu Sigortanın Kapsamı ve Değiştirilmesi Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi Sigorta İşlemlerinde Kullanılan Belgeler Sigorta Teklif Formu (Teklifname) Sigorta Poliçesi Zeyilname Temditname-Tecditname Abonman Sigorta Sözleşmesi Grup Sigorta Sözleşmesi 4.2. Sigorta Primi ve Tarife Rejimleri Serbest Tarife Tanzim Edilmiş Tarife Tasdik Edilmiş Tarife 4.3. Sigorta Tazminatı Mal Sigortalarında Tazminat Ödeme Koşulları Can Sigortalarında Tazminat Ödeme Koşulları Sorumluluk Sigortalarında Tazminat Ödeme Koşulları 4.4. Sigorta Bedeli ve Sigorta Değeri VI

7 4.4.1.Aşkın Sigorta Eksik Sigorta 4.5. Çifte Sigorta 4.6. Müşterek Sigorta 4.7. Kısmi Sigorta Bölüm 5 SİGORTA ŞİRKETLERİ 5.1. Genel Bilgiler 5.2. Sigorta Şirketlerinin Kuruluşu Gerçek Kişi Kurucuların Sahip Olması Gereken Özellikler Tüzel Kişi Kurucuların Sahip Olması Gereken Özellikler Sermayeye İlişkin Şartlar 5.3. Sigorta Şirketlerinin Organizasyon Yapısı Organizasyon Yapısına İlişkin Özellikler Sigorta Şirketlerinin Karar Organları Sigorta Şirketlerinin İç Organizasyon Yapıları Satış ve Pazarlama Bölümü Hasar Bölümü Aktüerya ve İstatistik Bölümü Reasürans Bölümü Hukuk Bölümü Personel Bölümü Muhasebe ve Tahsilât Bölümü Poliçe Düzenleme Bölümü Bölge Müdürlükleri ve Şubeler Sigorta Şirketlerinin Dış Organizasyonu Bölüm 6 SİGORTA ARACILARI, SİGORTA EKSPERLERİ VE AKTÜERLER 6.1. Sigorta Aracıları Acenteler VII

8 Sigorta Acentelerinin Sigortacılık Sistemindeki Yeri Acentelerin Kuruluş Esasları Teknik Personel Teklif verme ve Poliçeleştirme Aşamaları Brokerler 6.2. Sigorta Eksperleri Eksperlik Dallarına Göre Ruhsatnameler Gerçek ve Tüzel Kişi Eksperlerde Aranan Nitelikler Sigorta Eksperi Olma Süreci 6.3. Aktüerler Aktüerlerde Aranan Nitelikler Aktüerlik Sınavı Bölüm 7 TÜRK SİGORTA SEKTÖRÜNDE YER ALAN KURUM VE KURULUŞLAR 7.1. Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü 7.2. Hazine Müsteşarlığı Sigorta Denetleme Kurulu 7.3. TOBB Sigorta Acenteleri İcra komitesi 7.4. TOBB Sigorta Eksperleri İcra Komitesi 7.5. Türkiye Sigorta Birliği (Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği) Genel Bilgiler Güvence Hesabı Sigorta Tahkim Komisyonu 7.6. Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) 7.7. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) 7.8. Tarım Sigortaları Merkezi (TARSİM) 7.9. Yeşil Kart Sistemi ve Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu (TMTB) 7.10.Sigortacılık Eğitim Merkezi (SEGEM) 7.11.Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı (TSEV) 7.12.Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) VIII

9 Bölüm 8 REASÜRANS 8.1. Reasüransın Tanımı 8.2. Reasüransın İşlevleri 8.3. Reasüransın Tarihçesi 8.4. Milli Reasürans T.A.Ş Reasürans Metotları Bölüşmeli İhtiyari (İsteğe Bağlı) Reasürans Bölüşmesiz İhtiyari (İsteğe Bağlı) Reasürans Trete (Anlaşmalı-Zorunlu) Reasürans Bölüşmeli Reasürans Anlaşmaları Bölüşmesiz Reasürans Anlaşmaları Bölüm 9 SİGORTA BRANŞLARI (TÜRLERİ) 9.1. Sigorta Türlerinin Sınıflandırılması 9.2. Türkiye de Uygulanan Sigorta Branşları Kaza Sigortaları Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Ferdi Kaza Sigortası Hastalık/Sağlık Kara Araçları-Kasko Sigortası Su Araçları-Tekne/Deniz Araçları Sigortası Nakliyat Sigortaları Yangın ve Doğal Afetler Sigortaları Yangın Sigortası Zorunlu Deprem Sigortası Genel Zarar Sigortaları Kara Araçları Sorumluluk Sigortaları Genel Sorumluluk Sigortaları Kredi Sigortası-Kredi Borcun Ödenmemesi Sigortası Finansal Kayıplar-Kâr Kaybı Sigortası Hukuksal Koruma IX

10 Hayat Sigortaları Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Dünyada ve Türkiye de Bireysel Emeklilik Sistemi Bireysel Emeklilik Sistemi nin İşleyişi BES te Bilinmesi Gereken Önemli Bilgiler Bireysel Emeklilik ile İlgili Kişiler ve Kurumlar Bölüm 10 TÜRK SİGORTACILIK SEKTÖRÜNÜN AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ SİGORTACILIK SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI Avrupa Birliği Ülkelerinde Sigorta Sektörü Avrupa Birliği Sigorta Mevzuatı ve Solvency II Avrupa Birliği Sigorta Otoriteleri Avrupa Birliği Tek Sigorta Piyasası Avrupa Birliği Ülkelerinde Sigorta Sektörünün Genel Görünümü Türkiye de Sigorta Sektörü Türkiye Sigortacılık Sektörünün Genel Görünümü Türkiye Sigortacılık Sektörünün AB Uyum Süreci Türkiyenin Tek Sigorta Piyasasına Uyumu Türk Sigortacılık Sektörünün Solvency II ye Uyumu Bölüm 11 SİGORTACILIKTA PAZARLAMA Pazarlama Kavramı Pazarlamanın Özellikleri Hizmet ve Hizmetlerin Pazarlaması Kavramları Hizmet Kavramı ve Özellikleri Hizmet Pazarlaması ve Özellikleri X

11 11.3. Sigorta Pazarlaması Kavramı ve Önemi Sigorta Pazarlaması Sigorta Pazarlamasının Önemi ve Özellikleri Sigorta Pazarlamasında Karşılaşılan Sorunlar Sigorta Pazarlamasını Etkileyen Faktörler Sigorta Pazarının Bölümlendirilmesi ve Hedef Pazar Seçimi Sigorta Sektöründe Pazarlama Karması Ürün Kavramı-Mal ve Hizmet Bileşeni Fiyat Tutundurma Dağıtım XI